Lef met LANDER
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
Sociaal jaarverslag 2009 De maatschappelijke opdracht van LANDER is de zorg voor passend werk en ontwikkelingsmogelijkheden voor arbeidsgehandicapten en langdurig werkzoekenden in de regio Rivierenland. Deze mensen worden bij voorkeur bij reguliere werkgevers geplaatst, maar kunnen ook bij LANDER zelf aan de slag. LANDER zorgt voor de deskundige begeleiding, opleiding en subsidies. Met vestigingen in Geldermalsen,Tiel, Culemborg en Zaltbommel voert LANDER voor ruim 1.400 mensen op professionele wijze regelingen uit op het gebied van detachering, gesubsidieerde arbeid en arbeidsontwikkeling.
Inhoudsopgave VOORWOORD
5
DE ONTWIKKELING VAN DE MENSEN VAN LANDER
7
3
DE ONTWIKKELING VAN LANDER ALS BEMIDDELAAR NAAR WERK
11
DE ONTWIKKELING VAN LANDER ALS WERKGEVER
15
KENGETALLEN
21
DE ONTWIKKELING VAN LANDER ALS ORGANISATIE
22
Organigram
30
AFKORTINGENLIJST
31
Colofon
31
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
inhoudsopgave
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
4
VOORWOORD Dit sociaal jaarverslag 2009 gaat over de sociale resultaten van LANDER. Het geeft een indruk van de inzet die LANDER pleegt om arbeidsgehandicapten en mensen met een forse afstand tot de arbeidsmarkt naar vermogen in de samenleving te laten meedoen.
We hebben 2009 met goede maatschappelijke resultaten én met een overschot in de exploitatie kunnen afsluiten. Het vergde een grote inspanning om dit te bereiken. Vooral binnen de divisie Werk was duidelijk merkbaar dat het werkpakket onder druk stond. Een sluitende exploitatie betekent echter dat we nog steeds geen aanspraak op een gemeentelijk aandeel hoeven te doen. LANDER is vrij van schulden, meer dan solvabel en kan dus wel tegen een stootje. Die positie hebben we hard nodig om in de komende jaren vervolgstappen te kunnen zetten naar werkprocessen die op onze toekomstige rol zijn toegesneden. Om op trends en ontwikkelingen
Werken en leren naar vermogen wordt de uitdaging van de komende jaren. Juist in deze tijd van financiële ombuigingen moeten we voorkomen dat vooral kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt de rekening van economisch mindere tijden betalen. We moeten in hen blijven investeren en dat kan alleen door perspectief op werk te bieden. Op die manier kan het beschikbare potentieel nog steeds voorhanden zijn zodra de arbeidsmarkt weer aantrekt. Maatschappelijk en economisch is het verstandig om te blijven investeren in arbeidsparticipatie van mensen die het zonder steun van de overheid niet redden.
Harry Vogelaar Algemeen directeur LANDER werk & participatie
voorwoord
5 SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
Harry Vogelaar
De publieke organisatie LANDER is er vooral voor mensen die niet op eigen kracht een plek op de arbeidsmarkt kunnen verwerven. Voor deze doelgroep hebben we onze organisatie in de afgelopen jaren naar een breed arbeidsontwikkelbedrijf omgevormd. Onze belangrijkste activiteit is het ontwerpen van trajecten naar regulier werk. Daartoe combineren we uitdagend en op ontwikkeling gericht werk in ons basisbedrijf met een constante zoektocht naar passend werk bij reguliere werkgevers. Het een kan niet zonder het ander. Een steeds groter deel van de doelgroep van LANDER werkt bij reguliere werkgevers, maar voor degenen die op ontwikkeling of beschut werk zijn aangewezen, is een plek binnen LANDER gegarandeerd. In die zin willen we de regionale gemeenten een sluitende aanpak bieden. Bij of via LANDER zijn ruim 1.400 mensen in het Gelderse Rivierengebied aan het werk: arbeidsgehandicapten, maar ook een steeds grotere groep mensen vanuit de Wet werk en bijstand en sinds vorig jaar ook mensen met een AWBZ-indicatie.
in te kunnen spelen, moeten we ons gereedmaken voor een situatie waarin maatwerktrajecten leidend zijn, zonder onderscheid naar doelgroepen. Ook het opdrachtgeverschap van gemeenten en UWV en de financiering zullen in de toekomst op deze maatwerkaanpak worden toegesneden. De pilots die op basis van het rapport van de Commissie De Vries worden uitgezet, geven al aan in welke richting onze sector zich zal kunnen ontwikkelen, ook al is de politieke besluitvorming nog niet rond. Als onze sector de kans krijgt zich daarin te bewijzen, kan dit perspectief heel uitdagend en kansrijk zijn. We hebben daarvoor verschillende partners nodig: de gemeenten, UWV WERKbedrijf en het Rijk als ontwikkelaar van nieuwe (medebewinds)wetgeving. Uiteindelijk moet werken naar vermogen bereikbaar zijn voor iedereen die geen voldoende arbeidsprestatie voor een minimumloon kan leveren. Juist voor deze mensen op de arbeidsmarkt moet er perspectief op werk en participatie blijven.
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
6
Linksboven: Docente Lida van Wijk met cursist An de Heus Rechtsboven: Uitreiking publicatie aan An de Heus door prinses Laurentien Onder: Winnaars alfabetiseringsprijs met prinses Laurentien
De ontwikkeling van de mensen van lander Open leercentrum Laaggeletterdheid vraagt binnen de sociale werkvoorziening serieuze aandacht. Uit onderzoek in opdracht van SBCM bleek, dat 15 tot 20 procent van de medewerkers in de sociale werkvoorziening laaggeletterd is. Opleiding en ontwikkeling van laaggeletterde medewerkers bevordert niet alleen het functioneren in het werk en het dagelijks leven, maar draagt ook bij aan de persoonlijke groei. Een serieuze aanpak van laaggeletterdheid is alleen mogelijk dankzij de inzet van vakbekwame docenten, een goede taalmethode en lesmaterialen en het aanbod van laagdrempelige oefenmogelijkheden. Het OLC biedt deze mogelijkheden in computerruimten vlakbij de werkvloer. Hier kan onder leiding van een begeleider gericht aan taaloefeningen worden gewerkt. Voor de medewerkers van LANDER is het bespreken van laaggeletterdheid geen taboe meer. Bovendien zijn de successen duidelijk zichtbaar. Voor medewerkers die bijvoorbeeld eindelijk hun kleinkinderen kunnen voorlezen, maakt zo’n resultaat een wereld van verschil. Daarnaast is een aantal medewerkers na een jaar taallessen in het OLC naar een beroepsopleiding doorgestroomd. Op de werkvloer ervaren werkbegeleiders dat werkinstructies en planningen beter worden begrepen.
LANDER wint alfabetiseringsprijs
LANDERwijs
Voor haar aanpak van laaggeletterdheid binnen het OLC heeft LANDER de Nationale Alfabetiseringsprijs gewonnen in de categorie Nederlands op de werkvloer. LANDER ontving deze prijs op 8 september 2009, Wereldalfabetiseringsdag, uit handen van Marja van Bijsterveldt, staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. LANDER beschouwt deze prijs als een aanmoediging voor verdere vernieuwing en verbetering. Het gewonnen geldbedrag van 7.000 euro zal daarom aan de ontwikkeling van een digitale taalgids voor de sociale werkvoorziening worden besteed. Dit instrument zal in 2010 door in totaal zeven organisaties in de sociale werkvoorziening in gebruik worden genomen. Met de digitale taalgids kan nog professioneler aan de aanpak van laaggeletterdheid worden gewerkt.
LANDERwijs is de bedrijfsschool voor de staf en het kaderpersoneel van LANDER. Een projectgroep stelt een trainingsaanbod op, dat vanaf januari 2010 wordt uitgevoerd. In het aanbod zal onder meer plaats zijn voor een introductieprogramma voor nieuwe medewerkers, trainingen over methodiek en instrumenten en competentieontwikkeling. De eigen bedrijfsschool zal zich richten op de processen, de methodieken en de visie die LANDER eigen zijn. In 2009 zijn vanuit de bedrijfsschool al diverse workshops georganiseerd, onder meer over het omgaan met psychische handicaps.
DE ON T WI K K E L ING VAN DE M ENSEN VAN L ANDER
7 SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
Om in het arbeidsproces mee te kunnen, moet iedereen zich blijven ontwikkelen. Van LANDER vraagt dat visie en bereidheid tot investeren. In dit kader is LANDER in september 2008 met het aanbieden van opleidingen via het Open Leercentrum (OLC) gestart. In 2009 heeft het OLC een succesvolle en definitieve plek binnen het arbeidsontwikkelingsproces veroverd. Voor de doelgroepen van het OLC - langdurig werkzoekenden en mensen met een arbeidshandicap - zijn speciale lesmethodieken ontwikkeld. Door groepsgewijs situaties te behandelen waar mensen op hun werk mee kunnen worden geconfronteerd, zorgt het OLC ervoor dat mensen in werk en privésituaties sociaal sterker staan. Naast trainingen in werknemersvaardigheden en sociale vaardigheden biedt het OLC de mogelijkheid om erkende MBO-opleidingen te volgen. Daarnaast gaat veel aandacht uit naar de verbetering van taalen rekenvaardigheden. Wekelijks maken circa 170 medewerkers gebruik van de twee OLC-computerruimten om aan hun digitale vaardigheden of reken- en taalvaardigheid te werken. Met het OLC is LANDER een koploper als het gaat om de combinatie van werken en leren. Nadat LANDER haar aanpak op het jaarlijks symposium van SBCM (het A&Ofonds van de sociale werkvoorziening) onder de aandacht had gebracht, zijn ruim 25 organisaties bij LANDER op werkbezoek geweest.
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
8
Eigen initiatief
Versterking van de acquisitiekracht
Voor de dagelijkse ontwikkeling van medewerkers op de werkvloer zijn de voormannen onontbeerlijk. Daarom is in 2009 met een training en een workshop het ‘Eigen Initiatief Model’ gestart. Het doel was om voormannen meer bij de ontwikkeling van de medewerkers te betrekken en om hen te laten ervaren dat iedere medewerker bij LANDER ontwikkel- en leerpunten heeft. De basis hiervan is in 2009 gelegd en zal in 2010 worden uitgewerkt.
De acquisitie van continue werkpakketten is een speerpunt van LANDER. Daarom is in 2009 de commerciële organisatie verder vormgegeven en de acquisitiekracht versterkt. Alle medewerkers van het productiebureau hebben in dit verband een training doorlopen. Daarnaast werden werkprocessen gestandaardiseerd. Het doel was het verder professionaliseren van de vaardigheden en het creëren van eenduidigheid in de werkwijze. Het resultaat was bovendien een verbeterde uitstraling naar de interne en de externe klant.
Samen werken in de kantine
Methodische uitgangspunten in het contact met cliënten
Goed omgaan met agressie is een belangrijk item bij LANDER. In 2009 zijn daarom de teams van de kantines in het omgaan met agressie getraind. Deze zeer praktische trainingen waren zowel op klanten als op collega’s gericht. Ze waren voor veel medewerkers een ‘eye opener’.
Voor het professioneel handelen is het noodzakelijk om gezamenlijke uitgangspunten te hanteren. Deze uitgangspunten zijn: 1) maatwerk: kies voor iedere cliënt een passende aanpak, 2) zelfregie: stimuleer de cliënt in het nemen van regie, 3) eenduidige aanpak: zorg voor een eenduidige aanpak van de cliënt, 4) grenzen stellen aan deskundigheid: blijf bij je professie en draag over wanneer nodig. Om deze uitgangspunten eigen te maken en om erover in gesprek te blijven, hebben alle medewerkers die contact met cliënten hebben, een training gevolgd. Bovendien krijgen ze blijvend intervisie.
Slimmer werken in de SW Een rayon van de sector Groen werkt met TNO aan het project ‘Slimmer werken in de SW’. Dit project is erop gericht het flexvermogen en de flexbehoefte in kaart te brengen om vervolgens de instroom aan de onderkant en de door- en uitstroom aan de bovenkant te optimaliseren, zonder dat dit ten koste van de productiedoelstellingen gaat. Daarbij wordt niet alleen naar het productieproces gekeken, maar ook naar de behoefte aan flexibiliteit in de begeleiding. Het project ontwikkelt handvatten om arbeidsontwikkeling en productie met elkaar in balans te brengen. Daarnaast is binnen de sector Groen met het project ‘Resultaatgericht werken’ gestart. Ook dit aandachtsveld moet de sector nog meer op haar taken toerusten.
DE ON T WI K K E L ING VAN DE M ENSEN VAN L ANDER
Bedrijfshulpverlening In 2009 zijn 50 medewerkers bij de sector Groen op het gebied van HGA (Hulp Geïsoleerde Arbeid) opgeleid. HGA is een vorm van bedrijfshulpverlening, toegespitst op arbeid die afgezonderd van het bedrijf en andere collega’s wordt verricht. Ook in deze gevallen moet adequate hulp bij calamiteiten kunnen worden geboden. Daarnaast zijn verschillende medewerkers van LANDER tot bedrijfshulpverlener of EHBO’er opgeleid. Alle mensen die deel uitmaken van de bedrijfshulpverlening hebben een herhalingscursus gevolgd.
Kwantitatieve resultaten Open leercentrum 2009
Beroepsopleiding
mbo-niveau
Aantal deelnemers
Basiscursus groene sector
22
BBL-ass.medewerker groen
1
18
BBL-medewerker groen
2
9
BBL-horeca
2
16
BBL-schoonmaak
1
9
AKA (arbeidsmarkt gekwalificeerd assistent)
1
22
Rijbewijs E (aanhanger)
2
Heftruck- en reachtruckcertificaat
15
Elektrische pallettruckwagen
28
Computervaardigheid
20
Training medewerker receptie
7
Sollicitatietraining
8
Sociale vaardigheden niveau A
27
Sociale vaardigheden niveau B
25
Vitaliteit en gezondheid
119
Nederlands voor allochtone en autochtone medewerkers
63
Toegepaste rekenvaardigheid
21
Basiscursus leidinggeven niveau 2
14
BBL lager kader mbo niveau 2
8
DE ON T WI K K E L ING VAN DE M ENSEN VAN L ANDER
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
Specifieke bekwaamheden Aantal deelnemers
9
De ontwikkelladder als basis De ontwikkeling van de cliënten en medewerkers wordt binnen LANDER gevolgd met behulp van de zogenaamde ‘ontwikkelladder’. Deze ladder geeft als het ware de afstand tot regulier werk aan. Trede 5: regulier werk met subsidie/begeleiding Trede 4: Individueel extern geplaatst (gedetacheerd) Trede 3B: Groepsdetacheringen Trede 3A: Groen + Dienstverlening
10 SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
LANDER-medewerkster An de Heus werd al op jonge leeftijd van school gehaald om het huishouden te doen. Daardoor had ze moeite met lezen en schrijven. In 2008 en 2009 volgde zij de cursus Nederlands voor laaggeletterden in het OLC van LANDER. “Nu ik kan lezen en schrijven is de wereld om mij heen open geworden”, zo zegt ze. “Ik ben niet meer afhankelijk van anderen, ik kan alles zelf.”
Trede 2: Intern geplaatst Trede 1B: Arbeidsinpassing, training en leren werken Trede 1A: Maatschappelijke participatie
Henk Visscher, directeur van Visscher Autobedrijven: “Ook in de huidige tijd, waarin het economisch minder gaat, is het duidelijk dat maatschappelijk verantwoord ondernemen zinvol is en winst kan opleveren. Je hoeft daarvoor geen dure bureaus in te huren. Dankzij LANDER zit er voldoende kennis in onze eigen regio.”
Trede 0 : Zorg en Welzijn
Harry Vogelaar, directeur van LANDER: “Het is buitengewoon belangrijk dat we zeker de komende twee jaar moeten voorkomen, dat de allerzwaksten op de arbeidsmarkt de prijs van de recessie gaan betalen. Ik ben daar bezorgd over. We moeten blijven investeren in de meest kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt, omdat die mensen het verdienen. Juist zij moeten niet achter in de rij eindigen nu we vanwege de bezuinigingsopgave moeilijke keuzes moeten maken. Bovendien hebben we over een aantal jaren iedereen nodig om een antwoord op de vergrijzing te hebben. Daarom nemen wij de competenties van de mensen als vertrekpunt en proberen we die competenties verder te ontwikkelen. Zo stimuleren we mensen om zelf regie over hun leven te nemen.”
DE ON T WI K K E L ING VAN DE M ENSEN VAN L ANDER
DE ONTWIKKELING VAN LANDER ALS BEMIDDELAAR NAAR WERK WSW-realisatie en wachtlijst
In 2009 nam het volume aan trajecten vanuit de Wet werk en bijstand (WWB) af naar gemiddeld 15,4 procent van het totale bijstandsvolume van de gemeenten. Dit is nog iets boven de doelstelling van 15 procent. De gemeenten hebben in 2009 een pas op de plaats gemaakt om de terugloop op het re-integratiebudget op te vangen. De uitstroomverwachtingen van de lopende WWB-trajecten zijn in kaart gebracht en met de gemeenten besproken. Het uitgangspunt blijft een optimalisering van het resultaat. Dat kan regulier werk zijn, maar ook doorstroom naar een WSW-dienstverband. Soms is een aanpassing van het traject noodzakelijk.
De WSW-taakstelling 2009 is voor alle gemeenten gezamenlijk op 100,2 procent uitgekomen. Dit is een prima resultaat, dat binnen de gestelde bandbreedte van 99-101 procent valt. De realisaties voor de individuele gemeenten schommelden tussen 98,8 procent (Maasdriel) en 102,4 procent (Neder-Betuwe). De omvang van de wachtlijst per gemeente en de wachttijd in verband daarmee blijven een punt van zorg. In januari 2009 bedroeg de wachtlijst 250 personen. Dit aantal daalde naar 218 in mei, maar liep weer op tot 236 in december. Om te voorkomen dat er maatschappelijk ongewenste situaties ontstaan, maar ook om te bewerkstelligen dat betrokkenen bij hun aanstelling zo goed mogelijk geëquipeerd zijn, is in samenspraak met de gemeenten een aanpak opgesteld om naar volledige activering van de WSW-wachtlijst te streven. Door het voeren van kennismakingsgesprekken, een jaarlijkse voorlichting en het gericht inzetten van activeringsgesprekken ontstaan nauwere contacten tussen LANDER en mensen op de wachtlijst. De inzet is dat iedereen werkgerelateerde activiteiten uitvoert. Denk daarbij aan scholing, vrijwilligerswerk, stage of een door gemeente of UWV gefinancierd dienstverband. Hier is in 2009 een start mee gemaakt.
UWV-mantelovereenkomst In 2009 is de mantelovereenkomst met UWV weer voor de duur van 1 jaar afgesloten. Met deze mantelovereenkomst ‘gesubsidieerde arbeid’ worden UWV-cliënten in dienst genomen. Eind 2009 betrof het twintig dienstverbanden.
Toelatingsovereenkomst en ‘Blik Op Werk’-certificering De aanmelding van LANDER bij UWV voor twee toelatingsovereenkomsten is gehonoreerd. Het betreft het mogen aanbieden van trajecten naar werk voor de doelgroepen ‘fysieke beperkingen’ en ‘psychische en psychiatrische beperkingen’. Deze toelatingsovereenkomsten geven de mogelijkheid (maar niet de garantie) voor inkoop door UWV. Ze hebben in 2009 nog niet tot aanmeldingen geleid. UWV stelde bij de toelatingsovereenkomsten de voorwaarde dat het re-integratiebedrijf aan het UWV-kwaliteitssysteem voldoet of het ‘Blik Op Werk’-keurmerk bezit. LANDER heeft gekozen voor ‘Blik Op Werk’certificering. Hiermee wordt voor de opdrachtgevers en cliënten van LANDER inzichtelijk wat de prestaties zijn. In de loop van 2010 wordt duidelijk of LANDER aan de eisen voldoet.
Helga Emans neemt haar ervaringscertificaat in ontvangst
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S B E M IDDE L AAR NAAR WER K
11 SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
WWB-trajecten in beeld
Implementatie van Dariuz®
AVRILANDER Containercleaning
Dariuz® is in 2009 volledig geïmplementeerd bij het plaatsen van medewerkers. Het instrument voor diagnose wordt bij de afdeling Onderzoek & Monitoring gebruikt. De assessments zijn in 2009 voor het eerst toegepast en vanaf 2010 wordt het jaarlijks voor iedere cliënt ingezet. Alle consulenten zijn hiervoor gecertificeerd. Ook voor de loonwaardemetingen van Dariuz® zijn vier LANDER-consulenten gecertificeerd, zodat hiervoor nog nauwelijks externe inzet nodig is.
In oktober 2009 zijn LANDER en Afvalverwijdering Rivierenland (AVRI) gestart met een schoonmaakservice voor afvalcontainers in de regio Rivierenland: AVRILANDER Containercleaning. Dit initiatief is een uitgelezen kans voor LANDER om werkgelegenheid voor haar werknemers te creëren. Verantwoord omgaan met het milieu is een belangrijk uitgangspunt van AVRILANDER. De schoonmaakwagen waarin de containers worden gewassen, gebruikt koud water, in een gesloten systeem met filters, zodat er geen vervuild water op de straat en in het milieu terechtkomt. Het reinigingsmiddel is bovendien volledig biologisch afbreekbaar.
Aanpassingen in het accountmanagement SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
12
Met het oog op de slagvaardigheid van het accountmanagement van LANDER zijn de accountmanagers vanuit de verschillende regioteams in één team ondergebracht. Door als één team te opereren kan intensiever en gerichter worden samengewerkt. Iedere accountmanager heeft een eigen regio en een aantal branches als specialisatie. Voor het aanboren van nieuwe werkgeverscontacten is een overeenkomst met een extern bureau gesloten. Dit bedrijf maakt namens LANDER eerste afspraken met werkgevers. Op deze manier hebben de accountmanagers al een groot aantal nieuwe relaties gelegd en zijn ook nieuwe plaatsingen gerealiseerd. In 2009 zijn in totaal 115 betaalde plaatsingen gerealiseerd en 17 cliënten regulier uitgestroomd. Hiermee zijn de doelstellingen, respectievelijk 150 en 30, niet behaald, onder meer als gevolg van de economische recessie. De uitval vanwege de economische recessie bleef beperkt tot 20 cliënten.
Willem Brans demonstreert hoe hij in vijf minuten een container weer fris maakt
Rockline Industries Op 1 juli 2009 liep de overeenkomst met Rockline Industries af. Deze onderneming was opdrachtgever voor een groepsdetachering van oorspronkelijk 70 personen. Met veel inzet is geprobeerd deze groep te herplaatsen. Dat is voor 27 medewerkers gelukt. Een vervangende groepsdetachering is nodig om ook de resterende groep extern aan het werk te houden. In 2010 wordt hier stevig op ingezet.
Promobind Op donderdag 9 april 2009 zijn LANDER en het Culemborgse bedrijf Promobind een langjarige samenwerking aangegaan. Inmiddels zijn medewerkers van LANDER bij Promobind aan de slag gegaan, evenals bij Binders & Verpakkers, het zusterbedrijf van Promobind. De werkzaamheden lopen uiteen van het assisteren in de productie tot controlewerkzaamheden.
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S B E M IDDE L AAR NAAR WER K
Samenwerking LANDER & Promobind
Johan Visser, manager bij Profistep in Kesteren: “Ik zou de medewerkers van LANDER niet meer willen missen. Ze maken echt deel uit van het team. In het begin had ik nog wat vooroordelen, maar die waren volledig ongegrond. Het is van belang je verwachtingspatroon bij te stellen en duidelijke afspraken te maken. LANDER heeft ons daar erg goed bij geholpen. Het is allemaal goed geregeld. Je kunt beter met LANDER werken dan met een uitzendbureau. De medewerkers van LANDER zetten zich met enorm veel enthousiasme in, willen graag leren en weten zich fantastisch aan te passen. Wij zijn er daarom trots op hoe zij zich ondanks hun beperkingen binnen ons bedrijf ontwikkelen. Ze hebben ook een positief effect op de sfeer in het bedrijf en zorgen voor een positieve uitstraling naar onze klanten. Profistep wil zich graag maatschappelijk opstellen en daar past deze samenwerking uitstekend bij.”
Dennis van Hasselt is via LANDER werkzaam als koerier bij Profistep in Kesteren. Hij zegt: “Ik heb best wel lopen tobben met mijn rugproblemen, maar nu heb ik het heel erg naar mijn zin hier. Ik werk met fijne collega’s, die mij altijd even willen helpen als dat nodig is.”
Heske Groenendaal, directeur van Metaglas: “Vaak wordt gedacht dat met mensen met een handicap een risico in huis wordt gehaald, maar in de praktijk is dat niet zo. LANDER neemt het risico weg door de mensen goed te begeleiden.”
Ellen Croes en haar consulent Mat van IJzeren
Ellen Croes werkte al 22 jaar bij LANDER in de sector Industrie. In 2009 zette zij de stap tot detachering. “Ik werk nu met veel plezier vier dagen per week in woonzorgcentrum ‘De Wielewaal’ in Zaltbommel”, vertelt Ellen. “Ik zorg ervoor dat de kamers van de bewoners en de gemeenschappelijke ruimte iedere ochtend worden schoongemaakt. ’s Middags zorg ik voor de aanvulling van de spullen die voor de verzorging nodig zijn. Er zitten veel dankbare en leuke bewoners op mijn afdeling.”
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S B E M IDDE L AAR NAAR WER K
13 SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
Peter van Bennekom, manager a.i. van de divisie Plaatsing: “In 2009 hebben we het accountmanagement anders gepositioneerd. In de huidige markt moeten we immers alle zeilen bijzetten om mensen te kunnen plaatsen – dat is niet gemakkelijker geworden. We hebben een goed netwerk van werkgevers, maar er zijn ook genoeg concurrenten, die allemaal in dezelfde vijver vissen. Daarom zijn we met een extern bureau zaken gaan doen. Zij verzorgen zogenoemde koude acquisitie, waarna onze accountmanagers op gesprek gaan, om te kijken of wij iets voor de bezochte werkgevers kunnen betekenen. Deze aanpak is succesvol gebleken, niet in de laatste plaats voor wat betreft de focus en de beleving van de accountmanagers. Daarnaast hebben we de samenwerking geïntensiveerd met WAPR, het Werkgeversadviespunt Rivierenland. Na een wisseling in de wacht in de aansturing en de formatie is er nieuw elan in deze samenwerking gekomen en vanzelfsprekend hopen wij daar de vruchten van te kunnen plukken.”
Johan Visser en Dennis van Hasselt, Profistep
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
14
DE ONTWIKKELING VAN LANDER ALS WERKGEVER LANDER biedt medewerkers werk binnen drie sectoren. De sector Industrie heeft productielocaties in Geldermalsen en Zaltbommel. De sector Dienstverlening omvat activiteiten als postbezorging, kantine-, receptie- en schoonmaakwerkzaamheden. Daarnaast is er nog de sector Groen. De ondersteunende afdelingen zijn het productiebureau, het magazijn, de technische dienst en de administratie. In 2009 werkten gemiddeld 867 medewerkers in deze sectoren en afdelingen.
De afdeling Daalderop
Sector Industrie
De afdeling TRANSFER
In 2009 is binnen de sector Industrie veel gebeurd op het gebied van de begeleiding en ontwikkeling van de medewerkers. Er is veel tijd besteed aan training in het OLC, het aanleren van nieuwe vaardigheden op de werkvloer en de begeleiding van medewerkers. Hierdoor is het aanbod naar externe klanten uitgebreid en zijn onze medewerkers gegroeid. Een nevenresultaat daarvan was een sterke afname van het ziekteverzuim.
De medewerkers van de afdeling TRANSFER zijn bijzonder flexibel, omdat ze slechts voor een aantal dagen per week vaste werkzaamheden hebben. Daarbinnen sorteren ze bovendien in een kort tijdsbestek sterk wisselende aantallen post voor Netwerk VSP. Na een investering in 2009 in een nieuwe werkwijze zijn de aantallen sterk gegroeid. Het gemiddelde aantal nam toe tot 53.000 stuks, met een piek van 177.000 stuks in één week tijd. De flexibiliteit van deze afdeling wordt met een zeer hoge kwaliteit gecombineerd. Uit onderzoek door de klant bleek, dat LANDER in vergelijking met collegabedrijven de minste fouten in de sortering maakte. De afdeling verzorgt naast sorteerwerkzaamheden veel wisselende verpakkingswerkzaamheden voor klanten als Blokker, Filoform en NN Netherlands en levert zo nodig capaciteit aan de afdeling MoVe opdat ook deze afdeling gemaakte afspraken kan nakomen.
De medewerkers van de afdeling Daalderop voeren veel technisch montagewerk uit. Naast de hoofdactiviteiten voor Daalderop (montage van koffiezetters, frames en elementen) werden nieuwe klantrelaties op montagegebied aangegaan. De activiteiten op deze afdeling werden uitgebreid met terugkerende werkzaamheden voor onder andere Ravas, Hager, Huikeshoven en Plameco. Deze ontwikkeling was aanleiding om over een nieuwe afdelingsnaam vanaf 2010 na te denken.
15
De medewerkers van de afdeling Mci monteren spiegelverstelinstrumenten. In 2009 werd een groot beroep op de kwaliteit van deze medewerkers gedaan. Als gevolg van de crisis daalden de gevraagde aantallen, net als in 2008, maar de instrumenten waar nog wel vraag naar was, moesten met spoed en met perfecte kwaliteit worden uitgeleverd. In 2009 is dit uitstekend verlopen. Alle doelstellingen met betrekking tot levering en kwaliteit werden ruimschoots gehaald. Uit de kwaliteitsaudit door Lloyd’s bleek dat aan de ISO 9001:2008-norm werd voldaan. Daarnaast kwam de kwaliteit tot uiting in de toegenomen flexibiliteit en groei van de medewerkers. Zij besteedden in 2009 veel tijd aan trainingen in het OLC en aan andere werkzaamheden op de eigen afdeling en daarbuiten.
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S WER K GEVER
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
De afdeling MCi
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
16
Voetbalpuzzelactie van Albert Heijn
De medewerkers zijn druk bezig met het inpakken van maar liefst 11.000 kerstpakketten!’
Een flinke leuke klus voor Albert Heijn
Dagbesteding bij WorkOut
De afdeling MoVe
De afdeling Grootverpakking Op de afdeling Grootverpakking in Zaltbommel worden de werkzaamheden vaak gekenmerkt door grote volumes en korte doorlooptijden. De kwaliteit is ook hier van doorslaggevend belang, volgens vaste relaties als Bolton en Elho, om de werkzaamheden blijvend bij LANDER onder te brengen. Op de afdeling werken ook medewerkers in het kader
van Direct Werk en medewerkers die intern op de afdeling MoVe2D zijn geplaatst. In juli 2009 kwam door de komst van medewerkers uit de voormalige groepsdetachering bij Rockline Industries extra capaciteit beschikbaar. Onder andere hierdoor konden in 2009 grote tijdelijke projecten worden uitgevoerd. In de zomer hebben bijvoorbeeld circa 75 medewerkers aan de voetbalpuzzelactie van Albert Heijn gewerkt. Door gezamenlijke inspanningen vanuit de afdelingen MCi, Grootverpakking en de medewerkers van de groepsdetachering werden in korte tijd nieuwe werkzaamheden aangeleerd en uitgevoerd. Eind 2009 kon zelfs de uitdaging worden aangegaan om in korte tijd ruim 11.000 kerstpakketten te verpakken.
De afdeling WorkOut WorkOut is een nieuwe dagbestedingsafdeling van LANDER. Op deze afdeling kan iedereen komen werken met een indicatie voor dagbesteding of begeleiding via het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Het bijzondere aan deze vorm van dagbesteding is dat deze in een arbeidsmatige omgeving plaatsvindt. Beoordeeld wordt of cliënten vanuit de dagbesteding naar betaald werk kunnen doorgroeien. Eerst wordt bekeken welke vaardigheden zij al beheersen en welke nog moeten worden aangeleerd. Het OLC ondersteunt cliënten in deze groei. De afdeling WorkOut staat met andere woorden voor leren, werken en naar betaald werk groeien.
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S WER K GEVER
17 SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
Op de afdeling MoVe is in 2009 naar stabiliteit in het werkpakket toegewerkt. Om dit werkpakket zo veel mogelijk op de aanwezige capaciteit af te stemmen, zijn werkzaamheden als het verpakken van stapelblokken en het monteren van planeetsystemen bij andere afdelingen ondergebracht. De afdeling kan zich nu volledig op de handmatige verpakkingswerkzaamheden voor LIPS en Novoferm en de machinale verpakkingswerkzaamheden voor Plieger en Mediadam richten. In 2009 is veel aandacht aan het werkpakket voor LIPS besteed, met het oog op een combinatie van flexibiliteit naar de klant en een passend werktempo voor de medewerkers. Daarnaast is in 2009 veel aandacht besteed aan de inrichting van de afdeling, om een goede werkomgeving voor de medewerkers te realiseren. Ten aanzien van de drukkerij-activiteiten voor Prorail was in 2009 sprake van een goede verdeling van de werkzaamheden. Daardoor konden de voorbereidingen voor het nieuwe dienstrooster zonder overwerk tijdig worden afgerond. In 2009 zijn de eerste stappen gezet naar een samenvoeging van de afdelingen TRANSFER en MoVe.
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
18
Linksboven: Weer of geen weer, de Businesspost medewerkers verzorgen trouw de post voor o.a. de Gemeente Culemborg Rechtsboven: Appèl bedrijfscatering & LANDER Onder: Groene plantsoenen dankzij de medewerkers van LANDER
Sector Groen
Binnen de sector Dienstverlening hebben in 2009 de volgende zaken extra aandacht gekregen.
De bezetting van de sector Groen is in 2009, na een aantal jaren van krimp, nagenoeg stabiel gebleven. De aangegane verplichtingen op het gebied van werk en ontwikkeling konden daardoor worden nagekomen. De uitvoering van eenvoudige plantsoenwerkzaamheden past binnen het ontwikkelingsproces van de doelgroep en draagt tegelijkertijd bij aan een gezonde exploitatie van de sector. Productiemiddelen en dus kosten zijn geleidelijk in balans met de uit te voeren werkzaamheden gebracht. Bovendien zijn in 2009, naar ieders tevredenheid, medewerkers aan een reguliere hovenier en een deelnemende gemeente uitgeleend. De hovenier en de gemeentelijke dienst sturen het productieproces aan en LANDER is actief in de personele begeleiding en de arbeidsontwikkeling van de medewerkers. Om de gewenste begeleiding van de medewerkers op de werkvloer te handhaven is besloten op proef drie meewerkende voorlieden aan te trekken. Deze functionarissen konden voorheen vanuit de doelgroep worden gerekruteerd, maar dit is niet meer mogelijk. De proef duurt één jaar en moet zowel de arbeidsontwikkeling van de medewerkers als de positie van de sector Groen bevorderen.
De afdeling Businesspost Op de afdeling Businesspost werd in 2009 fors geïnvesteerd in de arbeidsontwikkeling van de individuele medewerker. De post als dienstverlening werd verder geprofessionaliseerd. Er is hard gewerkt aan het ontwikkelen, inrichten en uitvoeren van trainingsprogramma’s voor postmedewerkers, bijvoorbeeld op het gebied van verkeersveiligheid en een inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers. De trainingen werden zo veel mogelijk in de niet productieve uren aangeboden. Daardoor ontstond een efficiënte en effectieve afstemming tussen productie en ontwikkeling. Opdrachtgevers van de afdeling Businesspost zijn onder meer de Rabobank en de gemeente Culemborg.
De afdeling Schoonmaak De afdeling Schoonmaak heeft in 2009 moeten constateren dat het werk bij kleinere opdrachtgevers op een flinke afstand van de vestigingen van LANDER steeds minder gemakkelijk gaat. Het aantal zelfstandig werkende vakkrachten met een rijbewijs neemt af. Daardoor dreigde het handhaven van kwaliteit een probleem te worden. Eind 2009 is daarom in goed overleg met de opdrachtgevers van een aantal kleinere scholen afscheid genomen.
De afdeling Kantines De kantine van Beursplein Rivierenland werd eind 2009 aan cateringbedrijf Appèl overgedragen. Onze medewerkers zijn daar vanaf januari 2010 gedetacheerd. Deze ontwikkeling is gunstig voor zowel de medewerkers als de afdeling Kantines en wordt daarom door LANDER toegejuicht.
Het productiebureau In 2009 zijn alle productiebureaus van de verschillende sectoren administratief en organisatorisch tot één productiebureau samengevoegd. Deze ingreep moet het mogelijk maken om in de toekomst nog commerciëler en professioneler naar buiten en naar binnen te kunnen ondernemen. In 2009 is ook het centraal magazijn gecentraliseerd en onder de aansturing van de coördinator productiebureau gebracht. Om voor één gezicht naar de interne en externe klant te zorgen, is onder meer een telefoonprotocol opgezet. Hiermee waarborgen we dat de vraag bij de juiste persoon terechtkomt en dat de klant op een correcte wijze wordt geïnformeerd. De onderlinge vervangbaarheid is beter georganiseerd en dankzij een training is het team beter op elkaar ingespeeld. Met het totaal aan acties hoopt LANDER nog toegankelijker te zijn en sneller en eenduidiger op behoeften van klanten in te kunnen spelen.
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S WER K GEVER
19 SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
Sector Dienstverlening
Gijs Verhoeven, manager bij Hoveniersbedrijf De Betuwe uit Maurik: “Wij zijn eigenlijk bij toeval, via via, bij LANDER terechtgekomen. Wij zochten een tijdelijke kracht omdat er veel werk was. Via een consulent van LANDER kwamen wij met Gerrit in contact. Het klikte gelijk en wij werken nu met veel plezier samen. Wij zijn blij dat hij in ons team zit.” Jolande van Meeteren te midden van haar collega’s in het bedrijfsrestaurant
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
20
Dianne Kortschot, manager van de divisie Werk: “In 2009 hebben we hard gewerkt aan de mobiliteit en flexibiliteit van onze mensen. Veel medewerkers hebben op verschillende afdelingen gewerkt en zijn daardoor in hun flexibiliteit gegroeid. De werkbegeleiders hebben veel tijd besteed aan een goede organisatie daarvan. Inmiddels werkt ook de divisie Werk met het diagnose-, assessment- en loonwaardemetingsysteem Dariuz®. We hebben daarmee in beeld gebracht op welke gebieden onze medewerkers heel erg goed zijn en ook welke competenties ze juist nog kunnen ontwikkelen. Dit laatste kan dan op een van de afdelingen van LANDER, maar misschien is het juist heel goed om dat ergens anders te doen. Zo hebben we meer structuur aangebracht in het ontwikkelproces van onze medewerkers.”
Hans Kamps, kroonlid van de Sociaal-Economische Raad, voorzitter van de branchevereniging voor uitzendorganisaties en voorzitter van het kenniscentrum voor arbeidsparticipatie van jongeren met een handicap: “We moeten onze verantwoordelijkheid nemen voor mensen met een handicap en langdurig werklozen. Laat iedereen participeren. Dat is goed voor de economie, de maatschappij en de eigenwaarde van mensen.”
Petra Lugtenburg, directeur Re-integratie en Participatie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: “LANDER slaagt er uitstekend in om mensen uit de sociale werkvoorziening een arbeidsplaats te bieden.”
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S WER K GEVER
Gerrit Schilder aan het werk
Gerrit Schilder is medewerker van LANDER en werkt sinds 2008 bij Hoveniersbedrijf ‘De Betuwe’ in Maurik. Hij doet daar allerlei onderhoudswerkzaamheden in het groen, vooral bij particulieren. Vaak zijn ze met een ploeg van drie man aan het werk, maar het komt ook voor dat hij alleen op pad is. Hij is begaan met de natuur en een enthousiaste medewerker. “Ik heb van jongs af in het groen willen werken”, vertelt Gerrit Schilder. “Door behoorlijk wat tegenslagen heb ik mijn opleiding niet kunnen afmaken. Later kreeg ik ook lichamelijke klachten. Daardoor kwam ik bij LANDER terecht en daar heb ik het erg naar mijn zin.”
Jolande van Meeteren werkte een aantal jaren op de afdeling MoVe toen ze aangaf weer eens wat anders te willen doen. Daarom kreeg ze de gelegenheid om twee dagen in de week stage te gaan lopen in het bedrijfsrestaurant. “Het was wel even wennen, maar ik ontdekte dat het erg leuk werk is. We hebben veel lol samen en elke dag is anders. Toch wil ik over een paar jaar zeker weer iets anders uitproberen.”
KENGETALLEN Financiële kengetallen
Sociale feiten en kengetallen
LANDER in geld 2009 (x € 1.000) Rijksvergoeding SW
Medewerkers/cliënten 26.615
2008
2009
Aantal SE 1 (gemiddeld)
953
965
982
Aantal FTE in dienst (gemiddeld)
850
856
870
68
69
71
247
254
236
WIW-medewerkers (personen per ultimo)
41
36
26
ID3 (personen per ultimo)
54
42
31
123
180
153
20
15
7
93
103
106
4.316
WSW-cliënten
Netto opbrengsten van producten/ diensten
7.704
Totale baten
38.635
Aantal FTE begeleid werken 3 (gemiddeld)
Directe kosten van doelgroepen
29.393
Wachtlijst WSW (per ultimo)
Organisatiekosten (Positief) bedrijfsresultaat
8.850 392
Totaal eigen vermogen plus voorzieningen (vóór bestemming resultaat 2009) Algemene reserve
2
3
Trajecten naar werk 15.200
WWB-medewerkers 3
5.645
WWB-loonkostensubsidie
Bestemmingsreserve
7.684
Voorzieningen
1.871
(Semi-)ambtelijk medewerkers (FTE per ultimo)
Leningen
0
Gemeentelijke bijdrage
0
3
1 Een SE is afgeleid van een FTE. Voor de WSW’ers met handicapklasse ‘licht of matig’ is de verhouding 1 op 1. Voor de klasse ‘ernstig’ is een SE 1,25 maal een FTE. 2 93 SW-ers toegelaten 3 Zowel bij begeleid werken, als de WIW, de ID en de WWB, baseert LANDER plaatsing bij werkgevers op de loonwaardebenadering.
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S WER K GEVER
21 SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
2007
Subsidies via gemeentelijke opdrachten
DE ONTWIKKELING VAN LANDER ALS ORGANISATIE De afdeling Rechtspositie De afdeling Rechtspositie besteedt aandacht aan de toepassing van de verschillende cao’s en overige relevante wet- en regelgeving, adviseert gevraagd en ongevraagd over arbeidsrechtelijke kwesties, behandelt individuele rechtspositionele trajecten en stelt brieven en stukken op met (mogelijke) arbeidsrechtelijke rechtsgevolgen. Maandelijks worden alle medewerkers van LANDER via de LANDER Actueel door de afdeling Rechtspositie op de hoogte gehouden van relevante ontwikkelingen. De afdeling Rechtspositie informeert de ondernemingsraad over beleidsvoornemens en de uitvoering van arbeidsvoorwaarden. In 2009 is onder meer aandacht aan de volgende thema’s besteed.
het protocol staan duidelijke afspraken over het omgaan met agressie binnen de organisatie, zowel naar het slachtoffer als naar de dader. In het protocol zijn verschillende vormen van agressie onderscheiden en is aangegeven welke rollen de verschillende betrokkenen hierbij hebben. Daarnaast is aandacht aan preventie, aan maatregelen richting daders en aan nazorg richting slachtoffers gegeven. Het protocol schept duidelijkheid en geeft daardoor meer zelfvertrouwen bij de medewerkers die met agressie te maken krijgen.
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
22
Verlofstuwmeren Het verlofrestant bedroeg op 31 december 2008 in totaal 116.820 uur. Gemiddeld was dit 90,84 uur per medewerker. Voor LANDER was de hoogte van dit verlofstuwmeer niet acceptabel, omdat het een grote kostenpost vertegenwoordigt. De verlofstuwmeren zijn daarom in 2009 teruggedrongen. Medewerkers die op 31 december 2008 een verlofrestant van meer dan twee weken hadden, hebben samen met hun leidinggevende een plan voor het wegwerken van het verlofstuwmeer gemaakt. Het resultaat hiervan was dat de verlofstuwmeren met meer dan 26 procent zijn teruggedrongen. Op 31 december 2009 bedroeg het verlofrestant in totaal 85.720 uur. Gemiddeld was dit 66,66 uur per medewerker. In 2010 worden de verlofstuwmeren op dezelfde wijze nog verder teruggedrongen.
Protocol Gedragsincidenten Gedragsincidenten waarbij agressie plaatsvindt, hebben vrijwel altijd een grote impact. Met het Protocol Gedragsincidenten maakt LANDER duidelijk dat agressie onder geen enkele voorwaarde acceptabel is. De medewerkers van LANDER hebben recht op een veilige werkplek. Goede maatregelen en voorzieningen kunnen agressie voorkomen. In
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S ORGANISA T IE
Bezwaarschriften In 2009 zijn er 15 bezwaarschriften ingekomen en afgehandeld. Niemand heeft na het doorlopen van de bezwaarprocedure en de besluitvorming op bezwaar beroep bij de kantonrechter of de arrondissementsrechtbank ingesteld. Richting UWV zijn 27 bezwaarschriften uitgegaan inzake de weigering van toekenning ziektewet, waarvan er 25 zijn gehonoreerd.
Klachten Er zijn twee klachten binnengekomen en afgehandeld. Ze betroffen de plaatsing van schaftwagens en het gedrag van medewerkers.
Ongewenst gedrag
Ziekteverzuim
Ten aanzien van ongewenst gedrag (dat wil zeggen seksuele intimidatie, pesten, discriminatie, agressie, geweld, diefstal of vandalisme) hebben in 2009 vier medewerkers de hulp van de vertrouwenspersoon ingeroepen en zijn 19 meldingen bij de afdeling Rechtspositie binnengekomen. Deze meldingen hadden betrekking op onzedelijk gedrag (1), agressief gedrag (10), verbale agressie en/of intimidatie (5) en diefstal (3).
Het ziekteverzuimpercentage onder de SW-doelgroep is in 2009 ten opzichte van 2008 gedaald met 0,5 procent tot 15,1 procent. Bij de (semi-)ambtenaren is het verzuimpercentage licht gestegen tot 3,6 procent. De WIW/WWB-groep vertoont echter nog steeds een stijgende lijn in het ziekteverzuim. Het percentage steeg in 2009 ten opzichte van 2008 met 3,2 procent tot 22,1 procent. Deze stijging komt voor het grootste deel door de stijging van het ziekteverzuimpercentage bij medewerkers uit het WWB-project ‘laatste kans’. In 2008 bedroeg dit 26,4 procent en in 2009 zelfs 34,0 procent. 23
Ziekteverzuim
In 2009 is de basis gelegd voor een aantal onderwerpen die in 2010 worden afgerond. De regeling schade bij persoonlijke eigendommen en een thuiswerkreglement zijn in het laatste stadium van de besluitvorming. Ook is begonnen met een functiehuis voor gedetacheerde medewerkers.
Arbo en ziekteverzuim Alle medewerkers van LANDER zijn verantwoordelijk voor het behoud van gezonde en veilige arbeidsomstandigheden. Het cluster Arbo biedt hierbij ondersteuning en coördineert daarnaast de ziekteverzuimbegeleiding. Bij het realiseren en bewaken van optimale arbeidsomstandigheden en bij het uitvoeren van het ziekteverzuimbeleid wordt nauw met de bedrijfsarts samengewerkt. Bovendien zijn voor de ondersteuning van de ziekteverzuimbegeleiding in 2009 twee bedrijfsverpleegkundigen in dienst genomen. Het cluster Arbo bestaat daarmee uit zeven deskundigen ten aanzien van ziekteverzuimbegeleiding, arbeidshygiëne, ergonomie en veiligheidskunde.
2008
2008
2009
2009
inclusief zwangerschap
exclusief zwangerschap
inclusief zwangerschap
exclusief zwangerschap
SW-doelgroep
15,7%
15,6%
15,4%
15,1%
(semi-)ambtelijk
3,3%
2,5%
3,6%
3,6%
WIW/WWB
19,1%
18,9%
22,2%
22,1%
Christien Buitenhuis, manager Personeel & Organisatie: “In 2009 hebben we belangrijke stappen gezet op het gebied van ziekteverzuim. We willen een vooruitstrevend arbeidsontwikkelbedrijf zijn, maar dat lukt natuurlijk niet als mensen een groot deel van hun tijd niet op het werk zijn en dus ook niet aan hun ontwikkeling kunnen werken. Het thema ziekteverzuim nemen we daarom heel gericht mee in de arbeidsontwikkeling. Mensen moeten ervan doordrongen zijn dat ze niet zo maar thuis kunnen blijven als ze zich eens niet lekker voelen. In 2009 is daar veel inspanning op gezet. We hebben bijvoorbeeld de werkbegeleiders coaching op dit gebied aangeboden, zodat zij in gesprek kunnen gaan met medewerkers die zich ’s morgens ziek melden. We zijn er nog niet, maar we hebben al wel een omslag in het denken bereikt. De lichte verbetering die we in 2009 hebben gezien, heeft zich in de eerste maanden van 2010 duidelijk doorgezet.”
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S ORGANISA T IE
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
Overig
Arbeidsongevallen
Arbocatalogus
Het verzuim ten gevolge van een arbeidsongeval vertoont een dalende trend. Het aantal ongevallen in 2009 is gelijk gebleven aan het aantal in 2008. Opvallend is dat bijna-ongevallen (incidenten waarbij direct gevaar bestond maar een ongeval uitbleef) vaker zijn gemeld. Ook het melden van bijna-ongevallen en gevaarlijke situaties levert nuttige informatie op om de veiligheid te verbeteren.
SBCM (het A&O-fonds voor de SW-sector) stelt samen met de sociale partners en medewerkers uit de branche een Arbocatalogus op. In dit verband werkt LANDER mee aan de deelcatalogus voor arbo en detacheringen. De Arbocatalogus vormt een praktische leidraad voor uiteenlopende arbo-onderwerpen en vervangt de Arbobeleidsregels. De Arbocatalogus vormt tevens een leidraad voor de Arbeidsinspectie voor handhaving van de Arbowet.
Arbeidsongevallen
Werkplekonderzoeken
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
24
2006
2007
2008
2009
Bijna-ongevallen
1
0
1
4
Ongevallen
16
15
16
16
Meldingen Arbeidsinspectie
0
2
0
1
Dagen verzuim
198
396
187
118
Het cluster Arbo richt zich sinds 2008 meer op de arbeidsomstandigheden bij inlenende bedrijven. Deze organisaties zijn primair verantwoordelijk voor de arbeidsomstandigheden van gedetacheerde medewerkers. LANDER streeft naar een zorgvuldige plaatsing en toetst de arbeidsomstandigheden bij de inlener. Waar nodig worden aanvullende afspraken gemaakt om de arbeidsomstandigheden verder te verbeteren. In 2009 heeft zich echter bij een inlenend bedrijf een noodlottig arbeidsongeval voorgedaan. Hiervan is melding bij de Arbeidsinpectie gedaan. Als gevolg hiervan is het beleid verder aangescherpt om met inlenende bedrijven tot een constructieve dialoog over de zorg voor goede arbeidsomstandigheden te komen.
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S ORGANISA T IE
Het cluster Arbo heeft in 2009 binnen en buiten LANDER een aantal werkplekonderzoeken uitgevoerd. Deze onderzoeken vinden meestal plaatst naar aanleiding van lichamelijke klachten in combinatie met klachten over de werkomgeving. De werkplekonderzoeken zijn meestal op een ergonomische verbetering van de werkplek gericht. Opvallend is de toename van het aantal werkplekonderzoeken bij inlenende bedrijven. Regelmatig wordt het cluster Arbo om advies gevraagd ter verbetering van de werkplek van gedetacheerde medewerkers van LANDER. Samen met het inlenende bedrijf wordt dan naar een goede oplossing voor het knelpunt op de werkplek gezocht. De tabel hierna geeft een overzicht van het aantal onderzochte werkplekken. Werkplekonderzoeken Jaar
Divisie werk
Divisie plaatsing
Totaal
Binnen
Buiten
2007
34
11
5
50
2008
31
15
8
54
2009
36
2
23
61
LANDER tekent Energie Convenant Tiel Dariuz®, het systeem voor de vaststelling van competenties, de organisatie van assessments en de meting van loonwaarde, is in 2009 op grote schaal binnen LANDER uitgerold. Het systeem werd in 2008 ontwikkeld in een samenwerkingsverband van LANDER, de Atlant Groep (het SWbedrijf in Helmond) en TNO. Inmiddels wordt Dariuz® binnen circa 30 bedrijven in Nederland gebruikt. Het is de opzet om in 2010 van alle medewerkers van LANDER met behulp van Dariuz® een profiel te schetsen.
Op 5 november 2009 heeft LANDER samen met twintig andere organisaties uit de regio in de raadzaal van het gemeentehuis van Tiel het Energie Convenant getekend. Met het Energie Convenant - een initiatief van de Ondernemers Coöperatie Tiel - willen de ondernemers laten zien dat zij hun verantwoordelijkheid nemen voor vermindering van de CO2-uitstoot.
Pilot De Vries
Werkgeversconferentie LEF met LANDER
In het kader van de stelselwijziging die door de Commissie De Vries is voorgesteld, zullen de mogelijkheden daartoe in 2010 in een aantal pilots worden beproefd. In 2009 heeft ook LANDER zich daarvoor aangemeld. Inmiddels is de pilot op het vlak van werkgeversbenadering aan LANDER toegewezen. In deze pilot wordt onderzocht hoe de juiste werkgever bij een werknemer kan worden gezocht, bezien vanuit het oogpunt van werkgevers in het midden- en kleinbedrijf. Het project richt zich uiteindelijk op het zelf zoeken door werkgevers in de databestanden van LANDER. In deze pilot werkt LANDER samen met de SWbedrijven Atlant Groep in Helmond en Diamant Groep in Tilburg. TNO zal op de wetenschappelijke validiteit en betrouwbaarheid toezien.
In het voorjaar van 2009 vond voor de derde keer de werkgeversconferentie LEF met LANDER plaats. Ruim 150 werkgevers waren aanwezig om zich te laten informeren, om te netwerken en om de visie van specialisten, politici, bestuurders en collega-ondernemers te horen. Eindconclusie van de bijeenkomst was, dat het maatschappelijk en economisch loont om een medewerker met een arbeidsbeperking in huis te halen. Net als de vorige keren werden twee werkgeversprijzen uitgereikt. De LANDER Handycup ging naar APS Pensioenteam en de LANDER Weeraan-de bak-bokaal naar Filoform Kabelverbindingen in Geldermalsen. Beide werkgevers bieden prima kansen én doorgroeimogelijkheden aan mensen met een bijzondere positie op de arbeidsmarkt.
Hans Kamps
Medewerkers van LANDER helpen mee met de catering
25
Thema van de bijeenkomst, LEF met LANDER
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S ORGANISA T IE
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
Winnaars en genomineerden werkgeversprijzen LANDER
Sponsoring Om de naamsbekendheid te vergroten, was LANDER in september 2009 sponsor van het fruitcorso en muziekfestival Appelpop in Tiel. Op het fruitcorso was LANDER met een eigen ‘corsobus’ vertegenwoordigd. Deze bus was geheel in stijl met fruit versierd. In het najaar van 2009 ontving LANDER in Zaltbommel de vrijwilligers en deelnemers van 1000-assen. Stichting 1000-assen organiseert jaarlijks een truckrun waarbij mensen met een handicap als erepassagier meerijden.
Joop van Beek, directeur van APS Pensioenteam in Waardenburg: “Onze organisatie heeft een platte structuur. Bij ons is iedereen even belangrijk. Behalve actuarieel geschoolde specialisten hebben we ook twee mensen met een handicap vanuit LANDER in dienst. Het is mooi om te zien hoe mensen opbloeien als ze de kans krijgen zich op de arbeidsmarkt te ontwikkelen. Daarnaast vinden wij het belangrijk om als team een goede afspiegeling van de samenleving te zijn. Dat is toch eigenlijk de normaalste zaak van de wereld?”
26 SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
Barend van Kessel, directeur van Van Kessel Wegenbouw: “De huidige economische crisis mag op zichzelf geen beletsel zijn om niet met LANDERmensen in zee te gaan. Als de crisis voorbij is, kan het weer hard gaan met de vraag naar personeel. Ondernemers moeten daar dan wel op voorbereid zijn.”
Bemanning op de corsobus
Corsobus LANDER
Erik Willems, directeur van APS Pensioenteam in Waardenburg: “De motivatie en inzet van de mensen die wij via LANDER in dienst hebben genomen, is meer dan gemiddeld goed.”
Jan van der Hidde, manager arbeidsmarktbeleid en productontwikkeling: “In 2009 hebben we belangrijke stappen gezet voor wat betreft de combinatie van werken en leren. Veel mensen bij LANDER hebben ontdekt, en we hebben daar zelf aan meegewerkt, dat die combinatie heel goed mogelijk is. Daarnaast hebben veel mensen ontdekt dat ze bij voortduring er nog steeds wat bij kunnen leren. Ze zouden ook kunnen zeggen: met mijn beperking houdt het een keer op, dit was het wel. Maar dat is eigenlijk voor niemand het geval. Niet iedereen zal er zo over denken, maar een groot deel van de medewerkers van LANDER is er nu van doordrongen dat het handig is om te blijven leren, omdat zij er zelf veel mee opschieten. Dat we in 2008 het OLC hebben ingesteld, was al bijzonder, maar dat het in 2009 is aangeslagen en werkzaam is gebleken, beschouw ik als de grootste winst van het afgelopen jaar.”
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S ORGANISA T IE
De ondernemingsraad In 2009 zijn verschillende instemmingaanvragen aan de OR voorgelegd. De OR heeft in alle gevallen instemming verleend, soms met kanttekeningen en soms na enige discussie. Voor instemming met betrekking tot de risico-inventarisaties en evaluaties van de divisie Plaatsing en de afdeling Match en Businesspost werd naar de bevindingen van een extern bureau gekeken. Op basis hiervan heeft de OR instemming verleend. De plannen van aanpak zullen te zijner tijd worden behandeld. De OR heeft ook ingestemd met de aanvraag om vanwege leegloop-uren en de recessie de verlofsaldi terug te dringen door compensatie-uren in te plannen en de opbouw van compensatie-uren te voorkomen. De OR heeft zich over het investeringsvoorstel huisvesting voor de vestiging Poppenbouwing Geldermalsen gebogen. De OR bracht positief advies uit, maar de plannen gingen uiteindelijk niet door. Alleen de dringend noodzakelijke verbeteringen in de kantine hebben plaatsgevonden. De bouw en verbouwplannen die begin 2009 werden gemaakt, werden opgeschort vanwege de economische crisis en ook
de mogelijke wijzigingen in de SW naar aanleiding van de aanbevelingen van de Commissie De Vries. Ook het beleidsplan 2010-2011, ‘Werken en Leren’, staat in het teken van de aanbevelingen van de Commissie De Vries. Over de implementatie ervan is de OR stapsgewijs op de hoogte gehouden. In dit verband waren de leden van de OR op 10 juni 2009 uitgenodigd voor een werkconferentie over het thema ‘Regie op werk en participatie, gemeentelijke sturing vernieuwd’. Samen met de leden van het algemeen bestuur, dagelijks bestuur, managementteam en de beleidsmedewerkers arbeidsmarktbeleid werd over de plaats van LANDER in het Rivierengebied gediscussieerd.
In het kader van het initiatiefrecht van de OR zijn stappen ondernomen naar een betere onkostenvergoeding voor zakelijke reizen. Een commissie van de OR heeft zich met dit onderwerp beziggehouden. De commissie onderzocht de werkelijke kosten per kilometer en besprak de resultaten daarvan met de directie en het managementteam. De kwestie kon positief worden afgerond. De kilometervergoeding zal redelijkerwijs met de kosten per kilometer meestijgen. POCMEON, de overkoepelende organisatie van ondernemingsraden van SW-bedrijven, organiseert jaarlijks een themadag. Het thema in 2009 was ‘Vernieuwende medezeggenschap’. De aanwezigen konden vragen stellen aan en discussiëren met een forum van vertegenwoordigers uit de politiek en het bedrijfsleven. Vervolgens werd in kleine
De leden van de OR hebben ook in 2009 diverse cursussen gevolgd: een tweedaagse cursus op 1 en 2 april 2009 en een eendaagse cursus op 2 december 2009. Een aantal leden nam deel aan een tweedaagse SW-conferentie over ‘Vernieuwende medezeggenschap’. De OR nam in 2009 afscheid van twee leden. Dick Jansen nam afscheid van LANDER en de OR om met FPU te gaan. Hij was maar liefst vijfentwintig jaar voorzitter van de OR. Ook Arjen de Weerd nam afscheid van LANDER en daarom ook van de OR. In de tweede helft van 2009 werd een verkiezingscommissie samengesteld. Deze commissie plande een datum en maakte een verkiezingsplanner. Directie, managementteam, vakbonden en personeel van LANDER kregen vervolgens informatie over de verkiezingen op 10 februari 2010. Geïnteresseerde medewerkers konden zich ervoor aanmelden. De manager Financiën en Informatie van LANDER heeft de OR in 2009 geïnformeerd over de financiële kwartaal-, halfjaar- en jaarcijfers, evenals over de begrotingen en begrotingswijzigingen. De OR heeft in 2009 maandelijks overleg met de directeur van LANDER gehad en periodiek overleg met het managementteam en het cluster Arbo. De OR heeft deze contacten als prettig en vertrouwelijk ervaren.
Ondernemingsraad DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S ORGANISA T IE
27 SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
Uit een notitie over de terugdringing van het ziekteverzuim bleek dat het ziekteverzuim binnen LANDER hoog is. Mede naar aanleiding hiervan besloot het managementteam in overleg met de OR het contract met Arbodienstverlener Achmea per 1 januari 2010 niet te verlengen. Om continuïteit in de verzuimbegeleiding te waarborgen, werden twee bedrijfsverpleegkundigen in dienst genomen. Daarnaast werd een contract met de (voormalig) bedrijfsarts dr. Theo Beissel gesloten om voor de nodige begeleiding te zorgen, zoals voorgeschreven in de Wet verbetering poortwachter.
groepen een nieuwe, ongebruikelijke medezeggenschapsstructuur uitgewerkt. Het was een geslaagde en leerzame dag en informeel zijn weer nieuwe contacten gelegd.
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
28
De WSW-raad De WSW-raad houdt zich namens de gemeenten bezig met de werking van de WSW vanuit het oogpunt van de gebruiker. De aandacht gaat daarbij vooral uit naar werken en participeren naar vermogen van WSW-ers, de wijze waarop LANDER met de WSW-ers op de wachtlijst omgaat en welk WSW-beleid LANDER gaat voeren.
2009 is voor de WSW-raad niet alleen een startjaar geweest, maar ook een jaar waarin de uiteindelijke vorm werd gevonden om vol vertrouwen aan een nieuw jaar te beginnen. De WSW-raad hoopt in 2010 de belangen van alle WSW-ers zo goed mogelijk bij gemeenten voor het voetlicht te brengen.
De start van de WSW-raad werd in 2008 voorbereid. Vervolgens konden de zes leden van de raad op 7 januari 2009 worden geïnstalleerd. De leden hebben zich in de eerste helft van 2009 nog met de verdere vormgeving van de raad beziggehouden, bijvoorbeeld door het open vaststellen van het huishoudelijk reglement. Daarnaast werden een voorzitter en een secretaris gekozen en heeft de raad zich aan alle WSW-ers voorgesteld. Hierna kon de Raad met het echte werk aan de slag.
De WSW-raad heeft besloten een koppeling te maken tussen de WSWraad en de AWBZ-raad. Als het aantal AWBZ-cliënten toeneemt, zal de WSW-raad namens de AWBZ-raad optreden. De WSW-raad is eind 2009 de verkiezingen van een nieuwe raad in het begin van 2010 gaan voorbereiden. Ook is de raad begonnen met het opstellen van een eigen jaarplan 2010. Dit jaarplan kan de raad in 2010 de nodige houvast geven.
WSW-raad
Jan van der Sluis, manager Financiën & Informatie: “Ondanks de heel slechte financieel-economische omstandigheden in 2009, hebben we vorig jaar toch een heel behoorlijk resultaat gescoord: een aanzienlijk beter resultaat dan we hadden begroot. We hadden een resultaat van normale baten en lasten verwacht, maar dat is veel beter uitgepakt. Het is ons gelukt om dankzij een strenge discipline de kosten in de greep te houden. Daarnaast hebben we veel succes gehad bij de verkoop van onze producten en diensten. Voor 2010 hoop ik, en verwacht ik ook, dat we de nullijn zullen kunnen vasthouden. In de jaren daarna wordt het allemaal veel onzekerder en komen er grote risico’s op ons af, bijvoorbeeld vanuit de bezuinigingsopgave. We zullen wat dat betreft de tering naar de nering moeten zetten. Toch zullen zich ook weer nieuwe kansen aandienen en LANDER zal die ongetwijfeld weten op te pakken.”
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S ORGANISA T IE
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
In de tweede helft van 2009 heeft de WSW-raad met LANDER gediscussieerd over de manier waarop LANDER met de WSW-ers op de wachtlijst omgaat. Bij het plan om WSW-ers op de wachtlijst (meer) te activeren, is een aantal opmerkingen van de WSW-raad ter harte genomen. Daarnaast heeft de WSW-raad voor de eerste keer van het nieuwe beleidsplan van LANDER kennisgenomen. Dit beleidsplan was in de eerste helft van 2009 al door de gemeenten van commentaar voorzien. Deze keer kon de WSW-raad aan het einde van de vaststelling van het beleidsplan nog een inbreng hebben.
29
ORGANIGRAM LANDER
DIRECTIE
SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
Personeel & Organisatie
Financiën & Informatie
30
Ondernemingsraad
Arbeidsmarktbeleid & Productontwikkeling
Sector AWBZ
Sector Industrie
Sector Groen
Onderzoek & Monitoring
Divisie Plaatsing
Divisie Werk
Sector Dienstverlening
Team Tiel/Neder Betuwe Neerrijnen West Maas & Waal
Team Culemborg Buren Geldermalsen
Accountmanagement
DE ON T WI K K E L ING VAN L ANDER A L S ORGANISA T IE
Team Bommelerwaard
Match
Afkortingen Arbeidsmarkt en Opleidingsfonds Afvalverwijdering Rivierenland Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Beroepsbegeleidende leerweg Centrum Indicatiestelling Zorg Open leercentrum Ondernemingsraad Stichting Beheer Collectieve Middelen Sociale werkvoorziening Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekeringen Werkgeversadviespunt Rivierenland Wet inschakeling werkzoekenden Wet sociale werkvoorziening Wet werk en bijstand
Colofon Correspondentieadres: LANDER werk & participatie Afdeling Communicatie Postbus 128 4190 CC Geldermalsen Tekstbewerking: Vormgeving: Druk: Fotografie: Oplage:
Peter van Steen, Geldermalsen The-Line, Den Bosch Spijker Drukkerij, Buren Peter Venema, Hans Roest, Sebastiaan ter Burg en LANDER 1500
www.landergroep.nl
31 SOCIAAL JAARVERSLAG 2009
A&O-fonds AVRI AWBZ BBL CIZ OLC OR SBCM SW UWV WAPR WIW WSW WWB
Hoofdkantoor De Panoven 23 4191 GW Geldermalsen Postbus 128 4190 CC Geldermalsen T 0345 686 222 F 0345 686 223 E
[email protected] I www.landergroep.nl
Met LANDER werkt het!