Gearresteerd in...
Japan
juli 2005
www.minbuza.nl
Ministerie van Buitenlandse Zaken Postbus 20061 2500 eb Den Haag
Gearresteerd in...
Japan
Eventuele suggesties voor aanvullingen of verduidelijking van deze brochure worden op prijs gesteld. Deze kunt u richten aan: • •
•
Ministerie van Buitenlandse Zaken afdeling DCZ/CM Reclassering Nederland Bureau Buitenland & Buitenlandse Betrekkingen (Bureau B&BB) De Nederlandse ambassade in Tokio of het consulaat-generaal te Osaka
Adressen en telefoonnummers vindt u achter in deze brochure.
5
7
1. Nederlandse instanties Nederlandse vertegenwoordiging Ministerie van Buitenlandse Zaken Nederlandse reclassering
9 9 10 11
2. Rechtsbijstand Hulp van een tolk Particulier advocaat Pro Deo advocaat
15 15 16 16
3. Het strafproces Algemeen Arrestatie Ondervraging / verhoor Voorlopige hechtenis Vrijlating op borgtocht Voorlichtingsrapport reclassering Rechtszitting Vonnis
19 19 19 21 21 22 22 24 24
4. Rechtsmiddelen Instellen hoger beroep Straftijdverkortingen
27 27 27
5. Gevangenschap Algemeen Plaats van detentie Inkoop Bezoekmogelijkheden
29 29 29 29 29
Inhoudsopgave
Inleiding
30 31 31 31 32 32 33 34 34 34 35 35 36 36 37 37 37
6. Mogelijkheid tot straf ondergaan in Nederland (WOTS)
39
Adressenlijst Ambassade en consulaat-generaal Overige belangrijke adressen en telefoonnummers
45 45
Woordenlijst Juridische woordenlijst Praktische Japanse zinnen
51 51 53
U bent gearresteerd in Japan. Nadat de Nederlandse ambassade of het consulaat-generaal op uw verzoek is ingelicht over uw arrestatie, krijgt u zo spoedig mogelijk bezoek van een consulair medewerker. Dit bezoek en eventuele verdere contacten zijn erop gericht u te voorzien van informatie en om u bij te staan in deze moeilijke situatie. Houdt u er rekening mee dat het rechtssysteem en de gevangenissen in Japan anders zijn dan in Nederland. Deze brochure is geschreven om u en uw familie te informeren over zaken als rechtsbijstand, het strafproces, het Japanse gevangeniswezen en wat Nederlandse instanties wel en niet voor u kunnen doen. In deze brochure vindt u eerst informatie over de taken en functies van de ambassade, het consulaat-generaal, de consulaten met honorair consuls, het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nederlandse reclassering. Daarna volgt informatie over de situatie waarin u zich bevindt. Op de laatste pagina’s van deze brochure zijn enkele Nederlandse woorden en zinnen opgenomen met een vertaling in de Japanse taal. Een arrestatie in het buitenland roept ook voor uw familieleden of andere relaties vragen op. Indien uw familie in Nederland vragen heeft kan zij, via een door u aangewezen contactpersoon, contact opnemen met de Directie Consulaire Zaken / afdeling ConsulairMaatschappelijke Zaken (DCZ/CM) van het ministerie van Buitenlandse Zaken te Den Haag. Familieleden op de Nederlandse Antillen kunnen contact opnemen met Bureau Buitenlandse Betrekkingen te Curaçao.
45
7
Inleiding
6
Bezoek van de Nederlandse vertegenwoordigingen Correspondentie Telefoneren Geld ontvangen / overmaken Nederlandse lectuur Geloof Studiemogelijkheden Pakketten ontvangen Sociale zorg Medische zorg Klachten over de behandeling Arbeidsmogelijkheden Sociale zekerheid Gevangenisklimaat Vluchten Verlof Na beëindiging detentie
Nederlandse vertegenwoordiging
Familieleden op Aruba kunnen voor vragen terecht bij Directie Buitenlandse Betrekkingen Aruba. Adressen, e-mailadressen, telefoon- en faxnummers vindt u achter in deze brochure.
De Nederlandse ambassade in Tokio is in Japan de officiële vertegenwoordiging van Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba. In Japan zijn daarnaast nog een consulaat-generaal in Osaka en vier consulaten met een honorair consul in Sapporo, Yokohama, Nagoya en Nagasaki. Deze honoraire consuls zijn over het algemeen zakenlieden die naast hun normale werkzaamheden de Nederlandse belangen behartigen in een bepaald gebied. Hieronder valt, in uitzonderlijke gevallen, ook consulaire bijstand aan Nederlandse gedetineerden. In principe nemen de ambassade en het consulaat-generaal de begeleiding op zich.
Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft, kunt u contact opnemen met de Nederlandse ambassade te Tokio of met het consulaat-generaal te Osaka. Aan de inhoud van deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend.
Japan heeft het Consulaire Verdrag van Wenen (1963) ondertekend. Hierin staat dat, indien de gearresteerde dat wenst, de autoriteiten verplicht zijn de consulaire vertegenwoordiging van een land te informeren over de arrestatie. Het komt echter regelmatig voor dat de Nederlandse vertegenwoordigingen niet (tijdig) wordt ingelicht. Als u er zeker van wilt zijn dat de Nederlandse vertegenwoordiging op de hoogte wordt gesteld van uw arrestatie, moet u hiertoe zelf actie ondernemen. De Nederlandse vertegenwoordigingen mogen zich volgens internationaal gebruik niet bemoeien met de rechtsgang, de schuldvraag, de bewijslast of de te bepalen strafmaat in Japan. In Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba wordt ook niet toegestaan dat buitenlandse vertegenwoordigingen zich mengen in de rechtsgang. Wél kan de Nederlandse ver-
8
9
Nederlandse Instanties
1
tegenwoordiging toezien op een juiste toepassing van het Japanse recht.
tactpersoon op de hoogte van het verloop van uw detentie en eventuele bijzonderheden. Alleen uw contactpersoon kan informatie krijgen over de detentie; overige familieleden en/of relaties niet. Uw contactpersoon kan zich met vragen tot het ministerie (Nederland), Bureau Buitenlandse Betrekkingen (Nederlandse Antillen), of Directie Buitenlandse Betrekkingen (Aruba) wenden en niet rechtstreeks tot de ambassade of het consulaat-generaal. Dit voorkomt misverstanden, is gezien het tijdsverschil met veel landen het meest praktisch en bespaart hoge internationale telefoonkosten.
Ook kan de ambassade toezien op de detentieomstandigheden en er op letten dat u in ieder geval niet slechter behandeld wordt dan Japanners in dezelfde omstandigheden. Wanneer zich hierbij problemen voordoen, kunt u contact opnemen met de Nederlandse vertegenwoordigingen. Deze instanties kunnen bij problemen proberen te bemiddelen met de Japanse autoriteiten. Mogelijk heeft u aan de Japanse autoriteiten laten weten geen contact te willen met de Nederlandse vertegenwoordiging. Als u op een later moment uw mening wenst te veranderen, dan kunt u dit alsnog schriftelijk kenbaar maken.
Nederlandse reclassering De reclassering in Nederland bestaat uit drie landelijke reclasseringsinstellingen die samenwerken: • Reclassering Nederland. • De afdeling reclassering van het Leger des Heils. • De verslavingszorg van GGZ Nederland (Geestelijke Gezondheids Zorg Nederland)
Ministerie van Buitenlandse Zaken De Nederlandse vertegenwoordigingen geven de arrestatie van Nederlanders in het buitenland door aan het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag, afdeling DCZ/CM. U moet aangeven of familieleden en/of relaties in Nederland over de arrestatie ingelicht moeten worden. Familieleden op de Nederlandse Antillen of Aruba worden geïnformeerd door het Bureau Buitenlandse Betrekkingen op Curaçao of de Directie Buitenlandse Betrekkingen op Aruba. Ouders of voogden van minderjarigen krijgen altijd bericht over de arrestatie.
Samen hebben ze ruim honderd vestigingen over het hele land, waar uitvoerend werk wordt verricht. De coördinatie van de reclasseringsbijstand aan de Nederlandse gedetineerden en gedetineerden met een geldige verblijfsvergunning voor Nederland in het buitenland is opgedragen aan een aparte unit: het Bureau Buitenland & Buitenlandse Betrekkingen (Bureau B&BB).
D o e l e n Ta k e n De reclassering spant zich in voor de maatschappelijke (her)inpassing van mensen die met het strafrecht in
U kunt één Nederlands sprekend contactpersoon in Nederland aanwijzen. Het ministerie houdt deze con-
10
11
Werkwijze
aanraking komen en daarmee voor de bevordering van de veiligheid van burgers in de samenleving. Zij voert daarvoor een aantal taken uit, zoals voorlichting en begeleiding en de organisatie en uitvoering van taakstraffen voor mensen die in Nederland met het strafrecht in aanraking komen. Sommige taken verricht de reclassering ook geheel of gedeeltelijk voor Nederlanders in het buitenland. Reclassering Nederland zet zich niet in voor Arubaanse en Antilliaanse gedetineerden die woonachtig zijn op Aruba of de Nederlandse Antillen. Onder Nederlanders worden hier ook niet-Nederlanders verstaan met een geldige verblijfstitel in Nederland.
Het Bureau Buitenland & Buitenlandse Betrekkingen van de Nederlandse reclassering wordt over het algemeen geïnformeerd over Nederlanders die in het buitenland zijn aangehouden, tenzij u daar uitdrukkelijk bezwaar tegen heeft gemaakt. De ambassade stuurt u namens de reclassering een brief, waarin staat wat de Nederlandse reclassering is en eventueel voor u kan doen. U kunt door het formulier in te vullen en terug te sturen laten weten of u gebruik wilt maken van de diensten van de Nederlandse reclassering. De reclassering verzamelt praktische documentatie over de strafrechtpleging, gevangenissen en hulpverleningsmogelijkheden in het buitenland. Ze kan daardoor u en uw in Nederland wonende familie en relaties informatie en advies geven. In beperkte mate verstrekt de reclassering Nederlandstalige boeken.
De begeleiding is direct gericht op uw maatschappelijke (her)inpassing. Hieronder vallen onder meer activiteiten die te maken hebben met de terugkeer en opvang van ex-gedetineerden in de Nederlandse samenleving. Zo is het mogelijk, als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, deel te nemen aan een studie- en arbeidsreïntegratieproject om uw kansen op de Nederlandse arbeidsmarkt te vergroten. In veel landen heeft de reclassering contact met vrijwilligers die de gedetineerden kunnen bezoeken. In Japan is gedetineerdenbezoek door vrijwilligers helaas nog niet mogelijk.
Familie en relaties Familieleden van gedetineerden die op de Antillen en Aruba wonen, kunnen zich wenden tot de Stichting Reclassering Curaçao, Stichting Reclassering Bonaire en de Arubaanse Stichting voor Reclassering en Kinderbescherming 1961 en Dienst Justitiële Inrichtingen Bovenwinden. De adressen daarvan vindt u achter in de brochure.
De mogelijkheden om iets te doen voor landgenoten die in het buitenland gevangen zitten, worden uiteraard beperkt door de normen en regels die in het desbetreffende land gelden.
12
13
Wie in Japan is gearresteerd op verdenking van het plegen van een strafbaar feit, heeft recht op rechtsbijstand. De rechter vraagt u tijdens een eerste zitting of u een particulier advocaat wenst aan te stellen, die uzelf moet betalen, of dat u in aanmerking wilt komen voor gratis rechtsbijstand. Wanneer u onvoldoende geld heeft om een particulier advocaat aan te stellen, komt u voor gratis bijstand in aanmerking en krijgt u een kosteloze (pro Deo) advocaat toegewezen. Vragen over uw rechtszaak moet u bespreken met uw advocaat. De ambassade of het consulaat-generaal kan en mag u hierover geen advies geven.
Hulp van een tolk Iedere verdachte die de Japanse taal onvoldoende of niet beheerst, heeft recht op een tolk. Dat geldt vanaf het eerste verhoor bij de politie of de douane. Zo kunt u een Nederlands sprekende tolk krijgen. In Japan leert de ervaring dat het aantrekken van goede tolken niet altijd mogelijk is. Als dit bij u het geval is, kunt u dit het beste bespreken met uw advocaat. Tijdens de zittingen heeft u ook recht op een tolk. Voor de diensten van deze tolk hoeft u niet te betalen. De autoriteiten zijn niet verplicht documenten schriftelijk te vertalen in de taal van een gearresteerde buitenlander. Indien u de inhoud van een verklaring niet goed begrijpt, doet u er goed aan daarover eerst duidelijkheid te verkrijgen voordat u een verklaring ondertekent. U kunt bijvoorbeeld uw advocaat of de gevangenisautoriteiten vragen om een mondelinge vertaling.
14
15
Rechtsbijstand
2
Particulier advocaat
mee houden dat de meeste pro Deo advocaten zich zullen beperken tot het hoogst noodzakelijke. In de praktijk betekent dit dat zij u in de gevangenis niet vaak zullen bezoeken.
U kunt een particulier advocaat aantrekken. U moet in dit geval veel geld hebben of familie en/of vrienden hebben die bereid zijn de hoge kosten van deze advocaat te betalen. De Nederlandse vertegenwoordigingen kunnen eventueel een lijst met namen en adressen van advocaten verstrekken. De Nederlandse vertegenwoordigingen dragen geen verantwoordelijkheid voor de uiteindelijk gekozen advocaat of de wijze waarop de advocaat de verdediging voert. Het honorarium van een advocaat bepaalt u, met de nodige zorgvuldigheid, in overleg met de advocaat.
Wanneer u niet tevreden bent over de wijze waarop uw advocaat uw belangen behartigt, kunt u een verzoek indienen bij de rechtbank om een andere pro Deo advocaat. Een rechter is niet verplicht een nieuwe advocaat toe te wijzen. Bovendien hoeft een nieuwe advocaat niet altijd beter te zijn.
Bij detentie in het buitenland neemt de Nederlandse overheid de kosten van de verdediging niet voor haar rekening. Het is ook niet mogelijk bij de overheid een geldlening aan te vragen voor het betalen van de kosten van een advocaat. U kunt een Nederlandse advocaat (op eigen kosten) als adviseur van uw Japanse advocaat inschakelen. Omdat een advocaat u alleen voor de rechtbank mag verdedigen als hij geregistreerd is in de staat waarin u bent gearresteerd, kan een Nederlandse advocaat u in Japan niet voor de rechtbank verdedigen.
Pro Deo advocaat Als u niet genoeg geld heeft om een particulier advocaat aan te trekken, wijst de rechtbank een pro Deo advocaat aan. Voor deze advocaat hoeft u niets te betalen. Hoe een pro Deo advocaat uw belangen behartigt, is sterk afhankelijk van de persoon. U moet er rekening
16
17
Algemeen Het Japanse strafproces verschilt aanzienlijk van het Nederlandse strafproces. Gewoonlijk wordt de strafzaak behandeld in de regio waarbinnen het delict is gepleegd. Voordat u officieel wordt beschuldigd, vindt er een onderzoek plaats. Het is mogelijk dat u tijdens het onderzoek alleen contact heeft met uw advocaat en met officiële instanties zoals de ambassade. Tijdens rechtszittingen zijn de advocaat en zo nodig een tolk aanwezig. Uw advocaat kan u hierover informeren. Vragen over uw rechtszaak dient u te bespreken met uw advocaat. De ambassade kan en mag u hierover geen advies geven. Hieronder volgt een beknopte beschrijving van de diverse fasen van het strafproces: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Arrestatie Ondervraging / verhoor Voorlopige hechtenis Vrijlating op borgtocht Voorlichtingsrapport reclassering Rechtszitting Vonnis
Arrestatie Bij uw arrestatie hoort u op uw rechten te worden gewezen. Als u niet bent gewezen op uw rechten is het belangrijk dit te bespreken met uw advocaat. De Japanse autoriteiten zijn op basis van het Consulaire
18
19
Het Strafproces
3
Verdrag van Wenen (1963) ook verplicht u te vragen of u contact wenst met de Nederlandse ambassade of het consulaat-generaal. Wanneer u dit wenst, nemen de Japanse autoriteiten contact op met de Nederlandse vertegenwoordiging.
Bij vrijlating kunt u, indien het paspoort niet wordt teruggegeven of als uw paspoort is verlopen, voor de terugreis naar Nederland een noodpaspoort aanvragen bij de Nederlandse vertegenwoordiging. Na terugkeer in Nederland kunt u een aanvraag voor een nieuw paspoort indienen.
In de regel mag u voor verhoor niet langer op het politiebureau vastzitten dan 48 uur. Dit mag met maximaal tweemaal 10 dagen verlengd worden. De autoriteiten moeten binnen 22 dagen beslissen of uw zaak wordt voorgeleid aan de rechter of dat u wordt vrijgelaten.
Een medewerker van de ambassade of het consulaatgeneraal probeert u zo snel mogelijk te bezoeken na uw arrestatie.
Ondervraging / verhoor Direct na uw arrestatie kunnen voor het gerechtelijk vooronderzoek diverse verhoren plaatsvinden. U bent niet verplicht daaraan mee te werken en u mag een verhoor weigeren. Ook wanneer er geen officieel procesverbaal van het verhoor is opgemaakt, kan een verslag van het gesprek aan het strafdossier worden toegevoegd. Dit verslag kan gebruikt worden als bewijsmateriaal voor de rechtszaak. Als een dergelijk gesprek heeft plaatsgevonden, is het belangrijk dit te bespreken met uw advocaat.
Tijdens arrestaties moet u alle bezittingen en identiteitspapieren (waaronder paspoorten) inleveren. Deze spullen worden vaak gebruikt als bewijsmateriaal en meestal pas na de veroordeling, in beperkte mate, weer vrijgegeven. Houdt u er rekening mee dat het moeilijk is om tijdens uw detentie uw in beslaggenomen eigendommen terug te krijgen. Pas bij vrijlating krijgt u al uw eigendommen weer terug.
Als u de Japanse taal onvoldoende beheerst, moet er tijdens een ondervraging of verhoor een tolk aanwezig zijn.
Bespreek met uw advocaat of het mogelijk is uw persoonlijke eigendommen, tijdens detentie, terug te krijgen en of het mogelijk is deze te laten sturen naar het land waar u vandaan komt. Als de rechter uw geld niet als bewijsmateriaal ziet, wordt het geld op uw bankrekening van de gevangenis gestort. Het buitenlandse geld komt meestal op een later tijdstip vrij.
20
Voorlopige hechtenis Als de rechter van oordeel is dat u, wegens de ernst van het misdrijf of in verband met een nader onderzoek langer moet worden vastgehouden, volgt voorlopige hechtenis in een huis van bewaring of in een gevangenis.
21
De duur van de voorlopige hechtenis varieert. Ervaring leert dat men meestal binnen twee maanden terechtstaat. In zeer ingewikkelde strafzaken wordt, soms ook in het belang van de gearresteerde, deze termijn verlengd. Hiervoor moet de officier van justitie een verzoek indienen bij de rechtbank. Zodra het onderzoek is voltooid, draagt de officier van justitie het dossier over aan de rechtbank. Vragen hierover kunt u bespreken met uw advocaat.
tingsrapport biedt echter geen garantie tot strafvermindering. In het rapport beschrijft een beëdigd reclasseringsmedewerker de omstandigheden waarin u verkeerde vóór uw arrestatie. Bijvoorbeeld het al dan niet wonen in gezinsverband, het hebben van werk of het volgen van een opleiding. En ook, indien nodig, feiten over uw levensloop, uw opvoeding, uw medische geschiedenis en eventueel uw eerdere contacten met justitie. Deze inlichtingen worden - alleen met uw toestemming - verzameld bij personen die u goed kennen, zoals familieleden, partner, werkgever, huisarts of maatschappelijk werker. Soms bevat het rapport een plan voor eventuele hulp die de reclassering kan bieden tijdens gevangenschap.
Vrijlating op borgtocht Het is in principe niet mogelijk tijdens de voorlopige hechtenis vrijlating op borgtocht te krijgen.
Voorlichtingsrapport reclassering Het samenstellen van een rapport over uw sociale achtergrond is een van de zaken die de Nederlandse reclassering voor uw rechtszaak kan doen. In Nederland is het gebruikelijk dat de rechtbank bij het bepalen van de strafmaat rekening houdt met de bevindingen in het voorlichtingsrapport. De reclassering weet uit ervaring dat ook in Japan dit soort gegevens belangrijk kunnen zijn.
Het uitbrengen van een rapport is niet altijd mogelijk of zinvol. Wanneer u onvoldoende referenten (familie, vrienden, werkgevers) opgeeft en weinig inlichtingen over u te krijgen zijn, is het niet mogelijk een rapport te schrijven. Als u al een strafblad heeft, wordt er meestal geen rapport opgemaakt. Uw advocaat ontvangt het rapport rechtstreeks van Reclassering Nederland of via de ambassade. Reclassering Nederland verzoekt de advocaat het rapport met u te bespreken alvorens het door te leiden naar de rechtbank. Er zijn voor u geen kosten verbonden aan het maken van uw rapport.
Taalproblemen en cultuurverschillen kunnen een goede communicatie tussen u, uw advocaat en de rechtbank in de weg staan. De beschikbaarheid van een voorlichtingsrapport, afgestemd op informatie die de rechtbank in het detentieland belangrijk vindt en vertaald in de taal van het detentieland, kan een positieve invloed hebben op de uiteindelijke strafbepaling. De beschikbaarheid van een voorlich-
22
Het is van belang dat u dit rapport in een zo vroeg mogelijk stadium aanvraagt. Een rapport vraagt u aan
23
door het invullen en ondertekenen van een formulier dat u van de Nederlandse ambassade of het consulaatgeneraal kunt krijgen.
Nadat het vonnis is uitgesproken, krijgt u geen strafvermindering meer, tenzij u in hoger beroep gaat. Na de veroordeling gaat u naar een gevangenis waar u de rest van uw straf moet uitzitten. U wordt meestal niet overgeplaatst op de dag van uw veroordeling. Dit kan wel enige weken duren.
Rechtszitting Op de rechtszitting zijn de advocaat en zonodig een tolk aanwezig. In Japan kunt u niet zonder aanwezig te zijn (bij verstek) veroordeeld worden.
Een medewerker van de ambassade of het consulaatgeneraal zal proberen bij de uitspraak aanwezig te zijn. De gevangenis stelt de ambassade of het consulaatgeneraal schriftelijk op de hoogte van uw overplaatsing.
Een medewerker van de ambassade of het consulaatgeneraal zal proberen bij uw rechtszittingen aanwezig te zijn.
Vonnis Het uitspreken van een vonnis vindt meestal plaats na één of twee rechtszittingen. De hoogte van de straf is afhankelijk van het gepleegde delict en de mate van schuld. In Japan worden voor delicten met verdovende middelen aanzienlijk hogere straffen opgelegd dan in Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba. U kunt soms strafvermindering krijgen als u uw medewerking verleent aan het onderzoek van de justitiële autoriteiten. Het is dan belangrijk gemaakte afspraken schriftelijk te laten bevestigen. In uitzonderlijke gevallen kunt u strafvermindering krijgen als u kunt bewijzen dat er sprake is van bijzondere privé- of familieomstandigheden. U kunt uw situatie en de mogelijkheden die u heeft bespreken met uw advocaat.
24
25
Instellen hoger beroep Indien u niet akkoord gaat met de uitspraak van de rechter, kunt u hiertegen in hoger beroep gaan. In dat geval vraagt u om een nieuwe beoordeling van de feiten en van het toegepaste recht. Een verzoek tot hoger beroep moet binnen 14 dagen na de veroordeling plaatsvinden. Of het zinvol is in hoger beroep te gaan, kunt u bespreken met uw advocaat. Wanneer u een verzoek tot hoger beroep indient, moet u er rekening mee houden dat uw straf ook hoger kan uitvallen. Bespreek de consequenties van het in hoger beroep gaan met uw advocaat. De aanklager kan ook een verzoek tot hoger beroep indienen wanneer hij of zij vindt dat de strafmaat te laag is vastgesteld. Wanneer de aanklager in hoger beroep gaat, kan uw straf uiteindelijk hoger uitvallen dan de oorspronkelijke straf.
Straftijdverkortingen Vervroegde invrijheidstelling behoort tot de mogelijkheden. Nadat u 60 of 70 procent (afhankelijk van de aard en de ernst van het misdrijf ) van de straf heeft uitgezeten, kan een onafhankelijke commissie van strafuitvoering u toestemming geven voor vervroegde invrijheidstelling. Dit hangt in belangrijke mate af van een rapport over uw gedrag dat de directeur van de strafinrichting opmaakt. Dit rapport is mede gebaseerd op inlichtingen van het gevangenispersoneel. De commissie heeft een autonome bevoegdheid. U kunt er geen recht op doen gelden om vervroegd in vrijheid te wor-
26
27
Rechtsmiddelen
4
Algemeen
den gesteld. Vervroegde invrijheidstelling heeft in de meeste gevallen uitwijzing uit Japan tot gevolg.
In dit hoofdstuk leest u meer over het Japanse gevangeniswezen. De situatie is van toepassing op zowel huizen van bewaring als gevangenissen. De regels per gevangenis kunnen onderling sterk verschillen. U dient zich te houden aan de regels van de gevangenis die zijn vastgelegd in een reglement dat u bij aankomst hoort te ontvangen. Wanneer u zich niet houdt aan de regels heeft de gevangenis het recht bepaalde privileges op te schorten of in te trekken, zoals het inkopen van artikelen bij de gevangeniswinkel. Ook kunt u voor bepaalde tijd in een isolatiecel terechtkomen.
Plaats van detentie Na veroordeling wordt u meestal overgeplaatst naar een andere gevangenis. Om veiligheidsredenen melden de autoriteiten overplaatsingen tussen strafinrichtingen niet aan derden. Wel worden de Nederlandse vertegenwoordigingen op de hoogte gesteld.
Inkoop Binnen de gevangenis kunt u op vastgestelde tijden artikelen kopen, zoals toiletartikelen, schrijfwaren, kleding en schoenen. Deze artikelen kunt u kopen in de gevangeniswinkel. Tijdens uw voorlopige hechtenis kunt u ook snoep, frisdrank en tabaksartikelen kopen. Na overplaatsing naar de permanente gevangenis is dit niet meer mogelijk.
Bezoekmogelijkheden In Japanse gevangenissen heeft u meestal minimaal een keer per maand recht op bezoek. De regels hier-
28
29
Gevangenschap
5
Correspondentie
voor verschillen per inrichting. Stelt u zich van tevoren op de hoogte van de mogelijkheden. In de meeste gevangenissen mag u bijvoorbeeld alleen bezoek ontvangen van directe familie. Dit betekent dat vrienden en soms zelfs ongehuwde partners niet op bezoek mogen komen. Indien gewenst kunt u de bemiddeling inroepen van de Nederlandse vertegenwoordigingen. Tijdens de periode van de voorlopige hechtenis is meestal een onbeperkt aantal bezoeken toegestaan, ook van vrienden en kennissen.
U mag tijdens uw voorlopige hechtenis onbeperkt brieven verzenden en ontvangen, maar censuur kan worden toegepast. Na uitspraak van het vonnis mag u nog maximaal 1 keer per maand een brief versturen. Deze frequentie zal toenemen naar mate u een hogere rang als gedetineerde krijgt toegewezen op basis van goed gedrag. U mag alleen brieven versturen aan en ontvangen van vooraf door u geregistreerde personen. De gevangenisdirectie heeft het recht de inhoud van brieven te controleren. Alle brieven worden voor vertaling aangeboden bij een tolk/vertaler. Brieven die in het Engels zijn geschreven, worden het snelst doorgestuurd.
Na de berechting kunt u binnen de gevangenis geldende bezoekregeling bezoek ontvangen. Over het algemeen is voor elk bezoek toestemming van de gevangenisdirecteur noodzakelijk. Bovendien moet u de relatie met het bezoek duidelijk kunnen aantonen. De bezoeken vinden in afgesloten ruimten onder toezicht plaats.
Brieven gericht aan de Nederlandse vertegenwoordigingen worden in de regel niet meegeteld in uw maandelijkse quotum.
Uw bezoekers moeten rekening houden met strenge veiligheidscontroles. Er zijn bijvoorbeeld bepaalde kledingvoorschriften voor het bezoek. Vraagt u dit na bij de gevangenisautoriteiten voor uw bezoek aankomt.
Telefoneren In de gevangenis kunt u niet gebeld worden, en ook zelf niet bellen.
Bezoek van de Nederlandse vertegenwoordigingen
Geld ontvangen / overmaken In de gevangenis mag u geen contant geld in uw bezit hebben. In elke gevangenis heeft u de beschikking over een rekening. Gevangenissen hebben regels over de hoeveelheid geld die u in één keer mag ontvangen en het totaalbedrag dat op uw rekening mag staan. Informeer bij de gevangenis naar deze regels voordat u geld laat overmaken.
Nadat de Nederlandse vertegenwoordiging is geïnformeerd over uw arrestatie krijgt u bezoek van een medewerker. Wanneer u dat wenst, kunt u regelmatig bezoek krijgen tijdens uw detentie. Mocht u geen bezoek van Nederlandse vertegenwoordigingen willen ontvangen, dan kunt u dit schriftelijk aangeven.
30
31
U kunt in de gevangenis navraag doen óf en hoe u rechtstreeks geld kunt laten overmaken. Dit kan per gevangenis verschillen. Als u niet rechtstreeks geld kunt laten overmaken, kan dit via het ministerie van Buitenlandse Zaken. De Nederlandse vertegenwoordigingen storten dan de tegenwaarde op uw gevangenisrekening. Alleen de eerste keer dat iemand op deze manier geld aan u overmaakt, worden er bemiddelingskosten ingehouden, daarna niet meer.
praten. Informeer bij uw gevangenis naar de mogelijkheden. De Stichting Epafras is een Nederlandse religieuze organisatie die hulp verleent aan Nederlandse gedetineerden in het buitenland. Via deze stichting kunt u Nederlandse bijbels ontvangen. U moet hiervoor zelf een verzoek indienen bij de Stichting Epafras. Het adres vindt u achter in deze brochure. U kunt informeren of er een geestelijke is die u kan komen bezoeken. Vier keer per jaar verzendt de Stichting Epafras het blad “Gezant uit Nederland”. Hierin staan zowel informatieve als ontspannende artikelen.
Contant geld laten opsturen, is sterk af te raden. U heeft geen garantie dat het goed aankomt en de gevangenisautoriteiten zijn niet in staat buitenlandse valuta te wisselen.
Studiemogelijkheden Bij overplaatsing naar een andere gevangenis verhuist het geld op uw gevangenisrekening mee. Dit kan enige tijd duren. Indien uw geld niet meeverhuist, moet u dit melden aan de gevangenisautoriteiten.
Soms is het mogelijk een talencursus te volgen. Het is belangrijk, zeker bij langer verblijf in de gevangenis, de taal van het land een beetje te kunnen spreken, te lezen en te schrijven. Contact met medegedetineerden en gevangenispersoneel verloopt dan makkelijker. Vraag naar deze mogelijkheid bij de gevangenisdirectie.
Nederlandse lectuur Sommige gevangenissen beschikken over een bibliotheek waar u boeken en tijdschriften kunt lenen. In de bibliotheken zijn meestal weinig of geen Nederlandstalige boeken aanwezig. De Nederlandse vertegenwoordigingen en de reclassering stellen regelmatig Nederlandse lectuur ter beschikking.
32
Geloof
Via de reclassering zijn er beperkte mogelijkheden om een schriftelijke cursus aan te bieden. Het gaat om taalcursussen, basisonderwijs en enkele beroepsopleidingen op lager-beroeps-niveau voor mensen die niet eerder een diploma hebben gehaald. De reclassering kan alleen in beperkte mate de kosten van een cursus betalen, als u of uw familie en vrienden dit niet kunnen betalen.
In de meeste gevangenissen kunt u religieuze bijeenkomsten bijwonen. Bovendien zijn er vaak mensen van verschillende religies met wie u op verzoek kunt
Om gelegenheid te krijgen om te studeren en studiemateriaal te mogen ontvangen, is toestemming nodig
33
van in ieder geval de gevangenisdirectie en soms ook de officier van justitie. Het is niet altijd mogelijk om examens af te leggen in de gevangenis.
beschikt over een arts, die verantwoordelijk is voor de gezondheidszorg van de gevangenen. Als u een arts wilt zien, moet u hiervoor een verzoek indienen of intekenen op een lijst.
Als u geïnteresseerd bent in de mogelijkheden kunt u dat aangeven op het reclasseringsformulier of doorgeven aan de consulaire afdeling van de Nederlandse vertegenwoordiging. U krijgt dan een informatiepakket met aanmeldingsformulieren toegestuurd.
Als u medicijnen gebruikt, is het van groot belang dat u de gevangenisarts zo spoedig mogelijk op de hoogte brengt. Soms is het gewenst dat uw arts in Nederland schriftelijke informatie verstrekt. Hierbij kan de ambassade bemiddelen. U moet dan schriftelijk toestemming geven.
U kunt ook zelf een cursus aanvragen, bijvoorbeeld bij de Open Universiteit of de L.O.I. (Leidse Onderwijsinstellingen).
U moet zich goed realiseren dat de medische zorg in Japanse gevangenissen over het algemeen beperkt blijft tot het hoogst noodzakelijke en niet op hetzelfde niveau staat als in Nederland.
Pakketten ontvangen In de meeste gevangenissen is het ontvangen van pakketten niet toegestaan. In enkele gevangenissen is het wel toegestaan, maar aan regels gebonden. Informeer bij de gevangenisdirectie welke beperkingen er bestaan. Houdt u er rekening mee dat de gevangenisautoriteiten pakketten openmaken en niet-toegestane artikelen verwijderen. Meestal mag u alleen nieuwe en ongeopende artikelen ontvangen. Het is daarom verstandig een kopie van de bon mee te laten sturen.
Klachten over de behandeling Klachten over de behandeling in de gevangenis kunt u bespreken met de Nederlandse vertegenwoordigingen. Bekeken wordt welke actie, indien nodig, de Nederlandse vertegenwoordiging, uw advocaat, of uzelf kunt nemen. Het is raadzaam in eerste instantie de interne klachtprocedures van de gevangenis te volgen. Klachten kunt u ook mondeling of schriftelijk indienen bij uw advocaat. Wanneer u dit doet, stelt u dan ook de ambassade hiervan in kennis.
Sociale zorg In Japanse gevangenissen zijn geen maatschappelijk werkers aanwezig.
Arbeidsmogelijkheden Medische zorg
Na veroordeling en overplaatsing naar een permanente gevangenis bent u verplicht arbeid te verrichten. Voor de werkzaamheden ontvangt u een kleine vergoeding.
In Japanse gevangenissen zijn de basisvoorzieningen voor medische zorg aanwezig. Iedere gevangenis
34
35
Sociale zekerheid
opgave bemoeilijkt door taalproblemen. Negatieve gevoelens zoals moedeloosheid, wantrouwen, eenzaamheid, onmacht, schuld, onzekerheid, verveling en uitzichtloosheid kunnen snel de kop op steken. Deze gevoelens kunnen bij u en bij medegevangenen leiden tot agressief gedrag, depressies en jaloezie. Probeert u zich hier niet door te laten beïnvloeden, goed gedrag is belangrijk tijdens uw verblijf in de gevangenis. Goed gedrag kan leiden tot vervroegde invrijheidsstelling.
Per 1 mei 2000 zijn alle Nederlandse sociale uitkeringen zoals de bijstandsuitkering (WWB), de werkloosheidsuitkering (WW) en de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) voor gedetineerden vervallen. Dit geldt ook voor Nederlanders die in het buitenland zijn gedetineerd. Alleen de AOW-uitkering (Algemene Ouderdomswet) wordt tijdens detentie doorbetaald. U dient de uitkerende instantie in Nederland zelf zo snel mogelijk in te lichten over het feit dat u gedetineerd bent. Als u dit niet doet, moet u de ten onrechte verkregen uitkering terugbetalen en riskeert u strafvervolging.
36
Wanneer achterblijvende gezinsleden door het wegvallen van de uitkering niet meer over voldoende inkomsten beschikken, kunnen zij bij de gemeentelijke sociale dienst een bijstandsuitkering aanvragen. In noodgevallen kan de gemeente bijzondere bijstand verlenen.
Het gedwongen moeten samenleven met veel mensen op een betrekkelijk klein gebied, het verliezen van uw vrijheid, de moeilijkheden in communiceren, en gevoelens van onzekerheid die u heeft ten opzichte van uw toekomst en uw familie en vrienden kan uw verblijf in de gevangenis nog moeilijker maken. Als correspondentie voor u of uw familie van groot belang is, laat dat elkaar weten.
Gevangenisklimaat
Vluchten
Tot op zekere hoogte is een gevangenis een afspiegeling van de samenleving. Iedere gevangenis heeft haar eigen sfeer afhankelijk van het regime, het bewakingspersoneel en de aanwezige gevangenen. De omstandigheden in de gevangenissen in Japan zijn heel wat soberder en strenger dan in Nederland. Meestal verblijven gedetineerden met zijn tweeën in een cel of met meerderen in kleine zalen.
Het komt voor dat veroordeelden uit de gevangenis vluchten. Na ontsnapping plaatst de Japanse justitie de voortvluchtige op de internationale signaleringslijst. Na arrestatie volgt uitlevering aan Japan. Meestal wordt een zwaardere straf opgelegd.
Voor alle gedetineerden geldt dat hun wereld plotseling is beperkt tot een paar gevangenismuren waarbinnen zij hun weg moeten vinden. Voor velen wordt die
Na beëindiging detentie
Verlof Een verlof systeem wordt in Japan niet toegepast.
Nadat u uw straf heeft uitgezeten, volgt meestal een uitwijzing (deportation in het Engels). Daarbij wordt
37
rekening gehouden met de aard en de ernst van het delict, de duur van het verblijf in Japan, het al dan niet getrouwd zijn met een Japanse man of vrouw en het hebben van kinderen die in Japan zijn geboren en/of opgegroeid. Tegen de beslissing over uitwijzing kunt u beroep aantekenen.
Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba zijn partij bij het Verdrag inzake de Overbrenging van Gevonniste Personen uit 1983 (“Council of Europe Convention on the Transfer of Sentenced Persons”). Dit Verdrag maakt het mogelijk dat een Nederlander, die in het buitenland is veroordeeld, onder bepaalde voorwaarden die straf in een Nederlandse, Antilliaanse of Arubaanse gevangenis ondergaat. De Nederlandse wet heet de ‘Wet Overdracht Tenuitvoerlegging Strafvonnissen’, ook de WOTS genoemd. De Nederlandse Antillen en Aruba kennen een eigen uitvoeringswet voor het overbrengen van gedetineerden. Deze wet heet ‘Landsverordening inzake de Overdracht Tenuitvoerlegging van Strafvonnissen’, afgekort LOTS. De mogelijkheid tot overbrenging bestaat alleen in die landen, die partij zijn bij dit verdrag. Daartoe behoort ook Japan. Om voor overbrenging in aanmerking te komen moet u ten minste aan de volgende voorwaarden voldoen:
38
39
•
U bent een Nederlander afkomstig uit Nederland, Aruba of de Nederlandse Antillen, of u bent een vreemdeling die in het bezit is van een geldige verblijfsvergunning voor deze landen. U heeft een aantoonbare band met Nederland;
•
De veroordeling moet onherroepelijk zijn. Dit wil zeggen dat u geen hoger beroep meer kunt aante-
Mogelijkheid tot straf ondergaan in Nederland (WOTS)
6
kenen en er geen procedure van hoger beroep mag lopen op het moment van uw aanvraag; •
Het ministerie van Justitie in Japan, Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba kan weigeren in te stemmen met de overbrenging zonder daarvoor een reden op te geven.
Het gedeelte van de straf dat nog moet worden uitgezeten, moet minstens zes maanden zijn op het moment dat het verzoek bij het ministerie van Justitie in Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba binnenkomt;
•
Het feit waarvoor u veroordeeld bent, moet ook in Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba strafbaar zijn;
•
U moet bereid zijn schriftelijk te verklaren dat u het ermee eens bent dat u de straf in Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba ondergaat;
•
Zowel de Japanse autoriteiten als de Nederlandse, Antilliaanse of Arubaanse autoriteiten moeten met de overbrenging instemmen;
Over een afgewezen verzoek kunt u navraag doen bij de volgende instanties: 1. Afwijzing door Japanse autoriteiten: ministerie van Justitie Japan 2. Afwijzing door Nederlandse autoriteiten: ministerie van Justitie Nederland (BIRS) 3. Afwijzing door Antilliaanse autoriteiten: parket procureur-generaal Nederlandse Antillen 4. Afwijzing door Arubaanse autoriteiten: parket procureur-generaal Aruba De adressen en telefoonnummers van deze instanties vindt u achter in deze brochure. Een verzoek tot overbrenging kunt u na overplaatsing naar een permanente gevangenis indienen door het invullen van een aantal formulieren dat u zult krijgen in de gevangenis.
Voor de Nederlandse Antillen gelden tevens de volgende aanvullende voorwaarden:
40
•
De straf dient langer te zijn dan 48 maanden;
•
U moet ingeschreven staan bij het bevolkingsregister van een van de vijf eilanden in de vijf jaar voorafgaand aan uw arrestatie (aaneensluitend);
•
U moet aantoonbare contacten onderhouden met familie en/of vrienden op de Nederlandse Antillen.
Indien uw aanvraag wordt goedgekeurd zijn er twee manieren waarop de Nederlandse autoriteiten uw Japanse strafvonnis kunnen overnemen: 1. De onmiddellijke of voortgezette tenuitvoerlegging: deze procedure houdt in dat de veroordeling die u
41
in Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba moet ondergaan, gelijk is aan de duur van de straf die in Japan is opgelegd.
zogenaamde WOTS informatielijn van het ministerie van Justitie. Ook voor algemene vragen kunt u daar terecht (zie adressenlijst). Wanneer u een LOTS verzoek indient kunt u navraag doen bij het parket procureurgeneraal van de Nederlandse Antillen of Aruba.
2. De exequaturprocedure of omzettingsprocedure: deze procedure houdt in dat de rechter in Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba, uw Japanse straf omzet in een Nederlandse straf, mits de Japanse autoriteiten daar geen bezwaar tegen hebben. De omgezette straf mag niet hoger, maar wel lager zijn dan de in Japan opgelegde straf.
De overbrenging zelf is een zaak van de buitenlandse en Nederlandse justitie. De Nederlandse vertegenwoordigingen of het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn hier niet bij betrokken. Uw advocaat speelt hierbij geen rol meer. Hoogstens kan de advocaat u over de procedure informeren en bij instanties navragen hoe het met uw procedure staat. Het Nederlandse ministerie van Justitie past de WOTS-procedure in principe maar een keer per persoon toe.
Het gerechtshof in Arnhem geeft bij de eerste procedure een bindend advies aan de minister van Justitie of hij wel of niet in moet stemmen met een WOTS-verzoek. Het gerechtshof geeft een negatief advies als Japan gekozen heeft voor de procedure van voorgezette tenuitvoerlegging en de straf die in Japan is opgelegd te hoog is naar Nederlandse maatstaven. De tijd die in Japanse detentie is doorgebracht wordt uiteraard van uw straftijd afgetrokken. Bovendien is dan de in Nederland gebruikelijke regeling voor de vervroegde invrijheidstelling (V.I.) van toepassing.
De praktijk heeft uitgewezen dat de totale procedure voor overbrenging naar Nederland minimaal een jaar in beslag neemt. Een overbrenging naar de Nederlandse Antillen of Aruba neemt minimaal anderhalf jaar in beslag.
U dient precies geïnformeerd te worden over de stappen die u moet nemen als u voor deze mogelijkheid in aanmerking wilt komen. Inlichtingen hierover kunt u ook krijgen bij de Nederlandse vertegenwoordiging. Wanneer uw verzoek eenmaal in Nederland in behandeling is genomen, kunt u over de stand van zaken telefonisch informatie krijgen bij het Bureau Internationale Rechtshulp in Strafzaken (BIRS) via de
42
43
6-3 Shiba-koen 3-Chome Minato-ku 105-0011 Tokio Tel.: +81 (0)3-5401 0411 Fax: +81 (0)3-5401 0420 E-mail:
[email protected]
Consulaat-generaal Twin 21 MID Tower 33f 2-1-61 Shiromi Chuo-ku 540-6133 Osaka Tel.: +81 (0)6-6944 7272 Fax: +81 (0)6-6944 7275 E-mail:
[email protected]
Overige belangrijke adressen en telefoonnummers Te l e f o o n t i p s • • •
•
44
45
De landcode van Nederland is 31 Indien u vanuit Japan naar Nederland belt, eerste nul weglaten voor netnummer De landcode van de Nederlandse Antillen is 599 gevolgd door de code van het eiland (Curaçao 9, Bonaire 7, St. Maarten 5, Saba 4, St. Eustatius 3) De landcode van Aruba is 297
Adressenlijst
Ambassade en consulaat-generaal
Nederland
Japan
Ministerie van Buitenlandse Zaken Afdeling DCZ/CM Postbus 20061 2500 EB Den Haag Tel.: +31 (0)70 348 4770 Fax: +31 (0)70 348 5256
Correction Bureau Ministry of Justice Kasumigaseki 1-1-1 Chiyoda-ku 100-8977 Tokio Tel.: +81 (0)3-3592 7609 Fax: +81 (0)3-3592 8387
Ministerie van Justitie Bureau Internationale Rechtshulp in Strafzaken (BIRS) Postbus 20301 2500 EH Den Haag
Aruba Arubaanse Stichting voor Reclassering en Kinderbescherming 1961 Windstraat 19 Oranjestad, Aruba Tel.: +297 (5) 82 1496 Fax: +297 (5) 83 0084
WOTS informatielijn (bereikbaar tussen 9.00 en 12.00 uur Nederlandse tijd) Tel.: +31 (0)70 370 7555
Directie Buitenlandse Betrekkingen Aruba L.G. Smith Blvd 76 Oranjestad, Aruba Tel.: +297 (5) 83 4705 Fax: +297 (5) 83 4660 E-mail:
[email protected]
Stichting Reclassering Nederland Bureau Buitenland en Buitenlandse Betrekkingen (B&BB) Postbus 136 3500 AC Utrecht Tel.: +31 (0)30 287 9900 Fax: +31 (0)30 287 9998 E-mail:
[email protected]
Parket Procureur-Generaal Aruba L.G. Smith Blvd 42 Oranjestad, Aruba Tel.: +297 (5) 82 1415 Fax: +297 (5) 83 8891
Stichting Epafras Antwoordnummer C.C.R.I. 9804 3500 ZJ Utrecht Tel.: +31 (0)30 233 2432 Fax: +31 (0)30 234 2703 E-mail:
[email protected]
46
47
Curaçao
Bonaire
Bureau Buitenlandse Betrekkingen Fort Amsterdam 4 Willemstad, Curaçao Tel.: +599 (9) 463 0117 Fax: +599 (9) 461 3933 E-mail:
[email protected]
Stichting Reclassering Bonaire Kaya Gob. N. Debrot #14 Bonaire Tel.: +599 (7) 173 288 Fax: +599 (7) 173 287
Stichting Reclassering Curaçao Scharlooweg 102 Curaçao Tel.: +599 (9) 461 1832 Fax: +599 (9) 465 5105 Parket Procureur-Generaal Nederlandse Antillen Wilhelminaplein 4 Willemstad, Curaçao Tel.: +599 (9) 463 4111 Fax: +599 (9) 461 3786
St. Maarten Dienst Justitiële Inrichtingen Bovenwinden Plaza Building, Unit 6 Pondfill Road Phillipsburg, St. Maarten N.A. Tel.: +599 (5) 423 449 Fax: +599 (5) 423 472
48
49
arrestatie taiho recht op rechtshulp hôteki enjo wo ukeru kenri recht om te zwijgen mokuhiken voorlopige hechtenis kari kôryû (taiho) onderzoek chôsa officiële aanklacht seishiki kokuso schuldig pleiten yûzai bengo boete shokuzai/bakkin in hoger beroep gaan kôso-suru verdediger yôgosha/hikoku-gawa bengoshi aanklager genkoku advocaat bengoshi pro Deo advocaat kokusen bengonin privé advocaat shiteki bengonin rechter saibankan rechter-commissaris yoshin hanji rechtshulp hôteki enjo rechtbank saibansho hoorzitting shinmon rechtszitting kôhan borgtocht hoshaku-kin voorwaardelijke invrijheidstelling jôken-tsuki shakuhô
50
51
Woordenlijst
Juridische woordenlijst
Ik zou graag willen spreken met… …san to ohanashi-wo sasete kudasai een pater / een dominee shimpu / bokushi een sociaal werker sôsharu wâkâ een arts isha een tandarts ha-isha een dameskapper / een herenkapper biyôshi / sampatsu-ya de directeur shochô Ik zou graag willen schrijven naar… …ni tegami-wo kakasete kudasai Ik zou graag willen bellen naar… …ni denwa-wo sasete kudasai mijn vrouw / mijn man (watashi-no) tsuma / (watashi-no) otto mijn broer / mijn zus (watashi-no) ani (otôto) / ane (imôto) mijn verloofde (watashi-no) kon-yakusha mijn ouders (watashi-no) ryôshin mijn advocaat (watashi-no) bengoshi de rechter-commissaris yoshin hanji de rechter saibankan de officier van justitie kensatsukan de Nederlandse ambassade / consulaat oranda taishikan / ryôjikan De reclassering in Nederland oranda-deno shakai fukki
52
53
Woordenlijst
Praktische Japanse zinnen
54
medicijnen kusuri naald en draad hari to ito Ik ben ziek (Watashi-wa) guai-ga warui desu Ik heb een medisch onderzoek nodig Shinsatsu-wo ukeru hitsuyô-ga arimasu Ik heb koorts Netsu-ga arimasu Ik heb kiespijn Ha-ga itaidesu Ik heb hoofdpijn Atama-ga itaidesu Ik heb keelpijn Nodo-ga itaidesu Mijn arm / been doet pijn Ude- / ashi-ga itaidesu Ik heb buikpijn Hara-ga itaidesu Ik heb een geslachtsziekte Watashi-wa seibyo-ni kakatte imasu Ik heb een hartprobleem Watashi- wa shinzo-ga warui desu Ik heb diabetes / suikerziekte Watashi- wa tônyôbyô desu Ik heb hoge / lage bloeddruk Watashi- wa kô- / tei-ketsuatu desu Ik heb een speciaal dieet nodig Watashi- wa tokubetsuna shokuji-ga hitsuyô desu Mijn medische rapporten zijn in Nederland Watashino kenko shindansho-wa oranda-ni arimasu de Nederlandse Antillen / Aruba oranda-ryô antiru shotô/ arûba-tô Ik heb problemen met… Watashi-wa …ni mondai-ga ari-masu mijn werk shigoto mijn gezondheid kenkô mijn celmaat dôshitsusha
55
Woordenlijst
Ik zou graag willen…/ willen doen …ga hoshii-no-desuga / shitai-no-desuga werken hataraku sporten supôtsu-wo suru kopen… …wo kau ontvangen… …wo uketoru bestellen… …wo chûmon suru een televisie terebi een radio rajio kleding ifuku schoenen kutsu postzegels kitte enveloppen fûtô balpen bôru pen potlood empitsu papier kami telefoonkaart terehon kâdo een krant / een tijdschrift / een boek shimbun / zasshi / hon zeep / tandpasta / tandenborstel sekken / hamigaki / haburashi scheerapparaat /scheermesjes denki kamisori / kamisori maandverband / tampons seiri-yô napukin / tampon handdoek / kam / schoenpoets / borstel taoru / kushi / kutsuzumi / burashi condooms kondômu wc papier toiretto pêpâ tabak / sigaretten / lucifers tabako / (kamimaki) tabako / macchi vruchten / groente / brood / water / vlees kudamono / yasai / pan / mizu / niku
Zou u mij kunnen helpen Tasukete kudasaima-senka? Ik begrijp / Ik begrijp niet Wakari-masu / -masen Ik heb een tolk nodig Tsûyaku-ga hitsuyô-desu Ik heb geld nodig van mijn rekening om (…) te kopen. …wo kautame-ni (watashi-no) ginkô kôza-no okane-ga hitsuyô-desu Zou ik een cel kunnen delen met een Nederlander Oranda-jin to aibeya-ni shite itadakemasenka? Ik wil graag een cursus volgen Kôza-wo uketai-to omoimasu Waar kan ik krijgen / kopen Doko-de teni-ireru / kau koto-ga dekimasuka? maandag getsu-yôbi dinsdag ka-yôbi woensdag sui-yôbi donderdag moku-yôbi vrijdag kin-yôbi zaterdag do-yôbi zondag nichi-yôbi ‘s morgens gozen ‘s middags gogo ‘s avonds yoru gisteren kinô vandaag kyô volgende week raishû volgende maand raigetsu voor mae na ato goed yoi niet goed yoku nai waarom naze
56
