Feiten & 2012 Cijfers
Inleiding Feiten & Cijfers 2012 bevat cijfermatige informatie over Schiphol Group in 2012. Deze is gerangschikt naar drie categorieën: ‘Het bedrijf Schiphol Group’, ‘De locatie Schiphol’ en ‘Netwerk van luchthavens’. Meer informatie over Schiphol Group is te vinden op internet www.schiphol.nl Zie ook www.youtube.com/schiphol Informatie over Amsterdam Airport Schiphol kunt u eveneens vinden op www.schiphol.nl of telefonisch via 0900 - 0141 (EUR 0,40/minuut) Gepubliceerd door Schiphol Group Postbus 7501 1118 ZG Schiphol
Feiten & Cijfers 2012
1
Inhoud Het bedrijf Schiphol Group
5
Corporate Responsibility 36
Kerncijfers 7 Vervoerscijfers 8
Onderscheidingen 41
Investeringen 9 Business areas
11
Netwerk van luchthavens
43
Business area Aviation
12
Overige commerciële activiteiten
44
Business area Consumer Products & Services
14
Rotterdam The Hague Airport
45
Business area Real Estate
16
Eindhoven Airport
45
Business area Alliances & Participations
18
Lelystad Airport
46
Terminal 4 JFK Airport New York (VS)
46
Brisbane Airport (Australië)
47
Aruba Airport (Aruba)
47
Aéroports de Paris (Frankrijk)
48 51
Historie 20
De locatie Schiphol
23
Schipholterrein 23 Parkeren, winkels en horeca
24
Top 10 Europese luchthavens
25
Algemene informatie
Verkeer en Vervoer
26
Weetjes 51
Passagiers Profiel
33
Overige publicaties
52
Adres, telefoonnummers, websites
52
Werkgelegenheid 34
2
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
3
Amsterdam Airport Schiphol
Het bedrijf Schiphol Group Schiphol Group is een luchthavenonderneming met Amsterdam Airport
317
bestemmingen rechtstreeks bereikbaar
51 miljoen
passagiers, 1,5 miljoen ton vracht
423.400
vliegtuigbewegingen
zij hebben. In ons handelen staan onze kernwaarden centraal: betrouwbaar,
290.000
banen in Nederland, 64.000 mensen werkzaam op de locatie Schiphol
efficiënt, gastvrij, inspirerend en duurzaam. Onze missie is Nederland via de
650.000 m2
terminal oppervlak, 5 hoofd start- en landingsbanen op 2.787 ha
3,9 miljard euro totale waarde vaste activa 500
bedrijven gevestigd op Schiphol
26 miljard euro bijdrage luchtvaartsector aan Bruto Nationaal Product Nederland
Schiphol als belangrijkste luchthaven. Wij willen duurzame waarde creëren voor onze stakeholders, rekening houdend met de verschillende belangen die
Mainport Schiphol te verbinden met alle belangrijke economische, politieke en culturele steden en centra in de wereld. Amsterdam Airport Schiphol wil Europe’s preferred airport zijn en blijven; de luchthaven die waardering oogst met zijn kwaliteit, capaciteit en zijn uitgebreide netwerk van bestemmingen. Wij exploiteren onze belangrijkste luchthaven Schiphol als een AirportCity, een dynamisch metropoolgebied waarin we reizigers en luchtvaartmaatschappijen 24 uur per dag alle diensten bieden die zij nodig hebben. Op Schiphol
Missie
zijn ongeveer 500 bedrijven gevestigd die werk bieden aan 64.000
De missie van Schiphol Group
medewerkers.
is Nederland te verbinden met alle belangrijke economische,
Behalve in Nederland (Amsterdam Airport Schiphol, Rotterdam The Hague
politieke en culturele steden
Airport, Eindhoven Airport en Lelystad Airport) is Schiphol Group direct en
en centra in de wereld.
indirect actief in de Verenigde Staten, Australië, Italië, Hong Kong, Aruba en Zweden. Schiphol Group heeft een strategisch belang in Aéroports de Paris. De activiteiten van onze luchthavens hebben een belangrijke maatschappelijke functie. In 2012 bedroeg onze netto-omzet 1.353 miljoen euro, het nettoresultaat 199 miljoen euro en het rendement op het eigen vermogen 6,2%. Schiphol Group had in 2012 2.131 medewerkers in dienst, van wie 1.949 werkzaam zijn op de locatie Schiphol.
4
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
5
Kerncijfers EUR miljoen tenzij anders vermeld
2012
2011
%
1.353
1.278
5,8
12
1
Resultaten Netto-omzet Resultaat uit hoofde van verkoop vastgoedbeleggingen
– 24
–1
– 1.044
– 975
7,0
Exploitatieresultaat
296
304
– 2,5
Resultaat voor belastingen
254
249
2,0
Netto resultaat (toekomend aan aandeelhouders)
199
194
2,2
Afschrijvingen en bijzondere waardeveranderingen
238
208
14,5
EBITDA
534
512
4,4
Investeringen in vaste activa
298
263
13,2
Operationele kasstroom
399
387
3,0
Voorgesteld dividend
108
97
11,2
Waardeveranderingen vastgoedbeleggingen Bedrijfslasten
Kernratio’s RONA na belastingen
5,7%
5,7%
Rendement gemiddeld eigen vermogen (ROE)
6,2%
6,2%
Leverage
37,8%
37,9%
FFO/totale schuld
24,5%
18,5%
FFO interest dekkingsratio Winst per aandeel Dividend per aandeel
5,6
4,5
1.068
1.045
582
524
Bedrijfsomvang (in aantallen) Vliegtuigbewegingen handelsverkeer
459.967 453.613
1,4
55.284
53.522
3,3
Vracht (x 1.000 ton)
1.483
1.524
– 2,7
Personeelsbestand op basis van gemiddeld aantal FTE’s
2.087
2.115
– 1,3
Passagiersbewegingen (x 1.000)
Aandeelhouders van Schiphol Group zijn: Staat der Nederlanden 69,8%, Stad Amsterdam 20,0%, Aéroports de Paris 8,0%, Stad Rotterdam 2,2%
6
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
7
Feiten en cijfers Feiten en cijfers
Vervoerscijfers
Investeringen
Totaal Amsterdam Airport Schiphol, Rotterdam The Hague Airport
Investeringen in materiële vaste activa
Vervoerscijfers
Feiten en cijfers 55.284 2012
2012
Passagiersvolume
2011 Vervoerscijfers 2010
x 1.000
2009
1.483 2012
Vrachtvolume 53.522
1.286
459.967
2011 263
2011
1.524
48.324
2010
1.512
2009 215 2010 415.883
46.246
2009
1.286
2009 418.742 2008 350
x 1.000 ton
2008 50.074 2008 1.568 Totaal Amsterdam Airport Schiphol, Rotterdam The Hague Airport en Eindhoven Airport
83 2012
1.512
2012 298
Vliegtuigbewegingen 2010 248 2011 453.613
oven Airport
1.524
(in miljoenen euro's)
en Eindhoven Totaal AmsterdamAirport Airport Schiphol, Rotterdam The Hague Airport en Eindhoven Airport
459.967 55.284 2012 50.976 2012
Totaal Amsterdam Airport Schiphol
2012 2012 Passagiersvolume
Vliegtuigbewegingen x 1.000
Passagiersvolume x 1.000
1.568 oven Airport
2011
453.613
2011 2010
53.522 415.883
2010 2009 2011 2009 2008 2010
48.324 418.742 49.681 46.246 457.074 45.137
2008 2009
Vrachtvolume x 1.000 ton
Vrachtvolume x 1.000 ton
50.074 43.523
2008 47.392 Totaal Amsterdam Airport Schiphol
Vliegtuigbewegingen
Vliegtuigbewegingen
1.512 1.524 1.286 1.512
Passagiersvolume x 1.000
1.568 1.286
2011
453.613
2010 2011 2009 2011 2010
415.883 420.349 418.742 49.681 386.316
83 2012
1.524
2010 2011 2009 2010
1.512 1.524 1.286 1.512
2008
1.568 1.286
Belangrijkste investeringen in 2012
2008
457.074
2008
428.336
36 23 10
2009 Rotterdam 418.742 The Hague Airport Vastgoed
23
Optimalisatie check-in balies en overheidspilot No-Q
1.483 2012
16
Aanpassingen voor grotere vliegtuigtypen
9
Centrale security in het non-Schengen gebied van de terminal
8
423.407
Vliegtuigbewegingen 2011
1.524
2011
420.349
2010
1.512
2010
386.316
2009 2008
43.523 428.336
2009
1.286
2009
418.742
2008
47.392
2008
1.568
2008
428.336
x 1.000 ton
(in miljoenen euro's)
459.967 423.407 70 MB bagageprogramma
Vliegtuigbewegingen 2011 453.613 Vliegtuigbewegingen ICT 2010 415.883 2011 420.349 2009 418.742 Groot onderhoud 2010 386.316
1.568
Vrachtvolume
457.074
457.074 45.137 418.742
2008 2010 2009
1.568
2011
2008 2009
Airport Schiphol 83 Totaal 2012Amsterdam 459.967 83 2012 423.407 2012 50.976 2012
1.524
1.483 2012 1.483 2012
2008
423.407
Vliegtuigbewegingen
1.524
2011
420.349
1.512
2010
386.316
1.286
2009
418.742
1.568
2008
428.336
8
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
9
Business areas Organisatorisch zijn de activiteiten van Schiphol Group onderverdeeld in vier business areas. Aviation heeft Amsterdam Airport Schiphol als werkterrein en levert diensten en faciliteiten aan luchtvaartmaatschappijen, passagiers en afhandelingsmaatschappijen. De activiteiten van Consumer Products & Services richten zich op het aanbieden van producten en diensten aan passagiers en bezoekers, zoals winkels, horeca, entertainment en parkeren. Real Estate ontwikkelt, beheert, exploiteert en belegt in vastgoed
Business areas in cijfers
Business areas in cijfers Business Business in cijfers areas areas in cijfers
op en rondom Schiphol en andere luchthavens. Onder Alliances & Participations vallen de binnenlandse regionale
Business Business Business Business Business areas areas areas areas areas in in in incijfers in cijfers cijfers cijfers cijfers
luchthavens, en participaties in buitenlandse luchthavens.
Business areas Business in cijfers areas Business in cijfers areas cijfers Business areas in in cijfers Business Business Business Business Business areas areas areas areas areasin in in in incijfers cijfers cijfers cijfers cijfers Netto-omzet ExploitatieresultaatExploitatieresultaat Investeringen Exploitatieresultaat Exploitatieresultaat Netto-omzet
Netto-omzet
Netto-omzet
EUR miljoen (in %)
EUR miljoen (in %)
EUR miljoen EUR miljoen (in %)(in %)
EUR miljoen (in %)
Netto-omzet Netto-omzet Netto-omzet Netto-omzet Netto-omzet
7 11
11
11
11 11 11 11 11 11
1.353
25
57 25
1.353
57 25
25 25 25 25 25
25
8
10
Schiphol Group
21
11 11 11 11 11
8
296 1.3531.353 57 57 57 57 57
57
57
296
12 11
11 86
8
21
21
6
21 21 21 21 21
88888
18
296 296 296 296 296
66
298 296 296
18
18 18 18 18 18
64 60
Aviation
EUR EUR EUR EUR EUR miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen (in (in (in (in (in %) %) %) %) %)
11
21
7711 777
1.353 1.353 1.353 1.353 1.353
EU
Exploitatieresultaat Exploitatieresultaat Exploitatieresultaat Exploitatieresultaat Exploitatieresultaat
EUR EUR EUR EUR EUR miljoen miljoen miljoen miljoen miljoen (in (in (in (in %) %) %) %) 7%) 7 (in
7
In
EUR EURmiljoen miljoen (in%) %) EUR miljoen (in %)(in
60
60 60 60 60 60
60
60
Aviation Aviation Aviation Aviation Aviation Consumer Consumer Consumer Consumer Consumer Products Products Products Products Products &&&&Services & Services Services Services Services Real Real Real Real Estate Estate Estate Estate Estate Alliances Alliances Alliances Alliances Alliances &&&&Participations & Participations Participations Participations Participations Consumer Products Aviation & Services Consumer Products Real Aviation Estate & Services Consumer Alliances Real & Products Participations Estate & Real Services Alliances & Real Participations Estate Alliances Aviation Consumer Products & Services Real Estate Alliances & Part
Feiten & Cijfers 2012
11
Aviation
Business area Aviation
2012
317
2011
313
Key performance indicators Key performance indicators
De business area Aviation heeft Amsterdam Airport Schiphol als
Punctualiteit aankomend verkeer
Pun
(in %)
(in %
Aantal 2012 lijndienstbestemmingen
86,1
werkterrein. Zij levert diensten en faciliteiten aan luchtvaartmaatschap-
Passagiers en vracht 2011
Aantal lijndienstbestemmingen pijen, passagiers en afhandelingsmaatschappijen. De business area onder-
2012
317
2011
313
Passagiers en vracht
steunt een efficiënt en kwalitatief hoogwaardig passagiers- en vrachtproces. 2012 Ze is verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen van de check-in en
317
2011 security-faciliteiten, de inrichting van de terminal, pieren en gates, de
313
ontwikkeling en het beheer van het bagagesysteem, het beheer van het
Marktaandeel passagiers Punctualiteit aankomend verkeer Top-10 Europese luchthavens (in %) 2012 2012 Punctualiteit vertrekkend verkeer
Punctualiteit aankomend verkeer
van de veiligheid op platformen, wegen (in %) en terreinen en in de gebouwen.
86,1
2012
2011
85,1
2011
Marktaandeel passagiers
2012
2011
Totale omzet
773
734
Bedrijfslasten
710 225 10,7
202
EBITDA
%
685
3,6
63
49
29,4
Gemiddelde vaste activa
2.100
2.083
0,8
RONA na belastingen
2,3%
1,8%
Exploitatieresultaat
78,8
Top
Kerncijfers EUR miljoen
2011
2012 10,7
2011 10,9
13,9
13,8
Totale omzet Bedrijfslasten EBITDA
Kerncijfers Exploitatieresultaat Kerncijfers 12
Schiphol Group
EUR miljoen
20
81,2
Ma
5,3 11,610,9
10,9
201
Top-10 Europese luchthavens (in %)
2012 (in %) Top-10 Europese luchthavens
2011
86,1
Marktaandeel passagiers
Marktaandeel vracht
Top-10 Europese luchthavens (in %)
2012
2011
85,1 10,7
20
Ma
(in %) 2011
2012
201
Pun Top (in %
(in %)
landingsterrein, het onderhoud van deze infrastructuur en de coördinatie
EUR miljoen
85,1
Gemiddelde vaste activa RONA na belastingen EUR miljoen Totale omzet
2012
Feiten & Cijfers 2012 13 2011 %
Business area Consumer Products & Services De business area Consumer Products & Services ontwikkelt en beheert het aanbod van producten en diensten op Amsterdam Airport Schiphol, met als belangrijkste doel dat reizigers zorgeloos en comfortabel kunnen reizen. De business area geeft concessies uit voor winkels, horecagelegenheden, services en entertainment, en exploiteert zelf winkels en autoparkeerterreinen. Verder creëert ze mogelijkheden te adverteren op Amsterdam Airport Schiphol. Met het Privium-programma en het VIP centre bieden we een aanbod van specifieke diensten voor premium passagiers.
EUR miljoen
14
2012
2011
%
Totale omzet
366
340
7,9
Bedrijfslasten
188
192
– 1,8
EBITDA
204
174
17,4
Exploitatieresultaat
178
148
20,5
Gemiddelde vaste activa
258
247
4,2
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
15
Verwachte expiratie huren binnen 1 jaar Op basis van jaarhuur (in %)
2012
5,2
2011
6,8
Business area Real Estate De business area Real Estate ontwikkelt, beheert, exploiteert Omzetverdeling in 2012 en belegt
Vastgoedportefeuille naar categorie
EUR miljoen (in %)
(in %)
in vastgoed op en rondom luchthavens in binnen- en buitenland. 8 1 2 als commercieel vastgoed. De portefeuille bestaat zowel uit operationeel Vastgoedbeleggingen gebouwen
Het merendeel hiervan bevindt zich 12 op en rondom Amsterdam AirportVastgoedbeleggingen terreinen 35 Operationeel vastgoed Schiphol. De business area biedt bedrijven en logistieke dienstverleners Intercompany omzet 170 een variëteit aan locaties, kantoor- en bedrijfspanden en keuze in Overige bedrijfsopbrengsten huurcontracten, met als bijzonder voordeel de directe nabijheid van Concessies Autoparkeergelden
5 20
32 565.899 m2
Vastgoedbeleggingen kantoren Vastgoedbeleggingen bedrijfsgebouwen Operationeel vastgoed terminal Operationeel vastgoed overig
een internationale luchthaven. Van het vastgoed in de totale portefeuille 27
14
43
bevindt 87% zich op de locatie Amsterdam Airport Schiphol, 4% op en rond de regionale luchthavens van Rotterdam en Eindhoven, en 9% in Italië.
Kerncijfers EUR miljoen Totale omzet
2012
EUR miljoen
Totale omzet 170
2011
%
2012
2011
%
172
– 1,0
170
172
-1,0
12
1
Resultaat u.h.v. verkoop vastgoedbeleggingen Resultaat u.h.v. verkoop vastgoedbeleggingen 1 12 Waardeveranderingen vastgoedbeleggingen –2 – 23 Waardeveranderingen vastgoedbeleggingen Bedrijfslasten 99 37,3 Bedrijfslasten 136 EBITDA Exploitatieresultaat Gemiddelde vaste activa RONA na belastingen
EBITDA
61
90
– 32,6
23
72
– 68,3
1.521
1.555
– 2,2
0,8%
3,5%
Exploitatieresultaat
Gemiddelde vaste activa RONA na belastingen
Schiphol Group
-2 99
37,3
61
90
-32,6
23
72
-68,3
1.521
1.555
-2,2
0,8%
3,5%
2012
Rendementen (in %)1 16
-23 136
RONA
Direct rendement
Indirect rendement
2011 RONA
Direct Indirect Feiten & Cijfers 2012 17 rendement rendement
Business area Alliances & Participations In Nederland hebben wij belangen in drie regionale luchthavens: Eindhoven Airport (51%), Rotterdam The Hague Airport en Lelystad Airport (beide 100%). Daarnaast vallen overige activiteiten zoals Schiphol Telematics en Schiphol Utilities onder de business area Alliances & Participations. Onder deze business area vallen eveneens onze participaties in buitenlandse luchthavens in Parijs, New York en Brisbane. Verder ondersteunen we luchthavenactiviteiten op Aruba.
EUR miljoen
2011
% 4,7
Totale omzet
58
151
Waardeveranderingen vastgoedbeleggingen
–1
1
125
117
7,2
EBITDA
43
46
– 6,4
Exploitatieresultaat
32
35
– 8,9
Resultaat deelnemingen incl. rentebaten en dividend
55
42
31,1
883
861
2,5
8,8%
8,0%
Bedrijfslasten
Gemiddelde vaste activa RONA na belastingen
18
2012
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
19
Historie Amsterdam Airport Schiphol 1916 Start militair vliegveld Schiphol
Wat er nog over is van de luchthaven
1920 Eerste vlucht KLM. Schiphol wordt
wordt in 1944 opgeblazen door de
Schiphol wil bij de top 5 van Europa
Duitsers
blijven horen en uitgroeien tot een
belang van 8% in elkaar nemen
mainport, een belangrijk vervoers
2010 Holland Boulevard vernieuwd met de
burgerluchthaven 1926 In verband met de Olympische Spelen van 1928 neemt de
goedgekeurd door gemeente
knooppunt en motor voor de
gemeente Amsterdam het beheer
Amsterdam
economie
van Schiphol over van het Ministerie van Oorlog 1938 Schiphol krijgt als tweede luchthaven in Europa een verhard banenstelsel 1940 - 1944 Op 10 mei 1940 bombardeert het
1958 NV Luchthaven Schiphol opgericht
1991 Nieuwe verkeerstoren en
om aanleg nieuwe luchthaven
G-pier gereed
financieel mogelijk te maken.
1993 Terminal West open
Aandeelhouders worden het Rijk,
1995 Schiphol Plaza open
de Gemeente Amsterdam en de
2000 Uitbreiding en renovatie
Gemeente Rotterdam
Lounge 2 gereed
Duitse leger Schiphol, waarna de
1963 Start bouw Schiphol Centrum
2003 Opening Polderbaan
Duitsers Schiphol als uitvalsbasis
1967 Opening Schiphol Centrum
2004 Uitbreiding Lounge 1 en Vertrek 3
voor luchtaanvallen op Engeland
1975 Uitbreiding terminal met
gebruiken. In 1943 bombarderen de Amerikanen de luchthaven.
20
1956 Plan voor bouw nieuwe luchthaven
1988 Mainport strategie wordt gelanceerd:
Schiphol Group
120% gereed 1978 Opening Schiphol spoorlijn
en nieuwe aankomsthal 4 gereed 2005 H-pier gereed 2008 Strategische samenwerking met
Aérports de Paris (ADP), waarbij Schiphol Group en ADP ieder een
eerste AirportLibrary ter wereld 2010 Bagagehal Zuid in gebruik met robots 2011 Renovatie Lounge 3 2011 Opening allereerste Airport Park ter wereld 2011 Nieuwe GA Terminal 2011 Fokker 100 op het Panoramaterras 2011 Schiphol verwelkomt haar miljardste passagier 2012 Renovatie Lounge 4 2012 Ingebruikname Bagagesysteem Backbone t.b.v. 70 Million Bags project
Feiten & Cijfers 2012
21
De locatie Schiphol Amsterdam Airport Schiphol had in 2012 gedurende het gehele jaar of een deel van het jaar lijndienstverbindingen met 317 Europese en intercontinentale luchthavens in 98 landen. Met 51 miljoen passagiers
1
nam Schiphol de vierde plaats in op de Europese ranglijst van passagiersluchthavens. Op vrachtgebied staat de luchthaven met 1,5 miljoen ton vracht op een derde plaats in de top 10 van Europese luchthavens. In 2012 vonden van en naar Schiphol 423.400 vliegtuigbewegingen in het handelsverkeer plaats, goed voor een vierde plaats onder de belangrijkste Europese luchthavens. Schiphol is een belangrijke vestigingsplaats voor bedrijven. In 2012 waren er 497 bedrijven op Schiphol werkzaam die tezamen aan ongeveer 64.000 mensen werk boden.
2 5
Schipholterrein 4
6
Oppervlakte Schipholterrein
2.787 hectare
Vliegtuig opstelplaatsen Connected 3
93
Disconnected
105
Totaal
198
Landingsbanen Naam
22
Schiphol Group
Lengte
Breedte
1
Polderbaan
18R - 36L
Locatie
3.800 meter
60 meter
2
Zwanenburgbaan
18C - 36C
3.300 meter
45 meter
3
Kaagbaan
06 - 24
3.500 meter
45 meter
4
Aalsmeerbaan
18L - 36R
3.400 meter
45 meter
5
Buitenveldertbaan
09 - 27
3.453 meter
45 meter
6
Schiphol Oostbaan
04 - 22
2.014 meter
45 meter
Feiten & Cijfers 2012
23
Parkeren, winkels en horeca
Top 10 Europese Luchthavens (2012)
Concurrentiepositie Concurrentiepositie Concurrentiepositie
Vergeleken
Passagiersvervoer (excl. transitopassagiers) x 1.000
Aantal autoparkeerplaatsen
Passagiersvervoer (excl. transitopassagiers)* x 1.000 Passagiersvervoer (excl. transitopassagiers)* x 1.000 Passagiersvervoer (excl. transitopassagiers)* x 1.000
Reizigers / bezoekers
22.776
Personeel
15.550
Totaal
Winkels en horeca
38.326 Aantal winkels
Aantal horecapunten
Schiphol Plaza
38
27
*) Top-10 luchthavens in Europa in aantallen passagiers
Lounges
77
55
115
82
*) Top-10 luchthavens in Europa in aantallen passagiers Vrachtvervoer* x 1.000 tonnen x 1.000 tonnen Vrachtvervoer*
Totaal
1 1 2 1 2 3 2 3 4 3 4 5 4 5 6 5 6 7 6 7 8 7 8 9 8 9 10 9 10 10
2012 2012LHR 2012
HeathrowHeathrow LHR 1London London London Heathrow LHR Charles Charles de Gaulle de CDG 2Parijs Parijs Gaulle London Heathrow LHR Parijs Charles de Gaulle CDG FRA 3Frankfurt ParijsFrankfurt Charles de Gaulle CDG Frankfurt FRA Amsterdam AMS 4Frankfurt Amsterdam FRA Amsterdam AMS MAD 5Madrid Madrid Amsterdam AMS Madrid MAD IST 6Istanbul Istanbul Madrid MAD Istanbul IST MUC 7München München Istanbul IST München MUC FiumicinoFiumicinoFCO 8Rome Rome München MUC Rome Fiumicino FCO BCN 9Barcelona Barcelona Rome Fiumicino FCO Barcelona BCN Gatwick Gatwick LGW 10London London Barcelona BCN London Gatwick
LGW
London Gatwick
LGW
*) Top-10 luchthavens in Europa in aantallen passagiers
Vrachtvervoer
xVrachtvervoer* 1.000 tonnen x 1.000 tonnen
*) Top-10 luchthavens in Europa in vrachtvolume
1 1 2 1 2
Frankfurt
FRA
10
Brussel
Vliegtuigbewegingen x 1.000
x 1.000 Vliegtuigbewegingen* x 1.000
*) Top-10 luchthavens in Europa in aantallen vliegtuigbewegingen *) Top-10 luchthavens in Europa in aantallen vliegtuigbewegingen
34.211
BRU
*) Top-10 luchthavens in Europa in vrachtvolume Vliegtuigbewegingen* x 1.000 Vliegtuigbewegingen*
1 1 2 1 2 3 2 3 4 3 4 5 4 5 6 5 6 7 6 7 8 7 8 9 8 9 10 9 10
Parijs Charles de Gaulle Parijs Charles de Gaulle Frankfurt Parijs Charles de Gaulle Frankfurt London Heathrow Frankfurt London Heathrow Amsterdam London Heathrow Amsterdam München Amsterdam München Madrid München Madrid Istanbul Madrid Istanbul Rome Fiumicino Istanbul Rome Fiumicino Barcelona Rome Fiumicino Barcelona Zurich Barcelona Zurich
CDG CDG FRA CDG FRA LHR FRA LHR AMS LHR AMS MUC AMS MUC MAD MUC MAD IST MAD IST FCO IST FCO BCN FCO BCN ZRH BCN ZRH
CDG FRA AMS MAD IST MUC FCO BCN LGW
69.985 61.490 57.274 50.976 45.104 44.999 38.193 36.741 35.091 34.211 + 1,7
+ 0,9 + 1,0 + 1,7 + 2,6 – 9,0 + 20,0 + 1,6 – 1,8 + 2,2 + 1,7 Vergeleken
2012 met 2011 in % 2012 2012 2012FRA 1.986 – 6,9
Frankfurt FRA 1Parijs Frankfurt Charles de Gaulle CDG Frankfurt FRA Charles Charles de Gaulle de CDG 2ParijsParijs Gaulle 3 Amsterdam AMS 2 Parijs Charles de Gaulle CDG 3 3 Amsterdam Amsterdam AMS 4 London Heathrow LHR 3 Amsterdam AMS 4 4 London HeathrowHeathrow LHR London 5 Leipzig LEJ 4 London Heathrow LHR 5 5 Leipzig LEJ Leipzig 6 Cologne CGN 5 Leipzig LEJ 6 6 Cologne CGN Cologne 7 Luxemburg LUX 6 Cologne CGN 7 7 Luxemburg LUX Luxemburg 8 Luik LGG 7 Luxemburg LUX 8 8 Luik Luik LGG 9 Istanbul IST 8 Luik LGG 9 9 Istanbul IST Istanbul 10 Brussel BRU 9 Istanbul IST 10 10 Brussel BRU Brussel
*) Top-10 luchthavens in Europa in vrachtvolume
69.985 69.985 61.490 69.985 61.490 57.274 61.490 57.274 50.976 57.274 50.976 45.104 50.976 45.104 44.999 45.104 44.999 38.193 44.999 38.193 36.741 38.193 36.741 35.091 36.741 35.091 34.211 35.091 34.211
2012 met 2011 in %
Vergeleken metVergeleken 2011 in % metVergeleken 2011 in % + 0,9 met 2011 in % + 0,9 + 1,0 + 0,9 + 1,0 + 1,7 + 1,0 + 1,7 + 2,6 + 1,7 + 2,6 – 9,0 + 2,6 – 9,0 + 20,0 – 9,0 + 20,0 + 1,6 + 20,0 + 1,6 – 1,8 + 1,6 – 1,8 + 2,2 – 1,8 + 2,2 + 1,7 + 2,2 + 1,7
1.986 1.986 1.950 1.986 1.950 1.483 1.950 1.483
Vergeleken metVergeleken 2011 in % metVergeleken 2011 in % – 6,9 met 2011 in % – 6,9
CDG AMS 1.465 1.483 1.465 LHR 864 1.465 864 LEJ 730 864 730 CGN 615 730 615 LUX 577 615 577 LGG 522 577 522 IST 459 522 459 BRU 459
2012 2012 2012
1 Parijs Charles de Gaulle 2 Frankfurt 3 London Heathrow 4 Amsterdam 5 München 6 Madrid 7 Istanbul 8 Rome Fiumicino 9 Barcelona 10 10 Zurich ZRH Zurich
491 491 476 491 476 471 476 471 423 471 423 377 423 377 373 377 373 349 373 349 309 349 309 290 309 290 252 290 252
– 6,6 – 6,9
– 6,6 1.950 – 2,6 – 6,6 – 2,6 1.483 – 1,3 – 2,6 – 1,3 1.465 + 13,6 – 1,3 +864 13,6 + 0,5 + 13,6 + 0,5 730 – 6,4 + 0,5 – 6,4 615 – 14,5 – 6,4 –577 14,5 + 4,9 – 14,5 + 4,9 522 – 3,3 + 4,9 – 3,3 459
– 6,6 – 2,6 – 1,3 + 13,6 + 0,5 – 6,4 – 14,5 + 4,9 – 3,3
– 3,3 Vergeleken metVergeleken 2011 in % metVergeleken 2011 in % – 3,1 met 2011 in % – 3,1 – 1,1 – 3,1 – 1,1 – 1,0 – 1,1 – 1,0 + 0,8 – 1,0 + 0,8 – 2,9 + 0,8 – 2,9 – 13,1 – 2,9 – 13,1 + 14,4 – 13,1 + 14,4 – 4,6 + 14,4 – 4,6 – 4,3 – 4,6 – 4,3 – 2,3 – 4,3 – 2,3
CDG FRA LHR AMS MUC MAD IST FCO BCN 252 ZRH
Vergeleken
2012 met 2011 in % 491 476 471 423 377 373 349 309 290 – 2,3 252
– 3,1 – 1,1 – 1,0 + 0,8 – 2,9 – 13,1 + 14,4 – 4,6 – 4,3 – 2,3
*) Top-10 luchthavens in Europa in aantallen vliegtuigbewegingen
24
Schiphol Group
Jaarverslag 2012 Jaarverslag 2012 Jaarverslag 2012
41
41 Feiten & Cijfers 2012 41
25
Verkeer en Vervoer Aantal vliegtuigbewegingen
Aantal vliegtuigbewegingen handelsverkeer per regio in 2012 (vergeleken met 2011)
Jaar
Totaal
Handelsverkeer Overig verkeer
2012
437.904
423.407
14.497
2011
437.083
420.249
16.834
2010
402.375
386.316
16.059
E.U.*)
2005
420.736
404.594
16.142
2000
432.483
414.928
17.555
Europa overig
1990
246.504
202.347
44.157
1980
185.836
143.779
42.057
1970
135.520
105.466
30.054
1960
89.560
51.044
38.516
Noord-Amerika
24.899
– 3,3%
1950
40.876
23.794
17.082
Zuid-Amerika
10.183
– 0,5%
1940
1.649
1.649
N/B
Afrika
16.153
N/B = niet beschikbaar
Passagiers Vergeleken met 2011 (incl. transito)
Vliegtuig- Vergeleken bewegingen met 2011
Totaal Europa
Midden-Oosten Azië Totaal intercontinentaal Totaal
Vracht Vergeleken (tonnen) met 2011
281.107
– 0,4%
28.102.062
1,1%
32.305
– 3,7%
59.048
9,5%
6.563.504
8,7%
106.191
69,9%
1,2% 34.665.566
2,4%
138.496
44,2%
5.564.646
1,2%
260.792
– 7,9%
2.287.124
6,7%
173.716
– 0,3%
6,0%
2.802.807
8,3%
176.958
– 4,3%
9.294
– 7,9%
1.410.336
– 5,6%
172.199
– 2,2%
22.723
– 0,7%
4.305.111
2,9%
561.286
– 7,9%
83.252
– 1,1%
16.370.024
2,9% 1.344.952
– 5,8%
423.407
0,8%
51.035.590
2,6% 1.483.448
– 2,6%
340.155
*) De 27 officiële lidstaten van de Europese Unie
26
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
27
Aviation
Verkeer en Vervoer
2012 Key performance indicators Naar ….luchthavens 317 Aantal lijndiensten vanaf Schiphol
In ….landen Met ....lijndienstmaatschappijen
Aantal passagiersbewegingen (x 1.000)
2011
Jaar
313
98
104
101
103
Aantal lijndienstbestemmingen Passagiers en vracht
Punctualiteit
317
2012
Percentage passagiersvliegtuigen dat maximaal 15 minuten na schematijd 2011 313 is aangekomen dan wel vertrokken.
(in %)
7
(in %)
2012
86,1
2012
2011
85,1
2011
Niet Lijn
Transito
Totaal
2012
47.139
3.837
60
51.036
2011
45.958
3.796
74
49.828
2010
41.262
3.875
75
45.212
2005
39.831
4.247
86
44.163
2000
34.496
4.774
336
39.607
1990
13.363
2.824
285
16.471
1980
7.543
1.858
314
9.715
3.744
1.262
165
5.172
N/B
N/B
N/B
1.375
1950
N/B
N/B
N/B
356
1940
N/B
N/B
N/B
16
1970 Punctualiteit vertrekkend 1960verkeer
Punctualiteit aankomend verkeer
13
Lijn
N/B = niet beschikbaar
81,2 78,8
Punctualiteit vertrekkend verkeer (in %)
Marktaandeel passagiers 2012
1
81,2
Top-10 Europese luchthavens (in %) 2011
5,1
78,8
Marktaandeel vracht Top-10 Europese luchthavens (in %)
2012
2011
2012
2011
10,7 Marktaandeel vracht
10,9
13,9
13,8
Top-10 Europese luchthavens (in %)
2012
2011
13,9
13,8
Kerncijfers
28
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
29
5,5
4,5 2,8
8,4
10,9
51,0 mln
67,9
Concurrentiepositie
nieuwe bestemmingen aangevlogen, maar dat was enkel gedurende de zomer. Dit waren Dallas/Fort Worth (KLM) en Las Vegas en Oakland (ArkeFly).
Europa Noord-Amerika Azië Afrika Zuid-Amerika Midden-Oosten
Het aantal Europese lijndienstbestemmingen nam per saldo toe met zes en kwam uit op 170. Met de komst van Eurolot werd het Schiphol-netwerk uitgebreid met Gdansk en Krakow. easyJet is gaan vliegen op Southend, Londens zesde luchthaven.
Verkeer en Vervoer
vertoonde gelijke tred met 2011 en kwam uit op 4,3 miljoen passagiers, een toename van 3,1%. Noord-Amerika, tweede Het totaal aantal luchtvaartmaatschappijen op Schiphol is in absolute passagiersvolumes met 5,6 miljoen, groeide licht Aantal passagiersbewegingen per regio in 2012 Hoeveelheid vracht (in tonnen) uitgekomen op 101, per saldo een daling van twee. Dit is met 1,2%. De enige regio met krimp was het Middentoe te schrijven aan onder meer het faillissement van Malev, Oosten: een daling van 5,5% tot 1,4 miljoen passagiers. Amsterdam Airlines, Cimber Sterling en WindJet, onder het EU- andere Luanda voegde (Angola), Lusaka (Zambia) en Lijn Jaar Passagiers per continent vliegverbod voor Syrian Arab Airlines en het opgaan van (in %) Bezettingsgraad opnieuw hoger Harare (Zimbabwe) toe. In Noord-Amerika werden drie Continental in United Airlines. Nieuwkomers in 2012 zijn De gemiddelde bezettingsgraad van de passagierstoestellen onder meer het Poolse Eurolot en fullnieuwe freighter Air China bestemmingen aangevlogen, maar dat was enkel 2,8 de stoelen waren voor 80,7% 2012 1.231.753 4,5 hoger; was in 2012 opnieuw Europa Cargo. bezet, tegen5,5 79,2% in 2011. Het totaal aantal aangeboden stoelen steeg met 460.000 naar ruim 63 miljoen, een 8,4 toename van 0,7%.
67,9 Netwerk van bestemmingen 51,0 mln 10,9 directe bestemmingen is in 2012 gegroeid met Het aantal vier. In 2012 verbonden 101 carriers Amsterdam Airport Schiphol met 317 lijndienstbestemmingen, waarvan 24 enkel met full freighters. Passagiers konden kiezen uit 293 lijndienstbestemmingen, acht meer dan vorig jaar.
2011waren Dallas/Fort Worth (KLM)1.249.344 gedurende de zomer. Dit en Noord-Amerika 1.210.029 In 2012Azië is het aantal leden van de SkyTeam-alliantie Las Vegas en Oakland 2010 (ArkeFly). toegenomen naar 19. Nieuwkomers waren Saudia, Middle 2005 1.149.143 Afrika East Airlines, Aerolineas Argentinas en Xiamen Airlines. 2000 964.203 Verder Zuid-Amerika is een samenwerking aangekondigd van Air FranceHet aantal Europese lijndienstbestemmingen nam per saldo KLM met Etihad Airways en Air Berlin. 1990 529.971 Midden-Oosten
toe met zes en kwam uit op 170. Met de komst van Eurolot 1980 279.448 Vliegtuigbewegingen werd het Schiphol-netwerk uitgebreid met Gdansk en 1970 159.087 Het aantal vliegtuigbewegingen is van belang in verband Krakow. easyJet is gaan vliegen op Southend, Londens zesde met de afspraken die zijn gemaakt aan de Tafel van Alders 1960 41.307 over de groei van Schiphol. Hiervoor luchthaven. is een maximum Ten opzichte van 2011 nam het aantal intercontinentale 1950 N/B vertoonde gelijke tred met 2011 en kwam uitvan op580.000 4,3 miljoen gesteld vliegtuigbewegingen in 2020, waarvan bestemmingen toe met twee en kwam uit op 123. KLM 1940 N/B passagiers, een toename van 3,1%. Noord-Amerika, tweede Het totaal aantal luchtvaartmaatschappijen op Schiphol is N/B = niet beschikbaar in absolute passagiersvolumes met 5,6 miljoen, groeide licht uitgekomen op 101, per saldo een daling van twee. Dit is met 1,2%. De enige regio met krimp was het Middentoe te schrijven aan onder meer het faillissement van Malev, Oosten: een daling van 5,5% tot 1,4 miljoen passagiers. Amsterdam Airlines, Cimber Sterling en WindJet, het EUvliegverbod voor Syrian Arab Airlines en het opgaan van Bezettingsgraad opnieuw hoger 34,7 (+2,4%) 4,3 (+3,1%) Continental in United Airlines. Nieuwkomers in 2012 zijn De gemiddelde bezettingsgraad van de passagierstoestellen 5,6 (+1,2%) onder meer het Poolse Eurolot en full freighter Air China was in 2012 opnieuw hoger; de stoelen waren1,4voor 80,7% (-5,5%) Cargo. bezet, tegen 79,2% in 2011. Het totaal aantal aangeboden
Niet Lijn
Totaal
251.695
1.483.448
274.462
1.523.806
302.227
1.512.256
300.712
1.449.855
258.391
1.222.594
74.514
604.485
38.632
318.080
13.236
172.323
5.116
46.423
N/B
10.637
N/B
636
2,8 (+8,4%)
stoelen steeg met 460.000 naar ruim 63 miljoen, een toename van 0,7%.2,3 (+6,7%)
Netwerk van bestemmingen
In 2012 is het aantal leden van de SkyTeam-alliantie toegenomen naar 19. Nieuwkomers waren Saudia, Middle East Airlines, Aerolineas Argentinas en Xiamen Airlines. Verder is een samenwerking aangekondigd van Air FranceKLM met Etihad Airways en Air Berlin.
Het aantal directe bestemmingen is in 2012 gegroeid met Passagiersvolume vier. In 2012 verbonden 101 carriers Amsterdam Airport en -groei per continent Passagiers in miljoenen (groei t.o.v. 2011) Schiphol met 317 lijndienstbestemmingen, waarvan 24 enkel Vliegtuigbewegingen met full freighters. Passagiers konden kiezen uit 293 Het aantal vliegtuigbewegingen is van belang in verband lijndienstbestemmingen, acht meer dan vorig jaar. 30 Schiphol Group met de afspraken die zijn gemaakt aan de Tafel van Alders Jaarverslag 2012 38 over de groei van Schiphol. Hiervoor is een maximum
Feiten & Cijfers 2012
31
9
1,5 mln ton
12
Marktaandeel passagiers
Azië Noord-Amerika Afrika Zuid-Amerika Midden-Oosten Europa
12 38
Concurrentiepositie 12
Amsterdam Airport Schiphol handhaafde zich in 2012 als vierde passagiersluchthaven van Europa - na koploper Londen Heathrow, Parijs Charles de Gaulle en Frankfurt. Het marktaandeel van Schiphol is licht gedaald ten opzichte van vorig jaar: van 10,9% naar 10,7%.
18
Verkeer en Vervoer
Amsterdam Airport Schiphol staat op de derde plaats binnen de toptien van Europese luchthavens voor vracht. Frankfurt en Parijs Charles de Gaulle nemen plaats één en (in tonnen) in twee in. Het marktaandeel van SchipholWoonachtig is met 0,1 procentpunt toegenomen tot 13,9%. (in %)
24
9
Azië Noord-Amerika Afrika Zuid-Amerika Midden-Oosten Europa
12 1,5 mln ton
Woonachtig in
Geslacht
Geslacht
(in %)
(in %)
(in %)
Marktaandeel Schiphol gehandhaafd
(in %)
12
Passagiers Profiel
Marktaandeel vracht
Het aantal unieke full freighter-bestemmingen, waarop enkel vracht wordt vervoerd, daalde met 4, van 28 naar 24. DatHoeveelheid is voor een groot deel toe te schrijven aan het in 2012 vracht per regio wegvallen van Jade Cargo. Er kwamen enkele nieuwe full freighter-bestemmingen bij: we konden bijvoorbeeld Vracht per continent Zhengzhou en Chongqing aan het netwerk toevoegen.
38
24
34
EU (ex. Nederland) Europa overig Amsterdam Airport Schiphol handhaafde zich in 2012 als Intercontinentaal
vierde passagiersluchthaven van Europa - na koploper 7 7 Londen Heathrow, Parijs Charles de Gaulle en Frankfurt. Het marktaandeel van Schiphol is licht gedaald ten opzichte van 35 35 vorig jaar: van 10,9% naar 10,7%.
12
Reismotief
18
40 Nederland
34
Marktaandeel passagiers
60
Nederland 40 EU (ex. Nederland) Europa overig Intercontinentaal
Man Vrouw
60
Reismotief
Marktaandeel vracht (in %) (in %)
Het aantal unieke full freighter-bestemmingen, waarop enkel vracht wordt vervoerd, daalde met 4, van 28 naar 24. Dat is voor een groot deel toe te schrijven aan het wegvallen van Jade Cargo. Er kwamen enkele nieuwe full freighter-bestemmingen bij: we konden bijvoorbeeld Zhengzhou en Chongqing aan het netwerk toevoegen. 138,5 (+44,2%)
Amsterdam Airport Schiphol staat op de derde plaats 2 2 Zaken Zakenvracht. binnen de Europese luchthavens voor 19 toptien van19 Congres / studie Congres / studie Frankfurt en Parijs Charles de Gaulle nemen plaats één en Vakantie Vakantie twee in. Het marktaandeel van Schiphol is metBezoek 0,1 vrienden / Bezoek familie vrienden / familie procentpunt toegenomen32tot 13,9%. 32 Anders Anders 4
4 561,3 (-7,9%)
43
43
260,8 (-7,9%) 172,2 (-2,2%)
Aantal vluchten Aantal in laatste vluchten 12 maanden in laatste 12 maanden (in %)
177,0 (-4,3%)
21
173,7 (-0,3%)
(in %)
16
Vrachtvolume en -groei per continent
36
x 1.000 ton (groei t.o.v. 2011)
27
32
Jaarverslag 2012
Eerste vlucht 1 tot 3 vluchten 4 tot 10 vluchten > 10 vluchten
16
21
Eerste vlucht 1 tot 3 vluchten 4 tot 10 vluchten > 10 vluchten
36
27
Feiten & Cijfers 2012
Schiphol Group 40
33
Werkgelegenheid Aantal mensen inclusief uitzendkrachten, dat op Schiphol werkzaam is
Top 10 grootste werkgevers op Schiphol
(per 31 oktober van ieder jaar)
(per 31 oktober van ieder jaar / incl. uitzendkrachten en inhuurkrachten)
Jaar
Schiphol Schiphol Schiphol Schiphol Schiphol Noord Zuid Oost Zuidoost Centrum
Noordwest
Totaal
1.460
64.061
Bedrijf
Aantal werknemers
2012
2011
2012
1.516
1.920
10.074
4.363
44.728
24.426
24.462
2011
1.340
1.592
10.014
3.932
45.408
62.286
2. Schiphol Group
2.159
2.183
2010
678
1.637
10.241
3.582
43.670
59.808
3. G4S Aviation Security
2.000
1.851
2009
690
1.691
10.043
3.069
44.493
59.986
4. Koninklijke Marechaussee district Schiphol
1.906
1.788
2008
934
1.724
10.692
3.549
48.110
65.009
5. transavia.com
1.755
1.845
1. Koninklijke Luchtvaart Maatschappij
2007
822
1.300
10.207
3.856
45.943
62.128
6. HMSHost
1.343
1.367
2006
862
2.071
9.934
4.130
44.694
61.691
7. KLM Catering Services Schphol
1.329
1.321
2005
829
2.106
9.765
3.496
41.773
57.970
8. Microsoft
1.185
1.120
2004
1.011
2.220
9.924
3.748
40.670
57.573
9. Luchtverkeersleiding Nederland
1.033
912
2003
1.136
2.362
9.516
3.198
40.887
57.099
10. Trigion Aviation Security
940
863
Aantal bedrijven dat op Schiphol werkt (per 31 oktober van ieder jaar)
Jaar
34
Aantal bedrijven
2012
497
2011
502
2010
514
2009
544
2008
582
2007
596
2006
578
2005
543
2004
546
2003
542
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
35
n
en gd -
2
al
2 en n
n
or
e
et
In 2020 willen we 20% van onze energiebehoefte duurzaam opwekken. We passen al verschillende duurzame opwekmethoden toe die Dagelijkse voor onzebedrijfsvoering luchthaven het meest Toekomstbestendig Schipholwarmte- en geschikt zijn, zoals bijvoorbeeld kleinschalige koudeopslag in de bodem en in het beton van gebouwen.
Corporate Responsibility
Sustainable Performance
In 2012 zijn we, in samenwerking met kenniscentrum Elektriciteitsverbruik Amsterdam Airport Schiphol Schiphol Group onderneemt met respect voor mens, milieu enook omgeving. Schipholpas, is sinds 2012 verkrijgbaar als app. Het theGROUNDS, een grote pilot met zonne-energie (x1.000 kWh / operationeel jaar) Ons bedrijf heeft een financieel robuuste en efficiënte bedrijfsvoering bevat ook informatie over arbeidsveiligheid. begonnen. Er is op Schiphol-Noordwest een Group testveld met met respect voor mens, milieu en omgeving. Ons bedrijf Schiphol onderneemt 2012 183.041 en maakt een afweging in de verhouding tussen sociale,robuuste ecologische heeftHiermee een financieel gaan we en efficiënte bedrijfsvoering en maakt een afweging in 3.000 m2 aan zonnepanelen aangelegd. de verhouding tussen sociale, ecologische en economische waarden: people, planet 2011 en 183.182 Om de veiligheid bij regulier onderhoudswerk en veren en economische people, en profit. Samen met onze onderzoeken of waarden: grootschalige enplanet structurele opwekking en profit. Samen met onze stakeholders zijn we voortdurend op zoek naar innovatieve 175.565 2010 nieuwbouw voor Schiphol en haar partners in 2012 verder te stakeholders zijnzonne-energie we voortdurendop opSchiphol zoek naar innovatieve oplossingen waarmeeen we oplossingen verder kunnen verduurzamen en onze toekomstbestendig‐ Dagelijkse bedrijfsvoering het gebruik van mogelijk 2009 174.912 verbeteren, zijn we begonnen met het standaardiseren van heid vergroten. Corporate Responsibility is cruciaal voor zowel onze licence to grow als waarmee is. weBinnen verder deze kunnen verduurzamen en we onze toekomstbestendigheid rendabel pilot onderzoeken potentiële onze licence operate. 2008 173.949 veiligheidsentogezondheidsplannen. In deze plannen effecten van zonnepanelen op de radarsystemen van deonze licence to vergroten. Corporate Responsibility is cruciaal voor zowel worden eenduidige procedures gedefinieerd voor elk Luchtverkeersleiding Nederland; de vliegveiligheid dient te grow als onze licence to operate. project. Hierin zijn ook de risico's en de rol van Schiphol als Energie allen tijde te zijn gewaarborgd. In 2012 is het eigen opdrachtgever, partner en/of toezichthouder opgenomen. Gasverbruik Amsterdam Schiphol Het energieverbruik is inAirport 2012 niet alleen procentueel maar opwekpotentieel gestegen van 1,5% naar 1,75%. 3 / operationeel jaar) (x1.000 m m3 ook in absolute termen gedaald, ondanks de toename van Schiphol hanteert de Lost Time Injury Frequency (LTIF) om het aantal passagiers en vliegtuigbewegingen en de stijging 2012 12.231 bedrijfsongevallen te registreren. Hiermee kunnen we zien van 2011de bezettingsgraad van ons vastgoed. Dit was te danken 13.804 hoe we het doen ten opzichte van andere bedrijven binnen aan zachte 2010diverse besparingsmaatregelen, maar ook aan de 15.025 of buiten de branche, maar we kunnen ook bijhouden hoe CO2-uitstoot eigen bedrijfsactiviteiten weersomstandigheden in de zome waardoor er minder is 2009 14.624 Amsterdam Airport Schiphol (tonnen operationeel de/ situatie is jaar) ten opzichte van voorgaande jaren. In 2012 gekoeld. 2008 15.677 Een toekomstbestendig Schiphol is gericht op de licence to Financiële gang van zaken. In de Operationele en kwam Schiphol Nederland B.V. (exclusief de brandweer) uit grow: hoe creëren we duurzame waarde voor onze maatschappelijke jaarrekening staat niet-financiële Energieverbruik stakeholders hoe stellen weVoor de positiede van brandweer Schiphol als informatie uitgebreide informatie prestatieop een LTIFenvan 1,6.105.631,3 is hetenresultaat 44,4.over vijftien Onze doelstelling is om tot 2020 jaarlijks 2% energieMainport op de langere duur veilig. Om Europe's Preferred indicatoren die onze externe accountant heeft beoordeeld. Airport te zijn en te blijven, op neemthet Schiphol haar We zitten hiermee niveau dat we in voorgaande efficiëntie te realiseren. In 2012 hebben we een daling van Eigen wagenpark 2.769,3 aan de wettelijke grenswaarden verantwoordelijkheid voor vijf maatschappelijke thema’s. Drinkwaterverbruik per passagierdie vanaf 2015 zullen jaren intern gerapporteerd hebben. WeToekomstbestendig hebben in 2012 de Schiphol 4,5% gehaald. Dit is bereikt door 158 nieuwe (in liters) gelden. Onze dagelijkse bedrijfsvoering2.308,3 betreft de licence to Woonwerkverkeer eigen medewerkers LTIF-meting verbeterd: ookopalle bedrijfsongevallen aan operate. We zorgen ervoor dat de basics orde zijn. We Duurzame werkgelegenheid efficiencymaatregelen met een totale besparing van 100 Voorwaarde voor én resultante van een solide economische voldoen aan wet- en regelgeving; iedereen maakt in zijn 2012 airside, in de bagagekelder en in de terminal worden Overig 13,6 terajoules. Dit is inclusief de energie die duurzaam wordt ontwikkeling van de Mainport dagelijkse werk de afweging in2.120,8 de verhouding tussen In het Luchthavenverkeerbesluit is vastgelegd dat de people, planet en profit. Dit zijn belangrijke geregistreerd. 14,0 2011 opgewekt. Deze besparing is vergelijkbaar met het jaarlijkse Schiphol is een aantrekkelijke vestigingsplaats.Auxiliary Op het randvoorwaarden; alleen als we daarmee rekening houden, Power Units (APU) en Ground Power Units (GPU) Bruto CO2-uitstoot 112.829,7 luchthaventerrein zijn ongeveer vijfhonderd bedrijven kunnen wij onze bedrijfsprocessen optimaal uitvoeren. 15,9 gasen elektriciteitsverbruik van 1.280 huishoudens. 2010 gevestigd met 64.000 medewerkers. Het vervoer van steeds minder zullen worden gebruikt. Beide stoten onder Vermeden emissies elektraverbruik 83.310,0 passagiers en vracht levert Nederland 290.000 banen In de hoofdstukken Sustainable Performance en Integriteit 15,5 2009 op. Schiphol is daarmee een belangrijke motorandere van de NOx en roet uit. Om in de toekomst aan de Stakeholders staan people en planet centraal. De Integriteit houdt dat we eerlijk respectvol Nederlandseen economie. Om dit te blijven, is hetEind essentieel ontwikkelingen rondom in profit zijn opgenomen in de zakendoen we begonnen met het vervangen van de gele Compensatie overige emissies 29.519,7 14,5 20082012 zijn wettelijke grenswaarden te blijven voldoen, voorzien wij in metToekomstbestendig elkaar omgaan. Schiphol hecht daar grote waarde aan. verlichte verwijsborden in de terminal. De verlichting van de Schiphol Dagelijkse bedrijfsvoering de periode 2010-2013 61 vliegtuigopstelplaatsen van een Netto CO2-uitstoot 0 binnen Schiphol Duurzame werkgelegenheid 1. Ketenverantwoordelijkheid Hoe 1.we met elkaar omgaan is vastgelegd in reclameborden wordt steeds efficiënter, dankzij de 2. Bereikbaarheid en luchtkwaliteit 2. Medewerkers elektrisch aangedreven voorziening van walstroom en een 3. Klimaatvriendelijke luchtvaart 3. Milieu de gedragsregels. Hierin staan afspraken over de aanpak toepassing ledverlichting en de betere stroompuntvan voor preconditioned air.plaatsing Hierdoorvan wordt het 4. Grondstofschaarste 4. Veiligheid CO2-uitstoot voor eigen bedrijfsactiviteiten van misstanden: 5. Geluid en omgeving ongewenste omgangsvormen, fraude, schakelklokken. Dit noemen weop slim schakelen. Ook is het gebruik van kerosine en diesel deze opstelplaatsen Amsterdam Airport Schiphol* (tonnen) contacten met externe relaties en misbruik van e-mail, Feiten & Cijfers 2012 37 36 Schiphol Group personeelsparkeerterrein P40 voorzien van ledverlichting. overbodig. internet en social media. 0 2012 0.0
term Syst zit i ope en d Am zog inve Lee en d
Vei
Bij d om and bet het de v een bele luch Ned
Aantal klachten en klagers (operationeel jaar: 1 november t/m 31 oktober) bij Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (Bas) Jaar 2012
2011
Klachten specifiek*
84.764
periode
42.069
overige
3.861
specifiek*
88.768
periode
40.843
overige
3.255
Klagers
5.286
5.419
Exclusief veelklagers ** 2012
2011
specifiek
18.505
periode
34.433
overige
281
specifiek
20.324
periode
36.098
overige
303
5.253
5.394
* Specifieke klachten gaan over specifieke vluchten op een bepaald moment; periodeklachten over bepaalde perioden van de dag dat men hinder heeft gehad. Overige klachten gaan onder meer over In september 2012 is het accuwisselstation van elektrisch vervoerbedrijf Better Place geopend. De elektrische taxi’s van Connexxion, BIOS-groep en TCA maken hier gebruik van.
38
Schiphol Group
het rijksbeleid m.b.t. de luchtvaart. ** Een veelklager is iemand die in het operationele jaar meer dan 500 klachten heeft ingediend.
Feiten & Cijfers 2012
39
Onderscheidingen Sinds 1980 heeft Schiphol ruim 180 prijzen gewonnen als beste luchthaven van Europa of de wereld in verschillende categorieën. In 2012 won Amsterdam Airport Schiphol de volgende prijzen: • Best Airport Europe 2012 (SKYTRAX) • Best Airport 2012 (ACI Europe) • International Airport of the Year 2012 (CAPA) • Best Airport for Business Travellers 2012 (Business Traveller) • Best International Airport 2012 for cargo (Asian Freight & Supply Chain Award) • Beste Jaarverslag niet-beursgenoteerde onderneming (FD Sijthoff) • Rijksmuseum Partnerprijs 2012 • Best Airport Bar 2012 (FAB Award voor café Rembrandt)
40
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
41
New York JFK
Netwerk van luchthavens In Nederland exploiteert Schiphol Group naast Amsterdam Airport Schiphol de luchthavens Rotterdam The Hague Airport en Lelystad Airport en bezit het 51% van de aandelen van Eindhoven Airport. Ook buiten Nederland is Schiphol Group actief, onder meer op de luchthaven John F. Kennedy in New York (VS) en op de luchthaven van Brisbane (Australië). Schiphol Group ondersteunt de luchthaven van Aruba. In 2008 is de alliantie van Schiphol Group en Aéroports de Paris van start gegaan, HubLink, waarbij beide luchthavenondernemingen een belang van 8% in elkaar hebben genomen.
42
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
43
Alliances & Participations
Overige commerciële activiteiten
Rotterdam The Hague Airport
Schiphol Group is ook indirect en direct commercieel actief op andere
Schiphol Group is eigenaar en exploitant van Rotterdam The Hague Airport.
Key performance indicators
luchthavens. Voorbeelden hiervan zijn de activiteiten van Schiphol Real Eindhoven Airport
Rotterdam The Hague Airport
PassagiersRotterdam x 1.000 Estate op Eindhoven Airport, The Hague Airport en de Milanese
luchthaven Malpensa (Italië). Daarnaast heeft Schiphol Group een belang
Passagiers x 1.000
2.977
2012
1.273
2.643
2011
1.124
Hong Kong. Samen met2010 de exploitant van Arlanda Airport heeft Schiphol
2.143
2010
969
Group een joint venture2009 voor de gezamenlijke exploitatie van retail
1.712
2009
965
2008 voorzieningen in de terminals van Stockholm Airport en Göteborg Airport.
1.630
2008
1.014
2012
van 18,75% in een logistiek 2011 complex (Tradeport) op de luchthaven van
Brisbane Airport (Australië) Passagiers x 1.000
JFK IAT, New York (USA) Passagiers x 1.000 Alliances & Participations
2012
21.500
2012
10.600
2011
20.600
2011
10.200
2010
19.800
2010
9.840
2009
18.886
2009
9.580
2008
18.780
2008
9.258
Eindhoven Airport
Key indicators Schiphol performance Group heeft een meerderheidsbelang van 51% in Eindhoven Airport.
Kerncijfers
Eindhoven Airport
Rotterdam The
Passagiers x 1.000
Passagiers x 1.000
2012
2.977
2012
2011
2.643
2011
2010
EUR miljoen
2009
2012
2011
158
151
2008
Totale omzet1
2009
1.630
2008
4,7
-1
1 117
7,2
EBITDA
46
-6,4
Exploitatieresultaat
2012
32
35
2011
55
42
Bedrijfslasten1 Schiphol Group
2010
% 1.712
Brisbane Airport (Australië) 125 Passagiers x 1.000 43
Waardeveranderingen vastgoedbeleggingen
44
2.143
Resultaat deelnemingen incl rentebaten en dividend
JFK IAT, New Y Passagiers x 1.000
Feiten &-8,9 Cijfers 2012 2012 21.500
31,1 20.600
2011
45
Passagiers x 1.000
2.977
2012
2.643
2011
2011 Brisbane Airport (Australië) 2010
2.143
2010
2009
1.712
2009
2008
1.630
2008
Schiphol Group is eigenaar en exploitant van Lelystad Airport, een
Schiphol Group heeft via Schiphol Australia een belang van 18,72% in
luchthaven voor kleine luchtvaart.
Brisbane Airport Corporation Holdings (BACH), de onderneming die de luchthaven van Brisbane (Australië) exploiteert.
Lelystad Airport Vliegtuigbewegingen
2012
114.508
2011
123.035
Brisbane Airport (Australië)
JFK IAT, New Y
Passagiers x 1.000
Passagiers x 1.000
2012
21.500
2012
2011
20.600
2011
2010
19.800
2010
2009
18.886
2009
2008
18.780
2008
Rotterdam The Hague Airport Passagiers x 1.000
7
2012
1.273
2011
1.124
2010 Terminal
12
30
Rotterdam The
Passagiers x 1.000
2012
Lelystad Airport
43
43
Eindhoven Airport
969 4 John F. Kennedy Airport, New York (VS)
2009
965
2008
1.014
Schiphol Group heeft via Schiphol USA een belang van 100% in JFK IAT LLC dat Terminal 4 op JFK Airport exploiteert.
Kerncijfers Aruba Airport Schiphol Group ondersteunt de luchthaven van Aruba. EUR miljoen Aruba Passagiers x 1.000
Totale omzet1
JFK IAT, New York (USA) Passagiers x 1.000
2012 Waardeveranderingen vastgoedbeleggingen
0
2012
10.600
00
2011
10.200
00
2010
9.840
Exploitatieresultaat
86
2009
9.580
Resultaat deelnemingen incl rentebaten en dividend
80
2008
9.258
Gemiddelde vaste activa
1 Bedrijfslasten 2011
2.056 1.971
EBITDA
RONA na belastingen 1)
46
Schiphol Group
Vergelijkende cijfers 2011 aangepast, zie paragraaf "grondslagen voor consolidatie, waardering en resu jaarrekening.
Feiten & Cijfers 2012
Buitenlandse
47 Binnenla
Aéroports de Paris In 2008 is Schiphol Group een strategische alliantie, HubLink, aangegaan met de luchthavenonderneming Aéroports de Paris. Beide luchthavenondernemingen hebben een belang van 8% in elkaar. Charles de Gaulle (Parijs) Passagiers x 1.000
2012
61.490
2011
60.900
Orly (Parijs) Passagiers x 1.000
48
2012
27.200
2011
27.100
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
49
Algemene informatie Weetjes • Schiphol is de oudste luchthaven ter wereld die nog steeds gelegen is op dezelfde plaats waar het eerste vliegtuig in 1916 landde. • Schiphol is de op een na laagst gelegen internationale luchthaven ter wereld. Het ligt 4,5 meter onder NAP (zeeniveau). Alleen Rotterdam Airport, ook onderdeel van Schiphol Group, ligt lager: 6 meter beneden NAP. • Schiphol was in 1957 de eerste luchthaven op het Europese vasteland met taxfree winkels. • Schiphol was in 2001 de eerste luchthaven ter wereld waar je als passagier met behulp van irisherkenning de grens kan passeren. • Schiphol was in 2002 de eerste luchthaven ter wereld met een museum met schilderijen van oude meesters: het Rijksmuseum Amsterdam Schiphol. • In 2010 werd op de Holland Boulevard achter de paspoortcontrole de eerste Airport Library ter wereld geopend. • De terminal van Schiphol een vloeroppervlakte heeft van 600.000 vierkante meter. • Schiphol in bagagehal Zuid het modernste bagagesysteem heeft van de wereld met zes robots voor het laden van bagagecontainers. • In 2011 werd in Lounge 1 achter de paspoortcontrole het eerste 'Airport Park' ter wereld geopend.
50
Schiphol Group
Feiten & Cijfers 2012
51
Overige publicaties Jaarverslag 2012 Traffic Review 2012
Adres, telefoonnummers en websites Schiphol Group Postadres
Bezoekadres
Postbus 7501
Evert van de Beekstraat 202
1118 ZG Schiphol
1118 CP Schiphol
Nederland
Nederland
Telefoonnummer
0900 - 0141 (EUR 0,40/minuut)
Vanuit het buitenland
+31 (0)20 - 794 0800
Schiphol Group
+31 (0)20 - 601 9111
www.schiphol.nl www.jaarverslagschiphol.nl www.youtube.com/schiphol www.bezoekbas.nl
52
Schiphol Group
