Financial planning voor ondernemers Heb jij al poen voor je pensioen?
Dutch Network Group
1! van 12 !
Voorwoord De pensioenen van ondernemers zijn al langere tijd onderwerp van discussie. Terwijl in Den Haag wordt gediscussieerd over het voortbestaan van het pensioen in eigen beheer (1), zitten er nog steeds miljarden aan geblokkeerd vermogen 'vast' in het mkb juist vanwege pensioenverplichtingen. Dat vormt een belemmering bij bedrijfsovernames. Immers, een koper zal minder willen betalen als de pensioenverplichtingen te hoog zijn. In dit onderzoek zal onder andere naar voren komen hoeveel van onze ondervraagden zijn geld voor later regelt via een pensioen-bv. Pensioendeskundigen verwachten dat binnen nu en tien jaar 60% van de ondernemers met (vervroegd) pensioen gaat. Stel dat alle dga's bij waardeoverdracht naar een aparte pensioen-bv wel het verschil tussen de fiscale en commerciële waarde ten laste van de winst brengen, dan is de kans groot dat er tientallen miljarden ten laste van de vennootschapsbelasting komen. Afgezien van de speciale problematiek van de dga's zijn er natuurlijk ook de 'gewone' ondernemers. Hun pensioenbewustzijn is iets groter dan dat van de gemiddelde Nederlander. De laatste, zo blijkt uit recent onderzoek door Gfk in opdracht van Delta Lloyd (2), heeft lang niet altijd een pensioenberekening gemaakt. Ook blijken veel ondernemers niet op de hoogte van de gevolgen van een echtscheiding voor het pensioen van henzelf en hun partner. Om er achter te komen hoe het gesteld staat met de financial planning, pensioenen en AOV’s van ondernemers zochten wij het uit.
1.
Van der Leij, L. (31 oktober 2015)Pensioen in eigen beheer herzien of schrappen lijkt lood om oud ijzer, Financieel Dagblad 2. Delta lloyd.nl - Hoe gaat Nederland met Pensioen
Dutch Network Group
2 ! van 12 !
Inleiding Dutch Network Group (onder andere uitgever van tijdschrift De Zaak) heeft een enquête gehouden onder 290 ondernemers om meer te weten te komen over de financial planning van ondernemers in Nederland. Er is hen onder andere gevraagd of ze het belangrijk vinden geld opzij te zetten voor later, wat ze met dit geld willen doen, hoe ze aan dit geld denken te gaan komen en of ze hun financiële risico’s gedekt hebben. Uit het onderzoek blijkt dat 92% van de ondervraagden het belangrijk vindt om geld opzij te zetten voor later, maar tevens blijkt dat slechts 38% van de ondervraagde ondernemers daadwerkelijk denkt voldoende opzij te hebben gezet voor later. Uitgebreidere resultaten zijn in dit rapport te lezen.
Dutch Network Group
3 ! van 12 !
Data De enquête is ingevuld door 290 ondernemers in Nederland. De enquête is onder de aandacht gebracht door het te verspreiden via de kanalen van Dutch Network Group. 148 respondenten hebben de enquête bereikt via de nieuwsbrief van De Zaak, 93 via de nieuwsbrief van de MKB Servicedesk, 33 via de nieuwsbrief van de ZZP Servicedesk en de overige 16 respondenten zijn op andere manieren bij de vragenlijst gekomen, bijvoorbeeld via sociale media. Het grootste deel van de ondernemers die deelnamen aan het onderzoek heeft geen werknemers (53%), 30% heeft 1 tot 5 werknemers, 8% heeft 6 tot 10 werknemers en nog eens 8% heeft 11 tot 50 werknemers. Slechts 1% van de respondenten heeft meer dan 50 werknemers. De ondervraagde ondernemers komen uit verschillende branches. De brancheverdeling is te zien in onderstaande tabel Brancheverdeling respondenten Branche
Aantal ondernemers
Bouw Cultuur, sport en recreatie Detailhandel Energie, water en milieu
25 9 30 1
Financiële diensten
24
Gezondheid
16
Groothandel
12
Horeca ICT en media Industrie Land- en tuinbouw Logistiek
4 36 9 10 3
Overig
32
Zakelijke dienstverlening
79
Totaal aantal ondernemers
290
Omdat in sommige branches slechts enkele ondernemers actief zijn, zijn er geen conclusies getrokken op basis van de brancheverdeling.
Dutch Network Group
4 ! van 12 !
Er is ook gekeken naar de leeftijd van de deelnemende ondernemers. De verdeling op basis van het geboortejaar van de ondernemer is in onderstaande grafiek te vinden. 30
22,5
15
7,5
0
1931 1943 1945 1947 1949 1951 1953 1955 1957 1959 1961 1963 1965 1967 1969 1971 1973 1975 1977 1979 1981 1983 1985 1988 1990 1992
Dutch Network Group
5 ! van 12 !
Resultaten Hieronder zullen de antwoorden van de 290 deelnemende ondernemers op de gestelde vragen aan bod komen.
Geld opzij zetten met het oog op de toekomst Op de vraag ‘Vind je het belangrijk geld opzij te zetten voor later?’ antwoordde 92% van de ondernemers met ‘Ja’ en 8% van de ondernemers met ‘Nee’.
Nee (8%) 22
Ja (92%) 268
Hoeveel heeft men dan nodig en is dat genoeg? De ondernemers werd gevraagd hoeveel geld zij nodig denken te hebben per maand vanaf het moment dat ze stoppen met werken. Gemiddeld dacht men €2979,- per maand nodig te hebben. In onderstaande tabel is het gegeven antwoord op de vraag hoeveel de ondernemer nodig denkt te hebben ingedeeld naar het aantal werknemers dat de ondernemer heeft. Benodigde pensioengeld ondernemers Aantal werknemers
Hoeveel geld nodig per maand vanaf pensioen?
0
€ 2.869-
1-5
€ 3.210-
6-10
€ 3.127-
11-50
€ 2.691-
51 of meer
€ 2.900-
Dutch Network Group
6 ! van 12 !
Vervolgens is de vraag: ‘Denk je dat je voldoende opzij hebt gezet voor later?’ gesteld. Deze vraag werd door slechts 38% van de ondervraagden bevestigend ingevuld.
Ja (38%) 111
Nee (62%) 179
Geld voor later: hoe kom je er aan en wat ga je er mee doen? In onderstaande cirkeldiagram is aangegeven hoeveel mensen een bepaalde antwoordmogelijkheid hebben aangevinkt bij de vraag: ‘Hoe heb je je geld voor later geregeld of hoe ben je dat van plan te gaan regelen?’ Er waren meerdere antwoorden mogelijk, dus de percentages in de cirkeldiagram tellen op tot meer dan 100. Hoe heb je je geld voor later geregeld of hoe ben je van plan dat te gaan regelen (percentages)?
18,62 18,28
33,10 21,38
22,41 41,03
Via een verzekeraar Via de Bank Vanuit opbrengsten eigen bedrijf Door zelf te gaan sparen/beleggen Door te investeren in onroerend goed Via een Pensioen-bv Nee, dat weet ik nog niet
49,66
Uit bovenstaande figuur is op te maken dat de helft van alle respondenten zegt zelf te gaan sparen/ beleggen om aan hun geld voor later te komen. De pensioen-bv is daarnaast de minst populaire manier om geld voor later te regelen.
Dutch Network Group
7 ! van 12 !
Aansluitend werd gevraagd hoe de ondernemer om zou gaan met zijn/haar pensioengeld. De antwoorden op deze vraag zijn weer volgens hetzelfde principe waarbij meerdere antwoorden mogelijk zijn in onderstaande cirkeldiagram te zien. Hoe ga jij straks om met jouw (pensioen)geld (percentages)?
6,55 7,24
17,93
1,38
Ik wil genoeg hebben om luxe te kunnen leven Ik wil genoeg hebben om normaal te kunnen leven Ik wil extra geld overhouden om te kunnen investeren Ik wil er een grote reis van maken Ik wil iets anders gaan doen namelijk... Ik heb nog geen idee
2,41
77,59
Zoals af te lezen uit de bovenstaande diagram wil het grootste deel van de respondenten genoeg pensioengeld hebben om normaal te kunnen leven. Ondernemers zijn over het algemeen niet van plan om geld over te houden om te kunnen investeren.
Financiële risico’s voor ondernemers De derde en laatste meerkeuze vraag die is gesteld aan de ondernemers is: ‘Met welke verzekering(en) heb je je financiële risico privé gedekt?’. De antwoorden op deze vraag zijn te lezen in het figuur hieronder. Met welke verzekering(en) heb je je financiële risico privé gedekt (percentages)?
12,07
33,10
8,28
41,03
61,72 40,00 36,21
Dutch Network Group
Aansprakelijkheidsverzekering AOV (arbeidsongeschiktheidsverzekering) Levensverzekering Overlijdensrisicoverzekering Lijfrente Ziektekostenverzekering Overig Geen
45,86
8 ! van 12 !
Het is te zien dat de meeste ondernemers minstens één verzekering hebben om zich tegen financiële risico’s privé te dekken. Slechts 12% van de ondernemers heeft geen enkele verzekering om zijn financiële risico’s privé te dekken. De grootst vertegenwoordigde verzekering is de ziektekostenverzekering, 61,72% van de ondervraagden zegt dit te hebben. Om te weten te komen of ondernemers zich bewust zijn van de gevolgen van een echtscheiding voor hun pensioen hebben we eerst gevraagd of de ondernemers getrouwd zijn (geweest). 210 van de 290 deelnemers gaf aan getrouwd of gescheiden te zijn. Aan deze 210 ondernemers is vervolgens gevraagd of zij weten wat de financiële gevolgen van een echtscheiding zijn voor het pensioen van henzelf en hun partner. 62% van de ondernemers zegt wel te weten wat deze gevolgen zijn, 38% zegt dit niet te weten.
Nee (38%) 80
Ja (62%) 130
Op welke leeftijd willen ondernemers stoppen? Aan de ondernemers is gevraagd op welke leeftijd zij willen stoppen met ondernemen. 41% wil tussen zijn 60ste en 65ste stoppen, 34% tussen zijn 65ste en 70ste, 14% tussen zijn 50ste en 60ste, 8% zegt door te willen werken tot ze er bij neervallen en slechts 2% van de ondervraagden wil al voor zijn 50ste stoppen.
2% 8%
14% Voor mijn 50ste Tussen mijn 50ste en 60ste Tussen mijn 60ste en 65ste Tussen mijn 65ste 70ste Tot ik er bij neerval
34% 41%
Dutch Network Group
9 ! van 12 !
Er is echter wel een verschil te zien in de leeftijd waarop de ondernemers willen stoppen vergeleken met de leeftijd die de ondernemer nu heeft. Ondernemers die zeggen vroeg te willen stoppen zijn gemiddeld ook jonger dan ondernemers die zeggen op latere leeftijd te willen stoppen. In onderstaande tabel is de gemiddelde leeftijd te zien van de respondenten die antwoord hebben gegeven op de vraag: ‘Op welke leeftijd wil jij stoppen met ondernemen?’. Op welke leeftijd wil jij stoppen met ondernemen? Op welke leeftijd wil jij stoppen met ondernemen?
Aantal antwoorden
Gemiddelde leeftijd respondent
Voor mijn 50ste
6
36
Tussen mijn 50ste en mijn 60ste
42
46
Tussen mijn 60ste en mijn 65ste
120
50
Tussen mijn 65ste en mijn 70ste
98
55
Tot ik er bij neerval
24
54
In deze tabel is bijvoorbeeld te zien dat de gemiddelde leeftijd van mensen die voor hun 50ste wil stoppen 36 jaar is en de gemiddelde leeftijd van de mensen die willen ondernemen tot ze er bij neervallen 54 is.
Dutch Network Group
10 ! van 12 !
Conclusie Concluderend kan gezegd worden dat veruit de meeste ondernemers het wel belangrijk vinden om geld opzij te zetten voor later, maar dat slechts een klein deel van de ondernemers ook daadwerkelijk voldoende opzij denkt te hebben gezet. De helft van de ondernemers wil zelf sparen/beleggen om aan hun geld voor later te komen en de meeste ondernemers willen later genoeg geld overhouden om normaal te kunnen leven. De leeftijd waarop de respondenten willen stoppen met ondernemen ligt voor het grootste deel tussen de 60 en 70 jaar oud. Jongere ondernemers zeggen op jongere leeftijd te willen stoppen met ondernemen dan oudere ondernemers. Ondernemers hebben over het algemeen minstens één verzekering om hun financiële risico’s te dekken.
Dutch Network Group
11 ! van 12 !
Over Dutch Network Group Dutch Network Group is een full-service ondernemersplatform bekend van de merken MKB Servicedesk, De Zaak en ZZP Servicedesk en is recentelijk uitgebreid met het DNG Experience Centre en Café De Zaak. DNG biedt een crossmediaal ondernemersplatform waar de ondernemer altijd centraal staat. Door in te spelen op de vraag en redactioneel onafhankelijke informatie en oplossingen te bieden, creëert DNG relevante en praktische content voor ondernemers. Op deze manier inspireert, ondersteunt en helpt DNG huidige en toekomstige generaties ondernemers vooruit én verbindt zowel profit als non-profit organisaties aan ondernemend Nederland. Van concepten, relevante content, infrastructuur, marketinginzet tot aan personal support, bij DNG ben je aan het juiste adres. DNG heeft ervaring met het uitvoeren van onderzoek onder ondernemers. DNG beschikt over een grote hoeveelheid data over ondernemers in Nederland door de online platformen waarop zij zich begeven. Dit gecombineerd met het stellen van gerichte vragen geeft waardevolle inzichten in het ondernemersklimaat in Nederland. Samen zien we meer, blijven we scherp en ontdekken nieuwe mogelijkheden op het gebied van ondernemen. Reis mee en geef samen met ons kleur aan het landschap van ondernemerschap.
Dutch Network Group
12 ! van 12 !
