Gearresteerd in...
Marokko
juli 2005
www.minbuza.nl
Ministerie van Buitenlandse Zaken Postbus 20061 2500 eb Den Haag
Gearresteerd in...
Marokko
Eventuele suggesties voor aanvullingen of verduidelijking van deze brochure worden op prijs gesteld. Deze kunt u richten aan: • •
•
Ministerie van Buitenlandse Zaken afdeling DCZ/CM Reclassering Nederland Bureau Buitenland & Buitenlandse Betrekkingen (Bureau B&BB) Nederlandse ambassade te Rabat
Adressen en telefoonnummers vindt u achter in deze brochure.
5
7
1. Nederlandse instanties De ambassade / het consulaat-generaal Buitenlandse Zaken De Nederlandse reclassering
9 9 10 11
2. Rechtsbijstand Hulp van een tolk Particulier advocaat Pro Deo advocaat
15 15 15 16
3. Het strafproces Algemeen Arrestatie Ondervraging / verhoor Voorlopige hechtenis Vrijlating op borgtocht Voorlichtingsrapport reclassering Vonnis
17 17 17 18 19 20 20 23
4. Rechtsmiddelen Instellen hoger beroep Instellen cassatie Vermindering straftijd
27 27 27 28
5. Gevangenschap Algemeen Plaats van detentie Voorlichting en informatie Bezoekmogelijkheden Correspondentie
29 29 29 30 30 32
Inhoudsopgave
Inleiding
33 33 34 34 35 35 36 37 38 38 38 39 40 40
6. Mogelijkheid tot straf ondergaan in Nederland (WOTS) Verzoek indienen
43 45
Adressenlijst Ambassade en consulaat-generaal Overige belangrijke adressen en telefoonnummers
49 49
Woordenlijst Juridische woordenlijst Praktische Franse zinnen
55 55 56
U bent gearresteerd in Marokko. Nadat de ambassade of het consulaat-generaal op uw verzoek is ingelicht over uw arrestatie, krijgt u zo spoedig mogelijk bezoek van een medewerker. Dit bezoek en eventuele verdere contacten zijn erop gericht u te voorzien van informatie en om u bij te staan in deze moeilijke situatie. Houdt u er rekening mee dat het rechtssysteem en de gevangenissen in Marokko anders zijn dan in Nederland. Deze brochure is geschreven om u en uw familie te informeren over zaken als rechtsbijstand, het strafproces, het Marokkaanse gevangeniswezen en wat Nederlandse instanties wel en niet voor u kunnen doen. In deze brochure vindt u eerst informatie over de taken en functies van de ambassade of het consulaatgeneraal, het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nederlandse reclassering. Daarna volgt informatie over de situatie waarin u zich bevindt. Op de laatste pagina’s zijn enkele Nederlandse woorden en zinnen opgenomen met een vertaling in de Franse taal.
49
Een arrestatie in het buitenland roept ook voor uw familieleden of andere relaties vragen op. Indien uw familie in Nederland vragen heeft kan zij, via een door u aangewezen contactpersoon, contact opnemen met de Directie Consulaire Zaken / afdeling ConsulairMaatschappelijke Zaken (DCZ/CM) van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag. Familieleden op de Nederlandse Antillen kunnen contact opnemen met Bureau Buitenlandse Betrekkingen te Curaçao. Familieleden op Aruba kunnen voor vragen terecht bij Directie Buitenlandse Betrekkingen Aruba. Adressen,
7
Inleiding
6
Telefoneren Geld ontvangen / overmaken Financiële ondersteuning Nederlandse lectuur Geloof Studiemogelijkheden Pakketten ontvangen Medische zorg Klachten over de behandeling Arbeidsmogelijkheden Sociale zekerheid Gevangenisklimaat Vluchten Na beëindiging straftijd
De ambassade / het consulaat-generaal
e-mailadressen en telefoonnummers vindt u achter in deze brochure.
De Nederlandse ambassade in Rabat is in Marokko de officiële vertegenwoordiging van Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba. Onder de ambassade in Rabat valt het consulaat-generaal in Casablanca. Het consulaat-generaal vertegenwoordigt de ambassade in andere delen van Marokko, ten zuiden van de lijn Mohammedia-Figuig. De ambassade en het consulaatgeneraal behartigen de belangen van alle Nederlanders in Marokko en dus ook de belangen van Nederlandse gedetineerden. Wanneer u gearresteerd bent, heeft u contact met de ambassade of het consulaat-generaal. De adressen en telefoonnummers vindt u achter in deze brochure.
Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft, kunt u contact opnemen met de Nederlandse ambassade of het consulaat-generaal. Aan de inhoud van deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend.
Marokko heeft het Consulaire Verdrag van Wenen (1963) ondertekend. Hierin staat dat, indien de gearresteerde dat wenst, de autoriteiten verplicht zijn de consulaire vertegenwoordiging van een land te informeren over de arrestatie. Het komt echter regelmatig voor dat de ambassade of het consulaat-generaal niet (tijdig) wordt ingelicht. Als u er zeker van wilt zijn dat de ambassade of het consulaat-generaal op de hoogte wordt gesteld van uw arrestatie, moet u hiertoe zelf actie ondernemen. U kunt de ambassade of het consulaat-generaal schrijven of bellen. De ambassade en het consulaat-generaal mogen zich volgens internationaal gebruik niet bemoeien met de rechtsgang, de schuldvraag, de bewijslast of de te bepalen strafmaat in Marokko. In Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba wordt ook niet toege-
8
9
Nederlandse Instanties
1
staan dat buitenlandse vertegenwoordigingen zich mengen in de rechtsgang. Wél kan de ambassade of het consulaat-generaal toezien op een juiste toepassing van het Marokkaanse recht.
U kunt één Nederlands sprekend contactpersoon in Nederland aanwijzen. Het ministerie houdt deze contactpersoon op de hoogte van het verloop van uw detentie en eventuele bijzonderheden. Alleen uw contactpersoon kan informatie krijgen over uw detentie; overige familieleden en/of relaties niet.
Ook kan de ambassade of het consulaat-generaal erop toezien dat de omstandigheden waaronder u wordt vastgehouden aan regels voldoen die ook gelden voor Marokkaanse medegedetineerden. Wanneer zich hierbij problemen voordoen kunt u contact opnemen met de Nederlandse vertegenwoordiging. De ambassade kan bij problemen proberen te bemiddelen met de Marokkaanse autoriteiten.
Uw contactpersoon kan zich met vragen tot het ministerie (Nederland), Bureau Buitenlandse Betrekkingen (Nederlandse Antillen), of Directie Buitenlandse Betrekkingen (Aruba) wenden en niet rechtstreeks tot de ambassade of het consulaat-generaal. Dit voorkomt misverstanden, is gezien het tijdsverschil met veel landen het meest praktisch en bespaart hoge internationale telefoonkosten.
Mogelijk heeft u schriftelijk aan de Marokkaanse autoriteiten laten weten geen contact te willen met de Nederlandse vertegenwoordiging. Als u op een later moment uw mening wenst te veranderen dan kunt u dit alsnog schriftelijk kenbaar maken.
De Nederlandse reclassering De reclassering in Nederland bestaat uit drie landelijke reclasseringsinstellingen die nauw samenwerken: • Reclassering Nederland • De afdeling reclassering van het Leger des Heils • De verslavingszorg van GGZ Nederland (Geestelijke Gezondheids Zorg Nederland)
Buitenlandse Zaken De ambassade en het consulaat-generaal geven de arrestatie van Nederlanders in het buitenland door aan het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag, afdeling DCZ/CM. Zij geven hierbij aan of u er prijs op stelt dat uw familieleden en/of relaties in Nederland over de arrestatie worden ingelicht. Familieleden op de Nederlandse Antillen of Aruba worden geïnformeerd door het Bureau Buitenlandse Betrekkingen op Curaçao of de Directie Buitenlandse Betrekkingen op Aruba. Ouders of voogden van minderjarigen krijgen altijd bericht over de arrestatie.
10
Samen hebben ze ruim honderd vestigingen over het hele land, waar uitvoerend werk wordt verricht. Nederlandse gedetineerden én gedetineerden met een geldige verblijfsvergunning voor Nederland in het buitenland, krijgen reclasseringshulp van een aparte unit: het Bureau Buitenland & Buitenlandse Betrekkingen (Bureau B&BB).
11
D o e l e n Ta k e n
Werkwijze
De reclassering spant zich in voor de maatschappelijke (her)inpassing van mensen die met het strafrecht in aanraking komen en daarmee voor de bevordering van de veiligheid van burgers in de samenleving. Zij voert daarvoor een aantal taken uit, zoals voorlichting, begeleiding en de organisatie en uitvoering van taakstraffen voor mensen die in Nederland met het strafrecht in aanraking komen. Sommige taken verricht de reclassering ook geheel of gedeeltelijk voor Nederlanders in het buitenland. Reclassering Nederland zet zich niet in voor Arubaanse en Antilliaanse gedetineerden die woonachtig zijn op Aruba of de Nederlandse Antillen. Onder Nederlanders worden hier ook niet-Nederlanders verstaan met een geldige verblijfstitel in Nederland.
Het Bureau Buitenland & Buitenlandse Betrekkingen van Reclassering Nederland wordt over het algemeen geïnformeerd over Nederlanders die in het buitenland zijn aangehouden, tenzij u daar uitdrukkelijk bezwaar tegen heeft gemaakt. De ambassade stuurt u namens de reclassering een brief waarin staat wat de Nederlandse reclassering is en eventueel voor u kan doen. U kunt door het formulier in te vullen en terug te sturen laten weten of u gebruik wilt maken van de diensten van Reclassering Nederland. De reclassering verzamelt praktische documentatie over de strafrechtpleging, gevangenissen en hulpverleningsmogelijkheden in het buitenland. Ze kan u en uw in Nederland wonende familie en relaties informatie en advies geven. In beperkte mate verstrekt de reclassering Nederlandstalige boeken.
De begeleiding is direct gericht op uw maatschappelijke (her)inpassing. Hieronder vallen activiteiten die te maken hebben met de terugkeer en opvang van exgedetineerden in de Nederlandse samenleving. Zo is het, als aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan, mogelijk om deel te nemen aan een studie- en arbeidsreïntegratieproject om uw kansen op de Nederlandse arbeidsmarkt te vergroten. De reclassering heeft bovendien in diverse landen contact met vrijwilligers die de gedetineerden kunnen bezoeken.
Familie en relaties Familieleden van gedetineerden die op de Antillen en Aruba wonen, kunnen zich wenden tot de Stichting Reclassering Curaçao, Stichting Reclassering Bonaire en de Arubaanse Stichting voor Reclassering en Kinderbescherming 1961 en Dienst Justitiële Inrichtingen Bovenwinden. De adressen daarvan vindt u achter in de brochure.
De mogelijkheden om iets te doen voor landgenoten die in het buitenland vastzitten zijn uiteraard beperkt door de normen en regels die in het desbetreffende land gelden.
12
13
Wie in Marokko is gearresteerd op verdenking van het plegen van een strafbaar feit, heeft recht op rechtsbijstand. U kunt een advocaat aanstellen die u zelf betaalt of wegens onvermogen een kosteloze (pro Deo) advocaat (avocat commis d’office) laten aanwijzen. Vragen over uw rechtszaak moet u bespreken met uw advocaat. De ambassade en het consulaat-generaal kunnen en mogen u hierover geen advies geven.
Hulp van een tolk In Marokko heeft u tijdens het verhoor bij de politie geen recht op een tolk of advocaat. Pas bij de rechtercommissaris heeft u recht op een tolk. In Marokko zijn geen beëdigde tolken aanwezig. Soms wordt een Marokkaan ingeschakeld die in Nederland heeft gewoond en onze taal wel voldoende spreekt, maar die onbeëdigd is en daarom geen rol kan en mag spelen in het proces. Tijdens de rechtszittingen heeft u recht op een tolk. Mocht u een tolk nodig hebben dan moet u dit kenbaar maken bij uw advocaat. De autoriteiten zijn niet verplicht documenten schriftelijk te vertalen in de taal van een gearresteerde buitenlander. Indien u de inhoud van een verklaring niet goed begrijpt, doet u er goed aan daarover eerst duidelijkheid te verkrijgen. Teken nimmer een verklaring die u niet begrijpt. Uw advocaat of de gevangenisautoriteiten kunnen desgevraagd een mondelinge vertaling geven.
Particulier advocaat U kunt een particulier advocaat aantrekken. U moet dan over ruime financiële middelen beschikken of
14
15
Rechtsbijstand
2
Algemeen
familie en/of vrienden hebben die bereid zijn de hoge kosten van deze advocaat te betalen. De ambassade of het consulaat-generaal draagt geen verantwoordelijkheid voor de uiteindelijk gekozen advocaat of de wijze waarop de advocaat de verdediging voert. Het honorarium van een advocaat bepaalt u, met de nodige zorgvuldigheid, in overleg met de advocaat. Ook hierin speelt de ambassade geen rol. Bij detentie in het buitenland neemt de Nederlandse overheid de kosten van de verdediging niet voor haar rekening.
Het Marokkaanse strafproces verschilt aanzienlijk van het Nederlandse strafproces. Gewoonlijk wordt de strafzaak behandeld in de regio waarbinnen het delict is gepleegd. Voordat u officieel wordt beschuldigd, vindt er een onderzoek plaats. Het is mogelijk dat u tijdens het onderzoek alleen contact heeft met uw advocaat en met officiële instanties zoals de ambassade. Tijdens rechtszittingen zijn de advocaat en zo nodig een tolk aanwezig. Dit kan echter alleen als u vooraf toestemming geeft. Uw advocaat kan u hierover informeren.
U kunt een Nederlandse advocaat (op eigen kosten) als adviseur van uw Marokkaanse advocaat inschakelen. Daar een advocaat u alleen voor de rechtbank mag verdedigen als hij/zij geregistreerd is in het land waarin u bent gearresteerd, kan een Nederlandse advocaat u in Marokko niet voor de rechtbank verdedigen.
Vragen over uw rechtszaak dient u te bespreken met uw advocaat. De ambassade en het consulaat-generaal mogen u hierover geen advies geven. Hieronder volgt een beknopte beschrijving van de diverse fasen van het strafproces:
Pro Deo advocaat Wanneer u niet over voldoende geld beschikt om een particulier advocaat aan te trekken, wijst de rechtbank een pro Deo advocaat (avocat commis d’office) aan. Voor deze advocaat hoeft u niets te betalen. Hoe een pro Deo advocaat uw belangen behartigt, hangt sterk af van de persoon. De praktijk leert dat de meeste pro Deo advocaten zich beperken tot het hoogst noodzakelijke; zij bezoeken u niet vaak in de gevangenis en de kwaliteit van hun werk laat te wensen over.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Arrestatie Ondervraging / verhoor Voorlopige hechtenis Vrijlating op borgtocht Voorlichtingsrapport reclassering Rechtszitting Vonnis
Arrestatie Als op het moment van de arrestatie duidelijk is dat u het Nederlanderschap bezit, zijn de Marokkaanse autoriteiten op basis van het Verdrag van Wenen verplicht u
Indien u een pro Deo advocaat toegewezen heeft gekregen en u later toch een particulier advocaat wilt nemen, kan de pro Deo advocaat een schadeloosstelling eisen.
16
17
Het Strafproces
3
te vragen of u contact wenst met de Nederlandse ambassade. De Marokkaanse autoriteiten stellen de Nederlandse ambassade of het consulaat-generaal soms niet of pas nadat u veroordeeld bent op de hoogte van uw arrestatie. Wanneer u er zeker van wilt zijn dat er snel contact wordt opgenomen kunt u zelf de ambassade of het consulaat-generaal bellen of schrijven.
gen. Als hij daartoe besluit, zal hij u erop wijzen dat u rechtsbijstand en hulp van een tolk kunt krijgen. Elk verhoor door de rechter-commissaris dient in beginsel te worden bijgewoond door een advocaat, tenzij u uitdrukkelijk verklaart daarvan af te zien. In Marokko is geen beëdigd tolk of vertaler Nederlands te vinden. Hierdoor kan tijdens de verhoren lang niet altijd een tolk Nederlands-Arabisch worden ingeschakeld.
Op het politiebureau worden al uw bezittingen en vaak ook uw paspoort en eventuele andere identiteitspapieren afgenomen. Na uw veroordeling wordt het paspoort bewaard bij de griffie van de gevangenis. Zodra u uw straf heeft uitgezeten en uw boetes heeft betaald, krijgt u het paspoort terug of stuurt de ambassade of het consulaat-generaal het paspoort terug naar de gemeente waar u woonachtig bent.
Voorlopige hechtenis Als de rechter-commissaris van oordeel is dat u voor het voortgezet onderzoek langer vastgehouden moet worden, komt u in voorlopige hechtenis (en détention préventive) en wordt u in een strafinrichting (Maison d’Arrêt / Prison Civile) geplaatst. Volgens de Marokkaanse wet mag de voorlopige hechtenis maximaal 2 maanden duren. Bij zware delicten (‘crime’) waarop een gevangenisstraf staat van meer dan 5 jaar, is dit langer. De periode kan vijf maal met 2 maanden worden verlengd. Familieleden kunnen zich de moeite besparen om de beslissingen rond uw voorlopige hechtenis te beïnvloeden. De ervaring heeft geleerd dat pogingen daartoe geen enkel succes hebben.
De ambassade en het consulaat-generaal mogen geen assistentie verlenen bij het terugkrijgen van in beslag genomen goederen als een auto, geld of bagage. De periode die vooraf gaat aan uw berechting, de zogenaamde voorlopige hechtenis (détention provisoire), verblijft u in de strafinrichting van de plaats waar u terechtstaat.
Tijdens de periode van uw voorlopige hechtenis kunnen u bepaalde beperkingen worden opgelegd, zoals een verbod op contact met andere gearresteerden, familieleden of vertegenwoordigers van de ambassade of het consulaat-generaal. Het is ook mogelijk dat de autoriteiten een verbod opleggen te corresponderen of schriftelijk of telefonisch contact te hebben.
Ondervraging / verhoor Gedurende de verhoren op het politiebureau is rechtsbijstand niet toegestaan. Na deze periode wordt u voorgeleid aan de rechter-commissaris (Juge d’Instruction). Deze kan u voorlopige hechtenis opleg-
18
19
Vrijlating op borgtocht
waarin u verkeerde vóór uw arrestatie. Bijvoorbeeld of u in gezinsverband woonde, of u werk had of een opleiding volgde. Als dat nodig is, staan er in het rapport ook feiten over uw levensloop, uw opvoeding, lichamelijke en psychische klachten en of u eerder contact met Justitie heeft gehad. Deze inlichtingen worden - alleen met uw toestemming - verzameld bij personen die u goed kennen, zoals familieleden, partner, werkgever, huisarts of maatschappelijk werker.
In Marokko is het in principe mogelijk vrijlating op borgtocht (caution) te krijgen. Een dergelijke beslissing kan alleen genomen worden met de instemming van zowel de officier van justitie (le Procureur du Roi) als van de rechter-commissaris (Juge d’Instruction). Dit besluit wordt alleen genomen wanneer er voldoende waarborgen zijn om aan te nemen dat u zich niet aan verdere vervolging onttrekt en u zich aan de afspraken over meldingsplicht en bereikbaarheid houdt. Op grond van ervaringen geldt dat vrijlating op borgtocht niet gemakkelijk wordt verleend als het om een buitenlandse gedetineerde gaat die tijdelijk in het land verblijft. Overigens komt vrijlating op borgtocht nooit voor als sprake is van een drugsdelict.
Het uitbrengen van een rapport is niet altijd mogelijk of zinvol, wanneer u onvoldoende referenten (familie, vrienden, werkgevers) opgeeft en er weinig inlichtingen over u te krijgen zijn. Als u al een strafblad heeft, wordt er meestal geen rapport opgemaakt.
Voorlichtingsrapportage reclassering
Uw advocaat ontvangt het rapport rechtstreeks van de Reclassering Nederland of de Nederlandse ambassade. Reclassering Nederland verzoekt de advocaat het rapport met u te bespreken voordat het aan de rechtbank wordt doorgegeven. Er zijn voor u geen kosten verbonden aan het maken van dit rapport.
In Nederland is het gebruikelijk dat de rechtbank bij het bepalen van de strafmaat rekening houdt met de bevindingen in het voorlichtingsrapport. De Nederlandse reclassering stelt het rapport over uw sociale achtergrond samen voor de rechtszaak. De reclassering weet uit ervaring dat in Marokko de rechters dit soort gegevens vaak niet gebruiken. Daarom stelt zij alleen een rapport op na uitdrukkelijk verzoek van uw advocaat.
Het is van belang dat u dit rapport in een zo vroeg mogelijk stadium aanvraagt. Een rapport vraagt u aan door het invullen en ondertekenen van een formulier dat u van de vrijwilligers van de Reclassering Nederland of van de Nederlandse ambassade of consulaat kunt krijgen.
Een voorlichtingsrapport van de Nederlandse reclassering is afgestemd op de informatie die de rechtbank in het detentieland belangrijk vindt en vertaald in de taal van het detentieland. In het rapport beschrijft een beëdigd reclasseringsmedewerker de omstandigheden
20
In Marokko kunnen psychiatrische rapporten invloed hebben op de strafzaak. Het is in de praktijk echter
21
zeer uitzonderlijk dat een verdachte wordt vrijgesproken op basis van een psychiatrisch rapport. Gedetineerden kunnen wel opgenomen worden in een psychiatrische kliniek. U kunt met uw advocaat bespreken of het nuttig is een psychiatrisch rapport in te brengen.
4. Cour Suprême. Dit is het hof van cassatie, vergelijkbaar met de Nederlandse Hoge Raad.
Vonnis De hoogte van de straf is afhankelijk van het gepleegde delict en de mate van schuld. In Marokko worden voor delicten met verdovende middelen vaak aanzienlijk hogere straffen opgelegd dan in Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba. De Marokkaanse wet maakt hierin geen onderscheid tussen soft- en harddrugs.
Rechtszitting Op de rechtszitting zijn de advocaat en zonodig een tolk aanwezig. De meeste strafzaken van Nederlanders in Marokko komen voor bij het Tribunal de Première Instance. Voor drugsdelicten geldt een maximumstraf van 10 jaar.
Het vonnis bij drugsdelicten bestaat doorgaans uit een combinatie van: 1. Een hoge onvoorwaardelijke gevangenisstraf; 2. Een gerechtelijke boete; 3. Een geldboete ten behoeve van de Régie des Tabacs; 4. Een douaneboete (die doorgaans miljoenen dirhams bedraagt).
Marokko kent vier soorten rechtbanken: 1. Tribunal de Paix (in steden) of Tribunal de Sadat (op het platteland). Deze zijn vergelijkbaar met de Nederlandse kantongerechten en behandelen de delicten waarop een gevangenisstraf staat van minder dan twee jaar (délits de police) en delicten waarop lage straffen staan (contravention);
Vrijheidsstraf De Marokkaanse rechter kan onvoorwaardelijke vrijheidsstraffen opleggen. Ook kan hij onder bepaalde voorwaarden de tenuitvoerlegging van een gevangenisstraf opschorten. Van deze mogelijkheid wordt in de praktijk nauwelijks gebruik gemaakt en zeker niet bij drugsdelicten. Geeft u aan de ambassade of het consulaat-generaal door in welke gevangenis u na de veroordeling bent ondergebracht.
2. Tribunal de Première Instance (in steden) of Tribunal régional (op het platteland). Deze zijn vergelijkbaar met de Nederlandse arrondissementsrechtbanken en behandelen delicten waarop een gevangenisstraf staat van meer dan 5 jaar (crime) en delicten waarop een gevangenisstraf staat van één tot vijf jaar (délits correctionelles);
Geldboetes 3. Cour d’Appèl. Dit is een beroepsinstantie vergelijkbaar met de Nederlandse gerechtshoven;
22
U draagt zelf zorg voor het betalen van de opgelegde boetes. Vaak is het mogelijk om met de Régie des
23
Tabacs en de douane te onderhandelen over de hoogte van de geldboetes. Dit geldt niet voor gerechtelijke boetes. Als u 65 jaar bent, kunt u een verzoek tot kwijtschelding van alle geldboetes indienen bij de procureur-generaal van het Cour d’Appel van de stad waar u destijds bent veroordeeld.
Marokkaanse verklaring van onvermogen volstaan. In geval van twijfel kan een onderzoek ingesteld worden naar uw vermogen in Marokko. De documenten moeten in het Arabisch en/of Frans door een beëdigd vertaler vertaald zijn. Vervolgens dient u de verklaringen en de vertalingen op te sturen aan de ambassade of het consulaat-generaal of mee te geven aan de consulaire medewerker als hij of zij bij u op bezoek is. De ambassade of het consulaat-generaal zal vervolgens de documenten, eventueel met een consulaire verklaring, sturen aan de procureur-generaal van het district waar het vonnis is uitgesproken. U moet zelf de benodigde documenten, legalisaties en de vertaling verkrijgen.
Na het uitzitten van de opgelegde gevangenisstraf wordt u pas in vrijheid gesteld als u alle boetes heeft betaald. Wanneer u niet in staat bent de opgelegde boetes te betalen, kan een vervangende hechtenis (contrainte par corps) tot maximaal 1 jaar worden opgelegd. U kunt proberen uw vervangende hechtenis te verkorten of te laten kwijt schelden door zeer tijdig een verzoek daartoe in te dienen. U moet dan bewijzen dat u onvermogend bent door middel van een recente gewaarmerkte ‘Verklaring omtrent Inkomen en Vermogen’ (ook wel VIV genaamd) en een gewaarmerkte ‘Verklaring van de Inspecteur van de Directe Belastingen’.
De uiteindelijke beslissing over het verkorten van de vervangende hechtenis ligt geheel in handen van een kamer van drie rechters. De ambassade of het consulaat-generaal kan hierop geen invloed uitoefenen.
De burgemeester van de plaats waar u het laatst woonde, geeft de VIV verklaring af. De verklaringen moeten gelegaliseerd worden door verschillende instanties (de president van de arrondissementsrechtbank, het Nederlandse ministerie van Justitie en van Buitenlandse Zaken en de Marokkaanse vertegenwoordiging in Nederland).
Wanneer bij een drugsdelict de drugs in een auto worden aangetroffen, wordt deze auto doorgaans in beslag genomen worden. In het vonnis komt te staan of de auto daadwerkelijk verbeurd verklaard wordt. In verband met de motorrijtuigenbelasting, die u in Nederland nog steeds moet betalen zolang de auto op uw naam staat, is het van belang de verbeurdverklaring toe te zenden aan de Rijksdienst voor het Wegverkeer in Veendam.
Wanneer u ook de Marokkaanse nationaliteit heeft, kunt u in sommige gevallen, naast de Nederlandse verklaring van onvermogen ook een Marokkaanse verklaring van onvermogen opvragen of u kunt met een
24
25
Instellen hoger beroep Als u niet akkoord gaat met de uitspraak van de rechter, kunt u hiertegen in hoger beroep gaan bij het Cour d’Appel. In dat geval vraagt u om een nieuwe beoordeling van de feiten en van het toegepaste recht. Een verzoek tot hoger beroep moet binnen 8 dagen na de veroordeling plaatsvinden. Of het zinvol is in hoger beroep te gaan, kunt u bespreken met uw advocaat. Het duurt doorgaans enkele maanden voordat het Cour d’Appel uitspraak doet. Wanneer u een verzoek tot hoger beroep indient, moet u er rekening mee houden dat uw straf ook hoger kan uitvallen. Dit is ook het geval wanneer de officier van justitie of de douane in hoger beroep gaat tegen het vonnis. Bespreek de consequenties van het in hoger beroep gaan met uw advocaat. Ook de aanklager en de douane kunnen een verzoek tot hoger beroep indienen als zij vinden dat de strafmaat te laag is vastgesteld.
Instellen cassatie Als hoogste strafrechtelijke instantie kent Marokko het ‘Cour Suprême’ dat te vergelijken is met de Hoge Raad in Nederland. Hier worden uitsluitend strafzaken in cassatie behandeld op landelijk niveau. Het Cour Suprême behandelt de zaak niet opnieuw wat betreft bewijslast, schuldvraag en straftoekenning, maar gaat na of de juiste procedures zijn gevolgd. Indien een zaak voorgelegd wordt bij het Cour Suprême, duurt het lang (soms enkele jaren) voor een uitspraak volgt.
26
27
Rechtsmiddelen
4
Vermindering straftijd
Algemeen
In principe heeft u in Marokko geen recht op strafvermindering en dient u uw volledige straf uit te zitten. Hierbij wordt de periode van voorlopige hechtenis meegerekend.
In dit hoofdstuk leest u meer over het Marokkaanse gevangeniswezen. Houdt u er rekening mee dat de omstandigheden in Marokkaanse gevangenissen zeer afwijken van die in Nederland. De regels verschillen sterk per gevangenis. U dient zich te houden aan de regels van de gevangenis waar u gedetineerd bent. Als u zich niet aan de regels houdt kan de gevangenisdirecteur strafmaatregelen nemen. Een verblijf in een isolatiecel of een verbod op het gebruik van de telefoon zijn enkele voorbeelden.
Wel kunt u een verzoek tot gratie indienen, vaak in combinatie met een bijzondere gebeurtenis of naar aanleiding van een feestdag. Deze verzoeken dient u in de Arabische of Franse taal op te stellen en te richten aan: Sa Majesté le Roi Mohamed VI Ministère de la Justice Direction des Affaires Criminelles et de Grâces Place el Mamounia Rabat- Marokko
Plaats van detentie Nadat u definitief bent veroordeeld gaat u soms naar een andere gevangenis. Bij de gevangenisadministratie kunt u ook zelf kenbaar maken dat u een overplaatsing wilt. U kunt de ambassade of het consulaat-generaal vragen te bemiddelen bij een verzoek tot overplaatsing. Dit verzoek dient u schriftelijk of tijdens een bezoek kenbaar te maken aan de ambassade of het consulaat-generaal. De ambassade of het consulaat-generaal dient dan een verzoek tot overplaatsing in bij het ministerie van Justitie.
Als uw familie het verzoek indient, moet dit rechtstreeks aan het Ministère de la Justice. Zelf dient u uw verzoek in via de ambassade of het consulaat-generaal. De ontvangst van het verzoek wordt door het Ministère de la Justice niet bevestigd, ook over het niet inwilligen wordt geen mededeling gedaan.
Geeft u bij voorkeur een reden op voor uw verzoek tot overplaatsing, bijvoorbeeld omdat u dicht bij uw familie wilt zijn. Overplaatsing kan overigens ook vanwege disciplinaire maatregelen plaatsvinden.
In de praktijk is gebleken dat bij bijzondere gebeurtenissen de Marokkaanse autoriteiten soms gratie verlenen. Bijvoorbeeld bij troonsbestijgingen, geboortes en huwelijken in het koningshuis en bij belangrijke islamitische feestdagen. De hoeveelheid gratie die men ontvangt (uitgedrukt in maanden) is afhankelijk van de totaal opgelegde gevangenisstraf.
28
Om veiligheidsredenen melden de autoriteiten de overplaatsingen tussen strafinrichtingen niet aan derden. Het is belangrijk dat u zelf uw overplaatsing aan de ambassade of het consulaat-generaal meldt.
29
Gevangenschap
5
Voorlichting en informatie
inbrengt, wordt uitgepakt en onderzocht. Het bezoek vindt plaats in een ruimte met toezicht. De duur van het bezoek kan uiteenlopen van 10 minuten tot langer dan een uur.
Een medewerker van de ambassade of het consulaatgeneraal kan u informatie verstrekken over het bestaande gevangenisreglement. Binnen een Marokkaanse gevangenis geldt dat u weinig vaststaande rechten hebt. De directeur van de gevangenis bepaalt het regime. In een enkele gevangenis vinden activiteiten plaats; het verrichten van betaald werk is niet mogelijk.
In principe kunnen alleen directe familieleden u bezoeken. Uw bezoek moet de familierelatie aan kunnen tonen, bijvoorbeeld door een uittreksel uit het bevolkingsregister of een trouwboekje.
U verblijft in groepscellen. Wanneer er voldoende bewakers zijn, kunt u luchten op de binnenplaats. Als er niet voldoende bedden zijn slaapt u op dekens op de betonnen vloer. Er zijn onvoldoende hygiënische voorzieningen. In Salé is een gevangenis met een vleugel speciaal voor Europese gevangenen. Hier zijn de materiële omstandigheden iets beter dan in andere Marokkaanse gevangenissen.
Indirecte familieleden moeten vaak toestemming voor een bezoek aanvragen. Een dergelijke bezoekaanvraag moet ruim van tevoren, minimaal een maand, worden ingediend bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, afdeling DCZ/CM te Den Haag. De ambassade of het consulaat-generaal stelt vervolgens een introductiebrief op en zendt deze naar de gevangenisdirectie.
In de gevangeniskantine kunt u een beperkt assortiment aan levensmiddelen kopen.
Indien u niet bezocht kunt worden door familie, kunt u bezoek van andere relaties, zoals vrienden en kennissen, aanvragen bij het Marokkaanse ministerie van Justitie. Een verzoek tot toestemming voor een bezoek van niet–familieleden moet u tijdig, minimaal een maand van tevoren, indienen bij de ambassade of het consulaat-generaal. De ambassade of het consulaatgeneraal dient over informatie als personalia en paspoortgegevens te beschikken en leidt het verzoek door aan het Ministère de la Justice. Dat beslist over het inwilligen van het verzoek. De ambassade of het consulaat-generaal kan hierop geen enkele invloed uitoefenen.
Bezoekmogelijkheden Of u bezoek kunt ontvangen verschilt per gevangenis en bezoektijden veranderen regelmatig. Om onnodig reizen of andere teleurstellingen te voorkomen, doen uw bezoekers er goed aan zich van tevoren nauwkeurig te laten informeren over de mogelijkheden, de beperkingen en de bezoekuren. Uw bezoek moet rekening houden met strenge veiligheidscontroles. Alles wat uw bezoek de gevangenis
30
31
Een medewerker van de ambassade of het consulaatgeneraal bezoekt periodiek de gevangenissen waar Nederlanders gedetineerd zijn. Mocht u geen bezoek van een consulair medewerker willen ontvangen dan kunt u dit schriftelijk aangeven.
arrestatie. U kunt dit ook op een later moment kenbaar maken aan Reclassering Nederland. Het adres staat achter in deze brochure.
Telefoneren In de gevangenis kunt u niet gebeld worden, maar u kunt wel zelf bellen. Per gevangenis wordt bepaald op welke tijdstippen en op welke wijze, doorgaans met een telefoonkaart, u naar buiten kunt bellen. De gevangenisdirecties eisen een opgave van de naam van de persoon en het telefoonnummer dat u wenst te bellen. In sommige gevangenissen is het slechts toegestaan om met één persoon telefonisch contact te hebben. Telefoneren gebeurt onder toezicht, u hebt geen privacy. Het bezit en gebruik van draagbare telefoons in de gevangenis is officieel niet toegestaan.
Daar waar mogelijk kunt u ook bezoek ontvangen van een Nederlands sprekende reclasseringsvrijwilliger.
Correspondentie U mag brieven verzenden en ontvangen. In sommige gevangenissen mag u alleen in het Arabisch of Frans corresponderen. Brieven in andere talen dan Arabisch of Frans komen doorgaans met vertraging aan. Extra vertraging is er als een vertaling van een brief wordt verlangd. U moet er rekening mee houden dat censuur wordt toegepast op alle binnenkomende en uitgaande post. Dit geldt niet voor brieven die afkomstig zijn van of gericht zijn aan de advocaat of justitiële autoriteiten. Correspondentie tussen gedetineerden onderling is niet toegestaan.
Geld ontvangen / overmaken In de gevangenis mag u geen contant geld in uw bezit hebben. In elke gevangenis heeft u de beschikking over een rekening (compte) bij de ‘gevangeniseconoom’. U kunt in de gevangenis navraag doen óf en hoe u rechtstreeks geld kunt laten overmaken. Dit kan per gevangenis verschillen. Via het ministerie van Buitenlandse Zaken kan alleen geld overgemaakt worden als het niet rechtstreeks kan. De ambassade stort dan de tegenwaarde op uw gevangenisrekening. Alleen de eerste keer dat iemand op deze manier geld aan u overmaakt, worden er bemiddelingskosten ingehouden, daarna niet meer. Als uw contactpersoon hierover vragen heeft, kan hij/zij contact opnemen met de
Binnenkomende post wordt achtergehouden wanneer dit om veiligheidsredenen nodig wordt geacht. In de praktijk blijkt dat u daarvan niet altijd op de hoogte wordt gesteld. Als u zicht wilt houden op het al of niet achterhouden van in- en uitgaande post, kunt u de brieven van een nummer voorzien. U kunt met vrijwilligers van de Nederlandse reclassering corresponderen. Als u dit wenst, vult u dit in op het formulier van de reclassering dat u ontvangt kort na uw
32
33
Geloof
afdeling DCZ/CM van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
In Marokkaanse gevangenissen zijn geen kerkdiensten. Soms bezoeken christelijke geestelijken de gevangenissen in Tanger, Rabat en Casablanca.
Contant geld per brief laten opsturen is sterk af te raden. De kans is groot dat dit niet op de plaats van bestemming aankomt.
De Stichting Epafras is een Nederlandse religieuze organisatie die hulp verleent aan Nederlandse gedetineerden in het buitenland. Via deze stichting kunt u Nederlandse bijbels ontvangen. U moet hiervoor zelf een verzoek indienen bij de Stichting Epafras. Het adres vindt u achter in deze brochure. U kunt uw wens ook kenbaar maken bij de ambassade of het consulaatgeneraal.
Financiële ondersteuning Alle gedetineerden van Nederlandse nationaliteit in landen buiten Europa ontvangen van het ministerie van Buitenlandse Zaken maandelijkse een schenking. Dit bedrag, omgerekend in dirhams, hoeft u niet terug te betalen. Deze gift zal de ambassade of het consulaatgeneraal maandelijks per postwissel naar uw gevangenisrekening overmaken.
34
Bij een overplaatsing naar een andere gevangenis verhuist in principe het geld op uw gevangenisrekening mee. Dit kan enige tijd duren. U dient de ambassade of het consulaat-generaal direct in te lichten over uw overplaatsing. De gelden kunnen dan naar uw nieuwe gevangenis worden overgemaakt.
Bij de Stichting Epafras kunt u informeren of er een geestelijke is die u kan komen bezoeken. Sinds kort verleent de stichting naast christelijke verzorging ook islamitische bijstand. Af en toe bezoekt een imam de gedetineerden in Marokko. Vier keer per jaar verzendt de Stichting Epafras het blad ‘Gezant uit Nederland’. Hierin staan zowel informatieve als ontspannende artikelen.
Nederlandse lectuur
Studiemogelijkheden
Een enkele gevangenis beschikt over een kleine bibliotheek waar u boeken en tijdschriften kunt lenen. De reclassering probeert via de ambassade en het consulaat-generaal Nederlandse lectuur ter beschikking te stellen. Indien u hierin geïnteresseerd bent kunt u dit aan de consulair medewerker laten weten.
In sommige gevallen is het mogelijk een talencursus te volgen. Het is belangrijk, zeker bij langer verblijf in de gevangenis, de taal van het land een beetje te kunnen spreken, te lezen en te schrijven. Contact met medegedetineerden en gevangenispersoneel verloopt dan makkelijker. Vraag naar de mogelijkheden bij de gevangenisdirectie.
35
Via de Nederlandse reclassering zijn er beperkte mogelijkheden om een schriftelijke cursus aan te vragen. Het gaat om taalcursussen, basisonderwijs en enkele beroepsopleidingen op lager-beroeps-niveau voor mensen die niet eerder een diploma hebben gehaald. De reclassering kan alleen in beperkte mate de kosten van een cursus betalen, als u of uw familie en vrienden dit niet kunnen betalen.
te zetten zodat het postkantoor weet dat er geen waardevolle goederen in het pakket zitten. Houdt u er rekening mee dat de gevangenisautoriteiten de pakjes openmaken en niet-toegestane artikelen in beslag nemen.
Medische zorg In Marokkaanse gevangenissen zijn de basisvoorzieningen voor medische zorg aanwezig, maar deze blijven beperkt tot het hoogst noodzakelijke. Iedere gevangenis beschikt over een arts die verantwoordelijk is voor de gezondheidszorg van de gedetineerden. Als u een arts wilt zien moet u hiervoor een verzoek indienen of intekenen op een lijst. Op verzoek kan de ambassade of het consulaat-generaal een medisch probleem onder de aandacht van de directie brengen en aandringen op het bespoedigen van een consult.
Om gelegenheid te krijgen om te studeren en studiemateriaal te mogen ontvangen, is toestemming nodig van in ieder geval de gevangenisdirectie en soms ook van de officier van justitie. Het is niet altijd mogelijk om examens af te leggen in de gevangenis. Als u geïnteresseerd bent in de mogelijkheden kunt u dat aangeven op het reclasseringsformulier of doorgeven aan de consulaire afdeling van de Nederlandse vertegenwoordiging. U krijgt dan een informatiepakket met aanmeldingsformulieren toegestuurd.
Indien u medicijnen gebruikt is het van groot belang dat u de gevangenisarts zo spoedig mogelijk op de hoogte brengt. Soms is het gewenst dat uw arts in Nederland schriftelijke informatie verstrekt. Na schriftelijke toestemming kunnen via het ministerie van Buitenlandse Zaken, afdeling DCZ/CM medicijnen gestuurd worden. Bij het periodieke bezoek overhandigt de ambassade of het consulaat-generaal u de medicijnen.
U kunt ook zelf op eigen kosten een cursus aanvragen, bijvoorbeeld bij de Open Universiteit of de L.O.I. (Leidse Onderwijsinstellingen).
Pakketten ontvangen U mag levensmiddelen ontvangen. Levensmiddelen die zijn verpakt in glas of blik worden in de gevangenis in depot gehouden of geweigerd. Pakketten opsturen is duur en het komt regelmatig voor dat spullen zoek raken. Als u toch een pakket naar de gevangenis wilt laten sturen, dan is het verstandig hierop ‘sans valeur’
36
Voor de tandheelkundige zorg geldt dat slechts hoogst noodzakelijke behandelingen worden uitgevoerd, zoals het trekken van tanden of kiezen.
37
Klachten over de behandeling
sten beschikken, kunnen zij bij de gemeentelijke sociale dienst een bijstandsuitkering aanvragen. In noodgevallen kan de gemeente bijzondere bijstand verlenen.
Klachten over de behandeling in de gevangenis kunt u bespreken met de ambassade of het consulaat-generaal. Bekeken wordt welke actie de Nederlandse vertegenwoordiging, uw advocaat, of uzelf moet nemen. Het is overigens raadzaam in eerste instantie de klachtprocedures van de gevangenis te volgen. Houdt u er rekening mee dat de Marokkaanse autoriteiten slechts een gering aantal klachten gegrond verklaren. Klachten kunt u ook mondeling of schriftelijk indienen bij uw advocaat. Wanneer u dit doet, brengt u dan ook de ambassade of het consulaat-generaal op de hoogte.
Gevangenisklimaat Tot op zekere hoogte is een gevangenis een afspiegeling van de samenleving. Iedere gevangenis heeft haar eigen sfeer, afhankelijk van het in het land heersende regime, opvattingen en denkbeelden. Deze komen tot uiting in de behandeling door het bewakingspersoneel en in het gedrag van de overige aanwezige gedetineerden. De omstandigheden in de gevangenissen in Marokko zijn heel wat soberder en strenger dan in Nederland. Meestal verblijven gedetineerden met meerderen in een cel.
Arbeidsmogelijkheden In Marokkaanse gevangenissen kunt u geen betaalde arbeid verrichten.
Voor bijna alle gedetineerden geldt dat uw wereld plotseling is beperkt tot een paar gevangenismuren waarbinnen u uw weg moet vinden. Voor velen wordt die opgave bemoeilijkt door taalproblemen. Negatieve gevoelens, zoals moedeloosheid, wantrouwen, eenzaamheid, onmacht, schuld, onzekerheid, verveling en uitzichtloosheid kunnen snel de kop op steken. Deze gevoelens kunnen bij u en bij medegedetineerden leiden tot agressief gedrag, depressies en jaloezie. Probeert u zich hier niet door te laten beïnvloeden, goed gedrag is belangrijk tijdens uw verblijf in een gevangenis.
Sociale zekerheid Per 1 mei 2000 zijn alle Nederlandse sociale uitkeringen zoals de bijstandsuitkering (WWB), de werkloosheidsuitkering (WW) en de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) voor gedetineerden vervallen. Dit geldt ook voor Nederlanders die in het buitenland zijn gedetineerd. Alleen de AOW-uitkering (Algemene Ouderdomswet) wordt tijdens detentie doorbetaald. U dient de uitkerende instantie in Nederland zelf zo snel mogelijk in te lichten over het feit dat u gedetineerd bent. Als u dit niet doet, moet u de ten onrechte verkregen uitkering terugbetalen en riskeert u strafvervolging.
Het gedwongen moeten samenleven met veel mensen op een betrekkelijk klein gebied, het verliezen van uw vrijheid, de moeilijkheden in communiceren en gevoe-
Wanneer achterblijvende gezinsleden door het wegvallen van de uitkering niet meer over voldoende inkom-
38
39
lens van onzekerheid ten opzichte van uw toekomst en uw familie en vrienden kan uw verblijf in de gevangenis nog moeilijker maken. Als correspondentie voor u of uw familie van groot belang is, laat dat elkaar weten.
vreemdelingenpolitie. Als u een dubbele nationaliteit heeft, wordt u zonder tussenkomst van de vreemdelingenpolitie of ambassade in vrijheid gesteld. U kunt dan niet het land worden uitgezet.
Vluchten
Een veroordeling wegens een ernstig misdrijf is voor Marokko aanleiding om een buitenlander, nadat de straf geheel of gedeeltelijk ten uitvoer is gebracht, het land uit te zetten. Bij drugsdelicten is een uitwijzing definitief: zij geldt minimaal 5 jaar en maximaal voor het hele leven. U kunt beroep instellen tegen deze beslissing door een goed beredeneerd verzoek in te dienen bij de procureur-generaal van het Cour d’Appel waar u bent veroordeeld. De kosten van uitwijzing zijn voor uw rekening wanneer u in staat bent deze kosten te betalen. Zo niet, dan zijn de vervoerskosten in principe voor de Marokkaanse staat.
Als u tijdens of na een poging tot vluchten wordt aangehouden, kan u een extra straf opgelegd krijgen variërend van 1 maand tot 5 jaar. Als u vlucht en buiten Marokko weer wordt aangehouden, volgt uitlevering aan Marokko. De rechter bepaalt uiteindelijk de op te leggen extra straf.
Na beëindiging straftijd Zodra u uw straf heeft uitgezeten en u uw boetes heeft betaald, krijgt u uw paspoort en persoonlijke eigendommen terug, die bij uw arrestatie zijn ingenomen. Wanneer het paspoort niet meer geldig is, verstrekt de ambassade eventueel via het consulaat-generaal een zogenaamd nooddocument. Dit is een tijdelijk reisdocument dat alleen geldig is voor de terugreis naar Nederland. Terug in Nederland levert u dit tijdelijke reisdocument in bij uw gemeente. U dient een nieuw paspoort aan te vragen. Als de Koninklijke Marechaussee op Schiphol het nooddocument inhoudt, kunt u eveneens bij de gemeente een nieuw paspoort aanvragen.
Voor Nederlanders die tijdelijk in Marokko verbleven, is uitwijzing van gering belang. Dit is niet het geval voor Nederlanders die in Marokko zijn gevestigd. In toenemende mate volgt voor deze emigranten een automatische uitwijzing, ook al vindt een afweging van verschillende factoren plaats. Factoren zijn de duur van het verblijf in Marokko, het al of niet getrouwd zijn met een Marokkaanse man of vrouw en het hebben van kinderen die in Marokko zijn opgegroeid en Marokkaan zijn van nationaliteit. Ook iemands economische binding met het land speelt een rol. Over het algemeen wordt een persoon die een ernstig delict heeft begaan het land uitgewezen, ongeacht bovengenoemde afwegingen.
Wanneer u in vrijheid wordt gesteld krijgt u een ‘Bulletin de Sortie’ van de gevangenisadministratie. Deze dient u zorgvuldig te bewaren. Als u niet de Marokkaanse nationaliteit heeft, wordt u na het einde van de straftijd overgedragen aan de
40
41
Door de Nederlandse ‘Wet Overdracht Tenuitvoerlegging Strafvonnissen’, ook wel de WOTS genoemd, is het onder bepaalde voorwaarden mogelijk dat een Nederlander, die in het buitenland is veroordeeld tot een vrijheidsstraf, de straf in een Nederlandse gevangenis ondergaat. Nederland en Marokko hebben op 30 november 1999 een WOTS-verdrag gesloten. Dit betekent dat sinds 1 januari 2000 Nederlandse gedetineerden in Marokko een verzoek kunnen indienen om voor overbrenging naar Nederland in aanmerking te komen. Het verdrag noemt een aantal voorwaarden voor overbrenging en kent ook een aantal redenen voor weigering. De belangrijkste voorwaarden om voor overbrenging naar Nederland in aanmerking te komen zijn: • • • • •
•
42
43
U dient de Nederlandse nationaliteit te bezitten en een aantoonbare band met Nederland te hebben. Het feit waarvoor u veroordeeld bent, moet ook in Nederland strafbaar zijn; U dient onherroepelijk veroordeeld te zijn. Er loopt geen hoger beroep of cassatie meer in de strafzaak; U moet nog ten minste een jaar van uw straf ondergaan; U moet bereid zijn schriftelijk te verklaren dat u het ermee eens bent dat u de straf in Nederland ondergaat; Zowel de Marokkaanse als de Nederlandse autoriteiten moeten met de overbrenging instemmen;
Mogelijkheid tot straf ondergaan in Nederland (WOTS)
6
Verzoek indienen
In Nederland ingeburgerde vreemdelingen, personen met een verblijfstitel voor Nederland, komen dus niet voor overbrenging uit Marokko in aanmerking. De overbrenging kan eveneens worden geweigerd indien u de nationaliteit heeft van de staat van veroordeling. Dit betekent dat ook de overbrenging van een Nederlander die tevens de Marokkaanse nationaliteit heeft, kan worden geweigerd. Als dit het geval is, kunt u door Reclassering Nederland een voorlichtingsrapport laten opstellen waarin uw binding met de Nederlandse samenleving staat beschreven.
U kunt een verzoek tot overbrenging, gericht aan de Marokkaanse autoriteiten, indienen via de ambassade of het consulaat-generaal. Deze tijdrovende procedure kunt u zelfstandig in gang zetten. De Marokkaanse autoriteiten verzamelen, als zij in beginsel instemmen met een overbrenging, eerst alle voor het verdrag noodzakelijke documenten, laten deze vertalen en zenden deze door naar het ministerie van Justitie in Nederland. Nadat beide landen formeel hebben ingestemd met de overbrenging, worden de stukken in handen gesteld van de officier van justitie van het parket van uw woonplaats.
De overbrenging kan eveneens worden geweigerd als de Marokkaanse autoriteiten van mening zijn dat de opgelegde geldboetes, schadevergoedingen of andere geldelijke veroordelingen niet naar behoren zijn voldaan. Andere redenen om niet in te stemmen met de overbrenging zijn ook mogelijk.
U dient precies geïnformeerd te worden over de stappen die u moet nemen als u voor deze mogelijkheid in aanmerking wil komen. Inlichtingen hierover kunt u ook krijgen bij de Nederlandse vertegenwoordiging. Indien nodig voor uw aanvraag, kan de ambassade of het consulaat-generaal een verklaring van Nederlanderschap afgeven. Wanneer uw verzoek eenmaal in Nederland in behandeling is genomen, kunt u over de stand van zaken telefonisch informatie krijgen via de zogenaamde WOTS informatielijn van het ministerie van Justitie. Ook voor algemene vragen kunt u daar terecht (zie adressenlijst).
Indien overbrenging niet wordt toegestaan vanwege openstaande boetes, kan een Verklaring omtrent Inkomen en Vermogen (VIV genaamd) mits tijdig overgelegd, soms uitkomst bieden. U stuurt deze verklaring (met vertaling, zie zoals onder hoofdstuk 3, geldboetes) naar de ambassade of het consulaat-generaal. Deze stuurt de verklaring door aan het ministerie van Justitie.
De overbrenging zelf is een zaak van de Marokkaanse en Nederlandse justitie. De ambassade of het ministerie van Buitenlandse Zaken is hier niet bij betrokken. Uw advocaat speelt hierbij geen rol meer. Hoogstens
44
45
Nederlandse ambassade 40, Rue de Tunis B.P. 329 Rabat Tel.: +212 (0)37 219 600 Fax: +212 (0)37 219 665 Tel. Gedetineerdenbegeleiding: (00 212) 61 29 22 08
Het verdrag bepaalt dat na overbrenging de duur van de straf in beginsel dezelfde blijft als die in Marokko is opgelegd. Dit heeft als gevolg dat in Nederland de procedure van de zogenaamde ‘voortgezette tenuitvoerlegging’ dient te worden gevolgd. Dat betekent dat de Marokkaanse straf wordt overgenomen en niet wordt omgezet naar Nederlandse strafmaatstaven.
Consulaat-generaal der Nederlanden met honorair consul 26, Rue Nationale B.P. 15951 Casablanca Tel.: +212 (0)2 22 21 820 Fax: +212 (0)2 22 96 576
Voordat over een verzoek een beslissing wordt genomen, wordt eerst advies ingewonnen bij de bijzondere kamer van het gerechtshof te Arnhem. Wanneer de in Marokko opgelegde straf hoger is dan de in Nederland geldende maximumstraf voor het betreffende feit, dan dient de straf alsnog te worden teruggebracht tot dit Nederlandse maximum. Dit gebeurt door een beschikking van de Nederlandse minister van Justitie. Uiteraard wordt rekening gehouden met de in Marokko in detentie doorgebrachte tijd. Na de overbrenging is de Nederlandse regeling voor vervroegde invrijheidstelling van toepassing. De straf in Nederland zal nooit langer zijn dan de opgelegde straf in Marokko.
Overige belangrijke adressen en telefoonnummers: Te l e f o o n t i p s • •
Nederland Ministerie van Buitenlandse Zaken Afdeling DCZ/CM Postbus 20061 2500 EB Den Haag Tel.: + 31 (0)70 348 4770 Fax: + 31 (0)70 348 5256
De procedure van de voortgezette tenuitvoerlegging kan geruime tijd (6 maanden tot 2 jaar) in beslag nemen. De adressen van de Nederlandse en de Marokkaanse autoriteiten staan achter in deze brochure.
46
De landcode van Nederland is + 31 Indien u vanuit Marokko naar Nederland belt, eerste nul weglaten voor netnummer
47
Adressenlijst
Ambassade en consulaat-generaal
kan de advocaat u over de procedure informeren en bij instanties navragen hoe het met uw procedure staat. Het Nederlandse ministerie van Justitie past de WOTSprocedure maar een keer per persoon toe.
Sa Majesté le Roi Mohamed VI Ministère de la Justice Direction des Affaires Criminelles et de Grâces Place el Mamounia Rabat- Marokko
Ministerie van Justitie Bureau Internationale Rechtshulp in Strafzaken (BIRS) Postbus 20301 2500 EH Den Haag WOTS informatielijn (bereikbaar tussen 9.00 en 12.00 uur Nederlandse tijd) Tel.: + 31 (0)70 370 7555
Aruba Arubaanse Stichting voor Reclassering en Kinderbescherming 1961 Windstraat 19 Oranjestad, Aruba Tel.: +297 (5) 82 1496 Fax: +297 (5) 83 0084
Stichting Reclassering Nederland Bureau Buitenland en Buitenlandse Betrekkingen (B&BB) Postbus 136 3500 AC Utrecht Tel.: + 31 (0)30 287 9900 Fax: + 31 (0)30 287 9998
Directie Buitenlandse Betrekkingen Aruba L.G. Smith Blvd 76 Oranjestad, Aruba Tel.: +297 (5) 83 4705 Fax: +297 (5) 83 4660 E-mail:
[email protected]
Stichting Epafras Antwoordnummer C.C.R.I. 9804 3500 ZJ Utrecht Tel.: + 31 (0)30 233 2432 Fax: + 31 (0)30 234 2703
Parket Procureur-Generaal Aruba L.G. Smith Blvd 42 Oranjestad, Aruba Tel.: +297 (5) 82 1415 Fax: +297 (5) 83 8891
Marokko Monsieur le Directeur Général de l’Administration Pénitentiaire et de la Réinsertion, Ministère de la Justice Place el Mamounia Rabat Maroc
48
49
Curaçao
Bonaire
Bureau Buitenlandse Betrekkingen Fort Amsterdam 4 Willemstad, Curaçao Tel.: +599 (9) 463 0117 Fax: +599 (9) 461 3933 E-mail:
[email protected]
Stichting Reclassering Bonaire Kaya Gob. N. Debrot #14 Bonaire Tel.: +599 (7) 173 288 Fax: +599 (7) 173 287
Stichting Reclassering Curaçao Scharlooweg 102 Curaçao Tel.: +599 (9) 461 1832 Fax: +599 (9) 465 5105 Parket Procureur-Generaal Nederlandse Antillen Wilhelminaplein 4 Willemstad, Curaçao Tel.: +599 (9) 463 4111 Fax: +599 (9) 461 3786
St. Maarten Dienst Justitiële Inrichtingen Bovenwinden Plaza Building, Unit 6 Pondfill Road Phillipsburg, St. Maarten N.A. Tel.: +599 (5) 423 449 Fax: +599 (5) 423 472
50
51
arrestation arrestatie droit d’assistance judiciaire recht op rechtshulp accusation beschuldiging mettre quelqu’un en accusation iemand in staat van beschuldiging stellen enquête, investigation onderzoek détention préventive voorarrest contester l’accusation de aanklacht aanvechten condemnation veroordeling amende boete aller en appel in hoger beroep gaan pourvoi en cassation beroep in cassatie Procureur du Roi officier van justitie avocat advocaat avocat commis d’office pro Deo advocaat juge rechter complice medeplichtige aide judiciaire rechtshulp tribunal rechtbank séance d’audition hoorzitting caution borgtocht libération conditionelle voorwaardelijke invrijheidstelling délit misdrijf
52
53
Woordenlijst
Juridische woordenlijst
ontvangen reçevoir huren louer bestellen commander een televisie un télévision een radiotoestel une radio kleding des vêtements schoenen des chaussures postzegels des timbres poste enveloppen de enveloppes balpen un stylo potlood un crayon schrijfpapier du papier à écrire blocnote un bloc-notes telefoonkaart une télécarte een krant un journal / un quotidien tijdschrift / boeken un magazine / des livres zeep / tandpasta / tandenborstel du savon / du dentifrice / une brosse à scheerapparaat / scheerzeep un rasoir / du savon à barbe maandverband / tampons serviette hygiénique/ des tampons handdoek / kam / schoenpoets une serviette / un peigne / du cirage borstel une brosse toiletpapier du papier hygiénique tabak / sigaretten / lucifers du tabac / des cigarettes / des allumettes vruchten / groente / brood des fruits / des légumes / du pain water / vlees de l’eau / de la viande medicijnen des médicaments
Ik zou een bezoek willen brengen aan: J’aimerais rendre visite: de (onder)directeur au (sous)directeur de pater / dominee à l’aumônier / au pasteur de sociaal-werk(st)er à l’assistant(e) social(e) de arts/ziekenboeg au médecin/ à l’infirmerie de tandarts au dentiste de kapper chez le coiffeur Ik zou een brief willen schrijven / bellen: Je voudrais écrire une lettre / telephoner: aan mijn vrouw / mijn man à ma femme / à mon mari aan mijn broer / mijn zus à mon frère / ma soeur aan mijn verloofde à ma fiancée (vrouw) / à mon fiancé (man) aan mijn ouders à mes parents aan mijn advocaat à mon avocat aan de rechter au juge aan de procureur-generaal au Procureur Général aan de douane autoriteiten aux autorités douanières De Nederlandse ambassade / consulaat-generaal L’ambassade des Pays-Bas / Consulat Général Ik heb een tolk nodig J’ai besoin d’un interprête Ik zou willen: J’aimerais: werken travailler sporten faire du sport kopen acheter
54
55
Woordenlijst
Praktische Franse zinnen
gisteren / vanochtend hier / ce matin vanmiddag / vanavond cet après-midi / ce soir morgen (ochtend / middag / avond) demain (matin / après-midi / soir) vandaag aujourd’hui Zou u mij kunnen helpen Pourriez-vous m’aider
Ik heb problemen met: J’ai des problèmes avec: mijn werk mon travail mijn gezondheid ma santé mijn celgenoot mon compagnon de cellule Zou ik een cel kunnen delen met: Pourrais-je partager une cellule avec een Nederlander un Néerlandais iemand die Engels spreekt quelqu’un qui parle anglais
56
57
Woordenlijst
Ik ben ziek Je suis malade Ik heb een geneeskundig onderzoek nodig J’ai besoin un examen médical Ik heb koorts J’ai de la fièvre Ik heb kiespijn J’ai mal aux dents Ik heb pijn aan mijn: j’ai mal: hoofd / keel / arm à la tête / à la gorge / au bras been / maag à la jambe / à l’estomac Ik heb hartproblemen J’ai des problèmes cardiaques bloeddruk tension artérielle Ik heb een geslachtsziekte J’ai une maladie vénérienne Ik heb psychische problemen J’ai des problèmes psychiques Ik heb diabetes J’ai du diabète Ik heb hoge / lage bloeddruk J’ai de la tension / hypotension Ik heb een dieet Je suis au régime Mijn medische rapporten zijn in Nederland Mes bulletins de santés sont aux Pays-Bas Ik begrijp het (niet) je (ne) comprends (pas)
