Frankrijk: Kansen en bedreigingen in het mondiale wijngeweld. VVN nascholingscursus 13 oktober 2014 door Ibert van der Waal MV

Frankrijk: Kansen en bedreigingen in het mondiale wijngeweld VVN nascholingscursus 13 oktober 2014 door Ibert van der Waal MV

Onderwerpen die aan bod komen: • • • • •

Statistieken huidige situatie Franse wijnbouw Wijnwetgeving Stand van zaken in de wijngebieden 12.00 – 12.45 uur: lunchpauze Casus Bordeaux: beroemd, berucht, beroofd of berooid? • swOT Frankrijk • 12 wijnen VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014

Frankrijk: Kansen en bedreigingen in het mondiale wijngeweld

Statistieken huidige situatie Franse wijnbouw • Aanplant: totaal 754.864 ha (AOP 447.744, IGP/Sans IG 232.114 ha) cijfers 2012; laatste jaren afnemend • Productie: 31.358.686 hl AOP/IGP(cijfers 2013 FranceAgriMer) en 10.208.048 Sans IG & Autres: totaal 41.566.733 hl (3e plek na Italië en Spanje) • www.inao.gouv.fr, www.franceagrimer.fr en www.oiv.int • Grootste wijnconsument in Europa; VS grootste markt worldwide • Consumptie Frankrijk: 45 liter p.p. (cijfers 2013/OIV) • Licht afnemende export (cijfers 2013 t.o.v. 2012) • Rooiprogramma EU: totaal EU 262.000 ha van 2009-2011, rooisubsidie was voor 175.000 ha; aandeel Frankrijk = 51.000 ha (cijfers OIV) • Productie: ruim 55 hl/ha • Export: ruim 30 %, gemiddelde prijs € 5,37/l; per liter stil € 4,17/l (IGP € 2,06/l); mousseux € 15,56/l

VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014


Rendementen • Afhankelijk type kloon, onderstok, leeftijd stok, grondtype, bemesting, plantdichtheid, snoeiwijze, loofwandbeheer, klimaat (irrigatie beperkt toegestaan) • Afnemend de laatste decennia (door kwaliteitsslag?) • Laatste tijd weer discussie om rendementen weer te verhogen



Wijnwetgeving • Nieuwe wijnwet Europa: - Kwaliteitswijn, met geografische aanduiding: DOP, IGP (NL: BOB, BGA) - Wijn, zonder geografische aanduiding • Franse vertaling: - DOP: AOP (307): voorheen AOC, VDQS vervalt - IGP: IGP (76):voorheen Vin de Pays - Vin: Vin de France VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014


Châteaux/domaine classificaties • 1855 • Cru Bourgeois: jaarlijks herzien www.crusbourgeois.com • Graves • Sauternes/Barsac • Saint-Emilion: laatste herziening: 2012 • Provence Cru Classé… VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014


Geclassificeerde wijngaarden/gebieden • 1er Cru en Grand Cru systemen • Loire Crus: Quarts de Chaume Grand Cru en Coteaux du Layon Premier Cru Chaume • Verder: Languedoc Crus • Muscadet de Sèvre et Maine Crus (Clisson, Gorges, Le Pallet, Goulaine, Monnières-St-Fiacre, Château Thébaud en Mouzillon-Tillières), Anjou Villages Brissac, … • Etc. VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014


Grote wijnbedrijven • • • • •

Castel (volume); LVMH (waarde) Grands Chais de France Pernod Ricard Jean Claude Boisset JeanJean/Foncalieu/Gérard Bertrand/Val d’Orbieu • Vrancken-Pommery (aandeel naar Castel) VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014


Mousserende wijnen • Blind proeven: 2 mousserende wijnen • 7 crémant gebieden • Overig belangrijke mousseux + technieken



Vins mousseux de France



Appellations vins mousseux REGION

AOC

Vallée de la Loire

Crémant de Loire Anjou Mousseux Saumur Mousseux Saumur Pétillant Touraine Pétillant ou Mousseux

(1) (9) (10)

Vouvray Pétillant ou Mousseux Montlouis Pétillant ou Mousseux

(12)

Champagne

Champagne

(16)

Blanc et rosé

Bourgogne

Crémant de Bourgogne Bourgogne Mousseux

(2)

Blanc et rosé Rouge uniquement

Alsace

Crémant d’Alsace

(3)

Blanc et rosé, ce dernier étant issu à 100% de Pinot noir

Jura

Crémant du Jura Côtes du Jura Mousseux Arbois Mousseux Etoile Mousseux

(13)

Blanc et rosé Blanc et rosé Blanc et rosé Uniquement en blanc

Vin de Savoie Mousseux Pétillant de Savoie Vin de Savoie Mousseux Ayze

(8)

Blanc et rosé Blanc et rosé Ayze est le seul Cru pouvant être vendu sous son nom. Uniquement en blanc Blanc et rosé

St-Péray Mousseux

(7)

Crémant de Die Clairette de Die Méthode Dioise

(4)

Uniquement en blanc (cépage Marsanne et Roussanne) Uniquement en blanc Uniquement en blanc

Languedoc-Roussillon

Crémant de Limoux Blanquette de Limoux Blanquette Méthode Ancestrale*

(5)

Uniquement en blanc Uniquement en blanc Uniquement en blanc, issu à 100% de Mauzac

Sud-Ouest

Gaillac Mousseux

(15)

Blanc et rosé, Méthode Gaillacoise* (rurale)

Crémant de Bordeaux

(6)

Blanc et rosé

Savoie/Bugey

carte

PARTICULARITES

(11)

(14)

Seyssel Mousseux Bugey Mousseux

Vallée du Rhône

Bordeaux


Blanc et rosé Blanc et rosé Blanc et rosé Uniquement en blanc Blanc, rouge et rosé. Le rouge est issu à 100% de cabernet franc. Uniquement en blanc Uniquement en blanc


Technieken mousseux



Stand van zaken in de wijngebieden • • • • • • • • • • •

Jaargang 2013 en oogstverwachtingen 2014 Champagne Languedoc/Roussillon Elzas Savoie/Jura Loire Provence/Corsica Bourgogne/Beaujolais Sud-Ouest Rhône Bordeaux/Charente



Champagne • 33.089 ha (32.992 AOP = 97 overig): cijfers INAO 2012; 2013: 33.573 ha • Toekomstig nieuwe aanplant • LVMH, Vrancken Pommery en de rest • Champagne(+ Ardenne) en bio (404 ha) • Waarde export: 29 % (en 7 % volume); 45 % productie is export • Millésimé investering interessant? • Project 2030 • Marktpositie nationaal en internationaal VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014


Languedoc/Roussillon • 169.108 ha (51.540 AOP + 117.568 overig) • Concentratie van bedrijven • AOP Languedoc, Languedoc + dorpsnaam, AOP Picpoul de Pinet/Terrasses du Larzac en AOP Communale + Crus (Corbières-Boutenac etc.) • Proeven 2013 Picpoul de Pinet, Domaine Félines Jourdan • Bio (20.830 ha) • Marktpositie nationaal en internationaal • Vin de France



Elzas • • • •

15.788 ha (15.578 AOP + 210 overig) IGP Côtes de Meuse Heroriëntatie Proeven 2007 Riesling Grand Cru Schoenenburg, Domaine Agapè • Coops, négociants en domaines • Elzas en bio (2.127 ha) • Marktpositie nationaal en internationaal



Savoie/Jura • 5.885 ha (4.578 AOP + 1307 overig) • Interessante rassen als (wit) savagnin, jacquère, altesse/roussette, bergeron, chasselas, (blauw) poulsard, trousseau en pinot noir • Savoie/Jura en bio (316 ha Franche-Comte) • Marktpositie nationaal en internationaal • Blijft niche handel



Loire • • • • • • • • •

61.884 ha (49.975 AOP + 11.909 overig) IGP Val de Loire Fragmentatie Sauvignon imago Muscadet en chenin blanc appellaties Proeven 2011 Montlouis Les Choisilles, François Chidaine Loire rouge Loire en bio (2.295 ha) Marktpositie nationaal en internationaal



Provence/Corsica • • • • • • • • •

Provence: 39.005 ha (28.741 AOP + 10.264 overig) Corsica: 5.806 ha (2.930 AOP + 2.876 overig) Provence: rosé oriëntatie Naast Côtes de Provence (+ nu nog 18 crus 1955): niche Bandol, Cassis, Palette, Bellet, Coteaux d’Aix en Provence, Les Baux de Provence, Coteaux Varois en Provence en Coteaux de Pierrevert Corsica 9 AOP’s: Ajaccio, Patrimonio, Muscat du Cap Corse, Corse, Corse Calvi, Corse Porto-Vecchio, Corse Figari, Corse Sartène, Corse Coteaux du Cap Corse + IGP Ile de Beauté Bio (751 ha Corse en 14.885 ha Provence) Marktpositie beide gebieden nationaal en internationaal Merken als AIX, MIP, Ott, Esclans etc. Proeven 2013 AIX Coteaux d’Aix en Provence rosé



Bourgogne/Beaujolais • • • • •

Bourgogne 29.587 ha (29.291 AOP + 296 overig) Beaujolais 17.515 ha (17.141 AOP + 374 overig) Négociants en domaines Schaarste Proeven 2010 Meursault Les Narvaux Karel de Graaf en 2009 Beaune 1er Cru Clos des Fèves, Domaine Chanson • Bourgogne/Beaujolais en bio (2.578 ha) • Beaujolais Nouveau + crisis • Marktpositie nationaal en internationaal



Sud-Ouest • • • • • • •

18247 ha (15.674 AOP + 2.573 overig) Coop’s Gascogne Bio (2.307 ha Midi-Pyrenees) Niches Madiran, Pacherenc, Béarn, Marcillac, Cahors, etc. Proeven 2011 Cahors Château Chevaliers Lagrezette Malbec Marktpositie nationaal en internationaal



Rhône • • • •

126.307 ha (72.568 AOP + 53.739 overig) IGP du Vaucluse, IGP des Collines Rhodaniennes etc. Négociants en domaines Proeven 2010 Saxeolum, Collines Rhodaniennes, Vignobles de Seyssuel • Rhône en bio (4.979 ha) • Marktpositie nationaal en internationaal



Bordeaux/Charente • • • • • • • • • •

Bordeaux: 115.348 ha (112.878 AOP + 2.470 overig) IGP Atlantique Charente: 5.055 ha (962 AOP + 4.093 overig) Bordeaux: Tweedeling beroemde châteaux en ‘rest’ Investeringen grote bedrijven Bordeaux en bio (9.752 ha Aquitaine) Blind proeven: 2 Bordeaux Marktpositie nationaal en internationaal Charente: opleving Cognac IGP Charentais



‘Opkomende’ autochtone druivenrassen • Populariteit sauvignon blanc • (Wit) rolle = vermentino, viognier, marsanne, roussanne, picpoul, romorantin, savagnin, petit/gros manseng… • (Blauw) mourvèdre, carignan, cabernet franc, malbec, tannat, négrette, fer servadou… • Kruisingen: (blauw) marselan, caladoc • (Wit) verdesse, (blauw) counoise (Vouillamoz) VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014


romorantin

rolle VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014

picpoul viognier

roussanne Frankrijk: Kansen en bedreigingen in het mondiale wijngeweld

marsanne

savagnin

caladoc marselan mourvèdre

cabernet franc

carignan

alicante bouschet VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014

malbec Frankrijk: Kansen en bedreigingen in het mondiale wijngeweld

petit verdot

négrette

Wijnbouwontwikkelingen • • • •

Meer interesse autochtone druivenrassen Klimaatproblemen en irrigatie Snoeiwijzen en loofwandbeheer Ziekten: esca (schimmel) flavescence dorée (virus + insect) court-noué (grape vine fanleaf virus GFV; chardonnay = gevoelig) Suzuki-fruitvliegje: blauwe druiven



Bio • • • • • • • • •

64.901 ha; 8,2 % van het Franse wijnoppervlak Verdrievoudigd laatste 5 jaar (cijfers AgenceBio) 4.927 wijnboeren, 280 coop’s Lutte raisonnée Terra Vitis: www.terravitis.com Bio Bio dynamisch Vin nature Sustainable



swoT: bedreigingen Frankrijk • Versnippering AOP/IGP systeem • Klimaatproblemen en irrigatie • Gefragmenteerde promotie CIVB, BIVB, CIVP, Sopexa, Sud de France… • De ‘Franse houding’



swOt: kansen Frankrijk • Veel niche wijnen + druivenrassen • Vin de France = antwoord op cépagewijnen Nieuwe Wereld? • Naast vele familiebedrijven ook grote internationale spelers op de markt • Imago in emerging markets • Veel kennis en traditie • Komt op stoom met bio VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014




Casus Bordeaux: beroemd, berucht, beroofd of berooid? Sinds jaar en dag is Bordeaux het referentie voorbeeld van veel wijnbedrijven over de wereld. Ook in wijnopleidingen wordt nog steeds relatief veel aandacht aan deze beroemde regio gegeven. Toch zijn er nogal wat bedreigingen voor het wijngebied waar de laatste 10 jaar astronomische bedragen voor een fles wijn gevraagd werden. 1. 2. 3. 4.

Beschrijf de marktontwikkelingen van het afgelopen decennium. Beschrijf het systeem van primeurhandel op de Place de Bordeaux. Welke recente ontwikkelingen beïnvloeden dit systeem? Bordeaux is ook vaak geboortegrond geweest van nieuwe vinificatietechnieken en kent meerdere zeer bekende (internationaal) raadgevende oenologen. Bespreek enkele personen en welke (recente) technieken kun je noemen? 5. Kees van Leeuwen van de Universiteit van Bordeaux is bekend om zijn terroironderzoek. Noem enkele ontwikkelingen op het gebied van terroironderzoek in Bordeaux. VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014


Vraag 1 casus: Beschrijf de marktontwikkelingen van het afgelopen decennium

Stijgende prijzen: 2000, 2005, 2009, 2010 1e Grand Cru Classés: + 703 % (1986-2012) 2e Grand Cru Classés (7 super seconds): + 340 % 3e Grand Cru Classés: + 180 % Bulk Bordeaux AOP: + 25 % in 25 jaar… Groter verschil rijke en arme châteaux Emerging markets: Azië, Rusland (BRIC (S?)) Kopende (Chinese) zakenlui VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014


• • • • • • • • • • • • • • •

Vraag 1 casus: Beschrijf de marktontwikkelingen van het afgelopen decennium. 2000: milleniumjaar 2001: in de schaduw van 2002: matig 2003: warm; nieuwe wereldwijnen 2004: net niet 2005: top en duur 2006: goed 2007: wisselend 2008: horecajaar 2009: top en erg duur 2010: top en nog duurder 2011: in de schaduw van 2012: gemiddeld 2013: moeizaam 2014: hagel, veel regen; indian september: toch nog veelbelovend



• • • •

Vraag 2 casus: Beschrijf het systeem van primeurhandel op de Place de Bordeaux Half jaar na oogst: proeverij Courtiers www.vins-bordeaux-courtiers.com Négociants www.vins-bordeaux-negoce.com Tranches: voorfinanciering, speculatief





Vraag 3 casus: Welke recente ontwikkelingen beïnvloeden dit systeem?

• Château Latour: uit primeurhandel gestapt • Château d’Yquem: flash-verkoop 3 jaargangen, aangeboden via online retailer • 2013 oogst en mislukte campagne • Voorraadpositie négociants • Acties à la Lidl • Primeursysteem heeft meerdere stormen overleeft • Liv.ex 100 index www.liv-ex.com • www.bordeauxindex.com • Wine Spectator Auction Index etc. VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014


Vraag 4 casus: Bordeaux is ook vaak geboortegrond geweest van nieuwe vinificatietechnieken en kent meerdere zeer bekende (internationaal) raadgevende oenologen. Bespreek enkele personen. • • • • • • • • • • • •

Jean Ribéreau-Gayon † en Emile Peynaud † Denis Dubourdieu: promotor macération pelliculaire Michel Rolland: concentratie Stéphane Derenoncourt: Clos Fourtet, Domaine de Chevalier, Brown, Derenoncourt California: 90 % kwaliteit wijn komt uit de wijngaard Jean-Luc Thunevin: vin de garage Olivier Dauga: ruim 20 châteaux/domaines Frankrijk, Spanje, Marokko… Eric Boissenot (pa Jacques net overleden): finesse, balans en kwaliteit tannines; adviseert veel 1er grand cru classés, Rauzan-Ségla etc. Hubert de Boüard: Fieuzal, La Pointe, Meyney, Grand Puy Ducasse, Ixsir… Antoine Médeville: Labaratoire Oenoconseil Lurtons: François/Jacques Jean-René Matignon: Pichon Baron Etc.



Vraag 4 casus: Bordeaux is ook vaak geboortegrond geweest van nieuwe vinificatietechnieken en kent meerdere zeer bekende (internationaal) raadgevende oenologen. Welke (recente) technieken kun je noemen?

• Emile Peynaud: rijper plukken, gezonde druiven, vergisting op lage temperatuur, kleine badges, controle van de malo • Dubourdieu ‘recept’ • Vinificatie Intégrale • Tri Optique • Micro Cuvées (diverse formaten vaten en materialen) VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014


Vraag 5 casus: Kees van Leeuwen van de Universiteit van Bordeaux is bekend om zijn terroironderzoek. Noem enkele ontwikkelingen op het gebied van terroironderzoek in Bordeaux.

• Terroir = de interactie van wijnstok, bodem, klimaat en mens op de totstandkoming van wijn • Vinologencursus blz. 8-32 en 33: 4 grondtypen in Saint-Emilion • Recent onderzoek Kees van Leeuwen, Bordeaux Sciences Agro (Universiteit van Bordeaux) VVN-nascholingscursus 13 oktober 2014


Onderzoek Kees van Leeuwen e.a. • Temperatuur management: keuze druivenras, loofwandbeheer, klimaatverandering • Licht management: snoeimethode • CO2: fotosynthese • H2O management: stemwaterpotentieel • Mineralen: focus op N



Onderzoeksinstituten • l’Institut Français de la Vigne et du Vin = fusie van ENTAV en ITV France • Merknaam: ENTAV-INRA • Domaine de Vassal/du Pech Rouge/de l’Espiguette



Bordeaux: beroemd, berucht, beroofd of berooid? • Beroemd: kwaliteit, classificaties, châteaux imago • Berucht: prijs high end wijnen, wijnschandalen • Beroofd: letterlijk & figuurlijk • Berooid: meerdere malen in de geschiedenis, toekomstcrisis négoce en châteaux?



Questions?



Frankrijk: Kansen en bedreigingen in het mondiale wijngeweld. VVN nascholingscursus 13 oktober 2014 door Ibert van der Waal MV

Recommend Documents