Update. Vakblad over pensioen en financial planning. Nr

Update. Vakblad over pensioen en financial planning. Nr 2 2009.

Voorwoord. De crisis ‘voorbij’ Je kan geen krant opendoen, de radio of televisie aanzetten of er wordt wel ergens aan gerefereerd: de crisis. Bij het schrijven van dit voorwoord, zitten we volgens de Volkskrant al op 270 dagen na het bekend worden van de crisis. 270 dagen waarin slecht nieuws de boventoon voert. Overigens voert slecht nieuws bijna altijd de boventoon in de media, dus zo bijzonder is het ook weer niet. Maar dit terzijde. Want het voelt dit keer allemaal anders aan. Het is allereerst lang geleden dat we economisch zo hard werden getroffen. Verder volgt de crisis op een lange periode waarin we vooral veel groei hebben gekend. Daarnaast doet de crisis zich ook in alle sectoren van de maatschappij en het bedrijfsleven voelen. En er speelt nog iets mee. We zijn inmiddels zo gewend geraakt ons leven in eigen hand te nemen, dat we ons de tegenvallers maar moeilijk laten welgevallen. Na aanvankelijk lijdzame maanden, ontstaat er steeds meer initiatief om de crisis te lijf te gaan. Een houding die mij aanspreekt en navolging verdient. Zo heeft een groep ondernemers onlangs besloten dat het maar eens afgelopen moet zijn met doemdenken en heeft in samenwerking met De Telegraaf de website ‘stop de crisis’ (www.stopdecrisis.nl) gelanceerd. Surf er eens heen en ontdek zelf dat er ook nog veel positief nieuws is te melden. Want de crisis biedt evenzeer kansen, zo valt in deze Update te lezen. Zelf kan ik ook met goed nieuws afsluiten: Zwitserleven is zeer recent uitgeroepen tot ‘Verzekeraar van het jaar’. Deze prijs, die voor het eerst is uitgereikt, gaat naar bedrijven en personen in de branche die uitmuntend presteren. Het zichtbaar maken van kwaliteit en het stimuleren daarvan, zijn twee belangrijke criteria. Een bericht dat wat mij betreft een ereplaats krijgt op de Telegraaf website. Rolf van Woerkom Directeur Marketing & Sales

Inhoudsopgave. Voorwoord

2

Crisis en Kansen. Nieuwe werkelijkheid biedt kansen voor financieel adviseurs.

4

Ontslagvergoeding: wel of geen RVU?

9

Door: Robert Collignon, Directeur Marketing Zwitserleven.

Door: Pieter Maat, beleidsadviseur Juridische zaken & beleid Zwitserleven (FiZie).

Piet Keizer, Ombudsman Pensioenen: ‘Laagdrempelig, informeel en kosteloos’.

11

AOW-leeftijd wordt verhoogd; kabinet zet in op 67 jaar.

14

Pensioendrama voor Zzp’ers dreigt.

18

Herverzekeren: risico, schade en verzekeringsoplossing.

20

Het Zwitserleven DGA Pensioen. De zekerheid van een goed pensioen.

22

Door: Georges Biever en Poul Gelderloos, Senior Beleidsadviseurs Zwitserleven (FiZie).

Door: drs. Poul Gelderloos, beleidsadviseur Juridische zaken & beleid Zwitserleven (FiZie).

Door: Bas Smelt, Trade Marketeer Zwitserleven.

Door: Marion Boom, Technisch Productmanager Zwitserleven.

Door: Peter Keizer, Segment Manager MKB.

Update: Hét vakblad voor personen die werkzaam zijn op het gebied van pensioen en financial planning. Update is een uitgave van Zwitserleven en verschijnt vier keer per jaar. Redactie: Marion Boom, Stephan van Paridon, Leontine Mulder, Pieter Maat. Vormgeving: Ilse van der Gaag Deze Update is verder tot stand gekomen met medewerking van: Pieter Maat, Robert Collignon, Georges Biever, Poul Gelderloos, Bas Smelt, Marion Boom en Peter Keizer. Redactie adres: Zwitserleven, Redactie Update, Burgemeester Rijnderslaan 7, 1185 MD Amstelveen, Telefoon 020-347 80 95, Telefax. 020-347 80 33, e-mail: [email protected] Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden uitgever en samenstellers geen aansprakelijkheid voor eventuele (druk-)fouten en/of onvolkomenheden. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Zwitserleven.

Crisis en kansen. Nieuwe werkelijkheid biedt kansen voor financieel adviseurs. Door: Robert Collignon, Directeur Marketing Zwitserleven.

We leven in een nieuwe werkelijkheid; aandelen kunnen (fors) in waarde verminderen, we realiseren ons dat toezichthouders ook niet alles weten, huizenprijzen kunnen dalen, ondanks de vergrijzing kan de werkloosheid oplopen en zelfs banken kunnen omvallen. In onze industrie zijn de statistieken somber. Het Centrum van Verzekeringsstatistiek (CVS) heeft berekend dat de Woekerpolis-affaire de industrie 1 miljard euro aan premieproductie heeft gekost … in 2008 alleen. De omzet op de hypotheekmarkt is meer dan gehalveerd. Zelfs vermogensbeheerders zien het merendeel van hun klanten in deposito’s verdwijnen in plaats van juist nu laag (?) in te stappen. Toch biedt juist deze markt kansen. Wanneer consumenten bewust op zoek zijn, biedt dit mogelijkheden tot het vergroten van klantenbestand en omzet. Juist voor de adviseur!

De oude wereld: zonder risico’s.

In een dergelijke wereld voelde de consument zich

In de oude wereld waren we langzaam gewend ge-

vrij om zich enig risico te permitteren. De overwaar-

raakt aan het idee dat we de risico’s fundamenteel

de van het huis werd benut, er werd actief belegd en

hadden beperkt. Immers, banken waren internatio-

de hypotheek mocht aflossingsvrij. De financieel

naal gediversifieerd. De balans van de meeste banken

adviseur die wees op de risico’s en adviseerde om toch

was deels gesecuriseerd, waardoor de risico’s waren

echt een spaarpotje voor het pensioen op te bouwen,

‘overgedragen’ of ‘gehedged’. Het rentepeil was laag,

werd eerder als lastig ervaren dan gewaardeerd.

waardoor geld ‘goedkoop’ was. De wereld kende ook nieuwe groeigebieden: China, India, Rusland en

De gevolgen kennen we allemaal. Pricewaterhouse-

Brazilië. Deze nieuwe gebieden zouden voor de toe-

coopers (PWC, april 2009) heeft berekend dat de ge-

komstige groei moeten gaan zorgen. Zelfs de toezicht-

middelde Nederlander door de daling van de beurs in

houders dachten dat we de risico’s structureel onder

2008 3 26.000 heeft verloren – ofwel de waarde van

controle hadden. Zoals Alan Greenspan (voorzitter

een leuke VW Golf. Vervelend, maar als u uw pen-

Fed) het in 2000 zei:

sioen spaart bij een pensioenfonds heeft u niet alleen in 2008, maar voor de komende jaren te maken met

“I believe that the general growth in large (financial)

de huidige crisis. De herstelplannen lopen door tot

institutions have occurred in the context of an under-

2013 en betekenen veelal het afstempelen van gepen-

lying structure of markets in which many of the larger

sioneerden (soms een verlies van 10%!) en premie-

risks are dramatically – I should say, fully – hedged”.

verhoging voor de actieven. Het Centraal Plan Bureau (CPB, mei 2009, Zwitserleven seminar ‘Pensioen in

Of nog recenter, Alan Greenspan in mei 2007:

2020’) heeft berekend welke generatie het meest betaalt om de dekkingsgraden van pensioenfondsen

“The use of a growing array of derivatives and the

weer op niveau te krijgen. Bent u in 1953 geboren

related application of more sophisticated approaches

en spaart u bij een pensioenfonds? U verliest dan

to measuring and managing risk are key factors under-

netto waarschijnlijk circa 3 30.000 als gevolg van de

pinning the greater resilience of our largest financial

dekkingsgraadproblematiek.

institutions… Derivatives have permitted the unbundling of financial risks.”

4

Figuur 1: verlies in netto frofijt (duizenden euro’s) als

°

kwartalen later af (er is dus een vertragend effect

0

van drie kwartalen).

-5

° netto profijt (x 1000 euro)

Wanneer de AEX toeneemt, neemt de premieproductie van traditioneel premiebetalend drie

gevolg van dekkingstekort.

-10

Wanneer het consumentenvertrouwen stijgt, dan vertaalt dit zich in een toegenomen productie drie

1953

-15

kwartalen later!

-20

•

Traditioneel Koopsom

-25

°

Ook bij traditionele koopsommen wordt de

afstempeling, 3 jaar herstel premie, 3 jaar herstel afstempeling, 5 jaar herstel premie, 5 jaar herstel

-30 -35 1910

1920

1930

1940

1950

1960 1970 geboortejaar

1980

1990

2000

2010

2020

De impact van de economische crisis op het omzet-volume van levensverzekeringen.

meeste premieproductie in het eerste kwartaal gerealiseerd. °

Opvallend is dat beurskoersen of consumentenvertrouwen geen invloed hebben op de premieproductie.

°

Wel van invloed is het Bruto Nationaal Product (BNP): voor elke euro dat het BNP toeneemt, wordt één cent aan levensverzekeringen in

Het Centrum van Verzekeringsstatistiek (CVS) heeft in

traditionele koopsommen besteed – met een ver-

maart een analyse verricht waarbij gekeken is naar

traging van drie maanden. Met andere woorden:

de impact van de economische crisis op het omzet-

van de stijging van het BNP wordt 1 kwartaal

volume van levensverzekeringen. Welke statistische

later 1% besteed aan een traditionele koopsom.

verbanden zijn er wanneer we de premieproductie

•

Premiebetalende beleggingsverzekeringen

van levensverzekeringen over de afgelopen twintig

°

Van de premiebetalende beleggingsverzekerin-

jaar analyseren? Het CVS komt tot een aantal interes-

gen wordt in ieder kwartaal ongeveer evenveel

sante conclusies:

verkocht.

Individueel Leven. •

Traditioneel Premiebetalend

°

Voor traditionele premiebetalende verzekeringen

°

De beurskoers heeft een positief effect op de verkoop: stijgende beurskoersen leiden tot een hogere premieproductie zonder vertragend effect.

°

Spaargelden zijn een substituut. Met andere

is het eerste kwartaal altijd beter dan de andere

woorden: hoe meer mensen sparen, hoe minder

kwartalen.

beleggingsverzekeringen er worden verkocht.

5

•

Beleggingsverzekeringen koopsom

minder salarisverhogingen, minder waardeoverdrach-

°

Hier wordt wel de hoogste premieproductie

ten (deze worden ‘duurder’) en een aantal werkgevers

gerealiseerd in het eerste kwartaal.

wil graag structurele veranderingen in de pensioen-

Ook wordt hier de omzet positief beïnvloed door

regeling doorvoeren om deze betaalbaar te houden.

de beurskoers.

Maar er zijn ook positieve gevolgen van een recessie

En opmerkelijk: het spaarsaldo van huishoudens

voor Collectief Leven. Zo stijgt de omzet van Risico-

heeft geen invloed op de premieproductie.

her, is er een verschuiving van kleinere pensioenfond-

° °

sen naar verzekerde regelingen en kennen de meeste

Collectief Leven.

werkgevers en werknemers een grotere behoefte aan

Terwijl de statistische analyse van het CVS helder is

‘garantie’. Statistisch is er daarom geen ‘netto-effect’

voor Individueel Leven, levert dezelfde analyse voor

aan te wijzen. Er zijn geen statistische verbanden

Collectief Leven geen duidelijk beeld op. Een reces-

gevonden tussen economische crisis en de premie-

sie heeft negatieve invloeden op de premieproductie.

productie van Collectief Leven.

Er is immers sprake van oplopende werkloosheid,



branche

product

invloed

toelichting

Bestaande

Individueel



0

Veelal langlopende, reeds in het verleden

verzekeringen







afgesloten, contracten.



Collectief



-/+

Negatief: afnemend aantal werknemers,









minder pensioengelden.









Positief: verschuiving van pensioenfondsen









naar verzekeraars.

Nieuwe

Collectief

Alle

?

Langetermijncontracten, beslissing voor

verzekeringen







afsluiten hangt niet af van economische groei.









Dalende beurskoersen kunnen een positief effect









hebben op oversluitingen van pensioenfondsen









bij verzekeraars, maar de lage dekkingsgraad









heeft een negatief effect.



Individueel

Beleggingen

0

Vooral beïnvloed door beurskoers.





Geld -

-

Voor een deel gecorreleerd met





koopsom



BNP-ontwikkelingen.





Geld -

0

Gecorreleerd met consumentenvertrouwen.





periodiek





Hypotheek

-

Doordat de meeste hypotheken aflossingsvrij









zijn, blijft de impact beperkt.

(Bron: CVS, Maart 2009 - Analyse naar de impact van recessie op de omzet van verzekeraars)

Zwaluwen en kansen. Inmiddels hebben de eerste zwaluwen zich laten zien. Zo stijgen de aandelen sinds half maart weer enigszins. Ook op de hypotheekmarkt zijn de eerste opwaartse bewegingen te constateren als het gaat om het aantal woninghypotheken. Nu we het slagveld enigszins kunnen overzien, kunnen we de kansen in kaart brengen. Omzet woninghypotheekmarkt

Aantal woninghypotheken 40.000

10.000

35.000

9.000 8.000

30.000

7.000

25.000

6.000

6

5.000

(Bron:

4.000

Kadaster

jan-08 feb-08 mrt-08 apr-08 mei-08 jun-08 jul-08 aug-08 sep-08 okt-08 nov-08 dec-08 jan-09 feb-09 mrt-09

15.000

jan-08 feb-08 mrt-08 apr-08 mei-08 jun-08 jul-08 aug-08 sep-08 okt-08 nov-08 dec-08 jan-09 feb-09 mrt-09

20.000

Mei 2009)

Werkgevers.

mix inclusief garantieproducten. Zwitserleven kent

Er ligt een grote druk op pensioenfondsen en dan

bijvoorbeeld de MaatschappijGarantie waarin voor

vooral bij OPF’en. U kunt zich voorstellen dat werk-

2009 3,7% rendement wordt gegarandeerd. Als gevolg

nemers en de OR de afgelopen maanden kritische

van de Pensioenwet kennen veel pensioenverzekeraars

vragen hebben gesteld. Ook kunnen werknemers geen

horizon- of lifecycle-beleggen. Voor consumenten die

inkomende en uitgaande waardeoverdracht uitvoeren

wel willen beleggen maar dit met een pensioenhori-

wanneer het pensioenfonds onder de vereiste dek-

zon willen doen, is Horizonbeleggen een uitstekende

kingsgraad komt.

oplossing. Wist u overigens dat het rendement van

Kans voor de financieel adviseur. Begeleiden van

het Zwitserleven HorizonfondRentefonds (belegt voor

pensioenfondsen bij de communicatie naar werk-

mensen < 5 jaar voor hun pensioendatum) in 2008 een

nemers. Eventueel kunt u de mogelijkheden van het

rendement van 6,23% heeft behaald?

•

overstappen naar een verzekerde regeling in kaart brengen en het OPF daar alvast op voorbereiden. Zo

Een faillissement is vervelend voor de werknemer,

is het wellicht nu al mogelijk een deel van de verplich-

maar ook de DGA raakt potentieel een groot deel van

tingen te herverzekeren waardoor de vereiste solva-

zijn vermogen kwijt. U ziet natuurlijk direct uw kans:

biliteit wordt verlaagd. Tenslotte kunt u alert zijn op

•

de waardeoverdracht van werknemers wanneer de

houden, dan is een DGA Pensioen bij Zwitserleven

dekkingsgraad van pensioenfondsen weer op het

een goede optie. Zeker als de DGA ook een garantie-

vereiste niveau komt.

regeling wil.

Ook bij verzekerde pensioenen maken werknemers,

De consument.

OR en werkgevers zich vaak zorgen. Voorheen gingen

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat in tijden van

werknemers altijd ervan uit dat hun werkgever het

recessie de consument verandert: Hij/zij draagt bij-

wel goed geregeld had. Nu worden de UPO’s aandach-

voorbeeld vaker stropdassen en langere rokken. Op

tig bestudeerd. Indien mogelijk willen veel werkne-

financieel gebied is het vooral de onzekerheid die

mers overstappen naar garantieproducten. Daarnaast

overheerst: Heb ik voldoende? Heb ik straks nog een

maken werknemers zich vaak zorgen: hoe gaat het

baan? Wie kan ik vertrouwen? Het meest onzeker zijn

met mijn pensioen wanneer ik ontslagen wordt?

werknemers werkzaam in de zakelijke dienstverle-

•

Ook hier ligt een kans voor de financieel adviseur.

Zo kennen veel verzekerde regelingen een beleggings-

Wil de DGA zijn pensioen buiten het faillissement

ning, transport en industrie. Maar ook ZZP’ers weten het niet zo zeker meer.

7

Naast alle hierboven omschreven ‘nieuwe’ consumentenbehoeftes in deze tijd van crisis is er één behoefte die steeds sterker zal worden: de behoefte aan goed nieuws. Misschien dat u hier gebruik kunt maken van de leerpunten uit de analyse van het CVS: •

De beurzen stijgen weer. Misschien is dit een goed

instapmoment om juist nu voor een beleggingsproduct te kiezen? •

Het consumentenvertrouwen neemt weer licht

toe en de lange rente stijgt licht. Wellicht dat juist nu het goede moment is om eens na te denken over een traditionele premiebetalende verzekering? Veel vragen die een persoonlijk antwoord verdienen!

Chinees voor crisis: Gevaar + Kans. Het woord ‘crisis’ in het chinees bestaat uit de twee karakters voor ‘Gevaar’ en ’Kans’. Een treffende omschrijving voor uw mogelijkheden als financieel adviseur in de komende periode. Ziet u de ’Kansen’ die het ‘Gevaar’ u biedt?

•

De kennis en ervaring van een financieel adviseur

wordt juist nu door de consument op prijs gesteld. De financieel adviseur kan in scenario’s denken en rekenen. Zo kunt u een ‘pensioencheck’ uitvoeren voor uw klant, kunt u de consument helpen bij het berekenen en verzekeren van zijn afvloeiingsregeling (Gouden Handdruk) en kunt u uw klant erop wijzen dat het meestal nog steeds mogelijk is om eerder met pensioen te gaan op basis van de Levensloop-regeling. De rode draad bij consumenten is ‘risico’. Na de harde les van de afgelopen maanden wil de consument grip krijgen op de financiële risico’s die hij loopt in relatie tot zijn levensstijl en ambities. Laat dit nu net het vakgebied van de financieel adviseur zijn! •

U kunt – proactief – uw klanten wijzen op de risi-

co’s die ze lopen. De jaaroverzichten kunt u benutten om uw klanten uit te nodigen voor een ‘risico-evaluatie’ gesprek. Ook hier kunt u uw klanten wijzen op de mogelijkheid om de beleggingsmix te wijzigen naar minder risicovolle fondsen. Wellicht dat ook deze consumenten de Zwitserleven MaatschappijGarantie (3,7% voor 2009) op prijs stellen. De huidige nieuwe ‘werkelijkheid’ biedt ook een goede kapstok om eens te praten over overlijdensrisico. Is het verzekerd risico nog voldoende?

8

Ontslagvergoeding: wel of geen RVU? Door: Pieter Maat, beleidsadviseur Juridische zaken & beleid Zwitserleven (FiZie)

Door de verslechterde economie voeren veel bedrijven noodgedwongen reorganisaties uit waarbij ontslagen niet zijn te vermijden. Bij de ontbinding van de arbeidsovereenkomst is de werkgever wel een ontslagvergoeding verschuldigd. Sinds de invoering van de Wet beperking VPL (afschaffing VUT en Prepensioen en introductie Levensloop) moet de werkgever oppassen dat de werknemer geen regeling voor vervroegd uittreden meekrijgt (hierna te noemen RVU).

Is de ontslagvergoeding een RVU?

De 70% toets. Wanneer de ontslaguitkering zou worden omgezet in

De ontslaguitkering mag niet worden gebruikt voor

een gouden handdrukpolis die uiterlijk zou eindigen

het vervroegd met pensioen gaan. De wetgever heeft

twee jaar voor pensioendatum, dan mag de hoogte van

voor het vaststellen of een ontslaguitkering een RVU is

de uitkering uit die polis samen met de ww-uitkering

een tweetal toetsen ontwikkeld. De kwalitatieve toets

niet meer bedragen dan 70% van het laatstverdiende

en de kwantitatieve toets.

jaarloon voor ontslagdatum.

De kwalitatieve toets.

De 55 jaar toets.

Op welke wijze heeft het ontslag plaatsgevonden,

Zou de ontslaguitkering worden omgezet een gou-

collectief of individueel?

den handdrukpolis die eindigt op 55 jaar dan mag de

Collectief ontslag is het gevolg van een reorganisatie

uitkering van die polis samen met de ww-uitkering

en zal nu we midden in de kredietcrisis zitten veel

niet meer bedragen dan 100% van het laatstverdiende

voorkomen. Worden er collectief volgens het afspiege-

jaarloon voor ontslagdatum.

lingsbeginsel werknemers ontslagen, dan is de vergoeovereenkomst niet aan te merken als RVU.

Waarom is het van belang vast te stellen of de ontslaguitkering een RVU is?

Ook kan het zijn dat een werknemer individueel

Is de uitkering aan te merken als een RVU dan is werk-

ontslag krijgt. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij slecht func-

gever over het totale bedrag van de vergoeding een

tioneren van de werknemer. Van belang is dat van het

strafheffing verschuldigd van 26% (in 2011 wordt dat

slecht functioneren een dossier is opgebouwd. Is het

zelfs 52%). Deze strafheffing is niet overdraagbaar aan

slechte functioneren van een werknemer hiermee aan

de werknemer!

ding die wordt betaald bij ontbinding van de arbeids-

te tonen dan is de ontbindingsvergoeding niet aan te merken als een RVU.

Bij twijfel, wel of geen RVU, kan de werkgever altijd het oordeel van de inspecteur Loonbelasting vragen.

De kwantitatieve toets.

Hij geeft dan een beschikking af op basis van de om-

Pas als de kwalitatieve toets onvoldoende duidelijk-

standigheden die hebben geleid tot het ontslag. Tegen

heid biedt of een ontslagvergoeding is te bestempelen

deze beschikking kan de werkgever, indien hij het niet

als RVU komt er een kwantitatieve toets. Om aan te

eens is met het oordeel van de inspecteur, binnen zes

tonen dat de ontslaguitkering niet wordt gebruikt om

weken bezwaar maken.

vervroegd met pensioen te gaan, heeft de inspecteur

In de praktijk zal zeker bij collectieve ontslagen

die een RVUI moet aantonen een tweetal rekentoetsen

zelden sprake zijn van een RVU.

ontwikkeld: de 70% toets en de 55 jaar toets.

9

Brochure ‘Meer mogelijkheden met uw gouden handdruk’. Speciaal voor de werknemer die te maken krijgt met een Gouden Handdruk heeft Zwitserleven een informatieve en handige brochure samengesteld. In de brochure worden onderwerpen behandeld als de berekening van de hoogte van de gouden handdruk, wat te doen met de Gouden Handdruk, fiscale aspecten en wordt antwoord gegeven op veel gestelde vragen. Wilt u voor uw adviespraktijk het boekje bestellen dan kan dit via www.zwitserleven.biz.

10

Piet Keizer, Ombudsman Pensioenen: ‘Laagdrempelig, informeel en kosteloos’. Interview met Piet Keizer, Ombudsman Pesioenen. Door: Georges Biever en Poul Gelderloos, senior beleidsadviseurs Zwitserleven.

De klachtenregeling voor pensioendeelnemers is op een aantal belangrijke punten verbeterd. Ook pensioenverzekeraar Zwitserleven biedt haar deelnemers een interne klachtenprocedure. Met als sluitstuk de mogelijkheid van een beroep op onder meer de Ombudsman Pensioenen te Den Haag. Daarbij is zijn onafhankelijkheid troef. Een mooi moment om met Ombudsman Pensioenen Piet Keizer nader kennis te maken. De belangen van deelnemer en pensioengerechtigde staan in zijn beleving voorop.

Geschilbeslechting.

nemer de interne klachtenprocedure bij de pensioen-

Hij is nog betrekkelijk nieuw voor de pensioenverze-

uitvoerder heeft doorlopen en de pensioenuitvoerder

keraars: de Ombudsman Pensioenen, drs. Piet Keizer

de vragen van de deelnemer niet naar tevredenheid

(1948). In zijn kantoor te Den Haag ontmoetten wij een

heeft kunnen beantwoorden.

professional die humor combineert met een felle oogopslag. Geflankeerd door zijn secretaris (case worker)

Sinds 1995.

drs. Paul Alvers CPC maakte hij met ons een rond-

Het instituut Ombudsman Pensioenen bestaat al

vlucht over het Nederlandse pensioenlandschap en de

sinds 1995. Zes jaar geleden volgde bedrijfseconoom

knelpunten daarin. Uiteraard nader bepaald door zijn

Keizer op verzoek van de pensioenkoepels, zijn

opdracht, namelijk het bieden van een laagdrempelige

voorganger Job de Ruiter op (toen ook Ombudsman

(geen klachtenformulier!) en kosteloze probleemop-

Leven). Prominent in het c.v. van Keizer is zijn toezichts-

lossing. Dit als het onverhoopt schuurt tussen de deel-

functie op pensioen bij de Pensioen- en Verzekerings-

nemer en zijn pensioenfonds of met zijn verzekeraar.

kamer (thans DNB). Ook zijn eerdere functies van

Meer mogelijkheden.

arrondissementsgriffier en secretaris bij de Kamer van Toezicht op het Notariaat geven blijk van inzicht in

Sinds 1 januari van dit jaar is de bevoegdheid van de

maatschappelijke verhoudingen en geschilbeslech-

Ombudsman Pensioenen belangrijk verruimd. Eer-

ting. Zijn werk als wethouder maakt hem ongetwij-

der behandelde de Ombudsman Pensioenen alleen

feld ook behoedzaam in politiek opzicht. Op onze

maar klachten van deelnemers als het ging om pen-

vraag of de functie van Ombudsman Pensioenen

sioenfondsen (de leden van ‘koepels’ VB en Opf). Nu

voldoet aan zijn verwachtingen, klinkt een volmondig

heeft deze Ombudsman ook bevoegdheid aangaande

en enthousiast ‘Ja!’. Wel valt hem op dat pensioen voor

levensverzekeraars/pensioenuitvoerders.

de deelnemer nog steeds een low interest product

Uitgangspunt is wel gebleven dat de klacht of het ge-

is en dat het veelal vijftig-plussers zijn die zich tot

schil voortkomt uit de toepassing van het bewuste

hem richten. Ten onrechte bestaat er bij de dertigers

pensioenreglement. Verzekeringstechnische klachten

en veertigers kennelijk weinig interesse in de weer-

op pensioengebied worden behandeld door zijn ambt-

barstige en saai ogende pensioenproblematiek. Dat

genoot de Ombudsman Financiële Dienstverlening.

het tegendeel waar is, volgt zeker uit het verdere

Hiermee is achter het ene ‘loket’ van het Klachtenin-

verloop van het gesprek.

stituut Financiële Dienstverlening inhoud gegeven aan

behouden aan de deelnemer. Voor de werkgever als

Voorlopig weinig verschillen tussen pensioenverzekeraars en pensioenfondsen.

niet-consument staat die mogelijkheid niet open. Het

Zoals de Ombudsman Pensioenen nieuw is voor pen-

oordeel van de Ombudsmannen volgt nadat de deel-

sioenuitvoerders als Zwitserleven, zijn de pensioen-

een integrale klachteninstantie voor pensioen. Het indienen van een pensioenklacht is wel voor-

11

verzekeraars ook nieuw voor Keizer – ondanks het feit dat hij tot september 2008 kantoor hield bij het Verbond van Verzekeraars. Vooralsnog bespeurt hij geen grote verschillen in klachtperspectief tussen de pensioenfondsen en de uitvoerders van verzekerde regelingen. Wel brengt de meer commerciële insteek van een verzekeraar mee dat op klachten en geschillen kennelijk wat vlugger en slagvaardiger gereageerd kan worden. Misschien opmerkelijk gezien de ‘zuinigheid’ die een verzekeraar nu eenmaal eigen is; denk daarbij wel aan kosten/baten-afwegingen. De pensioenfondsen zitten er naar zijn indruk wat principiëler in. Er zijn namelijk ook gevallen bekend dat een pensioenfonds van een misschien niet zo heel groot punt, wél een principieel issue maakt. De besluitvorming binnen een fondsbestuur vraagt overigens vaak wat meer tijd dan bij een levens-

Piet Keizer, Ombudsman Pensioenen.

verzekeraar. ‘Verrassend’ vindt hij de conclusie van het recente onderzoek van het Verbond van Verzekeraars. Uit dat onderzoek komt onder meer naar voren dat de kos-

In dertig procent van de gevallen zoekt de deelnemer

ten per deelnemer bij een pensioenverzekeraar láger

overigens gewoon bevestiging of wenst hij relevante

zijn dan die bij een pensioenfonds. ‘De kosten bij een

informatie. Juist voor deze gevallen is het belangrijk

pensioenfonds zijn in beginsel niet zichtbaar, het gaat

te weten dat pensioensecretaris Paul Alvers voor deel-

daar om de collectiviteit met een doorsneepremie, dus

nemers en pensioengerechtigden alle dagen telefo-

ja …’. Wel zijn uit de financiële verslaglegging van bij-

nisch bereikbaar is voor vragen en advies.

voorbeeld een bedrijfstakpensioenfonds de gegevens

De Ombudsman Pensioenen doet elke twee jaar ver-

beschikbaar. De noodzakelijke kostentransparantie

slag van zijn werkzaamheden en bevindingen. Bij het

gaat voor de pensioenverzekeraars inmiddels zeer ver,

ter perse gaan van deze Update is zijn verslag over

terwijl voor de pensioenfondsen meer het meganiveau

2007 en 2008 waarschijnlijk al in druk verschenen.

aan de orde is. Voor de deelnemers daar bestaat geen

Het verslag is ook te downloaden via www.ombuds-

directe link tussen wat het kost en wat hij krijgt, ‘dat is

manpensioenen.nl. Deze jaarverslagen zijn in het

tenslotte inherent aan de doorsneepremie’.

algemeen zeer goed te lezen.

Feiten en cijfers.

Thema’s.

Ook het laatste halfjaar is het aantal klachten voor-

Tijdens het interview werd duidelijk dat de Om-

alsnog stabiel gebleven, hetgeen de Ombudsman toch

budsman van zijn hart geen moordkuil maakt. Hij

heeft verrast, gezien de komst van de verzekeraars.

benoemde gelijk een aantal onderwerpen dat naar zijn

Jaarlijks schommelt het aantal ‘schriftelijke blijken

ervaring liniebreed voor onmiddellijke verbetering

van ontevredenheid’ zo rond de zevenhonderd, met

vatbaar is.

voor een bepaald actueel onderwerp soms een afwijking naar boven.

Onvolledige pensioendossiers. Zowel bij de verzekeraars als de fondsen komt het te

12

De werkwijze van de Ombudsman brengt mee dat de

vaak voor dat het dossier van de individuele deelne-

pensioenuitvoerder alle kansen krijgt om het door de

mer niet op orde is. ‘We lopen aan tegen informatie-

deelnemer ervaren probleem eerst zelf uit de wereld

verlies bij alle vormen van dossieroverdracht’, aldus

te helpen. Voor de pensioenfondsen geldt van oudsher

Keizer. Of het nu gaat om uitgaand verkeer vanuit een

dat klachten eerst alsnog behandeld dienen te worden

pensioenfonds naar een pensioenverzekeraar of om-

door de officiële Klachtencommissie van het fonds. Dit

gekeerd. Na een individuele of collectieve waardeover-

kan het tot op heden betrekkelijke lage aantal klachten

dracht gaat te weinig deelnemerinformatie mee naar

verklaren. Voor de rol van de pensioenverzekeraars

de nieuwe pensioenuitvoerder. Bij de nieuwe uitvoer-

voorspelt hij wel nog een substantieel aantal klach-

der zijn dan bijvoorbeeld op deelnemerniveau alleen

ten met betrekking tot de overgangssituatie bij oude

de naam, het burgerservicenummer, het bedrag en de

C-polissen.

datum van indiensttreding bekend. Het achterliggende

dossier komt niet mee of is zelfs vernietigd! ‘Het komt

eigenlijk niet of het minst kan dragen, namelijk de

neer op het over de schutting gooien naar de ontvan-

deelnemer zelf! De beginselen van solidariteit en

ger’, tot groot verdriet van Keizer. De consequentie

collectiviteit verliezen dan sterk aan betekenis.

is dat nooit meer onderbouwd kan worden hoe de

De toekomst van de BPR zou wat hem betreft meer

pensioenopbouw voor een bepaalde deelnemer heeft

kunnen liggen in excedentregelingen. Met inacht-

plaatsgevonden. De Ombudsman ziet gegronde aan-

neming van een ‘basispensioen’, waarin solidariteit en

leiding voor deze zaken een langere bewaartermijn

collectiviteit besloten liggen, zou vanaf een bepaalde

dan de thans geldende zeven jaar te bepleiten en hier-

grens het excedent in de vorm van een BPR gegoten

in extra zorgvuldig te zijn.

kunnen worden. De financiële mogelijkheden van

Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid.

de ‘kleine werkgever’ dienen natuurlijk wel in ogenschouw te worden genomen.

Wat nu als de aanvraag voor premievrijstelling bij

Toekomst.

arbeidsongeschiktheid te laat is ingediend? Wij heb-

Voor de toekomst acht Keizer het waarschijnlijk dat

ben het dan over Keizers eerdere ervaringen met de

door concentratie grote pensioenclusters zullen ont-

fondsen. Op basis van veel pensioenreglementen zal

staan. Bijvoorbeeld een cluster van een bedrijfstak-

de deelnemer (of de werkgever) dat verzoek binnen

pensioenfonds, een API en een verzekeraar. Tegelijk

een jaar dienen te doen. Een te formeel standpunt

met de inganggezette pensioenversobering zullen de

van de pensioenuitvoerder ziet de Ombudsman als

deelnemer en de pensioengerechtigde over meer tech-

‘onbevredigend’. Hij roept daarbij in gedachten dat

nieken beschikken om inzicht te krijgen in hun totaal

zeker onder de onaangename omstandigheden van

aan aanspraken, zoals internet of meer in het bijzon-

uitval de deelnemer in de gelegenheid gesteld dient te

der het pensioenregister.

worden zijn uitval ook later te kunnen aantonen.

Rentevergoeding.

De Ombudsman hecht eraan te benadrukken dat het Nederlandse pensioenstelsel een verstandige mix is

Wanneer met terugwerkende kracht een verzuim

van verschillende elementen. Tegenover het omslag-

hersteld wordt, waardoor alsnog aanspraak bestaat

stelsel in de eerste pijler (AOW) staat de kapitaaldek-

op een betaling, is rentevergoeding over de aan het

king in de tweede pijler, het pensioen. In de derde

verleden toe te rekenen prestaties voor de Ombuds-

pijler (lijfrente) kan daar op individueel niveau met

man uitgangspunt. ‘Het pensioenfonds en de verzeke-

belastingvoordeel nog een ‘kop’ op worden gezet. Een

raar zullen in zo’n situatie een redelijke rente dienen

ander element is dat enerzijds de overheid en an-

te vergoeden. Een vergoeding die vergelijkbaar is

derzijds het particulier initiatief geacht wordt zorg te

met het rentevoordeel dat zij wegens de verlate beta-

dragen voor de oudedagsvoorziening van de burger.

ling feitelijk hebben genoten’. Te vaak moet over een

Tenslotte zijn het individuele en het collectieve com-

dergelijke kleine kwestie nog de interventie van de

plementair aan elkaar. Voor zijn eigen taak kan de

Ombudsman worden ingeroepen. Onder de huidige

Ombudsman de ontwikkelingen voorlopig moeilijk

(markt)omstandigheden breekt de Ombudsman een

inschatten. In hoeverre bancaire oudedagsproducten

lans voor een rentevergoeding van circa drie procent

daarin een rol gaan spelen valt op dit moment niet

over de nettobetaling (vergelijk de rekenrente).

goed te zeggen. Wel voorspelt hij een verdere daling

Beschikbare premieregeling altijd en overal?

in het aantal ‘kleinere’ verzekeraars dat Pensioenwetproducten aanbiedt.

De pensioenactualiteit geeft veel ruimte tot bespie-

AOW.

geling. Het toeslaglabel ziet de Ombudsman vooral

Opvallend rustig blijft de Ombudsman over het per-

als een communicatieprobleem, kostentransparan-

spectief dat de AOW-gerechtigde leeftijd straks naar

tie moet en hoe het de Algemene Pensioen Instelling

67 jaar gaat. Het komt hem voor dat dit met name is

(API) verder zal vergaan is te bezien.

ingegeven door de staat van de Rijksfinanciën en de

Ook de toekomst van de beschikbare premieregeling

arbeidsmarkt. ‘De meeste winst is te behalen als we de

(BPR) op beleggingsbasis geniet zijn warme belang-

mensen gewoon tot hun vijfenzestigste aan het werk

stelling. Hij steekt zijn kritiek daarover niet onder

zien te houden’. De Ombudsman wijst er in dat opzicht

stoelen of banken. Waar de pensioenovereenkomst

nog op dat de WAO in het verleden te veel als ‘vroeg-

bedoeld is voor een inkomen na de pensioendatum

pensioen’ is gebruikt. ‘Laten we met z’n allen meer

voor de deelnemer, worden de financiële risico’s van

accent leggen op de pensioendatum’.

die regeling gelegd bij de persoon die die risico’s

13

AOW-leeftijd wordt verhoogd; kabinet zet in op 67 jaar. Door: drs. Poul Gelderloos, beleidsadviseur Juridische zaken & beleid Zwitserleven (FiZie).

Het kabinet kwam eind maart met het pakket aan maatregelen voor de bestrijding van de kredietcrisis. Daarbij was op pensioengebied een principiële knoop (voorlopig) doorgehakt: vanaf 2011 wordt de AOW-leeftijd jaarlijks met één maand verhoogd. De FNV ziet nog mogelijkheden om de AOW-leeftijd op 65 jaar te houden. Werkgevers en werknemers krijgen daarom tot dit najaar de tijd om een alternatief plan te ontwikkelen. In dit artikel plaats ik graag een aantal kanttekeningen en aandachtspunten bij de kabinetsplannen. Ook leest u in dit artikel het alternatieve voorstel van Zwitserleven.

Een aantal kanttekeningen. Overgangsperiode te lang. Een stapsgewijze verhoging van de AOW-leeftijd naar 67 jaar is niet wenselijk. Daarvoor zijn een aantal redenen te geven. Als de AOW-leeftijd jaarlijks met 1 maand wordt verhoogd, duurt het 24 jaar voordat de 67-jarige leeftijd is bereikt. Er moet dan dus overgangsrecht gelden tot 2035.

Begrijpt de deelnemer nog iets van zijn pensioendatum? De kabinetsvoorstellen leiden in feite tot 25 verschillende ‘pensioendata’. Als de pensioendatum wordt gekoppeld aan de AOW-leeftijd, wordt er jaarlijks pensioen opgebouwd dat ingaat op een andere leeftijd. Omdat ‘oude’ opgebouwde rechten worden gehandhaafd, leidt dat tot 25 pensioendata. Welke deelnemer kan dat nog volgen?

Voor aanvullende pensioenregelingen een ramp. Laten we ervan uitgaan dat de aanvullende pensioenregelingen de verhoging van de AOW-leeftijd zullen volgen. Administratief en uitvoeringstechnisch is een jaarlijkse verhoging met één maand voor aanvullende 65,0 65,2 65,4 65,6 65,8 65,10 66,0 66,2 66,4 66,6 66,8 66,10 67,0

pensioenregelingen een ramp. Er is sprake van een zich jaarlijks wijzigende pensioendatum. Daarnaast geldt in feite een leeftijdsafhankelijke pensioendatum.

Voorbeeld. Iemand die op 1 januari 1961 is geboren zou oorspronkelijk op 65-jarige leeftijd, dus op 1 januari 2026 met pensioen gaan. Maar in 2026 is de pensioenleeftijd niet meer op 65 jaar. Omdat sinds 2011 al 15 jaar zijn verstreken is de pensioenleeftijd 15 maanden later, dus op 1 april 2027. Helaas is door toepassing van de eerste 15 maanden een jaartje meer verstreken en gaat betrokkene dan pas op 1 mei 2027 met pensioen,

Een aantal onderwerpen vergt bijzondere aandacht: •

dat er een naadloze aansluiting is en blijft tussen de AOW-uitkering en andere sociale zekerheidsuitkeringen. •

van ongelijke behandeling naar leeftijd. Hiervoor moet een oplossing komen.

Behalve de uitvoeringstechnische rompslomp van deze

•

minder jaren pensioen opbouwen dan een jongere.

Als de AOW- en de pensioendatum afhankelijk is

van de leeftijd van de werknemer is in beginsel sprake

•

leeftijdsdiscriminatie in het verschiet: een oudere kan

Op korte termijn moeten alle sociale verzeke-

ringswetten worden aangepast om te bewerkstelligen

16 maanden later.

verschuivende pensioendatum ligt ook een mogelijke

14

Aandachtspunten.

De verplichte ontslagdatum staat nu op 65 jaar.

Deze datum schuift dus jaarlijks een maandje op. Ook de fiscale regelgeving moet jaarlijks worden

aangepast: in de tarieftabel en de houdbaarheidsbijdrage is een onderscheid van toepassing op inkomsten voor en na de AOW-datum

•

Verschuiving van de AOW-datum heeft ook gevol-

gen voor de lijfrentesfeer. •

De vraag is of er een overgangsregelingen voor

niveau 2009 van de AOW-uitkering, ook bij vervroeging tot 65-jarige leeftijd. Het verschil (van EUR 7.500 tot garantieniveau EUR 8.500) wordt aangevuld door

50-/55-plussers moet komen. En zo ja, hoe moet die

de overgangsgarantie: de tijdelijke AOW-uitkering.

regeling er dan uitzien?

o



Maar de initiële uitkering van EUR 8.500 vanaf 67-ja-

AOW-leeftijd verhogen naar 67 jaar? Het Zwitserlevenalternatief.

Op dit moment nog niets gewonnen, lijkt het.

rige leeftijd zal jaarlijks worden geïndexeerd. Dat betekent dat de actuarieel herrekende EUR 7.500 ook gaat stijgen. Het verschil tussen de oorspronkelijk EUR

Er is een alternatief om de AOW-leeftijd te verhogen

7.500 en de vastgeprikte en gegarandeerde EUR 8.500

naar de 67-jarige leeftijd. Een alternatief dat betaal-

wordt daarmee steeds kleiner. De winst en de inhaal-

baar, begrijpelijk en uit voerbaar is. Bovendien een

slag wordt geëffectueerd door een jaarlijkse indexa-

alternatief waarmee de kabinetsdoelstellingen eerder

tie van de AOW-bedragen. Hiermee is op eenvoudige

kunnen worden gehaald.

wijze voor iedereen een overgangsregeling mogelijk

In één keer naar 67.

gemaakt.

Het alternatief is om de AOW- en pensioendatum in

Uiteindelijk wordt de situatie bereikt zoals in de

één keer te verhogen van 65 naar 67 jaar. Dat is helder,

onderstaande figuur is weergegeven.

gemakkelijk en iedereen weet waaraan hij toe is. De schok van deze eenmalige overgang moet worden opgevangen. Dat vindt plaats in de eerste pijler. Als overgangsmaatregel wordt daarom een garantieregeling in

Uitwerking 1e en 2e pijlerpensioen, op termijn:

het leven geroepen. ?

De garantieregeling werkt als volgt: o

Bij een 2 jaar eerdere ingangsdatum wordt de

AOW-uitkering actuarieel gekort (EUR 8.500 jaarlijkse uitkering wordt bij een korting van 2 jaar EUR 7.500). o

Tot 2012 opgebouwd

8.500 7.500

Actuarieel gekorte AOW

AOW-gerechtigden komen dan tekort: EUR 1.000

per jaar. Er wordt daarom een garantie gegeven op het

Vanaf 2012 opgebouwd

2012

15

Alternatief voor zware beroepen en aanvullend pensioen. Voor zware beroepen komt een 45-deelnemingsjaren-

Tot slot is dit alternatieve systeem begrijpelijk voor de deelnemer: er is sprake van één enkele pensioendatum, namelijk de 67-jarige leeftijd.

pensioen (analoog aan de huidige regeling 40-deelnemingsjarenpensioen). Voor aanvullend pensioen geldt

Uiteraard zijn er nog tal van aandachtspunten die

de 67-jarige leeftijd als ingangsdatum. Door middel

moeten worden uitgewerkt. Maar deze zijn er ook in

van een ‘omgekeerde’ VPL-operatie kan eventueel

de door het kabinet gepresenteerde plannen.

door sociale partners een compensatie worden geboden voor het gemis aan AOW cq. pensioen.

Voordelen van het alternatief.

Conclusie. Onze conclusie is kort en krachtig. Het kabinet stelt voor vanaf 2011 de AOW-leeftijd jaarlijks met één

Het alternatief kent een aantal voordelen. Om te begin-

maand te verhogen totdat de 67-jarige leeftijd is be-

nen is duidelijk waar we in Nederland naartoe zullen

reikt. Het Zwitserleven-alternatief maakt de sprong

gaan: een hogere AOW-leeftijd. Maar wel via de weg

naar een 67-jarige AOW-leeftijd in één keer. De over-

der geleidelijkheid, waarbij voor AOW-gerechtig-

heid compenseert daarbij het gemis aan AOW tot

den een minimumniveau aan AOW is gegarandeerd.

garantieniveau en bespaart zich kosten op uitloop van

Hiermee is de angel uit de effecten van een aanpassing

de WW, WIA et cetera. De werkgever beperkt extra

ineens.

kosten, voor hem is er uitsluitend sprake van een verschuiving in de aanwending van het pensioenbudget.

In de tweede plaats leidt het alternatief tot een kortere

De werknemer ziet de lat hoger liggen en zal daarom

overgangsperiode. Bij een jaarlijkse indexatie van 1

langer gaan doorwerken. Ergo, kabinetsdoelstelling

tot 1,5% is de actuarieel herrekende EUR 7.500 binnen

gehaald!

9 tot 13 jaar aangegroeid tot EUR 8.500. Dus: solidariteit tussen overheid, werknemer en In de derde plaats is dit alternatief gemakkelijker uit

werkgever.

te voeren. Op korte termijn wordt voorkomen dat alle sociale verzekeringswetten moeten worden aange-

Heeft u vragen of wilt u uw mening geven dan kan dit

past: de einddatum hiervoor blijft 65 jaar en vanaf dat

door een e-mail te zenden naar [email protected]

moment gaat de vervroegde AOW + garantieregeling lopen. Aanvullende pensioenregelingen richten zich op een pensioenleeftijd van 67 jaar.

16

Burgemeester Rijnderslaan 7, 1185 MD Amstelveen. Telefoon: 0800 - 0045. www.zwitserleven.nl

Goed Gevoel.

De sterke punten van Zwitserleven uit het juryrapport: • Marktgericht denken en doen. • Acties sluiten aan bij strategie. • Prudent beleid in onzekere markt. • Groeiend marktaandeel. • Consistente uitbouw van het merk.

Zwitserleven heeft de afgelopen 5 jaar een flinke ontwikkeling doorgemaakt. Door te investeren in mensen, hebben we onze solide en betrouwbare naam steeds verder uitgebouwd. Dat resulteerde eerder al in een nummer 1 positie in het Performance Onderzoek Pensioenverzekeraars en in het prestatie onderzoek NVA, NBVA en DAK. En nu in de titel Verzekeraar van het jaar, met een rapportcijfer van 8.3! Een Goed Gevoel, dat we mede te danken hebben aan de langdurige en optimale samenwerking met onze intermediairs.

17

Pensioendrama voor Zzp’ers dreigt. Door: Bas Smelt, Trade Marketeer Zwitserleven.

Zelfstandigen zonder personeel (Zzp’ers) dreigen de armen van de toekomst te worden. Volgens het Verbond van Verzekeraars heeft driekwart van de naar schatting 750.000 Nederlandse Zzp’ers in het geheel geen aanvullende pensioenvoorziening getroffen. En het is maar de vraag hoe goed de aanvullende pensioenmaatregelen van het overige kwart is.

Wie zijn die Zzp’ers?

geleide mensen nodig. Innovatie gaat altijd gepaard

Hoeveel Zzp’ers er precies zijn in Nederland, is on-

met specifieke kennis en vindt voornamelijk plaats via

duidelijk. De schattingen variëren van 200.000 tot één

projectgroepen. Projectgroepen bestaan voor bepaalde

miljoen. Dat komt doordat er verschillende definities

tijd. Hier zijn met name tijdelijke, flexibele mensen

worden gebruikt. Volgens het CBS zijn er 750.000

met een hoogwaardig kennisniveau voor nodig.

Zzp’ers. Bijna 85% van de Zzp’ers is ouder dan 40 jaar en 55% is ouder dan 55. Ongeveer 70% is man.

Daarnaast is de stap om van baan te wisselen de laatste jaren gemakkelijker geworden. Het fenomeen

Er is een groot verschil in opleidingniveau en de werk-

job-hoppen heeft de laatste twintig jaar een flinke

zaamheden verspreiden zich over verschillende secto-

sprong genomen. En deze flexibilisering zal zich door-

ren. De meeste Zzp’ers werken in de sector zakelijke

zetten. De volgende generatie zal autonomie, flexibi-

dienstverlening en ICT (ongeveer 22%), gevolgd door

liteit en afwisseling nog belangrijker vinden. De als-

de sector bouwnijverheid (14%) en overige dienstverle-

maar toenemende groep Zzp’ers zal straks de motor

ning (13%). Onder de noemer overige dienstverlening

van onze kenniseconomie worden en daar is ons

vallen onder meer kappers, schoonmakers en media.

sociale zekerheidsstelsel niet op ingericht.

De snelst groeiende sector van substantiële omvang is de sector welzijn en gezondheidszorg (11%).

Explosieve groei zelfstandigen.

Het probleem. Met de Zzp’er is er naast werkgevers en werknemers een derde partij ontstaan: de zelfstandige. Omdat we

Volgens cijfers van de Kamer van Koophandel schre-

in Nederland vooral in werkgever-werknemer-relaties

ven zich in het jaar 2004, 60.000 nieuwe Zzp’ers in.

denken, worden de Zzp’ers nauwelijks beschermd.

Vorig jaar waren dat er maar liefst 95.000, een stijging

De sociale zekerheid is een groot probleem.

van ruim 60 procent in vijf jaar tijd. Aanvankelijk was een nog hogere groei verwacht voor 2009, maar de

De helft van de zelfstandigen is niet verzekerd tegen

prognoses zijn vanwege de crisis bijgesteld. Toch is de

arbeidsongeschiktheid en nog meer zelfstandigen

groei naar bijna een miljoen zelfstandigen explosief te

bouwen helemaal geen pensioen op. Veel Zzp’ers ko-

noemen.

men straks als ze ophouden met werken in de problemen, omdat ze alleen van een AOW-uitkering moeten

18

De grote toename van het aantal eenpitters is te

rondkomen. Waar veel deskundige het als een groot

danken aan de verandering in het Nederlandse

probleem zien dat Zzp’ers niets hebben geregeld,

arbeidsklimaat. In hoog tempo is onze economie ver-

ervaren lang niet alle Zzp’ers dit als een probleem.

anderd van een industriële economie naar een kennis-

Deskundigen vrezen een uitholling van het sociale

economie. Vroeger hadden we grote fabrieken, waar

zekerheidsstelsel, omdat Zzp’ers veel minder bij-

werknemers een baan voor het leven hadden. In een

dragen aan de sociale zekerheid. Hierdoor ontstaat

kenniseconomie hebben we juist flexibele, hoogop-

mogelijk een ‘solidariteitsprobleem’.

Argumenten Zzp’er.

kunnen het zonder opdrachten wel een tijdje uitzin-

Vooral de hoge kosten en het ontbreken van flexi-

gen, maar houden het geld in deze tijd daarom graag

bele garantieproducten zijn een sta-in-de-weg om hun

flexibel. Ze hebben nu geen middelen beschikbaar om

toekomst te verzekeren, zeggen veel Zzp’ers. Zelfs

te investeren in later. De centrale vraag is dus: hoe

een eenvoudig lijfrenteproduct of bancaire product

lang gaat de crisis duren en hoeveel spek hebben de

dat prima voldoet, blijkt in de praktijk heel lastig aan

Zzp’ers op hun botten? De noodzaak om straks geld

Zzp’ers te verkopen. Dat heeft vooral te maken met het

opzij te zetten voor later wordt groter. Voordeel is dat

wantrouwen dat een Zzp’er heeft bij aanschaf van een

als de economie weer aantrekt, Zzp’ers ook weer als

financieel product via een onbekende adviseur. Daar-

eersten aan het werk zijn.

naast wordt het argument om geld flexibel te houden in geval van tijdelijke werkeloosheid genoemd en geeft

De kansen.

een Zzp’er het niet erg te vinden om na zijn 65ste te

Zzp’ers zijn zich onvoldoende bewust van de risico’s

doorwerken.

die zij en hun nabestaanden lopen, zoals bij arbeids-

Timing.

ongeschiktheid en overlijden of omdat ze het langlevenrisico straks volledig zelf moeten financieren.

De timing om u nu op deze Zzp’ers te richten is wel-

Hier is een taak weggelegd voor zowel de overheid, de

licht niet ideaal. In een economische crisis worden de

verzekeraar en u, als de financieel adviseur. Hoe pakt

Zzp’ers als eerste aan de kant gezet. De meeste Zzp’ers

u die rol op?

Pensioenbewustwording. Profiteer mee van de ontstane pensioenbewustwording van consumenten als gevolg van de economische crisis.

Bouw aan uw netwerk. Omdat er niets is geregeld voor zelfstandigen (geen werkgever en geen sociale zekerheid) zien we een trend dat steeds meer Zzp’ers zich aansluiten bij netwerkenorganisaties en zelfstandige platformen. Hier vinden ze andere lotgenoten en vertrouwenspersonen. Ze voelen dan dat ze niet overal alleen voorstaan. En hierin schuilt een kans. Wordt vertrouwenspersoon van de Zzp’er. Bouw aan uw netwerk. Leads generen via advertenties en internet werkt niet bij deze doelgroep.

Verdiep u in deals van zelfstandige platformen. Diverse platformen voor zelfstandigen gaan samenwerken met derden (onder meer intermediair en verzekeraars) om tegen vaak zeer concurrerende prijzen producten of diensten aan te bieden. Dit geldt ook voor pensioenen of arbeidsongeschiktheidsverzekeringen. Schrik daar niet van, maar verdiep u daarin en u zult zien waar de marge vandaan komt. Zo hebben FNV Zelfstandigen en PZO een basisverzekering arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen geïntroduceerd. De kosten zijn laag, tussen de veertig en zestig euro per maand, maar de verzekering dekt dan ook slechts voor een periode van maximaal twee jaar. Chronisch zieken zijn echter na twee jaar de klos. Oftewel goedkoop is niet altijd de beste koop. En duurzaam advies en service duurt het langst.

Verdiep u in verschillende groepen Zzp’ers. Zzp’er is een verzamelnaam van een zeer diverse doelgroep. Van kappers tot ICT’ers en van 16- tot 70-jarigen. Plaats de ZZp’er daarom niet in één hok, want het afnemersgedrag van deze groep is te verschillend. Verdiep u juist in de afwijkende behoeften. Bijvoorbeeld vrouwen versus mannen, hoogopgeleiden versus laagopgeleiden, jongeren versus ouderen. Zo adviseert managementgoeroe Tom Peters de focus te verleggen naar vrouwen, aangezien zij de meest succesvolle zelfstandig ondernemers zijn en het centrum van de markt kunnen worden. En vrouwen hebben in het algemeen meer behoefte aan financiële zekerheid.

Partners in Business. Laat de Zzp’ers niet aan zijn lot over. Service bieden is belangrijk: neem hun boekhouding of belastingaangifte over. Verricht service calls, doe aan groeilijnbewaking bij vermogensopbouwproducten, attendeer de klanten op fiscale mogelijkheden en geef een jaarlijkse update van hun persoonlijke situatie. Aandacht geven aan eenlingen werkt! Laat weten wat je doet en de Zzp’er zal bereid zijn ervoor betalen.

19

Herverzekeren: risico, schade en verzekeringsoplossing. Door: Marion Boom Technisch Productmanager Zwitserleven.

Er is nog weinig geschreven over risicoherverzekeren. Zwitserleven heeft inmiddels veel ervaring opgedaan met het bieden van oplossingen over herverzekeringen. In de praktijk willen werkgevers, pensioenfondsen en verzekeraars collectieve overlijdens- en arbeidsongeschiktheidsrisico’s overdragen. Daarom is het tijd om de feiten nog eens op een rij te zetten en u te informeren over herverzekeringen in het algemeen en de dienstverlening van Zwitserleven in het bijzonder.

Wat is herverzekeren?

Aard van de dekking.

Herverzekeren kan kortweg omschreven worden als

Als we kijken naar de aard van de dekking tussen

‘het overdragen van te groot geachte risico’s’. Het ge-

beide partijen kunnen de volgende twee soorten

heel of gedeeltelijk afdekken van mogelijke claims

worden onderscheiden:proportionele herverzekering

kan interessant zijn voor grote werkgevers, pensioen-

en niet-proportionele herverzekering.

fondsen en verzekeraars. Zo kunnen werkgevers voor werknemers de overlijdens-en arbeidsongeschikt-

Bij proportionele herverzekering bestaat er voor elk

heidsrisico’s afdekken. Zoals een extra bedrag aan

individueel risico een vaste verhouding tussen het ver-

salaris dat wordt uitgekeerd bij het overlijden van

zekerde en het herverzekerde gedeelte. Uitgangspunt

een medewerker buiten de pensioensfeer om.

is de verzekerde som. Hiervoor bestaan verschillende

Bedrijfs-

en

ondernemingspensioenfondsen

die

vormen. Bij de ene vorm wordt bij een volledig her-

een eigen beheer voeren, wensen vaak ongewenste

verzekeringscontract van elke post een vast percentage

risico’s af te dekken. Hiermee wordt een mogelijk

herverzekerd. Bij een claim keert de herverzekeraar

tekort voorkomen en komt de solvabiliteit niet in

dan eenzelfde percentage van het geclaimde bedrag

gevaar. Het betreft hier overlijdens- en/of arbeidson-

uit. Een tweede vorm is het excedent herverzekerings-

geschiktheidsrisico’s.

contract. Hier wordt van elke post boven een afgesproken eigen behoud het excedent aan de herverzekeraar

De drie belangrijkste redenen voor een levensverze-

afgegeven. Eigen behoud is het gedeelte van het risico

keraar om zich te herverzekeren zijn: spreiding van

dat niet wordt herverzekerd. De mate van eigen be-

risico’s, solvabiliteitseis en het vergroten van capa-

houd is niet aan regels gebonden en wordt meestal

citeit. Als een verzekeraar te grote risico’s uitzet bij

per verzekering apart bepaald. Men zal bij de bepa-

diverse herverzekeraars worden de risico’s goed

ling van het eigen behoud streven naar een zo gunstig

overgedragen.

mogelijke verhouding tussen het te lopen risico, het te

Een tweede belangrijke reden is de solvabiliteitseis.

verwachten maximale schadebedrag en de te betalen

Verzekeraars moeten bij de aanwezige middelen op

premie.

de balans een solvabiliteitsmarge aanhouden. Door

20

risico’s onder te brengen bij herverzekeraars wordt

Als er gekozen is voor een niet-proportionele her-

de solvabiliteitsmarge lager.

verzekering is er geen vaste verhouding tussen het

De derde reden voor herverzekeren is het vergroten

verzekerde en het herverzekerde deel van het risico.

van de capaciteit van de verzekeraar. Wanneer een

Uitgangspunt is de schade. De belangrijkste vorm is

verzekeraar grote risico’s kan herverzekeren, kan de

een stop-loss herverzekering. Hier wordt door de her-

verzekeraar grotere risico’s accepteren en daarmee de

verzekeraar dekking geboden voor jaarschaden voor

capaciteit vergroten.

zover deze schaden het eigen behoud overschrijden.

Zwitserleven Risicoherverzekeringen. U kunt al vijftig jaar bij Zwitserleven terecht voor herverzekeringen. De afdeling Zwitserleven Risicoherverzekeringen staat bekend om haar deskundige en oplossingsgerichte service. Zwitserleven is momenteel een van de grootste spelers op de Nederlandse markt. Hieronder leest u in het kort meer over het product Zwitserleven Risicoherverzekeringen

De verzekeringsoplossing. Zwitserleven

Risicoherverzekeringen

biedt

drie

categorieën van verzekeringsoplossingen.

Volledige risicoverzekering. Bij de verzekeringsoplossing die Zwitserleven Risicoherverzekeringen aanbiedt, wordt in principe per deelnemer een eigen behoud bepaald en het risico boven dit eigen behoud wordt verzekerd. Bij vol-

dan wordt aan het einde van de contractsperiode de

ledige risicoherverzekering wordt in principe het

behaalde winst bepaald aan de hand van een vooraf

volledige overlijdens- en/of arbeidsongeschiktheids-

vastgestelde winstfactor. Voor herverzekeren wordt

risico herverzekerd. Dit houdt in dat elke claim vol-

uitgegaan van een minimum aantal deelnemers van

ledig op Zwitserleven kan worden verhaald. Dit

tweehonderd.

product wordt door werkgevers gesloten of door ondernemings- of bedrijfspensioenfondsen die vaak als

Overlijden.

gevolg van gering vermogen volledige overlijdens-

Bij bovenstaande oplossingen worden de overlijdens-

en/ of arbeidsongeschiktheidsrisico’s wensen af te

risico’s herverzekerd door eenjarige risicokapitalen.

dekken.

Het wezenpensioen kan optioneel separaat als rente

Stop-loss risicoherverzekeringscontract.

worden herverzekerd.

Arbeidsongeschiktheid.

Dit product wordt veelal gesloten door met name de

Verzekering van premievrijstelling van de fondspre-

grotere ondernemings- of bedrijfspensioenfondsen die

mie en het excedent arbeidsongeschiktheidspensioen

een eigen behoud kiezen. Bij deze vorm van risicoher-

kunnen naar keuze worden verzekerd tegen eenjarige

verzekering wordt voor het gehele deelnemersbestand

arbeidsongeschiktheidsrisicoverzekering op rente- of

een eigen behoud bepaald en schade vergoed voor

kapitaalvorm.

zover die, over de gehele contractsperiode beschouwd, groter is dan dit eigen behoud. Deze verzekeringen

Tot slot.

biedt Zwitserleven aan met een contractduur van drie

Tot slot is het nog interessant om te weten dat

en vijf jaar.

Zwitserleven in het kader van spreiding en schaal-

Hybride herverzekering.

vergroting ook zelf herverzekert. Dit geldt dan voor risico’s boven een bepaald bedrag.

Werkgevers en ondernemings- of bedrijfspensioenfondsen kiezen ook vaak voor een combinatie van de

In dit artikel kunt u meer lezen over herverzekeren.

volledige risicoherverzekering en een stop-loss risico-

Hierin is kort beschreven welke overlijdens- en ar-

herverzekeringscontract. In dit geval is er een eigen

beidsongeschiktheidsrisico’s eventueel kunnen wor-

behoud per deelnemer tot een vastgesteld bedrag, dat

den verzekerd. U moet hierbij denken aan risico’s die

op stop-loss basis kan worden herverzekerd. Bedragen

te groot zijn voor een organisatie om zelf te dragen.

boven dit vastgestelde bedrag worden volledig her-

Ook zijn in dit artikel de aard van de dekkingen om-

verzekerd.

schreven en de vormen binnen Zwitserleven Risicoherverzekeringen. Heeft u nog vragen, of wenst u een

Afhankelijk van de grootte van het contract, kunt u

offerte te ontvangen, neemt u dan gerust contact op

kiezen voor een verzekeringsoplossing met of zonder

met Zwitserleven Risicoherverzekeringen, te bereiken

winstdeling. Deelt de verzekering mee in de winst,

op telefoonnummer 020 347 8607.

21

Het Zwitserleven DGA Pensioen. Door: Peter Keizer, Segment Manager MKB, Zwitserleven.

grofweg twee uitgangspunten om de hoogte van het pensioenkapitaal te bepalen:

De Directeur Groot Aandeelhouder (DGA) is een drukbezet persoon. De zaak gaat altijd voor, waardoor er amper tijd is om over later te denken. Dat is waarschijnlijk de belangrijkste reden waarom meer dan de helft van de directeuren-grootaandeelhouders nog geen goede pensioenregeling heeft voor zichzelf of voor zijn nabestaanden. Toch zien we een verandering. Er wordt vaker nagedacht over een gegarandeerd pensioen. Maar ook om het geheel of gedeeltelijk buiten de onderneming veilig te stellen. Met het Zwitserleven DGA Pensioen heeft u als adviseur tal van mogelijkheden om tot een maatadvies te komen.

Pensioenbudget: hierbij bepaalt de DGA primair hoeveel geld er beschikbaar is voor een goede pensioenregeling. Met het op te bouwen kapitaal worden de pensioenen aangekocht. Pensioenen: uitgangspunt hier is het pensioen dat de DGA vanaf de pensioendatum wil hebben. Dit wordt vertaald naar een kapitaal op de pensioendatum en vervolgens naar een te betalen periodieke premie. Het verzekeren van een vast kapitaal behoort ook tot de mogelijkheden.

Laat nabestaanden goed verzorgd achter. Bij pensioenopbouw wordt vaak gedacht aan een oudedagsvoorziening. Minstens zo belangrijk is het om ervoor te zorgen dat bij overlijden voldoende financiële middelen beschikbaar zijn voor de nabestaanden. Uw rol als adviseur is hierbij van cruciaal belang.

De voordelen van het Zwitserleven DGA Pensioen.

Ook hier hebt u verschillende keuzemogelijkheden, bijvoorbeeld door dit in combinatie met de oudedagsvoorziening te regelen. Een afzonderlijke polis is ove-

Het Zwitserleven DGA Pensioen is een individueel

rigens ook mogelijk. Dit laatste is verstandig als het

pensioen speciaal voor DGA’s.

ouderdomspensioen volledig in eigen beheer wordt

Met een verzekerd pensioen heeft de DGA ruimere

opgebouwd.

pensioenopbouwmogelijkheden dan wanneer hij/zij

Is er geen partnerpensioen gewenst, dan kan de DGA

het pensioen in eigen beheer opbouwt. Dit komt vooral

er voor kiezen om bij overlijden voor de pensioen-

door de fiscale regelgeving, zoals het verschil in fran-

datum 90% van de betaalde premies ten gunste van de

chise. Bovendien is het pensioen bij een verzekerde

nabestaanden te laten komen.

regeling beschermd bij een faillissement. Niet onbeMet het nieuwe DGA Pensioen verzekert de DGA

Gegarandeerd kapitaal plus winstdeling.

zich van een goed ouderdomspensioen. Ook voor de

Het DGA Pensioen geeft de zekerheid van een gega-

partner en kinderen kan een goede dekking worden

randeerd eindkapitaal. Dit voorkomt verrassingen op

afgesloten en is het eenvoudig om een arbeidsonge-

de pensioendatum. Het product heeft nog een aantal

schiktheidsverzekering mee te verzekeren.

pluspunten. Het deelt namelijk mee in de jaarlijkse

langrijk in de huidige economische situatie.

Uw uitgangspunt: budget of gewenst pensioen. Binnen het Zwitserleven DGA Pensioen zijn er

winst van Zwitserleven in de vorm van een premievrije verhoging van het kapitaal. Hiermee kan rekening worden gehouden bij de vaststelling van het verzekerde kapitaal door deze lager vast te stellen. De winstdeling blijft ook van kracht als de DGA arbeidsongeschikt wordt of als de verzekering

Zwitserleven DGA Pensioen voor:

premievrij is gemaakt.

• Het verzekeren van kapitalen. • Met een omvangskorting voor spaar- en risicokapitalen. • En een uitstekende winstdelingsregeling.

Meer informatie.

Vraag uw accountmanager naar de details

hem op. Of kijk op www.zwitserleven.biz.

22

Uw accountmanager bij Zwitserleven kent de mogelijkheden en voordelen van het Zwitserleven DGA Pensioen. Wilt u meer weten, neem dan contact met

Nieuw: het Zwitserleven DGA Pensioen.

Voordelen van het Zwitserleven DGA Pensioen:

• DGA-clausule: bescherming van pensioen bij faillissement. • Dekking voor partner, kinderen en arbeidsongeschiktheid eenvoudig mee te verzekeren. • Uitstekend te combineren met eigen beheer. • Uitgangspunt: pensioenbudget of gewenst pensioen. • Deelt mee in het bedrijfsresultaat van Zwitserleven. Meer weten kijk op www.zwitserleven.biz of neem contact op met uw accountmanager.

Het Zwitserleven DGA Pensioen is er speciaal voor de Directeur Grootaandeelhouder die z’n tijd liever in de onderneming steekt dan in z’n toekomstige inkomen of dat van de nabestaanden. Met deze individuele kapitaalverzekering is het inkomen voor later in één keer perfect geregeld, inclusief de bescherming van het pensioen bij faillissement.

Burgemeester Rijnderslaan 7, 1185 MD Amstelveen. Telefoon 0800 - 0045. www.zwitserleven.nl