Duurzaamheidsverslag UMC Utrecht

Duurzaamheidsverslag 2014 UMC Utrecht

April 2015 Esther Willems, stafadviseur duurzaamheid


Pagina 0

Inleiding Voor u ligt het duurzaamheidsverslag 2014 van het UMC Utrecht. Dit verslag beschrijft de inspanningen en resultaten die in 2014 zijn gedaan en gehaald op gebied van duurzaamheid. UMC Utrecht kiest voor de brede invulling van duurzaamheid; people, planet, profit, ook wel maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) genoemd. Met dit verslag willen we laten zien op welke manier UMC Utrecht werkt aan al deze duurzaamheidsgebieden in ons streven bij te dragen aan een gezond leven en een gezonde maatschappij, ook voor komende generaties. Het verslag begint met onze duurzaamheidsambitie en –strategie en de manier waarop we duurzaamheid in het UMC Utrecht georganiseerd hebben. In paragraaf 2 doen we verslag van de MVO Expeditie Duurzame zorg waaraan het UMC Utrecht in 2014 heeft deelgenomen. In paragraaf 3 staat hoe we de ISO 26000 richtlijn voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen hebben toegepast om vast te stellen waar we staan en waarop we gaan focussen. Paragraaf 4 beschrijft de duurzaamheidsthema’s en paragraaf 5 de icoonprojecten die we gekozen hebben. In paragraaf 6 staan de belangrijkste resultaten over 2014. Dit is inclusief de milieuprestaties die voorgaande jaren werden gerapporteerd in een afzonderlijk milieujaarverslag. In paragraaf 7 beschrijven we hoe we samenwerken met onze stakeholders en in paragraaf 8 staan de belangrijkste aandachtspunten en plannen voor de toekomst. Een samenvatting van dit verslag is opgenomen als paragraaf Maatschappelijke verantwoording in het jaardocument UMC Utrecht 2014. Voor vragen en/of suggesties kunt u contact opnemen met Esther Willems, stafadviseur duurzaamheid, staf Raad van Bestuur UMC Utrecht, [email protected]


Pagina 1

Inhoud Samenvatting

blz.

3

1.

Ambitie, strategie en organisatie

5

2.

MVO Expeditie Duurzame Zorg

7

3.

ISO 26000

8

4.

Duurzaamheidsthema’s

10

5.

Icoonprojecten

14

6.

Resultaten

18

7.

Stakeholders en samenwerking

29

8.

Aandachtspunten en plannen

32

Bijlagen 1. Kernteam en interne adviesraad

34

2. Stakeholderoverzicht

35

3. Milieuprestaties (milieujaarverslag 2014)

37

4. Duurzaam inkopen

48


Pagina 2

Samenvatting Het UMC Utrecht wil koploper zijn in duurzame zorg. Dat betekent zorg, onderzoek en onderwijs bieden die toekomstbestendig is, zowel in ecologisch, economisch als sociaal opzicht. Het wil een leidende rol vervullen in de transitie van ziektezorg naar gezondheidszorg. Zo wil het bijdragen aan een gezond leven, ook voor komende generaties. In 2013 is het UMC Utrecht gestart met het organiseren van deze brede invulling van duurzaamheid. Het onderwerp is expliciet opgenomen in de strategie Connecting U voor de periode 2015 – 2020. Duurzaamheidsthema’s In 2014 heeft UMC Utrecht meegedaan aan de eerste MVO Expeditie Duurzame Zorg, een initiatief van MVO Netwerk Zorg, met de internationale richtlijn voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (ISO 26000) als kapstok. De Expeditie heeft geholpen de brede scope van duurzaamheid te verkennen. Dat heeft geleid tot inspiratie en enthousiasme voor en betrokkenheid bij duurzaamheid in de organisatie. Aan de hand van de ISO 26000 aspectenmatrix zijn alle mogelijke duurzaamheidaspecten (ruim 100) geïnventariseerd en beoordeeld. Dit resulteerde in selectie van de twintig meest relevante. Deze aspecten zijn onder de vijf duurzaamheidsthema’s geplaatst waar het UMC Utrecht op focust:  Gezond houden wat gezond is  Effectief en efficiënt behandelen  Aantrekkelijke werkgever en opleider  Schone omgeving  Transparant en verantwoorden Het UMC Utrecht streeft er naar in 2030 CO2-neutraal en circulair te zijn (thema schone omgeving). Voor de andere thema’s worden de doelstellingen en kritische prestatie-indicatoren in 2015 opgesteld. Icoonprojecten In 2014 heeft een inventarisatie plaatsgevonden van alle lopende projecten die – bewust en onbewust – invulling geven aan een van de duurzaamheidsthema’s. Uit deze meer dan zestig projecten zijn vijf icoonprojecten gekozen: Love Food Hate Waste, poli 3.0, Energiek@UMC, Groene Farmacie en Science in Transition. Deze icoonprojecten hebben als doel de duurzaamheidsambitie zichtbaar en concreet te maken. CO2-footprint en andere resultaten Het duurzaamheidsresultaat van 2014 bestaat uit de optelsom van resultaten van de meer dan zestig verschillende projecten. Enkele relevante resultaten zijn:  Trainingsprogramma Vitaliteit ontwikkeld en losse initiatieven verbonden  Voedselverspilling teruggedrongen met 18% Duurzaamheidsverslag 2014 UMC Utrecht

Pagina 3

    

Principes van de circulaire economie ingevlochten in bouwplannen voor Poli 3.0 Energybatlle met 150 medewerkers die gemiddeld 13 % energie bespaarden Onderzoeksevaluatie uitgevoerd met experts en belangrijkste stakeholders Grootschalige vervanging van de TL-verlichting door zuinigere TL en LED 5% minder afval, 0,4% minder energie en 4% minder papier gebruikt

De CO2 footprint van het UMC Utrecht was in 2014 43.340 ton, dat is 7% lager dan in 2013. Deze afname is te verklaren doordat minder gas en meer elektriciteit is ingekocht. Aangezien dit groene stroom was, is de CO2 uitstoot lager. Daarnaast zijn verschillende energiebesparende maatregelen uitgevoerd en is er minder afval afgevoerd en verwerkt. De CO2 emissie veroorzaakt door mobiliteit (medewerkers, patiënten en bezoekers) is ongeveer gelijk gebleven. Samenwerking en stakeholders Het UMC Utrecht heeft heel veel belanghebbenden, onze stakeholders. We vinden het belangrijk om met hen in dialoog te gaan en hen te betrekken bij duurzaamheid. In 2014 hebben we de stakeholders in kaart gebracht aan de hand van beschikbare inventarisaties, en globaal ingedeeld in groepen. Bij het kiezen van de duurzaamheidsthema’s en icoonprojecten is in eerste instantie de focus gelegd op de interne stakeholders. Bij het opstellen van de nieuwe strategie zijn ook verschillende externe stakeholders betrokken. In 2014 is de cliëntenraad opgericht die gevraagd en ongevraagd advies geeft vanuit patiëntenperspectief. We werken met veel partijen samen aan duurzaamheid, binnen de zorgketen, met andere UMC’s en zorginstellingen, bedrijven, kennisinstellingen op de Uithof, overheden en netwerkorganisaties. Aandachtspunten en plannen In 2014 is in het UMC Utrecht een nulmeting uitgevoerd op basis van de ISO 26000 richtlijn. Hieruit volgde de stand van zaken eind 2014. De belangrijkste aandachtspunten zijn: - Dialoog opstarten met externe stakeholders over duurzaamheid - Duurzaamheidsthema’s en icoonprojecten meetbaar maken - Divisies en medewerkers betrekken bij duurzaamheid - Duurzaamheid verder borgen in de organisatie De nulmeting, prioritering van duurzaamheidsaspecten, keuze van icoonprojecten en inventarisatie van stakeholders vormen de basis voor het plan van aanpak voor de komende jaren.


Pagina 4

1.

Ambitie, strategie en organisatie

Het UMC Utrecht heeft de ambitie een duurzame organisatie te zijn en in de zorg koploper te blijven op dit gebied. Duurzaamheid staat al lange tijd op de strategische agenda, waarbij de scope geleidelijke verbreed is van milieu naar Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). We kiezen voor de brede invulling van duurzaamheid. Wat is onze impact op de gezondheid en het welzijn van de maatschappij en het milieu? Hoe kunnen we rekening houden met toekomstige generaties en de capaciteitsgrenzen van de aarde en hoe houden we de zorg betaalbaar voor iedereen? We zoeken naar een goede balans tussen People (zowel onze medewerkers als patiënten), Planet en Profit. Voorjaar 2013 stelde de RvB het Startdocument Duurzaamheid vast. Hierin spreken we de ambitie uit om in 2020 een leidende rol te spelen in de transitie van ziektezorg naar gezondheidszorg en zijn vijf duurzaamheidsthema’s benoemd. Vanuit deze rol en insteek willen we duurzame oplossingen bieden voor het leveren van zorg, onderzoek en onderwijs die toekomstbestendig is, zowel in ecologisch, economisch als sociaal opzicht. In 2014 is de nieuwe Strategie 2015 -2020 van het UMC Utrecht voorbereid en duurzaamheid is daarin op de volgende manier verankerd: Visie: We zijn intrinsiek gedreven om sociaal, ecologisch en economisch duurzaam te handelen Strategische doelstelling: Wij lopen voorop in onze bijdrage aan een gezond leven, ook voor komende generaties, door duurzaam en maatschappelijk verantwoord te handelen. Dat doen we door duurzaamheidsdoorbraken in onze primaire activiteiten (zorg, onderzoek, onderwijs) te realiseren op de vijf duurzaamheidsthema’s: 1. Gezond houden wat gezond is 2. Effectief en efficiënt behandelen 3. Aantrekkelijke werkgever en opleider 4. Schone omgeving 5. Transparant en verantwoorden We gaan duurzaamheid explicieter uitdragen, zowel intern als extern.


Pagina 5

Behalve deze duurzaamheidsdoelstelling, bevatten andere strategische doelstellingen ook haakjes voor duurzaamheid zoals: -

maatschappelijke impact op de samenleving vergroten

-

innovaties komen ten goede aan de maatschappij

-

mensgerichte zorg uitgaande van nieuwe definitie van gezondheid volgens Machteld Huber

-

zorg, afgestemd op de behoeften van de individuele patiënt

-

structurele patiëntparticipatie in zorg, onderzoek en onderwijs

-

stakeholders betrekken, continue wisselwerking met externe stakeholders

-

adequaat reageren op verwachtingen van onze stakeholders

-

professionals die bij ons zijn opgeleid zijn voorbereid op de toekomst waarbij de interactie met de patiënt een wezenlijk onderdeel vormt

Duurzaamheid zit in portefeuille van een van de leden Raad van Bestuur. In 2013 is bij de staf RvB een stafadviseur duurzaamheid aangesteld en zijn een kernteam Duurzaamheid en een Interne Adviesraad Duurzaamheid opgericht (zie bijlage 1).

Onze duurzaamheidsthema’s


Pagina 6

2.

MVO Expeditie Duurzame Zorg

Het UMC Utrecht heeft in 2014 deelgenomen aan de MVO Expeditie Duurzame Zorg die werd gefaciliteerd door MVO Nederland. Het doel van de Expeditie was om duurzaamheid verder te verankeren in de eigen organisatie en om een versnelling op gang te brengen voor verduurzaming van de gehele zorgsector. Samen met zeven andere koplopers (zowel care als cure organisaties) hebben we het collectieve deel invulling gegeven. Dit bestond uit 7 workshops verdeeld over het jaar waarin de volgende onderwerpen centraal stonden: vastgoed, medewerkers, governance, milieu&inkoop, patiëntenzorg, ketenzorg, community. Parallel daaraan vond binnen het UMC Utrecht het individuele traject plaats.

Tijdens de collectieve workshops hebben we veel kennis, nieuwe inzichten en toekomstbeelden verkregen om te komen tot een waarde gedreven organisatie waarbij de circulaire economie, inclusieve economie en positieve gezondheid uitgangspunten waren. In totaal hebben zo’n 50 medewerkers van het UMC Utrecht een of meer workshops bijgewoond. Zij hebben hun enthousiasme gedeeld in de organisatie en zijn ermee aan de slag gegaan.

Tijdens het individuele traject is een nulmeting uitgevoerd om te kijken waar we staan en zijn de verschillende duurzaamheidsaspecten geïnventariseerd en geprioriteerd. ISO 26000, de internationale norm voor Maatschappelijk Verantwoorde Organisaties, is daarbij als kapstok gebruikt, zie paragraaf 3.


Pagina 7

De Expeditie heeft geholpen de brede scope van duurzaamheid te verkennen om vervolgens te focussen op de voor het UMCU belangrijkste zaken. Daarnaast heeft de Expeditie geleid tot inspiratie en enthousiasme voor en betrokkenheid bij duurzaamheid in de organisatie. Dec 2014 is de Expeditie afgesloten met een landelijk congres. De uitdagingen, toekomstbeelden en resultaten die zijn voortgekomen uit de Expeditie zijn gebundeld in de Learning History.

Bekijk de film van de Expeditie, of het artikel over deelname van het UMC Utrecht aan de Expeditie in Zorgvisie.

3.

ISO 26000

ISO 26000 is een internationale richtlijn voor maatschappelijke verantwoordelijkheid van organisaties. Het is het enige praktische en integrale instrument voor MVO dat wereldwijd wordt gedragen en biedt een compleet implementatiekader. De richtlijn stimuleert ambitie voor MVO, eigen onderscheidend vermogen en biedt ruimte voor maatwerk. Het omvat alle belangrijke gedragsregels van de Verenigde Naties en sluit aan op internationale instrumenten voor levenscyclus analyse en duurzaamheidsrapportage.


Pagina 8

Nulmeting In 2014 is in het UMC Utrecht een nulmeting uitgevoerd om vast te stellen waar we staan ten opzichte van de ISO 26000 richtlijn en te achterhalen waar nog aandachtspunten liggen. Hiervoor heeft een extern adviseur interviews gehouden met verschillende sleutelfiguren en de relevante documenten bestudeerd. Hieruit bleek dat verschillende onderdelen van ISO 26000 in het UMC Utrecht al goed van de grond gekomen zijn, zoals de borging in strategie en visie, de prioritering van MVO aspecten en de uitvoering van concrete projecten. De belangrijkste aandachtspunten liggen nog op gebied van de stakeholdercommunicatie, het betrekken van meer medewerkers en divisies bij MVO en het meetbaar maken van de duurzaamheidsthema’s, zie verder paragraaf 7. Inventarisatie stakeholders Aan de hand van verschillende overzichten die in het UMC Utrecht beschikbaar waren, is een overzicht opgesteld van de stakeholders die in kader van duurzaamheid voor het UMC Utrecht relevant zijn, zie bijlage 2. Prioritering MVO aspecten en projecten Om focus te bepalen binnen de brede scope van MVO en om onze keuzes te kunnen verantwoorden is gebruik gemaakt van de MVO aspectenmatrix van ISO 26000. Eerst zijn, in samenwerking met de andere UMC’s de MVO aspecten bepaald bij elk van de 7 kernthema’s. Dit resulteerde in ruim 100 MVO aspecten. Deze zijn vervolgens door de leden van het kernteam duurzaamheid en enkele aanvullende personen beoordeeld op relevantie, significatie en prioriteit voor actie. Zo is een complete prioriteringsmatrix opgesteld waaruit per ISO26000 kernthema gemiddeld drie aspecten geselecteerd zijn die het UMC Utrecht het belangrijkst vindt om nu vanuit duurzaamheid (extra) actie op te ondernemen. Deze geselecteerde aspecten zijn vervolgens onder de vijf eerder gekozen duurzaamheidthema’s geplaatst. Hierdoor krijgen deze thema’s meer richting. Gedurende het jaar heeft een inventarisatie plaatsgevonden van meer dan 50 projecten en activiteiten in het UMC Utrecht die invulling geven aan één van de vijf duurzaamheidsthema’s. Aan de hand van dit overzicht is per duurzaamheidsthema vervolgens één MVO-icoon gekozen. Deze vijf icoonprojecten moeten de duurzaamheidsambitie van het UMC Utrecht concreet en zichtbaar maken. Ze vormen de rode draad in de communicatie over duurzaamheid naar medewerkers en externe stakeholders.


Pagina 9

4.

Duurzaamheidsthema’s

Hieronder volgt een beschrijving van de vijf duurzaamheidsthema’s. Voor de meeste thema’s zijn nog geen concrete doelstellingen of KPI’s vastgesteld. Uitzondering is het thema schone omgeving waarvoor twee doelstellingen voor de lange termijn (2030) en enkele korte termijn doelstellingen zijn bepaald. Wel omvat elk duurzaamheidsthema enkele duurzaamheidsaspecten die uit de prioritering als belangrijkste naar voren zijn gekomen. Deze aspecten geven richting aan het thema. Bij ieder thema staan de projecten genoemd die het thema invulling geven.

Gezond houden wat gezond is Het UMC Utrecht wil bijdragen aan een gezonde maatschappij, ervoor zorgen dat mensen zo gezond mogelijk worden en blijven. Dat doen we bijvoorbeeld door onderzoek te doen naar het voorkómen van aandoeningen en door duurzame innovaties die de kwaliteit van leven van onze patiënten verhogen. We maken onze kennis toegankelijk voor iedereen, door het organiseren van een gezondheidscursus en publiekslezingen voor burgers en door aanwezig te zijn op grote publieksevenementen. We zetten in op gezonde en duurzame voeding en leveren daarmee een bijdrage aan het welbevinden en de gezondheid van onze patiënten en de gezondheid en vitaliteit van onze medewerkers. Begin 2015 hebben we ons verbonden aan het Nationaal Preventie Programma Alles is Gezondheid. MVO aspecten • Bijdragen aan een gezond leven en gezonde maatschappij; lokaal, regionaal, nationaal, internationaal • Gezonde en duurzame voeding • Lokale economie stimuleren, harmonie met directe omgeving

Projecten • Gezondheidscursus • Publiekslezingen • Gezonde taal; Vertel het ons • Good Food • Sponsoring sportevenementen • Griepvaccinatie • Preventief onderzoek • Pledge Alles is Gezondheid

Effectief en Efficiënt behandelen In onze visie op zorg staat niet alleen de ziekte centraal, maar ook de manier waarop iemand in het leven staat en zelf met de aandoening omgaat. Ofwel: mensgerichte zorg. We willen patiënten een actieve (regie) rol laten spelen, waarin zij onze mensgerichte betrokkenheid en veiligheid in de zorg ervaren. Dat vraagt om het versterken van veerkracht, zelfregie en gezondheidsvaardigheden. Aandacht voor aanvullende zorg en zingeving levert hierin een Duurzaamheidsverslag 2014 UMC Utrecht

Pagina 10

belangrijke bijdrage. We streven naar zorg die aantoonbaar bijdraagt aan het verbeteren van de kwaliteit van leven. Door structurele patiëntparticipatie in zorg, onderwijs en onderzoek kunnen we continu verbeteren. We werken intern én extern samen om de beste oplossingen te vinden bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van medische apparatuur, innovaties in het zorgproces en het beter organiseren van de ketenzorg. Samenwerking leidt tot snellere en betere resultaten en lagere kosten. MVO aspecten • Positieve gezondheid, nieuwe definitie van gezondheid (Machteld Huber), geen overbehandeling • Mensgerichte zorg, patiënt eigen regie, zelfmanagement, gedeelde besluitvorming, gezondheidsvaardigheden • Gezonde en duurzame voeding patiënten

Projecten • Poli 3.0 • Opstellen zorgvisie UMCU • Patiëntenportaal, E-health • Medical app center • Visie en beleidsplan dienst Levensoriëntatie • Unieke patiënt • Transmurale samenwerking • Zelfmanagementtraining reuma • Opereren zonder snijden • Sportactiviteiten voor patiënten • Hart- en vaat beweegdag • Screening op ondervoeding

Aantrekkelijke werkgever en opleider We zijn zuinig op onze medewerkers en studenten. We begeleiden hen bij hun loopbaan en helpen hen om fit en vitaal te blijven. We stimuleren en faciliteren een gezonde(re) levenstijl en een aantrekkelijke werken leeromgeving. Ook stimuleren we onze medewerkers om na te denken over hoe zij hun werk nóg beter kunnen doen: zij weten als geen ander hoe we de zorg kunnen vernieuwen. We willen dat studenten en professionals die bij ons zijn opgeleid, zijn voorbereid op de toekomst. MVO aspecten • Balans tussen werk en privé, mogelijkheden thuiswerken, variabele werktijden etc. • Vitaliteitsmanagement, bevorderen gezondheid en welbevinden medewerkers, studenten • Leiderschapsontwikkeling die bijdraagt aan MVO • Bescherming en verbetering van kansen van kwetsbare groepen, bijdragen aan Duurzaamheidsverslag 2014 UMC Utrecht

Projecten • Energiek@UMC • Zelfroosteren • Duurzame inzetbaarheid, counseling AIO’s • Sportevenementen, sportpas • Week van de werkstress • Middagmeditatiesessies • Participatiewet • Emma at Work • Gezonde taal, Taal op de Pagina 11

•

vergroten van arbeidsparticipatie mensen met een afstand tot arbeidsmarkt, (social return) MVO integreren in onderwijs studenten en opleiding medewerkers

• • • •

werkvloer Slim werken 3.0 Nieuwe Curriculum geneeskunde Onbegrensd leren Elevate Health

Schone Omgeving Bijdragen aan een gezond leven betekent ook de wereld om ons heen zo min mogelijk vervuilen en leefbaar houden voor toekomstige generaties. Energiebesparing, groene stroom, minder voedselverspilling, duurzaam bouwen en inkopen, zuinig omgaan met grondstoffen en beperken van de verontreiniging van het milieu met medicijnen. Op die manier werkt het UMC Utrecht aan een schone omgeving voor nu en de toekomst. In 2030 willen we CO2-neutraal zijn en de grondstofkringlopen gesloten hebben.

Doelstellingen 2030 • CO2 neutraal • Circulair: Grondstofkringlopen gesloten MVO aspecten • Voorkomen vervuiling van de omgeving met medicijnen via emissies naar water, afval of lucht • Duurzaam gebruik grondstoffen door voorkomen van verspilling en hergebruik (producten, materialen, energie, voeding, medicijnen) • Terugdringen CO2 uitstoot, verkleinen CO2 footprint (vervoer, energiebesparing)

Projecten • Energie-efficiency-plan (EEP) • Energyscan • Vervanging TL verlichting door LED • Inkoop groene stroom • Energybattle • Regeling zonnepanelen medewerkers • Duurzaam bouwen (BREEAM) • Green Deal Circulair Inkopen • Green Deal poli 3.0 (circulair) • Voedselverspilling terugdringen • Gescheiden inzameling kunststofafval • Vervoersbeleid en maatregelen • Groene farmacie • Duurzame kledinglijn • ISO 14001 milieuzorgsysteem

Transparant en verantwoorden Richting patiënt en samenleving zijn we helder en open over wat we doen en waarom we dat doen. We luisteren naar onze patiënten en andere stakeholders en laten duidelijk zien welke keuzes we maken, waar we in investeren en waarom. We willen de patiënt en maatschappij hier nadrukkelijk bij betrekken. We werken samen in de keten aan duurzame oplossingen en proberen binnen onze invloedssfeer duurzaamheid bij andere organisaties te stimuleren. Duurzaamheidsverslag 2014 UMC Utrecht

Pagina 12

MVO aspecten • Zeven MVO Principes opnemen in strategisch beleid en implementeren in de organisatie. • Ambitie en doelstellingen voor MVO opnemen in het strategisch beleid en implementeren • Bij alle belangrijke besluiten MVO 'meenemen', rekening houden met conflicterende belangen • Betrekken van stakeholders en/of representatieve groepen uit de maatschappij bij keuzes tav zorg, onderwijs, onderzoek, MVO, investeringen, aanpak van verbeteringen • Integriteit wetenschappelijk onderzoek • Aandacht voor sociale aspecten bij inkopen producten uit risicolanden, vermijden medeplichtigheid • Dialoog voeren met belangrijke partijen in waardeketen voor gezamenlijke aanpak van risico's en kansen • Stimuleren MVO bij leveranciers, industrie, gemeenten en andere stakeholders


Projecten • Onderzoeksevaluatie • Science in Transition • Cliëntenraad, patiëntenparticipatie • Sociale voorwaarden bij inkoop • Nieuwe instantie dierenwelzijn • Zelfonderzoek declaraties • Kwaliteitsvenster • Maatschappelijk Verantwoord Beleggen en bankieren • SURE week • project Uithof Duurzaam • MVO rapportage • Nieuwe strategie UMC Utrecht

Pagina 13

5.

Icoonprojecten

Uit de hele lijst projecten zijn vijf icoonprojecten gekozen. Deze projecten hebben tot doel de duurzaamheidsambitie en duurzaamheidsdoelstelling van het UMC Utrecht concreet en zichtbaar te maken. Hieronder worden deze projecten beschreven.

Love Food, Hate Waste Voedselverspilling en ondervoeding kosten de zorg op jaarbasis veel geld. Beide vraagstukken kunnen verbonden worden door de besparing die gerealiseerd wordt door het verminderen van de verspilling, te investeren in het terugdringen van ondervoeding van patiënten. Dit leidt tot afname van de totale kosten gedurende ziekenhuisopname. Uit onderzoek blijkt dat iedere euro die geïnvesteerd wordt in een ondervoede patiënt, de maatschappij twee tot vier euro oplevert. Met het project Love Food Hate Waste proberen we de voedselverspilling, die in 2014 al is teruggebracht met 18%, nog verder te beperken en ook andere UMC’s te ondersteunen bij dit doel. De daarmee gerealiseerde besparing willen we investeren in een voedingsconcept voor oncologische patiënten waarmee het percentage ondervoede patiënten kan worden beperkt en verspilling nog verder kan wordt teruggebracht. Dit leidt tot een effectievere behandeling, verbetering kwaliteit van leven en klanttevredenheid, kostenbesparing, een kleinere CO₂ uitstoot en besparing van grondstoffen.

POLI 3.0 Poli 3.0 is een meerjarenprogramma van het UMC Utrecht voor het vernieuwen van het polikliniekgebouw. Patiëntgerichtheid, effectiviteit, duurzaamheid en innovatie zijn daarbij kernbegrippen. Binnen het nieuwe concept wordt het aanbod zo flexibel mogelijk afgestemd op de zorgvraag. Daarnaast wordt een omgeving gecreëerd waarin functioneel leren en werken en hospitality een belangrijke plaats krijgen. De start was een nieuwe visie op zorg en het poliklinische proces. Niet ziek-zijn, maar gezondheid staat centraal en niet de afwezigheid van ziekte, maar eigen regie over je leven wordt het uitgangspunt van zorg. Door tijd en beschikbaarheid van de patiënt leidend te laten zijn, en zorgprocessen rondom de patiënt te organiseren, bleek dat veel minder ruimte nodig is en dat de professionals van verschillende disciplines elkaar gemakkelijker ontmoeten en onderling informatie afstemmen. Dit bespaart veel tijd, onnodig werk en dus geld. Duurzaamheidsverslag 2014 UMC Utrecht

Pagina 14

In plaats van een verdubbeling van het vloeroppervlak waar in eerste instantie vanuit was gegaan, blijkt het bestaande bouwvolume voldoende ruimte te bieden.

Gaandeweg de opdrachtfase kreeg duurzaamheid verder invulling door de principes van de circulaire economie als uitgangspunt te nemen: Grondstoffen die vrijkomen worden opnieuw gebruikt. Flexibele bouw maakt aanpassing aan toekomstige ontwikkelingen in de zorg mogelijk. Materialen worden circulair ingekocht en het eigendom van goederen blijft bij de producent. Poli 3.0 is het visitekaartje van het UMC Utrecht, het manifesteert de nieuwe visie op zorg. Zo’n 350.000 polikliniekbezoekers per jaar zullen de nieuwe inrichting en werkwijze ervaren, maar ook de medewerkers en studenten en zo ontstaat een nieuwe beleving bij duurzaamheid. De Poli kan voorbeeld worden voor andere verbouwingen die nog plaats gaan vinden in het UMC Utrecht.

Energiek@UMC Energiek@UMC is het vitaliteitsprogramma van het UMC Utrecht. Vitale medewerkers kunnen meer voor onze patiënten, studenten, zichzelf én elkaar betekenen. Het komt bijvoorbeeld de patiëntveiligheid ten goede als je scherp en alert bent. Bovendien zijn medewerkers hierdoor langer inzetbaar zodat we ook op lange termijn toonaangevend(e) zorg, onderwijs en onderzoek kunnen blijven bieden. Energiek@umc is gericht op het verbeteren van mentale kracht, emotionele veerkracht en fysiek uithoudingsvermogen van medewerkers. We willen een gezonde(re) levensstijl stimuleren en faciliteren bijvoorbeeld door het aanbieden van trainingen en diverse activiteiten op gebied van beweging en gezonde voeding. Daarnaast willen we de kennis die in het UMC Utrecht hierover aanwezig is toegankelijker maken voor medewerkers die deze inzichten ook weer kunnen doorgegeven aan familie, vrienden en zelfs patiënten.


Pagina 15

Groene farmacie Verontreiniging van lucht, water, bodem en voedsel met door mens en dier uitgescheiden geneesmiddelen is een actueel vraagstuk met mogelijk verstrekkende gevolgen voor volksgezondheid, gezondheidszorg, diergeneeskunde, veeteelt, waterbeheer en drinkwaterbereiding. De WHO en de Europese Unie pleiten voor een discipline-overstijgende samenwerking om deze complexe problematiek het hoofd te bieden. UMC Utrecht is een belangrijke schakel in de medicijnketen. Met het project groene Farmacie willen bijdragen aan het beperken van de medicijnemissie door verspilling van medicijnen te voorkomen, de bewustwording en betrokkenheid te vergroten, proeftuin te zijn voor pilots met zuiveringstechnieken, bij te dragen aan het toegankelijk maken van de beschikbare kennis en indien mogelijk te kiezen voor minder schadelijke medicijnen.

Science in Transition Science in Transition is een initiatief van onder andere het UMC Utrecht dat een nationaal debat heeft losgemaakt over de definitie van wetenschappelijke kwaliteit en de verhouding tussen wetenschap en maatschappij. SiT wil het wetenschappelijk systeem veranderen: wetenschappers moeten anders beloond en geprikkeld worden. Wetenschap zou meer gewaardeerd moeten worden om de maatschappelijke meerwaarde die het oplevert en maatschappelijke stakeholders moeten gaan meebeslissen over de kennisproductie. Het is bovendien cruciaal dat het publiek beter gaat begrijpen hoe wetenschap tot stand komt en welke belangen een rol spelen. Science in Transition voedt deze discussie via lezingen en debatten; organiseert workshops en congressen; en agendeert dit debat op nationaal en internationaal politiek niveau.


Pagina 16

Iedere icoonproject geeft invulling aan meerdere duurzaamheidsthema’s. Dat staat weergegeven in onderstaande tabel, waarin de projecten verticaal en de thema’s horizontaal staan. Hoe donkerder het vlak, hoe groter de impact op betreffend thema.


Pagina 17

6.

Belangrijkste resultaten 2014

In 2014 is met verschillende projecten invulling gegeven aan onze vijf duurzaamheidsthema’s. Deze paragraaf beschrijft de belangrijkste resultaten. Gezond houden wat gezond is Gezondheidcursus voor burgers

Publiekslezingen

Gezonde taal

Good Food

Sponsoring sportevenementen

Griepvaccinatie

Het UMC Utrecht is in september gestart met een ‘gezondheidscursus’; een reeks van vijf bijeenkomsten waarin studenten geneeskunde samen met medisch specialisten op een interactieve manier uitleg geven over het menselijk lichaam en wat er verkeerd gaat als iemand ziek wordt. De gezondheidscursus UMC Utrecht is bedoeld om mensen meer te leren over de factoren die een rol spelen bij gezondheid en ziekte. Deze kennis is van belang om de mensen zelf een belangrijke bijdrage te laten leveren aan een gezond leven. 83 mensen hebben aan de cursus deelgenomen. www.umcutrecht.nl/gezondheidscursus In 2014 vond in het UMC Utrecht een reeks publiekslezingen plaats met onderwerpen als pijn bij kanker, vergiftgingen, Mobility Clinic, radiotherapie en het Calamiteitenhospitaal. Deelname stond open voor iedereen en was gratis. Bij de 11 lezingen georganiseerd in 2014 waren in totaal ruim 1200 mensen aanwezig. Het UMC Utrecht is al sinds 2011, via het project Gezonde Taal, actief op het gebied van geletterdheid in de zorg: zowel gericht op medewerkers als op patiënten. Het programma gericht op patiënten heet ‘Vertel het ons’ en heeft als doel gezondheidsvaardigheden te verbeteren. In 2014 is samen met de Alliantie Gezondheid en Geletterdheid de pledge voorbereid die UMC Utrecht begin 2015 heeft getekend. Daarmee erkennen wij het belang van de rol die taalbeheersing speelt in de gezondheidszorg. In 2014 startte een breed en toegankelijk programma van vijf jaar waarbij UMC Utrecht inzet op gezonde en duurzame voeding vanuit de behoefte van de eindgebruiker. Voeding levert hiermee een bijdrage aan het welbevinden en de gezondheid van onze patiënten en de gezondheid en vitaliteit van onze medewerkers. In 2014 is het projectplan goedgekeurd en zijn de logo’s voor goede en duurzame producten in de restaurants geactualiseerd. In 2014 was 44% van de voeding duurzaam ingekocht, 32% meer dan in 2013. Het ondersteunen van sportieve evenementen past binnen de bedrijfsfilosofie van het UMC Utrecht. Sport als middel om gezond te worden én om gezond te blijven. Sponsorbijdrage kan door middel van kennis (inzet van professionals), expertise (zoals medisch advies) en financiële middelen. Daarbij kiest het UMC Utrecht voor activiteiten in de regio, waarbij ‘improving health’ een thema is. sportevenementen in de regio Het vaccinatiepercentage binnen het UMC Utrecht lag in 2014 op 21,9%, een lichte stijging ten opzichte van 2013 en een voortzetting


Pagina 18

Preventief Onderzoek

Alles is gezondheid

van de stijgende trend binnen het UMC Utrecht In het UMC Utrecht vindt veel onderzoek plaats naar het voorkómen van ziektes. In 2014 bijvoorbeeld naar de risicofactoren en invloed van de leefstijl op het ontstaan van borstkanker en het verlagen van het risico op het ontstaan van vaatziekten en kanker. In 2014 is een pledge voorbereid, samen met stichting lezen en schrijven. Begin 2015 heeft het UMC Utrecht deze pledge ondertekend en zich verbonden aan het Nationaal Programma Preventie Alles is Gezondheid van het ministerie van VWS.

Effectief en efficiënt behandelen Poli 3.0

Het in 2013 gestarte meerjarenprogramma voor de verbouwing van het polikliniekgebouw is in 2014 verder uitgewerkt in de opdrachtfase. Daarbij zijn de principes van de circulaire economie toegevoegd aan de plannen. Samen met Turntoo (Thomas Rau) zijn de mogelijkheden verkend en is een visie opgeteld voor een polikliniek mét een toekomst. In april heeft Thomas Rau in kader van het Poli 3.0 programma een lezing verzorgd in het UMC Utrecht over de principes van de circulaire economie. Ongeveer 80 medewerkers waren hierbij aanwezig.

Zorgvisie UMC Utrecht

In 2014 is een nieuwe visie op zorg opgesteld. Daarin wordt uitgegaan van de nieuwe definitie van gezondheid volgens Machteld Huber: Het vermogen van mensen om zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Bij zorg en behandeling staat niet langer de ziekte centraal, maar de manier waarop iemand in het leven staat en zelf met de aandoening omgaat: Mensgerichte zorg waarbij de patiënt een actieve (regie) rol krijgt. Dat vraagt om versterken van veerkracht, zelfregie en gezondheidsvaardigheden. Aandacht voor aanvullende zorg en zingeving levert hierin een belangrijke bijdrage. De dienst Levensoriëntatie heeft in 2014 een visie en beleidsplan opgesteld, waarin positieve gezondheid uitgangspunt is. In november is het Symposium “Naar een bredere visie op Zorg: minder patiënt, meer mens” georganiseerd met oa Machteld Huber als spreker. Daarbij waren zo’n 80 medewerkers aanwezig. Het symposium bood concrete handvatten om invulling te geven aan de begrippen mensgerichte zorg en positieve gezondheid. In 2014 gestart als een van de vier hoofdthema’s van Kwaliteit & Patiëntveiligheid ter voorbereiding op de JCI accreditatie in 2016. Centraal staat de vraag hoe we de patiënt en zijn naasten beter kunnen leren kennen, beter betrekken bij zijn zorg en de regie aan hem teruggeven. In 2014 zijn de voorbereidingen getroffen voor het openstellen van het patiëntenportaal voor alle patiënten vanaf 16 jaar. Daarmee

Visie en beleidsplan dienst levensoriëntatie

Unieke Patiënt

Voorbereiding patiëntenportaal


Pagina 19

Transmurale samenwerking

krijgen patiënten toegang tot hun digitale medische dossier. In 2014 zijn belangrijke stappen gezet in relaties met ketenpartners, opdat de patiënt de juiste zorg krijgt op de juiste plek in de keten. Daartoe participeren we in allerlei ontwikkelingen in de transmurale zorg. In 2014 is een stuurgroep opgericht en de eerste RTA’s (regionale transmurale afspraken) uitgewerkt. Voorbeelden van samenwerking in de zorgketen: Regionale samenwerking De juiste zorg op de juiste plek in de keten Samenwerking in de verloskundige keten Samenwerking bij slachtoffers van seksueel geweld Samenwerking in de GGZ keten

Zelfmanagementtraining reuma

De afdeling Reumatologie van het UMC Utrecht heeft een online zelfmanagement training ontwikkeld voor en door (jonge) mensen met reuma. Deze training is gericht op het aanreiken van kennis over de aandoening en het oefenen van gezondheidsrelevante taken. Patiënten ontvangen tools (van getrainde ervaringsdeskundigen) afgestemd op hun individuele kennis, situatie en behoefte, om hiermee een actieve rol op zich te kunnen nemen ten behoeve hun eigen leven, zorg en behandeling.

Opereren zonder snijden

In 2014 is gebouwd aan een nieuw centrum voor diagnostiek en behandeling met behulp van medische beeldvorming. Januari 2015 is het UMC Utrecht Center for Image Sciences (CIS) geopend. Medische beeldvormings-technieken helpen artsen om hun patiënten een optimale behandeling te kunnen bieden. Unieke voorbeelden zijn de MRI-versneller waarmee radiotherapie volledig beeldgestuurd wordt (MR-LINAC) en de MRI-gestuurde ultrageluidbehandeling waarbij (borst-) tumoren met geluidsgolven vernietigd worden. Met deze nieuwe behandelingen kunnen solide tumoren beter behandeld worden en wordt het omliggende weefsel gespaard. Deze manier van ‘opereren zonder snijden’ is minder belastend voor de patiënt (minder bijwerkingen, daardoor sneller herstel) en bespaart kosten.

Sport en beweegactiviteiten voor patiënten

Sport en beweegactiviteiten die voor patiënten worden georganiseerd zijn gericht op verbeteren kwaliteit van leven, zelfmanagement en eigen verantwoordelijkheid patiënt. Hierbij wordt sport als middel ingezet. De afdeling revalidatie, verplegingswetenschap en sport heeft hierover verschillende onderzoeken en programma’s bijvoorbeeld: hartrevalidatie, oncorevalidatie en Schizofrenie “het effect van een trainingsprogramma op hersenfuncties”. Daarnaast zijn in 2014 in dit kader evenementen georganiseerd zoals de Hart- en vaatbeweegdag en de tandemtocht. In 2015 gaat UMC Utrecht zich inzetten voor het realiseren van het WKZ Kindersportcentrum. In 2014 organiseerde het UMC Utrecht dit evenement voor de 650

Hart- en vaat beweegdag


Pagina 20

patiënten van het hart en vaatcentrum van het UMC Utrecht. Tijdens dit evenement waren er diverse beweegactiviteiten, workshops en presentaties over verschillende aspecten van hart- en vaatproblemen.

Aantrekkelijke werkgever en opleider Energiek@umc

De belangrijkste resultaten binnen het vitalitietsprogramma in 2014 waren:  Trainingsprogramma ontwikkeld.  Alle losse initiatieven op het gebied van vitaliteit met elkaar verbonden.  Waar mogelijk, contractafspraken gemaakt met externe leveranciers.  Toegankelijke intranetsite voor medewerkers ontwikkeld met het hele trainings- en activiteitenaanbod op het gebied van vitaliteit  Gestart met eenduidige communicatie  Veel aanmelding voor de training Energiek@umc die in 2015 minimaal 52x gegeven gaat worden  Adviesproces ingericht bij P&O Gezondheid t.b.v. advisering over vitaliteitsvraagstukken

Zelfroosteren

De afdeling Neonatologie van de divisie Vrouw en Baby is na een intensieve pilot in 2014 gestart met volledig zelfroosteren via het roostersysteem. Een complete zelfroostercyclus beslaat acht weken. Per team vullen de verpleegkundigen hun ideale rooster in en kunnen het rooster ook van hun collega’s zien. In één oogopslag wordt dus duidelijk wie wanneer wil werken, maar ook op welke dagdelen er over- of onderbezetting is. Binnen 2 weken heeft iedereen zijn / haar ideale rooster ingevuld. Vervolgens wordt in de dialoogfase het rooster kloppend gemaakt. Verantwoordelijkheid nemen en elkaar durven aanspreken zijn noodzakelijk om het rooster waterdicht en naar ieders tevredenheid te krijgen. In 2014 hebben de bedrijfscounselors 41 counselings-trajecten met AIOS verzorgd bestaande uit 3 tot 4 gesprekken verspreid over een jaar. Het doel van de counseling is om de persoonlijke effectiviteit van de AIOS te optimaliseren zodat werken, leren en leven in balans met elkaar zijn en de AIOS beter toegerust is voor de toekomst. Communicatie, leiderschap(stijlen) en evenwicht werk-privé, zijn thema’s die bij de counselings-gesprekken in ieder geval aan de orde komen. Centraal hierbij staat (inzicht in) de eigen persoon/professional in relatie tot deze thema’s. De evaluaties van de deelnemers zijn zeer positief en ook de samenwerking met de opleiders verloopt prettig. De bedoeling is het project in 2015 uit te breiden naar andere divisies. Het UMC Utrecht ondersteunt initiatieven van medewerkers waarbij sport als doel wordt ingezet. Ook in 2014 werden bedrijventeams geformeerd tijdens Utrechtse evenementen als: Utregse Meidenloop,

Duurzame inzetbaarheid, counseling AIOS

Sportevenementen


Pagina 21

Week van de werkstress

Middagmeditatiesessies

Participatiewet

Emma at Work

Gezonde taal

Classico Giro Utrecht, Ronde van Midden Nederland en Singelloop tegen reuma. Daarnaast zijn er sportevenementen door de medewerkers zelf georganiseerd zoals de estafette run door het gebouw van het UMC Utrecht en de UMC Utrecht sportdag. In juli is een lezing georganiseerd ter voorbereiding op toertochten door een inspanningsfysioloog en (sport)fysiotherapeut waarin tips werden gegeven voor een optimale voorbereiding. Daarnaast kunnen medewerkers met korting een sportpas kopen voor het sportcentrum op de Uithof. In de week van de werkstress (3-6 november) waren er vier dagen activiteiten met voorlichting en testjes over werkstress en hoe daar mee om te gaan. Ook waren er publicaties op Scoop en UMC&ZO en een digitale enquête. De dienst Levensoriëntatie organiseert sinds 2013 middagpauzemeditaties voor medewerkers, patiënten en hun bezoek. Het gaat om mindfullness en yoga oefeningen tbv de blijvende inzetbaarheid van medewerkers en persoonsgerichte aandacht voor patiënten. Vanwege de grote belangstelling is in 2014 het aantal middagmeditatiesessies uitgebreid van 2 naar 3 per week. In 2014 heeft een pilot binnen de directie P&O plaatsgevonden om kennis en ervaring op te doen over de doelgroep en over hoe we kunnen komen tot een garantiebaan voor de doelgroep. Dit heeft geleid tot een plan van aanpak en adviesrapport over het realiseren van garantiebanen voor arbeidsbeperkten in het UMC Utrecht. Doel is in totaal 112 garantiebanen in het UMC Utrecht in 2018. Emma at Work, arbeidsbemiddeling voor (chronisch) zieke en gehandicapte jongeren, is naast het Werkgeversservicepunt Utrecht, een van onze samenwerkingspartners in het kader van de Participatiewet. Steeds vaker maken divisies gebruik van de diensten van Emma at Work. Zo zijn in 2014 een aantal jongeren geplaatst bij het centraal archief van de staf Raad van Bestuur. Het UMC Utrecht is al sinds 2011, via het project Gezonde Taal, actief op het gebied van geletterdheid in de zorg. Dit project richt zich zowel op patiënten als medewerkers. Voor beide groepen is een apart traject uitgezet. Voor medewerkers onder de naam ‘Taal op de werkvloer’. In 2014 is (net al voorgaande jaren) de training ‘schrijven in begrijpelijk Nederlands’ voor verschillende doelgroepen gestart. Ook is aandacht besteed aan de kwetsbare groep laaggeletterden. Zo werden leidinggevenden van het Facilitair Bedrijf geschoold in het herkennen en met medewerkers bespreken van taalproblemen en konden de betreffende medewerkers een taalcursus volgen. Er is een Toolkit ‘Aanpak Laaggeletterdheid in de zorg’ ontwikkeld. De aanpak was een initiatief van de Raad van Bestuur en financieel gesteund door de Ondernemingsraad. Stichting Lezen & Schrijven heeft externe ondersteuning geleverd, met name gericht op bewustwording van het probleem van laaggeletterdheid. Om de aanpak te ondersteunen zijn taalvrijwilligers geworven. Iedere vrijwilliger biedt individuele ondersteuning aan één UMC-


Pagina 22

Slim werken 3.0

Nieuw curriculum

Onbegrensd leren

Elevate Health

medewerker bij het leren van de Nederlandse taal of juist bij het leren lezen en schrijven. Begin 2015 ondertekende het UMC Utrecht samen met minister Asscher van Sociale Zaken het taalakkoord. In 2014 is het concept Slim Werken 3.0 uitgewerkt voor de kantooromgeving van enkele specifieke locaties. Daarin zijn de uitgangspunten gedefinieerd door werkgroep en projectgroep integraal meegenomen. Er is een delegatie van experts op de vier gebieden (bricks, bytes, behavior en processen) gevormd die het concept Slim Werken 3.0 samen met gebruikers uitwerken. Om naast de bricks, ook bytes en behavior goed mee te nemen in het Slim Werken 3.0 is tevens een evaluatie uitgevoerd van de bouwdelen Zandplaat en RV&S. Het resultaat is een integraal concept/kader voor de kantooromgeving in het UMC Utrecht. In 2014 is gewerkt aan CRU+, het nieuwe curriculum voor geneeskunde dat voor een deel in 2015 van start gaat. In dit nieuwe curriculum staat de patiënt meer centraal. De studenten volgen voor langere tijd een patiënt en zijn gekoppeld aan een patiëntpanel. Zo kunnen ze inzicht krijgen in de manier waarop de patiënt de ziekte en het zorgproces ervaart. Programma gestart in 2012 dat streeft naar innovatie in het onderwijs met blended learning. Ambitie om in 2016 een opleidingsstructuur te hebben waarin iedere student of medewerker overal en altijd toegang heeft tot digitale bronnen, communicatiemiddelen en instrumenten. In 2014 zijn nieuwe E- modules en E-lectures ontwikkeld. Internationale online academie voor medische professionals met speciale aandacht voor de ontwikkelingslanden. In samenwerking met Universiteit Utrecht. Gericht op professionals in de gezondheidszorg, onderzoekers en wetenschappers over de hele wereld om kennis op het gebied van gezondheidszorg zonder beperkingen en zonder grenzen te bevorderen en te verspreiden middels online educatie.

Schone Omgeving Energie Efficiency Plan (EEP)

Energybattle (Wattcher)

Regeling zonnepanelen voor

In 2014 zijn verschillende energiebesparingsmaatregelen uitgevoerd, zie bijlage 3. Deze energiemaatregelen hebben geresulteerd in een totale energiebesparing van 1.871.000 kWh elektra, 307.500 m3 gas en een CO2 reductie van 1.782 ton. Daarnaast is in 2014 is een energyscan uitgevoerd om nieuwe energiebesparingsmaatregelen te inventariseren. In 2014 hebben 120 medewerkers verdeeld over drie wedstrijdrondes meegedaan aan de energybattle. Met behulp van de Wattcher, die het energiegebruik monitort, hebben zij thuis een gemiddelde besparing van 12,5% gerealiseerd. De drie beste spelers behaalden zelfs een besparing van bijna 60%. In 2013 ging de regeling PV panelen voor medewerkers van start. 157


Pagina 23

medewerkers

Duurzaam Bouwen

Duurzaam en circulair inkopen

Voedselverspilling

Inzameling kunststoffen

Vervoersbeleid

UMC medewerkers hebben neen voorlopige offerte aangevraagd. Maart 2014 hadden de eerste 10 medewerkers de zonnepanelen op het dak liggen. Zij ontvingen een financiële tegemoetkoming van het UMC Utrecht. In totaal hebben in deze eerste ronde 19 medewerkers een contract getekend (14 koop en 5 huur), in totaal zijn 216 panelen geïnstalleerd. Deze produceren zo'n 52.000 kWh per jaar met een jaarlijkse CO2 reductie van 31 ton. Dit staat gelijk aan de jaaropname van 1.560 bomen oftewel 310.000 autokilometers. Bij de verbouwing van de personeelsrestaurants zijn verschillende duurzaamheidsaspecten meegenomen. De Breeam-systematiek voor duurzaam bouwen is in 2014 geactualiseerd. In 65% van de inkooptrajecten uitgevoerd in 2014 is duurzaamheid meegenomen, deels in de selectie, deels in de selectie en gunning. Voorbeelden van deze laatste groep zijn: - Koeriersdiensten - Werkplekautomatisering - Koelinstallatie rekencentrum C.01 - Verse voeding - RWA Lichtstraten - Kantoorartikelen (vergroening basisassortiment) In kader van de Green Deal Circulair inkopen heeft in 2014 een haalbaarheidsonderzoek plaatsgevonden naar het circulair inkopen van meubilair en zijn de mogelijkheden verkend voor circulair inkopen tbv poli 3.0. zie verder bijlage 4. Na de nulmeting uitgevoerd in 2013, zijn in 2014 diverse maatregelen doorgevoerd om de voedselverspilling terug te dringen. Eind 2014 heeft een effectmeting plaatsgevonden waaruit bleek dat de voedselverspilling over het totaal met 18% verminderd was. Tijdens de duurzaamheidsweek in oktober stond voedselverspilling centraal. Daarnaast zijn in 2014 ook andere UMC’s geïnformeerd over de aanpak en ondersteund bij de uitvoering in het zogenaamde doorbraakprojeect waarvoor UMC Utrecht penvoerder was. In het UMC worden folies van pallets en de bedden al gescheiden ingezameld en afgevoerd. In 2014 is een pilot uitgevoerd met gescheiden inzamelen van kunststoffen van laboratoria. Dit leverde te weinig geschikte stromen voor hergebruik. Begin 2015 is gestart met het apart inzamelen van kantoorafval. Dit wordt door de verwerken na gescheiden in recyclebare deelstromen. In 2014 zijn diverse maatregelen getroffen en activiteiten georganiseerd om het gebruik van de fiets en het OV door medewerkers te stimuleren. Zo was het op verschillende dagen mogelijk een gratis fietscheck te laten uitvoeren, is een stimuleringsregeling voor E-bikes van start gegaan en kunnen medewerkers ook voor 2015 met aanzienlijke korting een openbaar vervoer pas aanschaffen. Deze maatregelen zijn voor een groot deel gefinancierd uit de decentrale arbeidsvoorwaarden gelden. Oktober 2013 is P&R De Uithof in gebruik genomen waar het UMC Utrecht 600 plaatsen heeft. Het parkeerbeleid is daarop aangepast. Sinds


Pagina 24

Duurzame kledinglijn

Groene farmacie

ISO 14001 milieuzorgsysteem

Milieuprestaties

maart 2014 geldt het nieuwe parkeerbeleid dat als doel heeft bezoekers en patiënten meer parkeergelegenheid te bieden dichtbij de gebouwen. Door de parkeertarieven in de parkeergarages bij het UMC Utrecht te verhogen worden medewerkers gestimuleerd in de P&R te parkeren. In 2014 is het aantal oplaadpunten in de P&R uitgebreid van 4 naar 28. Het UMC Utrecht heeft in 2014 als potentiële opdrachtgever deelgenomen aan het ketenproject voor het ontwikkelen van zorgzame kleding die op verschillende aspecten duurzaam is: duurzame stof, volledig circulair, gemaakt onder verantwoorde sociale omstandigheden en ondersteunend voor de medewerkers. Eind 2014 is het prototype gepresenteerd tijdens het congres Gezonde Zorg. De opgedane kennis en ervaring zal worden meegenomen in de aanbesteding die UMC Utrecht in 2015 gaat doen. In 2014 is het projectplan Groene farmacie geschreven en heeft afstemming plaatsgevonden met het project SOS Pharma. Er zijn twee onderzoeken gestart naar het tegengaan van medicijnverspilling. In 2014 heeft tweemaal een surveillance-audit plaatsgevonden naar het milieuzorgsysteem. Daarbij is, ondanks een enkele kleine afwijking, geconstateerd dat het UMC Utrecht aan de het ISO 14001 norm voldoet en dat er sprake is van een effectief en efficiënt milieuzorgsysteem waarbij de prestaties continu verbeteren. Tijdens interne controles en audits zijn verbeterpunten gesignaleerd die direct zijn opgepakt door de organisatie. Het UMC beschikt als enige ziekenhuis in Nederland over een ISO 14001 gecertificeerd milieuzorgsysteem voor het gehele complex. De belangrijkste milieuprestaties van 2014 in cijfers zijn opgenomen in bijlage 3. Anders dan voorgaande jaren zal geen apart milieujaarverslag worden gepubliceerd. Wel zal medio 2015 een managementreview milieu worden opgesteld.

Transparant en verantwoorden Onderzoeksevaluatie

Science in Transition

Als eerste UMC in Nederland heeft het UMC Utrecht in 2014 haar wetenschappelijk onderzoek laten evalueren door wetenschappers uit binnen- en buitenland én door zogenaamde maatschappelijke stakeholders. In dit geval vertegenwoordigers van het bedrijfsleven zoals Philips, maar ook leden van patiëntenorganisaties zoals het Reumafonds en de Hartstichting. Met het betrekken van maatschappelijke stakeholders loopt het UMC Utrecht voorop bij de invoering van de nieuwe versie van het Standaard Evaluatie Protocol. Alle onderzoeksinstituten en onderzoeksgroepen bij universiteiten worden eens per zes jaar beoordeeld volgens dat protocol. In juni 2014 publiceerde Science in Transition een ‘tussenstand’ na driekwart jaar debat en ontwikkeling. Sommige problemen zijn op de


Pagina 25

Oprichting Cliëntenraad

Internationale sociale voorwaarden inkoop

Nieuwe instantie dierenwelzijn

Maatschappelijk verantwoord beleggen en bankieren

agenda gekomen, andere niet. In 2014 zijn diverse dialoogsessies georganiseerd en het tweede SiT symposium. In het najaar 2014 is de cliëntenraad UMC Utrecht opgericht. Tot dat moment was er alleen een cliëntenraad voor de 8 UMC’s gezamenlijk. De cliëntenraad bestaat uit 10 vooral (ex) patiënten en een voorzitter. Zij geven gevraagd en ongevraagd advies vanuit hun patiëntenperspectief, in 2014 op onderwerpen zoals de nieuwe strategie, de nieuwe polikliniek en patiëntenparticipatie. In 2014 zijn beleid en richtlijnen opgesteld voor het meenemen van sociale voorwaarden in aanbestedingen en zijn de inkopers geïnstrueerd. Vanaf 2015 zal in de voorbereiding van elke aanbesteding worden beoordeeld of er risico’s zijn in de internationale productieketen wat betreft internationale sociale voorwaarden. Begin 2015 is het besluit genomen om (als eerste Nederlandse instelling) deel te nemen aan Electronics Watch, een onafhankelijke organisatie die arbeidsomstandigheden in de wereldwijde elektronica-industrie in de gaten houdt met het doel maatschappelijk verantwoorde inkoop in Europa mogelijk te maken. In mei 2014 heeft UMC Utrecht samen met Universiteit Utrecht een Instantie voor Dierenwelzijn (IvD) opgericht. Daarmee wordt invulling gegeven aan de hernieuwde Wet op de dierproeven. Bij de IvD zijn taken ondergebracht die voorheen bij de DEC, het bureau proefdierdeskundigen en het 3V- centrum lagen. De taken zijn onder meer:  Afstemming van projectvoorstellen met onderzoekers voorafgaand aan het indienen projectaanvraag bij CCD;  Afstemming van de uitvoering van een dierproef en overleg over wijzigingen en toetsing daarvan bij CCD;  Advies verstrekken aan het personeel over zaken op het gebied van dierenwelzijn, over de toepassing vervanging, vermindering en verfijning (3V’s).  Medewerkers op de hoogte houden van de technische en wetenschappelijke ontwikkelingen hierover  Registratie van bevoegdheden van personen betrokken bij de uitvoering van dierproeven en de verzorging en behandeling van proefdieren  Vaststelling en toetsing van controleprocedures, rapportage en vervolg  Monitoren van projecten  Advisering over adoptie Het UMC Utrecht bankierde ook in 2014 bij de Rabobank. Het UMC Utrecht houdt geen beleggingen aan. Een tijdelijk overschot aan middelen worden op deposito’s geplaatst. Het WKZ fonds belegt maatschappelijk verantwoord. Het beleggingsbeleid wordt vorm gegeven door alleen te beleggen in die fondsen die voldoen aan de strengen VFI richtlijnen, welke zijn vastgesteld in de publicatie “Handreiking Verantwoord Vermogensbeheer Fondsenwervende instellingen”. Naar verwachting zal in 2015 ook de


Pagina 26

Zelfonderzoek declaraties

Kwaliteitsvenster

SURE

Duurzame Uithof

MVO rapportage

Nieuwe strategie

aandelenportefeuille worden omgezet. Het UMC Utrecht heeft, net als alle andere ziekenhuizen, in 2014 een zelfonderzoek uitgevoerd naar de jaarrekeningen 2012 en 2013. Hierbij werden de declaraties over de jaren 2012 en 2013 opnieuw tegen het licht gehouden nadat de declaratieregels door de NZA verduidelijkt waren. 1% van de omzet bleek niet goed gedeclareerd te zijn. Dit was veroorzaakt door de complexiteit van de declaratieregels en de tussentijdse veranderingen van het bekostigingssysteem. In overleg met alle betrokken partijen wordt momenteel gewerkt aan vereenvoudiging van de regels. Daarnaast werken de ziekenhuizen, samen met zorgverzekeraars, aan een verbeterde vorm van toezicht. Ziekenhuisbrede kwaliteitscijfers van het UMC Utrecht zijn in 2014 opgenomen in het kwaliteitsvenster en vanaf jan 2015 zichtbaar. Dit omvat cijfers over patiënttevredenheid (CQI ) en medewerkerstevredenheid (WBO). SURE organiseerde van 6 tot 10 oktober 2014 de duurzaamheidsweek op het Utrecht Science Parc (USP). Samenwerken aan een gezonde en duurzame stad. Dat is de gezamenlijke ambitie van het UMC Utrecht en de andere Utrechtse kennisinstellingen binnen SURE, het platform voor duurzame innovatie in de regio Utrecht. Er waren inspirerende activiteiten, workshops, dialoogsessies en debatten. Ook binnen het UMC Utrecht vonden diverse activiteiten plaats zoals een spinning evenement voor een kindersportcentrum bij het WKZ, aandacht voor voedselverspilling, speciale gerechten en producten en een duurzame lunch in de restaurants en Motivational speakings over energie en vitaliteit. Zie ook http://www.sure-utrecht.nl/ In 2014 is het gezamenlijk project van Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht en UMC Utrecht gecontinueerd. Vijf werkgroepen met medewerkers vanuit de verschillende organisaties hebben gekeken naar korte termijn acties en langere termijn doelen op gebied van voeding, participatie, onderzoek en onderwijs, energie en mobiliteit. In juli zijn de resultaten tijdens een bijeenkomst aan de bestuurders gepresenteerd. In 2014 is het eerste duurzaamheidsverslag opgesteld over de resultaten van 2013. Tevens is een duurzaamheidspagina ingericht op de nieuwe website. Gedurende het hele jaar zijn via het nieuwscentrum diverse nieuwsberichten over actuele duurzaamheidsonderwerpen gepubliceerd en er zijn enkele persberichten uitgegeven. We hebben diverse interviews gegeven die in een aantal gevallen geresulteerd hebben in artikelen in tijdschriften (zorgvisie, Food en Hospitallity) of op intranet (MVO monitor ziekenhuizen). Tijdens het landelijk congres Gezonde zorg op 4 dec 2014 hebben we onze resultaten van de MVO Expeditie Duurzame Zorg gepresenteerd. In 2014 is de nieuwe strategie voorbereid. UMC Utrecht heeft hiervoor input gevraagd van patiënten, huisartsen, specialisten uit andere ziekenhuizen, ambulancemedewerkers en zorgverzekeraars.


Pagina 27

Op de voorjaarsconferentie waren 45 stakeholders aanwezig om hun ervaringen met het UMC Utrecht te delen. In werkgroepen zijn de verschillende onderwerpen verder uitgewerkt. Tijdens de najaarsconferentie is de nieuwe strategie in concept gepresenteerd en eind 2014 vastgesteld. De opgedane kennis en inzichten op gebied van duurzaamheid die in 2014 zijn opgedaan zijn meegenomen in de voorbereiding. Duurzaamheid is opgenomen in de visie en als strategische doelstelling.

CO2 footprint De CO2 footprint van het UMC Utrecht was in 2014 43.340 ton, dat is 7% lager dan in 2013. Deze afname is te verklaren doordat minder gas en meer elektriciteit is ingekocht. Aangezien dit groene stroom was, is de CO2 uitstoot lager. Daarnaast zijn verschillende energiebesparende maatregelen uitgevoerd en is er minder afval afgevoerd en verwerkt. De CO2 emissie veroorzaakt door mobiliteit (medewerkers, patiënten en bezoekers) is ongeveer gelijk gebleven.

CO2 footprint 43.340 ton

2014

Gebouwen Gas, warmte, elektra Ketenemissies mobiliteit Vervoer bezoek patienten

6%

4% 0%

Ketenemissies mobiliteit Vervoer patienten - opnames Ketenemissies mobiliteit Vervoer patienten - polibezoeken

21%

Ketenemissies mobiliteit Woon-werk verkeer medewerkers en studenten 56% 6% 3% 4%

Ketenemissies mobiliteit Zakelijk verkeer Ketenemissies wasserette Reinigen en transport van textiel Ketenemissies downstream Verwerking van afval

CO2 Footprint UMC Utrecht 2014, gebaseerd op het GreenHouse Gas (GHG) Protocol


Pagina 28

7.

Stakeholders en samenwerking

Het UMC Utrecht heeft heel veel belanghebbenden, onze stakeholders. We vinden het belangrijk om met hen in dialoog te gaan en hen te betrekken bij duurzaamheid. Wat verachten zij op dat gebied van ons? Wat vinden zij belangrijk? In 2014 hebben we de stakeholders in kaart gebracht aan de hand van beschikbare inventarisaties, en globaal ingedeeld in groepen (zie bijlage 2 ). Het kiezen van de duurzaamheidsthema’s en icoonprojecten zijn in eerste instantie de interne stakeholders betrokken. Bij het opstellen van de nieuwe strategie waren ook verschillende externe stakeholders betrokken, evenals bij de uitvoering van de onderzoeksevaluatie. In 2014 is de cliëntenraad opgericht bestaande uit de elf – vooral (ex-)patiënten – die gevraagd en ongevraagd advies geven vanuit hun patiëntenperspectief. Zorgsector Op gebied van duurzaamheid werken we samen met andere partijen uit de zorgsector. In 2014 is verder gebouwd aan de samenwerking met AVL/NKI en het Prinses Maxima Centrum dat in oktober 2014 binnen de muren van het WKZ gestart is. Met twee regioziekenhuizen en zeshonderd huisartsen is begin 2015 een samenwerkingsovereenkomst gesloten `Zorg op de juiste plek’. De samenwerkingsovereenkomst wordt per ziektebeeld uitgewerkt in een regionale transmurale afspraak (RTA). Daarnaast is met het St. Antonius Ziekenhuis een samenwerkingsovereenkomst getekend om te gaan investeren in een regionaal netwerk om de zorg rondom kanker te verbeteren. De ambitie is om - door goede afspraken te maken over gemeenschappelijke zorgpaden en doorverwijzingen tussen ziekenhuizen met een sleutelpositie in kankerzorg in de regio Utrecht - de meest kwalitatief hoogwaardige zorg te leveren aan kankerpatiënten. Kennisuitwisseling en samenwerking met andere UMC’s en zorginstellingen over duurzaamheid vindt plaats via het MVO overleg UMC’s en MVO Netwerk zorg (onderdeel van MVO Nederland) waar UMC Utrecht lid van is en waarin naast zorginstellingen ook bedrijven zitten. Bedrijfsleven Het UMC Utrecht werkt samen met het bedrijfsleven aan duurzaamheid. Duurzaamheid speelt een rol bij de selectie van leveranciers en samen met leveranciers werken we aan het verduurzamen van producten. Een mooi voorbeeld is de ontwikkeling van een duurzame kledinglijn samen met de gehele keten.


Pagina 29

Het UMC Utrecht heeft het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen en Ondernemen getekend en wil daarmee een impuls geven door zelf maatschappelijk verantwoord inkopen te garanderen en een inspiratie te zijn voor andere bedrijven en hun (toe)leveranciers. In 2014 ondertekende UMC Utrecht de Green Deal Circulair Inkopen. Dat betekent het uitvoeren van twee circulaire inkooptrajecten als pilot en het delen van resultaten en ervaringen met de 20 andere deelnemende organisaties. Uiterlijk in 2016 willen we circulair inkopen geïntegreerd hebben in de inkoopprocessen, -beleid en strategie. Unovate en Pontes Medical verbinden het UMC Utrecht met bedrijven en investeerders met als doel nieuwe producten en concepten voor zorg, onderwijs en onderzoek ontwikkelen, toetsen en naar de markt brengen. Regio Binnen de regio werken we samen met kennisinstellingen op de Uithof (Universiteit Utrecht, Utrecht Sustainability Institute en Hogeschool Utrecht), Utrecht Science Parc, Economic Board Utrecht en gemeente Utrecht aan duurzaamheid. Gezamenlijk organiseren we SURE, de week van de duurzaamheid die in 2014 plaats vond van 6 tot 10 oktober met als concreet product een plattegrond met de ‘Green hotspots” van de Uithof. In de maanden juni en september was er de daktuin: een podium en broedplaats voor duurzaamheid, innovatie en sociaal ondernemerschap. In het project Uithof Duurzaam zijn door UMC Utrecht, UU en HU nieuwe initiatieven rond duurzaamheid gecombineerd en samengebracht op de gebied van inkoop, voeding, energie, mobiliteit en onderwijs en onderzoek. In 2014 is de alliantie Duurzaam en Gezond Utrecht Oost opgericht en er is een initiatief gestart om onderzoek te doen naar de mogelijkheden voor geothermie. Het UMC Utrecht heeft het Convenant Utrechtse Zorgsector voor duurzaamheid en energiebesparing getekend: Het delen van informatie over duurzaamheid op vele terreinen en een inspanningsverplichting voor een meer duurzame zorgsector.

Convenanten en manifesten: Het UMC Utrecht heeft diverse convenanten en manifesten getekend op gebied van duurzaamheid, zie onderstaand overzicht. In 2014 en begin 2015 zijn er drie bijgekomen: Het taalakkoord ter bevordering van taalvaardigheid op de werkvloer. De ondertekening vond plaats in Den Haag, in het bijzijn van minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Doel van het taalakkoord is om ook andere werkgevers en werknemers te stimuleren zich in te zetten voor taalontwikkeling op de werkvloer. Naast het UMC Utrecht ondertekenden nog 28 andere werkgevers uit verschillende branches dit akkoord. De pledge van de Alliantie Gezondheid en Geletterdheid voor Alles is Gezondheid, het Nationaal Programma Preventie van het ministerie van VWS.


Pagina 30

Deelname aan Electronics Watch: een onafhankelijke organisatie die arbeidsomstandigheden in de wereldwijde elektronica-industrie in de gaten houdt met het doel maatschappelijk verantwoorde inkoop in Europa mogelijk te maken. Convenanten  ‘Meerjarenafspraak energiebesparing’ (MJA3 2013)  ‘Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen en Ondernemen’ (2011)  ‘Manifest voor een gezonde toekomst van de zorgsector' (2013)  'Convenant verduurzamen en energie besparen in de Utrechtse zorgsector'  'Green deal Circulair Inkopen' (2013)  Routekaart UMC’s (2012)  Taalakkoord (2015)  Pledge nationaal programma preventie Alles is gezondheid (2015)  Electronics Watch (2015):


Pagina 31

8.

Aandachtspunten en Plannen

De nulmeting ISO 26000 heeft inzicht gegeven in de aandachtspunten voor duurzaamheid / MVO in het UMC Utrecht. Hieronder beschrijven we de belangrijkste aandachtspunten uit het rapport en hoe we daar in 2015 mee aan de slag gaan. Dialoog met externe stakeholders Bij het opstellen en uitwerken van duurzaamheidsplannen zijn tot nog toe voornamelijk interne stakeholders betrokken. De stakeholderdialoog met externe stakeholders ontbreekt nog. In 2015 willen we een stakeholdercommunicatieplan opstellen en met de belangrijkste stakeholders in dialoog gaan over wat zij belangrijk vinden en op gebied van duurzaamheid van ons verwachten. We zullen onze gemaakte keuzes tav thema’s en icoonprojecten met hen bespreken en zo nodig bijstellen. We willen onze stakeholders waaronder bijvoorbeeld ook de zorgverzekeraars, informeren en inspireren om daarmee ook bij hen MVO te stimuleren en samen te werken aan verdere verduurzaming van processen en producten. De belangrijkste stakeholders vragen we zitting te nemen in de externe adviesraad duurzaamheid. Thema’s en projecten meetbaar maken Door de uitgevoerde MVO-prioritering op basis van ISO 26000 zijn we op gestructureerde wijze gekomen tot een selectie van thema’s, aspecten een projecten. We kunnen onderbouwen hoe en waarom we tot onze keuzes gekomen zijn. De thema’s en icoonprojecten zijn echter nog niet concreet en meetbaar. In 2015 willen we zowel voor de duurzaamheidsthema’s als de icoonprojecten doelen en prestaties concreter maken. Voor de thema’s gaan we kpi’s (kwantitatief of kwalitatief) opstellen in afstemming met interne en externe stakeholders. Door middel van een monitor willen we de voortgang zichtbaar maken. Per icoonproject gaan we aangeven hoe dit bijdraagt aan elk van de duurzaamheidsthema’s, zoveel mogelijk smart geformuleerd. Divisies en medewerkers betrekken UMC Utrecht is al enige tijd actief in het creëren van bewustzijn en draagvlak voor duurzaamheid, zowel intern als extern. In 2014 groeide het aantal ‘MVO ambassadeurs’ langzaam maar gestaag. Door deelname aan de MVO Expeditie Duurzame Zorg is het bewustzijn en draagvlak vergroot bij een diverse groep van circa 50 medewerkers. Aanvullende themasessies met Thomas Rau (circulaire economie) en Machteld Huber (positieve gezondheid) hebben nog eens circa 150 mensen enthousiast gemaakt. Echter op een totaal van 12000 medewerkers is dit nog steeds een kleine groep. In 2015 willen we meer medewerkers bij het onderwerp betrekken en daar waar sprake is van ‘onbewuste MVO-bekwaamheid’ dit veranderen in ‘bewuste MVO-bekwaamheid’. Daarvoor sluiten we zoveel mogelijke aan bij de communicatie over de nieuwe strategie. Daarnaast overwegen we het inzetten van een E-learning programma en een ambassadeursprogramma en organiseren we ook in 2015 een duurzaamheidsweek. Via de kaderstellingsbrief 2015 zijn de divisies en directies betrokken om een bijdrage te leveren aan een of meer van de duurzaamheidsthema’s. Door te informeren en inspireren willen we de betrokkenheid en bijdrage verder vergroten, bijvoorbeeld via de interne adviesraad en het UMC overleg. Duurzaamheidsverslag 2014 UMC Utrecht

Pagina 32

Borging Om MVO beter in de organisatie te borgen, zullen we aandacht moeten besteden aan de volgende punten: - Continue aandacht vanuit bestuur en management voor toepassen van de 7 MVO principes - Duurzaamheid meenemen in belangrijke besluiten, business cases en Europese aanbestedingen. Rekenschap over effecten op milieu en maatschappij afleggen, transparantie over de rol die duurzaamheid speelt bij grote besluiten zodat dat duidelijk is voor de verschillende stakeholders - Due diligence (gepast zorgvuldigheid) op de eigen effecten en die van andere stakeholders concreter maken. In 2015 willen we hieraan invulling geven door in iedere businesscase een paragraaf op te nemen waarin staat hoe betreffende project bijdraagt aan de vijf duurzaamheidsthema’s. Ook willen we meer transparant maken hoe duurzaamheid in de besluitvorming ten aanzien van de businesscase en bijvoorbeeld een Europese aanbesteding is meegenomen. Cluster inkoop zal de sociale aspecten en het naleven van mensenrechten door de belangrijkste toeleveranciers verder gaan uitwerken. De resultaten van de nulmeting, de prioritering van MVO aspecten, keuze van icoonprojecten en de inventarisatie van stakeholders vormen een belangrijke basis voor de toekomstplannen van duurzaamheid in het UMC Utrecht. De aandachtspunten zijn meegenomen bij het opstellen van het Plan van aanpak Duurzaamheid 2015 – 2020.


Pagina 33

Bijlage 1

Kernteam Duurzaamheid en Interne Adviesraad Duurzaamheid

Het Kernteam Duurzaamheid bestaat uit: o o o o o o o o

Mirjam van Velthuizen-Lormans (lid RvB) Herman Bol (adviseur RvB, voorzitter) Jan Witte (directeur Strategie en Beleid) Paul Allers (lid managementteam Facilitair Bedrijf) Frans Urban (hoofd P&O Gezondheid) Pieter Duif (hoofd Vastgoed en Huisvesting) Isabelle Luijkenaar (senior communicatieadviseur Marketing&Communicatie) Esther Willems (stafadviseur Duurzaamheid, secretaris).

Het kernteam is verantwoordelijk voor opstellen beleid en actieplan, prioriteitstelling, initiëren projecten, coördineren uitvoering, verbinden initiatieven, aansluiting bij/duurzaam inrichten bestaande structuren en lopende projecten, MVO budget en communicatie.

De Interne adviesraad Duurzaamheid bestaat uit: o o o o o o o o o o

Marjan Mol (directeur FB) Boudewijn Peters (directeur DIF), tot aug 2014 Corrie Scholman (directeur DPO) Jan Willem Lammers (directeur Onderwijscentrum) Inge de Wit (Manager bedrijfsvoering DIGD) Hans Bouwer (manager bedrijfsvoering Beeld) Astrid Posthouwer (manager zorg DVB) Toine Egberts (manager Onderzoek & Onderwijs) Herman Bol (voorzitter kernteam) Esther Willems (secretaris kernteam)

De adviesraad geeft advies en feedback op de door het kernteam opgestelde stukken, helpt duurzaamheid in de organisatie te brengen en creëert betrokkenheid en draagvlak binnen de directies en divisies.


Pagina 34

Bijlage 2

Stakeholders

Stakeholders van het UMC Utrecht zijn onder te verdelen in stakeholders voor Zorg, Onderwijs en onderzoek en in regionaal, nationaal en internationaal. De belangrijkste groepen stakeholders zijn:

Medewerkers, inclusief management, OR, artsen en artsen in opleiding Studenten Patiënten, inclusief familie Cliëntenraad UMCU, patiënten panel, kinderraad Patiëntenorganisaties Burgers Zorginstellingen strategische samenwerking: AVL/NKI, PMC, CMH Andere (regionale) ziekenhuizen en zorginstellingen, verpleeghuizen, verzorgingshuizen, thuiszorg organisaties, verloskundigenzorg, zoals Diakonessehuis, Antoniusziekenhuis andere UMC’s en NFU Andere onderzoeksinstellingen: Hubrecht, Universiteit Utrecht, ULC, Universiteit Eindhoven, KNAW Andere onderwijsinstellingen: UU, HU, HKU, ROC, OOR Utrecht Huisartsen, huisartsencoöperaties andere verwijzers Uithofpartners: UU, HU, USP, HKU, USI Economic Board Utrecht Gemeente Utrecht Provincie Utrecht Landelijke overheid (min VWS, min OCW, min EL&I) Europa Zorgverzekeraars Banken financierders, fundingagency’s, Duurzaamheidsverslag 2014 UMC Utrecht

Pagina 35

Externe toeleveranciers van producten en diensten Verwijderaars van afval en textiel Private sector Farma MVO Nederland MVO netwerk zorg MPZ EBU Ngo’s


Pagina 36

Bijlage 3

Milieuprestaties (milieujaarverslag 2014)

De doelstellingen op het gebied van milieu en duurzaamheid (dimensie Planet) zijn ondergebracht in het duurzaamheidsthema Schonere omgeving. Daarvoor zijn de volgende lange-termijn-doelstellingen geformuleerd:  In 2030 werkt het UMC Utrecht CO2-neutraal (oa door energiebesparing, opwek/gebruik duurzame energie en terugdringen van de CO2-uitstoot van vervoer)  In 2030 zijn binnen het UMC Utrecht de grondstofkringlopen gesloten (oa door verspilling van materialen tegen te gaan, afval en grondstoffen te hergebruiken, circulair in te kopen, afvalwater te zuiveren) Deze lange termijn doelstellingen zijn vertaald naar de volgende doelstellingen op kortere termijn: Doelstellingen MVO-thema Schonere omgeving Doelstellingen lange termijn Doelstellingen korte termijn CO2-neutraal in 2030

2% energie-efficiencyverbetering per jaar Reductie CO2-uitstoot woon-werk verkeer 5% in 2016 t.o.v. 2011 Reductie CO2-uitstoot dienstreizen met 5% in 2016 t.o.v. 2011

Grondstofkringlopen gesloten

2 pilotprojecten circulair inkopen in 2014 (Green Deal)

in 2030

Reductie (voedsel)verspilling met 20% in 2015 40% duurzame voedingsproducten in 2015 Reductie restafval met 50% in 2018 t.o.v. 2011 Papierreductie 25% in 2016 t.o.v. 2011 Terugdringen textielgebruik met 10% in 2016 t.o.v. 2011

De doelstelling voor 2014, 2% energie-efficiencyverbetering per jaar en 2 pilotprojecten circulair inkopen, zijn gehaald. De andere doelstellingen zijn door de prestaties in 2014 dichterbij gekomen, uitgezonderd de reductie van het restafval. Deze bijlage bij het duurzaamheidsverslag 2014 beschrijft de milieuprestaties en vervangt daarmee het milieujaarverslag. In deze bijlage staan eerst de belangrijkste milieuprestaties in cijfers (energie, afval, etc) en de CO2 footprint. Daarna volgt een overzicht van de audits en controles en van de meldingen inclusief de afhandeling daarvan. Deze informatie uit deze bijlage is tevens input voor de managementreview die voorjaar 2015 wordt opgesteld.


Pagina 37

1. Milieugegevens Afval Het bedrijfsafval laat een lichte stijging zien, dit komt door de autonome groei van onze organisatie. Het totaal gevaarlijk afval is met 4 % gedaald. In 2014 zijn er aanzienlijk minder bouwactiviteiten geweest. Hierdoor is het bouw en sloopafval aanzienlijk gedaald. Daar bouwen sloopafval bijna 100 % gerecycled wordt, heeft dit direct effect op het totale recyclingspercentage. Binnen Cluster voeding is in 2014 een onderzoek uitgevoerd naar voedselverspilling. Bij Banqueting, de restaurants en bij portionering van de warme maaltijd is er sprake van enige verspilling. De grootste verspilling is echter het niet consumeren door de patiënt van de lunch (12%) en warme maaltijden (38 %). Binnen het cluster zijn op de verschillende processen rondom voeding doelstellingen geformuleerd om de voedselverspilling te verminderen. In 2014 zijn verschillende maatregelen uitgevoerd en eind 2014 heeft een effectmeting plaatsgevonden. Afval in tonnen

2011

2012

2013

2014

Verschil tov 2013

Bedrijfsafval Bijzonder bedrijfsafval

1.226

1.279

1.248

1.261

+1,0%

Bouw- en sloopafval (BSA)

281

187

152

117

-23,0 %

Papier

250

242

206

188

-8,7%

Karton

211

231

210

216

+2,9 %

Glas

48

47

53

35

-34,0 %

Swill en tuinafval

111

114

Swill

93

77

-17%

GFT

26

26

0

Folies

1,1

2

+ 82%

Recyclebaar

Recyclebaar totaal

901

821

742

634

-14,6%

Specifiek ziekenhuis afval

172

176

179

173

-3,4%

Chemisch Afval

67

58

54

44

-18,5%

Fixeer en ontwikkelaar

1,2

0,5

0,4

0,7

+75%

Overig gevaarlijk afval*

4,1

2,0

2,4

1.3

-45,2%

Gevaarlijk afval totaal

244

237

236

219

-7,2%

2.371

2.337

2.225

2.114

-5,0%

% recyclebaar**(excl. BSA)

26

27

28

26

-7,1%

% recyclebaar**(incl. BSA)

34

34

33

30

-9,1

Gevaarlijk afval

Afval totaal Afval totaal (incl. BSA)

* Gasontladingslampen, klein chemisch afval en afgewerkte olie


** (BSA) Glas, papier, karton, folies, Swill, hout en organisch afval

Pagina 38

De hoeveelheid swill is met 17% gedaald. Eind 2015 wordt opnieuw een effectmetingen gedaan. In 2015 zal de hoeveelheid swill toenemen doordat koffiedik uit de 160 grote koffiemachines apart ingezameld en als swill afgevoerd wordt. Naast swill en bouw&sloopafval is ook het glasafval aanzienlijk gedaald. Dit heeft geresulteerd in een daling van het recyclingspercentage met ruim negen procent. In 2015 wordt weer een stijging van het percentage verwacht omdat het bedrijfsafval uit kantooromgevingen dan apart ingezameld wordt en door de afvalverwerker nagescheiden om er bruikbare deelstromen uit te halen. De eerste resultaten worden aan het einde van het eerste kwartaal van 2015 verwacht. In 2014 is in een aantal laboratoria een pilot uitgevoerd met het inzamelen van schone kunststoffen. Dit leverde een afvalstroom op bestaande uit veel verschillende soorten plastic, waaronder vooral folie-achtige verpakkingen en bakjes voor kleine pipetpuntjes. Alleen deze laatste deelstroom was interessant voor onze afvalinzamelaar. Aangezien uit navraag bleek dat veel laboratoria de pipetpuntenbakjes hergebruiken, is deze echter te klein. De verschillende kunststofsoorten zouden gescheiden aangeleverd moeten worden of door de inzamelaar moeten worden nagescheiden, voordat ze voor verdere verwerking aangeboden kunnen worden. Indien er haalbare mogelijkheden komen om kunststoffen machinaal na te scheiden, kan in het UMC Utrecht gestart worden met het apart inzamelen van alle kunststoffen. In de volgende aanbesteding van het (rest)afval zal dit onderwerp zeker aandacht krijgen.

Energie In 2014 is 0,4 procent minder primaire energie gebruikt dan in 2013. Er is meer elektriciteit ingekocht en minder warmte en diesel. Dit komt deels doordat de noodstroomvoorziening (die draait op dieselolie) in 2014 minder heeft gedraaid dan in 2013. Het gebruik van aardgas is gedaald vanwege de relatief zachte winter, de besparingsmaatregelen (zie verderop) en het onderhoud van één WKK gedurende 3 maanden. Het vloeroppervlak is met ongeveer achtduizend vierkante meter toegenomen als gevolg van de volledige bezetting van het Centrum voor Beeld gestuurde Oncologische Interventies (CBOI) in bouwdeel E en Q. Hierdoor is het energiegebruik per m2 gedaald met 2,6 %. Het aandeel van de Warmte-KrachtKoppeling–installaties (WKK’s) in het totale elektriciteitsgebruik was in 2014 bijna zeventig procent (ruim zes procent lager dan in 2013) omdat in 2014 één WKK in onderhoud is geweest. Het elektragebruik is in 2014 0,8 procent gedaald hetgeen een trendbreuk is met voorgaande jaren. Dit is te danken aan de energiebesparende maatregelen (zie verderop). De WKK’s hebben in 2014 minder elektra geproduceerd (42.921 miljoen kWh in 2013 en 39.316 miljoen kWh in 2014) omdat er één WKK in 2014 in onderhoud is geweest.. Omdat er aanzienlijk meer elektriciteit is ingekocht dan vorig jaar, en nu ook de elektra die via de Universiteit Utrecht verkregen wordt groene stroom is, was in 2014 ruim dertig procent van de totale energie-inkoop duurzaam.


Pagina 39

Energiesoort

2011

2012

2013

2014

verschil 2014 t.o.v. 2013 (%)

Aardgas naar stoomketels (in Nm3)

1.913.750

1.834.190

2.280.180

1.381.810

-39,4%*

Aardgas naar WKK (in Nm3)

12.059.558

12.449.607

11.681.746

11.671.050

-0,1%

Aardgas totaal (in Nm )

13.973.308

14.283.797

13.961.926

13.052.860

-6,5%

Primaire energie (in GJ)

442.255

452.082

441.894

413.123

-6,5%

Elektra ingekocht van Eneco (kWh)

14.241.477

14.546.595

15.288.534

18.390.346

20,3%

Elektra ingekocht van UU (t.b.v. Hijmans van den Berghgebouw en van Geuns) (kWh)

1.743.825

1.687.556

1.178.838

1.277.241

8,3%

Elektra door geleverd aan derden (CMH, NH) (kWh)

3.002.000

2.881.800

2.299.215

2.122.498

-7,7%

Elektra terug geleverd aan het net (kWh)

2.381.000

2.177.525

2.121.872

2.297.576

8,3%

Elektriciteit totaal (kWh)

10.602.302

11.174.826

12.046,285

15. 247.513

26,6%


95.421

100.573

108.417

137.228

26,6%

Dieselolie (in Ton)

16,5

17,0

47,9

38,6

-19,4%


705

725

2.047

1.650

-19,4%

18700

14302

18.832

13.586

-27,9%

Warmte door geleverd aan CMH, NH

8800

8658

7.943

4.600

-42,1%

Warmte totaal

9400

5644

10.889

8.983

-17,5%


9900

5644

10.889

8.983

-17,5%

548.486

559.025

563.247

560.984

-0,4%

351.422

359.392

365.058

373.000

2,2%

1,56

1,56

1,54

1,50

-2,6%

14.241.477

14.546.595

15.288.534

19.667.587

28,6%

128.173

130.919

137.597

177.010

28,6%

23,4

23,4

24,4

31,6

29,5%

77

77

76

69,4

-8,7%

Aardgas

3

Elektriciteit

Diesel

Warmte Warmte ingekocht van UU (t.b.v. HvdBerg en van Geuns)

Totaal Primaire energie (in GJprim) Vloeroppervlak (m2) 2

Energiegebruik per vloeropp. (Gj/m ) Groene energie (kWh) Groene primaire energie (GJ) Aandeel groene energie v. totaal (%) Aandeel WKK productie in totale elektragebruik (%)

GJ = kWh x 0,009 + m3 x 0,03165 ** Ketel 61 heeft in juni en juli stilgelegen. Ketel 75 heeft in juni en juli minder gedraaid. Warmtevoorziening door de WKK’s. Meer elektra ingekocht.


Pagina 40

Energiebesparende maatregelen De maatregelen uit het energie efficiency plan (EEP) 2013-2016 zijn onderverdeeld in zekere maatregelen, voorwaardelijk maatregelen en onzekere maatregelen. Eind 2014 waren bijna alle geplande zekere maatregelen uit het EEP uitgevoerd. Tevens zijn enkele voorwaardelijke maatregelen gerealiseerd. De volgende maatregelen zijn in 2014 uitgevoerd:  Stilstandsverliezen stoombevochtiging beperkt ( besparing: 630 GJ en 0,12%);  Bedrijfstijden ventilatie verlaagd (minimaal 1,5%); (besparing: 4427 GJ en 0,81%);  Grootschalige vervanging van de Tl-verlichting door TL5 verlichting met spaaradapters (besparing: 4.338 GJ en 0,79%);  Schakeltijden verlichting geoptimaliseerd (Stratenum schakelbaar gemaakt) (Besparing: 900 GJ en 0,16%);  Klokschakeling verlichting fijnmaziger gemaakt (Besparing: 1260 GJ en 0,23%);  Verlichting technische ruimtes verminderd (900 GJ en 0,16%);  Energiebesparing IT werkplekken door invoering van de nieuwe digitale werkplek (Besparing: 8.856 GJ en 1,60%);  Terugdringen papiergebruik, 25% in 2016 ten opzichte van 2011 (besparing 306 GJ, 0,06%). De energiemaatregelen die in 2014 zijn ingevoerd, hebben geresulteerd in een totale energiebesparing van minimaal 1.871.000 kWh elektra en 307.500 m3 gas. Dit komt overeen met een CO2 - reductie van 1.782 ton. Samen met de inkoop van bijna twintig miljoen kWh groene stroom heeft dit in 2014 geresulteerd in een vermeden CO2 uitstoot van 14.956 ton t.o.v. 2013. De ingevoerde maatregelen hebben de energie-efficiency in 2014 met 3,9 % verbeterd t.o.v. 2013, bijna twee keer zoveel als de doelstelling van 2% per jaar. In onderstaande tabel staan de resultaten per jaar en de totalen van 2013 en 2014. 2013 Besparing door uitgevoerde maatregelen Elektra (KWh) Gas (m3) Energie efficiency-verbetering (%) door procesmaatregelen Vermeden CO2 uitstoot (ton) door Procesmaatregelen Papierbesparing Inkoop groene stroom Totaal


2014

Totaal per jaar

Totaal sinds 2012

290.000 290.000 2,25

1.871.000 307.500 3,91

2.161.000 597.500 -

2.451.000 887.500 6,14

715

1.773

2.488

3.203

15 10.249 10.979

9 13.183 14.956

24

39 23.432 26.674

Pagina 41

Luchtemissies De emissie van CO2 hangt direct samen met het aardgasgebruik en is evenredig hiermee gedaald (zie energiegegevens). Vanaf 1 januari 2010 is het verboden om “maagdelijke” HCFK’s (zoals R22) bij te vullen in koelsystemen. In 2014 heeft het UMC Utrecht geen R22 bijgevuld. Er zijn tien oude koelinstallaties afgevoerd, waarbij in totaal waarbij 88,4 kg R22 is afgevoerd. Als gevolg van incidentele emissies bij reparaties en lekkages is in totaal ruim 30 kilogram van drie verschillende HFK’s naar de lucht geëmitteerd, 34,3 procent minder dan vorig jaar. De koelgassen hebben een groot broeikaspotentieel (GWP), uit gedrukt in CO2- equivalenten. Ondanks de beperkte hoeveelheid geëmitteerde HFK’s, bedraagt het 0,33 procent van het broeikasgas dat het UMC Utrecht jaarlijks uitstoot voor de energievoorziening.

2011

2012

2013

2014

Verschil 2014 t.o.v. 2013 (%)

CO2 Emissie (ton)

25172

25.734

25.421

23.562

-7,3 %

Rechten (ton)

21.943

21.943

21.943

21.943

-

Tekort (ton)

3.229

3.791

3.478

1.619

-

Aankoop (ton)

0

30.000 ton

Kosten (€

0*

€ 252.000, -

0

2,9

0

0

50,7

13,1

46,1

30,3**

Koelmiddelen HCFK (kg) HFK (kg)

-34,3 %

*In 2009 zijn voldoende rechten gekocht of geruild zodat er in 2010, 2011 en 2012 geen rechten bij behoefden worden bijgekocht. In 2012 zijn de rechten voor een extra van 30.000 ton CO2 aangekocht. Deze zijn nodig om de overschrijding van de verkregen rechten te betalen. **2,9 kg R134A (GWP = 1300), 3,97 kg R404a (GWP = 3922) en 14,14 kg R407C (GWP = 1600) , 9,26 kg R507 (GWP = 3900)


Pagina 42

Watergebruik en emissies In 2014 is de hoeveelheid ingenomen en geloosd water toegenomen. Dit is te verklaren uit het feit dat er in 2014 sprake is geweest van een groei van het UMC Utrecht (ca. achtduizend vierkante meter) en er geen waterbesparende maatregelen zijn genomen. Voorgaand jaar is een onderschatting is geweest in de hoeveelheid afvalwater die per tijdseenheid wordt geloosd (het debiet). De debietmeter is een aantal keer gekalibreerd; het lijkt er nu op dat de juiste waarden worden gemeten. De hoeveelheid geloosde zware metalen (zink en koper) is gedaald en voldoet ruimschoots aan de landelijke eisen. Zink en koper komen van nature voor in bijvoorbeeld voedingsmiddelen, grondstoffen en grondwater, maar ook in het leidingwater; de concentraties kunnen variëren. In het verleden werden verhoogde concentraties aan xyleen en ethylbenzeen gemeten in het afvalwater afkomstig van laboratoria. Die verhoogde concentraties zijn, als gevolg van de aankoop van nieuwe apparaten, sinds 2013 niet meer gemeten. In deze apparaten wordt in plaats van de bovengenoemde stoffen het minder milieubelastende Isopropylalcohol (IPA) toegepast. In 2014 is het afvalwater behalve op xyleen en ethylbenzeen ook op deze stof geanalyseerd. Daaruit bleek de concentraties van geen van deze stoffen verhoogd te zijn. 2011

2012

2013

2014

Verschil 2014 t.o.v. 2013 (%)

248.412

233.780

240.760

247.596

+2,8

224.840

178.240

145.670

167.535

+15,0

Vervuilingseenheden

3.754

2.792

2.629

2.892

+10,0

Zware metalen (kg)

48,1

38,6

48,5

45,99

-5,2

xyleen ethylbenzeen

-

-

-

3

Ingekocht (m ) 3

Geloosd (berekend) (m )

Verhoogde concentraties

Papier In 2014 is vier procent minder blanco A4 en A3 papier ingekocht dan in 2013. De toename van het gebruik van tablets, de elektronische facturatie, het verstrekken van digitale loonstroken, het EPD en SAP zijn de belangrijkste oorzaken voor het verminderde papiergebruik. Daarnaast wordt er op steeds meer afdelingen dubbelzijdig geprint en is de Follow Me printer op veel afdelingen operationeel. Er is wel een afvlakking van de besparing te constateren. De besparingsopties zijn voor het grootste gedeelte benut. In 2014 is gestart met de monitoring van logo papier. Verschil 2014 t.o.v. 2013

Papier

2011

2012

2013

2014

Aantal eenheden (2.500 vellen blanco papier A4)

10.353

9.977

9.206

8.842

-4,0 %

Kosten in €

110.570

106.554

99.992

95.028

-5,0%

660

-

18.890

-

Logo papier Kosten logopapier in €


Pagina 43

Textiel In 2014 is 1,9 procent minder linnengoed gebruikt dan in 2013. Dit is te verklaren uit het feit dat de OK overgegaan is op disposable doeken per 1 september 2014. Ondanks het LSS (Lean Six Sigma)-project om processen strakker te sturen en verspillingen tegen te gaan, blijkt dat er niet minder linnengoed wordt gebruikt en meer beroepskleding. Als redenen voor het toegenomen kleding- en textielgebruik kunnen worden genoemd:  oneigenlijk gebruik van linnen zoals voor het afdekken van apparatuur, linnenkarren;  oneigenlijk gebruik van handdoeken en washandjes voor dweilen en doeken;  de bevoorrading is niet aangepast op het gebruik, er wordt maximaal bevoorraad. Daarnaast is er een toename van dagverpleging (elk bed wordt opnieuw opgemaakt);  meer ouders, partners en familie blijven slapen, beddengoed wordt na één nacht al omgewisseld voor schone lakens;  aanscherping hygiëne eisen en kledingvoorschriften vanuit JCI;  Uitbreiding gebruik van CAS-pakken (clean-air-suit); niet duidelijk is of deze pakken altijd gedragen moeten worden. 2012

2013

2014

Verschil 2014 t.o.v. 2013

Linnen

1.300.000

1.335.840

1.311.094

-1,9 %

Beroepskleding

187.000*

335.383

340.968

1,7%

Linnen en kleding

*In de opgave van 2012 ontbreekt beroepskleding van het WKZ.

CO2-footprint Aan de hand van bovenstaande gegevens is de CO2-footprint 2014 van het UMC Utrecht bepaald. Bij deze bepaling zijn de volgende bronnen meegenomen:  Scoop 1: gasgebruik, dieselolie, koelmiddelen  Scoop 2: elektra, warmte  Scoop 3: woon-werk verkeer medewerkers en studenten, dienstreizen medewerkers, vervoer patiënten en bezoekers, afvalverwerking en reinigen van textiel. De uitstoot die samenhangt met productie en transport van de ingekochte producten en materialen is niet in de berekening meegenomen omdat het niet haalbaar was deze te bepalen gezien het zeer grote aantal uiteenlopende producten dat het UMC Utrecht inkoopt. Dit heeft geresulteerd in een footprint van 43.340 ton, dat is 7% lager dan in 2013. Deze afname is te verklaren doordat minder gas en meer elektriciteit is ingekocht. Aangezien dit groene stroom was, is de CO2-uitstoot lager. Daarnaast zijn verschillende energiebesparende maatregelen uitgevoerd en is er minder afval afgevoerd en verwerkt. De CO2-emissie veroorzaakt door mobiliteit (medewerkers, patiënten en bezoekers) is ongeveer gelijk gebleven. De bijdrage van de verschillen bronnen staat in onderstaand diagram.


Pagina 44

CO2-footprint 43.340 ton

2014

Gebouwen Gas, warmte, elektra Ketenemissies mobiliteit Vervoer bezoek patienten

6% 4% 0%

Ketenemissies mobiliteit Vervoer patienten - opnames Ketenemissies mobiliteit Vervoer patienten - polibezoeken

21%

56%

Ketenemissies mobiliteit Woon-werk verkeer medewerkers en studenten Ketenemissies mobiliteit Zakelijk verkeer

6% 3% 4%

Ketenemissies wasserette Reinigen en transport van textiel Ketenemissies downstream Verwerking van afval

CO2-Footprint UMC Utrecht 2014, gebaseerd het GreenHouse Gas (GHG) Protocol


Pagina 45

2. Audits, controles en metingen Om de milieuprestaties te controleren en om te verifiëren of het milieuzorgsysteem effectief en efficiënt is, zijn er (externe) audits en controles uitgevoerd en metingen verricht. In de onderstaande tabel is een overzicht weergegeven van de controles en metingen in 2014. Het UMC beschikt als enige ziekenhuis in Nederland over een ISO 14001 gecertificeerd milieuzorgsysteem voor het gehele complex. In 2014 heeft Lloyds tweemaal (in juni en november) een bezoek gebracht voor een surveillance-audit. Ondanks een paar kleine afwijkingen voldoet het UMC Utrecht aan de het ISO 14001 norm en is er sprake van een effectief en efficiënt milieuzorgsysteem waarbij de prestaties continu verbeteren. Dit wordt nog bekrachtigd door het feit dat de milieuambtenaar van de gemeente Utrecht slechts een gering aantal kleine afwijkingen of overtredingen van de milieuregels heeft geconstateerd. Tenslotte zijn tijdens interne controles en audits verbeterpunten gesignaleerd die direct zijn opgepakt door de organisatie. Datum heel 2014 februari februari

maart maart maart april juni

Juli 2014

Wat is gecontroleerd Nieuwe checklists milieu op diverse afdelingen (vervolg acties 2014 en 2015). Audit in kader van CO2 / NOx emissieverslag. Normen van het milieuzorgsysteem: milieuaspecten, preventieve en correctieve maatregelen. Normen van het milieuzorgsysteem: Beheersing van registraties. Normen van het milieuzorgsysteem: Beheersing van werkzaamheden. Normen van het milieuzorgsysteem: Beleid, plannen, inkoopstrategie Integrale milieucontrole gemeente Utrecht: gassen en bulk en koelinstallaties. Vervolgaudit Lloyds. Sluiten Non conformities (afwijkingen) duurzaam bouwen, duurzaam inkopen en opslag gevaarlijke stoffen. Voorschriften: Vergunning Wet milieubeheer: houtwerkplaats en de tuindienst (gewasbeschermingsmiddelen).

Door wie Milieucontactpersonen. KEMA Verification Service bij cluster Energievoorziening. Interne milieuauditoren.

Interne milieucoördinatoren. Interne milieucoördinatoren. Interne milieucoördinatoren. Regionale Uitvoeringsdienst Utrecht (RUD). Lloyds register.

Milieudeskundigen.

september

Interne milieucontrole Activiteitenbesluit milieubeheer: Gasreduceerstation en natte koeltorens, tandheelkunde.

Milieudeskundigen

september

Integrale milieucontrole gemeente Utrecht Hudsondreef: opslag magazijn en stookinstallaties (hercontrole 18 november 2014).

Regionale Uitvoeringsdienst Utrecht (RUD).

november

Interne milieucontrole: Zwembad-technische installatie. Meetweken in het kader van de verontreinigingsheffing afvalwater.

Milieudeskundigen.

Monsternames in kader van lozingseisen afvalwater. Vervolgaudit Lloyds register onderwerp managementcontracten, SMART doelstellingen en registraties, wettelijke regelingen, interne audits. ADR: intern transport en opslag gevaarlijke stoffen.

FBU. Lloyds Register.

februari, juli en oktober augustus en november november

november


FBU (Facilitair bedrijf Universiteit Utrecht).

Externe veiligheidsadviseur.

Pagina 46

3. Meldingen en incidenten

In 2014 zijn de volgende meldingen en milieu-incidenten bij P&O Gezondheid binnengekomen: Datum 27 februari 11 maart

14 maart

Melding/incident Milieuorganisatie DBG: profiel arbo- en milieucoördinator. Afwijking van normelementen ISO 14001: 4.5.4 Beheersing van registraties; 4.4.7 Voorbereid zijn op noodsituaties; 4.5.3 Afwijking en corrigerende/preventieve maatregelen. Losgeschoten wisselcassette SZA: geen lekkage.

24 maart 25 maart 10 april 15 april 27 april 24 juni

24 sept

3 november

3 november

Foutieve afvalinstructies. Teveel gevaarlijke afval Pathologie. Onderhoud bulkgasopslagen en begroeiing te dichtbij. Grote hoeveelheden papier bij restafval. Duurzaamheid in buca en duurzaam inkopen: samenwerking divisie en RvB/FB. Eisen ISO14001 voor de afvalverwerking 4.3.3 Doelstellingen, taakstellingen en programma’s: 4.4.6 Beheersing van de werkzaamheden. Eisen uit de aanbesteding niet nageleefd. Opslag gevaarlijke stoffen en verwarmingsinstallatie Hudsondreef Opgelost voor hercontrole 18 november. Afwijkingen vastgesteld in de registratie van gevaarlijke afvalstoffen over 2013 in vergelijking met de landelijke registratie van het LMA (Landelijk Meldpunt Afval). Milieudoelstellingen in managementcontracten van aantal divisies zijn niet in alle gevallen SMART opgesteld.

Wie Interne auditoren.

Interne auditoren. Meldkamer. Milieucontactpersonen DVB en DVF Medewerker Pathologie. Handhaver gemeente Utrecht. Medewerker radiotherapie. Interne auditor.

Interne auditor.

Handhaver gemeente Utrecht.

Lloyds Register.

Lloyds Register.

Alle meldingen zijn in behandeling genomen en volgens plan beschreven in de meldingsformulieren opgelost.


Pagina 47

Bijlage 4

Duurzaam inkopen

De standaard werkwijze binnen de afdeling inkoop om duurzaamheid te integreren in inkooptrajecten is als volgt: -

-

Zodra een inkoopbehoefte ontstaat wordt samen met de interne klant geanalyseerd aan welke strategische thema’s het inkoopproject gaat bijdragen. Duurzaamheid is één van die thema’s. Er wordt met het projectteam een inkoopstrategie opgesteld, die bepaalt op welke wijze aan de doelstellingen van het project wordt voldaan. Duurzaamheid is 1 van de thema’s die standaard worden behandeld tijdens het opstellen van de inkoopstrategie. Dus ook als duurzaamheid niet als 1 van de strategische thema’s is benoemd waaraan dit project wil bijdragen. Concreet houdt dit in dat duurzaamheid dus in alle inkooptrajecten waarvoor is onderkend dat duurzaamheid een bepaalde mate van relevantie heeft, minimaal op een basisniveau wordt meegenomen, nl door middel van het stellen van geschiktheidseisen aan de bedrijfsvoering van de leverancier. Het stellen van duurzaamheidseisen aan het product dat wordt geleverd is een hoger niveau van duurzaam inkopen, waar in de inkoopstrategie bewust voor wordt gekozen (of niet).

-

De aanbesteding wordt doorlopen met de inkoopstrategie als uitgangspunt. Marktpartijen worden in meer of mindere mate beoordeeld op duurzaamheid en dit wordt t.a.v. de winnende leverancier contractueel vastgelegd en (indien van toepassing) op basis van kpi’s gemonitord. Deze werkwijze is verankerd in het inkoopbeleid en is ingebed in de documenttemplates. Bovendien wordt periodiek gemonitord in welke mate duurzaamheid is meegenomen in trajecten en is er een kernteam duurzaam inkopen op de afdeling. In 2014 is 65% van de inkoopprojecten duurzaam ingekocht. In een deel daarvan zijn naast duurzaamheidseisen aan de producent (selectie) ook duurzaamheidseisen gesteld aan het product (gunning), zie onderstaande tabellen. Duurzaam ingekocht per team 2014

Facilitaire producten/diensten Medische producten/diensten

22%

35%

17% 26%


Pagina 48

Duurzaam ingekocht gunning & selectie

12% 35%

Niet duurzaam ingekocht Duurzaam ingekochtselectie

53%

Duurzaam ingekochtselectie & gunning

Resultaten 2010 -2014 100% 90%

25% 35%

80%

42% 50%

70% 60% 50%

94%

Niet duurzaam

40%

75% 65%

30%

58% 50%

20% 10% 0%

6% 2010

2011

2012


2013

2014

Pagina 49

Duurzaamheidsverslag UMC Utrecht

Recommend Documents