HERFST Vakblad over arbeidsomstandigheden GOED BEZIG! ... nú voor later VRAAG? BEL ARBOUW! Test MULTIBUDDY KWARTS- STOF RONDUIT GEVAARLIJK

HERFST 2013

Vakblad over arbeidsomstandigheden

GOED BEZIG!

... nú voor later VRAAG? BEL ARBOUW!

Test

MULTIBUDDY

KWARTSSTOF RONDUIT GEVAARLIJK

Wat? De Bouw van Schatkamer Domplein II in opdracht van Initiatief Domplein. Op vier meter diepte komt een ondergronds publiekscentrum waarin de archeologische geschiedenis van Utrecht te zien zal zijn.

’Als je van archeologie houdt, is dit natuurlijk een fantastisch project. We graven tot vier meter diep, waardoor de antieke fundamenten zichtbaar worden. De damwanden drukken we hydraulisch en met stangen verstevigen we een oud en broos Romeins profiel. Want eenmaal blootgesteld aan de buitenlucht kan het klei en leem uit constructies opdrogen. Medio 2014 is het centrum klaar, kom dan vooral eens kijken.’ Wie? Henk van Os (51),i uitvoerder bij aannemersbedrijf i Van Zoelen uit Utrecht.i

2

→ MIJN PROJECT

HERFST 2013

MAGAZINE

20

HOE? ZO! Tien tips tegen kwartsstof.

Vakblad over. arbeidsomstandigheden.

INHOUD ←

12

17

PANEL

TEST

Stel je vraag, Arbouw antwoordt!

Lichter tegelzetten met de MultiBuddy.

Informatie Met dit blad informeert Arbouw werknemers over de arbeids omstandigheden in de bouw nijverheid. Op www.arbouw.nl vind je meer informatie over arborisico’s en maatregelen en kun je brochures bestellen of downloaden. Met specifieke vragen kun je elke werkdag van negen tot vijf terecht bij de Arbouw Infolijn. Bel 0341-466 222 of mail naar: [email protected].

EN VERDER 4 KORT 11 ONGEVAL 14 GEZOND TILLEN 16 GADGETS 18 JONGEREN 22 VARIA 23 STELLING

3

6 THEMA:

NÚ!

Fit je pensioen halen begint met nú goed bezig zijn. Dat weten de werknemers in dit thema-artikel maar al te goed. Hun aanpak? Veilig werken, gezond leven en op tijd je rust nemen. Die aanpak blijkt o zo doeltreffend…

ARBOUW MAGAZINE • HERFST 2013

DOCU OVER TRILLINGSARM GEREEDSCHAP

4

Trillingen kunnen schade berokken aan de lage rug, de wervelkolom, vaat- en zenuw stelsel en botten, gewrichten en spieren. Trillingsarm gereedschap kan het ontstaan van deze klachten voorkomen. Producent Makita maakte er een minidocumentaire over. De machines van Makita worden uitgerust met anti-vibratie technologie waardoor ze rustiger in de hand liggen. In de documentaire vertellen werknemers van bouwbedrijf Huybregts Relou over hun ervaringen met de apparatuur. → KORT Bekijk de docu op YouTube (Makita je bent aan het boren).

16800

Bouwvakkers hebben longproblemen

zorg voor een stofvrije werkplek, draag een stofmasker

denk na. Gebruik Arbouw. www.arbouw.nl - Arbouw Infolijn: 0341 46 62 22 - [email protected] ARBOUW MAGAZINE • HERFST 2013

SAMEN TILLEN ZWAARDER? Wat belast de rug meer: 100 kg tillen met z’n vieren of 50 kg tillen met zijn tweeën? Uit onderzoek in opdracht van Arbouw (2013) blijken weliswaar verschillen in fysieke inspanning, maar de rugbelasting is nagenoeg gelijk. Wel wordt in beide gevallen de grens van 3400 N op de onderrug overschreden. Dit wordt veroorzaakt door de grote afstand tussen persoon en last, in combinatie met de gebukte en gedraaide houding. Veelvuldig tillen op deze manier kan de gezondheid schaden. De onderzoekers raden een bewegingsruimte aan van minimaal 80 cm per persoon. Dit kan een ongunstige houding tijdens het tillen helpen voorkomen. Daarnaast moet de grip op het materiaal goed zijn en worden zo min mogelijk hoogteverschillen overbrugd.

LICHTGEWICHT AFSCHERMSYSTEEM Het UBIX® Tijdelijk daksysteem van Combisafe is uitgebreid met een lichtgewicht polyester afschermdoek met PVC-coating. Het doek is beschikbaar op rollen van 60 meter lengte en wordt geleverd in verschillende breedten (standaard 2,57 en 3,07 meter). Het lage doekgewicht van 0,45 kg/m2 maakt het installeren eenvoudig. Dankzij het klemsysteem (twee puntige bouten met imbuskop) zijn voorgevormde insteekschachten niet meer nodig. De klemmen worden nauwkeurig gepositioneerd met behulp van de lichtgewicht doeksjabloon met optionele laser, zodat deze altijd correct geplaatst en uitgelijnd zijn. Het doek is UV- en weersbestendig en brandwerend.

SPAREN VOOR LATER Een grijzende man steekt voor zijn camper een kampvuur aan. Een vitale bejaarde in een leren pak zit op de motor. Waarschijnlijk herinnert u zich deze reclames van een pensioenverzekeraar nog wel. De verzekeraar wilde vooral een gevoel overbrengen: genieten van je pensioen. Want eindelijk hebben de mensen de tijd en mogelijkheden om die dingen te doen waar ze nooit aan toe gekomen zijn. Onder andere de afbouwsector kan dit najaar bezoek krijgen van Inspectie SZW.

INSPECTIES ZWAAR WERK EN KWARTSSTOF Inspectie SZW zal dit najaar op bouwplaatsen gaan controleren op zwaar werk en kwartsstof. Specifiek wordt gekeken of dakdekkers bitumen, zandcement-vloerenleggers, blokkenstellers afbouw, wanden plafondmonteurs en stukadoors niet te zwaar tillen. Eerder werd al gekeken naar het blokkenstellen ruwbouw, betonstaalvlechten, glaszetten, metselen en monteren van metalen dak- en gevelelementen. Hierbij werden 602 inspecties uitgevoerd, die resulteerden in 287 waarschuwingen en 44 boetes. Op het gebied van kwartsstof kijken de inspecteurs naar de toepassing van afzuiging of verneveling op het handgereedschap.

Het is de vraag of veel werknemers in de bouwnijverheid op dezelfde manier van hun pensioen kunnen genieten. Uit cijfers van Arbouw blijkt dat oudere werknemers op de bouwplaats duidelijk meer gezondheidsklachten melden dan gemiddeld in de bedrijfstak. Daarom werken organi saties in de bouw en Arbouw samen aan COLUMN ← het verhogen van de zogeheten ‘duurzame inzetbaarheid’. Door allerlei initiatieven helpen we werkgevers en werknemers om het werk langer gezond te kunnen doen. Niet alleen vanwege de kosten van verzuim. De inzet, kennis en ervaring van oudere werknemers kan niet worden gemist. Daarnaast hebben ouderen nog meer voordelen, ze zijn bijvoorbeeld vaker gemotiveerd en minder vaak betrokken bij arbeidsongevallen.

5

‘Goed bezig. Nú voor later’ is de terechte slogan van de nieuwe campagne voor de bouwnijverheid. Hoe werknemers daar zelf handen en voeten aan geven, leest u op de pagina’s 6 t/m 10 van dit blad. Ik wens u veel leesplezier! Jan Warning, directeur Arbouw [email protected]


6

→ THEMA

Fit je pensioen halen begint met nú goed bezig zijn. Dat weten de werknemers op de volgende pagina’s maar al te goed. Zij letten al jaren op hun arbeidsomstandigheden en proberen zo gezond mogelijk te leven. ‘Pensioen leek altijd heel ver weg. Maar ik ben blij dat ik voorzichtig ben geweest zodat ik nu kan genieten.’ Interviews: Francisca de Jonge


7

NÚ! ARBOUW MAGAZINE • HERFST 2013

Naam: Herman Kamphuis Leeftijd: 62 jaar Woonplaats: Wapenveld Bedrijf: Knipscheer Infrastructuur

8

‘Op mijn 16de ben ik begonnen als straatmaker. Sindsdien heb ik nooit iets anders gedaan. Ik hou van dit werk omdat het afwisselend is en je altijd buiten bent. Toch ga ik in oktober met pensioen. Het is mooi geweest. Ik houd het werk nog vol en klachten heb ik niet, maar het wordt allemaal wel wat zwaarder. En in Den Haag zijn ze aan het rommelen met de VUT, dus grijp ik mijn kans nu het nog kan. Totdat het zover is, doe ik

HERMANS GOUDEN TIP:

VERDEEL JE KRACHTEN GOED, GA NIET ALS EEN DOLLE TEKEER wat kleinschalig werk. Een stukje straten, een terrasje ophogen of een kolk vervangen. Verder werk ik niet iedere week fulltime. Ik heb seniorendagen, of ouwelullendagen zoals ik ze noem, die ik mag opmaken. Dat ik me nu nog zo goed voel, heb ik volgens mij te danken aan de door de jaren heen verbeterde arbeids omstandigheden. Vroeger moest je bijvoorbeeld handmatig banden stellen. Die wogen 120 kilo en je kunt je wel voorstellen hoe zwaar dat was. Dat gaat nu allemaal machinaal. Ik vind dat positief, want ik ken straatmakers van 45 die de hele rug versleten hebben. Daarnaast mag je maximaal een x aantal meters op een dag straten. Dat was toen ik jong was ook niet zo. Je zat gewoon de hele dag op je knietjes. Naast de ARBOUW MAGAZINE • HERFST 2013

verbeterde arbeidsomstandigheden doet het bedrijf ook zijn best om ons te helpen. Ze hameren hier heel erg op het feit dat je niet te veel een tonig werk moet doen, want dan belast je altijd hetzelfde deel van je lichaam. Ze zorgen dat je verspreid over de dag verschillende taken krijgt. Lange stukken worden machinaal bestraat, want dan mag het niet meer handmatig. En als je klachten hebt, kun je tijdelijk aangepast werk doen, zodat je weer wat kunt herstellen. Meestal is dat corveewerk, z oals opruimen en materialen verdelen. Mijn eigen aandeel in het feit dat ik nu nog fit met pensioen

kan, is vrij simpel. Gewoon goed op jezelf letten. Het is belangrijk om altijd goed gekleed aan het werk te gaan. Je ziet wel eens van die jonge jongens die in de bloedhitte het shirt uit hebben. Dat is ontzettend slecht. Datzelfde geldt voor je werktempo. Je kunt beter je kracht verdelen dan als een dolle tekeer gaan. Ik let daar op. Ik ben geen twintig meer en het gaat allemaal niet zo vlotjes als vroeger. Dat is geen probleem, maar je moet je erop aanpassen. Als je je dat realiseert, jezelf goed in de gaten houdt, de regels naleeft en je op tijd handelt als je ergens last van hebt, dan red je het wel tot deze leeftijd.’

Naam: Arthur de Vriend Leeftijd: 51 jaar Woonplaats: Rijswijk Bedrijf: Avado Schilderwerken ‘In januari ‘82 ben ik begonnen als schilder en ik doe dit werk nog steeds met plezier. Voorheen had ik nooit iets, maar het laatste jaar zat ik wel een beetje in de lappenmand. Ik had last van mijn knie door het voetballen en heb een tijdje thuis gezeten met een triggerfinger. Je vinger blijft dan telkens hangen. Begin dit jaar heb ik in het ziekenhuis gelegen met een ontstoken evenwichtsorgaan. Ik weet niet hoe dit komt, waarschijnlijk heb ik te lang doorgelopen met een verkoudheid maar het kan ook komen doordat ik vroeger heb gedoken. Mijn nek was altijd al gevoelig, dit komt misschien wel door het schilderen. Het bedrijf

speelt in ieder geval goed in op mijn klachten. Ik heb nog steeds last als ik omhoog kijk, dan word ik erg duizelig. Werkzaamheden als plafonds witten worden door collega’s overgenomen. Verder kan ik alles nog, van slepen met ladders tot een dakkapel schilderen. Het scheelt dat Avado een klein bedrijf is en dat ik hier al vanaf het begin werk. Je bent een naam, geen nummer. Er is goed contact, je kunt met je problemen bij iemand terecht en er wordt altijd iets aan gedaan. Pbm’s en hulpmiddelen zijn ruim aanwezig. Natuurlijk doe ik zelf ook wel het één en ander om gezond te blijven. Ik laat me regelmatig medisch keuren, sta drie keer in de week op de tennisbaan en leef gezond. Mijn collega’s en mijn vriendin zijn jonger dan ik, dus dat houdt me jeugdig, en ik geniet van het leven. Op het werk ben ik alert. In het begin wist ik nog niet zo goed wat ik met

sommige zaken aan moest, maar inmiddels merk ik de voordelen van watergedragen verf, handschoenen en veiligheidsschoenen. Zo heb je bijvoorbeeld veel meer grip als je met handschoenen aan werkt en je krijgt je handen veel beter schoon. In sommige situaties is het lastig om je

ARTHURS GOUDEN TIP:.

WEES ALERT. OP DE RISICO’S. IN HET WERK.

9

aan de veiligheidsregels te houden. Het wil bij dakkapellen nog wel eens voorkomen dat je er niet goed bij kunt. Dan is het een kwestie van goed nadenken. Hoe los ik dit op een veilige manier op? Ik weet er altijd wel iets op te vinden. Mijn enige grote gebrek is dat ik bijna nooit hulp vraag. Ik wil te veel zelf doen en alleen maar doorgaan, terwijl ik ervoor moet waken dat ik geen dertiger meer ben. De pensioenleeftijd komt waarschijnlijk nog wel wat hoger te liggen dan 65, dus ik moet aan mijn gezondheid blijven denken. Sinds die ontsteking aan mijn evenwichtsorgaan ben ik me daar echt van bewust.’

Twee op de drie werknemers staan open voor een jaarlijkse gezondheidscheck. Dit blijkt uit onderzoek van het Ministerie van SZW. Vooral lager opgeleiden staan open voor zo’n check: 73 procent.

Ouderen verzuimen langer, maar worden veel minder vaak het slachtoffer van een ongeval dan hun jongere, m inder ervaren collega’s. Dat blijkt uit onderzoek van Arbouw. ARBOUW MAGAZINE • HERFST 2013

>>

WIMS GOUDEN TIP:

WERK JE NIET OVER DE KOP, MAAR PAK OP TIJD JE RUST

10

Naam: Wim Poorte Leeftijd: 63 jaar Woonplaats: Nijverdal Bedrijf: Nijhuis Bouw ‘Na 38 jaar te hebben gewerkt bij Nijhuis Bouw, ga ik nu met pensioen. Mijn beroep was altijd timmerman, maar ik deed ook ander werk. Ik heb geen klachten en voel me prima, maar ik vind het toch wel tijd om te stoppen. Het kan financieel en daarnaast is het goed om ruimte te maken voor een nieuwe generatie. Ik dank Nijhuis dat ik vitaal met pensioen kan. Het is een uitstekende ARBOUW MAGAZINE • HERFST 2013

aannemer die altijd het beste voor heeft met de werknemers. Alle pbm’s worden netjes verstrekt. Als je met klachten rondloopt, worden kosten noch moeite gespaard. De menselijke kant gaat hier boven het financiële plaatje. Alles is erop gericht om het werk voor ons gemakkelijker en vei liger te maken. Toen ik nog jong was, moesten we bijvoorbeeld zelf de stenen van de auto laden en daar vaak ook nog een eind mee zeulen. Nu komt de wagen op de bouwplaats en worden de stenen voor je neer gezet. De bouw is ook beter begaanbaar en er zijn hulpmiddelen. Er zijn tegenwoordig zelfs regels over schaft

voorzieningen. Vroeger at je op een cementzak en moest je uitkijken dat je niet te hard neerplofte. Anders zat je boterham vol stof. Dat kan nu echt niet meer. Al met al wordt er goed op ons gelet. Toch vind ik dat je het ontstaan van klachten voor een groot deel zelf in de hand hebt. Ik heb mijn hele leven gezond gegeten, nooit gerookt, en als ik vroeg moest beginnen dan ging ik op tijd naar bed. De thuissituatie speelt ook een belangrijke rol. Al die jaren dat ik dit werk deed, stond mijn vrouw ‘s ochtends met het ontbijt en een lunchpakketje klaar. ‘s Avonds wachtte er een gezonde maaltijd op me. Je kunt zeggen wat je wilt, maar dat maakt die lange, zware dagen een stuk draaglijker. Het is daarnaast belangrijk om genoeg vrije tijd te nemen en te ontspannen. Extra hard en veel werken is misschien goed voor je carrière, maar het breekt je op. Datzelfde geldt voor pauzes overslaan zodat je sneller naar huis kunt. Pak op tijd je rust, dat is mijn advies. En altijd oppassen. In de bouw werken, betekent werken met je verstand. Ik zeg het altijd tegen de jongens in opleiding: bij iedere stap die je zet, kijken! Op de bouwplaats zijn risico’s, dus je moet je vooral niet uitsloven. Zelf ben ik blij dat ik fit de eindstreep heb gehaald. Sommige mannen van mijn leeftijd die hetzelfde werk doen, moeten aan de medicatie of hun armen en benen zijn helemaal versleten. Dat is mij bespaard gebleven. Pensioen leek altijd heel ver weg. Maar ik ben blij dat ik voorzichtig ben geweest zodat ik nu kan genieten.’

In deze rubriek behandelt een inspecteur van Inspectie SZW een arbeidsongeval in de bouwnijverheid.

OMVALLENDE MUUR VELT GRONDWERKER Als personeel zelf onveilige situaties aankaart, is dat een goede zaak. Neem het voorbeeld van een ervaren grondwerker, een ongeval dat ik het afgelopen jaar heb onderzocht. De man is met een collega bezig met het leggen van mantelbuizen in een smalle steeg. De twee praten over de slechte staat van de oude, ongefundeerde gevelmuur. Tijdens het verwijderen van de bestrating hebben zij het gevaar bij de leiding aangekaart. Stutten van de muur lijkt logisch, maar het bedrijf besluit anders. Er zal met kleinere stukken mantelbuis van 2,5 meter worden gewerkt, in plaats van de oorspronkelijk 6 meter. Maar op de werkplek ontbreekt het juiste materiaal. Er liggen alleen buizen van 6 meter en geen moffen. De twee besluiten door te werken met de lange buizen, in veel te lange sleuven die zij dicht maken en met een trilstamper verdichten. Er is 18 meter buis verwerkt als de grondwerker opnieuw zijn schop in de grond zet. Hij hoort een vreemd, knakkend geluid. Zijn col lega roept nog, maar het is te laat.

ONGEVAL ←

De muur valt om en de grondwerker wordt eronder bedolven. De reactie van zijn collega is heel adequaat: hij weet direct het hoofd en een gedeelte van de romp van het slachtoffer vrij te graven. Dan belt hij de hulpdiensten. Als gevolg van het ongeval heeft de grondwerker zijn jukbeen, bekken en bijna al zijn ribben gebroken. De onderste ruggenwervels zijn beschadigd, zijn longen ingeklapt en hij heeft inwendige verwondingen. De muur blijkt ter hoogte van de fundering afgebroken, dat zie ik als ik na het ongeval op de locatie aankom. Door een bult zand is het drie meter lange gevaarte in enkele stukken gebroken, een geluk bij een ongeluk voor het slachtoffer. Later spreek ik met de directeur. Hij kan het Veiligheids- en Gezondheids (V&G)-plan en de opleidingscertifi caten overleggen. Maar wat opvalt is een mail van de gemeente die hij zes weken vóór het ongeval heeft ontvangen. Op basis van onderzoek concludeert de gemeente dat de gevelmuur op veel plaatsen in slechte staat is. ‘De uitvoering van

11

het werk dient vanzelfsprekend zorgvuldig en bedachtzaam plaats te vinden’, schrijft de gemeente. Tien dagen later neem ik in het ziekenhuis de verklaring van het slachtoffer op. Hij benadrukt dat hij de slechte staat van de muur bij zowel het bedrijf als de opzichter heeft aangekaart. De man zal nog maandenlang moeten revalideren.

Eindoordeel Bedrijf en gemeente hebben het risico van de gevelmuur duidelijk onderschat. De gemeente heeft een waarschuwing gekregen voor het niet (volledig) opstellen van een V&G-plan. Het bedrijf had moeten constateren dat er gevaar bestond en had maatregelen moeten nemen. Dit is niet gebeurd en dat is een overtreding van artikel 16, 10e lid van de Arbeidsomstandighedenwet en artikel 3.17 van het Arbobesluit. Aan deze overtreding is een normbedrag van € 9000,- gekoppeld. Om de privacy van betrokkenen te waarborgen, zijn in dit artikel geen (plaats)namen genoemd. ARBOUW MAGAZINE • HERFST 2013

12

→ PANEL

1

Overstappen vanuit de hoogwerker, mag dat?

Om zeker te onthouden Volg altijd de handleiding als je met een verreiker of hoogwerker werkt.


Ellen Lakrone, medewerker Arbouw Infolijn

‘Aan Arbouw wordt regelmatig gevraagd of het is toegestaan om vanuit een hoogwerker over te stappen op een balkon of op het dak. Bij het werken met hoog werkers moet de handleiding heel nauwgezet worden gevolgd. De hoogwerker zelf moet voldoen aan de NEN-norm 280. In deze norm en in de handleiding is het uitstappen op hoogte expliciet uitgesloten. Dit heeft te maken met de stabiliteit van de hoogwerker op het moment dat iemand uitstapt. De stabiliteit van een verreiker met werkplatform is over het algemeen groter dan van een hoogwerker. Daarom zijn er verreikers met platform en neerklapbaar voorfront beschikbaar. Wie uitstapt moet desondanks aangelijnd zijn, tenzij een vloer wordt betreden die is voorzien van valbeveiliging. Het platform moet de mogelijkheid bieden tot aanlijnen.’

2 Is kolenvliegascement gevaarlijk?

Om zeker te onthouden Cement kan irritaties, allergieën en eczeem veroorzaken. De grove structuur van het materiaal verhoogt de kans op een nare reactie, die maanden en zelfs jaren kan aanhouden. Draag daarom altijd hand schoenen als je met cement werkt.

Ton Spee, beleidsadviseur arbeidshygiëne en toxicologie bij Arbouw

‘Kolenvliegascement wordt in de bouw veel gebruikt. Het vliegas verdicht de structuur van het beton, waardoor het beter wordt beschermd tegen invloeden van buitenaf. Tijdens het mengen ontstaat op het cement echter een vreemde zwarte, viezige laag. ‘Zwart cement is smerig spul’, zei een metselaar een keer tegen mij. ‘Je krijgt er vieze handen van.’ Is het vliegas dus ook gevaarlijk? Door de Universiteit van Düsseldorf is hier onderzoek naar gedaan. Daarbij is gekeken of in longvloeistof het vrijkomen van schadelijke stoffen kon worden aangetoond. Dat bleek niet het geval. Blijkbaar zitten de schade lijke stoffen zo vast in het cement, in vaktermen noemen we dat verglazen, dat ze in de longen niet vrij kunnen komen. Kans op schadelijke effecten voor de gezondheid is er dus niet.’

3

13 Margo Caspers,. bewegingsdeskundige. Arbouw.

Hoe werk je arbovriendelijk met gipsplaten? Om zeker te onthouden Door de platen zo dicht mogelijk bij de verwerkingsplek te zetten, hoef je het materiaal zo min mogelijk met de hand te verplaatsen. Zorg ook voor een schone, opgeruimde werkplek. Dat vergemakkelijkt het rijden met de platenkar of pompwagen.

‘Verwerkers van gipsplaten voor wanden en plafonds melden in de regel veel lichamelijke klachten. Dat is niet zo gek als je bedenkt dat de platen in de meeste gevallen zwaarder zijn dan 25 kg en ook nog eens moeilijk te hanteren zijn. Met het plaatsen op bokjes wordt het aantal tilhandelingen echter fors verminderd. Moet de wanden plafond monteur normaal de platen van de grond tillen en vervolgens kantelen, met bokjes hoeft dat niet meer. Bovendien kan de monteur het gewicht tijdens het oppakken dicht tegen zijn lichaam houden, wat ergonomisch veel gunstiger is. Met het wegpakken van bokjes is de belasting op de lage rug nagenoeg nul. Bij het tillen vanaf de grond is die belasting juist heel hoog. Hierbij komt door het gewicht in combinatie met de houding veel kracht op vooral de lage rug.’

Ook een vraag? Bel of mail de Arbouw Infolijn! Hier kun je elke werkdag van negen tot vijf terecht. Bel 0341-46 62 22 of mail naar [email protected].


Tillen in een ongunstige houding en veel obstakels op het bouwterrein. Dat kan al snel leiden tot struikelen en verstappen.

14

TIL MET JE KOPPIE

Door zwaar tillen kun je vervelende, slepende fysieke klachten oplopen. In het slechtste geval kom je langdurig aan de kant te staan. Arbovriendelijke hulpmiddelen verlichten het werk. Moet je toch tillen, doe dat dan zo gezond mogelijk!

Ga recht voor de last staan

Til niet met een ruk, maar rustig Houd de last dicht tegen je lichaam


Til tussen heup- en ellebooghoogte

Til niet met een gedraaide rug

GEWICHT AAN BANDEN Fysieke overbelasting kan pijn in de rug, nek en schouders veroorzaken. Vandaar dat je per keer ten hoogste 25 kg mag tillen, maar zeker niet te vaak. Voor twee personen geldt een maximaal gewicht van 50 kg. Voor specifieke materialen zijn door vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers (in A-bladen) extra afspraken gemaakt. De ene beroepsgroep moet nu eenmaal vaker tillen dan de andere. Bijvoorbeeld het gewicht van te tillen straatstenen en metselstenen mag ten hoogste 4 kg zijn. Voor wanden vloer tegels is dit 6 kg. Andere afgesproken maximale gewichten: straattegels: 9,5 kg, schep met grond: 8 kg, golfplaten: 8 kg, metselen lijmblokken: 14 kg, tegelpak ketten: 18 kg en steigerelementen: 23 kg.

15

Wat zijn de regels voor jouw beroep? Kijk op www.arbocatalogi-bouwnijverheid.nl.

Loop niet onnodig ver met materialen

Til niet te vaak

Til niet meer dan 25 kg per keer Vraag om hulp bij zware en grote lasten


Pallet onderzetter Laat ook thuis zien dat je werkt in de bouw met deze pallet onderzetter. De grappige accessoire gemaakt van echt hout (19 x 12 cm) is ook nog eens functioneel. De pallet draagt bijvoorbeeld moeiteloos een volle theepot. Dat is gezellig! www.megagadgets.nl € 4,95

16

→ GADGETS

Pistool-accuschroevendraaier

Slimme spaarpot

Telelens thermoskan

Don’t try this at home. Of eigenlijk wel, want dit pistool komt van pas bij vrijwel elke doe-het-zelf-klus. Hoe gevaarlijk het ding er ook uitziet, je schiet er moeiteloos al klussend mee door het huis. Inclusief zes bitjes.

Sparen was nog nooit zo overzich telijk. Deze spaarpot houdt elektronisch bij hoeveel je al hebt weggezet. Niemand zal het nu nog in zijn hoofd halen om iets uit je spaarpot te halen, want alles wordt nauwkeurig bijgehouden!

Liefhebbers van koffie opgelet. Verbaas je collega’s in de keet of op kantoor met deze 23 cm hoge thermoskan in de vorm van een telelens. Echte foto’s maak je er niet mee, maar de jaloerse blikken zijn verzekerd.

www.megagadgets.nl € 49,95

www.bestthings.nl € 12,95

www.gadgethouse.nl € 39,95


“

MET DE MULTIBUDDY

WERK JE SNELLER EN BLIJF JE LANGER IN GOEDE CONDITIE

” 17

TEST ←

MULTIBUDDY

Wat: MultiBuddy Wie: Jens de Groot (51) Functie: tegelzetter Beroep: Waar: Hilhorst Tegels en Sanitair uit Kerkrade

Tegelzetters zoals Jens de Groot moeten tijdens het inmeten en lijmen vaak ver reiken, wat belastend is voor de rug. Dit kan worden beperkt door met één hand af te steunen op de MultiBuddy. ‘Lichamelijk ben ik voor 25 procent afgekeurd. Voor mij is de MultiBuddy dus een uitkomst’, zegt De Groot. ‘Tegenwoordig heb je veel grotere tegels dan vroeger. Waren voorheen de grootste 30 x 30 cm, nu zijn 60 x 60 cm en 1.20 x 1.20 m al lang geen uitzondering meer. Dit betekent dat je tijdens het leggen van vloeren steeds verder moet reiken. Je moet soms gekke manoeuvres uithalen om in te meten en te lijmen. Dat is natuurlijk niet zo best voor je rug. Ik merk dat de MultiBuddy die belasting wegneemt. Met het hulpmiddel blijf je langer in goede conditie en het

werkt ook nog een tikkeltje sneller. Alle beetjes die helpen om fysieke problemen te voorkomen, moet je met beide handen aangrijpen.’

Meer informatie De MultiBuddy bestaat uit een kunststof handvat, waaronder de gebruiker via een klikmechanisme twee voetjes met elk vier harde kunststof pootjes na slijtage opnieuw kan monteren. Meer informatie: www.multibuddy.nl.

Rapport (door Je ns)

Gem ak: 8 Sn el he id: 8 Kwalite it 7 U itstra lin g: 7 Ci jfe r: 7, 5


WERKEN AAN VEILIGHEID JONGEREN Het zijn nog pubers als ze voor het eerst op de bouw komen. Leerling-bouwvakkers moeten niet alleen het vak leren, maar tevens oog krijgen voor de arborisico’s. Hoe doen ze dat bij Vink Bouw?

18 Op school halen leerling-bouwvakkers hun VCA, dus de theorie is bekend. Maar de echte leerschool is de praktijk. ‘Opleiden is niet alleen een vak leren, het is ook opvoeden’, zegt Marc Polhuijs, leerlingbegeleider bij Vink Bouw. Het bedrijf uit Nieuwkoop werd in 2012 door Fundeon uitge roepen tot Beste leerbedrijf in de categorie bouw & infra. Vink Bouw heeft op dit moment vijftien leerlingen. Ook nu de bouw hard

GEZONDHEIDSCHECK VOOR JONGEREN Ben je nog geen twintig en één jaar in dienst van een bedrijf? Dan heb je eenmalig recht op het AGO-J (arbeidsgezondheidskundig onderzoek voor jongeren). Dit (gratis) onderzoek vindt plaats bij de arbodienst. De arts let speciaal op je rug en ledematen. Ook je longen, bloed, ogen en oren worden getest. Als het werk problemen geeft, krijg je advies over hoe je daarmee om kunt gaan. Voor het onderzoek krijg je a utomatisch een uitnodiging. De uitslag en het advies zijn alleen voor jou bedoeld. Kijk voor meer informatie op www.arbouw.nl bij ‘Medische keuringen’.


is getroffen door de economische crisis houdt het bedrijf vast aan de principiële keuze die het een jaar of acht geleden maakte: zelf jongeren opleiden die straks de plek kunnen innemen van ouderen die met pensioen gaan. Polhuijs is ervan overtuigd dat het werk op een gegeven moment weer aantrekt. ‘Dan zijn die jongeren hard nodig.’ Acht jaar geleden was het nog lastig om leerlingen te krijgen, nu is dat wel anders. ‘Dat betekent dat de selectie aan de poort strenger is en je echt gemotiveerde jongens binnen kunt halen.’

Leermeester Cor Langeslag kijkt mee met Rob van Amsterdam.

Nonchalant Nieuwe aanwas is belangrijk voor het voortbestaan van het bedrijf, maar de jongeren hebben ook speciale aandacht nodig. ‘De jongens kunnen nonchalant zijn’, zegt Polhuijs. ‘Ze laten gereedschap rondslingeren en willen nog wel eens een geintje uithalen. Dat hoort bij de leeftijd. Ze moeten nog leren dat je op de bouwplaats op elkaars veiligheid moet letten.’ Vink Bouw heeft op een personeelbestand van tachtig man zestien leermeesters in dienst. Timmerman Jan van Braak is daar één van. Wat hij belangrijk vindt? ‘Beschouw leerlingen van begin af aan als medewerker. Laat ze niet alleen maar dingen

aangeven of de boel aanvegen. Geef ze een stukje verantwoordelijkheid.’ Pubers moeten uitgroeien tot vak lieden die verantwoord werken. Maar ook de aandacht voor de persoonlijke omstandigheden van de leerling is volgens Van Braak belangrijk. ‘Als leerlingen problemen hebben, thuis of op school, dan merk je dat ook op het werk. Laat ze weten dat ze hier met je over kunnen praten als ze dat willen.’

Instructiehandboek Vink Bouw steekt veel energie in de opleiding. Bij het bedrijf krijgt elke jongere op de eerste dag een vijftig

Leermeester Jan van Braak. te midden van. Rob van Amsterdam (links). en Rob van Leeuwen..

19

pagina’s tellend instructiehandboek. Daarin wordt uitgebreid aandacht besteed aan veiligheid. Bovendien trekken Polhuijs en de uitvoerder een uur uit om dat boek samen met de leerling door te nemen. Pas dan mag hij de bouwplaats op. ‘Je moet het ook zelf een beetje zien’, vindt Rob van Leeuwen, die na zijn stage inmiddels een half jaar bij Vink Bouw als timmerman werkt. ‘Niet zo maar even een schotje weghalen of een leuning laten liggen. Je werkt samen met veel mensen, daar moet je rekening mee houden.’ Vink Bouw streeft naar vaste koppels en een één-op-één begeleiding. Een leerling wordt dus gekoppeld aan een leermeester. Zo liep Rob van Amsterdam, inmiddels alweer ruim een jaar volleerd timmerman, als leerling met zijn vader mee. ‘Nu luistert mijn vader soms ook naar mij’, zegt hij lachend. Eens in de zes maanden komen de leermeesters bijeen om alle leer

lingen te bespreken. Polhuijs voert eens in de tien à twaalf weken gesprekken met hen. Daarin kan ook de leerling zijn mening kwijt over het werk en de begeleiding. Net als iedereen moeten ook de jongeren ‘s morgens ruim op tijd op de bouwplaats zijn. ‘Een kwartier van te voren’, zegt Polhuijs. ‘We w illen niet dat ze klokslag zeven de bouwplaats op komen rennen. Want dan loop je maar het risico dat ze struikelen.’ Er staat zelfs in het instructieboek dat er niet mag worden gestoeid. Maar jongens blijven jongens en halen wel eens een geintje uit. ‘Laatst rond de jaarwisseling staken een paar van die gasten vuurwerk af in een kelder in aanbouw. Je schrikt je rot’, vertelt Polhuijs. ‘Dan volgt er natuurlijk een goed gesprek.’ Of er de afgelopen jaren bij Vink Bouw wel eens ongelukken zijn gebeurd waar leerlingen bij betrokken waren? ‘De laatste keer was zo’n zes jaar

eleden’, zegt Polhuijs. ‘Een leerling g raakte ergens tussen bekneld en had daarvan last bij het lopen. Constant werken op oneffen terrein werd daardoor lastig. Na een omscholingstraject heeft hij bij ons een baan als ict’er gevonden.’ Voor de veiligheid krijg je nooit een tien, meent Polhuijs. ‘Er is altijd ruimte voor verbetering.’

Het is voor jongeren tot 18 jaar wettelijk niet toegestaan om riskante klussen te doen, zoals werken met giftige stoffen.

Jongeren overkomt veel vaker een arbeidsongeval dan hun oudere, meer ervaren collega’s: 7,9% tegenover 4,3%.


ZO VOORKOM JE BLOOTSTELLI Dit najaar controleert Inspectie SZW op de blootstelling aan kwartsstof. Dit stof is kankerverwekkend. Lees de tips op deze pagina’s daarom goed.

ACC_0413

20

1

→

HOE? ZO!

Kies een minder stoffige werk methode.

2

Voeg bij zagen of boren water toe.

3

Maak gebruik van stofafzuiging.

En verder > 7 Probeer stof te beperken door bijvoorbeeld je werk af te wisselen. Want hoe korter je werkzaamheden doet waarbij stof vrijkomt, hoe lager de blootstelling zal zijn.


8 Blijf uit de buurt van mensen die werk doen waarbij veel stof vrij komt. Je mag dan zelf voldoende maatregelen hebben genomen, voor anderen geldt dat misschien niet. Draag zo nodig ademhalingsbescherming.

9 Bij het dragen van de adem halingsbescherming gaat in de praktijk nog wel eens wat mis. Het juiste type masker is belangrijk. Het is ook belangrijk dat op het masker het goede filter wordt

ING AAN KWARTSSTOF Dit najaar controleert Inspectie SZW op de toe passing van stofbeperkende maatregelen bij het gebruik van handgereedschap. Volgens TNO wordt de grenswaarde van 0,075 mg/m3 per dag in 60% van de gevallen overschreden. Op www.arbouw.nl vind je bij ‘Risico’s’ meer informatie over stof. Voor specifieke vragen is de Arbouw Infolijn elke werkdag van negen tot vijf bereikbaar op nummer 0341-466 222. Mailen kan ook: [email protected].

4

Zorg voor voldoende frisse lucht.

5

Pak de stofzuiger om de vloer stofvrij te maken.

toegepast. Let er ook op dat het masker goed aansluit op je gezicht. Bijvoorbeeld een baard kan ‘lek’ langs de randen veroorzaken. Je werkgever is verplicht om voorlichting te geven over het

21

6

Draag ademhalings bescherming.

juiste g ebruik van de persoonlijke beschermingsmiddelen. 10 Afzuigen van de totale ruimte is nuttig bij hinderlijk, relatief ongevaarlijk stof. Pas deze methode

echter niet toe bij kwartsstof. Hierbij is de toegestane con centratie (0,075 mg/m3 per dag) heel laag. Daar zit je dus al snel overheen!


HERFST 2013

VIND IK LEUK!

Vakblad over arbeidsomstandigheden

GOED BEZIG!

... nú voor later

Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws over gezond en veilig werken in de bouw? Volg Arbouw dan op Facebook. Je vindt er alles over nieuwe weten regelgeving, de producten van Arbouw en leuke acties. Daarnaast kun je Arbouw heel gemakkelijk vragen stellen. Je kunt je mening kwijt en ervaringen delen met vakgenoten. Ga naar www.facebook.com/stichtingarbouw. Klik op de bekende Vind ik leuk-knop om Arbouw te volgen. Zelf geen Facebook-account? Geen probleem, via de genoemde link kun je de berichten en foto’s gewoon bekijken.

VRAAG? BEL ARBOUW!

Test

MULTIBUDDY

KWARTSSTOF RONDUIT GEVAARLIJK

COLOFON Arbouw Magazine is een uitgave van Arbouw. In het bestuur zijn vertegenwoordigd: Bouwend Nederland, OnderhoudNL, NOA, FNV Bouw en CNV Vakmensen.

Hoofdredactie Dennis Derksen

22

Redactiecommissie Floor de Goede, Jan Golsteijn, Aalt den Herder, Jan Warning, Edmondt Wijk

→ VARIA

Quiz

Medewerkers Adri Frijters, Angenieta Garcia y Draijer, John Hogenes, Michiel Jansen, Ellen Lakrone

Pak die bioscoopbon!

Gezellig een avondje naar de bioscoop? Los de onderstaande vragen op en maak kans op één van de drie bioscoopbonnen ter waarde van twintig euro!

Redactie Laura van den Biggelaar, John Ekkelboom, Francisca de Jonge, Charlotte Leenaers, Joke Licher, Dennis Derksen

Fotografie Ton Borsboom, Erik Buis, Ruud Jonkers, Frank Kouws, Sanne Linssen, Frans Paalman, Jeroen Poortvliet, Arbouw

Vormgeving

1

Wat is het maximaal toegestane gewicht dat één persoon 3 met de hand mag tillen?

3

Verheul Communicatie, Alphen a/d Rijn

Druk Senefelder Misset, Doetinchem

Verspreiding

2

Hoe heet het jaarlijkse OBN-event voor straatmakers?

In welke stad staat dit beroemde bouwwerk? Mail je antwoorden vóór 6 januari naar [email protected] of stuur een kaartje naar Arbouw, Postbus 213, 3840 AE Harderwijk. ARBOUW MAGAZINE • HERFST 2013

Sandd, Apeldoorn

Redactieadres Postbus 213, 3840 AE Harderwijk Telefoon: 0341-466200 / e-mail: [email protected]

Adreswijziging doorgeven? Ben je werknemer, dan wordt het nieuwe adres waarop je je in het bevolkingsregister inschrijft na enige tijd automatisch verwerkt in het adressenbestand voor dit magazine. Overige lezers kunnen de wijziging doorgeven via [email protected] of tel. 0341-466 222. Via dit mailadres en telefoonnummer kunt u ook een opzegging doorgeven. ARB 00009438 / ISSN 2211-3878

MET EEN FIT LIJF HOUD IK MIJN WERK LANGER VOL

STELLING ←

Fedor Burghard (43),

Dick Nagelhout (35),

Mark van Daatselaar (36),

elektromonteur uit Didam

timmerman/voorman uit Oldebroek

hoofduitvoerder uit IJzendoorn

‘Tot 67 jaar doorwerken lijkt mij vrij lang. Dat mijn lichaam in een goede conditie is, helpt absoluut. Ik voetbal, fiets regelmatig, eet gezond en kleed me naar het weer. Ook van het werk zelf blijf ik fit. Zo loop ik veel heen en weer, ga ik trappen op en af en wissel ik regelmatig van werkhouding. Ik kom mezelf niet snel tegen, maar op vrijdag merk ik toch dat ik aan het weekend toe ben.’

‘Als je fit bent, presteer je veel meer. Ik sport en eet gezond en loop met mijn spullen gemakkelijk acht trappen op. Maar ik zie ook collega’s die op de helft moeten pauzeren. Je kunt het zo gek maken als je wilt; draag je één plank of neem je er voor het gemak toch twee mee? Maak je het werk zwaar of oefen je het verantwoord uit? Wie het te gek maakt, komt zichzelf ongetwijfeld tegen.’

23

‘Het werk dat wij doen, is zwaar. We doen veel graafwerk met de hand en werken onder alle weersomstandigheden. Ben je te zwaar en heb je een slechte conditie, krijg je sneller te maken met lichamelijke klachten. Dus moet je fit blijven. De werkgever heeft de taak om de mensen hier op te wijzen en hen te stimuleren om aan hun conditie te werken. Maar je hebt daar zelf ook invloed op.’


DIRECT EEN ANTWOORD OP ELKE ARBOVRAAG! BEL OF MAIL DE ARBOUW INFOLIJN OP WERKDAGEN VAN NEGEN TOT VIJF. 0341-466222 / [email protected] Je vraag stellen kan ook via Facebook of Twitter!

HERFST Vakblad over arbeidsomstandigheden GOED BEZIG! ... nú voor later VRAAG? BEL ARBOUW! Test MULTIBUDDY KWARTS- STOF RONDUIT GEVAARLIJK

Recommend Documents