Vakblad over. arbeidsomstandigheden. special

Vakblad over. arbeidsomstandigheden.

special

special

1658

magazine 1375

1265

4

915

Betere arbeids omstandigheden 630

807 740 610

490 320

1986

2011

Klemmen of knellen

2

1986 2011

1986 2011

Geraakt door wegspringend voorwerp

Getroffen door vallend voorwerp

1986 2011

1986 2011

Struikelen of uitglijden

Verstappen


→ inhoud

6

10

Persoonlijke bescherming 1986 - 2011

De bouw in beeld

20 Win de jubileumposter!

12 Arbo door de jaren heen ARBOUW MAGAZINE • special

En verder 22 Handige adressen 23 Mijn lijf

Op uw gezondheid! Werkte u 25 jaar geleden al in de bouwnijverheid? Misschien kunt u zich nog herinneren hoe de bouwplaats er toen uit zag. Werden de helm en valbeveiliging gedragen? Maakten werknemers gebruik van hulp middelen om het werk lichter te maken? Als het om de gezondheid en veiligheid gaat, is er de afgelopen 25 jaar veel veranderd. Het aantal ongevallen is fors verminderd, de instroom in de WIA is beperkt en het ziekteverzuim staat op een historisch laag niveau. Hoe zijn deze verbeteringen tot stand gebracht? Hiervoor is meer dan één oorzaak aan te wijzen. In bedrijven zijn KAM-coördinatoren en preventie medewerkers dagelijks in de weer om het werk nog gezonder en veiliger te maken. Op basis van regelgeving die door organisaties van werkgevers en werknemers succesvol in arbocatalogi zijn uitgewerkt. Werknemers wonen toolboxmeetings bij en komen zelf met innovatieve oplossingen voor praktische problemen.

column ←

3

Voor Arbouw is 1 mei 1986 geen datum om snel te vergeten. Op die dag richtten de organisaties van werkgevers en werknemers Arbouw op. Een belangrijk moment, waarop zij aantoonden dat de bedrijfstak grote waarde hecht aan gezond en veilig werken. Toen en nu, want Arbouw blijft werken aan betere arbeidsomstandigheden. We zorgen dat onderzoek wordt gedaan en ontwikkelen tools voor werkgevers en arbodienstverleners. We organiseren campagnes en bijeenkomsten over thema’s als valgevaar, fysieke belasting en stof. Bovendien bezoeken jaarlijks 35.000 werknemers de medische keuring. Een 25-jarig jubileum is dan ook een moment om trots te zijn en terug te kijken. Dit speciale nummer van Arbouw Magazine zet de noemenswaardige prestaties van Arbouw én de bouwnijverheid op een rij. Blader het rustig door en laat u inspireren. Kan het bij u in het bedrijf gezonder en veiliger, of loopt u juist voorop en kunnen anderen wat van u leren? Als er iets duidelijk is geworden in 25 jaar Arbouw, is dat het verbeteren van de gezond heid en veiligheid een proces is van kleine stapjes. Bij het nemen van die kleine stapjes wil Arbouw de helpende hand bieden. Er is veel bereikt, maar er valt zo veel meer te bereiken. Het aantal ongevallen kan écht nog verder omlaag. Dat begint al in het voortraject, waar opdrachtgevers en ontwerpers meer rekening kunnen houden met de arbeidsomstandigheden. Ook willen we ons sterk gaan richten op de individuele werknemer: jong en oud moeten gezond en veilig kunnen werken. Dit zorgt er tevens voor dat bouwvakkers in goede gezondheid met pensioen gaan. Arbouw wil dat samen met de organisaties van werkgevers en werknemers bereiken. En hopelijk ook met u. Ondertussen gebruiken we het moment voor een toost. Op uw gezondheid! Jan Warning, directeur Arbouw [email protected]

ARBOUW MAGAZINE • special

Minder ongevallen, gezonder werk Wat is er in 25 jaar precies veranderd? Een overzicht.

4

→ arborisico’s

Valgevaar

Asbest

Een val van meer dan 2,5 meter overkomt jaarlijks enkele honderden werknemers, maar het aantal slacht offers daalt. Werden bijvoorbeeld in 1995 niet minder dan 2150 incidenten geteld, waren dat er in 2010 ‘slechts’ 370. De scherpe daling komt door de heldere weten regelgeving en de strenge controles. De Arbeids inspectie deelt soms hoge boetes uit. Daarnaast is er een continue stroom van films, campagnes, artikelen en andere publicaties. De bekendheid met het valgevaar is hiermee steeds een beetje groter geworden. In de praktijk zijn dakranden, steigers en sparingen vaker dan voorheen beveiligd. Ook de opkomende claimcultuur speelt een rol, waarbij slachtoffers hun werkgever intoenemende mate voor hoge schadebedragen aan sprakelijk stellen.

Het asbestverbod ging begin jaren negentig met zo veel negatieve media-aandacht gepaard, dat het materiaal voorgoed in de ban is. Dáchten we. Uit recente controles van de Arbeidsinspectie blijkt dat nog niet iedereen het gevaar serieus neemt. En dat terwijl de Gezondheidsraad onlangs vaststelde dat asbest waarschijnlijk nóg gevaarlijker is dan altijd werd aangenomen. Al in de jaren tachtig en negentig maakte Arbouw zich hard voor een verbod. Arbouw richtte zelfs een asbestservice op waar bedrijven bij twijfel over de herkomst hun samples van materiaal konden laten testen. De meeste bedrijven hebben die service nu niet meer nodig. Echter, gelet op de slechte inspectiecijfers biedt de grotere kennis over asbest nog geen garanties.

Zwaar werk

Het harde geluid in de bouw is de afgelopen jaren met succes aangepakt. De industrie investeerde fors in geluidarm gereedschap. Daarnaast geven veel bedrijven hun mensen otoplastieken. Het aantal lawaai dove bouwvakkers is op zijn retour, maar het absolute aantal is nog altijd hoog. Gehoorschade is namelijk onherstelbaar, dus hebben veel bouwvakkers last van de erfenis uit hun verleden. De bouw is echter geen hofleverancier meer van de groep Nederlanders met een serieuze gehoordip. Het gevaar komt nu vooral uit de hoek van de clubs, festivals en de kleine, maar oorverdovende MP3-spelers. Verwacht wordt dat het aantal mensen met gehoorklachten de komende jaren weer zal toenemen.

Met slogans als ‘Een rug is goud waard’ en ‘Een bouw vakker is niet van steen’ werd decennia geleden aandacht gevraagd voor het zware werk in de bouw. Terecht, want destijds raakten niet een paar, maar een hele berg bouwvakkers arbeidsongeschikt. Pleister op de wonde was de grote populariteit van de technische beroepen. Hierdoor konden vervangers snel worden gevonden. Helaas is dat vandaag de dag anders, want de reservebank is duidelijk minder goed gevuld. Wél is de fysieke belasting een stuk lager. Dat komt door de succesvolle inzet van arbovriendelijke hulpmiddelen en lichtere materialen. Ook zijn werkgevers en werknemers zich beter bewust van de risico’s. ARBOUW MAGAZINE • special

Lawaai

1658

1375

1265

915 807 630

740 610

490 320

1986

2011

Klemmen of knellen

1986 2011 Geraakt door wegspringend voorwerp

1986 2011 Getroffen door vallend voorwerp

1986 2011 Struikelen of uitglijden

1986 2011 Verstappen

Stap voor stap gaat het met de arbeidsomstandigheden de goede kant op

Klimaat De middelen om kou en nattigheid buiten de deur te houden, zijn de afgelopen jaren sterk verbeterd. Moderne thermische kleding leidt transpiratievocht weg. Regen kleding houdt het weer buiten. Een betere planning voorkomt het werken in tochtige ruimten. Schaftketen zijn beter dan vroeger verwarmd en tegenwoordig ook voorzien van een aparte ruimte om de kleding te drogen. Voor het afschermen van het werk is er een groot aanbod constructies en dekzeilen. De maatregelen hebben effect: twee jaar geleden noteerde de bouw een historisch laag ziekteverzuim. Het ligt voor de hand dat de betere om standigheden hierbij een belangrijke rol hebben gespeeld.

innovaties ontbreekt het op tweederde van de bouwplaat sen aan maatregelen om de gezondheid van het personeel te beschermen, blijkt uit cijfers van de Arbeidsinspectie. Een schoolvoorbeeld van wél weten, maar niet doen.

Schadelijke producten Producten als verf, kit, pur en epoxy’s kunnen ernstige allergische reacties veroorzaken. Arbouw ontwikkelde diverse instrumenten waarmee werkgevers inzicht krijgen in de gevaren en oplossingen. Het aantal incidenten met toxische stoffen en mensen met een allergie neemt af, maar het blijft een groot risico voor onder meer schilders, tegelzetters en (kunststof-)vloerenleggers.

Stof

Werkdruk

Stof wordt door bijna iedereen als schadelijk ervaren. Maar in de jaren tachtig (en daarvóór) zagen mensen het vooral als hinderlijk. Stof belemmerde, maar je werd er niet ziek van. Klinkklare onzin, weten we nu. Stof kan wel degelijk ziek maken, ernstig ziek zelfs. Kortademigheid, chronische bronchitis, longemfyseem, neuskanker, long kanker en stoflongen zijn bekende aandoeningen. De bouw is er nog lang niet op dit terrein. Ondanks talloze

Al in 1984 wordt onderzoek gedaan naar de hoge werk druk onder uitvoerders. In 2000 komt er uiteindelijk een voorziening voor UTA-personeel. Van deze voorziening heeft inmiddels een groot aantal werknemers met succes gebruikgemaakt. Een extra stimulans komt van de overheid. In de Arbowet van 2007 is het onderwerp psychosociale arbeidsbelasting toegevoegd. Hieronder valt naast de werkdruk ook het pesten. ARBOUW MAGAZINE • special

Uit de oude doos… 6

→ in beeld

Bouwvakker ontvangt promotiepakket tijdens de campagne ‘Een bouwvakker is niet van steen’.

Januari 1989: in een film van Arbouw valt stuntman Dickey Beer opzettelijk van het dak. De film maakt de kijker bewust van het valgevaar in de bouw. De verhaallijn is even simpel als onwerkelijk: een bouwvak ker doet nog even snel een klusje als ineens een vrouw vanaf de straat naar hém fluit. Blij verrast kijkt de man om, waardoor hij zijn evenwicht verliest. Saillant detail: in de jaren tachtig vertoonde Dickey Beer zijn stunts in tal van bekende films, zoals A View to a Kill, Indiana Jones en Rambo.

In de jaren tachtig staat de voorlichting over veiligheid nog in de kinderschoenen.


Met dank aan de lezers van dit blad.

Ademhalingsbescherming spreekt tot de verbeelding.

Politie controleert op snelheid langs de wegafzettingen.

7 Alles voor een mooi plaatje: de fotograaf neemt een groot risico bij het maken van deze foto.

Eerste generatie asbestpakken.

Bouwen aan de waterlijn… of is de bouwplaats zó drassig?

Vernuftig ladderwerk.


Uit de oude doos… Een deelnemer aan de medische keuring ondergaat stoïcijns het bloedprikken door de assistente.

Sportief schoeisel, maar niet voor op de bouwplaats.

8

→ in beeld

De modegril ‘planking’ was twee decennia geleden al zeer actueel.

Beter het zekere voor het onzekere nemen bij het afdichten van een sparing.

De klassieke verzuimcontrole van de jaren tachtig en daarvoor.


Ergonomisch verantwoord?

Een ‘killer’ voor de ruggen van deze straatmakers.

9 Eigen veiligheidscampagne in de kantine van het bouwbedrijf.

Met verve een evenwichtskunstenaar…

Bouwen is teamwork…

EHBO-cursus wordt levendig met een beetje ketchup.


Een kwart eeuw innovaties, inspecties en voorlichting hebben geleid tot grote verbeteringen op het gebied van de persoonlijke bescherming. Het voordeel: de bouwvakker ondervindt het letterlijk aan den lijve…

10

Gehoorbescherming is nog niet ingeburgerd. Een onbekend aantal bouwvakkers loopt blijvende gehoorschade op.

1658 keer wordt een werknemer geraakt door een vallend voorwerp. Percentage van het totale aantal ongevallen: 14 procent.

1986

→ PBM

Bouwer beter beschermd

Geen bedrijfskleding, de werknemer mag zelf weten wat hij aantrekt.

Ondanks een cao-afspraak over schoeisel, wordt 457 keer in een spijker getrapt. Het werkelijke aantal is vermoedelijk hoger, omdat bedrijven niet alle incidenten melden.


Geen handschoenen. Het gevolg: groot aantal snijongevallen en irritaties door chemische stoffen.

(Onzichtbaar) gehoorbescherming in de vorm van otoplastieken. Lawaaidoofheid wordt succesvol voorkomen.

2011

De helm is niet meer weg te denken uit de dagelijkse bouwpraktijk. Toch valt er bij 630 bouwvakkers een voorwerp op het blote hoofd.

Veiligheidsgordel. Beschermt werknemers wanneer de randbeveiliging ontbreekt. Het aantal valongevallen vertoont al jaren een dalende lijn.

11

Volgens de cao zijn werkgevers verplicht om hun mensen goed te kleden. De kleding moet beschermen tegen regen, tocht, kou en gevaarlijke stoffen.

Ademhalingsbescherming is er in alle soorten en maten. Ontwikkelingen zijn er ook op het gebied van stofafzuiging en verneveling. Het aantal bouwvakkers met werkgerelateerde longproblemen is sterk gedaald.

Veiligheidsschoenen. Spijkertrappen komt nog maar zelden voor.

Met dank aan Hütter Veiligheid, Hoofddorp. ARBOUW MAGAZINE • special

25 jaar werken aan arbeids omstandigheden Arbeidsomstandigheden zijn al zo oud als het werken zelf. Maar werken aan de arbeids omstandigheden… dát begon pas zo’n 25 jaar geleden. Sindsdien is de bouw een stuk gezonder en veiliger geworden. In deze tijdlijn lees je hoé werkgevers, werknemers, de overheid, sociale partners en Arbouw dit deden.

12

→ tijdlijn

1986

1987

1988

September 1987

Nieuw: Gevelridder

Timmerman Piet Ridder vindt de Gevelridder uit. Met het apparaat kunnen kozijnen langs de gevel omhoog worden gehesen. Zijn vrouw bedenkt de naam.

September 1988

Maart 1988

Cementzak wordt lichter Per jaar raken tienduizend (!) bouwvakkers arbeids ongeschikt, vaak vanwege rugklachten. Arbouw bombardeert 1988 tot ‘Jaar van de zware materialen’. Kort daarna gaat het maximale gewicht van de cementzakken fors omlaag van 50 naar 25 kilo. Deze omschakeling kost de grootste leverancier van cement circa één miljoen gulden.

Bouwvakker beter gekleed

Het doorwerkpak doet zijn intrede en is meteen een groot succes. Werkgevers maken 40.000 keer gebruik van de subsidie van 35 gulden die Arbouw per pak verleent.

historische feiten 1986 Twaalfde provincie

Nederland heeft er met Flevoland zijn twaalfde provincie bij.


1988 Oranje wint EK

Ruud Gullit en Marco van Basten schieten Nederland naar de hoofdprijs van het EK Voetbal.

1989 Val Berlijnse Muur

In Berlijn wordt de Muur afgebroken, de Koude Oorlog is voorbij.

Oktober 1988

Ketenaanpak

Arbouw maakt film met Peter Faber over de ‘ketenaanpak’. Hierbij draagt elke bouwpartij, dus ook architecten en opdrachtgevers, zijn steentje bij aan betere arbeidsomstandigheden.

September 1989

Cursusaanbod uitgebreid Vanwege het grote succes van de cursus ‘Veilig en gezond werken’ breidt Arbouw het opleidingspakket uit. Er komt onder meer een speciale cursus voor wegwerkers. De cursussen blijven onverminderd populair. Deelname wordt extra aantrek kelijk doordat de cursus- én de verletkosten uit het Scholings fonds worden vergoed, omdat Arbouw als scholingsinstituut is aangewezen.

Januari 1991

verbod op Asbest

Het gevaar van asbest wordt eindelijk erkend. De nieuwe cao schrijft voor dat asbest niet meer mag worden verwerkt of bewerkt.

13 1989

1990

1991

Juni 1991

Oktober 1988

Samenwerking met de overheid

Inspecties in bouwketen

De overheid en de bouw trekken samen op in een campagne rondom de veiligheid. Minister De Vries in een interview: ‘De arbeidsomstandigheden in de bouw laten te wensen over. Vandaag zullen er weer 35 bouwvakkers arbeidsongeschikt worden verklaard.’ De Postbus 51-reclamespot ‘Je weet hoe je werk veiliger kan? Doe ‘t dan!’ wordt veelvuldig op televisie uitgezonden. Een sip kijkende bouwvakker wordt de grond in geheid, zijn collega met veiligheidshelm en gehoorkappen kijkt lachend toe. Keetleed: de Arbeidsinspectie controleert de staat van de schaftketen. Aanleiding zijn de slechte hygiënische omstandigheden. Vaak ontbreekt ook een wc.

1989 SLM-ramp

In Suriname crasht een SLM-vliegtuig met veel Surinaamse voetballers aan boord.

1990 Mandela vrij

Na 27 jaar gevangenschap is de Zuid-Afrikaanse ANC-leider Nelson Mandela eindelijk weer vrij man.

1991 Freddie Mercury dood In Londen overlijdt Queenzanger Freddie Mercury op 45-jarige leeftijd aan de gevolgen van aids.


November 1991

Feestje rond machinaal straten Machinaal werken raakt steeds meer in zwang. Rotterdam is voorloper in het bestraten van grote oppervlakten met behulp van een machine. In de stad is de miljoenste vierkante meter straatwerk volgens deze methode gelegd. Reden voor een feestje. Aan de voet van de ‘Walk of Fame’ aan de Leuvehaven wordt een vierkante meter straatwerk in brons gegoten. Tussen beroemdheden als Fanny Blankers-Koen en Cliff Richard ligt daarmee ook een stukje arbeidsomstandigheden.

14

Januari 1992

Lawaairegels verscherpt Er gelden nieuwe, strengere regels voor het werken in lawaai. Overschrijdt het geluid de grens van 85 decibel, dan moet het bedrijf maatregelen nemen.

→ tijdlijn

1991

1992

September 1991

Nieuw metselplatform

Het in hoogte verstelbare met selplatform doet zijn intrede. MetselaarJan den Hoed bedenkt het hulpmiddel; hij lijdt al jaren aan hevige rugpijn.

1994

1993 December 1992

Hardrijders op de bon De politie schiet wegenbouwers te hulp. Wegwerkers klagen over hardrijders langs afzettingen, waarop agenten ter plekke radarcontroles uitvoeren. De Nederlandse Vereniging van Wegenbouwers pleit voor het volledig afsluiten van wegen, gelet op de agressie jegens werknemers en de vele gevaarlijke verkeerssituaties. Volgens TU Delft verhoogt het afsluiten van één weghelft de veiligheid en worden files voorkomen. Deze laatste conclusie zou, vanwege het groeiende aantal auto’s, in de loop der jaren anders uitpakken.

1995 Januari 1993

Afspraken met arbodiensten Arbodiensten gaan hun onderzoeksgegevens aan Arbouw verstrekken. De bouw heeft daarmee als enige bedrijfstak zicht op de ontwikkeling in de gezondheid van werknemers. Bovendien zal Arbouw, verantwoordelijk voor de coördinatie van het cao-pakket preventiezorg, de betaling anders gaan regelen. De arbodiensten krijgen niet meer per onderzochte werknemer betaald, maar per activiteit zoals een PAGO of werkplekbezoek.

historische feiten 1992 Jongste kampioen

Falco Zandstra (20) wordt Europees schaatskampioen en is daarmee de jongste winnaar ooit.


1993 Oprichting Europese Unie

Met het sluiten van het verdrag van Maastricht is de Europese Unie een feit.

1994 Kanaaltunnel open

President Mitterand en koningin Elizabeth II openen de Kanaaltunnel, waaraan zeven jaar is gewerkt.

September 1997

Stofprobleem aangepakt De Arbeidsinspectie controleert op kwartsstof. Inspecteurs letten vooral op het voegen slijpen, sleuven frezen en doorslijpen van trottoirbanden. Zij treden mild op, omdat de bedrijven de grenswaarde waarschijnlijk vaak zullen overschrijden. Onder het motto ‘Stof, neem ‘t niet te luchtig’ licht Arbouw werkgevers en werknemers voor. Het zal niet de enige keer zijn dat de Arbeidsinspectie en Arbouw zich richten op het stofprobleem in de bouw.

Januari 1998

Subsidie voor arbovriendelijk investeren De FARBO-regeling doet zijn intrede. Volgens deze regeling genieten bedrijven die arbovriendelijk investeren een belastingvoordeel. Zij mogen zelf bepalen in welk jaar en in welk tempo ze de investering afschrijven. Anderhalf jaar later wordt de regeling alweer afgeschaft. Volgens de overheid zou zo’n 70 procent van de bedrijven een apparaat ook zonder de subsidie wel hebben gekocht.

15 1996

1997

1998

1999

Januari 1994

Januari 2000

Oplosmiddelen verboden

Voorbeeldproject Bouwbedrijf Strukton wijst twee nieuwe vleugels van zijn hoofd kantoor aan als voorbeeldproject voor de arbeidsomstandigheden. Er zal in de fase van het ontwerp en tijdens het bouwproces volop aandacht zijn voor de onder werpen gezondheid en veiligheid. Het project sluit aan bij de reeks ‘arbo-voorbeeldprojecten’ die FNV sinds 1989 in de schijn werpers zet.

1996 Krajicek wint

Richard Krajicek wint het fameuze Engelse tennistoernooi Wimbledon.

2000

Oktober 1997

Scholings mijlpaal Conform de cao worden de cursus- en verletkosten die werknemers maken in de meeste gevallen vergoed. Inmiddels is vanuit het Scholingsfonds de 750.000ste cursusdag voldaan.

1997 Lady Di verongelukt

In Parijs verongelukken Prinses Diana en Dodi Al Fayed na een wilde achtervolging door de pers.

De Vervangingsplicht wordt van kracht. Deze verbiedt het gebruik van oplosmiddelrijke producten voor binnenwerk. Bekend gevolg van de blootstelling aan oplosmiddelen is de ziekte OPS, ook wel ‘Schilderziekte’. Bedrijven moeten ze daarom vervangen door oplosmiddelarme producten, zoals verven op waterbasis. De nieuwe verplichting heeft effect; later zal blijken dat er nauwelijks OPS-patiënten bijkomen.

2000 Vernietigend virus

Het ILOVEYOU-virus legt e-mailsystemen en computer netwerken van bedrijven in de hele wereld plat.


Januari 2000

Oktober 2001

Begeleiding bij hoge werkdruk

Themaweek over ongevallen

Werkdruk is een veelgehoorde klacht onder uitvoerders, werkvoorbereiders en ander UTA-personeel. Volgens een cao-afspraak kunnen zij begeleiding aan vragen om beter met de dagelijkse druk om te gaan. Er is daarnaast subsidie voor ideeën om de werkdruk te vermin deren. Veel werknemers maken gebruik van de begeleiding. Dit wordt gestimu leerd door de campagne ‘Roofbouw niks voor jou’, waarmee brede bekendheid aan de voorziening wordt gegeven. Daarnaast is de werkdruk het centrale onderwerp van een Europese themaweek in 2002.

16

Jaarlijks komen in de Europese Unie 5500 mensen door een arbeidsongeval om het leven, meldt het Europees agentschap voor de gezondheid en veiligheid. Het agentschap organiseert een themaweek gericht op de preventie van ongevallen. Aan Arbouw wordt de Goede Praktijken Prijs uitgereikt voor de ‘Arbouw V&G Planner’, het instrument voor het maken van een veiligheids- en gezondheidsplan.

→ tijdlijn

2000

2001

2002

Juni 2000

Arboprijs

Februari 2000

Naast FNV Bouw heeft ook de Hout- en Bouwbond CNV een Arboprijs. De bond reikt de prijs uit aan bouwbedrijven die de gezondheid en veiligheid succesvol aanpakken.

Vaker onderzoek

November 2001

Samenwerking Binnen het Arboconvenant Bouw werken de organisaties van werk gevers en werknemers samen met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan betere arbeidsomstandigheden.

Bouwvakkers kunnen zich vaker me disch laten onderzoeken. Vanaf hun 40ste (uitvoerders: 52) krijgen zij elke twee jaar een oproep voor het PAGO, in plaats van elke vier jaar.

historische feiten 2000 Vuurwerkramp

In Enschede legt een vuurwerkramp een hele woonwijk in de as, er vallen 23 doden.


2001 Aanslagen WTC

Twee vliegtuigen boren zich in het WTC in New York, de ‘War on Terror’ begint.

2002 Euro wordt ingevoerd In twaalf van de vijftien EU-lidstaten wordt de euro als betaalmiddel ingevoerd.

Januari 2002

Mei 2005

Start loop baanproject Het fenomeen loopbaanproject doet zijn intrede. Dit begint met een proef voor bouwvakkers uit Noord-Holland en steigerbouwers. Binnen het project worden werk nemers met lichamelijke klachten tijdig omgeschoold naar ander werk, zodat verzuim en arbeids ongeschiktheid worden voor komen. In de jaren die erop volgen, komen er vergelijkbare projecten voor andere sectoren in de bouw.

Veilige werkplek voor leerlingen

Mei 2003

Veel muisarmen De muisarm een wollig thema? Nee, becijfert TNO. De loonderving door RSI is maar liefst 1,26 miljard. 3,2 miljoen werkende mensen hebben RSI-klachten.

Ook leerlingen werken veilig dankzij een nieuw veiligheids protocol van Arbouw en de vereniging van samenwerkings verbanden VESAN. Het protocol voor instructeurs beschrijft de verantwoordelijkheden en geeft handvatten bij de voorlichting aan leerlingen. Goede instructie over gezond en veilig werken aan jongeren is nodig, omdat deze groep veel vaker het slachtoffer wordt van een arbeidsongeval.

17

2003

2004

2005

Februari 2003

Prijs voor netste bouwplaats Bouwbedrijf Van Wijnen reikt de jaarlijkse Bouwplaatstrofee uit voor de werkplek waar de orde, netheid en begaanbaarheid het beste zijn geregeld. Ging de eer in 2002 naar Van Wijnen Noord, valt die in 2003 ten deel aan Van Wijnen Oost voor de bouwplaats van het nieuwe Hartcentrum in Enschede. Orde en netheid zijn onderschatte factoren als het om de veiligheid gaat. Struikelen en verstappen staan al jaren bovenaan de ongevallenlijsten.

2002 Koninklijk huwelijk

Prins Willem-Alexander huwt de Argentijnse Máxima Zorreguieta in de Nieuwe Kerk in Amsterdam.

2004 Juliana dood

Koningin Juliana, die heerste van 1948 tot 1980, overlijdt op 94-jarige leeftijd in Paleis Soestdijk.

Mei 2004

Aandacht voor valgevaar Lancering van ‘1 op 6’. Deze campagne maakt werknemers bewust van het valgevaar. Aandacht voor dit thema is nodig, want jaarlijks komen gemiddeld 2400 bouwvakkers ten val. Uitgaande van een gemiddelde carrière van achttien jaar is de kans hierop dus één op zes. De titel van het campagnelied: ‘Als je valt, dan valt het tegen’.

2005 Nummer zeven

De Amerikaanse wielrenner Lance Armstrong wint voor de zevende keer de Tour de France.


Juni 2005

Richtlijn trillingen

Trillingen kunnen nare gevolgen hebben. In navolging van een Europese richtlijn mogen werk nemers maar heel beperkt aan het risico worden blootgesteld.

18

September 2008

Henk!

Medisch gekeurd en te zwaar bevonden? Dan krijgt de bouwvakker ‘Henk’ uitgereikt. Het glossy magazine van Arbouw staat vol tips en trucs voor een gezond leven. Vooral machinisten hebben over gewicht, blijkt uit de cijfers van de medische keuringen.

Januari 2009

Laagste verzuim Het ziekteverzuim in de bouw heeft met 4,5 procent een historisch dieptepunt bereikt. Dit blijkt uit de jaarlijkse verzuimcijfers van Arbouw.

→ tijdlijn

2005

2006

2007

Oktober 2006

December 2008

Campagne tegen hard geluid Het gevaar van lawaai is bij de meeste bouwvakkers bekend. Toch voert lawaaidoofheid met 43 procent ruimschoots de lijst van beroepsziekten aan. Onder het motto ‘Wie niet horen wil, moet voelen’ voert Arbouw daarom actie tegen het harde geluid. In de campagne wordt aandacht gevraagd voor het probleem en worden oplossingen gegeven, zoals de mogelijkheid om het geluid al bij de bron te verminderen. Op scholen krijgen jongeren otoplastieken aangemeten.

Veiliger op en rond steigers Met de introductie van de Richtlijn Steigers is het niet langer nodig om de veiligheidsbladen, NEN-normen, EN-normen en handleidingen afzonderlijk te raadplegen. De richtlijn biedt oplossingen naar de laatste stand van de techniek en gaat in op de eisen van de overheid. Op en rond steigers kan dus voortaan veiliger worden gewerkt.

historische feiten 2005 Orkaan Katrina

De orkaan Katrina trekt verwoestend over de stad New Orleans.


2006 Balkenende II valt

Weer mislukt; door een motie van wantrouwen komt er een einde aan het kabinet-Balkenende II.

2007 Gorilla ontsnapt

In Diergaarde Blijdorp ontsnapt gorilla Bokito uit zijn verblijf en verwondt een bezoekster.

Juni 2009

Arbocatalogi online

Oktober 2010

De online arbocatalogi worden geïntroduceerd. Hierin staan alle oplossingen voor een gezonde en veilige werkplek. De catalogi komen tegemoet aan de Arbowet, waarin de doelen staan op het gebied van de gezondheid en veiligheid. De organisaties van werkgevers en werknemers hebben deze doelen van passende arbomaatregelen voorzien. Hiermee is het voor bedrijven een stuk gemakkelijker om de juiste maatregelen te nemen.

Arbouw richt zich net als in ´88 op het zware werk in de bouw. Samen met de orga nisaties van werkgevers en werknemers wordt onder de noemer Lichter werk(t) twee jaar lang campagne gevoerd. Elk kwartaal worden de oplossingen voor een specifiek beroep belicht. Uit cijfers van Arbouw blijkt dat de fysieke belasting in de bouw nog altijd hoog is. Zo schort het op veel bouwplaatsen aan de nodige arbovriendelijke hulpmiddelen.

Lichter werk(t) van start

19

2008

2009

2010

December 2010

Stofvrij dak

April 2010

Minder straling Volgens nieuwe regelgeving moeten bedrijven hun werknemers beter bescher men tegen kunstmatige optische straling. Deze straling kan huidkanker, hoornvlies ontsteking en staar veroorzaken.

2008 Spelen in Peking

De Olympische Spelen in de hoofdstad van China zijn een groot succes.

De Arboprijs FNV Bouw gaat naar de gebroeders Roel en Paul Kranenborg van dakdekkersbedrijf Kranenborg. Met hun Dakpan knipper komt er tijdens het knippen van pannen nagenoeg geen kwartsstof vrij. De broers winnen tienduizend euro om hun uitvinding verder te ontwikkelen. FNV Bouw reikte de prijs al zeventien keer eerder uit.

2010 iPad geïntroduceerd

E-mailen, muziek luisteren, spelletjes spelen en surfen kan nu met één vernuftig apparaat.

2011

Arbouw bestaat 25 jaar Arbouw bestaat 25 jaar. Reden voor een feestje, vandaar deze jubileumspecial van Arbouw Magazine. Veel tijd om stil te staan is er niet. Er wordt alweer vooruitgekeken naar belangrijke thema’s voor de toekomst, zoals de onveiligheid, het zware werk en het leeftijdsbewust arbo beleid. Arbouw blijft werken aan betere arbeidsomstandigheden!

2011 Schuldencrisis

De wereld maakt zich angstvallig op voor een ‘double dip’ als gevolg van de grote schuldenlast.



Win deze ludieke poster! Thuis nog een lege plek aan de muur? Een wandje vrij in de schaft keet? Los de onderstaande vragen op en win deze jubileumcartoon op posterformaat (60 x 40 cm). Onder de goede inzendingen verloot Arbouw maar liefst 250 posters!

21

Vraag 1 De bescherming tegen stof laat te wensen over. Hoe groot is volgens de Arbeids inspectie het aantal bouwplaatsen waar maatregelen uitblijven? Je vindt het antwoord op pagina 4-5.

Vraag 2 Werknemers worden in 2011 minder vaak geraakt door een vallend voorwerp. Hoevéél minder in vergelijking met het jaar waarin Arbouw is opgericht? Je vindt het antwoord op pagina 4-5.

Vraag 3 Wat is de naam van de bouwvakker die medio 2008 model staat voor het grote belang van een gezonde leefstijl? Je vindt het antwoord in de tijdslijn op pagina 12-19.

Doe mee en win! Mail je antwoorden naar [email protected] of stuur een kaartje naar Arbouw, Postbus 213, 3840 AE Harderwijk.


Handige adressen Loopbaanprojecten

een groot aantal regionale bijeenkomsten.

Loopbaantraject Bouw & Infra

Deelnemers leren er bijvoorbeeld werken met de

Het Loopbaantraject Bouw & Infra is er voor

RI&E MKB Bouwnijverheid, het instrument

werknemers die kampen met fysieke klachten.

waarmee snel en doeltreffend een eigen risico-

De werknemer kan zich melden vanwege ziekte,

inventarisatie en -evaluatie en bijbehorend plan

maar ook om arbeidsongeschiktheid in de

van aanpak worden gemaakt. Tijdens deze

toekomst te voorkomen. De trajectadviseur

bijeenkomsten maken deelnemers ook kennis met

begeleidt de werknemer naar passend ander

de werking van de arbocatalogi. Arbouw

werk, onder andere door begeleiding bij het

organiseert daarnaast tal van bijeenkomsten

kiezen van een andere functie en het regelen van

waarbij actuele ontwikkelingen en nieuwe

de scholing die hiervoor nodig is. Het traject is er

regelgeving aan bod komen. Afhankelijk van het

voor werknemers die vallen onder de CAO voor

thema, zijn deze ook bedoeld voor de werknemers

de Bouwnijverheid. De adviescentra zijn

in de bouw.

gehuisvest in 28 opleidingsbedrijven verspreid over heel Nederland.

Hulp bij beroepsziekten

Tel. 0341-499378 /

Bureau Beroepsziekten FNV komt op voor leden

www.loopbaantrajectbouw.nl

van FNV Bondgenoten, FNV Bouw, Abvakabo FNV en FNV KIEM die ziek zijn geworden door hun

22


special

COLOFON Arbouw Magazine is een uitgave van Arbouw. In het bestuur zijn vertegenwoordigd: Bouwend Nederland, Stichting FOSAG-NOA, FNV Bouw en CNV Vakmensen.

Hoofdredactie

Mijn loopbaan

werk. Het team van intakers, arbeids- en

Mijn loopbaan is er voor alle werknemers

gezondheidsdeskundigen, medisch adviseurs,

die vallen onder de CAO voor het Schilder-,

letselschaderegelaars en juridisch deskundigen

Medewerkers

Afwerkings- en Glaszetbedrijf. De voorziening is

ondersteunt bij het verhalen van de schade.

bedoeld voor werknemers die willen doorgroeien

Tel. 020-5816692 / www.bbzfnv.nl

Angenieta Garcia y Draijer, Cor van Duivenbooden, Floor de Goede, Jan Golsteijn, John Hogenes, Michiel Jansen, Ellen Lakrone, Edmondt Wijk, Mario Witlox

naar een nieuwe functie binnen de sector. Ze is

Dennis Derksen

tevens bedoeld voor werknemers met beginnende

Werkdrukbegeleiding

lichamelijke klachten en werknemers die denken

UTA-werknemers die last hebben van hoge

dat ze het beroep niet tot hun pensioen kunnen

werkdruk, kunnen op grond van de cao

voortzetten. Bij deze groep is de begeleiding

gebruikmaken van individuele voorlichting, advies

Ton Borsboom, Erik Buis, Arbouw

gericht op een passende functie binnen of buiten

en coaching. Voor de uitvoering heeft Arbouw

de sector. Aan werknemers die langer dan zes

afspraken gemaakt met een landelijk netwerk van

Vormgeving

weken ziek zijn en niet meer terug kunnen naar

coaches verbonden aan het CSR Centrum.

hun oude functie, wordt adequate begeleiding

Tel. 0183–354294 / www.stressuitdebouw.nl

Druk

gedeeltelijk worden vergoed. Mijn loopbaan werkt

Arbouw Infolijn

landelijk met zes loopbaanadviseurs. Bedrijven

Voor vragen over arbeidsomstandigheden kunnen

Verspreiding

kunnen terecht voor advies en ondersteuning bij

werknemers en werkgevers alle werkdagen bij de

het opzetten en uitvoeren van hun

Arbouw Infolijn terecht. De service is van negen

loopbaanbeleid.

tot vijf bereikbaar via 0341-466222 of per e-mail:

Tel. 0182–641120 / www.mijnloopbaan.net

[email protected]

Medische begeleiding

Campagnes

In de cao’s is vastgelegd dat elke werknemer in de

Lichter werk(t)

bouwnijverheid recht heeft op het individu

Maak je werk lichter, dat is de boodschap van de

gerichte pakket preventiezorg. Dit behelst een

voorlichtingscampagne over fysieke belasting. De

groot aantal voorzieningen, zoals het regelmatig

campagne is een initiatief van Arbouw en de

terugkerende PAGO (‘de keuring’), een eenmalig

organisaties van werkgevers en werknemers in de

intrede-onderzoek, een speciaal onderzoek voor

bouw. Tijdens de campagne belicht Arbouw elk

jongeren en onderzoeken voor werknemers die

kwartaal een specifiek beroep. Werkgevers

bijvoorbeeld te maken hebben met asbest of

krijgen informatie toegestuurd en kunnen zich

verontreinigde grond. De medische onderzoeken

aanmelden voor een gratis advies op maat door

kunnen aanleiding zijn voor extra activiteiten,

een deskundige.

zoals een consult of werkplekbezoek. Ook is er

Tel. 0341-466222 / www.lichterwerkt.nl

geboden. Ook kan een opleiding geheel of

het arbospreekuur, bedoeld voor werknemers die vragen of klachten hebben die mogelijk verband

Ik ben de Sjaak niet!

houden met het werk.

Veiligheidscampagne op initiatief van het

Tel. 0341-466222 / www.arbouw.nl

Hoofdbedrijfschap Ambachten en Consument en

Bijeenkomsten

Veiligheid. De campagne is vooral gericht op de communicatie tussen werkgever en werknemer

Speciaal voor werkgevers en in nauwe samen

en de werknemers onderling. Via de website is

werking met de organisaties van werkgevers

een startpakket verkrijgbaar.

en werknemers organiseert Arbouw jaarlijks

Tel. 020-5114511 / www.werkveilig.nu


Fotografie

Verheul Communicatie, Alphen a/d Rijn

Weiss Druck, Monschau (Duitsland)

Sandd, Apeldoorn

Redactieadres Postbus 213, 3840 AE Harderwijk Telefoon: 0341-466200 / e-mail: [email protected]

Adreswijziging doorgeven? Op het adreslabel (los in de plastic seal van het blad) staat behalve uw (oude) adres een code: ARB, NAT, A&O of CDS. Uw wijziging kunt u doorgeven via: ARB: [email protected] NAT: 030-2142485 (mail: [email protected]) A&O: 070-3366240 (mail: [email protected]). CDS: schriftelijk aan Cordares, afd. Werkgeversdiensten, Postbus 637, 1000 EE Amsterdam. Wanneer u het adreslabel niet meer heeft, is in de meeste gevallen uw cao bepalend. CAO voor de Bouwnijverheid: CDS, CAO voor de Afbouw: A&O en CAO voor het Natuursteenbedrijf: NAT.

Opzeggen? Bij voorkeur e-mailen naar: [email protected], of bel 0341-466222.

ARB 2468 / ISSN 2211-3878

“

Ik wil een

voorbeeld voor die voetbaljongens zijn

”

‘Op mijn veertiende ben ik als straatmaker begonnen, dus ver vóórdat Arbouw werd opgericht. Met veel plezier kijk ik terug op mijn loopbaan in de bouw. Het was mooi, maar soms ook zwaar. Geluk kig heb ik nooit lichamelijke klach ten gehad. Dat heb je aan je gedrongen lichaam te danken, zei een bedrijfsarts ooit tegen mij. Ik ben niet al te groot en dat is een voordeel als je laag bij de grond werkt. Daarnaast heeft het trainen in de sportschool mij goed gedaan. Dat doe ik nog steeds, want ik wil een voorbeeld zijn voor de jonge voetballers die ik wekelijks train. Gezond zijn is belangrijk, maar het oog wil ook wat. Ja, je kunt wel zeggen dat ik trots ben op mijn lijf.’

23 23

mijn rubriek lijf ←←

Louis Strobbe (59),. straatmaker uit Amsterdam.


Vakblad over. arbeidsomstandigheden. special

Recommend Documents