Casuïstiek man 62 • eigen zaak in kantoormeubilair • geheugen en concentratieklachten na “TIA”
Vasculaire cognitieve stoornissen is dit een voorbode van dementie?
Geert Jan Biessels & Nenne van Kalsbeek Vascular Cognitive Impairment poli UMC Utrecht 1
vrouw 86
Casuïstiek speelt de vaatschade nog een rol?
vrouw 81
! concept vci ! vci poli ! casuïstiek
• woont met echtgenoot • vergeetachtig, verdwaalt, echtgenoot neemt huishouden over had bloeddruk behandeling dit • VG blanco kunnen voorkomen? en heeft het nu nog zin?
Diagnose vasculaire dementie
Diagnose vasculaire dementie
“Hokjesdenken”
“Hokjesdenken”
+
+
+
+
-
-
1
Oorzakelijke diagnose
Oorzakelijke diagnose
“Hokjesdenken”
“Hokjesdenken” • oorzaak > ziekteverschijnselen • ziekteverschijnselen > oorzaak
<65 jaar
>65 jaar van der Flier JNNP 2005
Oorzakelijke diagnose
“Hokjesdenken” • oorzaak > ziekteverschijnselen • ziekteverschijnselen > oorzaak
van der Flier JNNP 2005
Oorzakelijke diagnose
• oorzaak bij obductie wijkt regelmatig af van diagnose • er is bij ouderen met dementie zelden sprake van één oorzaak • vaatschade is bij merendeel mensen met dementie aanwezig
vrouw 86
vrouw 86
Definities
Definities
vasculaire dementie vascular cognitive impairment dementie + lichtere cognitieve stoornissen & vaatschade is de oorzaak
label oorzaak niet ernst
VCI versus MCI label ernst niet oorzaak
een
2
vrouw 86
vrouw 86
! concept vci ! vci poli
VCI≠diagnose
diagnostiek
onderzoek
behandeling
CADASIL
corticaal infarct
CAA
WMH lacunes
AD+WMH
opzet poli patiënten - cognitieve klachten én vasculaire hersenschade - vragen over: - diagnose: - aard/ernst cognitieve problemen - aard afwijkingen op scan - relatie cognitie - scan - prognose - behandeling - medicamenteus - revalidatie verwijzers: neurologen, huisartsen, revalidatieartsen
opzet poli uitslag -neuroloog -revalidatiearts -brief verwijzer, HA en patiënt
vervolg -samen verwijzer / 1 jr @ UMCU
opzet poli dagpoli - nurse practioner - lab, ECG - AIOS neurologie - neuropsychologisch onderzoek - MRI
Onze huidige aanpak: diagnose benoem aard en ernst - cognitieve en non-cognitieve symptomen
- etiologie
• ….. • ….. aard ernst
- risicofactoren
3
Onze huidige aanpak: diagnose
strategisch infarct
microbloedingen
witte stofafwijkingen
Onze huidige aanpak: diagnose
infarcten, witte stofafwijkingen, atrofie
Onze huidige aanpak: behandeling
• ….. • …..
Niet Rennen Maar Plannen
Niet Rennen Maar Plannen
symptomatische behandeling
Niet Rennen Maar Plannen
Voorlichting Doelen stellen Uitleg compensatie strategieën Toepassing: (huiswerk)opdrachten
4
Onze huidige aanpak: behandeling
vrouw 86
! concept vci ! vci poli ! casuïstiek
symptomatische behandeling
• ….. • …..
aard oorzakelijke behandeling ernst
Casuïstiek
Casuïstiek
man 62
man 62
• eigen zaak in kantoormeubilair • geheugen en concentratieklachten na “TIA”
• eigen zaak in kantoormeubilair • geheugen en concentratieklachten na “TIA”
“is dit een voorbode van dementie?”
• hypertensie • med: sec preventie
neuropsychologisch onderzoek: • snelheid informatie verwerking p5-p20 • executieve functies p10-p15
Casuïstiek
Casuïstiek
man 62
man 62
Diagnose:
Prognostische factoren
- verminderde snelheid/executief functioneren
- leeftijd
is dit een voorbode van dementie?
- relatief lichte beperkingen
- thalamus infarct links - hypertensie
aard ernst
ernst
5
Casuïstiek
Casuïstiek
man 62
man 62
Behandeling
Behandeling
verminderde snelheid/ executief functioneren
cognitieve revalidatie
verminderde snelheid/ executief functioneren
ernst
cognitieve revalidatie
ernst
Casuïstiek
Casuïstiek
vrouw 81
vrouw 81
• woont met echtgenoot • vergeetachtig, verdwaalt, echtgenoot neemt huishouden over
• woont met echtgenoot • vergeetachtig, verdwaalt, echtgenoot neemt huishouden over
• VG blanco
neuropsychologisch onderzoek: - stoornissen geheugen, taal en info-verwerkings snelheid LO 160/90
Casuïstiek
Casuïstiek
vrouw 81
vrouw 81
Diagnose:
Diagnose:
- stoornissen geheugen, taal en snelheid
- stoornissen geheugen, taal en snelheid - ziekte van Alzheimer aard
ernst
- matig ernstige witte stof afwijkingen en lacunaire infarcten - hypertensie
6
Casuïstiek
Prognostische betekenis WMH/lacunes
vrouw 81
- voorspellen MCI en conversie MCI>AD
Prognostische factoren - “Alzheimer proces” - vasculaire laesies?
Smith Arch Neurol 2008, Henneman Stroke 2009, Devine IJGP 2007
Prognostische betekenis WMH/lacunes
Casuïstiek
- voorspellen MCI en conversie MCI>AD
vrouw 81 Behandeling stoornissen meerdere domeinen
echter, bij mensen met de diagnose AD
− zorg − overweeg ChER
- geen voorspellers cognitief verval - voorspellen wel mortaliteit
Smith Arch Neurol 2008, Henneman Stroke 2009, Devine IJGP 2007
Casuïstiek
ernst
Intensieve vasculaire zorg
vrouw 81 Behandeling stoornissen meerdere domeinen
− zorg − overweeg ChER JAGS 2009
- vasculaire RF? - ascal? ernst
7
Intensieve vasculaire zorg
Aspirine bij AD - niet effectief tegen cognitief verval - waarschijnlijk niet veilig: meta-analyse Hazard Ratio intracerebrale bloedingen: 7.6 JAGS 2009
− geen effect - cognitie - institutionalisering - overleving - hersenbloeding: 3 in VC, 0 in controle groep
AD 2000 Lancet Neurology 2008 ; Thoonsen, Stroke 2010
vrouw 86
vrouw 86
! concept vci ! vci poli ! casuïstiek
! concept vci ! vci poli diagnostiek
onderzoek
behandeling
vci poli – behandeling: onderzoek
vci – prognose: onderzoek geriatrie
oli I p CU C V M U
UMCU
943 patiënten met VCI
Al ce zhei VU ntru mer M m C
klinische fenotypes prognostische factoren (cognitief verval, vasc events, mortaliteit)
• wie is at risk? • hoe te meten? Biessels, Lancet Neurology 2014
8
vci – prognose: onderzoek
oli Ip U VC MC U
geriatrie UMCU
943 patiënten met VCI
onderzoek Al ce zhei VU ntru mer M m C
pilot n=143 kans op slechte uitkomst ARWMC OR 0.88 (0.79-0.98)* per punt *age/sex adjusted
vrouw 86
dank voor uw aandacht!
Diagnose: ziekte van Alzheimer
9
