Faculteit Wijsbegeerte

1.1 De Faculteit Wijsbegeerte 1

Faculteit Wijsbegeerte Rijksuniversiteit Groningen

Filosofisch Instituut Oude Boteringestraat 52 9712 GL Groningen telefoon 31 (0)50 3636161 fax 31 (0)50 3636160 www.rug.nl/filosofie/

errata en aanvullingen op de studiegids: www.rug.nl/filosofie/studiegids

Studiegids masteropleidingen en Graduate School 2009-2010

2 Inhoudsopgave

redactie: Trijnie Hekman Arnold Veenkamp


Inhoudsopgave Faculteit Wijsbegeerte................................................................................................ 1 Studiegids masteropleidingen en Graduate School ................................................... 1 2009-2010 .................................................................................................................. 1 Inhoudsopgave ........................................................................................................... 3 Voorwoord .................................................................................................................. 5 1 Algemene inlichtingen ............................................................................................. 7 1.1 De Faculteit Wijsbegeerte .................................................................................. 7 1.1 Wegwijzer........................................................................................................... 8 Indeling studiejaar 2009-2010 .................................................................................. 9 1.3 Bestuur en organisatie ....................................................................................... 9 1.4 Bureau van de faculteit / Voorzieningen........................................................... 11 1.5 Bibliotheek........................................................................................................ 12 1.6 Toelating tot de opleidingen ............................................................................. 15 1.7 Aanmelding en inschrijving............................................................................... 15 1.8 Open Colleges.................................................................................................. 16 1.9 Studiefinanciering............................................................................................. 16 1.10 Centrale universitaire studentenvoorzieningen............................................... 17 1.11 Donald Smits Centrum voor Informatie Technologie...................................... 17 1.12 De Universiteitskrant (UK) .............................................................................. 18 1.13 STUFF............................................................................................................ 18 1.14 Studentenplatform voor Actief Meedenken (SPAM)....................................... 19 1.15 Alumnivereniging Alfi ...................................................................................... 19 1.16 Studentassistentschappen ............................................................................. 20 2 Vakgroepen ........................................................................................................... 23 2.1 Vakgroepen, Algemeen.................................................................................... 23 2.2 Vakgroep Ethiek (E) ......................................................................................... 24 2.4 Vakgroep Geschiedenis van de Filosofie (GF)................................................. 27 2.5 Vakgroep Praktische Filosofie (PF) .................................................................. 32 2.6 Vakgroep Theoretische Filosofie (TF) .............................................................. 36 3 Onderwijs, Algemeen ............................................................................................ 41 3.1 Overzicht van de opleidingen ........................................................................... 41 3.2 Regeling Voertaal Colleges .............................................................................. 41 3.3 Regelingen inzake de tentaminering ................................................................ 41 3.4 Herkansingen ................................................................................................... 42 3.5 Judicium regeling ............................................................................................. 42 3.6 Algemene regels voor het onderwijs ................................................................ 43 3.7 Elektronische leeromgeving ............................................................................. 44 3.8 Tentamenbewijzen ........................................................................................... 45 3.9 Verkoop van readers ........................................................................................ 45 3.10 Studentenstatuut ............................................................................................ 45 3.11 Studielastmodel.............................................................................................. 46 3.12 Studiekosten................................................................................................... 47 3.13 Studiebegeleiding........................................................................................... 47 3.14 Evaluatie van het onderwijs door studenten................................................... 48 3.15 Klachten ......................................................................................................... 48 3.16 Facultaire computerfaciliteiten........................................................................ 49

4 Inhoudsopgave

3.17 Fonds voor vernieuwende initiatieven in het onderwijs (VIO)......................... 49 3.18 Fonds voor incidentele activiteiten van studenten (IAS)................................. 50 3.19 Studeren in het buitenland ............................................................................. 50 5 Programma’s en cursussen................................................................................... 55 6 Masteropleiding Wijsbegeerte ............................................................................... 56 6.1 Algemeen ......................................................................................................... 56 6.2 Varianten .......................................................................................................... 56 6.3 Overzicht mastercolleges ................................................................................. 58 6.4 Master Wijsbegeerte: Geschiedenis van de Filosofie....................................... 59 6.5 Master Wijsbegeerte: Praktische Filosofie en Ethiek ....................................... 59 6.6 Master Wijsbegeerte: Theoretische Filosofie ................................................... 59 6.7 Stage ................................................................................................................ 60 6.8 Masterscriptie en examen ................................................................................ 60 6.9 Het getuigschrift ............................................................................................... 67 6.10 Judicium regeling ........................................................................................... 67 7 Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied ................... 69 7.1 Algemene inleiding Wijsbegeerte van een wetenschapsgebied....................... 69 7.2 Programma master Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied ........ 69 8 Masteropleiding Filosofie en Educatie................................................................... 73 8.1 Overzicht van het programma .......................................................................... 73 9 Graduate School Philosophy ................................................................................. 75 10 Research Master Philosophy............................................................................... 76 10.1 Admission....................................................................................................... 76 10.2 Programme overview...................................................................................... 77 10.3 Programme details ......................................................................................... 77 10.3.1 First Year:.................................................................................................... 77 10.3.2 Second Year:............................................................................................... 80 11 PhD Programme Philosophy ............................................................................... 82 12 Deeltijdstudie ....................................................................................................... 83 12.1 Deeltijdstudie Masteropleiding Wijsbegeerte.................................................. 83 12.2 Deeltijd Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied ....................................................................................... 83 12.3 Deeltijdstudie Researchmaster Philosophy .................................................... 84 13 Onderwijs- en examenregelingen ........................................................................ 85 13.1.1 OER Masteropleiding Wijsbegeerte ............................................................ 86 13.1.2 Bijlage bij de OER van de masteropleiding Wijsbegeerte ........................... 93 13.2.1 OER Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied 95 OER Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied ........... 95 13.2.2 Bijlage bij de OER van de masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald Wetenschapsgebied ...................................................................... 102 13.3.1 OER Filosofie en Educatie (Lerarenopleiding) .......................................... 103 13.4.1 Teaching and Examination Regulations for the RUG Researchmaster’s Degree programme ‘Philosophy’.................................................................. 111 13.5.1 Reglement Promotieopleiding Philosophy Faculteit der Wijsbegeerte ...... 119 14 Regels en Richtlijnen......................................................................................... 125 15 Studieonderdelen .............................................................................................. 131 16 Adreslijst ............................................................................................................ 155 Adreslijst............................................................................................................... 155


Voorwoord In deze studiegids 2009-2010 van de masteropleidingen en de Graduate School van de Faculteit Wijsbegeerte willen we zowel de studenten als de docenten op de hoogte brengen van de opbouw van de opleidingen, de gang van zaken binnen de faculteit, rechten en plichten, etc. In dit studiejaar verschijnen we wederom met twee studiegidsen: één voor de bacheloropleidingen en één voor de masteropleidingen en de Graduate School. De studiegidsen van zowel de bacheloropleidingen als de masteropleidingen en de Graduate School zijn ook te downloaden vanaf de website van de Faculteit Wijsbegeerte (www.rug.nl/filosofie/studiegids). Hier zijn ook eventuele aanvullingen en errata te vinden. Hoewel deze gids veel informatie bevat, staat veel aanvullende informatie op het internet: www.rug.nl/filosofie en op http://nestor.rug.nl/, de elektronische leeromgeving van de Rijksuniversiteit Groningen. In deze gids staat de opbouw en de globale inhoud van de bacheloropleidingen beschreven. Meer gedetailleerde informatie over de programma’s en de cursussen is te vinden op www.rug.nl/ocasys.

Arnold Veenkamp Onderwijscoördinator

6 1 Algemene inlichtingen


1 Algemene inlichtingen 1.1 De Faculteit Wijsbegeerte Aan de Faculteit Wijsbegeerte in Groningen wordt filosofie bedreven in nauwe samenhang met ontwikkelingen in de vakwetenschappen, in de cultuur en in de samenleving. Filosofie is in Groningen in hoge mate toepassingsgericht, zonder dat de fundamentele filosofische vragen uit het oog worden verloren. In termen van onderzoek profileert de faculteit zich door nadruk op interdisciplinaire en empirische filosofie. Dit impliceert orientatie op samenwerking met andere disciplines en onderzoeksvelden, alsmede oriëntatie op de interactie tussen systematische theorievorming en empirisch onderzoek. Het facultaire onderzoek is daarom institutioneel en inhoudelijk ingebed in interdisciplinaire onderzoekscholen. In termen van onderwijs vertaalt dit facultaire profiel zich in een brede educatieve missie, waarin een gedegen culturele en wetenschappelijke vorming centraal staat. Zulk een missie vereist een breed onderwijsaanbod - zowel voor filosofie-studenten als voor studenten uit andere faculteiten. De faculteit verzorgt de volgende opleidingen: 1. Bacheloropleiding Wijsbegeerte (voltijds 3 jaar, ook in deeltijdse vorm) 2. Masteropleiding Wijsbegeerte (voltijds 1 jaar, ook in deeltijdse vorm) 3. Bacheloropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied (combinatiestudie, voltijds 3 jaar, ook in deeltijdse vorm) 4. Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied (combinatiestudie, voltijds 2 jaar, ook in deeltijdse vorm) 5. Researchmaster Philosophy (voltijds 2 jaar, ook in deeltijdse vorm) 6. Masteropleiding Filosofie en Educatie (master inclusief lerarenopleiding, voltijds 2 jaar, ook in deeltijdse vorm). Deze studiegids gaat alleen over de bacheloropleidingen van de Faculteit Wijsbegeerte. Van de masteropleidingen en de Graduate School verschijnt een aparte studiegids. De faculteit kent vier vakgroepen (basiseenheden van onderwijs en onderzoek): • Geschiedenis van de Filosofie • Praktische Filosofie • Ethiek • Theoretische Filosofie Behalve het onderwijs aan studenten van haar ‘eigen’ opleidingen verzorgt de faculteit ook nog onderwijs voor studenten van andere faculteiten (bijvakstudie, algemeen vormende vakken, onderwijsdienstverlening) en aan andere belangstellenden (‘Open Colleges’).


1.1 Wegwijzer Adres van de Faculteit Wijsbegeerte Filosofisch Instituut Oude Boteringestraat 52 9712 GL Groningen Openingstijden voor studenten maandag t/m vrijdag van 08.30 tot 17.00 u. Openingstijden voor medewerkers maandag t/m donderdag van 08.00 tot 21.30 u. vrijdag van 08.00 tot 20.00 u. Openingstijden bibliotheek maandag t/m vrijdag 09.00 tot 17.00 u. (met uitzondering van de collegevrije weken, dan is de bibliotheek op vrijdag geopend tot 13.00 u.) Telefoon Fax Internet Adreslijst

050 - 363 61 61 050 - 363 61 60 www.rug.nl/filosofie/ Achterin deze gids staat een lijst met namen, functies, kamernummers en adressen van alle medewerkers.

Collegerooster Het collegerooster is een losse bijlage bij deze gids en wordt enkele keren per jaar geactualiseerd.

Indeling studiejaar 2009-2010 9

Indeling studiejaar 2009-2010 1e semester (31 augustus – 5 februari) 1e kwartaal

2e kwartaal

SEPTEMBER

OKTOBER

NOVEMBER

DECEMBER

JANUARI

FEB

7 14 21 28

4 11 18 25

1

8 15 22 29

5 12 19 26

2

2

9 16 23 30

6 13 20 27

3

3

10 17 24 31

7 14 21 28

4

1 8 15 22 29

5

ma

31

7 14 21 28

5 12 19 26

2 |

9 16 23 30

di

1

8 15 22 29

6 13 20 27

3 | 10 17 24

wo

2

9 16 23 30

7 14 21 28

4 | 11 18 25

do

3 10 17 24

1

8 15 22 29

5 | 12 19 26

vr

4 11 18 25

2

9 16 23 30

6 | 13 20 27

4

11 18 25

1

2e semester (8 februari – 2 juli) 3e kwartaal FEBRUARI

4e kwartaal MAART

APRIL

MEI

JUNI

ma

8 15 22

1

8 15 22 29

5

12 | 19 26

3

10 17 24 31

di

9 16 23

2

9 16 23 30

6

13 | 20 27

4

11 18 25

wo

10 17 24

3

10 17 24 31

7

14 | 21 28

5

do

11 18 25

4

11 18 25

1

8

15 | 22 29

6

vr

12 19 26

5

12 19 26

2

9

16 | 23 30

7

JULI

7

14 21

28

1 8

15 22

29

12 19 26

2 9

16 23

30

13 20 27

3 10 17 24

1

14 21 28

4 11 18 25

2

De tweede-, derde- en vierdejaars vakken duren 10 of 11 weken, een half semester. De eerstejaars vakken zijn ingedeeld volgens een afwijkend schema. Vakantie- en feestdagen zijn vet en onderstreept. De woensdagen zijn collegevrij. Op zaterdagen, zon- en feestdagen en op Goede Vrijdag is het Filosofisch Instituut gesloten. Vakanties en andere collegevrije dagen: Kerstvakantie: maandag 21 december 2009 t/m vrijdag 1 januari 2010 Paasreces: 2 april t/m 5 april 2010 Meivakantie: 30 april t/m 5 mei 2010 Hemelvaartsdag 3 mei 2010 Pinksteren: 24 mei 2010

1.3 Bestuur en organisatie Actuele informatie over wie lid zijn van de diverse commissies is te vinden op de facultaire website. Faculteitsbestuur (FB) Het faculteitsbestuur is het hoogste besluitvormende orgaan van de faculteit voor onderwijs, onderzoek en middelen (personeel, financiën en gebouw + inventaris) Het College van Bestuur van de RUG benoemt de drie leden van het bestuur. Het bestuur is in het studiejaar 2009-2010 als volgt samengesteld: • Prof. dr. M.R.M. ter Hark, decaan en portefeuillehouder onderzoek. • Prof. dr. M.V.B.P.M. van Hees, vice-decaan en portefeuillehouder onderwijs.


• Drs. J.E.M.B. Janssen, directeur bedrijfsvoering. De vergaderingen van het bestuur worden bijgewoond door een student, met adviserende stem. Deze wordt aangewezen door de studentleden van de faculteitsraad en heeft een zittingstermijn van een jaar. De directeur bedrijfsvoering is tevens secretaris van het bestuur. Faculteitsraad (FR) De faculteitsraad bespreekt ten minste vier maal per jaar met het bestuur de algemene gang van zaken in de faculteit en kan over alle facultaire aangelegenheden aan het bestuur voorstellen doen en standpunten kenbaar maken. Tevens heeft zij instemmingsrecht voor de vaststelling van tenminste het faculteitsreglement en de onderwijsen examenregelingen (met uitzondering van enkele in de wet genoemde onderwerpen). De personeelsgeleding van de raad heeft daarnaast adviesrecht over de wijze van toepassing van de arbeidsvoorwaarden en het algemeen personeelsbeleid van de faculteit, het financiële beleid van de faculteit voorzover dit rechtspositionele gevolgen heeft, de organisatie van de faculteit en het facultaire arbo- en milieubeleid. De raad bestaat uit 10 leden; 5 gekozen door en uit het personeel (zittingstermijn: 2 jaar), 5 door en uit de studentengeleding (zittingstermijn: 1 jaar). Vakgroepen De faculteit kent de volgende vakgroepen: • Ethiek (E) • Geschiedenis van de filosofie (GF) • Praktische filosofie (PF) • Theoretische filosofie (TF) Gegevens over de leden, over het onderzoek, het onderwijs en andere activiteiten van de vakgroepen zijn opgenomen onder ‘Vakgroepen’ en ‘Onderwijs’. Opleidingscommissie (OC) Er is één opleidingscommissie voor alle master- en bacheloropleidingen van de Faculteit Wijsbegeerte, met uitzondering van de researchmaster en er is een opleidingscommissie voor de Graduate School of Philosophy. In deze commissie is ook de researchmaster vertegenwoordigd. De opleidingscommissies beoordelen de kwaliteit van het onderwijs en kunnen adviezen uitbrengen aan docenten, aan de vakgroepen en aan het bestuur. De commissies bestaan uit studenten (zittingstermijn: 1 jaar) en leden van het wetenschappelijk personeel (zittingstermijn: 3 jaar). Bij de opleidingscommissie van de Graduate School of Philosophy bestaat de student-geleding uit studenten uit de researchmaster en uit de promotiestudenten. Het bestuur benoemt de leden van de opleidingscommissies op voordracht van respectievelijk de studentenfractie in de faculteitsraad en de vakgroepen. Examencommissie De examencommissie is formeel belast met het afnemen van de examens en de organisatie en coördinatie van de tentamens. Er is één examencommissie voor alle opleidingen van de Faculteit Wijsbegeerte gezamenlijk. De commissie bestaat uit een hoogleraar en twee leden van de wetenschappelijke staf. De commissie is tevens verantwoordelijk voor het behandelen van fraude bij examens en tentamens volgens de ‘Regels en Richtlijnen van de Examencommissie’, die achterin deze gids zijn opgenomen.

1.4 Bureau van de faculteit / Voorzieningen 11

Ingeval van individuele klachten over een tentamen of examen kan de commissie bereikt worden via de studieadviseur, die tevens ambtelijk secretaris is van de commissie. Toelatingscommissie De toelatingscommissie is belast met de toelating tot de masteropleidingen. De commissie heeft dezelfde samenstelling als de examencommissie. Bibliotheekcommissie De bibliotheekcommissie adviseert het bestuur en de bibliothecaris t.a.v. het algemene bibliotheekbeleid. Alle vakgroepen zijn er vertegenwoordigd. Voor de dagelijkse gang van zaken is de bibliothecaris verantwoordelijk. Overige commissies De actuele samenstelling van bovenvermelde en andere commissies kan geraadpleegd worden op de facultaire website onder ‘Faculteit’. Faculteitsreglement Het faculteitsreglement dient ter nadere regeling van het bestuur en de inrichting van de faculteit. Een exemplaar van het reglement is ter inzage op de administratie.

1.4 Bureau van de faculteit / Voorzieningen Het Filosofisch Instituut is elke werkdag geopend van 8.30-17.00 uur, behoudens de eerder in deze gids genoemde dagen (zie ‘Jaarindeling’). Conciërge: Gyan Otto, kamer 0021, tel. 3636158. De conciërge draagt tevens zorg voor repro-werkzaamheden. In verband met de planning van kopieerwerk dient men afspraken te maken met de conciërge. Studenten kunnen studiemateriaal dat raadpleegbaar in de bibliotheek aanwezig is, maar niet uitgeleend kan worden, kopieren met behulp van het kopieerapparaat dat in de bibliotheek staat. Er zijn voor studenten geen andere kopieerfaciliteiten op de faculteit aanwezig. Secretariaat: Anita Willems, tel. 3636897, kamer 0019. Het secretariaat is geopend: maandag t/m vrijdag 9.30-12.30 en 13.30-16.00 uur. Syllabi-verkoop: Gyan Otto, kamer 0021, tel. 3636158. Openingstijden: van maandag t/m vrijdag, 9.00-12.15. ICT frontoffice: Hauke de Vries, kamer 0005, tel. 3636146. De frontoffice medewerker is er voor staf en studenten. Wend je tot hem als je pc niet goed werkt, als zich opstartproblemen voordoen en als je je wachtwoord kwijt bent. Openingstijden: van maandag t/m vrijdag, 12.00 – 16.00 uur. Onderwijsadministratie: Trijnie Hekman, kamer 0019 , tel. 3636161. Op de onderwijsadministratie worden o.a. de tentamenresultaten geregistreerd en beheerd. Voor het afstuderen dienen studenten tijdig een afspraak te maken i.v.m. de planning van de scriptiebespreking en het examen. Studieadviseur voor alle opleidingen: Katherine Gardiner, kamer 0015/0115 , tel. 3636157 / 3636161.


De studieadviseur geeft informatie en adviezen over toelating, inschrijving, studiemogelijkheden en -planning, hoofd- en bijvakkeuzen, hulpverlenende instanties e.d.. Zij is tevens ambtelijk secrataris van de Toelatings- en Examencommissie. Spreekuur: op afspraak, maandag 11-13 uur, vrijdag 13-15 uur. Voor afspraken mail: [email protected] Onderwijscoördinator / Beleidsmedewerker onderzoek: Arnold Veenkamp, kamer 115, tel 3636172. Deze zorgt ervoor dat alle zaken rondom het onderwijs en het onderzoek (zoals regelgeving, kwaliteitszorg, verslaglegging, studiegids) goed verlopen. International Officer: Katherine Gardiner, kamer 0015, tel. 3636157 / 3636161. Aanspreekpunt voor studenten die een tijdje in het buitenland willen studeren en voor studenten uit het buitenland die in Groningen willen studeren. PhD Co-ordinator, Katherine Gardiner, kamer 0015 , tel. 3636157 / 3636161. Coördinator website en Nestor: F.C. moorrees, kamer 0019 , tel. 3637960. Directeur bedrijfsvoering: Jorine Janssen, kamer 0003, tel. 3636171/3636161. Personeelsconsulente: Mw. E.M. Hamstra-de Boer, tel. 5848.

1.5 Bibliotheek Bibliothecaris: Kirsten van der Ploeg, kamer 0007, tel. 3636147 Bibliotheekmedewerker: Janny Moesker, kamer 0007, tel. 3636147. Locatie: Filosofisch Instituut, Oude Boteringestraat 52, 9712 GL Groningen. Openingstijden: De bibliotheek is op maandag t/m vrijdag geopend van 9.00 - 17.00 uur, behalve in de collegevrije weken, dan is de bibliotheek op vrijdag geopend van 9.0013.00 uur. De bibliothecaris is maandag, dinsdag en woensdagochtend aanwezig. De overige dagen staat de bibliotheek onder toezicht van Janny Moesker of van student-zaalwachten. Deze zijn ook bij eventuele afwezigheid van de bibliothecaris aanwezig. Uitleen: De lener is verantwoordelijk voor het geleende boek en moet bij zoekraken of beschadiging een identiek exemplaar ter vervanging leveren. In de boeken mag niet gestreept of geschreven worden. UB-uitleenpas: Lenen is uitsluitend mogelijk op vertoon van een geldige lenerspas of collegekaart. Studenten kunnen maximaal 30 boeken lenen, medewerkers 60. De mogelijkheid bestaat om zich voor een beperkte periode aan te melden als “maximale lener”. Dit laatste kan een oplossing zijn voor studenten die werken aan hun doctoraal-scriptie of voor aio’s die langdurig een groot aantal boeken willen lenen. Een aanvraag tot registratie als maximale lener doet men bij de bibliothecaris. Uitleen boeken: Alle boeken kunnen voor 4 weken geleend worden, behalve boeken met een rode stip op de rug. Het betreft hier meestal naslagwerken of moeilijk te ver-

1.5 Bibliotheek 13

vangen werken; deze kunnen alleen in de bibliotheek en de studiezaal geraadpleegd worden. Overigens kunnen boeken bij alle andere RUG-bibliotheken worden ingeleverd. (Werk)collegekast: In deze kast staat de verplichte literatuur voor de propedeusecolleges ter inzage. Deze boeken worden niet uitgeleend. De verplichte literatuur van de overige colleges die binnen de faculteit Wijsbegeerte worden verzorgd staat, voor zover in de collectie aanwezig, ook in deze kast. De literatuur staat per semester per plank opgesteld. Ook deze boeken zijn alleen ter inzage. Op verzoek van de docenten wordt die literatuur, die niet in de eigen bibliotheek maar wel in een andere RUG-bibliotheek aanwezig is, soms raadpleegbaar gemaakt. Aan de zijkant van de (Werk)collegekast staat aangegeven om welke boeken het gaat. Syllabi / mappen: In de kast naast de (werk)collegekast liggen de syllabi ter inzage die in het lopend én het voorgaande collegejaar zijn gebruikt tijdens colleges binnen de faculteit. Syllabi/readers worden niet in de bibliotheek maar bij de repro verkocht, ‘s ochtends tussen 9.00-12.00. Uitleen tijdschriften: De lopende jaargangen staan in de tijdschriftenkasten in de studiezaal. De gebonden jaargangen staan alfabetisch in de kast. Zowel lopende als gebonden jaargangen van tijdschriften worden niet uitgeleend. Overigens neemt het aantal gedrukte abonnementen snel af: in toenemende mate zijn tijdschriften alleen nog in digitale vorm toegankelijk, ofwel via de OPC ofwel via de optie ‘Elektronische tijdschriften’. OPC: In de OPC (Online Publieks Catalogus kan men m.b.v. verschillende zoekstrategieën zoeken naar titels van boeken en tijdschriftabonnementen. De OPC is te benaderen via de website van de Faculteit Wijsbegeerte (http://www.rug.nl/bibliotheek /locaties/ bibFilosofie/). Men kiest voor “Catalogi en bestanden” en vervolgens voor Catalogus RU Groningen. In de bibliotheek staan 3 pc’s waarmee men in de catalogus kan zoeken. Studenten kunnen de catalogus natuurlijk ook benaderen via de pc’s in de computerruimte van de faculteit. Overige functies OPC: Met behulp van de leenfunctie van de OPC (Online Publieks Catalogus) kunt u via de OPC een boek reserveren, u ontvangt schriftelijk bericht zodra het gereserveerde boek is ingeleverd. Ook is het mogelijk om boeken die bij de UB in het magazijn staan opgesteld via de OPC aan te vragen; boeken zijn dan na 30 minuten bij het uitleenbureau af te halen (de aangevraagde boeken blijven maximaal 4 dagen voor u klaar liggen). Tenslotte kunt u ook via de OPC de uitleendatum van door u geleende boeken verlengen. Het verlengen kan overigens ook telefonisch: ofwel via de bibliotheek Wijsbegeerte (tel. 3636147) ofwel via het uitleenbureau van de UB (3638034). Boetesysteem: De lener is zelf verantwoordelijk voor het tijdig verlengen van de uitleentermijn van geleende boeken. Bij niet op tijd verlengen ontvangt men een eerste rappel van € 0,50 per boek met een maximum van € 7,50. Na het versturen van het tweede rappel van € 1,- danwel van een derde rappel van € 2,- bent u van verdere dienstverlening uitgesloten tot alle rappelkosten volledig zijn betaald. Studenten en medewerkers ontvangen (hierbij wordt een marge van 4 tot 10 dagen gehanteerd ) voorafgaand aan het verlopen van de uitleentermijn van door hen geleende boeken een aankondiging dat de uitleentermijn binnenkort verstrijkt. Hierbij geldt wel dat dergelijke berichten - en dit zal in de nabije toekomst ook voor overige mededelingen zoals rappels en reserveringsberichten gelden - alleen naar het officiële studentadres (…[email protected] danwel naar het officiële werkadres (…[email protected]) wordt verzonden.


Overigens blijft elke lener altijd zelf verantwoordelijk voor het tijdig verlengen van geleende werken. De vooraankondiging is een service. Mocht deze berichtgeving onverhoopt niet verzonden kunnen worden dan blijft de lener altijd zelf verantwoordelijk voor het tijdig verlengen van de geleende publikaties. Voor eventuele overige leners geldt dat zij hun emailadres aan de balie kunnen laten invoeren in het uitleensysteem. Catalogi & bestanden: Naast de OPC kan men via PICARTA ook zoeken in een de catalogi van andere universiteits-bibliotheken in Nederland. Door te zoeken in PICARTA zoekt men tegelijkertijd in de NCC (Nederlande Centrale Catalogus - voor boeken + tijdschriftartikelen) en in de OLC (On Line Contents - voor tijdschriftabonnementen + titels van artikelen). Men kan dan in een oogopslag zien of en in welke bibliotheek een bepaald boek of tijdschrift aanwezig is. Met behulp van een IBL-account kan men vanuit PICARTA aanvragen doen voor boeken die elders (d.w.z. niet in een RUG-bibliotheek) aanwezig zijn. Voor meer uitleg over deze mogelijkheid zie onder het kopje “Interbibliothecair Leenverkeer”. Let op: onder het kopje “Catalogi en bestanden” staan niet alleen de overige catalogi maar ook de elektronische tijdschriften en elektronische bestanden waar de RUG toegang tot heeft vermeld. Door deze aan te klikken heeft men direct toegang tot beide elektronische collecties. Interbibliothecair leenverkeer (IBL): Wanneer een door u gewenste titel niet aanwezig is in de collecties van de RUG kunt u een IBL-aanvraag indienen. Om aanvragen te kunnen indienen moet u over een IBL-account beschikken. Studenten en IBL: Studenten kunnen een IBL-account openen bij het uitleenbureau van de UB: men stort dan een bepaald bedrag op een deposito waarmee later de te betalen kosten worden vereffend. De hoogte van het bedrag stemt men af op het aantal aanvragen dat men in een toekomstige periode denkt te gaan indienen. Bij beëindiging van het IBL-account wordt het restant terugbetaald. Een RuG-student betaalt € 1,50 per boek voor het lenen van een boek (zowel binnen als buiten de RuG). De prijs voor het aanvragen van tijdschriftartikelen bedraagt € 1,50 per artikel van 1-10 pagina’s en € 0,15 extra per pagina daarna. De kosten van een aanvraag van een boek uit een buitenlandse bibliotheek bedragen € 6,00. Voor kopieën van documenten uit het buitenland betalen studenten € 0,60 per kopie met een minimum van € 6,00 per aanvraag (1-10 pagina’s). Medewerkers en IBL: Medewerkers kunnen een IBL-account openen bij de eigen faculteitsbibliotheek. Zij kunnen gratis boeken uit andere RUG-bibliotheken naar de eigen faculteitsbibliotheek laten komen. Een medewerker betaalt € 6 per boek dat uit een andere dan een RUG-bibliotheek wordt geleend. De prijs van tijdschriftartikelen uit zowel RUG-bibliotheken als uit andere bibliotheken in Nederland bedraagt voor medewerkers € 0,60 per pagina met een minimum van € 6 per artikel. Voor overige informatie over het IBL wordt verwezen naar de bibliotheekwebsite: http://www.rug.nl/Bibliotheek/ (Algemene informatie – Lenen – Lenen en kopieën uit andere bibliotheken) Aanwinsten: Per kwartaal wordt een aanwinstenlijst gemaakt. Deze lijst wordt elk kwartaal op de facultaire webportal geplaatst. Een gedrukt exemplaar van de aanwinstenlijst ligt ter inzage in de bibliotheek.

1.6 Toelating tot de opleidingen 15

Bibliotheekcommissie: De bibliotheekcommissie adviseert het bestuur en de bibliothecaris t.a.v. het algemene bibliotheekbeleid. Alle vakgroepen zijn er met een lid in vertegenwoordigd. Voor de dagelijkse gang van zaken is de bibliothecaris verantwoordelijk.

1.6 Toelating tot de opleidingen Toegang tot de masteropleiding Wijsbegeerte is mogelijk met een bachelordiploma in de Wijsbegeerte of een (naar het oordeel van de examencommissie) gelijkwaardig getuigschrift. Ook een bachelordiploma in de Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied geeft toegang. Toegang tot de masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald Wetenschapsgebied is mogelijk met een bachelordiploma in de Wijsbegeerte van een bepaald Wetenschapsgebied of een (naar het oordeel van de examencommissie) gelijkwaardig getuigschrift. Om toegelaten te worden tot de Researchmaster Philosophy is een toelatingsbewijs nodig. Er is een speciale toelatingscommissie. Er zijn toelatingsvereisten onder andere met betrekking tot de vooropleiding (inhoud, niveau, gemiddeld cijfer) en de beheersing van de Engelse taal.Wat de vooropleiding betreft wordt een bachelor Wijsbegeerte vereist of een bachelor Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied, of een (Nederlandse of buitenlandse) opleiding die daarmee gelijk gesteld kan worden. In de laatste twee gevallen kunnen aanvullende eisen worden gesteld. Omdat de opleiding in het Engels verzorgd wordt, moeten non-native speakers van die taal een TOEFL-toets of IELTS-toets of een daaraan gelijkwaardige toets afleggen. De masteropleiding Filosofie en Educatie is een tweejarige opleiding, inclusief een lerarenopleiding waarin een eerstegraads onderwijsbevoegdheid voor het vak Filosofie (HAVO, VWO) kan worden behaald. Na de bachelor Wijsbegeerte kun je zonder aanvullende eisen een Master Filosofie en Educatie te volgen. Studenten met een bachelor Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied moeten eerst aan aanvullende eisen voldoen. Zij moeten tenminste alle drie de tweedejaars blokken hebben afgerond.

1.7 Aanmelding en inschrijving Wie de filosofiestudie wil beginnen en nog niet als student staat ingeschreven, dient zich eerst aan te melden bij www.rug.studielink.nl. Voor vragen over studielink kunnen (aspirant)studenten bellen met de Helpdesk Studielink 088-4247600. Voor vragen over de opleidingskeuze kan men contact opnemen met de Centrale Studenten Balie van het Studenten Service Centrum op telefoonnummer 050-3638004 of mailen naar [email protected] De collegegeldtarieven voor het studiejaar 2009-2010 staan o.a. in het Studentenstatuut, te raadplegen op www.rug.nl/studenten/ > rechtspositie > studentenstatuut Inlichtingen over inschrijving worden ook verstrekt door het Studenten Service Centrum, Uurwerkersgang 10, postadres: Postbus 72, 9700 AB Groningen, tel. 3638004.


1.8 Open Colleges Wie zich niet aan de universiteit als student of extraneus wil inschrijven en als belangstellende een of meer cursussen wil volgen kan zich inschrijven als contracttoehoorder. De kosten hiervoor bedragen aan de Faculteit Wijsbegeerte € 25,- per EC (European Credit points). Een contracttoehoorder die ook een toets wil afleggen betaalt bij inschrijving voor een cursus € 35,- per EC. Een gemiddeld college heeft een omvang van 5 EC. Voor contracttoehoorders is de brochure ‘Open Colleges’ verkrijgbaar bij de administratie van de faculteit, of te downloaden op de facultaire website. Hoewel aan de inschrijving als contracttoehoorder geen vooropleidingseisen worden gesteld, wordt er van uit gegaan dat contracttoehoorders een VWO-niveau bezitten.

1.9 Studiefinanciering Hieronder staan slechts enkele hoofdlijnen van studiefinanciering. Voor details raadplege men de door het Studenten Service Centrum of de Informatie Beheer Groep (IBG) uitgegeven brochures. Studiefinanciering wordt verstrekt in de vorm van een prestatiebeurs voor de cursusduur en van een lening voor een periode van 3 jaar na de cursusduur. Als je binnen 10 jaar je diploma haalt, wordt de lening omgezet in een gift. Het wetenschappelijk onderwijs blijft in principe gericht op het behalen van een mastergetuigschrift. Studenten krijgen echter een extra mogelijkheid om op aanvraag de prestatiebeurs na het behalen van het bachelorgetuigschrift om te laten zetten in een gift. Wie in het eerste studiejaar stopt met de studie vóór 1 februari, hoeft de basisbeurs niet terug te betalen, maar mag tot het eind van dat studiejaar niet opnieuw een prestatiebeurs aanvragen. Voor studenten Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied geldt dat zij een vijfde jaar studiefinanciering kunnen krijgen. Dit kan alleen als de student niet om een andere reden al langer dan vier jaar studiefinanciering krijgt. Bovendien gaat dit pas in als de student is ingeschreven in de master. (Voor de bachelor Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied wordt dus géén extra studiefinanciering toegekend.) Alleen studenten die het diploma Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied behalen (binnen tien jaar) krijgen het vijfde jaar studiefinanciering omgezet in een gift. Punten kwijt? Meld op tijd! Loop je door bijzondere omstandigheden studievertraging op, meld dat dan onmiddellijk bij de studieadviseur. Je krijgt dan een formulier waarop precies staat wat je verder moet doen. Alleen als je je binnen uiterlijk een maand na het ontstaan van de vertraging hebt gemeld kun je in aanmerking komen voor financiële compensatie van het afstudeerfonds van de universiteit. Je bent er als student zelf verantwoordelijk voor dat je je vertraging op tijd en bij de juiste instantie meldt. Zorg er dus zelf voor dat je goed op de hoogte bent van de regeling afstudeerfonds. Meer informatie vind je bij de Centrale Studenten Balie, op de website van de RUG (www.rug.nl/studievertraging) en in het studentenstatuut.

1.10 Centrale universitaire studentenvoorzieningen 17

Nadere inlichtingen over studiefinanciering: • de studieadviseur • de Centrale Studenten Balie, Uurwerkersgang 10, 9712 EJ Groningen, tel. 3638066. • Steunpunt Informatie Beheer Groep, Westerhaven 13, 9718 AW Groningen, tel. 050-5997755.

1.10 Centrale universitaire studentenvoorzieningen • •

Bureau vertrouwenspersoon (adviezen bij (seksuele) intimidatie, agressie, geweld en discriminatie) Studenten Service Centrum o Informatie en administratie Centrale Studenten Balie (vragen over van alles wat met studeren te maken heeft) Infotheek voor Studie en Beroep (informatie over opleidingen en/of de arbeidsmarkt in binnenen/of buitenland) o Studentendecanen (Studiekeuzevragen, studievertraging, ingewikkelde persoonlijke of financiële problemen) o Loopbaanadviescentrum (bijna afgestudeerd, op weg naar je eerste baan) o Studentenpsychologen (behoefte aan persoonlijke begeleiding) o Studieondersteuning (hulp bij effectief studeren, doeltreffend communiceren, succesvol solliciteren)

1.11 Donald Smits Centrum voor Informatie Technologie Bezoekadres: de Zernikeborg, Nettelbosje 1 (Zernikecomplex) Postadres: Postbus 11044, 9700 CA, Groningen Telefoon: (050) 363 9200 E-mail: [email protected] Internet: www.rug.nl/cit Het Donald Smits Centrum voor Informatie Technologie (CIT) is de centrale ICTorganisatie die de ontwikkeling en het beheer van de ICT-voorzieningen van de universiteit verzorgt. Internet: Studenten hebben via het computernetwerk van de RUG toegang tot één van de meest geavanceerde netwerken ter wereld met filevrije verbindingen naar de belangrijkste Nederlandse, Europese en trans-Atlantische netwerken. Studenten kunnen daar op meerdere manieren gebruik van maken, bijvoorbeeld via een pc in een computerzaal op de faculteit of in de Universiteitsbibliotheek. Daarnaast is het ook mogelijk om met de eigen pc thuis of op de universiteit toegang te krijgen tot het universiteitsnetwerk. Meer informatie hierover is te vinden op www.rug.nl/cit/servicedesk. Servicedesk: De Servicedesk is het aanspreekpunt bij het gebruik van de universitaire ICT-voorzieningen en bestaat uit verschillende balies verspreid over de universiteit. Ook is er een centrale Servicedesk (050-3633232). Voor meer informatie kijk op www.rug.nl/rcit/servicedesk.


Software: Studenten kunnen tegen gereduceerd tarief software kopen bij de webwinkel SURFSPOT. Via de website kun je de software bestellen die dan wordt thuisbezorgd. Kijk voor het actuele aanbod op www.surfspot.nl. Computercursussen: Het CIT verzorgt computercursussen voor studenten en medewerkers van de RUG. Het cursusaanbod omvat zowel cursussen voor beginners als gevorderden, zoals SPSS. Voor de cursus Programmeren in C/C++ kun je bovendien studiepunten krijgen. Actuele cursusinformatie wordt verder wekelijks vermeld in de UKmededelingenrubriek ‘Centrum voor Informatie Technologie’. Meer informatie en inschrijven: www.rug.nl/cit/cursus. Informatiebulletin Pictogram: Het CIT geeft samen met de Universiteitsbibliotheek iedere twee maanden het magazine Pictogram uit. Hierin staan allerlei artikelen, mededelingen en tips op ICT-gebied. Meer informatie en aanmelden voor een gratis abonnement: www.rug.nl/pictogram.

1.12 De Universiteitskrant (UK) De faculteit maakt gebruik van diverse manieren om officiële mededelingen te doen aan studenten: - via de universiteitskrant (UK) - via de startpagina van filosofiestudenten in Nestor - via e-mail (RUGmail) De faculteit gaat er van uit dat studenten regelmatig gebruik maken van deze media.

1.13 STUFF Studievereniging Faculteit Filosofie STUFF is de faculteitsvereniging van filosofie en organiseert tal van activiteiten voor haar leden. De vereniging bestaat uit enthousiaste en actieve studenten die samen van alles organiseren en ondernemen. STUFF is bedoeld voor iedereen die Wijsbegeerte of Wijsbegeerte van een bepaald Wetenschapsgebied studeert. De vereniging is opgericht om het contact te bevorderen tussen studenten onderling en tussen studenten en de staf van de faculteit. Docenten, aio’s en stafleden dragen over het algemeen ook een steentje bij door te helpen bij activiteiten, door leuke stukjes te schrijven voor het faculteitsblad en de almanak en vaak zijn er ook een aantal docenten aanwezig op de activiteiten. De maandelijkse borrel van STUFF biedt jou de kans om je medestudenten én docenten op een andere manier te leren kennen dan in de collegezaal. Bovendien zijn er allerlei mogelijkheden om zelf actief mee te doen met de vereniging. Dit kan door in een van de commissies te gaan. Commissies zijn in feite de handen en voeten van de vereniging en organiseren alles wat er gebeurt, zoals borrels, feesten, lezingen, het verenigingsblad ‘Qualia’, de almanak, filosofische filmavonden, een liftwedstrijd, lasergamen, picknicken, etcetera. Bovendien is er, als je zelf een leuk idee hebt, altijd een mogelijkheid om dit binnen STUFF te realiseren!

1.14 Studentenplatform voor Actief Meedenken (SPAM) 19

Lidmaatschap van STUFF kost slechts 10 Euro per jaar. Als je lid bent kun je bovendien al je studieboeken via STUFF bestellen met maar liefst 10% korting. Alleen vanwege deze korting kan het lidmaatschap van STUFF al uit! Wil je meer weten? Neem dan eens een kijkje op onze eigen hippe homepage: www.stuffsite.org of kom naar een van onze borrels!

1.14 Studentenplatform voor Actief Meedenken (SPAM) Studenten kunnen in diverse organen van de faculteit hun invloed doen gelden. Ze zijn vertegenwoordigd in het faculteitsbestuur, de opleidingscommissie en de faculteitsraad. Het faculteitsbestuur is verantwoordelijk voor het onderwijs en onderzoek van de faculteit. Het bestuur laat zich bijstaan door een student met een adviserende stem. De opleidingscommissie voorziet het bestuur gevraagd en ongevraagd van advies over onderwijszaken. Deze commissie bestaat uit een evenredige vertegenwoordiging van studenten en docenten. De faculteitsraad heeft instemmings- dan wel adviesrecht met betrekking tot het door het bestuur gevoerde beleid. De raad heeft tien leden: vijf studentenen vijf personeelsleden. De studenten die in deze organen zitting hebben, vormen samen het Studenten Platform voor Actief Meedenken. vergadert iedere vier weken. Tijdens deze vergaderingen worden de lopende kwesties besproken en worden de doelen op elkaar afgestemd. Op deze manier kunnen de mogelijkheden voor studentinspraak optimaal worden benut. Het SPAM zorgt tevens voor het voordragen van nieuwe studentleden voor de genoemde gremia. Als je interesse hebt in een functie als studentvertegenwoordiger, neem dan vooral contact op met het SPAM: [email protected] . De vergaderingen zijn openbaar, dus je bent van harte welkom om deze te bezoeken.

1.15 Alumnivereniging Alfi De Vereniging van Afgestudeerden aan de Faculteit Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen, Alfi, is opgericht in december 1997. Alle afgestudeerden van de Faculteit kunnen lid en de ouderjaars kunnen aspirant-lid worden van deze vereniging. De Vereniging stelt zich ten doel: • het onderhouden en versterken van de band tussen haar leden onderling en tussen haar leden en de Rijksuniversiteit Groningen; • het behartigen van de maatschappelijke belangen van haar leden; • het bevorderen van de wetenschappelijke belangstelling van haar leden. Faciliteiten: De Vereniging heeft samen met het bestuur van de Faculteit enkele faciliteiten gecreëerd voor (pas) afgestudeerden.


•

• •

Afgestudeerden kunnen gedurende één jaar na het afstuderen incidenteel colleges volgen aan de Faculteit, dit na aanmelding bij de studieadviseur ([email protected]). De Faculteit stelt eenmaal per maand ruimte beschikbaar voor het dispuut en voor de leesgroep van de Vereniging. Filosofische publicaties van de leden van Alfi kunnen op de facultaire internetruimte van Alfi worden geplaatst.

Qualia: Alfileden kunnen, met een gecombineerde donor-/lidmaatschap van zowel STUFF (de studentenvereniging filosofie) als Alfi het filosofie studentenblad Qualia ontvangen. Daarin wordt een rubriek van Alfi verwerkt… Dispuut : Alfi kent vanaf de oprichting een dispuut. De leden van het dispuut komen elke derde maandagavond van de maand bijeen in de faculteitskamer van Letteren en Wijsbegeerte in het Academiegebouw, om te discussiëren over een filosofisch onderwerp dat door één van de leden wordt ingeleid. Afgestudeerden en bijna afgestudeerden kunnen meedoen aan deze discussieavonden. Leesgroep:Alfi organiseert in samenwerking met STUFF en de GSW, Groninger Stichting voor Wijsbegeerte, een leesgroep voor afgestudeerden, studenten en donateurs. Tijdens de bijeenkomsten wordt, doorgaans onder leiding van een promovendus, gediscussieerd over interessante filosofische teksten die in verband staan met zijn/haar promotie-onderwerp. De leesgroep komt gemiddeld één keer per maand bijeen. Algemene Ledenvergadering: Één keer per jaar wordt een Algemene Ledenvergadering georganiseerd, gevolgd door een lunch en een lezing. Lustrumbundels: Ter gelegenheid van het eerste lustrum is in 2003 de lustrumbundel ‘Stokpaardjes’ uitgebracht, en ter gelegenheid van het tweede lustrum in 2008 de bundel 'Alfi, Wijsgerige Miniaturen'. Contributie en aanmelding: De jaarlijkse contributie bedraagt €14,- per jaar om lid te worden van Alfi, €10,- per jaar om donateur te worden van STUFF, de studievereniging van de Faculteit, en €20,- per jaar om gecombineerde lid en donateur te worden. Wie de combinatie bedrag betaald, krijgt ook een exemplaar van Qualia, het kwartaalblad van STUFF. Belangstellenden kunnen zich aanmelden bij de secretaris Katherine Gardiner, e-mail adres: [email protected].

1.16 Studentassistentschappen Voor propedeuse hoor- en wercolleges, wordt een beroep gedaan op assistentie van bij voorkeur (research)master studenten. De werving van van studentassistenten geschiedt openbaar, in ieder geval via de Universiteitskrant (UK). Docenten die studentassistenten inzetten bij hun colleges plaatsen de advertenties tijdig vóór aanvang van het college, zodat de assistent voldoende tijd krijgt om zich op het college voor te bereiden.

1.16 Studentassistentschappen 21

Studentassistenten worden ingezet voor de begeleiding van werkgroepen, het gereed maken van een syllabus, het nakijken van door studenten ingeleverde opdrachten en het surveilleren bij tentamens. Een volledig studentassistentschap omvat 160 uren werk. Honorering geschiedt deels in geld, deels in punten. Studentassistentie bij een college levert behalve een salaris ook 3 (of 2) EC op. Een studentassistent kan in de master maximaal 5 EC in de keuzeruimte van zijn of haar examenprogramma opnemen (maar niet 3 en 2 EC voor één en hetzelfde college). Studiepunten worden zonder cijfer toegekend na een positieve beoordeling door de verantwoordelijke docent, op basis van een door de studentassistent ingeleverd verslag. Bij de administratie kan een exemplaar worden afgehaald van het ‘Statuut studentassistenten voor het onderwijs’. Dit bevat als bijlage de ‘Regeling studiepunten/credit points studentassistenteenheden’. Het statuut staat ook op de facultaire website.

22 2 Vakgroepen

2.1 Vakgroepen, Algemeen 23

2 Vakgroepen 2.1 Vakgroepen, Algemeen Vakgroepen zijn eenheden van onderwijs en onderzoek binnen de faculteit. Een vakgroep bestaat uit één of meer hoogleraren, een aantal universitaire hoofddocenten en docenten, promovendi (aio’s) en postdocs. De Faculteit Wijsbegeerte kent 4 vakgroepen: De vakgroep Ethiek (E) De vakgroep Geschiedenis van de filosofie (GF) De vakgroep Praktische filosofie (PF) De vakgroep Theoretische filosofie (TF) De vakgroepen Ethiek en Praktische Filosofie verzorgen samen de afstudeerrichting Praktische Filosofie. Van studenten wordt verwacht dat zij zich aangemeld hebben bij één van de vakgroepen. Aanmelding bij een vakgroep impliceert dat men uitnodigingen ontvangt voor bijeenkomsten, lezingen e.d..

24 2 Vakgroepen

2.2 Vakgroep Ethiek (E) MEDEWERKERS Dr. M. Braham Dr. B.P. de Bruin Prof. dr. M.V.B.P.M. van Hees Dr. F.A. Hindriks Prof. mr. dr. A.R. Mackor

Dr. M. Pauly Dr. O. Roy J.P. Timmerman, MA

UD Ethiek UD Ethiek HGL Ethiek en Politieke Theorie UD Ethiek Bijzonder HGL Professionele Ethiek vanwege de stichting Socrates bij de Faculteiten der Wijsbegeerte en der Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap; tevens UHD Rechtsfilosofie bij de Faculteit der Rechtsgeleerdheid Postdoc Common Knowledge and Shared Commitments Postdoc Common Knowledge and Shared Commitments AIO

Voorzitter van de vakgroep is Prof.dr. M.V.B.P.M. van Hees, tel. 3636165. Secretaris: Dr. B.P. de Bruin, tel. 3636170. THEMATIEK Wat maakt een leven tot een goed leven of een handeling tot een moreel juiste? Wat is het verschil tussen deugden en plichten? Is geluk het grootste goed of is bijvoorbeeld vrijheid belangrijker? Zijn normen aangeboren of culturele artefacten? Waarom zouden we ons aan morele regels moeten houden? Hebben dieren rechten en zo ja, welke? Dit zijn enkele voorbeelden van vragen die in de ethiek worden bestudeerd. In de normatieve ethiek staan morele normsystemen centraal en hun relatie met ethische kernbegrippen als plicht, nut, deugd en zorg. Traditionele stelsels zoals de Kantiaanse ethiek en het utilitarisme staan hier in de belangstelling naast recente ontwikkelingen zoals zorgethiek. Het gaat daarbij niet alleen om normatieve vragen die betrekking hebben op het handelen van individuen maar ook om vragen over bijvoorbeeld de rechtvaardigheid van politieke instituties. De meta-ethiek onderzoekt de status van morele uitspraken: Is een ‘objectieve’ moraal mogelijk? Zijn normen cultureel bepaalde artefacten dan wel producten van evolutie? In de toegepaste ethiek houdt men zich bezig met ethische vragen die opkomen in een specifieke maatsschappelijke context. Voorbeelden van toegepaste ethiek zijn bedrijfsethiek, medische ethiek en dierenethiek. ONDERWIJS Het onderwijs van de vakgroep Ethiek geeft in de eerste twee jaar een zo volledig mogelijk overzicht van de verschillende ethische theorieën, disciplines, en methoden. In de cursus Ethiek uit de propedeuse komen de belangrijke normatieve stelsels uitgebreid aan bod. In het tweede jaar staat de meta-ethiek en de toegepaste ethiek centraal. Vervolgens wordt in het derde jaar gedetailleerder ingegaan op enkele centrale thema’ uit de ethiek zoals de vraag wat een ‘goed leven’ is en de relatie tussen vrijheid en verantwoordelijkheid. In de (research)master staan thema’s centraal die dicht liggen bij het onderzoek van de vakgroep zoals het utilitarisme en de analyse van vrijheid.

2.2 Vakgroep Ethiek (E) 25

ONDERZOEK Wat het onderzoek betreft, maakt de vakgroep Ethiek deel uit van het overkoepelende programma van het Groningen Institute for Philosophy (GRIPH) en participeren de onderzoekers via het GRIPH in de landelijke Onderzoekschool Ethiek. Het NWO/VENI project ‘Recognition and Republicanism’ (2007-2011) bestudeert de relaties tussen republikeinse vrijheid, (groeps)erkenning en vrijheid van meningsuiting. In het NWO/VENI project ‘Normativity in Action’ staat de formulering van een nieuwe theorie van morele verantwoordelijkheid centraal. Tenslotte analyseert, in het kader van het NWO/Omstreden Democratie-programma, het project ‘Common Knowledge and Shared Commitments’ de analyse van democratische deliberatieprocessen. Een empirisch onderzoek naar wijkveiligheid in Nederlandse gemeenten vormt hier een onderdeel van. ACTIVITEITEN De vakgroep Ethiek organiseert onderzoeksworkshops en expert meetings met binnenen buitenlandse collega’s. In een maandelijks bijeenkomende werkgroep, de Grundlegung, wordt work in progress van de vakgroepsleden besproken. PERSONALIA Matthew Braham (1967), obtained his B.Sc in Human Sciences from University College London, his M.Sc in Economic and Social History from the University of Oxford and his Ph.D from the University of Hamburg. He joined the Faculty of Philosophy in Sepetember 2007. Prior to the appointment he was assistant professor in the faculty of economics, Univesity of Hamburg. His main research explores issues in the intersection of welfare economics, philosophy, and political science, in particular the conceptual and formal analysis of power, freedom, and responsibility. He also has diverse interests in law and economics, institutional economics, and the history of ideas. He is managing editor of Homo Oeconomicus, a quarterly international refereed journal devoted to the study of classical and neoclassical economics, public choice, collective decision-making, ethics, and law and economics. He has also undertaken research projects for the United Nations and the European Commission. Boudewijn de Bruin (1974) studeerde (na een vooropleiding compositie in Enschede) wiskunde en wijsbegeerte in Amsterdam, Berkeley en Harvard en promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam op een proefschrift over het gebruik van de wiskundige speltheorie in de sociale wetenschappen. Zijn onderzoeksinteresses zijn onder meer: vrijheid, erkenning, Wittgenstein, wetenschapsfilosofie (wiskunde, sociale wetenschappen), sociale ontologie, logica en kenleer. De Bruin verricht onderzoek naar republikeinse vrijheid, (groeps)erkenning, en vrijheid van meningsuiting in het kader van een NWO/VENI project over 'Recognition and Republicanism'. Martin van Hees (1964) is hoogleraar Ethiek en Politieke Theorie. Hij studeerde filosofie en politicologie in Rotterdam, werkte daarna in Nijmegen en Enschede en is vanaf 1998 aan de faculteit verbonden. In zijn onderzoek richt hij zich vooral op normatieve vraagstukken die de fundamenten van het ethisch en politiek liberalisme betreffen. Het gaat daarbij met name om de analyse van het vrijheidsbegrip, de verdediging en fundering van individuele rechten en de relatie tussen vrijheid en verantwoordelijkheid.

26 2 Vakgroepen

Frank Hindriks (1974) is universitair docent ethiek en doet onderzoek naar (politieke) vrijheid, morele verantwoordelijkheid en experimentele ethiek. Aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) studeerde hij filosofie en economie. Vervolgens studeerde hij filosofie aan de Universiteit van St Andrews (Schotland). Hij promoveerde aan de EUR op een proefschrift over sociale ontologie met de titel ‘Rules and Institutions. Essays on Meaning, Speech Acts, and Social Ontology’. Zijn onderzoek vindt plaats in het kader van de NWO-VENI subsidie voor het onderoeksproject Normativity in Action: A New Theory of Moral Responsibility Anne Ruth Mackor (1960) is bijzonder hoogleraar professionele ethiek namens de stichting Socrates bij de Faculteiten Wijsbegeerte en Godgeleerdheid/Godsdienstwetenschap. Zij is tevens UHD rechtsfilosofie bij de Faculteit Rechtsgeleerdheid. Zij promoveerde in 1997 op een onderzoek naar de (vermeende) verschillen tussen natuuren sociale wetenschappen (Meaningful and rule-guided behaviour: a naturalistic approach). Haar onderzoek bevindt zich op de grensvlakken van rechtsfilosofie, (professionele) ethiek, wetenschapsfilosofie en filosofie van de geest. Haar huidige onderzoek heeft met name betrekking op professioneel-ethische en wetenschapsfilosofische aspecten van de TBS, in het bijzonder van de rol van gedragsdeskundigen bij het opleggen en verlengen van TBS. Enkele publicaties op dit terrein zijn: A.R.Mackor en E. Brand, Naar een professioneler oordeel inzake TBS-verlengingen. Analyse van een casus. Proces 83 (2004) 4, pp. 167-174. A.R. Mackor, Strafwaardigheid van plegers van zelfmoordaanslagen, NJB 45/46 (2004) 79, pp. 2347-2353. A.R. Mackor, TBS en techniek, Tijdschrift voor Humanistiek, te verschijnen. Marc Pauly (1973) is als postdoctoraal onderzoeker werkzaam in het project Shared Commitments and Common Knowledge. Hij studeerde cognitiewetenschappen (Bachelor) aan Stanford University en promoveerde in de logica aan de Universiteit van Amsterdam. Na zijn promotie werkte hij in de informatica bij de universiteiten van Liverpool en Toulouse, en vervolgens in de wijsbegeerte als universitair docent bij Stanford University. Zijn onderzoek legt verbanden tussen logica, speltheorie en sociale keuze theorie. Hij interesseert zich daarbij in het bijzonder voor de verschillende mechanismen die gebruikt kunnen worden bij de verdeling van schaarse goederen (bv. visa’s, studieplaatsen, donororganen). Op dit moment bestudeert hij modellen van deliberatieve democratie en organiseert hij in dat kader twee zgn. ‘deliberative polls’ in Nederlandse achterstandswijken. Olivier Roy (1978) is als postdoctoraal onderzoeker werkzaam in het NWO-project Shared Commitments and Common Knowledge. Hij is in 2004 afgestudeerd in de filosofie en de filosofische logica in Trois-Rivières (Canada) en promoveerde in 2008 bij het Institute for Logic, Language and Computation (Universiteit van Amsterdam). Zijn promotieonderzoek ging over filosofische theorieën van intenties, logica, beslis- en speltheorie. In Groningen doet hij onderzoek naar de relatie tussen kennisoordelen en waardeoordelen in democratische deliberatieprocessen. Peter Timmerman (1984) studeerde psychologie en filosofie in Groningen en Edinburgh. Hij verdiepte zich in het bijzonder in het cognitief-wetenschappelijke onderzoeksprogramma embodied cognition en schreef een scriptie over het belichaamde en gesitueerde karakter van onze vermogens om elkaar te begrijpen. Als promovendus onderzoekt hij de implicaties van bevindingen op het gebied van sociale cognitie voor morele en politieke theorieën.

2.4 Vakgroep Geschiedenis van de Filosofie (GF) 27

2.4 Vakgroep Geschiedenis van de Filosofie (GF) MEDEWERKERS Dr. K.G. de Boer Dr. J.A. van Eck Dr. C.E. Evink Prof. dr. M.R.M. ter Hark Prof. dr. L.W. Nauta

Prof. dr. D.H.K. Pätzold Dr Pieter-Sjoerd Hasper

UD Moderne filosofie en metafysica UD Filosofie van de oudheid; tevens onderwijs in Faculteit Letteren (GLTC) UD Hedendaagse filosofie; dienstverlenend onderwijs in de Faculteit Letteren (KCM) HGL Geschiedenis van de filosofie in relatie tot de ontwikkeling van de gedrags- en cognitiewetenschappen; tevens decaan van de faculteit. Bijzonder HGL Filosofie van de Middeleeuwen, Renaissance en Vroeg-Moderne Tijd (KNAW-Muller leerstoel), tevens UHD geschiedenis van de premoderne en vroeg-moderne filosofie. Bijzonder HGL Geschiedenis van de moderne filosofie vanwege het Groninger Universiteitsfonds; tevens UHD Geschiedenis van de moderne filosofie en metafysica Postdoc (Veni), antieke filosofie

PROMOTIE-STUDENTEN GF J. Zinkstok MA Logic and Method in Kant’s Theoretical Philosophy J. Blok MA

The Reception of Kant in the Philosophy of Bolzano

H.T Adriaenssen MA

Scepticism and the Rise of Modern Philosphy. Comparing Late-Medieval and Early-Modern Epistemology Wittgenstein and the analysis of emotions

N. Hausen MA

Voorzitter: Michel ter Hark, kamer 0101, e-mail [email protected], tel. 3636153, spreekuur: na afspraak. Secretaris: Lodi Nauta, kamer 0107, e-mail [email protected], tel. 3636946. VAKKEN • Premoderne filosofie (oudheid, middeleeuwen, renaissance) • Moderne filosofie • Hedendaagse filosofie • Filosofie in verband met de ontwikkeling van de gedrags-en cognitiewetenschappen • Metafysica • Indische filosofie (Prof. dr H. T. Bakker, Fac. der Godgeleerdheid met nevenbenoeming in de faculteit)

ONDERZOEK Anders dan bij de verschillende vakwetenschappen is de geschiedenis van de filosofie blijvend actueel. Platonisme, Cartesianisme, Kantianisme of Marxisme zijn betrekkelijk permanente denkwerelden, vernoemd naar individuele personen en hun vaak talrijke manuscripten en boeken. Meestal gaat het hier ook om denkwerelden die de neerslag

28 2 Vakgroepen

zijn van wetenschappelijke en maatschappelijke (culturele en religieuze) ontwikkelingen. Geschiedenis van de filosofie is dan ook een breed vakgebied dat naast inzicht in de fundamenten van de Westerse traditie bijdraagt aan historische plaatsbepaling van veel hedendaagse discussie over filosofie, wetenschap en cultuur. Onderzoek naar de geschiedenis van de filosofie kan op vele manieren uitgevoerd worden. Bronnenonderzoek exploreert gepubliceerde of ongepubliceerde manuscripten van auteurs om zo een ontwikkelingsgang of een proces van beïnvloeding scherper in het vizier te krijgen. Ideeëngeschiedenis richt zich meer op de culturele, politieke en wetenschappelijke context waarbinnen filosofische ideeën gedijen en zich ontwikkelen. Historisch onderzoek kan ook meer polemisch zijn en auteurs uit het (verre) verleden als gesprekspartners behandelen in de overtuiging dat zij ons ook nu nog iets te vertellen hebben. In het onderwijs en onderzoek van GF komen al deze, en nog andere, benaderingen van de geschiedenis van de filosofie aan bod. Wie geschiedenis van de filosofie studeert, leert dus niet alleen hoe filosofie of een filosofisch stelsel zich ontwikkeld heeft, al dan niet in samenhang met ontwikkelingen in wetenschap en cultuur, maar ook zelf filosoferen in confrontatie met de grootste denkers die het vak heeft voortgebracht. In het onderzoek van de vakgroep kunnen de volgende zwaartepunten worden onderscheiden: • Plato’s logica en metafysica (van Eck) • Filosofie van Aristoteles (Hasper) • Metafysica, epistemologie en taalfilosofie in de Middeleeuwen en de Renaissance (Nauta) • Kentheorie en ontologie in de vroeg-moderne filosofie (Pätzold) • Kant en het Duits idealisme (Pätzold, de Boer) • Geschiedenis van de filosofie in verband met de ontwikkeling van de gedrags- en cognitiewetenschappen (ter Hark) • Geschiedenis van de analytische filosofie, Wittgenstein en ‘philosophy of mind’ (ter Hark) • Fenomenologie, hermeneutiek en deconstructie (de Boer, Evink) • Metafysica en metafysica-kritiek (de Boer, Evink) • Indische filosofie (Bakker) Leden van de vakgroep participeren in het overkoepelende programma van het Groningen Institute for Philosophy (GRIPh), en via het GRIPh ook in locale onderzoekscholen en landelijke onderzoekscholen. Publicaties van de leden zijn in te zien in de bibliotheek van de faculteit en staan vermeld in het GRIPh Bulletin van de faculteit. Daarnaast onderhouden onderzoekers diverse contacen met collegae en instituten in het buitenland – contacten die aangewend kunnen ten behoeve van studenten die een tijd in het buitenland willen studeren. ONDERWIJS In het eerste jaar van de studie verzorgt de vakgroep zes cursussen die tesamen een overzicht bieden van de hele geschiedenis van de filosofie, van Thales tot Derrida. In het tweede jaar is er een meer thematisch blok waarin een aantal canonieke teksten wordt bestudeerd. In het derde jaar wordt specialistisch onderwijs aangeboden verdeeld over de volgende vier vakgebieden:


• • • •

Premoderne filosofie Moderne filosofie Hedendaagse filosofie / filosofie in relatie tot de ontwikkeling van gedrags- en cognitiewetenschappen Metafysica en haar geschiedenis

Het masterprogramma van de vakgroep volgt hetzelfde stramien als het derde jaar van de bachelor zij het dat de mogelijkheid van specialisatie groter is. Tevens is er de mogelijkheid zich te specialiseren in de klassieke filosofie van India, met name op de stromingen binnen het Hinduisme. Studenten die de geschiedenis van de Indische wijsbegeerte tot hoofdvak kiezen, dienen een bijvak Sanskrit te volgen (bijvakvoorziening Faculteit der Letteren). Voor hen kunnen ad hoc extra colleges worden ingelast. Men dient dan contact op te nemen met Prof. H. T. Bakker (Fac. Godgeleerdheid). De vakgroep GF is met twee colleges (Kopstukken van de filosofie (I Van Plato tot Kant, en II Van Hegel tot Quine) aanwezig in elk van de drie minoren die door de Faculteit Wijsbegeerte worden aangeboden. Colleges Onderwijsdienstverlening van GF bij GMW en Letteren (Denken over Kunst I) staan uiteraard ook open voor filosofiestudenten. BIJEENKOMSTEN De vakgroep organiseert geregeld lezingen of kleine symposia voor staf én studenten op het gebied van de geschiedenis van de filosofie. Daarnaast komen de leden geregeld bijeen om elkaars werk te bespreken in de onderzoeksgroep ‘Via Moderna’. Research master studenten en de promotie-studenten nemen hier ook deel aan. PERSONALIA H.T. Adriaenssen (1985), studeerde Russische Taal- en Letterkunde, Romaanse Taal en Letterkunde, en Filosofie aan de RUG. Hij verwierf een TOP-talent stipendium van het NWO om in sept. 2008, onder begeleiding van Lodi Nauta, te beginnen met een proefschrift over de rol van het scepticisme in het ontstaan van de moderne filosofie. Middeleeuwse discussies over cognitie en scepticisme zullen worden vergeleken met vroegmoderne debatten. J. Blok (1978), studeerde wijsbegeerte in Amsterdam (UvA) en in Groningen. Hij studeerde af op de relatie tussen Kant’s algemene logica en de analogieën van ervaring. Zijn interesse gaat vooral uit naar de ontwikkeling van epistemologie en logica binnen de geschiedenis van de filosofie. Als promovendus onderzoekt hij de filosofie van de wiskunde in de vroege en latere werken van Bolzano. Daarbij staat de verhouding tot Kant centraal. K.G. de Boer (1965), universitair docent geschiedenis van de moderne filosofie en metafysica. Zij studeerde filosofie aan de Universiteit van Amsterdam en aan de Katholieke Universiteit Leuven. In 1997 verdedigde zij aan de Vrije Universiteit haar proefschrift Denken in het licht van de tijd. Heideggers tweestrijd met Hegel. Zij publiceerde met name over Hegel, Heidegger, Derrida. Haar huidige onderzoek betreft Hegels Wissenschaft der Logik en Kants Kritik der reinen Vernunft. Daarnaast is zij geïnteresseerd in

30 2 Vakgroepen

thema’s zoals negativiteit, tragedie en filosofische kritiek. Enkele publicaties: ‘The Dissolving Force of the Concept: Hegel’s Ontological Logic’, in: The Review of Metaphysics, vol. 57/4, 2004, 787-822; ‘The Eternal Irony of the Community: Aristophanian Echoes in Hegel’s Phenomenology of Spirit’, Inquiry, 2009. J.A. van Eck (1947), universitair docent filosofie van de Oudheid. Studeerde klassieke talen en filosofie in Amsterdam. Sedert 1975 verbonden aan de faculteit der wijsbegeerte, eerst werkzaam in de logica, daarna in de filosofie van de Oudheid.Promoveerde in 1981 op een proefschrift over modale en deontische logica. Verder publicaties over filosofische logica en over metafysica en logica bij Aristoteles en Plato. Zijn huidige onderzoek betreft Plato’s vormenleer als middel ter oplossing van technisch filosofische problemen. Enige recente publicaties: - Not-Being and Difference: On Plato’s Sophist 256d5-258e3. Oxford Studies in Ancient Philosophy XXIII, 2002, 63-84. - Self-predication and being the Aitia of Things. Ancient Philosophy 28,2008 1-20. C.E. Evink (1966), universitair docent geschiedenis van de moderne filosofie. Studeerde geschiedenis en filosofie in Groningen, Amsterdam (VU) en Leuven. Promoveerde in 2002 op Transcendentie en inscriptie. Jacques Derrida en de hubris van de metafysica. Hij doet onderzoek op het gebied van fenomenologie, hermeneutiek en differentiedenken, met name naar de betekenis van deze stromingen voor de praktische filosofie. M.R.M. ter Hark (1953) studeerde filosofie en psychologie in Leiden, Amsterdam en Utrecht. Tevens volgde hij een opleiding aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten te Amsterdam. Is vanaf 1981 verbonden aan de Faculteit Wijsbegeerte, eerst in de geschiedenis van de filosofie, daarna in de wetenschapsfilosofie en kentheorie en sinds 1999 weer in de geschiedenis. In 1989 promoveerde hij op Wittgenstein’s filosofie van de psychologie: Beyond the Inner and the Outer. Kluwer Academic Publishers. Zijn huidige onderzoek bestrijkt met name twee ontwikkelingen in de 19e en 20ste eeuw: (1) mind-body problemen in de biologie en psychologie, met nadruk op Popper, (2) de analytische filosofie, met name Wittgenstein’s notie van onbepaaldheid. Naast zijn onderzoek heeft hij speciale belangstelling voor filosofie-onderwijs op het VWO. Enkele karakteristieke publicaties: Electric Brainfields and Memory Traces: Wittgenstein and Gestaltpsychology, Philosophical Investigations, vol. 18, 2, 1995, 113-139 Darwin, Emoties en Cultuur, Psychologie en Maatschappij, vol. 86, 1999, 57-68 Uncertainty, Vagueness and Psychological Indeterminacy, Synthese, 2000. Popper, Otto Selz and the Rise of Evolutionary Epistemologie, Cambridge. Cambridge University Press, 2003. Pieter Sjoerd Hasper (1970) is VENI-post-doc antieke filosofie. Hij studeerde filosofie, geschiedenis en klassieke talen in Groningen en Cambridge. Hij promoveerde in 2003 op een proefschrift over theorieën over continuïteit en oneindige deelbaarheid in de oudheid: The Metaphysics of Continuity: Zeno, Democritus and Aristotle, waarvoor hij de Keetje Hodshon Prijs 2004 kreeg. Daarna hield hij zich bezig met Aristoteles’ drogredentheorie en diens wetenschapsfilosofie – voor zijn project ‘Aristotle and the Foundations of Scientific Reasoning’ werd hij beloond met een VENI-subsidie van het NWO. Hij is met name geïnteresseerd in hoe in de oudheid verschillen in conceptualisering leidden tot verschillende filosofische theorieën en in de wisselwerking in de oudheid tussen vakwetenschappen, wetenschapsfilosofische ideeën en metafysische theorieën.


Nicole Hausen, MA, obtained a bachelor of science with majors in mathematics and physics (honors) at the University of Wisconsin, Madison. She also conducted research in astronomy at the same university. She is currently finishing her master’s thesis in Amsterdam on the relation between Wittgenstein’s conceptual analysis of emotion and Damasio’s neuroscientific hypotheses regarding emotion. In Sept. 2009 she will start with her PhD research at our Faculty (supervisor Michel ter Hark) on Wittgenstein and the analysis of emotions. Lodi Nauta (1966), is UHD en bijzonder hoogleraar Filosofie van de Middeleeuwen en Renaissance (KNAW-leerstoel). In 2007/2008 was hij visiting professor aan Villa I Tatti, The Harvard University Center for Renaissance Studies, in Florence. Zijn proefschrift werd bekroond met de Keetje Hodshon Prijs. In oktober 2000 ontving hij een NWO-VIDI subsidie voor zijn onderzoeksprogramma ‘The Critique of Language’ (2001-2006). In 2009 ontving hij een NWO-VICI subsidie voor ‘Humanists as Philosophers’, over het Renaissance humanisme. Hij was lid van de Jonge Akademie van de KNAW van 20042009. Hij is hoofdredacteur van Vivarium. An International Journal for the Philosophy and Intellectual Life of the Middle Ages and the Renaissance. Voor publicaties zie de medewerkerspagina. Zijn meest recente publicatie is In Defense of Common Sense. Lorenzo Valla’s Humanist Critique of Scholastic Philosophy (Harvard Univ. Press, 2009, 400 pp.) D.H.K. Pätzold (1951), bijzonder hoogleraar geschiedenis van de moderne filosofie (sinds 1998), studeerde filosofie, Duitse letterkunde en politicologie. Promoveerde in 1979 op een proefschrift over Nicolaus Cusanus. Publiceerde zijn oratie Moderniteit en Verbeelding (2000) en het boek: Spinoza. Aufklärung, Idealismus, Van Gorcum (2002). Verder was hij mede-redacteur en auteur van: Der Neukantianismus und das Erbe des deutschen Idealismus (samen met Chr. Krijnen), Königshausen & Neumann (2002) en Kultur und Symbol (samen met H.J. Sandkühler), J.B. Metzler (2003). Hij schreef vele artikelen onder ander over Descartes, Clauberg, Spinoza, Leibniz, Tschirnhaus, Kant, Schelling, Hegel, Marx, Cassirer. Hij is lid van het International Editorial Advisory Board van de reeks Cultural Studies and the Symbolic (Maney) en Studies in German Idealism (Springer). Job Zinkstok (1979) is sinds 1 januari 2007 promotiestudent bij Geschiedenis van de filosofie. Hij studeerde economie en wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit Amsterdam, en filosofie aan de Humboldt-Universität te Berlijn. Zijn promotieonderzoek, onder begeleiding van Detlev Pätzold en Lodi Nauta, gaat over Kants opvattingen over de methode van de filosofie enerzijds in verhouding tot de logica, en anderzijds in verhouding tot de methodologieën van de wiskunde en de natuurwetenschap.

32 2 Vakgroepen

2.5 Vakgroep Praktische Filosofie (PF) “Niets is zo praktisch als een goede theorie; en niets zo theoretisch als de praktijk” MEDEWERKERS Dr. P. Boele van Hensbroek Prof. dr. R.W. Boomkens Dr. J.A. Harbers

Dr. B. Prins Dr. J.A. Vega

UD Politieke filosofie HGL Sociale Filosofie en Cultuurfilosofie UHD Filosofie van Wetenschap, Technologie & Samenleving UD Filosofie van Wetenschap, Technologie & Samenleving UD Sociale en Politieke Filosofie UD Sociale en Politieke Filosofie

PROMOTIE-STUDENTEN PF T. Lijster, MA L.J.F.G. ter Schure, MA Drs. M. de Waal

Promovendus Cultuurfilosofie Promovendus Cultuurfilosofie Promovendus New Media

Dr. P.B. de Laat

De leiding van de vakgroep berust bij Prof.dr. R. W. Boomkens, kamer 0117 , tel. 3636152. Secretaris: Dr. J.A. Vega, kamer 0203, tel. 3636156. ACTIVITEITEN De samenbindende titel waaronder de vakgroep Praktische Filosofie haar onderwijs en onderzoek uitvoert luidt: Kennis, Macht, Moraal. Onder deze vlag integreert zij de vakgebieden sociale filosofie, politieke filosofie, cultuurfilosofie, en filosofie van wetenschap, technologie en samenleving. Centraal daarbij staan vragen naar de samenhang, de inrichting en de besturing van de samenleving, alsmede de wijze waarop individuen en groepen rekenschap afleggen en zich een beeld vormen van hun identiteit, hun verschillen en overeenkomsten en van de verbanden waarin zij leven. Hoe ontwikkelen wij criteria voor een rechtvaardige samenleving? Hoe zijn deze criteria neergeslagen in instituties als de staat, de openbare sfeer en in uiteenlopende sociale en culturele praktijken en media? Welke rol wordt daarbij gespeeld door cruciale kwesties en waarden als vrijheid, gelijkheid, solidariteit, rechtvaardigheid, macht, individualiteit, kennis en (sociale, etnische en gender)verschillen? Behalve aan de rol van nieuwe communicatiemedia wordt ook bijzondere aandacht besteed aan de rol van wetenschap en technologie in de hedendaagse kennissamenleving, aan de macht die zij op sociaal en cultureel gebied vertegenwoordigen, en aan nieuwe normatieve vraagstukken en morele dilemma’s die inherent zijn aan onze technologische cultuur. In de filosofische aanpak van de vakgroep Praktische Filosofie speelt een breed scala aan benaderingswijzen een rol, van conceptuele en historisch-kritische tot constructivistische en etnografische, waarbij interdisciplinariteit en debat een grote rol spelen. In deze aanpak staat een voortdurende oriëntatie op de resultaten van sociaalwetenschappelijk en geesteswetenschappelijk onderzoek voorop. Voorts wordt in veel

2.5 Vakgroep Praktische Filosofie (PF) 33

van het werk van de vakgroep grote nadruk gelegd op een empirisch-filosofische aanpak, waarbij filosofisch onderzoek verricht en normatief debat gevoerd wordt aan de hand van concrete gevalsstudies. Tenslotte ligt er een belangrijk accent op de maatschappelijke betrokkenheid van filosofen als intellectuelen in een publieke context. Wat haar onderzoek betreft maakt de vakgroep deel uit van het Groningen Research Institute for Philosophy (GRIPH). De titel van het deelprogramma van de vakgroep luidt: Kennis, Macht, Moraal. Binnen de vakgroep wordt tevens het NWO-project New Media, Public Sphere and Urban Culture (looptijd: 2005-2009) uitgevoerd. Een afgerond NWOproject is Democratic Imaginations in a Global Context (2008). De onderzoekers onderhouden verschillende binnenen buitenuniversitaire contacten van personele en institutionele aard – nationaal en internationaal. Zij participeren in de onderzoeksschool Geesteswetenschappen Groningen, de landelijke onderzoeksscholen WTMC (Wetenschap, Technologie en Moderne Cultuur) en CERES (Research School for Resource Studies for Development), het RUG-Instituut voor Integratie en Sociale Weerbaarheid, alsmede in het Centre for Development Studies RUG. Wat het onderwijs betreft verzorgt de vakgroep in het cursusjaar 2009/10 in de propedeuse de cursussen Sociale en Politieke Filosofie en Cultuurfilosofie en is vakgroep betrokken bij de Inleiding in de filosofie. In het tweede jaar van de bacheloropleiding is de vakgroep verantwoordelijk voor de verdiepende programma’s op het gebied van de sociale en politieke filosofie en de cultuurfilosofie. In het derde jaar biedt de vakgroep vier specialisatievakken aan waarmee verdieping wordt geboden in de verschillende disciplines van Praktische Filosofie. In de masteropleiding PF worden in totaal zes specialisatievakken aangeboden die aansluiten bij het onderzoek van de diverse medewerkers van de vakgroep. Tevens is de vakgroep vertegenwoordigd in het aanbod algemeen vormende vakken en het minorenaanbod. Diverse docenten van de vakgroep zijn bovendien als gastdocent betrokken bij onderwijs van anderen, ook buiten de Faculteit Wijsbegeerte. PERSONALIA Pieter Boele van Hensbroek (1954) is universitair docent Politieke filosofie in verband met ontwikkelingsvraagstukken. Hij studeerde wetenschapsfilosofie en promoveerde in 1998 in Groningen op een historisch en filosofisch onderzoek naar Afrikaanse politieke filosofie (Political Discourses in African Thought:1850 to the Present, New York: Praeger, 1999). Zijn onderzoek richt zich op politieke denkbeelden in ontwikkelingslanden, op theorieën over ontwikkeling en politiek in mondiaal perspectief, en op vraagstukken van cultureel burgerschap. Hij werkt parttime bij de Faculteit Wijsbegeerte en parttime als onderzoekscoördinator bij het Centre for Development Studies van de RUG (http://www.rug.nl/cds). Hij geeft onder andere het AVV college “Etnicity, Culture, Politics”. René Boomkens (1954) is hoogleraar sociale en cultuurfilosofie. Hij studeerde filosofie aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde in Groningen in 1998 op het proefschrift Een Drempelwereld. Moderne ervaring en stedelijke openbaarheid. Zijn onderzoek richt zich op de sociale en cultuurfilosofie van de moderniteit, opgevat als moderne ervaringswijze, met bijzondere aandacht voor de cruciale rol van de stad en de stedelijke cultuur. In het verlengde van zijn proefschrift en eerdere publicaties richt zijn onderzoek zich momenteel op twee vraagstukken: de relatie tussen globalisering en (sociale, persoonlijke, lokale) identiteit enerzijds, en het verband tussen vrijheid en intimiteit an-

34 2 Vakgroepen

derzijds. Boomkens is redacteur van de boekenreeks ‘Kennis, Openbare Mening en Politiek’ van uitgeverij Van Gennep. Van 1998 tot 2002 was hij bijzonder hoogleraar popmuziek aan de Universiteit van Amsterdam. In 2006 verscheen zijn boek De Nieuwe Wanorde. Globalisering en het einde van de maakbare samenleving (Van Gennep, Amsterdam). Boomkens is lid van de NWO-programmacommissies Transformaties in Kunst en Cultuur en Culturele Dynamiek. Sinds begin 2006 is hij lid van de Raad voor Cultuur, die de regering adviseert op het gebied van kunsten en cultuur. Hans Harbers (1954) is universitair hoofddocent Filosofie van Wetenschap, Technologie & Samenleving. Socioloog van origine, gepromoveerd in 1986, doet hij onderzoek naar het complexe netwerk van bindingen tussen wetenschap, technologie en samenleving – van de onderwijssociologie en het politieke debat over ongelijke onderwijskansen tot de invloed van biogenetica op onze perceptie van tijd. Hij is actief betrokken bij de landelijke onderzoeksschool Wetenschap, Technologie en Moderne Cultuur, en was vele jaren redacteur van Kennis & Methode en van Krisis. Onlangs verscheen onder zijn redactie Inside the Politics of Technology, Amsterdam Univ. Press 2005, alsmede een themanummer van het tijdschrift Configurations over Time-Politics of Technology. Tevens is hij moderator van DWARSDIEP, politiek en cultureel debatcentrum Groningen, en freelance gespreksleider/voorzitter. Paul de Laat (1948) is universitair docent filosofie van wetenschap, technologie en samenleving, met als zwaartepunt de informatiemaatschappij in het algemeen, en cyberspace in het bijzonder. Hij geeft colleges aan studenten filosofie en natuurwetenschappen. Van huis uit theoretisch natuurkundige, gepromoveerd in de arbeidssociologie, beweegt hij zich nu op het grensvlak tussen filosofie en sociale wetenschappen. Recent onderzoek richt zich met name op virtual intermediation (artikel in Ethics and Information Technology), intellectuele eigendomsrechten (artikel in International Review of Law and Economics), en open source software (artikelen in The Information Society en Krisis). Thijs Lijster (1981) is sinds januari 2007 promotiestudent bij de vakgroep Praktische Filosofie. In 2006 rondde hij de onderzoeksmaster in Groningen af met de scriptie “Reading Culture. Walter Benjamin and Theodor Adorno on the Meaning of Cultural Phenomena.” Zijn onderzoeksproject, begeleid door prof. dr. René Boomkens en getiteld “Critique of Art”, is een poging het denken van Benjamin en Adorno te actualiseren, door te onderzoeken in hoeverre kunst en kunstkritiek als vormen van maatschappijkritiek opgevat kunnen worden. Baukje Prins (1956) is universitair docent Sociale Filosofie. Zij studeerde Nederlandse Taal-en Letterkunde en Wijsbegeerte in Groningen en doceerde filosofie en aanverwante zaken aan de universiteiten van Amsterdam, Utrecht en Maastricht. In 1997 verdedigde ze haar proefschrift The standpoint in question. Situated knowledges and the Dutch minorities discourse aan de Universiteit van Utrecht. Middels artikelen, lezingen en panels levert ze regelmatig een bijdrage aan de discussie over etnische minderheden in Nederland. Onlangs werd verscheen van haar boek Voorbij de onschuld. Het debat over integratie in Nederland 1978-2003 (Van Gennep: 2004) een Tsjechische vertaling (Konec Nevinnosti, Barrister & Principal 2005). Zij was achtereenvolgens lid van de redacties van Krisis (1990-1997) en Migrantenstudies (1997-2005). Haar huidige onderzoeksproject is een empirisch-filosofisch onderzoek naar inter-etnische relaties in Nederland sinds de jaren zestig. Middels diepte-interviews met (Friese en Molukse) oudklasgenoten komen filosofische kwesties aan de orde zoals de narratieve constructie

2.5 Vakgroep Praktische Filosofie (PF) 35

van persoonlijke identiteit, de intersectie van sekse, etniciteit, klasse en religie, en de ethische vraag naar wat in onze hedendaagse samenleving geldt als een 'goed leven'. Leon ter Schure is sinds het voorjaar van 2009 als promovendus lid van de vakgroep Praktische Filosofie. Hij studeerde geschiedenis en filosofie in Groningen en schreef zijn scriptie (‘Tijd als zwaarte’) over geschiedenis en creatie in het werk van de Franse filosoof Henri Bergson. In 2008 deed hij onderzoek in Mexico naar de representatie van het Mexicaanse verleden in musea, monumenten en muurschilderingen. Zijn promotieonderzoek wordt begeleid door René Boomkens en Eddo Evink en gaat over de relevantie van Bergsons ideeën over verleden en heden voor veranderende tijdsopvattingen in de filosofie, geschiedenis en de geesteswetenschappen. Judith Vega (1956) is universitair docent sociale en politieke filosofie. Ze studeerde politieke theorie aan de UvA, en doceerde aan de UvA en de VU. Ze promoveerde in 1998 op het proefschrift Inventing Enlightenment's Gender. The Representation of Modernity in Dispute, een herwaardering van de modernisme-postmodernisme discussie via een feministische herlezing van verschillende Verlichtingsfilosofieën. Specifieke thema’s van haar huidige onderzoek zijn: sociaal-filosofische en publieke debatten over rechtvaardigheid, filosofische en culturele verbeeldingen van de moderne stad, moderne recepties van het republicanisme, cultureel burgerschap. Ze publiceerde in diverse Nederlandse en internationale tijdschriften en boeken. In 2005 publiceerde ze Isabelle de Charrière en de kritiek van de Verlichting. Filosofie, politiek, cultuur, Uitgeverij Klement. Ze was redactievoorzitter van het Tijdschrift voor Genderstudies. Ze neemt deel aan het door NWO ondersteunde onderzoeksproject ‘New Media, Public Sphere and Urban Culture’ van de vakgroep. Martijn de Waal (1972) studeerde geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen en Culturele studies en Film en Televisiewetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en de University of California Berkeley. Sinds 1998 is hij werkzaam als free lance journalist voor onder meer de Volkskrant. Ook werkte hij als docent bij Mediastudies aan de UvA. Zijn belangrijkste wetenschappelijke interesse is de relatie tussen technologie (en in het bijzonder nieuwe media) en processen van identiteits- en gemeenschapsvorming. Daarnaast is hij geinteresseerd in het debat over stedelijke cultuur en stedelijke ervaring. Zijn promotieonderzoek Rotterdam – een open stad – combineert beide onderwerpen. Centraal staat de vraag welke rol nieuwe mediatechnologieën als internet, satelliettelevisie en mobiele telefoon spelen in het proces van de ‘production of locality’ de vorming van collectieve identiteiten en de daarmee samenhangende ervaring van stedelijke ruimte. Het onderzoek maakt deel uit van “New media, public sphere and urban culture”-onderzoeksprogramma van René Boomkens, dat weer onderdeel uitmaakt van het NWO-programma Transformaties in de Kunst en Cultuur. Naast zijn promotieonderzoek is Martijn de Waal ook ‘fellow’ bij de Dynamic City Foundation, een denktank op het gebied van stedelijke cultuur, planologie en architectuur. Bij de DCF werkt hij mee aan het project Urban China 2020, een onderzoek naar veranderingen in stedelijke cultuur in China.

36 2 Vakgroepen

2.6 Vakgroep Theoretische Filosofie (TF) MEDEWERKERS J. Degenaar MA MSc Dr. F. Keijzer Dr. B.P. Kooi Prof. dr. T.A.F. Kuipers Dr. J.A. van Laar U. Montaño MA Prof. dr. J. Peijnenburg Dr. B.P. Renne Dr. J.-W. Romeijn Dr. S. Smets Dr. A.M. Tamminga

Promovendus Philosophy of mind UD Philosophy of mind and science UD Logica HGL Wetenschapsfilosofie (tevens hoogleraar in de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen en de Faculteit der Letteren) UD Logica en argumentatietheorie Promovendus Aesthetics in Mathematics Bijzonder HGL Wijsgerige argumentatietheorie en analyse Postdoc Theoretische Filosofie UD Wetenschapsfilosofie en Postdoc Theoretische Filosofie (NWO) Rosalind Franklin Research Fellow UD Wetenschapsfilosofie

De leiding van de vakgroep berust bij prof. dr. J. Peijnenburg, kamer 0237, e-mail [email protected], tel. 363 7527. Secretaris: dr. A.M. Tamminga, kamer 0233, e-mail [email protected], tel. 363 6943. THEMATIEK VAN ONDERWIJS EN ONDERZOEK Theoretische filosofie vormt een samenhangend geheel van probleemstellingen en tradities. De disciplines zijn: wetenschapsfilosofie, logica en argumentatietheorie, philosophy of mind, taalfilosofie, analytische filosofie. De thema’s zijn: (A) Logical and Illogical Thinking, Reasoning patterns in Science and Common Sense (B) Worldviews and Views on Human Beings, Knowledge and Consciousness in the Perspective of Modern Science. De analytische filosofie is de voornaamste traditie waarbinnen de vakgroep onderwijs geeft en onderzoek verricht. Er is aandacht voor formele vormen van analyseren alsook voor informele methoden. Geheel eigen aan de analytische traditie in Groningen is de nauwe samenwerking met empirisch onderzoek in een aantal vakwetenschappen. Deze samenwerking is er niet alleen in het onderzoek maar ook in het onderwijs. Zo participeert TF in het onderwijs bij de studierichting Kunstmatige Intelligentie en bij Wiskunde en Natuurwetenschappen en bij Sociale Geografie. TF kent dan ook studenten die filosofie willen combineren met een minor (of een propedeuse) of zelfs een major in een niet-filosofisch vak. De thema’s die als rode draad door het onderwijs en onderzoek lopen, zijn: (A) welke cognitieve patronen kan men ontwaren in wetenschappelijke en alledaagse kennis en argumentatie? en (B) welke mensen wereldbeelden passen (niet) bij de moderne wetenschap?

2.6 Vakgroep Theoretische Filosofie (TF) 37

Analyse van cognitieve patronen vindt op verschillende niveaus plaats. 1. Op een overkoepelend niveau van formele dan wel informele argumentatiepatronen (empirische logica) in wetenschap en dagelijkse praktijk; voorbeelden van thema’s die hier aan de orde komen zijn: taalhandelingen, drogredenen, metadialogen, discussiezetten. 2. Eveneens op een overkoepelend niveau: wetenschapsfilosofische analyse van structuur, ontwikkeling en interactie van onderzoeksprogramma’s; voorbeelden die hier voorts aan de orde komen zijn: reductie van begrippen en wetten, waarheidsbenadering, belief revision, intentionele verklaringen, computers en de context of discovery. 3. Op een lokaler niveau van grondslagenonderzoek van specifieke wetenschappen, zoals de cognitiewetenschappen, menswetenschappen, natuurwetenschappen en wiskunde; voorbeelden van thema’s hier zijn: hersenen en bewustzijn, intentionaliteit, folk psychology, wetenschapspsychologie, chaos en zelforganisatie, (on)volledigheidsstellingen, constructivisme in de wiskunde. Deze drie variaties op het eerste thema keren terug in de colleges van TF. Het tweede thema, in het bijzonder mensbeelden, staat centraal in de colleges over de philosophy of mind, en wereld- en mensbeelden krijgen bijvoorbeeld ook aandacht in de drie colleges over de filosofie van de natuurwetenschappen, van de cognitiewetenschappen en van de sociale wetenschappen en in de gemeenschappelijke tweede helft van deze colleges (filosofie van de empirische wetenschappen). Via deze colleges en tevens via het keuze-aanbod aan colleges en via literatuurstudie kan men zijn vizier richten op een van de volgende wetenschapsgebieden of combinaties daarvan: A. B. C. D. E.

Filosofie Cognitiewetenschappen (cognitieve psychologie, kunstmatige intelligentie, taalkunde) Natuurwetenschappen (natuurkunde, scheikunde, biologie, farmacie, milieukunde) Wiskunde en Informatica Menswetenschappen (psychologie, geneeskunde, geschiedenis, letterkunde, rechten) F. Sociale wetenschappen (sociologie, economie, bedrijfskunde, sociale geografie)

Voor meer informatie over het literatuurstudieaanbod van TF raadplege men de aparte brochure Literatuurpakketten Theoretische Filosofie via de website van de vakgroep Theoretische Filosofie. In zeer bijzondere gevallen kan een hoofdvakstudent verzoeken om ontheffing van (een gedeelte van) het verplichte onderwijsprogramma. Men neme hiervoor contact op met de vakgroepsecretaris. Het onderzoek is geconcentreerd rond de thema’s ‘cognitieve patronen in wetenschappelijke kennis, alledaagse kennis, argumentatie en kennisontwikkeling’ en mensbeelden. Cognitieve patronen worden geanalyseerd in termen van onderzoeksprogramma’s, specifieke argumentatiepatronen en grondslagenonderzoek van specifieke wetenschapsgebieden. In het bijzonder gaat het daarbij om theorieën over waarheidsbenadering, filosofie en computatie, heuristieken voor de ontwikkeling van nieuwe kennis, argumentatietheorie en empirische logica, interdisciplinair mind/body-onderzoek en interactie tussen cognitieve psychologie en wetenschapsfilosofie. Voor een uptodate overzicht van het lopend TF-onderzoek, zie de website van TF.

38 2 Vakgroepen

BIJEENKOMSTEN 1. Vergaderingen vinden in de regel om de zes weken plaats. Leden van TF ontvangen eens in de zes weken de TF-Nieuwsbrief. Voordat studenten aan een eindscriptie gaan werken, dienen zij, in overleg met de scriptiebegeleider een schriftelijk scriptievoorstel bij vakgroepsecretaris in te dienen – uiterlijk een week voor de betreffende vergadering. Het voorstel wordt in de vergadering toegelicht en besproken. (De uitkomst van deze bespreking kan zijn dat het voorstel op een aantal punten moet worden bijgesteld.) 2. TF organiseert regelmatig lezingen, die ook via een verzendlijst worden aangekondigd. (Neem contact op met Allard Tamminga om op deze lijst te worden geplaatst.) Tevens zijn er regelmatig onderzoeksbijeenkomsten van de onderzoeksgroep Cognitieve Structuren. In 1995 verscheen een boek met bijdragen van alle (oud)leden van deze groep: Theo Kuipers en Anne Ruth Mackor (red.), Cognitive Patterns in Science and Common Sense, Amsterdam: Rodopi. Zie voor informatie over de bijeenkomsten de prikborden van TF. PERSONALIA Jan Degenaar (1981) studeerde wijsbegeerte van een wetenschapsgebied en biologie in Groningen. Zowel filosofisch als empirisch gaat zijn interesse gaat uit naar bewuste ervaring. Zijn promotieonderzoek richt zich op het belang van de omgeving voor het verklaren van kleurervaring. Het wordt begeleid door Jeanne Peijnenburg en Fred Keijzer en is in samenwerking met Erik Myin (Universiteit Antwerpen). Fred Keijzer (1960) is universitair docent philosophy of mind and science. Zijn interesse richt zich met name op het begrijpen van mentale verschijnselen binnen de context van gedrag en handelen. Deze aanpak legt de nadruk op de relevantie voor de filosofie van de geest van, onder andere: psychologie, biologie, evolutie, neurowetenschap en robotica. Hij studeerde theoretische psychologie in Utrecht en promoveerde in 1998 in Leiden. Een uitgewerkte en verbeterde versie van zijn proefschrift is verschenen als Representation and Behavior (2001, Cambridge, MA: MIT Press). In 2002 kreeg hij een NWOVidi subsidie voor het project Recasting Cognition as Layered Agency: Developing a Dynamical, Situated and Embodied view. Barteld Kooi (1976) studeerde wijsbegeerte in Groningen. Zijn promotieonderzoek verrichtte hij bij het Instituut voor Wiskunde en Informatica van de RuG. Hij promoveerde in 2003 op het proefschrift Knowledge, Chance and Change. Na enkele jaren als postdoc onderzoek te hebben gedaan is hij sinds 2008 als universitair docent het gebied van de logica werkzaam bij de Faculteit Wijsbegeerte. Hij publiceerde op het gebied van de deontische, epistemische, dynamische, probabilistische, en hybride logica. T.A.F. Kuipers (1947) studeerde wiskunde te Eindhoven en wijsbegeerte te Amsterdam. Hij promoveerde in 1978 te Groningen op een proefschrift over inductieve logica. Vanaf 1975 is hij verbonden aan de RUG, sinds 1988 als hoogleraar. Onder het wetenschapsfilosofische motto “Roughly, I maintain that there is an empirical, descriptive (but not merely descriptive) ‘science of science’ ” (J.D. Sneed) leverde hij bijdragen aan uiteenlopende onderzoeksprogramma’s in de wetenschapsfilosofie, met name op het gebied van realisme versus instrumentalisme, confirmatietheorie, empirische vooruitgang en waarheidsbenadering (zie (a) voor een synthese), en op het gebied van onderzoekspro-

2.6 Vakgroep Theoretische Filosofie (TF) 39

gramma’s, nomologische en niet-nomologische verklaringstypen, reductie, computationele wetenschapsfilosofie, de structuur van theorieën en onderzoeksethiek (zie (b) voor een synthese, met een samenvatting van (a)). Voor een overzicht van het onderzoek van de vakgroep Theoretische Filosofie, zie (c). Enkele publikaties: (a) From Instrumentalism Constructive Realism. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, 2000. (b) Structures in Science. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht, 2001. (c) Cognitive patterns in Science and Common Sense (red. T. Kuipers en A.R. Mackor), Rodopi, Amsterdam, 1995. Naar aanleiding van (a) en (b) verschenen in 2005 twee bundels met in totaal 34 uitvoerige reacties. Zie hiervoor de website: www.rug.nl/filosofie/kuipers. Jan Albert van Laar (1967) Jan Albert van Laar (1967) doceert argumentatiefilosofie. Hij heeft filosofie gestudeerd in Groningen en Utrecht, en promoveerde in Groningen op het proefschrift The Dialectic of Ambiguity: A Contribution to the Study of Argumentation. Het onderzoek dat hieraan ten grondslag ligt gaat over het drogredelijk gebruik van dubbelzinnige uitdrukkingen in discussies. Onderwerp van studie zijn momenteel twistgesprekken en procedurele discussies. Ulianov Montaño (1976) studeerde ingenieurswetenschappen en wetenschapsfilosofie aan de Universidad Nacional Autónoma de México. In zijn scriptie onderzocht hij de relatie tussen analyticiteit en wiskundig fictionalisme. Zijn huidige promotieonderzoek richt zich op de esthetica van de wiskunde, in het bijzonder op de waardering van schoonheid in de wiskunde. Jeanne Peijnenburg (1952), bijzonder hoogleraar Wijsgerige Argumentatietheorie en analyse, is sinds 1987 in diverse functies verbonden aan de faculteit. Haar kandidaatsexamen filosofie deed ze in Nijmegen, haar doctoraal in Amsterdam, haar promotie (over Acting Against One’s Best Judgement) in Groningen onder Theo Kuipers. Voordat ze in de filosofie belandde studeerde ze Nederlands in Groningen en werkte ze enige jaren als journalist in Breda. Haar belangrijkste interesse op dit moment betreft explicaties van het begrip ‘waarschijnlijkheid’ in de epistemologie. Een bij-interesse heeft betrekking op ‘agent regret’. Bryan Renne (1980) received an undergraduate degree in 2002 from Cornell University in Computer Science, followed by a PhD in 2008 from the City University of New York in Computer Science. His research is focused on merging tools and techniques from the areas of Dynamic Epistemic Logic and Justification Logic, the aim of which is to better understand, describe, and model the dynamics of belief and evidence in systems of interacting rational agents. Jan-Willem Romeijn studeerde natuurkunde en wijsbegeerte aan de Universiteit Utrecht, waar hij begin 1999 in beide vakken cum laude afstudeerde. Daarna werkt hij twee jaar als financiëel wiskundige bij een econometrisch adviesbureau. In 2005 promoveerde hij aan de Rijksuniversiteit Groningen cum laude in de wijsbegeerte op een proefschrift over inducief redeneren, waarna hij twee jaar wetenschapsfilosofie en statistiek doceerde bij Psychologische Methodenleer aan de Universiteit van Amsterdam. Vanaf 2007 is hij weer verbonden aan de Faculteit Wijsbegeerte, waar hij een post-doc onderzoek

40 2 Vakgroepen

doet op het grensgebied tussen wetenschapsfilosofie, formele epistemologie, en cognitieve psychologie. Sonja Smets (1971) is sinds januari 2009 als Rosalind Franklin Research Fellow verbonden aan de Vakgroep Theoretische Filosofie van de Faculteit Wijsbegeerte en aan de Afdeling Kunstmatige Intelligentie bij de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Ze studeerde wijsbegeerte en promoveerde in 2001 aan de Vrije Universiteit Brussel op een proefschrift over quantumlogica. Haar onderzoeksprogramma omvat logica (meer bepaald de niet-klassieke logica, inclusief niet-monotone logica, belief revision, modale en temporele logica, quantumlogica), multi-agent systemen, formele epistemologie, filosofie van de quantummechanica en quantum-informatie-theorie. In het buitenland is ze verbonden aan de onderzoeksgroep die werkt over philosophy of information (IEG) aan de University of Oxford. Allard Tamminga (1969) studeerde wijsbegeerte met wiskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij promoveerde in 2001 aan het Institute for Logic, Language and Computation van de Universiteit van Amsterdam. Daarna was hij universitair docent Kunstmatige Intelligentie bij de Vrije Universiteit te Amsterdam. Sinds 2003 is hij universitair docent bij de Faculteit Wijsbegeerte in Groningen. Hij doet onderzoek naar deontische logica’s voor groepen actoren en naar de ontwikkeling van de twintigste-eeuwse philosophy of mind.

3.1 Overzicht van de opleidingen 41

3 Onderwijs, Algemeen 3.1 Overzicht van de opleidingen De faculteit omvat de volgende masteropleidingen: Masteropleiding Wijsbegeerte (voltijds en deeltijds) In voltijdse vorm is dit een éénjarige opleiding. De in het derde jaar van de bacheloropleiding begonnen specialisatie (Geschiedenis van de filosofie, Praktische filosofie, Theoretische filosofie of algemene filosofie) kan hier worden voortgezet. Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied (voltijds en deeltijds) Dit is het vervolg op de bacheloropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied. En ook hier betreft het in feite één jaar filosofie naast de studie in een andere masteropleiding. Onder bepaalde voorwaarden kan voor deze opleiding een extra (vijfde) jaar studiefinanciering worden verkregen. Researchmaster opleiding Philosophy Deze tweejarige research masteropleiding ging in september 2004 van start. Het is een opleiding die speciaal bedoeld is voor studenten met onderzoek-aspiraties. Masteropleiding Filosofie en Educatie De masteropleiding Filosofie en Educatie is een tweejarige opleiding (120 EC), inclusief een lerarenopleiding waarin een eerstegraads onderwijsbevoegdheid voor het vak Filosofie (HAVO, VWO) kan worden behaald.

3.2 Regeling Voertaal Colleges Alle mastercolleges aan de Faculteit Wijsbegeerte worden in het Engels worden aangeboden, tenzij er moverende redenen van inhoudelijke aard zijn om dit niet te doen. In dat geval worden de redenen schriftelijk aan de Opleidingsdirecteur meegedeeld.

3.3 Regelingen inzake de tentaminering In de mastercolleges vormen papers in principe de afsluiting van het college. Voor papers gelden de volgende regels: • De docent verstrekt aan het begin van de cursus een lijst met onderwerpen voor papers, waaruit studenten kunnen kiezen. De keuze hoeft niet metéén gemaakt te worden. De docent kan bij elk onderwerp ook literatuur vermelden en richtlijnen voor het schrijven van de paper. De docent verstrekt tevens een tijdschema voor het kiezen van het onderwerp en het schrijven van de paper. Er is een facultaire richtlijnen voor het schrijven van papers Zie onder ‘Informatie voor studenten’ van de facultaire website. • De deadline voor het inleveren is uiterlijk de laatste dag van de cursusperiode. De deadline is hard. Bij overschrijding mag de docent de paper niet meer accepteren.

42 3 Onderwijs, Algemeen

•

• •

•

•

Voor het schrijven van een paper moeten twee à drie weken worden bestemd. Die weken zijn dus collegevrij. Ze kunnen wel gebruikt worden om eerste versies van papers (gezamenlijk) te bespreken. Om voldoende contacturen te behouden kan de docent tijdens de collegeperiode niet één, maar twee keer per week college geven, of colleges van drie uur geven. Een docent kan tussentijdse niet vrijblijvende opdrachten verstrekken, ook als alternatief voor een afsluitend paper. Heeft een student een paper niet op tijd ingeleverd, of er een onvoldoende voor behaald, dan kan hij of zij meedoen aan een herkansing. De docent laat dan weten wat de nieuwe vraagstelling of het nieuwe onderwerp is van de paper. Studenten krijgen vervolgens drie weken de tijd om de paper in te leveren. Ook hier geldt een harde deadline. Voor alle duidelijkheid: omdat de docent een nieuwe opdracht verstrekt, kan de student dus niet een eerder in het jaar niet afgemaakt en niet ingeleverd paper alsnog afmaken en inleveren. In verband met een mogelijke controle op plagiaat dienen papers en scripties door de student altijd óók elektronisch te worden ingeleverd. De student geeft door het inleveren van niet-gesurveilleerd schriftelijk werk toestemming tot het uitvoeren van controle op eventuele fraude bijv. met elektronische middelen. Enige afwijking van deze regeling is uitsluitend mogelijk na verkregen toestemming van de examencommissie.

3.4 Herkansingen Er zijn geen georganiseerde herkansingen voor mastercolleges. Deze vinden altijd plaats na individueel overleg tussen student en docent.

3.5 Judicium regeling Voor elk onderdeel, behalve voor een studentassistentschap en voor het onderdeel ‘Seminar’ in de research master, wordt aan de Faculteit Wijsbegeerte een cijfer gegeven, predikaten als ‘voldoende’ of ‘voldaan’ worden niet toegekend. Voor alle opleidingen geldt de volgende methode om het gemiddelde vast te stellen: Het gewogen gemiddelde van alle cijfers (uitsluitend van onderdelen waarvoor een voldoende is behaald), inclusief dat van de scriptie, wordt bepaald door van elk examenonderdeel het aantal punten te vermenigvuldigen met het voor dat onderdeel toegekende cijfer, de uitkomsten hiervan op te tellen en het resultaat daarvan te delen door het totaal aantal behaalde punten van onderdelen waarvoor een cijfer (voldoende) is toegekend. In de bachelor- en masteropleidingen Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied tellen voor de bepaling van het gewogen gemiddelde ook de cijfers mee van de vakken die in de faculteit van het eigen wetenschapsgebied zijn behaald. • Bij alle opleidingen luidt het judicium ‘geslaagd’ als het gewogen gemiddelde minstens 5,6 is. • Bij de bacheloropleidingen luidt het judicium ‘cum laude’ als het gewogen gemiddelde minstens 8½ is. • Bij de masteropleidingen luidt het judicium ‘cum laude’ als het gewogen gemiddelde minstens 8½ is en voor de scriptie minstens een 8½ is toegekend.

3.6 Algemene regels voor het onderwijs 43

Het judicium wordt aangetekend in het examenboek. Wordt een ‘cum laude’ toegekend, dan wordt dit ook op de bul aangetekend.

3.6 Algemene regels voor het onderwijs Aanmelden voor colleges Studenten zijn verplicht zich voor álle cursussen tijdig aan te melden in ProgressWWW. Aanmelding voor een cursus van het eerste semester is mogelijk vanaf 15 augustus, voor het tweede semester vanaf 1 december. Wie zich twee weken voordat een college begint nog niet heeft aangemeld, kan niet rekenen op tijdige beschikbaarheid van een reader die bij die cursus hoort. Zie ook: ‘Verkoop van readers’, p 45. Aanmelding geschiedt op het internet via ProgressWWW: www.progresswww.nl/rug/ Zie ook onder ‘Elektronische leeromgeving Nestor’, p.44. Indeling cursusjaar Het cursusjaar omvat (bij een voltijdse studie) 42 studieweken = 60 European Credit Points en is ingedeeld in semesters. De semesters zijn in tweeën gedeeld Een half semester of kwartaal omvat 10 of 11 collegeweken. Zie verder onder ‘Jaarindeling’. Voor alle colleges gelden de volgende regels: • Een college begint in de eerste week van de betreffende collegeperiode. • Tenminste de laatste week van elke collegeperiode is collegevrij. • Afsluiting door de studenten vindt plaats binnen de periode waarin het college wordt gegeven. • Uitbreiding van de studielast van een college, bv door extra literatuur, is toegestaan indien dit als optie voor de studenten aangeboden wordt. • Het cijfer 5½ wordt niet gegeven. Het laagste cijfer dat als voldoende wordt aangemerkt is een 5,6. • Tentamenresultaten worden binnen tien werkdagen na het tentamen aan de onderwijsadministratie bekend gemaakt. Overgangsregeling Het bestuur ziet erop toe dat voor studenten die door de invoering van onderwijsvernieuwingen in problemen raken, desgewenst maatregelen worden getroffen die tot doel hebben hen een aangepast studieprogramma aan te bieden dat zo veel mogelijk overeenkomt met het studieprogramma waarmee ze hun studie zijn begonnen. Men wende zich hiervoor tot de studieadviseur. Fraude In de ‘Regels en Richtlijnen van de Examencommissie’, die achter in deze gids zijn opgenomen, staat o.a. beschreven hoe de faculteit omgaat met fraude. Met ingang van september 2007 is aan de faculteit een zogenaamde plagiaatscanner in gebruik genomen. In verband hiermee dienen schriftelijke werkstukken, essays, papers en scripties door de student altijd óók elektronisch ingeleverd te worden.


3.7 Elektronische leeromgeving Aan de RUG wordt in het onderwijs gebruik gemaakt van een zogenaamde elektronische leeromgeving (ELO) die via het internet wordt aangeboden Deze omvat de volgende componenten: •

Webmail (https://student.rug.nl/). Alle RUG-studenten krijgen bij hun inschrijving een e-mail account, waarmee zij elektronische post kunnen ontvangen en verzenden. De faculteit maakt gebruik van de door de universiteit verstrekte e-mail adressen voor het doen van officiële mededelingen aan studenten. Studenten worden geacht dit mail-adres regelmatig te checken!

•

ProgressWWW (www.progresswww.nl/rug/). Dit is een systeem waarmee studenten o.a. hun studieresultaten kunnen bekijken en zich kunnen aanmelden voor colleges. Filosofiestudenten moeten zich in ProgressWWW aanmelden voor alle colleges (cursussen) die ze willen volgen! Aanmelding voor een cursus van het eerste semester is mogelijk vanaf 15 augustus, voor het tweede semester vanaf 1 december.

•

Nestor (http://nestor.rug.nl/). Dit systeem wordt gebruikt ter ondersteuning van de colleges. De docent kan daar bijvoorbeeld de studiehandleiding van het college neerzetten, college-aantekeningen, de bij het college gebruikte sheets, opdrachten, een proeftentamen of nog andere documenten. Nestor bevat (onder meer) ook nog een ‘Discussion Board’ waardoor studenten aan een discussieforum kunnen deelnemen, een ‘Drop Box’ waarin studenten gemaakte opdrachten kunnen plaatsen, en e-mail functies. Evenals ProgressWWW is Nestor uitsluitend toegankelijk via een password. Let op: een cursus in Nestor is uitsluitend toegankelijk nadat je je eerst voor de betreffende cursus hebt aangemeld in ProgressWWW! Cursussen blijven in Nestor twee jaar lang toegankelijk voor studenten. Daarna worden ze gearchiveerd en na nog drie jaar definitief verwijderd uit Nestor. Materiaal dat je wilt behouden dien je dus zelf tijdig te downloaden!

•

Ocasys (www.rug.nl/ocasys/). Dit is een elektronische onderwijscatalogus, waaraan de meeste faculteiten van de RUG deelnemen. De catalogus bevat gegevens over zeer veel cursussen van de RUG.

•

Netstorage (https://netstorage.id.rug.nl/Netstorage/). Om buiten de RUG, dus bijvoorbeeld thuis, toegang te krijgen tot de bestanden van jouw universitaire werkplek, kun je gebruik maken van Netstorage.

Om toegang te krijgen tot deze systemen is het noodzakelijk dat de student de beschikking heeft over een universitaire account: username, password, e-mail adres. Deze worden per brief toegestuurd onmiddellijk na voltooiing van de inschrijving. Zie ook onder ‘Facultaire computerfaciliteiten’, p.49. Voor meer informatie over de elektronische leeromgeving kan men zich wenden tot Fré Moorrees, kamer 0019, tel. 3637960, e-mail F.C. [email protected].

3.8 Tentamenbewijzen 45

3.8 Tentamenbewijzen Studenten kunnen de resultaten van afgelegde tentamens inzien op het internet. Het adres is www.progresswww.nl/rug/ Zie over het verkrijgen van toegang tot dit (via een password beveiligde) systeem de paragraaf over de ‘Electronische leeromgeving Nestor’, p. 44. De faculteit reikt geen tentamenbewijzen in de vorm van aparte ‘tentamenbriefjes’ voor elk gemaakt tentamen uit. Van de studieresultaten op het scherm kan een afdruk op papier worden gemaakt. Een afdruk kan ter ondertekening worden voorgelegd aan de onderwijsadministratie (Trijnie Hekman) of de studieadviseur (Katherine Gardiner). Een ondertekende afdruk is een officieel tentamenbewijs.

3.9 Verkoop van readers Uiterlijk 2 weken vóór aanvang van een college dient een student die een reader (syllabus, klapper, leesbundel) wil kopen zich in ProgressWWW aan te melden voor het betreffende college. De student kan de reader afhalen ca. 3 dagen voordat het college begint t/m de dag waarop het college begint. Nadien kunnen er geen rechten aan de aanmelding worden ontleend. Deze regeling geldt voor nieuwe studenten vanaf de tweede helft van het eerste semester en voor alle overige studenten vanaf het begin van het eerste semester. Aanmelding in ProgressWWW voor een cursus van het eerste semester is mogelijk vanaf half juli, voor het tweede semester vanaf 1 december. Readers kunnen worden afgehaald op kamer 0021, maandag t/m vrijdag, uitsluitend tussen 9.00 - 12.15 u. Er is geen pin-automaat aanwezig.

3.10 Studentenstatuut Het Studentenstatuut is een overzicht van de rechten en plichten van zowel studenten als de universiteit. Het is gebaseerd op landelijke weten regelgeving (vooral de Wet op Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek, de WHW) en aangevuld met regelingen die specifiek van de RUG afkomstig zijn. Deze laatste regelingen zijn opgenomen in de bijlagen bij het instellingsdeel van het Studentenstatuut. Het Studentenstatuut bestaat uit twee delen. In het instellingsspecifiekdeel worden de algemene rechten en plichten genoemd voor de gehele universitaire organisatie, zoals inschrijving en rechtsbescherming. Het instellingsdeel is te vinden op de website van de RUG (www.rug.nl/studenten/ > rechtspositie > studentenstatuut). In het instellingsdeel van het Studentenstatuut worden de artikelen van wetten en regelingen niet letterlijk geciteerd, maar zo leesbaar mogelijk weergegeven. Bij de verschillende onderwerpen zijn links opgenomen naar de betreffende artikelen van de wet of regeling. Het opleidingsspecifiekdeel beschrijft de rechten en plichten die specifiek gelden voor een opleiding, zoals examens en studiepunten. Deze staan beschreven in het Onderwijs- en Examenreglement en de Regels en Richtlijnen van de examencommissie, die vanaf pagina 125 van deze gids weergegeven zijn.


Geldigheid Het Studentenstatuut geldt voor het studiejaar 2009-2010. Het instellingsdeel van het Studentenstatuut wordt jaarlijks, met instemming van de Universiteitsraad, door het College van Bestuur vastgesteld. Als het Statuut in strijd of tegenspraak is met wettelijke regels, dan gaan de wettelijke regels voor. Bekendmaking Alle studenten die zich voor het eerst inschrijven voor een opleiding aan de Rijksuniversiteit Groningen krijgen het Studentenstatuut op een CD-ROM thuisgestuurd. Alle andere studenten ontvangen een brief met de vermelding waar zij het Studentenstatuut kunnen inzien. Het Studentenstatuut is ook op internet te raadplegen. NB: In verband met een wetsvoorstel tot wijzigingen van de WHW, is het mogelijk dat per 1 september 2009 enkele bepalingen van het statuut zullen wijzigen, indien deze raken aan de (rechts)positie van de student. Deze wijzigingen zullen dan via de website van de Rijksuniversiteit Groningen en via de Extrapagina en de RUG-berichten van de Universiteitskrant (UK) bekend worden gemaakt. Het belang van het Studentenstatuut Alle studenten worden geacht op de hoogte te zijn van de inhoud van het Studentenstatuut. Als je je niet houdt aan de plichten die uit het statuut voortvloeien, heeft dat mogelijk consequenties voor je rechten, bijvoorbeeld op financiële ondersteuning uit het Afstudeerfonds. Een wet of regeling heeft per definitie een algemeen karakter. Dat geldt ook voor het Studentenstatuut. Dit betekent dat het effect in een concrete situatie en in een individueel geval niet altijd eenduidig en voorspelbaar is. Ten slotte is ‘recht’ nooit statisch, maar voortdurend in ontwikkeling. Studenten die dit studiejaar begonnen zijn, krijgen te maken met andere regelingen dan ouderejaars. Zorg er dus altijd voor dat je je goed laat informeren door jouw faculteit en/of het Studenten Service Centrum (SSC) en lees het Studentenstatuut goed door. Onderwerpen in het Studentenstatuut Het centrale deel van het Studentenstatuut bevat nadere informatie over de rechten en plichten van de student met betrekking tot de volgende onderwerpen: - toegang en toelating tot universitaire opleidingen, - inschrijving en beëindiging inschrijving, betaling collegegeld, - het onderwijs, - de tentamens en examens, - financiële ondersteuning in geval van overmacht of bijzondere omstandigheden, - medezeggenschap, - gedragsregels, - rechtsbescherming, klachten-, bezwaar- en beroepsprocedures.

3.11 Studielastmodel De studielast of studieomvang van een onderdeel is de tijd die een ‘normstudent’ fulltime nodig heeft om dat onderdeel met goed gevolg af te sluiten. Full time betekent: 8 uur per dag, 5 dagen in de week. De studielast wordt uitgedrukt in European Credit points (EC). Eén (studie)jaar = 1680 (studie)uren = 60 EC. 1 EC = 28 uren studie. Een onderdeel met een studielast van 5 EC veronderstelt dan 5 x 28 = 140 uren studie.

3.12 Studiekosten 47

In de studielast van een cursus wordt begrepen: 1. colleges: het aantal uren dat deze in beslag nemen gedurende de cursusperiode; 2. literatuur: • 1 à 2 blz. p.u. voor sterk wiskundig/formele/logische literatuur • 3 blz. p.u. voor literatuur van hogere dan gemiddelde moeilijkheidsgraad • 5 blz. p.u. voor literatuur van gemiddelde moeilijkheidsgraad • 7 blz. p.u. voor vlotter leesbare/populairder literatuur 3. tentamen: bij invoering van een traditioneel tentamen worden daarop betrekking hebbende extra activiteiten verzameld (bestudering collegedictaten, maken van uittreksels/overzichten, repetitie- en ‘stamp’ werk e.d.). Dit sluit aan bij het studeergedrag in traditionele programma’s waarbij studenten vrijwel onvermijdelijk 2-5 dagen ‘een tentamen leren’. De norm is daaraan gerelateerd: 20-40 uur, afhankelijk van moeilijkheidsgraad, hoeveelheid stof, activiteiten en eisen. 4. opdrachten: per opdracht wordt vastgesteld de hoeveelheid tijd die men daaraan maximaal dient te besteden. Dit varieert van eenvoudige huiswerkopdrachten van 1 à 2 uur tot korte referaten of essays van enkele bladzijden (max. 8 uur). 5. tentamenvervangende opdrachten of eindwerkstuk: een complex van tentamenvervangende opdrachten of (een) tentamenvervangend(e) werkstuk(ken) kent dezelfde studielast als een tentamen. In de regel 20-40 uur, afhankelijk van hierboven genoemde factoren.

3.12 Studiekosten De RUG kent een Prijsbeleid Studiekosten. Deze regeling beoogt beheersing van de studiekosten (kosten voor boeken, readers, divers studiemateriaal), zodat die de component ‘studiekosten’ in het budget van de studiefinanciering niet te boven gaan. Men is dus niet meer geld aan studiemateriaal kwijt, dan de Minister ter beschikking stelt. Voor het studiejaar 2009-2010 is dit ‘plafondbedrag’ - dat tevens geldt voor de Faculteit Wijsbegeerte - vastgesteld op € 660,-. Dat betekent dat in elke fase van de filosofiestudie dit bedrag per jaar meestal voldoende is voor verplichte boeken, kopieën van artikelen, readers, enzovoorts. Studenten die meer aan studiekosten betalen dan het plafondbedrag, kunnen - na overleggen van de benodigde bewijzen - de helft van het teveel betaalde terugvragen van het faculteitsbestuur. Bij de studieadviseur en de Centrale Studentenbalie van het Studenten Service Centrum is een brochure over de studiekosten en het universitaire prijsbeleid verkrijgbaar. Daar kan men ook terecht voor verdere informatie.

3.13 Studiebegeleiding De studiebegeleiding in de Faculteit is als volgt geregeld. Naast een studieadviseur (voor alle individuele studiebegeleiding) beschikt de Faculteit over mentoren, studentmentoren en tutoren, die in verschillende fasen van de studie ingezet worden. Voor masterstudenten en voor studenten van de educatie master zijn aparte mentoren beschikbaar.


Studiejaar 2009-2010: tutor Wijsbegeerte v.e. wetenschapsgebied Mentor master en master Filosofie en Educatie Tutoren Researmaster

: dr. Fred Keijzer : dr. Frank Hindriks : alle docenten

Taakverdeling Studieadviseur, mentoren, studentmentoren en tutoren 1. De studieadviseur is er voor alle studenten en geeft informatie en adviezen over toelating, inschrijving, studiemogelijkheden en –planning, minoren, buitenlands verblijf, hulpverlenende instanties e.d. 2. De mentoren ondersteunen de studenten met (inhoudelijke) vragen over de studie en geven waar nodig begeleiding bij planning, vakkenkeuze en buitenlands verblijf. 3. de studentmentoren maken de eerstejaarsstudenten wegwijs in de studie en de faculteit 4. De tutoren in de Researchmaster ondersteunen de studenten inhoudelijk bij de afronding van hun studie.

3.14 Evaluatie van het onderwijs door studenten De faculteit vindt het belangrijk dat het onderwijs mede door studenten geëvalueerd wordt. Alle colleges worden geëvalueerd. Op grond van de verkregen informatie van studenten gaat de commissie na of verdere stappen dienen te worden genomen. Een verslag van de evaluatie wordt doorgezonden aan de docent. Desgevraagd dient de docent op door de commissie aangegeven punten schriftelijk te reageren. De commissie kan aan de docent vragen om een college op een aantal punten te herzien (bijvoorbeeld met betrekking tot de wijze waarop het college is georganiseerd, de hoeveelheid literatuur, de wijze van tentamineren e.d.). Jaarlijks wordt een door de Opleidingscommissie opgesteld eindverslag door het Bestuur en de Faculteitsraad besproken. Het bestuur kan op grond van adviezen van de commissie of van de raad wijzigingen aanbrengen in het onderwijsprogramma.

3.15 Klachten Individuele klachten Met individuele klachten betreffende de verzorging of de organisatie van het onderwijs kunnen studenten in eerste instantie terecht bij de studieadviseur, die tevens ambtelijk secretaris is van de Examencommissie. Tegen een besluit van de Examencommissie (of van een docent, of van het bestuur) kan de student in beroep gaan bij het College van Beroep voor de Examens. Zie hierover hoofdstuk 10 van het instellingsdeel van het Studentenstatuut. College van Beroep voor de Examens (Oude Boteringestraat 44) Postbus 72 9700 AB Groningen Met klachten over de veiligheid van het gebouw, over ongezonde werksituaties of studieomstandigheden kunnen personeel en studenten terecht bij de portefeuillehouder bedrijfsvoering in het bestuur, die de eindverantwoordelijkheid draagt voor de uitvoering

3.16 Facultaire computerfaciliteiten 49

van de arbeidsomstandighedenwet (Arbo-wet) en voor de milieuzorg in het Filosofisch Instituut. Collectieve klachten Indien de faculteit niet of onvoldoende haar verplichtingen nakomt om studenten in staat te stellen hun studie ongestoord te doen verlopen, kan door studenten het collectief recht van beklag worden uitgeoefend. Volgens het faculteitsregelement kan dit recht worden uitgeoefend door 30% van de feitelijk bij een in de vorige zin bedoelde situatie betrokken studenten en, waar het gemeenschappelijke voorzieningen betreft, door tenminste 15 studenten. Het beklag wordt schriftelijk ingediend bij de decaan van de faculteit. Voor nadere details over dit collectieve recht zij verwezen naar hoofdstuk 8 van het faculteitsreglement, dat beschikbaar is op de administratie.

3.16 Facultaire computerfaciliteiten De Faculteit der Wijsbegeerte beschikt over een netwerk van computers. Frontofficemedewerker is Hauke de Vries, kamer 0005, tel. 3636146 (‘s middags). Filosofie-studenten kunnen gebruik maken van de PC’s en de laserprinter die in de speciaal voor hen bestemde computerzaal (zaal 0007) staan opgesteld. Hulp bij het inloggen kan gegeven worden door de Frontoffice-medewerker. Ga bij zijn afwezigheid in dringende gevallen naar de Servicedesk van de Faculteit der Letteren (Harmonie gebouw), waar je op vertoon van je studentenkaart een nieuw wachtwoord kunt aanvragen. De Frontoffice-medewerker kan ook behulpzaam zijn bij incidentele vragen over faciliteiten en toepassingen. Dit laatste echter slechts nadat je eerst zelf de hulp-functies van de betreffende toepassing hebt geraadpleegd. Voor uitgebreide instructies over het gebruik van de PC en verschillende toepassingen kun je terecht bij het Centrum voor Informatietechnologie (CIT) van de universiteit, waar diverse cursussen voor studenten verzorgd worden.

3.17 Fonds voor vernieuwende initiatieven in het onderwijs (VIO) Het Bestuur nodigt studenten en docenten uit voorstellen in te dienen die in aanmerking kunnen komen voor een donatie uit het Fonds voor Vernieuwende Initiatieven in het Onderwijs. Voorwaarden voor deelname: • Het moet gaan om nieuwe initiatieven op het gebied van onderwijs. Te denken valt aan bijzondere activiteiten rond een bestaand college, stimulering van een spontaan ontstane leesgroep met ondersteuning van een assistent, het uitnodigen van een bijzondere gastspreker, de organisatie van een congres of seminar, etc. • Bij het initiatief moeten zowel studenten als docenten betrokken zijn. Het voorstel moet worden ingediend door tenminste een student en een docent van de Faculteit Wijsbegeerte. • De activiteit moet plaatsvinden in het academisch jaar 2009-2010


Hoe indienen Studenten en docenten kunnen het gehele jaar een voorstel indienen bij het faculteitsbestuur (via postvak op het secretariaat). Voor vragen e.d. kan men contact opnemen met Jorine Janssen (tel 3636171 of e-mail [email protected]).

3.18 Fonds voor incidentele activiteiten van studenten (IAS) Het bestuur van de faculteit stelt een extra subsidie te beschikking voor studenten die in 2009-2010 een groot internationaal congres willen bezoeken. Voorwaarden voor deelname • Studenten die in 2009-2010 een internationaal congres in het buitenland willen bijwonen kunnen subsidie aanvragen voor de reis- en verblijfskosten en voor eventuele inschrijfkosten. De subsidie is kostendekkend *) indien de student een voordracht houdt. Indien de student geen voordracht houdt wordt maximaal 50% van de kosten vergoed. • Studenten die in 2009-2010 een internationaal congres in Nederland willen bezoeken kunnen ook voor subsidie in aanmerking komen. De subsidie is bestemd voor de reis- en (eventueel) verblijfskosten en voor eventuele inschrijfkosten. De subsidie is kostendekkend *) indien de student een voordracht houdt. Indien de student geen voordracht houdt wordt maximaal 50% van de kosten vergoed. • De subsidieaanvraag moet ondersteund worden door een docent van de Faculteit Wijsbegeerte. • De subsidieaanvraag moet vergezeld gaan van een begroting. Uitkering vindt plaats op basis van declaraties achteraf. Indien nodig kan een voorschot worden verleend. • Het congresbezoek moet in het academisch jaar 2009-2010 plaatsvinden. Hoe indienen Studenten kunnen het gehele jaar een aanvraag indienen bij het Faculteitsbestuur (via postvak op het secretariaat). Voor vragen kan men contact opnemen met Jorine Janssen (tel. 3636171 of e-mail [email protected]). De aanvraag moet uiterlijk 6 weken voor vertrek zijn ingediend. Toewijzing Het maximaal beschikbare bedrag voor dit fonds is € 1500,- per jaar. *) Het faculteitsbestuur kan bij overschrijding van dit bedrag besluiten tot een lagere toekenning van de aangevraagde subsidie.

3.19 Studeren in het buitenland Een deel van je studie in het buitenland volgen kan heel leuk, interessant en nuttig zijn, mits je dit goed voorbereid hebt. Meestal vergt dat behoorlijk wat tijd, dus begin daar vroeg mee! Als je bijvoorbeeld in het derde jaar van je studie een semester naar het buitenland wilt, kun je het best aan het begin van het tweede jaar al informatie gaan zoeken over de belangrijkste punten: • Waar wil ik heen gaan? Welke universiteit? • Welke periode is het meest geschikt? Hoe is het studiejaar ingedeeld? • Welke vakken kan ik daar volgen?

3.19 Studeren in het buitenland 51

• •

Geeft de examencommissie toestemming die vakken in mijn programma te laten meetellen? Kan ik een beurs krijgen?

Het is mogelijk om specialisatievakken uit de bachelor of de master in het buitenland te volgen, maar deze moeten qua niveau en studierichting in het studieprogramma passen. Alle vakken moeten van tevoren voorgelegd worden aan de examencommissie, alleen dan is er de garantie dat de vakken mee kunnen tellen in het studieprogramma! De examencommissie heeft voor deze beoordeling gegevens nodig over het niveau, de literatuur en de studielast van het vak. Er zijn verschillende manieren om je verblijf in het buitenland te regelen en te financieren: Bestaande uitwisselingsprogramma’s binnen de RUG Uitwisselingsprogramma’s komen voort uit de officiële (bilaterale of multilaterale) samenwerkingsovereenkomsten tussen de RUG en buitenlandse universiteiten. De uitwisselingen worden mogelijk gemaakt door een stelsel van aanvullende studiebeurzen, gefinancierd door de Europese Unie of door de RUG zelf. Het voordeel van een uitwisselingsprogramma is dat er al studieplaatsen en studentenbeurzen beschikbaar zijn. Ook is het niveau van de ontvangende universiteit gewaarborgd. Vaak zijn er afspraken gemaakt inzake het collegeld; een uitwisselingsprogramma gaat er veelal vanuit dat een instelling evenveel studenten ontvangt als uitzendt zodat de uitwisselingsstudent geen collegegeld hoeft te betalen. Het programma voor de internationalisering van de RUG is het Marco Polo Fonds en geldt in principe wereldwijd; het belangrijkste EU-programma voor de internationalisering van het onderwijs is Socrates/Erasmus en geldt binnen de landen van de EU. Voor een overzicht van deelnemende instellingen zie: www.rug.nl/corporate/universiteit/samenwerking/internationaal Marco Polo beurzen worden alleen verstrekt wanneer het bezoek zorgvuldig is voorbereid en de student aan bepaalde eisen voldoet. • De student dient ingeschreven te staan als degree student voor een bachelor of masteropleiding. Bachelor studenten dienen tenminste de eerste twee studiejaren te hebben afgerond alvorens zij voor een Marco Polo beurs in aanmerking komen. • Goedkeuring van het studieverblijf word vóóraf door de studieadviseur gegeven. Deze goedkeuring is tevens gebaseerd op de studieprestaties van de student, blijkend uit de studieresultaten en studieduur. • Toezegging van begeleiding/monitoring moet aanwezig zijn, zowel vanuit de eigen opleiding als vanuit de gastinstelling (bv uitnodigingsbrief of "learning agreement"). • De faculteit toetst of de student een gedegen kennis van de taal (voertaal bij de gastinstelling) en cultuur van het te bezoeken land heeft en zich op het verblijf heeft voorbereid. • de student dient binnen een maand na terugkomst een kopie van het reisbiljet (of instapkaart) en een kort verslag in te leveren, almede een bewijs waaruit blijkt dat de student in het buitenland een bepaald aantal studiepunten heeft behaald. • De RUG behoudt zich het recht voor om de beurs niet uit te betalen indien de student veel korter in het buitenland blijft dan was voorzien of naar het oordeel van de examencommissie in gebreke is gebleven ten aanzien van de studieprestaties.


Bilaterale overeenkomsten van de faculteit met zusterfaculteiten De faculeit Wijsbegeerte heeft met vier zusterfaculteiten afspraken gemaakt inzake de uitwisseling van studenten te weten: - Humboldt, Universtität zu Berlin, Duitsland - Universität Bremen, Duitsland - UNAM, Mexico - Universiteit Gent, België - Uppsala Universitet, Zweden - Université Paul Valéry, Montpellier, Frankrijk - Universitat de Valencia, Spanje - Central European University, Budapest, Hongarije Hiermee is het niveau van de te volgen vakken gegarandeerd en zijn er studieplaatsen. Beursprogramma’s Naast instanties als de Europese Unie en de Nederlandse overheid zijn er ook bedrijven, stichtingen en particulieren die via diverse programma’s beurzen beschikbaar stellen voor studenten die een stage of een deel van hun studie in het buitenland willen volgen. Voor beurzen die onder de NUFFIC vallen zie: www.wilweg.nl en kijk onder financiering, beursprogramma’s. In Groningen kun je terecht bij de infotheek voor Studie en Beroep (Studenten Service Centrum, Uurwerkersgang 10) voor informatie over een groot aantal particuliere fondsen. Ook vind je op www.beursopener.nl nog een grote diversiteit aan mogelijke beurzen. Universiteiten zonder een contract met de RUG Het is ook mogelijk om te studeren aan een universiteit waarmee de RUG geen contract heeft afgesloten. Er dient dan op een andere manier, bv. via een docent, contact te worden gelegd met de uitgekozen universiteit. Vervolgens moet een aantal zaken geregeld worden, waaronder: -toestemming om als buitenlandse student vakken te volgen, -betaling van (een gedeelte van) het collegegeld -vaststellen dat het te volgen onderwijs van voldoende niveau is (examencommissie) Waarschuwing: als er geen contract met de ontvangende universiteit is afgesloten, is het niveau niet gewaarborgd. Dit kan grote teleurstellingen opleveren. Zorg dus dat je van tevoren je studieprogramma goedgekeurd krijgt en dat je zeker weet dat de vakken die je wil gaan volgen ook echt aangeboden zullen worden. Onzekerheid hierover resulteert vaak in studievertraging. Studiefinanciering Bij het Steunpunt Studiefinanciering (Kemkensberg 4) kun je informatie krijgen over het meenemen van je studiebeurs tijdens je verblijf in het buitenland. Ook is het mogelijk voor de periode dat je in het buitenland studeert restitutie aan te vragen voor je bijdrage voor de OV-jaarkaart die op je beurs wordt ingehouden.


Waarschuwing: een verblijf in het buitenland kan duur zijn. Zo betaal je bijvoorbeeld in New York zo’n $ 1000,- voor woonruimte of in Engeland ₤ 8000,- collegegeld. Zowel voor informatie over uitwisselingsprogramma’s, beurzen, contracten enz. en voor vragen over de invulling van het studieprogramma (en voor indiening van een verzoek tot goedkeuring door de examencommissie) kun je terecht bij de studieadviseur: Katherine Gardiner, kamer 015.

54 5 Programma’s en cursussen


5 Programma’s en cursussen De faculteit kent de volgende masteropleidingen: Masteropleiding Wijsbegeerte • Voltijds, zie p. 56 • Deeltijds, zie p. 83 Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied • Voltijds, zie p. 67. • Deeltijds, zie p. 83. Researchmaster opleiding Philosophy • Voltijds, zie p. 76. • Deeltijds, zie p. 83. Masteropleiding Filosofie en Educatie Tweejarige masteropleiding inclusief lerarenopleiding. Zie p. 73.

56 6 Masteropleiding Wijsbegeerte

6 Masteropleiding Wijsbegeerte 6.1 Algemeen Toelating tot de opleiding Toegang tot de opleiding is mogelijk met een bachelordiploma in de Wijsbegeerte of een (naar het oordeel van de examencommissie) gelijkwaardig getuigschrift. Ook een bachelordiploma in de Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied geeft toegang. Toelating tot de afstudeerspecialisaties en de colleges Om toegelaten te worden tot een afstudeerspecialisatie moet je in de bachelor tenminste al tweederdejaarsvakken van de betreffende specialisatie (vakgroep) hebben afgerond. Zie voor de precieze formulering van de toelatingseisen paragraaf 4 van de onderwijsen examenregeling die in deze gids is opgenomen N.B.: De colleges van de masteropleidingen aan de Faculteit Wijsbegeerte worden in principe gegeven in het Engels. Zie de betreffende regeling op p. 41. De masteropleiding Wijsbegeerte wordt verzorgd in voltijdse (één jaar) en deeltijdse (twee jaar) vorm en heeft een omvang van 60 EC. De opleiding kent twee varianten, een literatuurvariant en een stagevariant.

6.2 Varianten Literatuurvariant De literatuurvariant omvat de volgende onderdelen: 1. Zes mastervakken (van 5 EC elk), waarvan tenminste vier binnen de door de student te kiezen afstudeerrichting: De opleiding kent drie afstudeerrichtingen: - Geschiedenis van de filosofie - Praktische filosofie en Ethiek - Theoretische filosofie De vakken kunnen worden gekozen uit de lijst van mastervakken van de vakgroepen. De lijst is in deze gids opgenomen als bijlage bij de Onderwijs- en examenregeling van de Masteropleiding Wijsbegeerte en staat ook op pagina 58. 2. Literatuuropdracht (5 EC). 3. Scriptie (25 EC )

6.2 Varianten 57

Schematisch: e

e

e

e

1 kwartaal

2 kwartaal

3 kwartaal

4 kwartaal

mastervak (5 EC) mastervak (5 EC) literatuuropdracht (5 EC)

mastervak (5 EC) mastervak (5 EC)

mastervak (5 EC) mastervak (5 EC) scriptie

(25 EC)

Afstudeerproject: De literatuuropdracht en de scriptie kunnen tezamen als afstudeerproject van 30 EC worden opgevat. Dit is echter niet verplicht. De student kan er voor kiezen, de literatuuropdracht als een aparte literatuurstudie (bij een docent naar eigen keuze) af te ronden. Stagevariant De stagevariant omvat de volgende onderdelen: 1. Zes mastervakken (van 5 EC elk), waarvan tenminste vier binnen de door de student te kiezen afstudeerrichting: De opleiding kent drie afstudeerrichtingen: - Geschiedenis van de filosofie - Praktische filosofie en Ethiek - Theoretische filosofie De vakken kunnen worden gekozen uit de lijst van mastervakken van de vakgroepen. De lijst is in deze gids opgenomen als bijlage bij de Onderwijs- en examenregeling van de Masteropleiding Wijsbegeerte en staat ook op pagina 58. 2. Stage (20 EC) 3. Scriptie (10 EC ) Schematisch: e

e

1 kwartaal

2 kwartaal

mastervak (5 EC) mastervak (5 EC) mastervak (5 EC)

mastervak (5 EC) mastervak (5 EC) mastervak (5 EC)

e

e

3 kwartaal

4 kwartaal

stage (20 EC)

scriptie (10 EC)

Afstudeerproject: Stage en scriptie mogen desgewenst tezamen opgevat worden als een afstudeerproject van 30 EC, maar dat hoeft niet. Met afstudeerproject wordt bedoeld, dat de scriptie (van 10 EC) aansluit bij de stage, of er zelfs het resultaat van is. Uiteraard moet in dat geval wel worden voldaan aan de eisen die voor beide studieonderdelen afzonderlijk worden gesteld. Ter afronding van de stage moet hoe dan ook een stageverslag worden geschreven, dat niet kan dienen als scriptie. Wel als een voorbereiding daarop. Om mogelijkheden en onmogelijkheden van een afstudeerproject in het vizier te krijgen is het uiteraard verstandig en sterk aan te bevelen dat de student al in een heel vroeg stadium in contact treedt met de stagecoördinator en eventueel de beoogde scriptiebegeleider. Meer informatie over de stage staat op p. 60.


6.3 Overzicht mastercolleges De gedetailleerde gegevens van de cursussen staan in hoofdstuk 16 Studieonderdelen, vanaf pagina 154. De nummering in de tabel coorespondeert met de nummering in dat hoofdstuk. Ook is de betreffende pagina weergegeven.

Nummer

Kwartaal Mastervakken Geschiedenis van de Filosofie: 1 Kant and Schopenhauer on art 2 *Wittgensteinand the philosophy of mind 2 Aristotle on Science and Reality 3 *Heideggers Being and Time 4 Paul Ricoeur on Narrative Identity

15 (p.141) 36 (p.153) 2 (p.131) 12 (p.139) 22 (p.144)

Mastervakken Ethiek en Praktische Filosofie 1 *Pragmatism 1 *Moral Psychology 2 Utilitarianism 2 *Cyberspace: intellectual property rights 3 Universalism and Relativism 2 *Social Justice and Recognition

26 (p.147) 21 (p.144) 35 (p.152) 7 (p.135) 34 (p.151) 29 (p.148)

Mastervakken Theoretische Filosofie: 1 Philosophy of argumentation 1 Believes, probability and uncertainty 1 *Caput Philosophical Logic: Logics of Information Change 2 *Philosophy of Neuroscience 2 Statistics and causality 3 Embodied and embedded cognition 3 *Caput Philosophical Logic: Logics of Actions and Obligations 3 *Caput Philosophical Logic: First-order Modal Logic 3 Multi Agent systems (bij KI) 4 Dynamic interactive belief revision

24 (p.145) 3 (p.132) 6 (p.134) 25 (p.146) 31 (p.149) 9 (p.137) 5 (p.134) 4 (p.133) 8 (p.136)

Cursussen met een * zijn primair bestemd voor studenten van de masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied, maar kunnen ook gekozen worden door studenten van de masteropleiding Wijsbegeerte.

6.4 Master Wijsbegeerte: Geschiedenis van de Filosofie 59

6.4 Master Wijsbegeerte: Geschiedenis van de Filosofie Studenten die een GF bachelor of een bachelor met twee GF derdejaarsvakken hebben afgerond, worden toegelaten tot het masterprogramma van de vakgroep. Net als in de bachelor biedt GF colleges aan op het gebied van vier specialisaties: (a) Premoderne Filosofie (b) Moderne Filosofie (c) Filosofie in relatie tot de ontwikkeling van de gedrags- en cognitiewetenschappen (d) Metafysica en haar geschiedenis Studenten benaderen een docent van de vakgroep voor begeleiding bij de afstudeerscriptie. De scriptievoorstellen worden in de vakgroep besproken.

6.5 Master Wijsbegeerte: Praktische Filosofie en Ethiek Inschrijving en Studiebegeleiding De afstudeervariant Praktische Filosofie wordt verzorgd door de vakgroepen Ethiek en Praktische Filosofie. Studenten die tijdens de Masterfase kiezen voor Praktische Filosofie als afstudeervariant, dienen zich aan te melden bij de secretaris van de vakgroep. Een en ander geldt ook voor bovenbouwstudenten, alsmede voor wijsgeren van een wetenschapsgebied die veel onderdelen bij de vakgroep volgen. Na aanmelding komt men tevens op de verzendlijst van de vakgroep te staan, bijvoorbeeld voor de nieuwsbrief. Opleiding De afstudeerrichting Praktische Filosofie bestaat uit zes mastervakken van elk 5 EC. In het tweede semester kan de student kiezen uit twee varianten. De eerste variant bestaat uit een stage (20 EC) plus een (in de meeste gevallen) daaraan gekoppelde scriptie (10 EC), de tweede variant bestaat uit een literatuuropdracht (5 EC), die voorbereidt op het schrijven van een scriptie (25 EC). Voor de stageregeling zie p.60.

6.6 Master Wijsbegeerte: Theoretische Filosofie Wie vragen heeft over theoretische filosofie als specialisatie in de bachelor, kan met de vakgroepsecretaris of met een van de andere docenten contact opnemen.


6.7 Stage Let op: wie in de bachelor al een stage heeft gevolgd, kan in de master niet nog eens een stage opnemen! coördinator: Vakcode Docent Toelichting

Procedure

Onderwijsvorm Toetsvorm Studielast

Dr. J.A. Harbers FI024STA Door de student te benaderen, in overleg met de coördinator Het lopen van een stage heeft tot doel de student arbeidservaring als filosoof te laten op doen buiten een Filosofisch Instituut. Een stage kan bestaan uit het doen van filosofisch onderzoek, maar ook uit andere taken. Wel moeten deze werkzaamheden zo veel mogelijk voortvloeien uit een vraag vanuit de stageverlenende instelling en bovendien daar worden uitgevoerd. De praktische begeleiding van de stagiaire is in handen van een begeleider binnen de stageverlenende instelling, de inhoudelijke begeleiding in die van een docent van onze faculteit. Voorbeelden van mogelijke stageplaatsen zijn de redacties van filosofische tijdschriften, uitgeverijen, ziekenhuizen, emancipatiecommissies, bedrijven, Studium Generales, ambtelijke afdelingen voor wetenschapsbeleid, etc. Van de stageverlenende instelling hangt af of een tegemoetkoming in de (reis)kosten mogelijk is. Bij de stagecoördinator is op aanvraag het Stage-reglement verkrijgbaar met daarin meer uitgebreide informatie. Het reglement staat ook op de facultaire website. Houd er rekening mee dat het vinden van een stageplaats soms drie maanden kan vergen. Wie een stage wil gaan doen, wordt dringend aangeraden zo spoedig mogelijk contact op te nemen met de stagecoördinator, om ideeën op te doen, om al bestaande plannen ter goedkeuring voor te leggen of om op een andere manier hulp te krijgen. Is eenmaal een stageplaats gevonden, dan wordt een stagecontract afgesloten tussen de student, de begeleider vanuit de stageverlenende instelling en de begeleidende docent. De faculteit is de student op allerlei manieren behulpzaam bij het vinden van een stageplaats, maar kan daarvoor uiteraard geen garantie geven. Individuele begeleiding Schriftelijk eindverslag 20 EC

6.8 Masterscriptie en examen De scriptie vormt de afronding van de masteropleiding en is daarbinnen een verplicht onderdeel. De door de faculteit vastgestelde eindtermen van de masterscriptie zijn als: Door de masterscriptie laat de student zien, in straat te zijn om • zelfstandig onderzoek op het terrein van de wijsbegeerte, dan wel wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied te verrichten, en hier schriftelijk over te rapporteren;

6.8 Masterscriptie en examen 61

•

• • • • • • • •

blijk te geven van voldoende kennis, inzicht en vaardigheid op het terrein van de wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied om zelfstandig deel te kunnen nemen aan een wetenschappelijke discussie; een probleemstelling te formuleren en af te bakenen; relevant materiaal te verzamelen, bestuderen, evalueren en ordenen; een adequate onderzoeksmethode te kiezen en verantwoorden; een helder en systematisch betoog op te zetten; bibliografische vaardigheden toe te passen; conclusies uit eigen onderzoek te kunnen trekken; een originele bijdrage aan het vakgebied te leveren; over de verschillende aspecten van de scriptie ook mondeling te communiceren.

Masterscriptie, scriptiebespreking, examen

Omvang en plaats van de scriptie De scriptie vormt de afronding van de masteropleiding (Wijsbegeerte of Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied) en is daarbinnen een verplicht onderdeel. Literatuurvariant

Stagevariant

De literatuurvariant wordt afgesloten met een literatuuropdracht en een scriptie. De scriptie heeft een studielast van 25 EC en een omvang van doorgaans 50 70 pp. A4 (22.000 - 30.000 woorden) Literatuuropdracht en scriptie kunnen tezamen als afstudeerproject van 30 EC worden opgevat. Dit is echter niet verplicht. De student kan er voor kiezen, de literatuuropdracht als een aparte literatuurstudie (bij een andere docent, naar eigen keuze) af te ronden. In dat geval hoeft de scriptie niet aan te sluiten bij de literatuuropdracht.

De stagevariant wordt afgesloten met een stage en een scriptie. De scriptie heeft een studielast van 10 EC en een omvang van doorgaans 20 - 25 pp. A4 (9.000 - 11.000 woorden). Stage en scriptie kunnen tezamen als afstudeerproject van 30 EC worden opgevat. De scriptie kan echter ook los van de stage worden geschreven. Met afstudeerproject wordt bedoeld, dat de scriptie aansluit bij de stage, of er zelfs het resultaat van is. Uiteraard moet in dat geval wel worden voldaan aan de eisen die voor beide studieonderdelen afzonderlijk worden gesteld. Het stageverslag dat ter afronding van de stage wordt geschreven, kan dienen als voorbereiding op de scriptie. Om mogelijkheden en onmogelijkheden van een afstudeerproject in het vizier te krijgen doet de student er verstandig aan om al in een heel vroeg stadium in contact te treden met de stagecoördinator en eventueel de beoogde scriptiebegeleider


De begeleiding van de scriptie

Literatuurvariant

Stagevariant

Bij het schrijven van de scriptie worden vanaf het begin een eerste en tweede begeleider betrokken, in de eindfase ook nog een toegevoegd beoordelaar. - Als eerste begeleider (aan te zoeken door de student) kunnen optreden: leden van de wetenschappelijke staf (wetenschappelijk personeel in vaste dienst, dan wel in tijdelijke dienst met uitzicht op een vaste aanstelling aan de Faculteit Wijsbegeerte) en hoogleraren uit andere faculteiten die een een nevenbenoeming hebben aan de Faculteit Wijsbegeerte. - Als tweede begeleider (aan te zoeken door eerste begeleider en student) kunnen optreden: leden van het wetenschappelijk personeel (waaronder hier mede wordt verstaan aio’s en postdocs die aan de faculteit werkzaam zijn). De Examencommissie kan ook externe deskundigen die al dan niet aan een universiteit werkzaam zijn als tweede begeleider toelaten. Dat laatste is zelfs algemene regel bij Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied, waarbij de tweede begeleider afkomstig is uit de thuisfaculteit, tenzij de eerste begeleider en de student van oordeel zijn dat van deze regel moet worden afgeweken.

De scriptie komt tot stand onder begeleiding van één docent van de Faculteit Wijsbegeerte. In de eindfase is er ook een toegevoegd beoordelaar bij betrokken. Als begeleider (aan te zoeken door de student) kunnen optreden: leden van de wetenschappelijke staf (wetenschappelijk personeel in vaste dienst, dan wel in tijdelijke dienst met uitzicht op een vaste aanstelling aan de Faculteit Wijsbegeerte) en hoogleraren uit andere faculteiten die een nevenbenoeming hebben aan de Faculteit Wijsbegeerte.

Het schrijven van de scriptie De scriptie wordt geschreven in de Nederlandse taal, tenzij de student zelf, en met instemming van de begeleider(s), anders beslist. Sommige docenten hebben ter inzage een ‘kaartenbak’ met onderwerpen of probleemstellingen voor scripties. Wie dat wil, kan hieruit een keuze maken. De kaartenbak kan echter ook gebruikt worden om op een idee te komen voor een eigen onderwerp. Uiteraard staat het een ieder vrij, zonder kaartenbak zelf een onderwerp aan te dragen. Voordat een student aan de scriptie begint, moeten er duidelijke schriftelijke af-


spraken zijn gemaakt met de begeleider over de volgende punten: het onderwerp, de opzet en aanpak van de scriptie de regelmaat van begeleiding een werkplan met tijdspad; tussentijdse deadlines voor delen van de scriptie een streefdatum voor de beëindiging van de scriptie.

Studenten die in het studiejaar 2009-2010 willen afstuderen (dus vóór 1 september 2010), dienen de eindversie van de scriptie uiterlijk op de laatste dag van het tweede semester bij de begeleider te hebben ingeleverd. Als deze versie niet als eindversie door de begeleider wordt goedgekeurd, of als de eindversie later wordt ingeleverd, mag de student er niet meer op rekenen, nog in het lopende studiejaar af te kunnen studeren.

De beoordeling van de scriptie (7 tot 5 weken vóór de streefdatum) Literatuurvariant

Stagevariant

Als de beide begeleiders de scriptie hebben goedgekeurd, geven zij dat door aan de onderwijsadministratie. Vervolgens zoeken zij een extra (hierna aan te duiden als ‘toegevoegd’) beoordelaar. Als toegevoegd beoordelaar (aan te zoeken door de beide begeleiders) kunnen optreden: leden van de wetenschappelijke staf (wetenschappelijk personeel in vaste dienst, dan wel in tijdelijke dienst met uitzicht op een vaste aanstelling). De toegevoegd beoordelaar is lid van een andere vakgroep - binnen de Faculteit Wijsbegeerte - dan die van de eerste begeleider.

Als de begeleider de scriptie heeft goedgekeurd, geeft hij of zij dat door aan de onderwijsadministratie. Vervolgens zoekt de begeleider in overleg met de student een extra (hierna aan te duiden als ‘toegevoegd’) beoordelaar.


De toegevoegd beoordelaar toetst de scriptie binnen twee weken op het criterium aanvaardbaar / onaanvaardbaar. Komt de toegevoegd beoordelaar met redenen omkleed tot de kwalificatie ‘onaanvaardbaar’, dan onderhandelen de begeleider(s), de student en de toegevoegd beoordelaar over een mogelijke verbetering van het product. Levert deze onderhandeling naar de mening van één der betrokkenen geen afdoende resultaat op, dan wordt het probleem voorgelegd aan de examencommssie, die naar bevind van zaken handelt. Als de scriptie aanvaardbaar is, geeft de toegevoegd beoordelaar, dan wel de Examencommissie, dat door aan de onderwijsadministratie. De datum waarop de begeleider(s) de scriptie heeft (hebben) goedgekeurd is mits de toegevoegd beoordelaar de scriptie eveneens heeft goedgekeurd - de datum die op de bul mag worden gezet, dus de afstudeerdatum. Indien een toegevoegd beoordelaar aan het eind van een studiejaar, dus vóór 1 september, een scriptie heeft goedgekeurd, hoeft de student zich in het volgende studiejaar niet meer in te schrijven, ook al vindt de scriptiebespreking en het examen plaats in september of oktober.

De voorbereiding van de scriptiebespreking en het examen (5 weken vóór de streefdatum) Vanaf het moment dat de toegevoegd beoordelaar het fiat heeft gegeven, kan het examen worden aangevraagd en kan de openbare scriptiebespreking worden georganiseerd. De student en de begeleider(s) stellen de datum en het tijdstip van de scriptiebespreking en het examen vast. De student geeft de datum en het tijdstip door aan de onderwijsadministratie. Vóórdat het examen wordt aangevraagd neemt de student contact op met de studieadviseur (die tevens ambtelijk secretaris van de Examencommissie is), om na te gaan of aan alle vereisten van het onderwijsprogramma is voldaan. Datum en tijdstip van scriptiebespreking en examen worden door de student in overleg met de begeleider(s) vastgesteld (onder het voorbehoud van goedkeuring van de scriptie door de toegevoegd beoordelaar) en doorgegeven aan de onderwijsadministratie, die er voor zorgt dat in het Academiegebouw een zaal wordt gereserveerd voor het examen en dat de uitnodigingen voor het examen verzonden worden. De student levert een samenvatting van de scriptie in die niet langer mag zijn dan een half A4. De samenvatting wordt opgenomen in de aankondiging van de scriptiebespreking die wordt verzonden aan alle stafleden en de studenten van de betreffende vakgroep. In deze aankondiging zijn opgenomen: datum van de bespreking, tijd en plaats; titel van de scriptie, korte toelichting op het scriptie-onderwerp en naam van de student en begeleider;


een aangehecht reserveringstrookje voor de scriptie. Tevens komt er een intekenlijst te hangen op het publicatiebord.

Scriptie naar de drukker (3 weken vóór de streefdatum) Aangeschrevenen en anderen hebben tot 14 dagen na de aankondiging gelegenheid in te tekenen op de scriptie, via het reserveringsstrookje of op de intekenlijst op het publicatiebord. De student heeft eveneens tot 14 dagen na de aankondiging gelegenheid, bij de onderwijsadministratie de scriptie reproductiegereed in te leveren, d.w.z. reproduceerbaar (camera-ready) en van een omslag voorzien met daarop tenminste vermeld: titel auteur 'Faculteit Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen' maand en jaar waarin de scriptie werd goedgekeurd de naam van de begeleider(s) en van de toegevoegd beoordelaar Aan het eind van de scriptie wordt een blad toegevoegd dat de hierboven vermelde samenvatting bevat en de datum, de tijd en de plaats van de scriptiebespreking en van het examen. In overleg met de conciërge wordt bepaald hoeveel exemplaren besteld zullen worden. Dat zijn in ieder geval exemplaren voor: de begeleider(s) en de toegevoegd beoordelaar de bibliotheek de studieadviseur docenten en promovendi, bij intekening op de scriptie De overige exemplaren waarvoor is ingetekend komen, eveneens tot een maximum van € 4,50 per exemplaar, ten laste van de intekenaars. Extra exemplaren zijn voor rekening van de student. De maximum verkooopprijs is ingesteld om scripties voor studenten betaalbaar te houden. Valt de feitelijke kostprijs hoger uit (bv omdat de student de scriptie in eigen beheer reproduceert) dan dient de student het verschil zelf bij te leggen. Afhalen van de scriptie (2 weken vóór de streefdatum) Exemplaren van de scriptie kunnen bij de conciërge tijdens openingstijden van de syllabiverkoop worden afgehaald. Eindcontrôle (1 week vóór de streefdatum) De student neemt contact op met de onderwijsadministratie voor een eindcontrôle. De scriptiebespreking In de regel vinden de scriptiebespreking en het examen plaats op één dag, de scriptiebespreking in het Filosofisch Instituut, het examen (is: het in ontvangst ne-


men van de bul) in het Academiegebouw. Zowel de scriptiebespreking als het examen zijn openbaar, dus toegankelijk voor docenten, studenten, familieleden, vrienden en andere belangstellenden. Bij de scriptiebespreking zijn in elk geval de begeleider(s) en de toegevoegd beoordelaar aanwezig. De bespreking en het aansluitend cijferberaad worden voorgezeten door de (eerste) begeleider. De bespreking duurt een uur. Aan het begin van de bespreking wordt de student in de gelegenheid gesteld, een presentatie te geven van de scriptie, dan wel van de stage en de scriptie. Deze neemt maximaal 15 minuten in beslag. Na de bespreking geven de aanwezige docenten, in een besloten beraad, hun mening over het eindcijfer voor de scriptie. Iedere docent mag in de beoordeling van de scriptie de verdediging laten meetellen, maar alleen ter nadere bepaling van het oordeel over de scriptie. Aan het eind van het beraad stelt (stellen) de begeleider(s) het eindcijfer vast, waarbij niet kan worden afgeweken van de eerdere beoordeling als voldoende. De (eerste) begeleider verzorgt een tentamenbriefje waarop het behaalde resultaat wordt vermeld. Het examen Het officiële examen, dat wil zeggen de buluitreiking, vindt meestal plaats na de scriptiebespreking, in het Academiegebouw (zo mogelijk in de faculteitskamer Letteren en Wijsbegeerte). De eerste begeleider zorgt er voor dat het dossier van de student, het examenboek en de door de onderwijsadministratie ingevulde en door de examencommissie ondertekende bul op het examen aanwezig zijn. In het examenboek wordt aangetekend: de datum van het examen de naam en voornamen van de student de geboortedatum van de student de naam van de begeleider het gewogen gemiddelde cijfer, met bijbehorend predikaat (zie de Judicium regeling) de titel van de scriptie Scriptiewerkgroep Als je als student begint aan je bachelor- of masterscriptie, dan kan je je inschrijven voor de Scriptiegroep Wijsbegeerte. De Scriptiegroep Wijsbegeerte is een initiatief ter ondersteuning van studenten bij het schrijven van hun master- of bachelorscriptie, en loopt naast de begeleiding die de student krijgt van de scriptiebegeleider. De groep is op vrijwillige basis bedoeld voor alle studenten (bachelor, master, wijsgeer van een wetenschapsgebied) die tijdens het schrijven van hun scriptie een extra steuntje in de rug nodig hebben. De scriptiegroep bestaat uit maandelijkse bijeenkomsten waarop de scriptieschrijvers samenkomen in groepjes van ca 5 tot 10 studenten. Binnen deze groepjes wordt onder leiding van een PhD-student de voortgang besproken. Zo kunnen studenten elkaar helpen met de verschillende kanten van het schrijfproces. Denk hierbij aan het zoeken van literatuur, het afbakenen van het onderwerp, planningen maken, deadlines aanhouden etcetera. Voor inhoudelijk overleg is binnen de scriptiegroep ook ruimte, maar daar is in eerste instantie de begeleider voor. Studenten die beginnen met hun scriptie kunnen elk gewenst moment instromen, maar

6.9 Het getuigschrift 67

instromen aan het begin van het semester waarin de student begint met de scriptie geniet de voorkeur. Inschrijven gaat via progresswww of via een mail naar [email protected].

6.9 Het getuigschrift De student ontvangt een Nederlandse Bul en een Engels Degree Certificate, een Nederlandstalig overzicht van behaalde vakken en een Engelstalig Diploma Supplement.

6.10 Judicium regeling Het gewogen gemiddelde van alle cijfers (uitsluitend van onderdelen waarvoor een voldoende is behaald), inclusief dat van de scriptie, wordt bepaald door van elk examenonderdeel het aantal punten te vermenigvuldigen met het voor dat onderdeel toegekende cijfer, de uitkomsten hiervan op te tellen en het resultaat daarvan te delen door het totaal aantal behaalde punten van onderdelen waarvoor een cijfer (voldoende) is toegekend. (Voor elk onderdeel, behalve voor een studentassistentschap, wordt aan de Faculteit Wijsbegeerte een cijfer gegeven, predikaten als ‘voldoende’ of ‘voldaan’ worden niet toegekend.) Het judicium luidt ‘geslaagd’ als het gewogen gemiddelde minstens 5,6 is. Het judicium luidt ‘cum laude’ als het gewogen gemiddelde minstens 8½ is en voor de scriptie minstens een 8½ is toegekend. Het judicium wordt aangetekend in het examenboek. Wordt een ‘cum laude’ toegekend, dan wordt dit ook op de bul aangetekend.

68 7 Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied

7.1 Algemene inleiding Wijsbegeerte van een wetenschapsgebied 69

7 Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied 7.1 Algemene inleiding Wijsbegeerte van een wetenschapsgebied N.B.: De colleges van de masteropleidingen aan de Faculteit Wijsbegeerte worden in principe in het Engels gegeven. Zie de betreffende regeling op p. 41. Belangrijk: lees eerst de algemene inleiding over de studie Wijsbegeerte op p. 56 Voor de deeltijdse vorm van deze opleiding: zie ook p. 83.

7.2 Programma master Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied De opleiding omvat de volgende onderdelen: Eerste jaar 1. Vakken uit de Masteropleiding van het betreffende wetenschapsgebied met een gezamenlijke studielast van 30 EC. N.B.: deze vakken kunnen pas gevolgd worden ná het behalen van het bachelordiploma in dat wetenschapsgebied. 2. Zes wijsgerige mastervakken van 5 EC elk (samen: 30 EC), waarvan er twee moeten worden gekozen uit de lijst van mastervakken Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied in relatie met het eigen wetenschapsgebied. Deze lijst staat is als bijlage opgenomen bij de Onderwijs- en examenregeling van de masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied en staat ook op p. 70. vakken

studielast

vakken uit masteropleidingopleiding van het eigen wetenschapsgebied 30 zes wijsgerige mastervakken, waarvan tenminste twee uit de lijst van 30 mastervakken voor Wijsbegeerte van een wetenschapsgebied

Tweede jaar 1. Vakken uit het Masteropleiding van het betreffende wetenschapsgebied met een gezamenlijke studielast van 30 EC 2. Literatuuropdracht (5 EC) 3. Scriptie (25 EC) vakken

studielast

vakken uit masteropleiding van het eigen wetenschapsgebied literatuuropdracht scriptie

30 5 25

Afstudeerproject:


De literatuuropdracht en de scriptie kunnen tezamen als afstudeerproject van 30 EC worden opgevat. Dit is echter niet verplicht. De student kan er voor kiezen, de literatuuropdracht als een aparte literatuurstudie (bij een docent naar eigen keuze) af te ronden. Lijst met clusters en mastervakken Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied, studiejaar 2009-2010 Clusters: • N = Natuurwetenschappen in brede zin (Natuurkunde, Sterrenkunde, Scheikunde, Farmacie, Biologie, Geneeskunde, Psychologie, Kunstmatige Intelligentie) • S = Sociale wetenschappen in brede zin (Sociologie, Ruimtelijke wetenschappen, Economie, Bedrijfskunde, Rechtsgeleerdheid, Geneeskunde) • G = Geesteswetenschappen in brede zin (Psychologie, Literatuurwetenschap, Geschiedenis, Cultuurwetenschappen)

Vakgroep Geschiedenis van de Filosofie: Wittgensteinand the philosophy of mind G/N Heideggers Being and Time G

pagina

cluster

kwartaal 2 3

36 (p.153) 12 (p.139)

Vakgroep Praktische Filosofie: 1 1 2 3

Pragmatism Moral Psychology Cyberspace: intellectual property rights Social Justice and Recognition

S S

26 (p.147) 21 (p.144) 7 (p.135) 29 (p.148)

1 2 2 1

Vakgroep Theoretische Filosofie: Caput Philosophical Logic: Logics of Information Change Philosophy of Neuroscience Statistics and causality Philosophy of argumentation

N/S N/S N/S N/S

6 (p.134) 25 (p.146) 5 (p.134) 4 (p.133)

•

• •

G/S

De masterstudent Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied kiest tenminste twee vakken uit deze lijst, afhankelijk van het cluster waartoe het betreffende wetenschapsgebied behoort. De overige mastervakken kunnen worden gekozen uit de lijst met vakken van de masteropleiding Wijsbegeerte. Raadpleeg bij twijfel de studieadviseur.

Voor studenten van de masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied gelden met betrekking tot lidmaatschap van een vakgroep, scriptie en examen (p.60) in principe dezelfde regels als voor studenten van de masteropleiding Wijsbegeerte. Zie voor informatie over deze zaken elders in deze gids. De eindtermen van de masterscriptie zij als volgt:

7.2 Programma master Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied 71

Door de masterscriptie laat de student zien, in straat te zijn om • zelfstandig onderzoek op het terrein van de wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied te verrichten, en hier schriftelijk over te rapporteren; • blijk te geven van voldoende kennis, inzicht en vaardigheid op het terrein van de wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied om zelfstandig deel te kunnen nemen aan een wetenschappelijke discussie; • een probleemstelling te formuleren en af te bakenen; • relevant materiaal te verzamelen, bestuderen, evalueren en ordenen; • een adequate onderzoeksmethode te kiezen en verantwoorden; • een helder en systematisch betoog op te zetten; • bibliografische vaardigheden toe te passen; • conclusies uit eigen onderzoek te kunnen trekken; • een originele bijdrage aan het vakgebied te leveren; • over de verschillende aspecten van de scriptie ook mondeling te communiceren. Voor de masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied is het algemene regel, dat de tweede begeleider afkomstig is uit de thuisfaculteit, tenzij de eerste begeleider en de student van oordeel zijn dat van deze regel moet worden afgeweken. Gezien de aard van deze opleiding kan een student op de gedachte komen, één scriptie te willen schrijven die zou kunnen gelden als afstudeerscriptie aan de Faculteit Wijsbegeerte én aan de thuisfaculteit. De Examencommissie van de Opleiding Wijsbegeerte van een wetenschapsgebied heeft besloten dat dit toegestaan kan worden, mits er zowel aan de eisen voor de afstudeerscriptie van de thuisfaculteit voldaan wordt, als aan de eisen voor de afstudeerscriptie bij filosofie. Verder geldt voor deze opleiding dezelfde scriptieregeling als voor de masteropleiding Wijsbegeerte, zie p. 60 e.v. In deze gids is de volledige tekst opgenomen van de Onderwijs- en examenregeling van de masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied, zie p. 86 e.v. Een student die de opleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied volgt, is niet verplcht - zoals bij de masteropleiding Wijsbegeerte - een afstudeerrichting of vakgroep te kiezen. Wél is de student verplicht, de filosofische vakken af te stemmen op het wetenschapsgebied van de thuisfaculteit.


8.1 Overzicht van het programma 73

8 Masteropleiding Filosofie en Educatie De masteropleiding Filosofie en Educatie is een tweejarige opleiding (120 EC), inclusief een lerarenopleiding waarin een eerstegraads onderwijsbevoegdheid voor het vak Filosofie (HAVO, VWO) kan worden behaald. Het eerste jaar van de opleiding komt ongeveer overeen met het programma van de ‘gewone’ masteropleiding Wijsbegeerte, met dien verstande dat twee vakken (2 x 5 EC) van de gewone master vervangen zijn door het onderdeel ‘Voorbereiding op het tweede jaar’ (10 ECT), waarin een kleine school-stage is opgenomen. Het tweede jaar is gericht op het via de praktijk verwerven van didactische principes en vaardigheden (50 EC), tevens worden in dat jaar alsnog de twee mastervakken (samen 10 EC) afgerond. In dat tweede jaar combineren studenten leren met zelfstandig lesgeven in een aanstelling of een stage op school. Het vakinhoudelijke, filosofische deel van het programma - dat is bijna het gehele eerste jaar - wordt verzorgd door de Faculteit Wijsbegeerte. Het Universitair Onderwijscentrum Groningen (UOCG) verzorgt het didactische deel - de lerarenopleiding, dat is bijna het gehele tweede jaar van deze master. Toelating Toelating is mogelijk na het behalen van een bachelor Wijsbegeerte. Studenten met een bachelor Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied moeten eerst aan aanvullende eisen voldoen. Zij moeten tenminste alle drie de tweedejaars blokken hebben afgerond. Let op: het aanmeldingsformulier voor de opleiding moet vóór 1juni worden ingeleverd bij de studentenadministratie van het UOCG (Universitair Onderwijscentrum Groningen), bezoekadres: Landleven 1, Groningen, postadres: Postbus 800, 9700 AV Groningen, tel.: 050 - 363 2000, web: <www.rug.nl/uocg> Studiefinanciering: Omdat het een tweejarige opleiding betreft, krijgt de student een jaar extra studiefinanciering. Dat extra jaar is er ook voor studenten die zich pas na het behalen van het masterdiploma Wijsbegeerte voor de opleiding Filosofie en Educatie inschrijven. Zij moeten hiertoe dan wel zelf een verzoek indienen bij de IBG.

8.1 Overzicht van het programma 1e jaar • 4 mastervakken binnen één van de drie afstudeerichtingen/vakgroepen (4x5 EC) • Literatuuropdracht, aansluitend bij één van de specialisatievakken (5 EC) • Voorbereiding op het tweede jaar (10 EC): • Scriptie (25 EC) 2e jaar • 2 mastervakken binnen de gekozen afstudeerrichting/vakgroep (2x5 EC) • Het werken-lerentraject (50 EC)

74 8 Masteropleiding Filosofie en Educatie

o Begeleide LIO-stage (25 EC) Professionaliseringstaak Werken op school (21 EC) Flankerende begeleiding/coaching en intervisie/mentoraat (4 EC) o Verslag professionele ontwikkeling (2 EC) o Probleemgericht ontwerpen (9 EC) o Schoolvak (6 EC) o Samenhang tussen vakken (3 EC) o Leerprocessen (3 EC) o Vrije keuze (2 EC) Deze onderdelen worden gedetailleerd beschreven in de studiegids van de UOCG. Contactpersoon voor de lerarenopleiding Filosofie is Eva-Anne le Coultre., Universitair Onderwijscentrum Groningen (UOCG), bezoekadres: Landleven 1, Groningen, postadres: Postbus 800, 9700 AV Groningen, tel.: 050 - 363 6612.

8.1 Overzicht van het programma 75

9 Graduate School Philosophy The Graduate School of Philosophy consists of 1. The Research Master’s degree programme Philosophy. This programme has been officially accredited by the Accreditation Organisation of the Netherlands and Flanders. The two-year long programme is designed to prepare talented students (with a bachelor’s degree) for a Ph.D. and an academic career. The programme emphasizes methodological skills, encourages interdisciplinary approaches, and provides the student with ample opportunity to pursue his or her particular interests in small groups and/or individual tutorials. 2. The PhD-programme The PhD-programme is highly selective and admission is based on academic merit: the best preparation is the successful completion of the Graduate School Researchmaster Philosophy programme. However, admission may also be gained on the basis of other Philosophy Master's degree programmes.

76 10 Research Master Philosophy

10 Research Master Philosophy The Research Master’s degree programme Philosophy is offered by the Faculty of Philosophy of the University of Groningen. The purpose of this programme is to initiate students into the craft of carrying out research in the general area of knowledge and knowledge development. The programme primarily prepares for further study and training aimed towards a PhD thesis. The Philosophy Faculty consists of four departments: • History of Philosophy • Practical Philosophy • Theoretical Philosophy • Ethics The four departments are the units of education and research within the faculty. The departments consist of one or more Full Professors, Associate Professors and Assistant Professors as well as post-docs and promotion students. Practical Philosophy and Ethics together provide the Practical Philosophy specialization. The other two areas of specializations are History of Philosophy and Theoretical Philosophy.

10.1 Admission Admission Certificate Students need an admission certificate to qualify for the degree programme. Following a positive decision by the Admissions Board, an admission certificate is issued by the Faculty Board, provided that the student satisfies all admission requirements. This admission certificate may entail further conditions that must be met before the student is allowed to begin the degree programme. Admission Requirements The admission requirements are included in section 4 of the Teaching and Examination Regulations, see page 111. Admissions Board The Admissions Board decides which students are eligible for the degree programme and its various modules. The Board consists of three members selected by and from the degree programme’s Board of Examiners. The student advisor for the degree programme is an advisory member of the Board and acts as its secretary. Admissions Board members are Prof. Dr. D.H.K. Pätzold (chairman), Dr.J.A. van Laar, Dr. P. de Laat. The secretary of the Admissions Board and Faculty student advisor is Drs. K.E. Gardiner, she is a first point of contact for any questions. E-mail or phone +31 (0)50 363 6161. Address of the Admissions Board (attn. Dr. K.E. Gardiner): Oude Boteringestraat 52, 9712 GL Groningen, the Netherlands.

10.2 Programme overview 77

Application deadlines Students can begin the degree programme either on 1 September or 1 February. Applications for admission must be submitted to the Admissions Board before 1 April (non EU-students), or before 1 June (EU-students) for enrolment in the first semester, and before 1 November (EU- and non EU-students) for enrolment in the second semester. Application Form An application form can be downloaded from the website of the Faculty.

10.2 Programme overview The study has a study load of two years, or 120 EC (EC = European Credit point, one EC equals 28 hours of study). Most courses have a study load of 5 EC. 1st year 2nd year

1st semester Basic Courses (4x5 EC) Methods (2x5 EC) Term Abroad (15 EC) *) Reading (10EC) Elective (5 EC)

2nd semester Tutorials (2x5 EC) Seminar (5 EC) Electives (3x5 EC) Master’s Thesis (25 EC) Research Proposal (5 EC)

*) Students may extend their term abroad to 30 EC by replacing their reading and elective with additional courses abroad. See page 9 for details of the academic calendar. In general, course duration is a quarter. Course schedules are available from the faculty office. Detailed information on all courses of the faculty is available on the internet: http://www.rug.nl/ocasys/filosofie/main/

10.3 Programme details 10.3.1 First Year: Start of the Programme At the start of the programme students choose a tutor in consultation with the coordinator of the programme. The student must submit an individual study programme for approval to both the tutor, the coordinator and the stud advisor. The programme will be examined on its coherence and must meet the requirements listed below. Students who wish to depart from the rules of the programme should contact the student advisor, who is also secretary of the Board of Examiners. In some cases, the Board may give permission to follow a so-called ‘free program’.


The student’s results are evaluated at the end of the first year by the tutor and the coordinator. Four Basic Courses (4x5 EC) Each department offers four to six basic courses during the first semester. Students choose three courses within their own area of specialization and one from the other two areas. These basic courses are open to all master students of the Faculty. Research Master students are required to hand in their papers in English. List of Basic Courses 2009-2010 Nummer


15 (p.141) 36 (p.153) 2 (p.131) 12 (p.139) 22 (p.144)


26 (p.147) 21 (p.144) 35 (p.152) 7 (p.135) 34 (p.151) 29 (p.148)

Mastervakken Theoretische Filosofie: 1 *Philosophy of argumentation 1 Believes, probability and uncertainty 1 *Caput Philosophical Logic: Logics of Information Change 2 *Philosophy of Neuroscience 2 *Statistics and causality 3 Embodied and embedded cognition 3 Caput Philosophical Logic: Logics of Actions and Obligations 3 Caput Philosophical Logic: First-order Modal Logic 3 Multi Agent systems (bij KI) 4 Dynamic interactive belief revision

24 (p.145) 3 (p.132) 6 (p.134) 25 (p.146) 31 (p.149) 9 (p.137) 5 (p.134) 4 (p.133) 8 (p.136)

Methods (2x5 EC) The departments offer three courses devoted to methodological issues. Students take one course in their area of specialization and choose one from the other two areas. These courses are open to Research Master students only.

10.3.1 First Year: 79

List of Methods Courses 2009-2010 quarter History of Philosophy 2 Historical Methods

Course

Number (p.140)

Ethics and Practical Philosophy 1 Empirical Methods

(p.138)

Theoretical Philosophy 1 Analytical Methods

(p.131)

Tutorials (2x5 EC) Each department offers tutorials on a particular subject. These tutorials are open to Research Master students only. Students take at least one tutorial within their own area of specialization. Although the content of the tutorial is basically determined by the current research of the lecturer, specific interests of the students may be taken into account as well. Students are advised to contact the programme coordinator at the end of the first semester, to discuss their choice of tutorials. List of Tutorials 2009-2010 Tutorial History of Philosophy Wittgenstein’s philosophy of psychology Kant and Neokantianism. Between Philosophy of Science and Philosophy of Culture Ethics and Practical Philosophy Mediacities The Analysis of Freedom: Contents and Value

Number (p.153) (p.140) (p.143) (p.150)

Theoretical Philosophy Philosophical Analysis of Arguments and Concepts (p.145) For a second TF tutorial: contact one of the TF staff members Electives (3x5 EC) The electives (three in the first year, one in the second year) may be chosen from among the basic courses and tutorials offered by the Faculty of Philosophy. Students may also take master courses offered by other departments in or outside of Groningen (up to 15 EC) and may also take an academic language course (up to 5 EC). Learning activities as a teaching assistant at the Faculty count for a maximum of 5 EC as part of the electives. An assistantship counts for 3 EC. (More information about assistantships can be found on the Faculty website.)


10.3.2 Second Year: Term Abroad (15 EC) Dutch students are required to do part of their coursework at a university outside of the Netherlands. The courses taken abroad are MA courses and are compatible with the research interests of the student and his/her study programme. Students must seek advice and secure written permission from their tutor and the student advisor for their choice of a university and the courses they intend to take. It is recommended that students choose a university and start preparing their term abroad as soon as possible after their enrolment. Students may extend their term abroad up to 30 EC, by replacing their reading and elective with additional courses abroad. Dutch students who wish to take courses at other Dutch universities instead of going abroad must seek the permission of the Board of Examiners. Students from abroad will take courses within the Faculty or at another university in the Netherlands. It is recommended that students choose a university with which members of the Faculty have well established contacts. The Faculty as a whole has established an alliance with the Faculty of Philosophy of the Unam (Mexico), the Humboldt University (Germany), the University of Bremen (Germany) and the university of Gent (Belgium). Financial support for students going abroad can come from three sources: the Socrates/Erasmus Program, the Marco Polo Fund and the RUG’s Executive Board. Student exchanges are organized by the Groningen Office for International Cooperation (BIS). For more information about the organization of the term abroad: contact the student advisor, Dr. Katherine Gardiner, room 0015, e-mail: [email protected]. Reading Programme (10 EC) With a view to their area of specialization and/or the topic of their thesis, students make an appointment with the appropriate staff member(s) to supervise their reading programmes. This reading is concluded with one or two papers. Depending on the amount of studied literature, this part of the programme is credited with 5 or 10 EC. The reading programme might be used to extend the research done in the context of one or two of the regular courses. Elective (5 EC) See ‘First Year’ Seminar (5 EC) Students take part during a whole year in one of the research seminars organized by the four departments of the faculty. Students with an ethics/practical philosophy specialization choose between the seminars offered by the department of practical philosophy and the department of ethics. In these seminars, members of the staff, PhD. students and students of the Research Master discuss work in progress. These seminars take place at least six times a year. Students are required to take active part in the discussions and to present a part of their

10.3.2 Second Year: 81

thesis, or a related paper, during one of the meetings. The seminar is graded on a satisfactory/unsatisfactory basis. Thesis (25 EC) Before students begin work on their thesis, they choose a first supervisor in the area of his/her specialization. The supervisor and the student jointly choose a second supervisor. A third examiner, from another department, must have read and accepted the thesis before it can be defended. During the 45 minute defense, students answer the critical comments of their supervisors, the third examiner, and other members of the Faculty. The length of the thesis should be 50-70 pages (22.000-30.000 words). Research Proposal (5 EC) At the conclusion of the second year, students are required to write a research proposal that can be used to apply for Ph.D. positions. Normally, the first and second supervisor of the thesis also supervise the writing of this research proposal. This part of the programme is graded on a satisfactory/unsatisfactory basis.

82 11 PhD Programme Philosophy

11 PhD Programme Philosophy Admission The PhD programme has a duration of 4 years, which is 240 European Credits (EC), whereby one EC is equivalent to 28 hours of research or tuition. Of the 4 years, 3 and a half years (210 EC) are earmarked for research under supervision and a half year (a minimum of 25 EC and a maximum of 30 EC) is intended for tuition. The tuition part of the PhD programme consists of: 5 EC practical skills, 5 EC for the course ‘Groningen Philosophical research in Debate’, 5 EC didactical skills and 15 to 20 EC from the researchmaster on offer or from national programmes. The programme can be followed part-time, but may not exceed a duration of 5 years in total. More information about the PhD Philosophy programme in Groningen, especially on the research part, will become available during the academic year. See the faculty web site, http://www.rug.nl/gradschoolphilosophy/index Admission Admission of PhD candidates is highly selective and based on academic merit: the best preparation is successful completion of the Research Master Philosophy programme. However, admission may also be gained on the basis of other philosophy master's degree programmes. Chances are that you are currently looking for a PhD position and funding. PhD positions for Philosophy are usually posted on the website, twice a year (Spring / Autumn). You need to officially apply to obtain one of these positions. When you apply for an available position, funding will be arranged for you. Details are included in the description of the available position.

12.1 Deeltijdstudie Masteropleiding Wijsbegeerte 83

12 Deeltijdstudie Aanmelding, inschrijving Masteropleiding Wijsbegeerte en Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied: Hiervoor kunt U zich het hele jaar door inschrijven bij de Centrale Studentenbalie van de Rijksuniversiteit Groningen. Collegegeld, studiefinanciering Zie voor de tarieven van het collegeled voor het studiejaar 2006-2007 het Studentenstatuut, waarvan een vereenvoudigde versie in deze gids is opgenomen, zie p. 130 e.v.. Een deeltijdstudent heeft geen recht op studiefinanciering. Afhankelijk van het inkomen zijn studiekosten wel aftrekbaar van de belasting.

12.1 Deeltijdstudie Masteropleiding Wijsbegeerte Studieduur: 1½ tot 2 jaar (gemiddeld ruim 30 EC per jaar) Toegang: De opleiding is toegankelijk met een Bachelorgraad in de Wijsbegeerte of met een bachelorgraad in de wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied. Opzet: Het deeltijdprogramma van de masteropleiding Wijsbegeerte is gelijk aan het programma van de voltijdstudenten. Zie het betreffende gedeelte in deze gids. De onderwijsen examenregeling van de masteropleiding Wijsbegeerte staat in deze gids op p. 86.

12.2 Deeltijd Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied Studieduur: 3 tot 4 jaar (gemiddeld ruim 30 EC per jaar); 1½ tot 2 jaar indien vrijstelling is verkregen voor het niet-filosofische gedeelte. Zo’n vrijstelling wordt verleend op basis van 60 EC uit een universitaire masteropleiding in het betreffende wetenschapsgebied. Toegang: De opleiding is toegankelijk met een bachelorgraad in de wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied of een gelijkwaardig programma. Opzet: Het deeltijdprogramma van de masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied is gelijk aan het programma van de voltijdstudenten. Zie het betreffende gedeelte in deze gids.

84 12 Deeltijdstudie

De onderwijsen examenregeling van de deeltijd masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied staat in deze gids op p. 86.

12.3 Deeltijdstudie Researchmaster Philosophy Studieduur: 3 tot 4 jaar (gemiddeld ruim 30 EC per jaar) Toegang: Om toegelaten te worden tot deze opleiding is een toelatingsbewijs nodig. Er is een speciale toelatingscommissie. Er zijn toelatingsvereisten onder andere met betrekking tot de vooropleiding (inhoud, niveau, gemiddeld cijfer) en de beheersing van de Engelse taal. Wat de vooropleiding betreft wordt een bachelor Wijsbegeerte vereist of een bachelor Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied, of een (Nederlandse of buitenlandse) opleiding die daarmee gelijk gesteld kan worden. In de laatste twee gevallen kunnen aanvullende eisen worden gesteld. Omdat de opleiding in het Engels verzorgd wordt, moeten non-native speakers van die taal een TOEFL-toets of IELTS-toets of een daaraan gelijkwaardige toets afleggen. Opzet: Het deeltijdprogramma van de ReserachmasterPhilosophy is gelijk aan het programma van de voltijdstudenten. Zie het betreffende gedeelte in deze gids. De onderwijsen examenregeling van de ResearchmasterPhilosophy staat in deze gids op p. 111.

Onderwijs- en examenregelingen 85

13 Onderwijs- en examenregelingen Hierna volgen de onderwijsen examenregelingen (OER-en) van de volgende opleidingen: • Masteropleiding Wijsbegeerte • Masteropleiding van een bepaald wetenschapsgebied • Masteropleiding Filosofie en Educatie • Researchmaster Philospopy • PhD programme Philospopy

Onderwijs- en examenregelingen

86 13 Onderwijs- en examenregelingen

13.1.1 OER Masteropleiding Wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit Groningen

Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en de examens van de Masteropleiding Wijsbegeerte, hierna te noemen: de opleiding. De opleiding wordt verzorgd binnen de Faculteit Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen, verder te noemen: de faculteit. Artikel 1.2 Begripsbepalingen In deze regeling wordt verstaan onder: a.de wet: de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek; b.student: degene die is ingeschreven aan de universiteit voor het volgen van het onderwijs en/of het afleggen van de tentamens en de examens van de opleiding; c. onderdeel: een onderwijseenheid van de opleiding, in de zin van de wet; d.practicum: een praktische oefening, als bedoeld in art. 7.13 van de wet, in een van de volgende vormen: • het maken van een scriptie, • het maken van een werkstuk of een proefontwerp, • het uitvoeren van een onderzoekopdracht, • het deelnemen aan veldwerk of een excursie, • het doorlopen van een stage, • of het deelnemen aan een andere onderwijsleeractiviteit, die gericht is op het bereiken van bepaalde vaardigheden. e.examen: het Master-examen van de opleiding f. semester: deel van het studiejaar, beginnend op 1 september en eindigend op een door het College van Bestuur te bepalen datum omstreeks 31 januari, dan wel beginnend op vorenbedoelde door het College van Bestuur te bepalen datum en eindigend op 31 augustus. De overige begrippen hebben de betekenis die de wet daaraan toekent. Artikel 1.3 Doel van de opleiding Met de opleiding wordt beoogd dat de student • beschikt over uitgebreide kennis, inzicht en vaardigheid op één van de drie hoofdrichtingen zoals beoefend en onderwezen aan de Faculteit Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen • in staat is tot een zelfstandige beroepsuitoefening, • blijk heeft gegeven van vertrouwdheid met het gekozen vakgebied. Artikel 1.4 Vorm van de opleiding De opleiding wordt zowel voltijds als in deeltijd verzorgd.

13.1.1 OER Masteropleiding Wijsbegeerte 87

Paragraaf 2 Opbouw van de opleiding Artikel 2.1 Studielast 1. De opleiding heeft een studielast van 60 European Credits (EC), waarbij één EC gelijk staat aan 28 uren studie. 2. De studielast wordt uitgedrukt in hele EC-punten. Artikel 2.2 Programma’s De opleiding kent de volgende varianten: 1. Literatuurvariant 2. Stagevariant Artikel 2.3 Samenstelling programma’s 1. De literatuurvariant omvat de volgende onderdelen met de daarbij vermelde studielast: 1. Zes mastervakken van 5 EC, waarvan tenminste vier binnen de door de student te kiezen afstudeerrichting. De opleiding kent drie afstudeerrichtingen: 1. Geschiedenis van de filosofie 2. Praktische filosofie 3. Theoretische filosofie De vakken worden gekozen uit de lijst van mastervakken Wijsbegeerte die als bijlage is opgenomen bij deze Onderwijs- en examenregeling. 2. Literatuuropdracht (5 EC) 3. Aansluitend op de literatuuropdracht: Scriptie (25 EC) 2. De stagevariant omvat de volgende onderdelen met de daarbij vermelde studielast: 1. Zes mastervakken van 5 EC, waarvan tenminste vier binnen de door de student te kiezen afstudeerrichting. De opleiding kent drie afstudeerrichtingen: 1. Geschiedenis van de filosofie 2. Praktische filosofie 3. Theoretische filosofie De vakken worden gekozen uit de lijst van mastervakken Wijsbegeerte die als bijlage is opgenomen bij deze Onderwijs- en examenregeling. 2. Stage (20 EC) 3. Scriptie (10 EC) 3. Onderwijsleeractiviteiten die verricht worden in het kader van een studentassistentschap aan de faculteit kunnen tot een maximum van in totaal 5 EC deel uit maken van de specialisatie, genoemd onder nummer 1 van het eerste lid en onder nr. 1 van het tweede lid. Per studentassistent mogen voor eenzelfde studentassistentschap niet meer dan één maal studiepunten meegeteld worden. Artikel 2.4 Practica De volgende onderdelen, als genoemd in art. 3.1 omvatten, naast of in plaats van het onderwijs in de vorm van hoorcolleges een practicum in de daarbij aangegeven vorm: • als genoemd in art. 2.3, eerste lid, onder nr. 2: het verrichten van een literatuuropdracht; • als genoemd in art. 2.3, eerste lid, onder nr. 3: het schrijven van een scriptie;


• •

als genoemd in art. 2.3, tweede lid, onder nr. 2: het verrichten van een stage; als genoemd in art. 2.3, tweede lid, onder nr. 3: het schrijven van een scriptie.

Paragraaf 3 Tentamens en examens van de opleiding Artikel 3.1 Verplichte volgorde (vervallen) Artikel 3.2. Tijdvakken en frequentie tentamens Tot het afleggen van de tentamens van de in art. 2.3, eerste lid onder nr. 1 en in art. 2.3, tweede lid, onder nr. 1 genoemde onderdelen wordt in elk jaar tweemaal de gelegenheid gegeven, de tweede maal uitsluitend op verzoek van de student. Artikel 3.3. Vorm van de tentamens 1. De tentamens van de onderdelen, genoemd in art. 2.3, eerste lid, onder nr. 1 en in art. 2.3, tweede lid, onder nr. 1 worden, behoudens het bepaalde in het tweede lid, schriftelijk afgelegd. Onder een schriftelijk tentamen wordt mede verstaan een tentamen dat door middel van het schrijven van één of meer opdrachten of het schrijven van een werkstuk, verslag of scriptie wordt afgelegd, alsmede een schriftelijk tentamen waarvan een mondelinge presentatie deel uit maakt. 2. Tentamens over het in art. 2.3, eerste lid, onder nr. 2 genoemde onderdeel (literatuuropdracht) kunnen, indien hiertoe de keuze wordt geboden, mondeling worden afgelegd. 3. Op verzoek van de student kan de examencommissie toestaan dat een tentamen op een andere wijze dan vorenbedoeld wordt afgelegd. 4. Aan studenten met een functiestoornis wordt de gelegenheid geboden de tentamens op een zoveel mogelijk aan hun individuele handicap aangepaste wijze af te leggen. De examencommissie wint zo nodig deskundig advies in alvorens te beslissen. Artikel 3.4 Mondelinge tentamens 1. Mondeling wordt niet meer dan één persoon tegelijk getentamineerd, tenzij de examencommissie anders heeft bepaald. 2. Het mondeling afnemen van een tentamen is openbaar, tenzij de examencommissie of de desbetreffende examinator in een bijzonder geval anders heeft bepaald, dan wel de student daartegen bezwaar heeft gemaakt. Artikel 3.5 Vaststelling en bekendmaking tentamenuitslag 1. De examinator stelt terstond na het afnemen van een mondeling tentamen de uitslag vast en reikt de student een desbetreffende schriftelijke verklaring uit. 2. De examinator stelt de uitslag van een schriftelijk tentamen vast binnen tien werkdagen na de dag waarop het is afgelegd, en verschaft de administratie van de faculteit de nodige gegevens ten behoeve van de uitreiking van het schriftelijk bewijsstuk omtrent de uitslag aan de student. 3. Voor een andere wijze dan mondeling of schriftelijk af te leggen tentamen bepaalt de examencommissie tevoren op welke wijze en binnen welke termijn de student een schriftelijke verklaring omtrent de uitslag zal ontvangen.


4. Op de schriftelijke verklaring omtrent de uitslag van een tentamen wordt de student gewezen op het inzagerecht, bedoeld in art. 5.7, eerste lid, alsmede op de beroepsmogelijkheid bij het college van beroep voor de examens. Artikel 3.6 Geldigheidsduur 1. De geldigheidsduur van behaalde onderdelen is onbeperkt. 2. In afwijking van het bepaalde in het eerste lid kan de examencommissie voor een onderdeel, waarvan het tentamen langer dan zes jaar geleden is behaald, een aanvullend dan wel vervangend tentamen opleggen, alvorens de student wordt toegelaten tot het afleggen van het desbetreffende examen. Artikel 3.7 Inzagerecht 1. Gedurende tenminste vier weken na de bekendmaking van de uitslag van een schriftelijk tentamen krijgt de student op zijn verzoek inzage in zijn beoordeeld werk. Tevens wordt hem op zijn verzoek tegen kostprijs een kopie verschaft van dat werk. 2. Gedurende de in het eerste lid genoemde termijn kan elke belangstellende kennis nemen van vragen en opdrachten van het desbetreffende tentamen, alsmede zo mogelijk van de normen aan de hand waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden. Artikel 3.8 Vrijstelling De examencommissie kan de student op diens verzoek, gehoord de desbetreffende examinator, vrijstelling verlenen van een tentamen, indien de student: a. hetzij een qua inhoud en niveau overeenkomstig onderdeel van een universitaire of hogere beroepsopleiding heeft voltooid. b. hetzij aantoont door werk- c.q. beroepservaring over voldoende kennis en vaardigheden te beschikken met betrekking tot het desbetreffende onderdeel. Artikel 3.9 Examen 1. Een student die alle examenonderdelen van de opleiding met goed gevolg heeft afgelegd, dan wel alle onderdelen van het door de examencommissie goedgekeurde programma met goed gevolg heeft afgelegd, dient uiterlijk binnen vier weken na afloop hiervan het getuigschrift aan te vragen. De examendatum die door de examencommissie op het getuigschrift wordt vermeld is de datum waarop naar het oordeel van de examencommissie het laatste examenonderdeel met goed gevolg is afgelegd. 2. Indien de student het getuigschrift na de in het vorige lid bedoelde termijn aanvraagt, wordt op het getuigschrift als examendatum vermeld de datum waarop de examencommissie besluit dat de student geslaagd is, ook al ligt de datum waarop de examencommissie een dergelijk besluit neemt in een volgend studiejaar en dient de student voor dat studiejaar dan te zijn ingeschreven. 3. Alvorens de uitslag van het examen vast te stellen kan de examencommissie zelf een onderzoek instellen naar de kennis van de student met betrekking tot een of meer onderdelen of aspecten van de opleiding, indien en voorzover de uitslagen van de desbetreffende tentamens haar daartoe aanleiding geven. Artikel 3.10 Graad 1. Aan degene die het examen met goed gevolg heeft afgelegd, wordt de graad “Master of Arts” verleend. 2. De verleende graad wordt op het getuigschrift van het examen aangetekend.


Paragraaf 4 Toelating, vooropleiding Artikel 4.1 Vooropleiding 1. Toelaatbaar tot de opleiding is degene die met goed gevolg aan de Faculteit Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen een examen heeft behaald in de Bacheloropleiding Wijsbegeerte of in de Bacheloropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied. 2. Toelaatbaar tot de opleiding is, via de in art. 4.3 bedoelde toelatingscommissie, degene die in Nederland of in het buitenland met goed gevolg een examen in de wijsbegeerte heeft afgelegd dat volgens het oordeel van de toelatingscommissie gelijkwaardig is aan dat in het eerste lid. 3. Toelating als bedoeld in de vorige leden geeft recht op inschrijving. Artikel 4.2 Toelating tot de afstudeervarianten 1. Voor de in art. 2.3 in het eerste lid onder nr. 1 en in het tweede lid onder nr. 1 genoemde afstudeerrichtingen geldt als voorwaarde, dat van de vooropleiding tenminste twee specialisatievakken van 5 EC elk, welke behoren tot de betreffende richting op (derdejaars) bachelorniveau, deel moeten hebben uitgemaakt. 2. De toelatingscommissie, bedoeld in artikel 4.3, kan van het bepaalde in het eerste lid afwijken op grond van een gemotiveerd verzoek van de student Artikel 4.3 Toelatingscommissie 1. De toelating tot de opleiding is opgedragen aan de toelatingscommissie van de opleiding. Deze wordt gevormd door • een lid, tevens voorzitter, aangewezen uit de hoogleraren die met onderwijs in de opleiding zijn belast; • twee leden, aangewezen uit het overig wetenschappelijk personeel dat met onderwijs in de opleiding is belast. 2. Als adviserend lid, tevens secretaris, wordt aangewezen de studieadviseur voor de opleiding. 3. De aanwijzing geschiedt door de examencommissie. Artikel 4.4 Toelatingsonderzoek: criteria 1. Met het oog op de toelating tot de opleiding, als bedoeld in art. 4.1, tweede lid, stelt de toelatingscommissie een onderzoek in naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de kandidaat. In aanvulling op schriftelijke bewijzen van de gevolgde opleiding(en) kan de commissie bepaalde kennis en vaardigheden laten toetsen door deskundigen in of buiten de universiteit. 2. Met het oog op de toelating tot een afstudeerrichting van de opleiding onderzoekt de toelatingscommissie of de kandidaat voldoet dan wel tijdig zal voldoen aan de daarvoor in art. 4.1 c.q. art. 4.2 gestelde voorwaarden. De commissie betrekt bij haar onderzoek de motivatie en ambitie van de kandidaat m.b.t. het desbetreffende programma, alsmede de kennis van de kandidaat van de taal/talen waarin het onderwijs van het programma wordt verzorgd. Artikel 4.5 Toelatingsonderzoek: tijdstippen 1. Een verzoek te worden toegelaten tot de opleiding c.q. een bepaalde afstudeerrichting kan gedurende het studiejaar worden ingediend bij de toelatingscommissie.


2. De toelatingscommissie beslist binnen zes weken na indiening van het verzoek. De toelating wordt verleend onder de voorwaarde dat de kandidaat uiterlijk op de door hem gekozen begindatum van de opleiding zal voldoen aan de in art. 4.4 bedoelde eisen t.a.v. kennis en vaardigheden, zoals die blijken uit getuigschriften van door hem gevolgde opleidingen. Op de schriftelijke verklaring omtrent toelating wordt de student gewezen op de beroepsmogelijkheid bij het college van beroep voor de examens.

Artikel 4.6 Voorwaardelijke toelating 1. Op verzoek van de kandidaat, die zich voorbereidt op het afsluitend examen van de in artikel 4.1 genoemde bacheloropleiding, kan de toelatingscommissie hem voorwaardelijk toelaten tot de opleiding mits: a. hij de verplichte tweedejaars onderdelen van de bacheloropleiding heeft behaald (Bachelor Wijsbegeerte) dan wel filosofische onderdelen met een gezamenlijke studielast van tenminste 40 EC (Bachelor Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied), alsmede een voldoende beoordeling heeft van zijn bachelorscriptie; en b. hij overigens van de bacheloropleiding nog slechts onderdelen met een gezamenlijke studielast van ten hoogste 15 EC moet behalen. 2. Een voorwaardelijke toelating dient binnen zes maanden te worden vervangen door een toelating krachtens artikel 4.1

Paragraaf 5 Studiebegeleiding Artikel 5.1 Studievoortgangsadministratie 1. Het faculteitsbestuur draagt zorg voor de registratie van de individuele studieresultaten van de studenten. 2. Het faculteitsbestuur verschaft elke student tenminste eenmaal per jaar een overzicht van de door hem behaalde studieresultaten. Artikel 5.2 Studiebegeleiding 1. In het kader van de toelatingsprocedure maakt de faculteit een afspraak met de student over de individuele inrichting van het door hem te volgen programma. 2. De faculteit draagt zorg voor een inwerkprogramma van de student bij de aanvang van zijn opleiding. 3. De faculteit draagt zorg voor voldoende begeleiding van de student tijdens zijn opleiding, en schenkt daarbij in het bijzonder aandacht aan mogelijke aanpassingen in het belang van de aansluiting van het gekozen programma op een eventuele onderzoekersopleiding of de beroepsuitoefening buiten de universiteit.

Paragraaf 6 Overgangs- en slotbepalingen


Artikel 6.1 Tentamens en examens ‘oude stijl' Voor studenten die direct voorafgaand aan het tijdstip van invoering van deze regeling ononderbroken waren ingeschreven voor de opleiding Wijsbegeerte, blijft de desbetreffende onderwijsen examenregeling, laatstelijk gewijzigd op 1 juni 2001, van kracht, onder de volgende voorwaarden: a. tot 1 september 2003 wordt de gelegenheid geboden het propedeutisch examen af te leggen; b. tot 1 september 2007 wordt aan degenen die het onder a. bedoelde examen hebben behaald, de gelegenheid geboden de overige tentamens alsmede het examen van de opleiding af te leggen. Het onderwijs dat voorbereidt op het in het eerste lid onder a. bedoelde examen wordt voor de laatste maal verzorgd in het studiejaar 2002-2003. Het onderwijs dat voorbereidt op het in het eerste lid onder b. bedoelde examen wordt voor de laatste maal verzorgd in het studiejaar 2006-2007. In bijzondere gevallen kan de examencommissie aan andere studenten dan die bedoeld in het eerste lid, toestemming verlenen tentamens en examens af te leggen volgens de in het eerste lid bedoelde onderwijsen examenregeling. Het bepaalde in het eerste lid sub a. en sub b. blijft daarbij onverminderd van kracht. Artikel 6.2 Overstap van ‘oude stijl’ naar ‘nieuwe stijl' Een student, als bedoeld in art. 6.1, kan deelnemen aan de opleiding krachtens deze onderwijsen examenregeling indien behaalde studieresultaten ‘oude stijl’ door de Examencommissie zijn gewaardeerd als vrijstelling voor overeenkomstige onderdelen ‘nieuwe stijl’. Artikel 6.3 Wijzigingen 1. Wijzigingen van deze regeling worden door het faculteitsbestuur, gehoord de opleidingscommissie en na overleg met de faculteitsraad, bij afzonderlijk besluit vastgesteld. 2. Een wijziging van deze regeling heeft geen betrekking op het lopende studiejaar, tenzij de belangen van de studenten daardoor redelijkerwijs niet worden geschaad. 3. Een wijziging kan voorts niet ten nadele van de studenten van invloed zijn op enige andere beslissing, die krachtens deze regeling door de examencommissie is genomen ten aanzien van een student. Artikel 6.4 Bekendmaking 1. Het faculteitsbestuur draagt zorg voor een passende bekendmaking van deze regeling, van de regelen en richtlijnen die door de examencommissie zijn vastgesteld, alsmede van wijzigingen van deze stukken. 2. Elke belangstellende kan op het faculteitsbureau een exemplaar van de in het eerste lid bedoelde stukken verkrijgen. Artikel 6.5 Inwerkingtreding Deze regeling treedt in werking op 1 september 2002. Aldus vastgesteld door het faculteitsbestuur met instemming van de faculteitsraad op 17 april 2002, laatstelijk met instemming van de faculteitsraad gewijzigd op 20 mei 2009.

13.1.2 Bijlage bij de OER van de masteropleiding Wijsbegeerte 93

13.1.2 Bijlage bij de OER van de masteropleiding Wijsbegeerte Lijst met mastervakken Wijsbegeerte, studiejaar 2009-2010 Nummer


15 (p.141) 36 (p.153) 2 (p.131) 12 (p.139) 22 (p.144)


26 (p.147) 21 (p.144) 35 (p.152) 7 (p.135) 34 (p.151) 29 (p.148)

Mastervakken Theoretische Filosofie: 1 *Philosophy of argumentation 1 Believes, probability and uncertainty 1 *Caput Philosophical Logic: Logics of Information Change 2 *Philosophy of Neuroscience 2 *Statistics and causality 3 Embodied and embedded cognition 3 Caput Philosophical Logic: Logics of Actions and Obligations 3 Caput Philosophical Logic: First-order Modal Logic 3 Multi Agent systems (bij KI) 4 Dynamic interactive belief revision

24 (p.145) 3 (p.132) 6 (p.134) 25 (p.146) 31 (p.149) 9 (p.137) 5 (p.134) 4 (p.133) 8 (p.136)

Cursussen met een * zijn primair bestemd voor studenten van de masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied, maar kunnen ook gekozen worden door studenten van de masteropleiding Wijsbegeerte.


13.2.1 OER Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied 95

13.2.1 OER Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied OER Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied aan de Rijksuniversiteit Groningen Vastgesteld door het faculteitsbestuur met instemming van de faculteitsraad op 17 april 2002.

Paragraaf 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en de examens van de Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied, hierna te noemen: de opleiding. De opleiding wordt verzorgd binnen de Faculteit der Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen, verder te noemen: de faculteit. Artikel 1.2 Begripsbepalingen In deze regeling wordt verstaan onder: a. de wet: de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek; b. student: degene die is ingeschreven aan de universiteit voor het volgen van het onderwijs en/of het afleggen van de tentamens en de examens van de opleiding; c. onderdeel: een onderwijseenheid van de opleiding, in de zin van de wet; d. practicum: een praktische oefening, als bedoeld in art. 7.13 van de wet, in een van de volgende vormen: • het maken van een scriptie, • het maken van een werkstuk of een proefontwerp, • het uitvoeren van een onderzoekopdracht, • het deelnemen aan veldwerk of een excursie, • het doorlopen van een stage, • of het deelnemen aan een andere onderwijsleeractiviteit, die gericht is op het bereiken van bepaalde vaardigheden. e. examen: het Master examen van de opleiding f. semester: deel van het studiejaar, beginnend op 1 september en eindigend op een door het College van Bestuur te bepalen datum omstreeks 31 januari, dan wel beginnend op vorenbedoelde door het College van Bestuur te bepalen datum en eindigend op 31 augustus. De overige begrippen hebben de betekenis die de wet daaraan toekent. Artikel 1.3 Doel van de opleiding Met de opleiding wordt beoogd dat de student beschikt over zodanige uitgebreide kennis, inzicht en vaardigheid op het gebied van de filosofie in samenhang met een bepaald wetenschapsgebied, dat hij of zij in staat is tot een zelfstandige beroepsuitoefening.


Artikel 1.4 Vorm van de opleiding De opleiding wordt zowel voltijds als in deeltijd verzorgd.

Paragraaf 2 Opbouw van de opleiding Artikel 2.1 Studielast 1. De opleiding heeft een studielast van 120 European Credits (EC), waarbij één EC gelijk staat aan 28 uren studie. 2. De studielast wordt uitgedrukt in hele EC-punten. Artikel 2.2 Samenstelling 1. De opleiding omvat de volgende onderdelen met de daarbij vermelde studielast: 1. 1e jaar: 1. Vakken uit de Masteropleiding van het betreffende wetenschapsgebied met een gezamenlijke studielast van 30 EC. 2. Zes mastervakken, met een gezamenlijke studielast van 25 EC, waarvan tenminste twee vakken Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied, te kiezen uit de lijst van mastervakken Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied, welke lijst als bijlage bij deze onderwijsen examenregeling is gevoegd. De student kiest twee vakken die behoren tot het in de bijlage vermelde cluster van het betreffende wetenschapsgebied. De overige vakken kunnen worden gekozen uit dezelfde lijst, dan wel uit de lijst van mastervakken Wijsbegeerte, welke lijst als bijlage bij de onderwijsen examenregeling van de masteropleiding Wijsbegeerte is gevoegd. 3. 2e jaar: 1. Vakken uit het Masteropleiding van het betreffende wetenschapsgebied met een gezamenlijke studielast van 30 EC 2. Literatuuropdracht (5 EC) 3. Scriptie op het gebied van de Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied (25 EC); het onderwerp van de scriptie moet de Wijsbegeerte van het betreffende wetenschapsgebied betreffen. 2. Leeractiviteiten die verricht worden in het kader van een studentassistentschap aan de faculteit kunnen tot een maximum van 6 EC deel uit maken van de vakken, genoemd in het eerste lid onder 1.2. Per studentassistent mogen voor eenzelfde studentassistentschap niet meer dan één maal studiepunten meegeteld worden. Artikel 2.3 Practica De volgende onderdelen, als genoemd in art. 2.2 omvatten, naast of in plaats van het onderwijs in de vorm van hoorcolleges een practicum in de daarbij aangegeven vorm: - als genoemd in art. 2.2, eerste lid onder 2.a.2: het verrichten van een literatuuropdracht. - als genoemd in art. 2.2, eerste lid onder 2.a.3: het schrijven van een scriptie. - als genoemd in art. 2.2, eerste lid onder 2.b.3: het schrijven van een scriptie.

OER Masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied 97

Paragraaf 3 Tentamens en examens van de opleiding Artikel 3.1 Verplichte volgorde (vervallen) Artikel 3.2. Tijdvakken en frequentie tentamens Tot het afleggen van de tentamens van de in art. 2.2, eerste lid onder 1.2 en 2.2 genoemde onderdelen wordt in elk jaar tenminste tweemaal de gelegenheid gegeven, de tweede maal uitsluitend op verzoek van de student. Artikel 3.3. Vorm van de tentamens 1. De tentamens van de onderdelen, genoemd in art. 2.2, eerste lid onder 1.2 worden, behoudens het bepaalde in het tweede lid, schriftelijk afgelegd. Onder een schriftelijk tentamen wordt mede verstaan een tentamen dat door middel van het schrijven van één of meer opdrachten of het schrijven van een werkstuk, verslag of scriptie wordt afgelegd, alsmede een schriftelijk tentamen waarvan een mondelinge presentatie deel uit maakt. 2. Op verzoek van de student kan de examencommissie toestaan dat een tentamen op een andere wijze dan vorenbedoeld wordt afgelegd. 3. Aan studenten met een functiestoornis wordt de gelegenheid geboden de tentamens op een zoveel mogelijk aan hun individuele handicap aangepaste wijze af te leggen. De examencommissie wint zo nodig deskundig advies in alvorens te beslissen. Artikel 3.4 Mondelinge tentamens 1. Mondeling wordt niet meer dan één persoon tegelijk getentamineerd, tenzij de examencommissie anders heeft bepaald. 2. Het mondeling afnemen van een tentamen is openbaar, tenzij de examencommissie of de desbetreffende examinator in een bijzonder geval anders heeft bepaald, dan wel de student daartegen bezwaar heeft gemaakt. Artikel 3.5 Vaststelling en bekendmaking tentamenuitslag 1. De examinator stelt terstond na het afnemen van een mondeling tentamen de uitslag vast en reikt de student een desbetreffende schriftelijke verklaring uit. 2. De examinator stelt de uitslag van een schriftelijk tentamen vast binnen tien werkdagen na de dag waarop het is afgelegd, en verschaft de administratie van de faculteit de nodige gegevens ten behoeve van de uitreiking van het schriftelijk bewijsstuk omtrent de uitslag aan de student. 3. Voor een andere wijze dan mondeling of schriftelijk af te leggen tentamen bepaalt de examencommissie tevoren op welke wijze en binnen welke termijn de student een schriftelijke verklaring omtrent de uitslag zal ontvangen. 4. Op de schriftelijke verklaring omtrent de uitslag van een tentamen wordt de student gewezen op het inzagerecht, bedoeld in art. 3.7, eerste lid, alsmede op de beroepsmogelijkheid bij het college van beroep voor de examens. Artikel 3.6 Geldigheidsduur 1. De geldigheidsduur van behaalde onderdelen is onbeperkt. 2. In afwijking van het bepaalde in het eerste lid kan de examencommissie voor een onderdeel, waarvan het tentamen langer dan zes jaar geleden is behaald, een aan-


vullend dan wel vervangend tentamen opleggen, alvorens de student wordt toegelaten tot het afleggen van het desbetreffende examen. Artikel 3.7 Inzagerecht 1. Gedurende tenminste vier weken na de bekendmaking van de uitslag van een schriftelijk tentamen krijgt de student op zijn verzoek inzage in zijn beoordeeld werk. Tevens wordt hem op zijn verzoek tegen kostprijs een kopie verschaft van dat werk. 2. Gedurende de in het eerste lid genoemde termijn kan elke belangstellende kennis nemen van vragen en opdrachten van het desbetreffende tentamen, alsmede zo mogelijk van de normen aan de hand waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden. Artikel 3.8 Vrijstelling De examencommissie kan de student op diens verzoek, gehoord de desbetreffende examinator, vrijstelling verlenen van een tentamen van een tentamen, indien de student: a. hetzij een qua inhoud en niveau overeenkomstig onderdeel van een universitaire of hogere beroepsopleiding heeft voltooid. b. hetzij aantoont door werk- c.q. beroepservaring over voldoende kennis en vaardigheden te beschikken met betrekking tot het desbetreffende onderdeel. Artikel 3.9 Examen 4. Een student die alle examenonderdelen van de opleiding met goed gevolg heeft afgelegd, dan wel alle onderdelen van het door de examencommissie goedgekeurde programma met goed gevolg heeft afgelegd, dient uiterlijk binnen vier weken na afloop hiervan het getuigschrift aan te vragen. De examendatum die door de examencommissie op het getuigschrift wordt vermeld is de datum waarop naar het oordeel van de examencommissie het laatste examenonderdeel met goed gevolg is afgelegd. 5. Indien de student het getuigschrift na de in het vorige lid bedoelde termijn aanvraagt, wordt op het getuigschrift als examendatum vermeld de datum waarop de examencommissie besluit dat de student geslaagd is, ook al ligt de datum waarop de examencommissie een dergelijk besluit neemt in een volgend studiejaar en dient de student voor dat studiejaar dan te zijn ingeschreven. 6. Alvorens de uitslag van het examen vast te stellen kan de examencommissie zelf een onderzoek instellen naar de kennis van de student met betrekking tot een of meer onderdelen of aspecten van de opleiding, indien en voorzover de uitslagen van de desbetreffende tentamens haar daartoe aanleiding geven. Artikel 3.10 Graad 1. Aan degene die het examen met goed gevolg heeft afgelegd, wordt de graad “Master of Arts” verleend. 2. De verleende graad wordt op het getuigschrift van het examen aangetekend.

Paragraaf 4 Toelating, vooropleiding Artikel 4.1 Vooropleiding 1. Toelaatbaar tot de opleiding is degene die met goed gevolg aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen een examen heeft behaald in de Bacheloropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied.


2. Toelaatbaar tot de opleiding is, via de in art. 4.2 bedoelde toelatingscommissie, degene die in Nederland of in het buitenland met goed gevolg een examen in de wijsbegeerte heeft afgelegd dat volgens het oordeel van de toelatingscommissie gelijkwaardig is aan dat in het eerste lid. 3. Toelating als bedoeld in de vorige leden geeft recht op inschrijving. Artikel 4.2 Toelatingscommissie 1. De toelating tot de opleiding is opgedragen aan de toelatingscommissie van de opleiding. Deze wordt gevormd door • een lid, tevens voorzitter, aangewezen uit de hoogleraren die met onderwijs in de opleiding zijn belast; • twee leden, aangewezen uit het overig wetenschappelijk personeel dat met onderwijs in de opleiding is belast. 2. Als adviserend lid, tevens secretaris, wordt aangewezen de studieadviseur voor de opleiding. 3. De aanwijzing geschiedt door de examencommissie. Artikel 4.3 Toelatingsonderzoek: criteria Met het oog op de toelating tot de opleiding, als bedoeld in art. 4.1, tweede lid, stelt de toelatingscommissie een onderzoek in naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de kandidaat. In aanvulling op schriftelijke bewijzen van de gevolgde opleiding(en) kan de commissie bepaalde kennis en vaardigheden laten toetsen door deskundigen in of buiten de universiteit. Artikel 4.4 Toelatingsonderzoek: tijdstippen 1. Een verzoek te worden toegelaten tot de opleiding kan gedurende het studiejaar worden ingediend bij de toelatingscommissie. 2. De toelatingscommissie beslist binnen 6 weken na indiening van het verzoek. De toelating wordt verleend onder de voorwaarde dat de kandidaat uiterlijk op de door hem gekozen begindatum van de opleiding zal voldoen aan de in art. 4.3 bedoelde eisen t.a.v. kennis en vaardigheden, zoals die blijken uit getuigschriften van door hem gevolgde opleidingen. Op de schriftelijke verklaring omtrent toelating wordt de student gewezen op de beroepsmogelijkheid bij het college van beroep voor de examens. Artikel 4.5 Voorwaardelijke toelating 3. Op verzoek van de kandidaat, die zich voorbereidt op het afsluitend examen van de in artikel 4.1 genoemde bacheloropleiding, kan de toelatingscommissie hem voorwaardelijk toelaten tot de opleiding mits: a. van de betreffende opleiding filosofische onderdelen met een gezamenlijke studielast van tenminste 40 EC heeft behaald alsmede een voldoende beoordeling heeft van zijn bachelorscriptie; en b. hij overigens van de bacheloropleiding nog slechts onderdelen met een gezamenlijke studielast van ten hoogste 15 ECTS moet behalen. 4. Een voorwaardelijke toelating dient binnen zes maanden te worden vervangen door een toelating krachtens artikel 4.1


Paragraaf 5 Studiebegeleiding Artikel 5.1 Studievoortgangsadministratie 1. Het faculteitsbestuur draagt zorg voor de registratie van de individuele studieresultaten van de studenten. 2. Het faculteitsbestuur verschaft elke student tenminste eenmaal per jaar een overzicht van de door hem behaalde studieresultaten. Artikel 5.2 Studiebegeleiding 1. In het kader van de toelatingsprocedure maakt de faculteit een afspraak met de student over de individuele inrichting van het door hem te volgen programma. 2. De faculteit draagt zorg voor een inwerkprogramma van de student bij de aanvang van zijn opleiding. 3. De faculteit draagt zorg voor voldoende begeleiding van de student tijdens zijn opleiding, en schenkt daarbij in het bijzonder aandacht aan mogelijke aanpassingen in het belang van de aansluiting van het gekozen programma op een eventuele onderzoekersopleiding of de beroepsuitoefening buiten de universiteit.

Paragraaf 6 Overgangs- en slotbepalingen Artikel 6.1 Tentamens en examens ‘oude stijl' 1. Voor studenten die direct voorafgaand aan het tijdstip van invoering van deze regeling ononderbroken waren ingeschreven voor de opleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied, blijft de desbetreffende onderwijsen examenregeling, laatstelijk gewijzigd op 1 juni 2001, van kracht. Tot 1 september 2008 wordt de gelegenheid geboden de tentamens alsmede het examen van de opleiding af te leggen. 2. Het onderwijs dat voorbereidt op het in het eerste lid bedoelde examen wordt voor de laatste maal verzorgd in het studiejaar 2007-2008. 3. In bijzondere gevallen kan de examencommissie aan andere studenten dan die bedoeld in het eerste lid, toestemming verlenen tentamens en examens af te leggen volgens de in het eerste lid bedoelde onderwijsen examenregeling. Artikel 6.2 Overstap van ‘oude stijl’ naar ‘nieuwe stijl' Een student, als bedoeld in art. 6.1, kan deelnemen aan de opleiding krachtens deze onderwijsen examenregeling indien behaalde studieresultaten ‘oude stijl’ door de Examencommissie zijn gewaardeerd als vrijstelling voor overeenkomstige onderdelen ‘nieuwe stijl’. Artikel 6.3 Wijzigingen 1. Wijzigingen van deze regeling worden door het faculteitsbestuur, gehoord de opleidingscommissie en na overleg met de faculteitsraad, bij afzonderlijk besluit vastgesteld. 2. Een wijziging van deze regeling heeft geen betrekking op het lopende studiejaar, tenzij de belangen van de studenten daardoor redelijkerwijs niet worden geschaad. 3. Een wijziging kan voorts niet ten nadele van de studenten van invloed zijn op enige andere beslissing, die krachtens deze regeling door de examencommissie is genomen ten aanzien van een student.


Artikel 6.4 Bekendmaking 1. Het faculteitsbestuur draagt zorg voor een passende bekendmaking van deze regeling, van de regelen en richtlijnen die door de examencommissie zijn vastgesteld, alsmede van wijzigingen van deze stukken. 2. Elke belangstellende kan op het faculteitsbureau een exemplaar van de in het eerste lid bedoelde stukken verkrijgen. Artikel 6.5 Inwerkingtreding Deze regeling treedt in werking op 1 september 2002. Aldus vastgesteld door het faculteitsbestuur met instemming van de faculteitsraad op 17 april 2002, laatstelijk gewijzigd op 14 mei 2008.


13.2.2 Bijlage bij de OER van de masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald Wetenschapsgebied Lijst met mastervakken Wijsbegeerte van een bepaald Wetenschapsgebied, studiejaar 2009-2010 pagina

cluster

kwartaal 2 3

Vakgroep Geschiedenis van de Filosofie: Wittgensteinand the philosophy of mind G/N Heideggers Being and Time G

36 (p.153) 12 (p.139)

Vakgroep Praktische Filosofie: 1 1 2 2

Pragmatism Moral Psychology Cyberspace: intellectual property rights Social Justice and Recognition

S S

26 (p.147) 21 (p.144) 7 (p.135) 29 (p.148)

1 2 2 1

Vakgroep Theoretische Filosofie: Caput Philosophical Logic: Logics of Information Change Philosophy of Neuroscience Statistics and causality Philosophy of argumentation

N/S N/S N/S N/S

6 (p.134) 25 (p.146) 5 (p.134) 4 (p.133)

G/S

Clusters: • N = Natuur- en cognitiewetenschappen in brede zin (Natuurkunde, Sterrenkunde, Scheikunde, Farmacie, Biologie, Geneeskunde, Psychologie, Kunstmatige Intelligentie) • S = Sociale wetenschappen in brede zin (Sociologie, Ruimtelijke wetenschappen, Economie, Bedrijfskunde, Rechtsgeleerdheid, Geneeskunde) • G = Geesteswetenschappen in brede zin (Psychologie, Literatuurwetenschap, Geschiedenis, Cultuurwetenschappen)

13.3.1 OER Filosofie en Educatie (Lerarenopleiding) 103

13.3.1 OER Filosofie en Educatie (Lerarenopleiding) Deel A: Onderwijs- en examenregeling van het wijsgerig gedeelte van de opleiding.

Par. 1 Algemeen Art. 1 Toepasselijkheid van de regeling De onderwijsen examenregeling van het wijsgerige gedeelte van de masteropleiding Filosofie en Educatie is gelijk aan de Onderwijs- en Examenregeling van van de masteropleiding Wijsbegeerte (p. 86), met inachtneming van de in paragraaf 2 opgenomen afwijkende bepalingen.

Par. 2 Bepalingen die afwijken van de OER van de masteropleiding Wijsbegeerte. Art. 1 Samenstelling programma 1. In het eerste jaar van de opleiding Filosofie en Educatie kiest de student niet 6, maar 4 mastervakken en volgt in plaats van de resterende twee vakken het vak ‘Voorbereiding op het tweede jaar’ van 10 EC uit de lererarenopleiding. 2. In het tweede jaar van de opleiding kiest de student naast 50 EC van de lerarenopleiding nog de twee resterende wijsgerige mastervakken (samen 10 EC). Art.2 Toelating tot de opleiding Vooropleiding 1. Toelaatbaar tot de opleiding is degene die met goed gevolg aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen een examen heeft behaald in de Bacheloropleiding Wijsbegeerte. 2. Voor degene die met goed gevolg aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen een examen heeft behaald in de Bacheloropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied geldt, dat toelating eerst mogelijk is nadat voldaan is aan aanvullende eisen, te stellen door de toelatingscommissie als bedoeld in art. 3. 3. Voor degene die a. met goed gevolg aan een andere Nederlandse universiteit een examen heeft afgelegd in de Bacheloropleiding Wijsbegeerte, of b. met goed gevolg in het buitenland een examen heeft afgelegd dat gelijkwaardig is aan dat genoemd in het eerste lid, geldt dat toelating eerst mogelijk is nadat het onderzoek als bedoeld in art. 4 heeft plaatsgevonden door de toelatingscommissie als bedoeld in art. 3. 4. Toelating als bedoeld in de vorige leden geeft recht op inschrijving. Toelatingscommissie 1. De toelating tot de opleiding is opgedragen aan de toelatingscommissie van de opleiding. Deze wordt gevormd door • een lid, tevens voorzitter, aangewezen uit de hoogleraren die met onderwijs in de opleiding zijn belast;


twee leden, aangewezen uit het overig wetenschappelijk personeel dat met onderwijs in de opleiding is belast. Als adviserend lid, tevens secretaris, wordt aangewezen de studieadviseur voor de opleiding. De aanwijzing geschiedt door de examencommissie van het filosofiedeel van de opleiding. •

2.

Toelatingsonderzoek: criteria 1. Met het oog op de toelating tot de opleiding, als bedoeld in art. 2, tweede lid, stelt de toelatingscommissie met het oog op de noodzaak van een brede basis vast, aan welke aanvullende eisen de kandidaat moet voldoen om toegelaten te worden, waaronder tenminste de eis, dat de kandidaat de drie tweedejaarsblokken dan wel gelijkwaardige onderdelen met een omvang van tezamen 36 EC - heeft afgerond 2. Met het oog op de toelating tot de opleiding, als bedoeld in art. 2, derde lid, stelt de toelatingscommissie een onderzoek in naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de kandidaat. In aanvulling op schriftelijke bewijzen van de gevolgde opleiding(en) kan de commissie bepaalde kennis en vaardigheden laten toetsen door deskundigen in of buiten de universiteit. Toelatingsonderzoek: tijdstippen 1. Het toelatingsonderzoek vindt eenmaal per jaar plaats m.b.t. het begin van de opleiding in het eerste semester. 2. Een verzoek te worden toegelaten tot de opleiding en een bepaald programma wordt vóór 1 maart ingediend bij de toelatingscommissie. 3. In bijzondere gevallen kan de toelatingscommissie een na de in het tweede lid genoemde sluitingsdatum ingediend verzoek in behandeling nemen. 4. De toelatingscommissie beslist vóór 15 mei op het verzoek. De toelating wordt verleend onder de voorwaarde dat de kandidaat uiterlijk op de betreffende begindatum van de opleiding zal voldoen aan de in art. 4.4 bedoelde eisen t.a.v. kennis en vaardigheden, zoals die blijken uit getuigschriften van door hem gevolgde opleidingen. Op de schriftelijke verklaring omtrent toelating wordt de student gewezen op de beroepsmogelijkheid bij het college van beroep voor de examens. Deel B: Onderwijs- en examenregeling van het lerarenopleidingstraject van de tweejarige educatieve masteropleidingen en de masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen van de RuG

Par. 1

Algemeen

Art.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en de examens van het lerarenopleidingstraject van de tweejarige educatieve masteropleidingen en de masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen van de RuG, verzorgd door en onder verantwoordelijkheid van het Universitair Onderwijscentrum Groningen (UOCG). De genoemde opleidingen leiden tot een eerstegraads bevoegdheid (Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs) voor de schoolvakken:


a. aardrijkskunde b. algemene economie c. biologie d. Duits e. Engels f. filosofie g. Frans h. Fries i. geschiedenis en staatsinrichting j. Grieks, Latijn en klassieke culturele vorming k. informatica l. maatschappijleer m. management en organisatie n. natuurkunde o. Nederlands p. scheikunde q. Spaans r. wiskunde verder te noemen: de universitaire lerarenopleiding. Art. 2 Begripsbepalingen In deze regeling wordt verstaan onder: • De wet: de wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. • De lerarenopleiding: de opleiding welke opleidt tot een eerstegraads leraarbevoegdheid voor een bepaald schoolvak. • De school: de school voor voortgezet onderwijs welke fungeert als stageverlenende instelling voor de student. • Duale opleiding: een opleiding als bedoeld in artikel 7.7 van de wet. • De educatieve masteropleidingen: de tweejarige educatieve masteropleidingen en de masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. • De facultaire examencommissies: de examencommissies van de educatieve masteropleidingen. • De examencommissie van het UOCG: de examencommissie van de eenjarige masteropleiding, het lerarenopleidingstraject als onderdeel van de educatieve masteropleidingen en de masteropleiding Educatie en Communicatie in de Wiskunde en Natuurwetenschappen van de RuG. • Student: hij/zij die is ingeschreven voor het volgen van het onderwijs en/of het afleggen van de tentamens en de examens van de opleiding. • Onderdeel: een onderwijseenheid van de opleiding, in de zin van de wet. • Professionaliseringstaak: opdracht tot het vervaardigen van een product waarmee de student kan aantonen te beschikken over voor het leraarsberoep relevante startbekwaamheden. De gehele opleiding is opgebouwd uit professionaliseringstaken. • Practicum: een praktische oefening, als bedoeld in art. 7.13 van de wet in de volgende vorm: o het doorlopen van een stage. • Tentamen: onderzoek naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de examinandus zoals deze tot uiting komen in het eindproduct van een professionaliseringstaak, alsmede de beoordeling van de uitkomsten van dat onderzoek, als bedoeld in art. 7.10 van de wet.


Art. 3 Doel van de opleiding De eerstegraads leraar wordt primair opgeleid voor het 'eerstegraads gebied': de bovenbouw van havo en vwo. De eerstegraads bevoegdheid is echter inclusief: dit betekent dat eerstegraads leraren werkzaam zijn in zowel het vmbo, als in de onderbouw (basisvorming), alsook in de bovenbouw (Tweede Fase) van het voortgezet onderwijs. In de universitaire lerarenopleiding wordt het accent gelegd op de bekwaamheid van beginnende leraren in de bovenbouw (VHO) zoals geformuleerd en de Wet BiO. In de opleiding wordt bekwaamheid (competentie) nagestreefd op een zevental samenhangende terreinen die daar van belang zijn en de daaraan verbonden beroepsvereisten. De eerstegraads leraar die de lerarenopleiding van het UOCG met goed gevolg heeft doorlopen is: 1. Interpersoonlijk competent a. onderschrijft zijn interpersoonlijke verantwoordelijkheid, b. is zich bewust van eigen houding en gedrag en de invloed daarvan op leerlingen, en c. heeft voldoende kennis en vaardigheid op het gebied van groepsprocessen en communicatie om een goede samenwerking met en van de leerlingen tot stand te brengen. 2. Pedagogisch competent a. onderschrijft zijn pedagogische verantwoordelijkheid, b. heeft voldoende pedagogische kennis en vaardigheid om een veilige leeromgeving tot stand te brengen waarin leerlingen zich kunnen ontwikkelen tot een zelfstandig en verantwoordelijk persoon, en c. realiseert zo'n veilige leeromgeving voor de groep(en) waarmee hij werkt, maar ook voor individuele leerlingen. 3. Vakdidactisch competent a. onderschrijft zijn vakdidactische verantwoordelijkheid, b. heeft voldoende vakdidactische kennis en vaardigheid om een krachtige leeromgeving tot stand te brengen waarin leerlingen zich op een goede manier de leerinhouden van een bepaald vak(gebied) eigen kunnen maken, en c. kan een dergelijke leeromgeving in de praktijk realiseren voor de groep(en) waarmee hij werkt, maar ook voor individuele leerlingen. 4. Organisatorisch competent a. onderschrijft zijn organisatorische verantwoordelijkheid, b. heeft voldoende organisatorische kennis en vaardigheid om in zijn groepen en zijn andere contacten met leerlingen een goed leef- en werkklimaat tot stand te brengen. Hij doet dit overzichtelijk, ordelijk en taakgericht. Hij is in alle opzichten voor zichzelf, zijn collega’s en vooral voor de leerlingen helder. 5. Competent in het samenwerken met collega’s a. onderschrijft zijn verantwoordelijkheid in het samenwerken met collega’s, en b. heeft voldoende kennis en vaardigheden om een professionele bijdrage te leveren aan een goed pedagogisch en didactisch klimaat van zijn school, aan goede werkverhoudingen en aan een goede schoolorganisatie.


6. Competent in het samenwerken met de omgeving 1. onderschrijft zijn verantwoordelijkheid in het samenwerken met de omgeving van de school en 2. heeft voldoende kennis en vaardigheid om samen te werken met mensen en instellingen die betrokken zijn bij de opleiding en vorming van en de zorg voor de leerlingen en bij de school. 7. Competent in reflectie en ontwikkeling en onderzoek ten dienste van de eigen professionele ontwikkeling en de ontwikkeling van het schoolvak, het beroep en de school a. onderschrijft de verantwoordelijkheid voor zijn eigen professionele ontwikkeling b. onderzoekt, expliciteert en ontwikkelt zijn opvattingen over het leraarschap, zijn bekwaamheid als leraar en de onderwijspraktijk. De universitaire lerarenopleiding heeft daarbij als taak eerstegraads leraren op te leiden die hun academische instelling kunnen integreren in hun bekwaamheden als leraar. Zij doen dit op een planmatige, professionele wijze. Hun academische achtergrond komt hierbij tot uiting in de wijze waarop ze disciplinaire kennis weten te vertalen in vakdidactisch verantwoord handelen in de praktijk en in de manier waarop ze die praktijk onderzoeksmatig weten te analyseren, bij te stellen en te dissemineren. 5. Art. 4 Voltijds/deeltijds De universitaire lerarenopleiding wordt zowel voltijds als deeltijds verzorgd en kent zowel duale als niet- duale trajecten. Art. 5 De examens van de universitaire lerarenopleiding In de universitaire lerarenopleiding kan het volgende examen worden afgelegd: - het afsluitend examen Par. 2 Examenonderdelen en beoordeling Art. 6 De examenonderdelen: 1. Het examen omvat voor alle schoolvakken de volgende examenonderdelen: UOCM0110 UOCM0225 UOCM0302 UOCM0409 UOCM0506 UOCM0603 UOCM0703 UOCM0802

Basiscursus lerarenopleiding (10 ECTS) Werken op school (25 ETCS) Reflectie op professionele ontwikkeling (2 ECTS) Probleemgericht Onderwijs Ontwerpen (9 ECTS) Schoolvak I (6 ECTS) Schoolvak II (3 ECTS) Leerprocessen (3 ECTS) Vrije keuze (2 ECTS)

2. Het practicum (de stage) maakt onderdeel uit van de professionaliseringstaken UOCM0110 en UOCM0225. Art. 7 Volgtijdelijkheid van de examenonderdelen Met de in artikel 6 genoemde onderdelen UOCM0225 tot en met UOCM0802 van de universitaire lerarenopleiding kan niet eerder worden aangevangen dan nadat het ex-


amenonderdeel UOCM0110 met goed gevolg is afgelegd. Art. 8. De beoordeling 1. De beoordeling vindt plaats met hele cijfers groter of gelijk aan 1 en kleiner of gelijk aan 10. Men is geslaagd voor een tentamen indien het cijfer 6 of hoger is behaald. 2. Beoordeling van de examenonderdelen vindt plaats conform de regels en richtlijnen vastgesteld door de examencommissie van het UOCG, zoals deze zijn omschreven in de studiegids van het UOCG. Par. 3

Afleggen van examenonderdelen

Art. 9 Het aantal keren per studiejaar dat de examenonderdelen kunnen worden afgelegd De student wordt minimaal twee maal per jaar de gelegenheid gegeven aan de eisen van de betreffende professionaliseringstaak te voldoen. Art. 10 Vorm van het afleggen van de examenonderdelen 1. Tentamens worden mondeling dan wel schriftelijk afgelegd op een door de examencommissie van het UOCG vast te stellen wijze. 2. Het practicum wordt afgelegd aan de hand van lesobservaties en evaluaties en verslagen van gegeven lessen en van het functioneren in de school. 3. Aan lichamelijk of zintuiglijk gehandicapte studenten wordt de gelegenheid geboden de tentamens op een zoveel mogelijk aan hun individuele handicap aangepaste wijze af te leggen. De examencommissie van het UOCG wint zo nodig deskundig advies in alvorens te beslissen.

Par. 4

Tentamenuitslag

Art. 11 Vaststelling en bekendmaking tentamenuitslag 1. De examinator stelt terstond na het afnemen van een mondeling tentamen de uitslag vast en reikt de student een desbetreffende schriftelijke verklaring uit. 2. De examinator stelt de uitslag van een schriftelijk tentamen vast binnen tien werkdagen na de dag waarop het is afgelegd, en deelt deze mede aan de student. 3. T.a.v. een op andere wijze dan mondeling of schriftelijk af te leggen onderdeel bepaalt de examencommissie van het UOCG tevoren op welke wijze en binnen welke termijn de student een schriftelijke verklaring omtrent de uitslag zal ontvangen. 4. In de schriftelijke verklaring omtrent de uitslag van een tentamen wordt de student gewezen op het inzagerecht, alsmede op de beroepsmogelijkheid bij het College van Beroep voor de Examens. Art. 12 Geldigheidsduur 1. De geldigheidsduur van behaalde onderdelen is onbeperkt.


2. In afwijking hiervan kan de examencommissie van het UOCG m.b.t. een onderdeel, waarvan het tentamen langer dan zes jaar geleden is behaald, een aanvullend dan wel vervangend tentamen opleggen, alvorens de student wordt toegelaten tot het afleggen van het desbetreffende examen. Art. 13 Inzagerecht Gedurende tenminste dertig dagen na de bekendmaking van de uitslag van een schriftelijk tentamen krijgt de student op zijn verzoek inzage in zijn beoordeeld werk. De examencommissie van het UOCG kan bepalen, dat de inzage of de kennisgeving op een vaste plaats en tenminste twee vaste tijdstippen plaats vindt.

Par. 5

Vrijstelling

Art. 14 Vrijstelling van tentamens en erkenning alternatieve onderdelen 1. Vrijstelling tentamens Indien de student ten genoegen van de examencommissie van het UOCG aantoont dat hij/zij voorafgaand aan de universitaire lerarenopleiding reeds op een andere wijze binnen of buiten een universiteit voldoende kennis, inzicht en vaardigheden heeft verkregen kan de examencommissie van het UOCG hem/haar gehele of gedeeltelijke vrijstelling van één of meer onderdelen van het examen verlenen. 2. Erkenning alternatieve onderdelen Indien de student ten genoegen van de examencommissie van het UOCG aantoont dat hij/zij gedurende de universitaire lerarenopleiding op een andere wijze binnen of buiten een universiteit voldoende kennis, inzicht en vaardigheden kan verkrijgen waarmee hij aan de eisen van een examenonderdeel kan voldoen, kan de examencommissie van het UOCG besluiten alternatieve invullingen van dat examenonderdeel te erkennen in het perspectief van de examinering. Par. 6

Afsluitend Examen

Art. 15 Tijdvakken en frequentie afleggen afsluitend examen Tot het afleggen van een afsluitend examen wordt de gelegenheid geboden, zodra de student voldoende bewijzen van de door hem/haar met goed gevolg gerealiseerde examenonderdelen van de universitaire lerarenopleiding overlegt. Art. 16 Uitslag afsluitend examen 1. De student is voor het afsluitend examen geslaagd indien alle examenonderdelen met voldoende gevolg zijn afgelegd. De examencommissie van het UOCG stelt de uitslag van het afsluitend examen vast, zodra de student voldoende bewijzen overlegt van de door hem/haar gerealiseerde examenonderdelen zoals in artikel 2 genoemd. 2. In afwijking van het bepaalde in het eerste lid kan de examencommissie van het UOCG, alvorens de uitslag van het afsluitend examen vast te stellen, zelf een onderzoek instellen naar de kennis van de student m.b.t. een of meer onderdelen van de universitaire lerarenopleiding, indien en voor zover de uitslagen van de desbetreffende tentamens haar daartoe aanleiding geven.


3. Van degene die het afsluitend examen met goed gevolg heeft afgelegd, rapporteert de examencommissie van het UOCG ten bewijze daarvan de resultaten aan de betreffende facultaire examencommissie. Par. 7

Slot- en invoeringsbepalingen

Art. 17 Wijzigingen Wijzigingen van deze regeling worden door de directeur van het UOCG bij afzonderlijk besluit vastgesteld. Eventuele wijzigingen die betrekking hebben op het lopende studiejaar vinden alleen plaats indien de belangen van de studenten daardoor redelijkerwijs niet worden geschaad. Art. 18 Bekendmaking 1. De directeur van het UOCG draagt zorg voor een passende bekendmaking van deze regeling alsmede van de wijzigingen van deze regeling. 2. Elke belangstellende kan bij het bureau van het UOCG een exemplaar van deze regeling verkrijgen. Art. 19 Inwerkingtreding Deze regeling geldt met ingang van het studiejaar 2009-2010. Aldus vastgesteld te Groningen op 30 november 2008. Prof. Dr. W.H.A. Hofman, directeur UOCG.

13.4.1 Teaching and Examination Regulations for the RUG Researchmaster’s Degree programme ‘Philosophy’ 111

13.4.1 Teaching and Examination Regulations for the RUG Researchmaster’s Degree programme ‘Philosophy’

Section 1 - General provisions Article 1.1 Applicability These Regulations apply to the courses and final assessment of the Researchaster’s degree programme in Philosophy, hereinafter referred to as ‘the degree programme’. The degree programme is organised by the Faculty of Philosophy of the University of Groningen. Article 1.2 Definitions The following definitions apply to these Regulations: a. the Act: Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek [Higher Education and Research Act]. b. student: a person enrolled at the university for the purpose of taking courses and/or examinations and the final assessment leading to the conferral of a university degree. c. module: a syllabus unit or other part of the degree programme within the meaning of the Act. d. practical: a practical exercise, as referred to in Art. 7.13 of the Act, in one of the following forms: • a final-year written thesis • a written paper or draft • research or assignments • participation in a field trip or excursion • completion of an internship or traineeship • participation in another educational activity designed to teach certain skills. e. examination: the examination for the Master’s degree programme f. semester: part of the academic year, either commencing on 1 September and ending on a date to be determined by the Executive Board on or around 31 January, or commencing on the aforementioned date determined by the Executive Board and ending on 31 August. The other definitions shall have the meaning that the Act ascribes to them. Article 1.3 Aim of the degree programme The degree programme is designed to: • impart comprehensive knowledge, insight and skills in one the fields of research and study of the Faculty or in the field of the philosophy of a specific scientific discipline (main subject, major); • impart comprehensive knowledge of a subsidiary subject (philosophical or nonphilosophical); • prepare for the profession of academic researcher, inter alia by writing a research proposal;


Article 1.4 Type of degree programme The degree programme is organised as both a full-time and a part-time course. Article 1.5 Language of instruction The language of instruction and communication is English.

Section 2 - Structure of the degree programme Article 2.1 Examination The examination of the programme is the examination for the Master’s degree. Article 2.2 Study load The study programme has a study load of 120 EC (European Credits), with one credit equalling 28 hours of study. Article 2.3 Content of the degree programmes 1. The degree programme contains the following compulsory modules with their related study load: a. First-year programme: 1. Four philosophical basic courses each of 5 EC in the following main fields (sections): • History of Philosophy • Practical Philosophy • Theoretical Philosophy Three of these courses must be chosen from one field, the other one from another field. 2. Two Methods courses each of 5 EC, one in the chosen field, the second in another field 3. Two tutorials (10 EC) 4. Electives (15 EC) 5. Seminar (5 EC) b. Second-year programme 1. Term abroad (or external traineeship) (15 EC). 2. Elective (5 EC). 3. Reading (10 EC) 4. Master’s thesis (25 EC) 5. Research proposal (5 EC) 2. Learning activities as a teaching assistant at the faculty may count for a maximum of 5 EC as part of the courses set out in subsections 1.a.3 and 1.b.3. One assistantship counts for 3 EC. 3.

a. Dutch students will take a term abroad (or external traineeship), as mentioned in subsection 1.a.5. Students from abroad will take courses within the Faculty or at another university in the Netherlands. Dutch students can do so only if they have weighty reasons and after permission from the Board of Examiners. b. Dutch students may extend their term abroad up to 30 EC by replacing the Reading and Elective with additional courses abroad.


Article 2.4 Practical work De following modules as set out in Art. 2.3 include practical work in the stated form: • Art. 2.3, 1a, nr. 5: completing a traineeship • Art. 2.3, 1b, nr. 4: writing a Master’s thesis • Art. 2.3, 1b, nr. 5: writing a research proposal

Section 3 - Examinations and final assessment in the degree programme Article 3.1. General 1. Examinations, both interim and final, provide students with the information they need to assess whether they have achieved or will achieve the required learning goals. This will help them with further participation in the degree programme. 2. The examination results are given as pass or fail (in marks: 5.6 or above or 5.4 or below, respectively. Article 3.2 Frequency and Examination Periods There will be an opportunity to sit the examinations for the modules listed in Article 2.3, first paragraph under a.1 at least twice a year. Article 3.3 Form of Examinations 1. The examinations for the modules listed in Article 2.3 are written examinations. Written examinations include both a written assignment or a paper and a written examination that includes an oral presentation. 2. At the student’s request, the Board of Examiners may allow an examination to be taken in a form other than that set out in Article 3.5.1. 3. Students with a disability will be given the opportunity to take examinations in a form that will compensate as far as possible for their individual handicap. If necessary, the Board of Examiners will seek expert advice on this matter. Article 3.4 Oral Examinations 1. Unless the Board of Examiners decides otherwise, an oral examination may only be taken by one student at a time. 2. Oral examinations are public, unless the Board of Examiners or the examiner stipulates otherwise or the student objects to the public nature of the examination. Article 3.5 Marking of Examinations and Publication of Grades 1. After an oral examination, the examiner will assess the examination immediately and provide the student with the relevant signed exam sheet. 2. The examiner will mark a written examination within 10 working days after the day on which it was taken, and will provide the Student Administration with the necessary details for written confirmation of the result to be sent to the student. 3. If an examination is taken in a form other than oral or written, the Board of Examiners will determine in advance how and when the student will receive written confirmation of the result. 4. The exam sheet stating the results of an examination will inform student of their right of inspection, as set out in Article 3.7.1, as well as of their right of appeal to the Committee of Appeal for the Examinations.


Article 3.6 Validity 1. Examinations that have been passed remain valid indefinitely. 2. Contrary to the provision of subsection 1, before allowing a student to progress to the final assessment, the Board of Examiners may require that student to take a supplementary or substitute examination for a module taken more than six years previously before allowing that student to progress to the final assessment. Article 3.7 Right of Inspection 1. Student have the right, on request, to inspect their marked work during a period of at least thirty days after the results of a written examination have been made known. Also on request, they will be provided with a copy of the work at cost price. 2. Within the time-frame stipulated in subsection 1, any person may request permission to peruse the examination paper and the assessment criteria. Article 3.8 Exemptions At the student’s request, the Board of Examiners, having discussed the matter with the examiner in question, may grant exemption from an examination on condition that the student: a. has completed part of a university or other higher education course that is equivalent in content and level b. can demonstrate by work experience that he or she has sufficient knowledge and skills in respect of the module in question. Article 3.9 Final Assessment 1 Students who have passed all examinations for a degree programme, or have satisfied the requirements for all parts of the programme approved by the Board of Examiners, must apply for the certificate no later than four weeks after doing so. The examination date entered on the certificate by the Board of Examiners is the date on which the student is deemed by the Board to have satisfied the final examination requirements. 2

If the student applies for the certificate after the period specified in the previous article, the examination date entered on the certificate shall be the date on which the student is deemed by the Board of Examiners to have satisfied all the examination requirements, even if the date on which the Board takes this decision is in a subsequent academic year and the student is required to register for that year.

Article 3.10 Degree 1. A student who has satisfied all the requirements of the final assessment shall be awarded the degree of “Master of Arts”. 2. The degree awarded shall be recorded on the final certificate

Section 4 - Selection procedure Article 4.1 Admission certificate 1. Students in possession of an admission certificate shall be admitted to the degree programme. 2. An admission certificate is supplied by the Faculty Board, after taking advice of the Admissions Board as set out in Art. 4.3, provided the student satisfies all admission requirements.


3. The admission certificate may entail further conditions that must be met before the student can begin the degree programme. Article 4.2 Admission requirements 1. The admission requirements are that: a. the applicant has 1. a Bachelor’s degree in philosophy, or 2. a Bachelor’s degree in the philosophy of a specific scientific discipline, or 3. another degree obtained at an institute of higher education in the Netherlands or abroad, and which the Admissions Board deems equivalent to the degree as set out in a.1 or a.2; b. the applicant has sufficient knowledge of the disciplines required for the programme; c. the applicant has the appropriate attitude, motivation and talent to pursue the curriculum; d. the applicant has a mean score of 8 or more in the second-year courses of one department (12 EC), the three specialised third-year courses (15 EC; preferably, these courses should be those most relevant for the chosen specialisation witin the Research Master) and the bachelor’s paper (5 EC) of the applicant’s Bachelor program. The Board will use an equivalent method of culculating the mean score for applicants who have not completed a Bachelor’s philosophy programme at Groningen). The Board can make exceptions in the event that the applicant’s attitude, motivation and talent are judged to be sufficient compensation; e. non-native speakers of English language must gain a TOEFL score of 575 (paper version) and 231 (computer), or a minimum IELTS mean score of 6.5. The English language test may be taken after the interview as mentioned in Article 4.4, subsection 3, 4 and 5. 2. In addition, the Admissions Board as set out in Art. 4.3 can impose supplementary requirements on applicants seeking admission on the basis of an exam as mentioned in subsection 1.a.2 and 1.a.3 3. Students may only be admitted to a degree programme and to study in one of the main fields as set out in Art. 2.3, 1.a.1 if they have completed two third-year Bachelor courses (each of 5 EC) in that subject. The Admissions Board as set out in Art.4.3 may approve exceptions on the basis of a request stating the applicant’s reasons. Article 4.3 Admissions Board The Admissions Board decides which students are admitted to the degree programme and the various modules. This Board consists of three members selected by and from the Board of Examiners for the degree programme. The student advisor for the degree programme is an advisory member of the Board and acts as its secretary. Article 4.4. Admission procedure 2. The admission procedure begins once a student has submitted all of the following documents: a. a completed application form (available at the Faculty secretary’s office of the faculty); b. a curriculum vitae;


3. 4.

5. 6. 7.

8.

c. documents attesting that the applicant has the required academic degrees; d. an overview of academic credit obtained in other university curricula; e. a letter in which the student explains why he or she wishes to take part in this particular programme, what he or she expects from the programme and what he or she wishes to achieve; f. (if so desired) written results of earlier philosophical research such as academic publications or a Master’s thesis; g. (if possible) 3 personal recommendations from experts in the field; h. (if so desired) other documents which, in the student’s view, satisfactorily explains his or her eligibility for the programme. Written reports by persons deemed expert by the Admissions Board serve as recommendations from experts in the discipline. These reports must provide a useful and reliable picture of the student’s eligibility for the programme. On the basis of the submitted documents the Admissions Board determines whether the student will be called for an interview with the Board. If the decision is negative, the Board will inform the student by letter, stating the reasons for its decision. After the interview the Admissions Board determines whether the student has the appropriate attitude and motivation to take part in the programme. A member of the Admissions Board will telephone a student living abroad before the interview. The member will then advise the student as to whether he or she should come for an interview. The deadlines for the application are: • 1 April for non EU-students, if enrolment for the first semester (september) is desired • 1 June for EU-students, if enrolment for the first semester (september) is desired • 1 November (for EU- en non EU-students), if enrolment for the second semester (february) is desired. The Admissions Board has meetings on or some days after the mentioned dates. The Board will decide within two weeks whether an interview will take place. Interviews will be held within two weeks of the Board’s initial decision. The Board will make its final decision within two weeks of the interview and students will be informed by letter within that two-week period whether they will be admitted to the programme. Students may lodge an appeal against the decisions of the Admissions Board with the Board of Appeal for Examinations.

Article 4.5 Conditional admission 1. At the request of a candidate who is preparing for the final examination for the Bachelor’s degree programme listed in Article 4.2, the Admissions Board may admit him to the degree programme on condition that: a. he has passed the compulsory parts of the Bachelor’s degree programme, as well as achieving a pass for his Bachelor’s thesis, and b. he needs to pass only those modules in the Bachelor’s degree programme with a combined study load of no more than 15 ECTS credits. 2. Provisional admission must be converted into admission as set out in Article 4.2 within six months.


3. The Admissions Board may admit a candidate to the programm if the candidate has not yet fulfilled the English language test. A conditional admission must be converted into admission as laid down in Article 4.1 before 1 October 2008, resp. 1 March 2009. If the candidate does not pass the English language test for the first time, he will be given a second chance. In that case the conditional admission may be prolonged once more, until 1 Februari 2009, resp. 1 September 2010.

Section 5 - Tutoring Article 5.1 Administration of student results 1. The Faculty Board is responsible for recording the individual results of students. 2. The Faculty Board will provide all student with an overview of their results, at their request, at least once a year. Article 5.2 - Tutoring 1. Within the framework of the admissions procedure, the Faculty Board is responsible for making an appointment with students to discuss the individual degree programme they will take part in. 2. The Faculty Board will ensure that student receive sufficient supervision during their degree programme, and will pay particular attention to any changes deemed necessary to ensure that the chosen programme is compatible either conducting academic research or exercising a profession outside the university. 3. At the end of the first year of their degree programme, the Faculty Board will send students a – non-binding – recommendation concerning their continuing the degree programme.

Section 6 – Transitional and Final Provisions Article 6.1 Amendments 1. Any amendments to these Regulations will, after discussions with the Faculty Council or departmental committee, be confirmed by the Faculty Board in a separate decree. 2. An amendment to these Regulations shall not apply to the current academic year, unless it may reasonably be assumed that the amendment will not be detrimental to the interests of students. 3. In addition, an amendment may not influence the following to the detriment of students: • an approval issued within the meaning of Article 2.3 • any other decision taken within the meaning of these Regulations concerning a student. Article 6.3 Publication 1. The Faculty Board shall duly publish these Regulations, any rules and guidelines formulated by the Board of Examiners, and any amendments to these documents. 2. Copies of the documents referred to in subsection 1 are available from the Faculty office. Article 6.4 Date of Commencement These Regulations shall take effect on 1 September 2004. As decreed by the Faculty Board on 21 April 2004, last modified on may 14 2008.


13.5.1 Reglement Promotieopleiding Philosophy Faculteit der Wijsbegeerte 119

13.5.1 Reglement Promotieopleiding Philosophy Faculteit der Wijsbegeerte Paragraaf 1

Algemene Bepalingen.

Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling 1.1.1. Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en de organisatie van de promotieopleiding Philosophy.

1.1.2. De opleiding wordt verzorgd binnen de Graduate School of Philosophy van de Faculteit der Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen.

Artikel 1.2 Begripsbepalingen. In deze regeling wordt verstaan onder: a. de wet: de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW); b. promotiestudent: degene die als zodanig geregistreerd staat bij de universiteit voor het volgen van de promotieopleiding; c. universiteit, RUG: de Rijksuniversiteit Groningen; d. Graduate School: school die de promotieopleiding verzorgt; e. promotiebegeleider: de hoogleraar, de co-promoter of begeleider die de promotiestudent tot de promotie begeleidt; f. promotor: de hoogleraar die door het College voor de promoties als zodanig is aangewezen; g. een bijzondere omstandigheid: bijzondere familieomstandigheden, ziekte, zwangerschap, een lichamelijke, zintuiglijke of andere functiebeperking van de promotiestudent of een omstandigheid binnen de organisatie van de opleiding en die buiten de macht van de student ligt, die heeft geleid tot vertraging van de opleiding; h. toelatingscommissie: commissie die namens het faculteitsbestuur beoordeelt of een student kan worden toegelaten tot de opleiding. Artikel 1.3 Doel van de opleiding 1.3.1. Het doctoraat is de hoogste graad in het wetenschappelijk onderwijs. Gepromoveerden beschikken over uiterst waardevolle competenties voor kennisintensieve beroepen in wetenschap en maatschappij. In het licht van het Nederlandse streven naar een hoog opgeleide beroepsbevolking beoogt de promotieopleiding promovendi op te leiden die in staat zijn te werken met processen van kennisverwerving, -overdracht en -toepassing. 1.3.2 Het doel van de promotieopleiding is promotiestudenten optimaal voor te bereiden op de promotie door middel van de totstandkoming van een proefschrift. De student wordt daarbij voorbereid op het vervullen van maatschappelijke functies, waarvoor ervaring met wetenschappelijk onderzoek wezenlijk is. 1.3.3 De opleiding verschaft een kader voor het leren verrichten van wetenschappelijk onderzoek en voorziet in training van vaardigheden op het gebied van mondelinge en schriftelijke verslaglegging van onderzoeksresultaten met het oog op het schrijven en verdedigen van een proefschrift. 1.3.4 De promotieopleiding biedt de mogelijkheid tot het opdoen van dusdanige didactische vaardigheden, dat na afronding van de opleiding de student in staat is onderwijstaken van een universitair docent te vervullen.


1.3.5 Het proefschrift dat als eindproduct van de promotieopleiding wordt vervaardigd, kan aan het College voor promoties van de RUG worden aangeboden, teneinde toegang te verkrijgen tot de promotie aan de RUG. 1.3.6 Het College voor promoties van de RUG beslist over het verzoek toegang te verkrijgen tot de promotie, zoals bepaald wordt in het promotiereglement van de RUG.

Paragraaf 2 Opbouw van de opleiding Artikel 2.1. Promotieopleiding 2.1.1 De promotieopleiding heeft een voltijdse duur van 4 jaren, dat is 240 European Credits (EC), waarbij één EC gelijk staat aan 28 uren onderzoek of onderwijs. Van de 4 jaren zijn 3,5 jaar (210 EC) bestemd voor het onder begeleiding verrichten van onderzoek en 0,5 jaar (minimaal 25 en maximaal 30 EC) voor het volgen van onderwijs. 2.1.2 De promotieopleiding wordt in principe onderverdeeld in 5 EC voor praktische vaardigheden, 5 EC voor de cursus ‘Groningen Philosophical research in Debate’, 15-20 EC uit aanbod van de Researchmaster en uit landelijk aanbod, 5 EC voor didactische vaardigheden. 2.1.2 De opleiding kan eventueel in deeltijd gevolgd worden, met die verstande dat dan de duur van de opleiding maximaal vijf jaar mag bedragen. Artikel 2.2 Opleidings- en begeleidingsplan voor de promotie 2.2.1 De promotiestudent stelt in overleg met de promotiebegeleider vóór de aanvang van de opleiding een Opleidings- en begeleidingsplan op. 2.2.2 Onverminderd het gestelde in artikel 3.1 van deze regeling, behoeft dit Opleidings- en begeleidingsplan de goedkeuring van de directeur van de Graduate School, alvorens de promotiestudent zich kan registreren voor de opleiding. 2.2.3 Het Opleidings- en begeleidingsplan voor promovendi omvat ten minste: • de naam en duur van de opleiding; • de naam van de promotiebegeleider(s); • de naam van de (beoogde) promotor; • de naam van de dagelijkse begeleider van de promotiestudent; • de omvang van de begeleiding. • een beschrijving van het onderzoeksproject • de tijdsplanning van het onderzoeksproject • de tijdsplanning voor te volgen onderwijs en onderzoeksactiviteiten • de tijdsplanning van de voortgangsgesprekken • de wijze van de jaarlijkse beoordeling van de prestaties en voortgang van de student; • deadlines, etc en verslaglegging hiervan. • eventuele noodzakelijke extra onderwijsen onderzoeksfaciliteiten. 2.2.4 De promotiestudent heeft het recht van dezelfde onderwijsfaciliteiten gebruik te maken als de RUG-student in de zin van de WHW. 2.2.5 Indien de voltooiing van de opleiding door de promotiestudent met meer dan een jaar wordt of dreigt te worden vertraagd en niet wordt veroorzaakt door een bijzondere omstandigheid, kan het faculteitsbestuur, op voorstel van de


directeur van de Graduate School, en na adviezen van de promotor en de PhD-coördinator, de opleiding van de promotiestudent beëindigen. 2.2.6 Alvorens het faculteitsbestuur besluit de opleiding van de promotiestudent te beëindigen, dienen er gesprekken te hebben plaatsgevonden tussen de directeur van de Graduate School, de begeleider van de promotiestudent, de promotiestudent en de PhD-coördinator.

Paragraaf 3

Toelating en selectieprocedure.

Artikel 3.1. Toelating tot de promotieopleiding 3.1.1 Toelating tot de promotieopleiding heeft een ieder die • met goed gevolg het afsluitende examen, verbonden aan een masteropleiding in het wetenschappelijk onderwijs heeft afgelegd dan wel • op basis van de tekst van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, zoals die luidde op 31 augustus 2002 met goed gevolg het afsluitend examen, verbonden aan een opleiding in het Hoger Onderwijs, met een studielast van ten minste 168 studiepunten heeft afgelegd, dan wel, wat betreft opleidingen met een studielast van meer dan 168 punten, een examen waarmee een deel van de opleiding wordt afgesloten dat ten minste 168 studiepunten bedraagt, met goed gevolg heeft afgelegd dan wel • een buitenlands diploma heeft dat naar het oordeel van het faculteitsbestuur ten minste gelijkwaardig is aan het onder a of b bedoelde diploma • en voldoet aan de eisen zoals gesteld in deze regeling onder artikel 2.2.2 en artikel 3.2. 3.1.2 Het Faculteitsbestuur beslist over de toelating tot de opleiding. Het faculteitsbestuur heeft het besluit tot toelating gemandateerd aan een toelatingscommissie 3.1.3 De toelatingscommissie wordt jaarlijks samengesteld. Artikel 3.2 Procedure voor de toelating tot de opleiding 3.2.1 Met het oog op de toelating tot de opleiding, als bedoeld in art. 3.1, sub 2, stelt een toelatingscommissie een toelatingsonderzoek in naar de kennis en de vaardigheden van de kandidaat. 3.2.2. De toelatingscommissie beoordeelt het schriftelijk materiaal en bepaalt of de aspirant-student op basis van het overgelegde materiaal tot de promotieopleiding kan worden toegelaten. De betrokkene wordt uitgenodigd voor een toelatingsgesprek. Het gesprek wordt gevoerd op basis van het overlegde schriftelijk materiaal. Van het toelatingsgesprek kan een presentatie van circa 15 minuten over een bij de gekozen opleiding passend wetenschappelijk onderwerp deel uitmaken. 3.2.3 Een student meldt zich aan voor de toelatingsprocedure door het inzenden van de volgende documenten: • een ingevuld registratieformulier; • een curriculum vitae; • een overzicht van studieresultaten die zijn behaald, voor voorwaarden zie 3.3.1; • een beschrijving van het beoogde onderzoeksproject;


een brief, waarin de aspirant-student de keuze voor deze opleiding uiteenzet uitgaande van de eigen verwachtingen en interesses; • (indien mogelijk) schriftelijke resultaten van eerder verricht onderzoek, zoals wetenschappelijke artikelen of de masterscriptie; • twee persoonlijke aanbevelingen door ter zake deskundigen; als aanbevelingen van deskundigen gelden schriftelijke berichten van een door het faculteitsbestuur als deskundig beschouwde personen, die een bruikbaar en betrouwbaar beeld geven van de geschiktheid voor deelname aan de opleiding van de student; • (desgewenst) andere documenten die naar het oordeel van de aspirantstudent kunnen bijdragen aan een goed beeld van zijn/haar geschiktheid voor het volgen van de opleiding. Indien de toelatingscommissie van oordeel is dat betrokkene op basis van het overlegde materiaal niet geschikt is om toegelaten te worden tot de opleiding en er op basis hiervan geen aanleiding wordt gezien voor een toelatingsgesprek, wordt dit schriftelijk aan de betrokkene medegedeeld. Alle afwijzingen worden schriftelijk gemotiveerd. Uiterlijk drie maanden voor het tijdstip van aanvang van de opleiding wordt aan de student bericht verstuurd of aan hem/haar een toelatingsbewijs wordt verstrekt. Indien de student op het moment van de selectieprocedure nog geen masterdiploma heeft behaald, maar dit normaliter voor aanvang van de promotieopleiding zal verwerven, wordt een voorwaardelijk besluit tot toelating genomen. De voorwaarde bestaat uit het behalen van het masterdiploma vóór het tijdstip dat de student de opleiding wil gaan volgen. •

3.2.4

3.2.5. 3.2.6. 3.2.7.

Artikel 3.3. Toelatingsonderzoek: tijdstippen 3.3.1. Het toelatingsonderzoek vindt eenmaal per jaar plaats met betrekking tot het begin van de opleiding in het eerste semester. 3.3.2. Een verzoek te worden toegelaten tot de opleiding en een bepaald programma wordt ingediend bij het faculteitsbestuur. 3.3.3. In bijzondere gevallen kan de toelatingscommissie een na de in het tweede lid genoemde sluitingsdatum ingediend verzoek in behandeling nemen. 3.3.4. De toelatingscommissie beslist voor 1 juni op het verzoek. De toelating wordt verleend onder de voorwaarde dat de kandidaat uiterlijk op de betreffende begindatum van de opleiding zal voldoen aan de in art.3.2 en 3.2 bedoelde eisen ten aanzien van kennis en vaardigheden, zoals die blijken uit getuigschriften van door hem gevolgde opleidingen. De directeur van de Graduate School verstrekt bij een positief advies van de toelatingscommissie een verklaring tot toelating tot de promotieopleiding. Artikel 3.4 Numerieke beperking 3.4.1 Het faculteitsbestuur neemt jaarlijks een besluit over het maximum aantal promotiestudenten, dat zal worden toegelaten in de desbetreffende toelatingsprocedure tot de opleiding. 3.4.2. Het faculteitsbestuur kan besluiten tot het instellen van een maximum aantal opleidingsplaatsen gedurende een nader te bepalen periode. 3.4.3 Indien het aantal studenten dat voldoet aan de voorwaarden van het toelatingsonderzoek conform artikel 3.2 het maximum aantal opleidingsplaatsen


als bedoeld in het vorige lid overschrijdt, zal prioritering door de toelatingscommissie plaatsvinden. 3.4.4 Prioritering vindt plaats onder alle studenten die voldoen aan de in het vorige lid bedoelde voorwaarden. Het resultaat wordt terstond schriftelijk bekend gemaakt aan alle studenten. Artikel 3.5 Toegang 3.5.1 Toegang tot de opleiding geschiedt niet eerder dan dat de student zich als promotiestudent bij de RUG heeft ingeschreven en het voor de opleiding verschuldigde collegegeld heeft voldaan. Indien de student op grond van de Regeling beurs promotiestudenten van het faculteitsbestuur een beurs ontvangt, wordt de student vrijgesteld van het betalen van het verschuldigde collegegeld. 3.5.2. De hoogte van het instellingscollegegeld wordt jaarlijks vastgesteld door het College van Bestuur en wordt opgenomen in de Uitvoeringsregeling van de RUG.

Paragraaf 4

Geschillenregeling

Artikel 4.1 Geschillen 4.1.1 Indien zich met betrekking tot de bepalingen van artikel 2.2 van deze regeling een geschil voordoet, wendt de meest gerede partij zich tot het faculteitsbestuur met een verzoekschrift, waarin het geschil wordt voorgelegd. 4.1.2 Alvorens door of namens het faculteitsbestuur een besluit wordt genomen, hoort het faculteitsbestuur de bij het geschil betrokken partijen, alsmede een ieder die naar het oordeel van het faculteitsbestuur kan bijdragen aan de oplossing van het geschil. 4.1.3 Het faculteitsbestuur neemt zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk binnen twee maanden na indiening van het verzoekschrift een met reden omkleed besluit terzake va het geschil. Dit besluit wordt onverwijld aan alle betrokkenen medegedeeld. 4.1.4 Tegen dit besluit kan binnen zes weken na dagtekening hiervan beroep worden ingesteld bij het College van Bestuur van de RUG. Artikel 4.2 4.2.1. Voor overige klachten en geschillen over de opleiding en voor individuele klachten zijn de vigerende klachten- en geschillenregeling van de Rijksuniversiteit Groningen van toepassing.

Paragraaf 5

Slotbepaling

Artikel 5.1 Wijziging 1.1.1 Wijzigingen van deze regeling worden door het faculteitsbestuur, na overleg met de faculteitsraad, bij afzonderlijk besluit vastgesteld. 1.1.2 Een wijziging van deze regeling heeft geen betrekking op het lopende studiejaar, tenzij de belangen van de studenten daardoor redelijkerwijs niet worden geschaad. 1.1.3 Een wijziging kan voorts niet ten nadele van studenten van invloed zijn op: • een goedkeuring die krachtens art. 3.1 en 3.2 is verleend; • enige andere beslissing, die krachtens deze regeling is genomen ten aan zien van een student.


Artikel 5.2 Bekendmaking 5.2.1. Het faculteitsbestuur draagt zorg voor een passende bekendmaking van deze regeling en van de beleidsregels met betrekking tot de toelating tot de opleiding, alsmede van elke wijziging van deze documenten. Artikel 5.3 Inwerkingtreding Deze regeling treedt in werking op 1 september 2006. Aldus vastgesteld door het faculteitsbestuur op 19 april 2006, na instemming van de faculteitsraad op 19 april 2006. Aangepast per 1 juni 2007 vanwege voortschrijdende omstandigheden.

11 Regels en richtlijnen 125

14 Regels en Richtlijnen van de Examencommissie van de Faculteit Wijsbegeerte

11 Regels en richtlijnen Regels en Richtlijnen zoals bedoeld in artikel 7.12 vierde lid van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek voor de opleidingen van de Faculteit Wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit Groningen De examencommissie voor de opleidingen van de Faculteit Wijsbegeerte, gelet op: artikel 7.12, lid 4 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek; BESLUIT: de volgende regels en richtlijnen voor de opleidingen van de Faculteit Wijsbegeerte vast te stellen: Artikel 1 - Begripsomschrijvingen In deze regels en richtlijnen wordt verstaan onder: 1. OERen: de onderwijsen examenregelingen voor de opleidingen van de Faculteit Wijsbegeerte; 2. examinandus: degene die zich onderwerpt aan een tentamen of examen; 3. tentamen: de beoordeling van de kennis en/of vaardigheid van de examinandus m.b.t. een bepaald onderdeel van de opleiding; 4. student: degene die is ingeschreven voor de opleiding. Artikel 2 - Dagelijkse gang van zaken examencommissie Tot de dagelijkse gang van zaken van de examencommissie worden onder meer gerekend: a. beslissingen omtrent de goedkeuring van onderwijseenheden, zoals bedoeld in artikel 7.3c. WHW; b. beslissingen omtrent regelingen die in afwijking van de geldende bepalingen op verzoek van de student kunnen worden getroffen; c. beslissingen omtrent vrijstellingen; d. voorbereiding van de vaststelling van de uitslag van examens; e. het treffen van maatregelen bij inbreuk op de orde tijdens een tentamen, bedoeld in artikel 9 en bij fraude, bedoeld in artikel 10. Artikel 3 - Aanmelding 1. Deelneming aan een cursus en aan het tentamen van een cursus vindt niet plaats dan na deugdelijke en tijdige aanmelding. 2. Als tijdige aanmelding geldt een aanmelding op het internet via het universitaire systeem ‘ProgressWWW’, tenminste één dag voor het tijdstip waarop de betreffende cursus aanvangt. De examencommissie kan in bijzondere gevallen toestaan dat een latere aanmelding niettemin als tijdig wordt aangemerkt. Artikel 4 - Het afnemen van tentamens 1. De docenten die de onderdelen van de opleidingen verzorgen, zijn als examinatoren tevens belast met het afnemen van de tentamens. Zo nodig wijst de examencommissie voor het afnemen van een tentamen één of meer examinatoren aan.

126 14 Regels en Richtlijnen

2. Elk tentamen omvat het door de examinator te verrichten onderzoek naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de student alsmede de beoordeling van de uitkomsten van dat onderzoek. 3. ln geval één en hetzelfde tentamen al dan niet tezelfder tijd door meer dan één examinator wordt afgenomen en de uitkomst daarvan wordt beoordeeld, ziet de examencommissie erop toe, dat die examinatoren beoordelen aan de hand van dezelfde normen. Zo nodig wijst de examencommissie een voor het tentamineren eerstverantwoordelijke examinator aan. 4. De examinator stelt vast of is voldaan aan de voorwaarden voor toelating tot het tentamen. Artikel 5 - Regeling inzake het schrijven van papers 1. Eerste jaar • In het eerste jaar van de bacheloropleiding Wijsbegeerte worden - behalve bij Algemene Vaardigheden - in principe geen papers geschreven ter afsluiting van een vak. • Alle afrondingen bestaan uit schriftelijke tentamens. Onder schriftelijke tentamens worden mede verstaan take home tentamens met schriftelijke vragen. • Een docent kan tussentijdse niet vrijblijvende opdrachten verstrekken. 2. Tweede en derde jaar • In het tweede en derde jaar van de bacheloropleiding Wijsbegeerte kunnen wel papers gevraagd worden ter afsluiting. • De docent verstrekt aan het begin van of tijdens de cursus een lijst met onderwerpen voor papers, waaruit studenten kunnen kiezen. De docent kan bij elk onderwerp ook literatuur vermelden en richtlijnen voor het schrijven van de paper. De docent verstrekt tevens een tijdschema voor het kiezen van het onderwerp en het schrijven van de paper. • De omvang moet liggen tussen de 2000-3000 woorden in het tweede jaar en tussen de 4000-5000 woorden in het derde jaar. • De deadline voor het inleveren is uiterlijk de laatste dag van de cursusperiode. De deadline is hard. Bij overschrijding mag de docent de paper niet meer accepteren. • Voor het schrijven van een paper moeten twee à drie weken worden bestemd. Die weken zijn dus collegevrij. Ze kunnen wel gebruikt worden om eerste versies van papers (gezamenlijk) te bespreken. Om voldoende contacturen te behouden kan de docent tijdens de collegeperiode niet één, maar twee keer per week college geven, of colleges van drie uur geven. • Een docent kan tussentijdse niet vrijblijvende opdrachten verstrekken, ook als alternatief voor een afsluitende paper. • Heeft een student een paper niet op tijd ingeleverd, of er het cijfer 4 of lager voor behaald, dan kan hij of zij meedoen aan een herkansing. De docent laat dan weten wat de nieuwe vraagstelling of het nieuwe onderwerp is van de paper. Studenten krijgen vervolgens drie weken de tijd om de paper in te leveren. Ook hier geldt een harde deadline. Voor alle duidelijkheid: omdat de docent een nieuwe opdracht verstrekt, kan de student dus niet een eerder in het jaar niet afgemaakte en niet ingeleverde paper alsnog afmaken en inleveren. Studenten die in eerste instantie een onvoldoende hebben behaald hoger dan het cijfer 4, mogen wél een verbeterde versie van hun paper binnen drie weken inleveren, danwel meedoen aan de herkansing met een nieuwe opdracht.


Enige afwijking van deze regeling is uitsluitend mogelijk na verkregen toestemming van de examencommissie. 3. De student geeft door het inleveren van niet-gesurveilleerd schriftelijk werk toestemming tot het uitvoeren van controle op eventuele fraude, bijv.met elektronische middelen. 4. Artikel 6 - Aantal personen bij mondeling tentamen Met de instemming van de te examineren personen kan een examinator besluiten, dat een bepaald tentamen door hen tezamen mondeling zal worden afgelegd. •

Artikel 7 - Tijdstippen 1. Schriftelijke tentamens worden afgenomen op tijdstippen die tenminste één maand voor de aanvang van het betreffende cursusjaar door de examencommissie zijn vastgesteld, gehoord de desbetreffende examinatoren en met inachtneming van het bepaalde in de OERen. 2. Bij de vaststelling van de tijdstippen, bedoeld in het eerste lid, wordt zoveel mogelijk voorkomen dat tentamens gelijktijdig worden afgenomen. 3. Wijziging van een in het eerste lid bedoeld tijdstip vindt uitsluitend plaats in geval van overmacht, bijvoorbeeld wegens het niet beschikbaar zijn van de benodigde tentamenruimte. 4. Mondelinge tentamens worden op een door de betreffende examinator danwel examinatoren na overleg met de examinandus te bepalen tijdstip afgenomen in een gebouw van de faculteit. Artikel 8 - Vrijstellingsverzoek 1. Een verzoek om vrijstelling van het afleggen van een tentamen van een bepaald onderdeelwordt schriftelijk met redenen omkleed ingediend bij de examencommissie. 2. De examencommissie kan de betreffende examinatoren horen, alvorens te beslissen op het verzoek. 3. Een besluit tot het geheel of gedeeltelijk niet verlenen van de vrijstelling wordt door de examencommissie niet genomen dan nadat de verzoeker in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord. 4. De examencommissie beslist binnen een maand na ontvangst van het verzoek. De verzoeker wordt onverwijld in kennis gesteld van de beslissing. Artikel 9 - De orde tijdens een schriftelijk zaaltentamen 1. De examencommissie draagt er zorg voor, dat ten behoeve van de schriftelijke examinering surveillanten worden aangewezen, die erop toezien dat het tentamen in goede orde verloopt. De examencommissie kan deze zorg opdragen aan de betreffende examinator. 2. De examinandus is verplicht zich op verzoek van of vanwege de examencommissie te legitimeren door middel van zijn collegekaart. 3. De examinandus is verplicht de aanwijzingen van de examencommissie c.q. de examinator, die voor de aanvang van het examen of tentamen zijn gepubliceerd, alsmede aanwijzingen die tijdens het examen of tentamen en onmiddellijk na afloop daarvan worden gegeven, op te volgen. 4. Volgt de examinandus een of meer aanwijzingen als bedoeld in het derde lid niet op, dan kan hij door de examencommissie c.q. de examinator worden uitgesloten van de verdere deelname aan het betreffende tentamen. De uitsluiting heeft tot gevolg dat


geen uitslag wordt vastgesteld van dat tentamen. De examinandus kan tegen een besluit tot uitsluiting in beroep gaan bij de examencommissie. 5. De duur van elk tentamen is zodanig dat de examinandus redelijkerwijs voldoende tijd heeft om de vragen te beantwoorden. Artikel 10 - Fraude 1. Onder fraude wordt verstaan het handelen of nalaten van een examinandus dat erop is gericht het vormen van een juist oordeel omtrent zijn kennis, inzicht en vaardigheden geheel of gedeeltelijk onmogelijk te maken. Spieken en plagiaat zijn voorbeelden van fraude. 2. De student geeft door het inleveren van niet-gesurveilleerd schriftelijk werk toestemming tot het uitvoeren van controle op eventuele fraude, bijv. met elektronische middelen. 3. In geval van fraude kan de examencommissie de examinandus uitsluiten van verdere deelname aan sommige of alle tentamens of examens voor een periode van ten hoogste één jaar. 4. De beslissing inzake uitsluiting wordt genomen naar aanleiding van het schriftelijk verslag van de examinator dan wel de surveillant van de door hem geconstateerde of vermoede fraude. 5. In spoedeisende gevallen kan de examencomissie een voorlopige beslissing tot uitsluiting nemen op grond van een mondeling verslag van de examinator of surveillant. Deze draagt zorg dat dit verslag zo spoedig mogelijk op schrift wordt gesteld en in afschrift aan de examinandus wordt verstrekt. 6. De examinandus kan aan de examencommissie verzoeken de uitsluiting ongedaan te maken. Bij dit verzoek voegt hij een afschrift van het verslag, bedoeld in het vierde lid, en desgewenst zijn schriftelijk commentaar daarop. 7. Voordat de examencommissie een beslissing neemt op een verzoek, als bedoeld in het vijfde lid, stelt zij de examinandus in de gelegenheid te worden gehoord. 8. Een uitsluiting heeft tot gevolg, dat geen uitslag wordt vastgesteld voor de in het tweede lid bedoelde tentamens. Artikel 11 - Vragen en opgaven 1. De vragen en opgaven van het tentamen hebben uitsluitend betrekking op de tevoren bekend gemaakte bronnen. Deze bronnen worden voor de aanvang van het onderwijs dat op het tentamen voorbereidt in hoofdzaak bekend gemaakt. Uiterlijk een maand voor het afnemen van het tentamen wordt de precieze omvang van de stof definitief bekendgemaakt. 2. De vragen en opgaven van het tentamen zijn zo evenwichtig mogelijk gespreid over de tentamenstof. 3. Het tentamen representeert de onderwijsdoelen naar inhoud en vorm. 4. De vragen en opgaven van een tentamen zijn duidelijk en ondubbelzinnig, en bevatten voldoende aanwijzingen voor de vereiste detaillering van de antwoorden. 5. Geruime tijd voor het afnemen van een tentamen maakt de examencommissie c.q. de examinator bekend op welke manier het tentamen wordt afgenomen. Artikel 12 - Beoordeling 1. Voor elk onderdeel, met uitzondering van vrijstellingen en onderwijsleeractiviteiten in de vorm van een studentassistentschap, wordt aan de Faculteit Wijsbegeerte een cijfer gegeven. Het cijfer 5,5 wordt aan de faculteit niet gegeven. Een voldoende cijfer is een 5,6 of hoger.Voor een vrijstelling en voor en een studentassistentschap


2.

3. 4. 5.

met onderwijsleeractiviteiten wordt de kwalificatie ‘voldoende’ of ‘onvoldoende’ toegekend. Een kandidaat is geslaagd voor het propedeutisch examen a. indien alle tentamens met voldoende resultaat zijn afgelegd; of b. indien één tentamen met een 5 is beoordeeld en alle andere met een voldoende cijfer, waarvan tenminste twee met het cijfer 7 dan wel één met het cijfer 8. Een kandidaat is geslaagd voor het doctoraal/bachelor/master examen indien de propedeuse is behaald en alle postpropedeutische tentamens van de opleiding met voldoende resultaat zijn afgelegd. De wijze van beoordeling is zodanig dat de examinandus kan nagaan hoe de uitslag van zijn tentamen tot stand is gekomen. De examencommissie zal tijdig bekendmaken in welke gevallen zij zelf een onderzoek zal instellen als bedoeld in de volgende artikelen van de OERen: • bachelor Wijsbegeerte: artikel 5.9.2 • master Wijsbegeerte: artikel 3.9.2 • bachelor Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied: artikel 5.9.2 • master Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied: artikel 3.9.2 • master Philosophy: Knowledge and Knowledge Development: artikel 3.9.2 • master Filosofie en educatie: artikel 3.9.2

Artikel 13 - Nabespreking en inzage 1. Zo spoedig mogelijk na de bekendmaking van de uitslag van een mondeling tentamen vindt op verzoek van de student dan wel op initiatief van de examinator een nabespreking plaats tussen de examinator en de geëxamineerde. Alsdan wordt de gegeven uitslag toegelicht. 2. Gedurende een termijn van zes weken, die aanvangt op de dag na de bekendmaking van de uitslag van een anders dan mondeling afgelegd tentamen kan de geexamineerde aan de betreffende examinator om inzage in zijn beoordeeld werk verzoeken. De inzage vindt plaats op een door de examinator te bepalen plaats en tijdstip. 3. Indien door of vanwege de examencommissie een collectieve nabespreking wordt georganiseerd, kan de geëxamineerde een verzoek als bedoeld in het vorige lid pas indienen wanneer hij bij de collectieve nabespreking aanwezig is geweest en zijn verzoek motiveert, of indien hij door overmacht verhinderd is geweest bij de collectieve nabespreking aanwezig te zijn. 4. De examencommissie c.q. examinator kan afwijkingen toestaan van het bepaalde in het tweede en het derde lid. Artikel 14 - Herkansingen 1. Voor de onderdelen van de propedeuse en het tweede jaar van de bachelor Wijsbegeerte en voor de avondcursussen wordt een herkansing geboden in de tentamentijd van de collegeperiode die volgt op de periode waarin de cursus werd gegeven. Voor de onderdelen die plaats vinden in de laatste periode van het studiejaar wordt een passende herkansingsdatum gezocht. 2. Voor tweede- en derdejaars onderdelen die afgesloten worden met een paper geldt de regeling die opgenomen is in artikel 5. 3. Er zijn geen georganiseerde herkansingen voor derde- (bachelor) en vierde- en vijfdejaars (master) onderdelen. Deze vinden altijd plaats na individueel overleg tussen student en docent.


Artikel 15 - Vaststelling uitslag examen Nadat alle onderdelen van het examen zijn afgenomen, wordt de uitslag van het examen met inachtneming van het bepaalde in artikel 12 vastgesteld door de examencommissie. Artikel 16 - Cum laude 1. Aan de uitslag van een bachelorexamen kan het predikaat "cum laude" worden verbonden, indien voor alle onderdelen tenminste het cijfer 5,6 is behaald en het gewogen gemiddelde tenminste 8,5 is. 2. Aan de uitslag van een masterexamen kan het predikaat "cum laude" worden verbonden, indien voor alle onderdelen tenminste het cijfer 5,6 is behaald en het gewogen gemiddelde tenminste 8,5 is en voor de scriptie minstens een 8,5 is toegekend.. 3. Het judicium “cum laude” wordt op de bul aangetekend. Artikel 17 – Getuigschrift en diploma-supplement 1. De propedeuse- en bachelorgetuigschriften worden twee keer per jaar uitgereikt, in september en in februari. De data staan vermeld in de studiegids. 2. Het getuigschrift van een masteropleiding wordt uitgereikt op een in overleg tussen student, scriptiebegeleiders en onderwijsadministratie vast te stellen tijdstip. 3. Bij de uitreiking van het getuigschrift van een masteropleiding wordt tevens een diploma-supplement uitgereikt dat onder meer een engelse vertaling van het getuigschrift en een cijferlijst bevat. Artikel 18 – Beroepsrecht Tegen beslissingen van de examencommissie of van examinatoren staat beroep open bij het College van beroep voor de examens als bedoeld in artikel 7.60 WHW. Artikel 19 - Wijziging regels en richtlijnen Geen wijzigingen vinden plaats, die van toepassing zijn op het lopende studiejaar, tenzij de belangen van studenten hierdoor redelijkerwijs niet worden geschaad. Artikel 20 - Inwerkingtreding Deze regels en richtlijnen treden in werking op 1 september 2006. Aldus vastgesteld door de Examencommissie voor de opleidingen van de Faculteit Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit Groningen op 8 mei 2006.

Studieonderdelen 2009 – 2010 131

15 Studieonderdelen Studieonderdelen 2009 – 2010 1. ANALYTICAL METHODS FI0441AMET code To understand the analytical method in philosophy, and to master objectives the application of this method to philosophical problems. Analytical methods are often associated with philosophy from the contents anglo-saxon world, but in fact they are much broader than that. This course is aimed at giving the student a feel of what working in the analytic tradition means. We start with a brief overview of the many types of philosophy that can be called ‘analytical’. Then we show what the analytic method can do by presenting a number of successful applications of the method, pertaining to: · Analyses of causality and scientific law · Analyses of the infinite and Zeno’s paradoxes · Analyses of privacy and freedom of speech · Analyses of experimental philosophyThe students will be invited to apply the method to other philosophical problems and concepts. In the end, they have to present a paper in which they develop and present their own philosophical analysis. · Prof. dr. A.J.M. Peijnenburg coördinator Dr. B.P. de Bruin, Dr. F.A. Hindriks, Prof. dr. A.J.M. Peijnenburg, lecturers Dr. J.W. Romeyn Researchmaster Philosophy programme master phase semester I a period 5 EC credits · Articles on the lecture topics mentioned above, made availliterature able on Nestor English language lecture, workshop format prerequisites BA in philosophy or a similar prerequisite 2. ARISTOTLE ON SCIENCE AND REALITY: AN INTRODUCTION TO HIS THEORETICAL PHILOSOPHY FI094PH code Knowledge of the most important themes in Aristotle’s theory of objectives science as well as in his metaphysics, and their interconnections; competence at analysing highly condensed arguments; assessment of secondary literature on the basis of primary evidence. Aristotle is well-known for his quasi-axiomatic theory of science as contents well as for his metaphysics, in which the basic constituents of reality are ordinary objects, ranging from stones and houses to living beings and planets. Usually these topics are studied in relative isolation from each other. In this course, however, we will focus on

132 15 Studieonderdelen

lecturer programme phase period credits literature

language format assessment remarks

the interconnections between Aristotle’s conception of scientific explanation and his view on what there is. After a short introduction to the basic ingredients and aims of an Aristotelian science, we will examine the consequences this conception of science has for Aristotle’s view of reality. Questions to be addressed are for example: What does science seek to explain and what not? What is Aristotle’s conception of a scientific proof? What do we know when we know a scientific explanation? Why and how are sciences demarcated from each other? What ontology is required for mathematics, physics and biology? Why can there not be independent universal entities like Platonic Forms? What does Aristotle’s teleology (explanation by reference to goals) amount to? A special subject will be explored further in a paper. Dr. P.S. Hasper Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master semester I b 5 EC · T. Irwin & G. Fine (transl.), Aristotle: Selections, Hackett; Indianapolis, 1995, ISBN 0915145677, $ 22.95 (ISBN: 9780915145676 ) · Further literature to be announced English lecture Lectures en individual supervision for paper written exam, paper Paper on a special subject and a short written exam The course is scheduled for three hours, but usually the full three hours will not be necessary.

3. BELIEF, PROBABILITY AND UNCERTAINTY FI094JR2 code To obtain an overview of how epistemic states, like belief and unobjectives certain opinion, can be represented by means of probability functions and variants thereof, and to understand their connection with recent insights from decision theory and formal epistemology. What is a belief, and when is a belief rational? Since the sevencontents teenth century, people have answered this question by reference to gambles, bets and games of chance. In other words, rational belief is represented by means of some notion of probability. The present-day debate on rational belief employs various interpretations and generalisations of probability. In this course we will investigate these representational means, and their respective uses in the philosophical analysis of particular modes of reasoning, epistemic states, and decision processes. We will covers the following topics: · The axioms and classical interpretation of probability · Probability as uncertainty: frequencies and randomness · Logical probability and confirmation


lecturer programme phase period credits literature language format assessment

· Probability as a subjective degree of belief · Bayesian logic and Bayesian epistemology · Probabilistic models of scientific inference · Belief vs. ignorance in Dempster-Shafer theory · Cluelessness and sets of probability functions Dr. J.W. Romeyn Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master semester I a 5 EC · Articles on the lecture topics mentioned above, made available on Nestor English lecture homework exam

4. CAPUT PHILOSOPHICAL LOGIC: FIRST-ORDER MODAL LOGIC FI094BK code · Students have an informed overview of the basic concepts, objectives techniques and results in first-order modal logic. · Students are able to read and understand the recent literature on first-order modal logic. · Students are able to analyze suitable philosophical problems using first-order modal logic. First-order modal logic is one of the most interesting areas in logic contents from a philosophical point of view. Many problems from the history of logic and philosophy will be discussed, such as Aristotle’s Sea Battle, the Master Argument, the De Re/De Dicto distinction, Frege’s puzzle, equality, existence, rigid and nonrigid designation. Relevant ideas of Frege, Russell, Wittgenstein, Quine, and Kripke will be discussed, as well as the theory of predicate abstraction. These problems and authors are discussed from a modern logical point of view. Dr. B.P. Kooi lecturer Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of programme a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master phase semester II a period 5 EC credits · M. Fitting and R. L. Mendelsohn, First-Order Modal Logic, literature volume 277 of Synthese Library. Kluwer, Dordrecht, 1998. Hardback ISBN 0-7923-5334-X, Softcover (ISBN: 978-07923-5335-5), € 44.00 English language lecture format assessment written exam prerequisites It will be assumed that participants have a good working knowledge of first-order logic and modal logic.


5. CAPUT PHILOSOPHICAL LOGIC: LOGICS OF ACTION AND OBLIGATION FI094AT code Students will become familiar with some recent logics of agency objectives and with some systems of deontic logic grafted upon these action logics. They will learn to think about logic and logical modeling in an application-oriented way, with a stress on philosophical applications. Actions are fundamental to our understanding of the social world. contents Philosophers like G.H. von Wright, Stig Kanger, Franz von Kutschera and others proposed several systems of modal logic to model actions, abilities and related concepts. We will present upto-date formal interpretations of actions and abilities in the branching-time models developed by Nuel Belnap and others. The resulting systems of modal logic enable us not only to precisely investigate obligations within a single framework, but also to establish precise relations between multi-agent deontic logic and game theory. Dr. A.M. Tamminga lecturer Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of programme a Specific Discipline, MSc Human-Machine Communication, Researchmaster Philosophy, master phase semester II a period 5 EC credits · John Horty, Agency and Deontic Logic, New York: Oxford literature University Press, 2001 (ISBN: 0195134613), € 46.00 · Reader Philosophical Applications of Logic English language lecture format assessment written exam, paper prerequisites Familiarity with propositional and predicate logic and the basics of modal logic, e.g. Logic 3. 6. CAPUT PHILOSOPHICAL LOGIC: LOGICS OF INFORMATION CHANGE FI064BK code · Students have an informed overview of the basic concepts, objectives techniques and results in dynamic epistemic logic. · Students master the formal techniques that are essential in proving the main results. · Students are able to read and understand the recent literature on dynamic epistemic logic. · Students are able to apply their knowledge to problems in their own fields, whether in artificial intelligence or computer science. Dynamic epistemic logic is an umbrella term for a number of excontents tensions of epistemic logic (the logic of knowledge) with dynamic operators that enable the formalisation of reasoning about information change. These logics were developed as a response to problems in formal linguistics, computer science and belief revision. Subjects for the course are epistemic logic, doxastic logic,


public announcement logic, epistemic actions, doxastic attitudes, completeness and expressivity. We illustrate the main ingredients of these logics with examples and connect them to fundamental questions in contemporary epistemology. In particular, we show how these logics can be used to analyse a number of traditional epistemic paradoxes and problems (e.g. Fitch's paradox, Muddy Children, Surprise Examination etc). Dr. B.P. Kooi coördinator Dr. B.P. Kooi, Dr. S. Smets lecturers Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of programme a Specific Discipline, MSc Human-Machine Communication, Researchmaster Philosophy, master phase semester I a period 5 EC credits · Hans van Ditmarsch, Wiebe van der Hoek & Barteld Kooi , literature Dynamic Epistemic Logic, Springer, 2007. (ISBN 978-14020-6908-6 (PB), ISBN: 978-1-4020-5839-4 (e-book) (ISBN: 978-1-4020-5838-7) · A selection of research papers will be provided in class. English language lecture format assessment written exam prerequisites It will be assumed that participants have a good working knowledge of classical propositional logic, modal logic and set theory. It is possible to extend the course with an additional 5 EC. remarks 7. CYBERSPACE: INTELLECTUAL PROPERTY RIGHTS FI094PL code An exploration of theories about intellectual property rights (IPRs) objectives and their justification(s), and of the present debate about the status of IPRs in these internet times The advent of the internet brought us instant reproducibility, which contents has opened up vistas of unbounded file sharing in software, the sciences and the arts. As a result, IPRs (particularly copyright and patent) have come under severe strain. On the one hand, filesharing services considered illegal have taken off (especially in music). Also, in a more legal vein, alongside the public domain several other ‘information commons’ have been created, each with their own type of regulations. On the other hand, these developments have not remained undisputed. By introducing several technological and legal innovations, established companies are striving to tighten IP protection further. It is this struggle for the IP landscape of the future that is the central focus of this module. Moreover, the philosophical foundations for IPRs will be critically examined. To what extent can the usual Lockean, Hegelian and utilitarian justifications for IP still be upheld? A fierce debate about the ‘proper’ interpretation of these positions is currently taking place. Dr. P.B. de Laat lecturer


programme phase period credits literature

language format assessment

remarks

Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master semester I b 5 EC · R.A. Spinello & H.T. Tavani (Eds.), Intellectual Property Rights in a Networked World: Theory and Practice, Information Science Publishing, 2005, · (ISBN: 1-59140577-7), € 50.00 · Various articles English workshop essay, homework exam As part of the examination a review might be produced of a recent book, like James Boyle, ‘The public domain: Enclosing the commons of the mind’, or Michele Boldrin & James Levine, ‘Against intellectual monopoly’, or Richard Spinello & Maria Bottis, ‘A defense of IPRs’. Workshop texts are a mixture of philosophy, social sciences, and law.

8. DYNAMIC INTERACTIVE BELIEF REVISION FI094SS code Understanding of how to use modal logics for reasoning about objectives multi-agent belief revision and belief updates. The course is about modelling how (interacting) agents revise contents their beliefs (about each other and the world) when they are contradicted by new incoming information (due to communication, observation, persuasion etc). Related to this, we look at the sources of belief, at the triggers of belief change and at various notions of ``knowledge” (seen as beliefs that are ``stable” or invariant under various types of dynamics). The issue has generated an active area of research in Belief Revision Theory and Formal Epistemology, with applications to Artificial Intelligence, Computer Science and Theoretical Philosophy. We start with the traditional Belief Revision Theory (called AGM, after Alchourrón, Gärdenfors and Makinson). AGM is particularly well fit to handle the revision of a single agents’ first-level (factual) beliefs. However, this theory encounters a number of well-known problems in dealing with iterations of revision and with higher-level belief revision in a multi-agent context. We show how these problems can be solved in the modal framework of Dynamic Interactive Belief Revision. The list of topics that we address in this course cover: various important semantic notions and doxastic attitudes (belief, conditional belief, degrees of belief, group belief), notions of defeasible ``knowledge”, belief-revision policies, non-monotonic and counterfactual conditionals, counterfactual beliefs etc. We give some axiomatizations and apply these notions to dialogue games and communication strategies, to rationality and strategies in games, to the formaliza-


tion of key epistemic concepts (proposed by modern epistemologists such as Lehrer, Dretzke, Nozick etc) and to the analysis of various epistemic-doxastic paradoxes and puzzles (the Gettier Problem, the Puzzle of the Perfect Believer etc.) At the end we briefly present connections with other research areas (e.g. Social Choice Theory, Social Software, Game Theory, Quantum Communication). Dr. S. Smets lecturer Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of programme a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master phase semester II b period 5 EC credits · course slides and a selection of papers will be provided. literature English language lecture format assessment written exam prerequisites Participants should have a good working knowledge of modal logic. The course is self-contained, but preferably the participants should have taken at least one of the following courses in advance: Multi-agent systems, Caput Philosophical Logic: Logics of Information Change, Dynamic Logic. 9. EMBODIED AND EMBEDDED COGNITION TODAY FI084FK code · Students have knowledge about the topics dealt with in the objectives course and are capable to use this knowledge in speech and writing. · Students are able to give their informed opinion on the topics dealt with in the course in speech and in writing. · Students are able to read and understand, on their own, other texts that relate to these topics. Embodied and embedded cognition took of in the early nineties contents when many people started to criticize what Susan Hurley later called the sandwich model: The idea that mind and cognition are an inner filling shielded from the world by perceptual and motor processes. What has happened since then and what are the current discussions related to EEC? This course provides an in depth overview of these discussions dealing with topics like the relations between mind and life, enactivism and phenomenology, a biogenic approach, the latest on the extended mind, the bounds of cognition, social cognition, and robotics. Dr. F.A. Keijzer lecturer Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of programme a Specific Discipline, MSc Human-Machine Communication, Researchmaster Philosophy, master phase semester II a period 5 EC credits · to be announced literature


language format assessment prerequisites

English colloquium paper It will be assumed that participants have sufficient knowledge of philosophy of cognition, for example by having followed courses like “Consciousness and action” or “Philosophy of neuroscience”.

10. EMPIRICAL METHODS FI0441EMET code · To become acquainted with and be trained in empirical objectives methods or empirical styles of reasoning in philosophy; · to discuss and evaluate crucial examples of empirical philosophy and/or empirical methods used in philosophical research practices. In this Research Master’s module we will focus on the ‘empirical contents turn’ in philosophy. This empirical turn was, externally, the result of the growing importance of different scientific research practices that developed their own ‘philosophical’ views and notions and produced empirical knowledge and information that contested traditional philosophical views and methods. It was also related to the rise, internally, of self-critical and alternative or experimental genres or styles of philosophical research that highlighted the philosophical importance of everyday language and culture, of nonscientific cultural genres like narration, oral culture, criticism or visual culture and technology, and last but not least of a conception of philosophy as ‘more than theory’, as a ‘way of life’, an ‘ethos’ or attitude. The empirical turn did not result in the development of one unequivocal style or method of philosophical reasoning, but produced different and sometimes conflicting philosophical practices. In this module we present and discuss examples of this empirical turn in a threefold manner: teachers will present their own research and explain how ‘empirical methods’ or ‘empirical styles’ play a crucial role in their work. This will be followed by workshops devoted to literature that is related to these examples of empirical philosophy or empirical methods in philosophy. In these workshops students give presentations on the literature read. Finally, students write a short essay on one of the examples of the ‘empirical turn’ in philosophy, which will be discussed in one or two final sessions. Dr. J.A. Harbers coördinator Prof. dr. R.W. Boomkens, Dr. J.A. Harbers, Dr. B. Prins lecturers Researchmaster Philosophy programme master phase semester I a period 5 EC credits · To be announced, available at the start of the course literature English language lecture, reading group, seminar format Students give presentations about articles discussing the use of empirical methods in philosophical research and write a review of


one important empirical philosophical publication. assessment essay The essay is an evaluative essay on the relevance of empirical philosophy or the use of empirical methods in philosophy, based on the presented review in the reading group. prerequisites Ba philosophy or Ba philosophy of a specific scientific discipline. 11. GUIDED LITERATURE STUDY FI045LIT code Researchmaster Philosophy programme master phase semester I period 10 EC credits English language 12. HEIDEGGER’S BEING AND TIME FI074KB code To gain an understanding of Heidegger’s philosophy and its place objectives in the philosophy of the twentieth century; acquisition of skills in reading, situating, and evaluating the relevant literature. Being and Time is considered to be one of the most influential contents philosophical works of the twentieth century. By means of a peculiar use of the German language, Heidegger in this work develops a conception of human life that takes into account its radically finite character. Modifying Husserl’s phenomenology, he offers a fundamental analysis of the structures that underlie our relation to the world, to other people, and to ourselves. However, Being and Time does not merely consist in a contribution to philosophical anthropology. It also sets out to uncover the blind spot of traditional philosophy. This ‘destruction’ of the history of philosophy has paved the way for Derrida’s deconstruction of philosophy. This course will address the question as to how Heidegger’s analysis of human existence and his critique of traditional philosophy are intertwined. This will be done by means of a careful reading of the introduction of Being and Time and selected texts from the first and second part. Dr. K.G. de Boer lecturer Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of programme a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master phase semester II a period 5 EC credits One of the following editions: literature · M.Heidegger, Sein und Zeit (Tübingen: M. Niemeyer, 18e druk, 2001), · , € 21.00 · M. Heidegger, Being and Time, translated by J. Stambaugh (Albany: SUNY 1996) · , € 40.00 · M. Heidegger, Zijn en tijd, vert. M. Wildschut (Nijmegen:


language format assessment remarks

SUN, 1998) · , € 24.50 English lecture, seminar essay, written exam Students are encouraged to read the German edition of Heidegger’s work.

13. HISTORICAL METHODS FI0441HMET code · To acquire an understanding of the relationship of philosoobjectives phy to its past · To develop the capacity to read critically modern interpretations of philosophical texts One of the remarkable features of philosophy is its relationship to contents the past. Philosophers often treat past thinkers such as Aristotle, Kant and Hegel as contemporaries and sparing-partners in philosophical debate. Unlike the problems of the empirical sciences, philosophical problems are conceptual problems, and it is therefore only to be expected that past theories and notions may still be of relevance to philosophical practice of today. Such an attitude, however, runs the risk of neglecting the specifically historical context of philosophical problems and their solutions, and may ultimately lead to a ‘Whig-history’ of philosophy – an attitude not uncommon in analytical philosophy. It is therefore crucial to reflect on one’s own way of using the philosophical past, creating an awareness that there are several different ways of writing the history of philosophy, each with its own philosophical assumptions and methodologies. This course invites students to reflect on their own attitudes and assumptions. Students will have to write an essay in which they analyse a case study in terms of those underlying assumptions and attitudes. Prof. dr. Lodi Nauta lecturer Researchmaster Philosophy programme master phase semester I b period 5 EC credits · R. Rorty, J.B. Schneewind, Q. Skinner (eds), Philosophy in literature History. Essays on the Historiography of Philosophy, Cambridge, 1984, (4 or 5 chapters)ca. 35 USD. (ISBN: 10: 052127330) · Articles English language lecture, seminar format seminar assessment paper prerequisites Admitted to Research Master Philosophy Programme 14. KANT AND NEOKANTIANISM. BETWEEN THE PHILOSOPHY OF SCIENCE AND THE PHILOSOPHY OF CULTURE


code contents

lecturer programme phase period credits language format assessment

FI0542DP This module deals with a major theme from my research into the philosophy of Kant and some of its Neokantian interpreters. It focuses on crucial parts of Kant’s Critique of Pure Reason, especially the Analytic of Principles where the a priori conditions for scientific knowledge are expounded. Next, we will study Kant’s Critique of Judgment where the new concept of reflective judgements offers a key to exploring cultural representations such as fine art. These Kantian themes are taken up and developed in the Neokantian tradition: Kant’s concept of scientific knowledge is considered in the light of modern mathematics and physics, e.g by Hermann Cohen in his theory of experience. Another and more fundamental development of Kant’s project can be seen in Ernst Cassirer’s theory of symbolic forms. Depending on the interests of the students, the tutorials will focus either on one of Kant’s Critiques or on one of the two Neokantian approaches just mentioned. The topics will be treated from a historical and exegetic perspective, which implies a close study of the source texts, but not without the aid of some recent secondary literature. After a first session when the range of topics will be selected, there will be a number of sessions (max. 6 of 2 hours) to duscuss the texts and to supervise the writing of the essay. Prof. dr. D.H.K. Pätzold Researchmaster Philosophy master semester II b 5 EC English tutorial essay

15. KANT AND SCHOPENHAUER ON ART FI044DP code Knowledge of two representative texts from 18th and 19th century objectives continental theorie of esthetics. Ability to regocnise and compare the philosophical presuppositions in Kant’s and Schopenhauer’s views of esthetical judgements Knowledge of two representative texts from 18th and 19th century contents continental theorie of esthetics. Ability to regocnise and compare the philosophical presuppositions in Kant’s and Schopenhauer’s views of esthetical judgements. Immanuel Kant and Arthur Schopenhauer can be regarded as the most influential authors in the domain of philosophical aesthetics. Their aesthetic works are strictly philosophical in that their ideas concerning beauty and art depend on their philosophical systems as a whole. Kant develops his ideas concerning aesthetics in the Critique of the Power of Judgment (§§ 1-60), which constitutes the third part of his transcendental philosophy. Schopenhauer presents his aesthetics first and foremost in the first part of The



language format remarks

World as Will and Idea (§§ 30-52). By means of a careful reading of these primary sources, this module begins by clarifying Kant‘s conception of reflective judgment, Schopenhauer’s conception of the will, and the role of imagination and intuition. After considering Kant‘s and Schopenhauer‘s conceptual determinations of the beautiful, we will investigate how these determinations inform their views of art forms such as painting and poetry. In this respect it is important to distinguish between regulative and platonic conceptions of aesthetic ideas. Prof. dr. D.H.K. Pätzold Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master semester I a 5 EC · Paul Guyer ed., Kant, Critique of the Power of Judgment, Cambridge University Press 2006, pp. 89-127, 160-230 (ISBN: 978-0-521-34892-8), € 35.00 · Richard Aquila ed., Schopenhauer, The World as Will and Idea, Vol. 1, Longman Publishing, 2007, pp. 211-319 (ISBN: 978-0-321-35578-2), € 20.00 English lecture, seminar seminar Dutch translations and/or the original German texts may be used

16. LITERATUUROPDRACHT FI024LIT vakcode Ma Wijsbegeerte, Ma Wijsbegeerte van een bepaald Wetenprogramma schapsgebied master fase semester II periode 5 EC studielast Nederlands taal 17. MASTERSCRIPTIE 10 EC FI024S10 vakcode Ma Wijsbegeerte, Ma Wijsbegeerte van een bepaald Wetenprogramma schapsgebied master fase semester II b periode 10 EC studielast Nederlands taal 18. MASTERSCRIPTIE 25 EC FI024S25 vakcode Ma Wijsbegeerte, Ma Wijsbegeerte van een bepaald Wetenprogramma schapsgebied master fase semester II periode


studielast taal

25 EC Nederlands

19. MASTER’S THESIS FI045THE code Researchmaster Philosophy programme master phase semester II period 25 EC credits English language 20. MEDIACITIES FI0942JV code Aims: objectives Reaching a thorough understanding of philosophical perceptions of the relation between the city and modernity, and in particular of the mediated nature of modern urban life. Being able to critically confront various historical and present-day positions within that debate in both oral and written forms. In this advanced course we will study a variety of approaches contents within the philosophy of culture, social philosophy and the social sciences on the connections between the city and modernity. The central question will be how modern urban life has been seen as intrinsically mediated. We will see how a range of different kinds of media have been involved in the mediation, representation and production of urban culture and urban life. These media range from the older artistic media like painting and literature through photography, film, radio and television to digital media. The mediation of urban life also occurs through infrastructural devices of daily urban life. We will read and discuss a variety of classic historical and recent texts by authors like Simmel, Wirth, Benjamin, Kracauer, Certeau, Sennett, Zukin and Davis and several further present-day contributions to the debate on mediated urban life. The topic of the course is related to the research project ‘New media, public sphere and urban culture’ of the Department of Practical Philosophy, in which the lecturers of the course participate (among others). Dr. J.A. Vega coördinator Prof. dr. R.W. Boomkens, Dr. J.A. Vega, Waal, Drs. B.G.M. de lecturers Researchmaster Philosophy programme master phase semester II a period 5 EC credits · Obligatory reading list is to be announced literature English language tutorial format The literature wil be addressed in a brief series of intensive sessions assessment essay Student presentations of the literature; final essay


21. MORAL PSYCHOLOGY FI094FH code Students have knowledge and understanding of objectives · traditional conceptions of moral psychology · recent empirical findings in moral psychology.Students are able to critically assess the mutual implications of tradition and experimentation Washing your hands decreases the severity of your moral judgcontents ments, trying to recall the Ten Commandments makes you cheat less, and sanctions increase the level of cooperation only if you perceive them as just. These are some of the many recent findings in moral psychology that are rapidly changing our ideas about moral judgment and behavior. In this course we investigate the implications of such empirical results for ethics. Topics that are explored include the role of affect and cognition in the formation of moral judgments, the relation between intentionality and moral responsibility, and the significance of our intuitions about moral dilemmas such as the Trolley Problem. The field of moral psychology has ancient roots going back at least to Plato and Aristotle. This course is based on the presumption that the import of recent empirical findings can only be appreciated against the background of well-established theories that have withstood the test of time (at least up until now). Because of this each class devoted to experimental ethics is preceded by a class on moral theory. Dr. F.A. Hindriks lecturer Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of programme a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master phase semester I a period 5 EC credits · Papers literature Recommended background literature: · Nichols, Shaun. 2004. Sentimental Rules. On the Natural Foundations of Moral Judgment. Oxford, Oxford University Press. English language lecture, seminar format written exam, paper assessment 22. PAUL RICOEUR ON NARRATIVE IDENTITY FI094EE code · Knowledge of and insight in several approaches of quesobjectives tions concerning personal identity · Knowledge of Ricoeur’s concept of narrative identity · Knowledge of and insight in Ricoeur’s hermeneutical style and strategy In this course we will read Paul Ricoeur’s Soi-même comme un contents autre / Oneself as another, in which Ricoeur develops his ideas on




narrative identity. In discussion with many different approaches of personal identity, from both the analytical and the continental philosophical tradition, Ricoeur builds up his theories on personal identity in an eclectic and original way. The main distinction in his book is the one between idem-identity and ipse-identity. The last identity can only be formed in a narrative way, i.e. by telling stories. Several aspects of personal identity will be discussed: the self as speaking and acting, as an autonomous, social and ethical actor. Dr. C.E. Evink Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master semester II b 5 EC · Paul Ricoeur, Soi-même comme un autre, Paris: Seuil 1990, (ISBN: 2-02-029972-0), € 8.55 · English translation: Oneself as another, Chicago: University of Chicago Press 1992, 0-226-71329-6, £13.78, $18.90. English lecture paper

23. PHILOSOPHICAL ANALYSIS OF ARGUMENTS AND CONCEPTS FI0742JP code Familiarity with, and contributing to, analytic philosophical reobjectives search In this interactive course recent (published as well as not yet pubcontents lished) research of the teacher will be discussed and criticized. Prof. dr. A.J.M. Peijnenburg lecturer Researchmaster Philosophy programme master phase semester I b period 2 EC credits · To be announced literature English language workshop format assessment paper prerequisites bachelor in philosophy, preferably also master. 24. PHILOSOPHY OF ARGUMENTATION: PERSONAL ATTACK AND AMBIGUITY FI084JL code Students will become acquainted with the systematic and historiobjectives cal background of the dialectical approach to argumentation, and will be able to discuss several of its central issues. The course starts with an investigation of the procedural setting contents that was taken for granted by Aristotle when writing about dialogues between Questioner and Answerer in his Topics and Sophistical Refutations. We shall read several parts from the latter


coördinator lecturers programme phase period credits literature language format assessment remarks

work, which happens to be the oldest volume written about fallacies. Then we will examine how Aristotle’s study of dialectic has been continued in the twentieth century by, among others, C.L. Hamblin and D.N. Walton. Special attention will be paid to two topics. First we focus on the fallacies of ambiguity and to systems of rules that help discussants to avoid these and to make amendments when they are pointed out. Second we consider personal attacks and ad hominem fallacies in argumentation and criticism. The question whether the various patterns of reasoning exhibiting ambiguity or personal attacks are in all contexts to be condemned as fallacious will be met with recurrently. Dr. J.A. van Laar Dr. P.S. Hasper, Dr. J.A. van Laar Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master semester I a 5 EC · A book to be announced · Reader ‘Fallacies and discussion: Personal attack and ambiguity’, ca. € 17.00 English colloquium, lecture essay, report/presentation, written exam with essay questions See further information Students are to write a short essay on one of the following subjects: - Aristotle’s theory on discussion, refutation and fallacy - some recent theories on ambiguity and equivocation (by Naess, Hamblin, Mackenzie, Van Eemeren and Grootendorst, Walton) - some recent views on personal attack and the ad hominem fallacies (by Woods and Walton, Johnstone, Krabbe and Walton, Van Eemeren and Grootendorst). Students are to present a short paper on the possible fallaciousness of distinct ways to attack arguers personally, applying their ideas to real arguments (in legal, political or scholarly discussions)

25. PHILOSOPHY OF NEUROSCIENCE FI024FK code · Students have knowledge about the topics dealt with in the objectives course and are capable to use this knowledge in speech and in writing. · Students are able to give their informed opinion on the topics dealt with in the course in speech and in writing · Students are able to read and understand, on their own, other texts that relate to these topics. The last two decades have seen an explosion of research within, contents and related to the neurosciences. Much of this research has philosophical implications that have hardly been articulated so far. In this course we will introduce and discuss a number of philosophi-


cal topics that are influenced by, and themselves influencing, current neuroscience research (broadly conceived). These topics range on the one hand from new developments on ‘standard’ issues like reductionism, consciousness, free will, modularity, methodological critiques of neuroscience, and the current relevance of Wittgenstein. On the other hand, there are also ‘nonstandard’ issues that will be discussed, for example relating to the role of philosophy itself, intention reading, mirror neurons, and brain evolution. Dr. F.A. Keijzer lecturer Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of programme a Specific Discipline, MSc Human-Machine Communication, Researchmaster Philosophy, master phase semester I b period 5 EC credits · A reader will be available at the Department of Philosophy, literature Oude Boteringestraat 52, from 9 until 12.15 a.m., ca. € 5.00 English language seminar format assessment written assignment(s) prerequisites It will be assumed that the students have either some knowledge of philosophy of mind and cognition, or of some of the neurosciences This course will also be open for Ph.D. students from BCN. They remarks have the option for a personalized participation of less than 5 EC 26. PRAGMATISME FI074HH vakcode · Kennis van het pragmatisme als filosofische stroming. doel · Vaardigheden in pragmatische filosofiebeoefening. Pragmatisme is de filosofische stroming bij uitstek die niet inhoud achteruit, maar vooruit denkt. Niet de zogenaamde (Kant) mogelijkheidsvoorwaarden van kennis, macht of moraal staan centraal, maar de werking ervan. Pragmatisten argwanen derhalve elke vorm van metafysica, funderingsdenken, essentialisme en universalisme – niet alleen in de kentheorie, maar ook in de politieke theorie en de ethiek. Hun filosofie is contextueel en handelings-gericht, theorie en praktijk combinerend – inderdaad: pragmatisch. Dit college biedt een grondige inleiding in het pragmatisme aan de hand van primaire en secundaire teksten. Dr. J.A. Harbers docent Ma Filosofie en Educatie, Ma Wijsbegeerte, Ma Wijsbegeerte van programma een bepaald Wetenschapsgebied, Researchmaster Philosophy master fase semester I a periode 5 EC studielast · John P. Murphy, Pragmatism. From Peirce to Davidson, literatuur West View Press, Boulder, San Francisco, Oxford, 1990


taal vorm toets entree

(ISBN: 0-8133-7810-9), € 25,00 · Reader met originele teksten Nederlands werkcollege, hoorcollege referaat/presentatie, werkstuk Bachelor Wijsbegeerte (van een Wetenschapsgebied) of equivalent

27. RESEARCH PROPOSAL FI045PRO code Researchmaster Philosophy programme master phase semester II b period 5 EC credits English language 28. SEMINAR code programme phase period credits language

FI045SEM Researchmaster Philosophy master semester I 5 EC English

29. SOCIAL JUSTICE AND RECOGNITION FI064JV code Reaching an understanding of thematic and conceptual shifts in objectives recent debates on social justice; being able to critically confront various positions within that debate in both written and oral forms; being able to apply the acquired insights to empirical examples of struggles for justice. The debate on social justice has for a long time has been domicontents nated by either liberal or socialist ideals of equality and redistribution. In the 1990’s, this perspective was criticized and supplemented by an alternative approach to social justice. From rather different inspirations and contexts, such as feminism, multiculturalism, and bilingual nations, the idea was developed that the ‘paradigm’ of distributive justice was insufficiently capable of dealing with the issues that arose from the various political agendas. The alternative ideas gathered together here have become known as ‘the paradigm of recognition’. Social struggles concerning culture, difference, and identity began to be discussed as matters of social justice. This substantially broadened the range of social suffering thought relevant for the conceptualization of justice. Insights from social psychology, the philosophy of culture and subject theories, as well as novel readings of Kant’s and Hegel’s recognition concepts, entered the formerly rather economically and state oriented debate on justice. The scope of the debate became expansive, as a variety of philosophers joined the debate with either critical or synthetic viewpoints. Iris Young, Charles Taylor,


Axel Honneth, Jürgen Habermas, Nancy Fraser, Seyla Benhabib, Amartya Sen and Paul Ricoeur are only a few of the relevant names in this context. In this module, we will read and discuss a selection of central texts, become acquainted with the political motives for this paradigm shift, and study various philosophical angles to and dimensions of the problematic of recognition. Dr. J.A. Vega lecturer Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of programme a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master phase semester I b period 5 EC credits · Nancy Fraser & Axel Honneth, Redistribution or Recogniliterature tion? A Political-Philosophical Exchange, Verso, 2003 (ISBN: 1-85984-492-8), € 24.00 · Further obligatory literature to be announced English language lecture, seminar, self-study format assessment essay, report/presentation, written assignment(s) prerequisites A few third year bachelor modules in Practical Philosophy 30. STAGE vakcode inhoud programma fase periode studielast taal

FI024STA Zie voor een beschrijving van de doelstellingen en de inhoud van de stage in de studiegids onder ‘Masteropleiding Wijsbegeerte’. Ma Wijsbegeerte, Ma Wijsbegeerte van een bepaald Wetenschapsgebied master semester II 20 EC Nederlands

31. STATISTICS AND CAUSALITY FI094JR code To understand the core concepts from the philosophy of statistics, objectives and to get up to speed on the recent philosophical debate over statistical inference and causality. While statistics is often associated with dull number crunching, it contents is actually a topic that gives rise to pressing philosophical puzzles, concerning knowledge, decision making, and rationality. This is highlighted by the recent debate on the notion of causality, which is strongly influenced by the practice and the philosophy of statistics. This course provides a thorough introduction into this debate. It covers the following topics: · Probability and induction · Frequentist interpretations of probability · Foundations of classical statistics · Foundations of Bayesian statistics · The common cause principle and probabilistic causality · Introduction to causal Bayesian networks


lecturer programme phase period credits literature language format assessment

· Interventions and discovery in causal networks · Applications of causal Bayesian networks in psychology Dr. J.W. Romeyn Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master semester I b 5 EC · Articles on the lecture topics mentioned above, made available on Nestor · Handouts from the lectures English lecture homework exam

32. TERM ABROAD FI0441TRAI code Researchmaster Philosophy programme master phase semester I period 15 EC credits English language 33. THE ANALYSIS OF FREEDOM: CONTENTS AND VALUE FI0542MH code · Knowledge of the contemporary philosophical debates objectives about freedom · Knowledge of and (some) ability in use of recent analytical approaches to the study of freedom · Ability to describe practical implications of the theoretic debates about freedom. Discussions in ethics and political philosophy as diverse as those contents concerning the integration of cultural minorities, the relation between economic growth and justice, and the effects of globalisation can all be interpreted as centring around the question of how various new social developments affect our freedom and how much importance we should attach to our freedom. This course will not only offer a state of the art overview of the philosophical analysis of freedom, but will also discuss in detail recent contributions to it by social scientists, notably economists. Different concepts of freedom will be discussed, as well as different views about the value of freedom and the relation between freedom and rationality. The moral and political implications of these divergent views will be examined in detail. We will also look at how the concept of freedom can be used as a criterion for evaluating public policy, such as health care, education, and social security. Prof. Dr. M. van Hees lecturer Researchmaster Philosophy programme master phase semester II a period


credits literature


5 EC · I. Carter, M. Kramer, H. Steiner (eds.), Freedom. A Philosophical Anthology, Blackwell, Oxford, (2007) (ISBN: 1405145048), € 30.00 · Reader English tutorial essay

34. UNIVERSALISM VERSUS RELATIVISM: ON THE VALUE OF CULTURES FI044BP code Acquisition of insights into some core issues, concepts, and arobjectives gumentations in the philosophical debate on universalism versus relativism, the development of a critical attitude towards different positions taken in the debate, the ability to analyze a topical or practical/philosophical issue by using some of the philosophical concepts and arguments discussed in the course In the current debates on multicultural society and the integration contents of immigrants, it is regularly claimed that modern western values, such as freedom of speech and the equality of men and women are universal and for that reason superior values. Universalism here refers to the conviction that it is possible to articulate norms and values which are valid for all human beings, no matter their cultural background. It is criticized for several reasons. Isn’t it for instance the case that each particular culture takes its own values to be universal? Should we not therefore make a difference between those norms and values that are claimed to be universally valid by some, and those that are accepted by a majority of people and therefore truly universal? The universalist position is often contrasted with that of cultural relativism, which holds that the differences between cultures are so profound that they are incommensurable; consequently we cannot but recognize the equal value of each culture. But this standpoint also seems to have its flaws. On the one hand, it suffers from an internal contradiction: if cultures are really incommensurable, we cannot make any judgement on their relative value, let alone claim that they have equal worth. On the other hand, it denies that cultural values may clash and burden us with moral dilemma’s; and it gives us no means to distinguish between the virtue of tolerance and the vice of indifference. In this course we will study the thoughts of philosophers and other scholars (especially cultural anthropologists) who problematize the opposition between universalism and relativism, in order to make conceptual space for the issues that according to them are really at stake when it comes to the understanding of and coexistence between people, cultures and lifeforms that are ‘strange’ to eachother. Dr. B. Prins lecturer Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of programme a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master phase


period credits literature language format

assessment

semester II a 5 EC · Reader with texts by Todorov, Rorty, James, Wittgenstein, Winch, Geertz, Ricoeur, Gadamer, Taylor, etc., ca. € 20.00 English lecture, seminar The course will be given in the mixed form of lectures and seminars. Students are expected to actively participate in the seminars by thoroughly studying the texts with the help of questions made available through Nestor. essay, written exam Apart from the final essay (max. 5000 words), students will hand in two written assignements (800 words each) during the course. The students will participate in a workshop at the end of the course in which they present an outline of their final essay and give eachother constructive feedback.

35. UTILITARIANISM FI084MB code · To acquire knowledge of and insight in contemporary deobjectives bates about utilitarianism. · To acquire ability to relate philosophical discussions about utilitarianism to an applied context Utilitarianism is one of the most important and influential moral contents doctrines in of the last 150 years designed to explain why some actions are right and some are wrong and what type of public policy is legitimate. It is a doctrine of weighing up “costs and benefits” and one that we are confronted with on an almost daily basis when we read about public policy issues such as the allocation of health care or decisions to go to war. Its classical exponents were Jeremy Bentham, John Stuart Mill, and Henry Sidgwick. In J.S. Mill’s words, Utilitarianism is a the “creed which accepts as the foundation of morals, Utility or the Greatest Happiness Principle, holds that actions are right in proportion as they tend to promote happiness, wrong as they tend to promote the reverse of happiness. By happiness is intended pleasure and the absence of pain; by unhappiness, pain and the privation of pleasure.” This course will look at the various forms of utilitarianism as espoused by its leading advocates, its problems and paradoxes, and its practical applications. We will also examine its great influence on the thinking of modern welfare economists and political theorists. Dr. M. Braham lecturer Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of programme a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master phase semester I b period 5 EC credits · H. Sidgwick, Methods of Ethics, selections(1874) (ISBN: literature 978-0915145287), € 20.00 · J. Bentham, Selected Writings on Utilitarianism. Wordsworth


(selections) (ISBN: 1-84022-11-9), € 20.00 B. Williams and J.C.C. Smart, Utilitarianism: For and Against, Cambridge University Press (ISBN: 9780521098229), € 20.00 · J.S. Mill, Utilitarianism, (Various editions; also available as a download at www.utilitarianism.com) English lecture essay ·


36. WITTGENSTEIN AND THE PHILOSOPHY OF MIND FI0542MTH code This course focuses on my current research concerning Wittgencontents stein and the philosophy of mind. Topics of interest are: Wittgenstein and folk psychology, Wittgenstein and developmental psychology, the uncertainty and indeterminacy of psychological judgements, specific psychological concepts, private language and intentionality. These topics are approached from a historical and exegetic perspective, but more systematic comparisons with recent positions and authors are alsoincluded. Students wishing to take this course are advised to have a preliminary meeting with the teacher of this course in order to select and plan the topics of interest. The course will have the form of a tutorial which means a few individually arranged meetings mainly concerned with discussing and guiding the plan for writing the essay. Prof. Dr. M.R.M. ter Hark lecturer Researchmaster Philosophy programme master phase semester I a period 5 EC credits English language tutorial format 37. WITTGENSTEIN’S PHILOSOPHYOF PSYCHOLOGY FI084MH code Knowledge of and insight into Wittgenstein’s general philosoply of objectives language and specific themes of his philosophy of psychology After an introduction into Wittgenstein’s philosophy of language, contents the discussion of rule-followingand private language, the course will zoom in on themes from his philosophy of psychology, in particular: intention, emotion, synaesthesia, aspect-seeing and other minds. Prof. Dr. M.R.M. ter Hark lecturer Ma Philosophy, Ma Philosophy and Education, Ma Philosophy of programme a Specific Discipline, Researchmaster Philosophy master phase semester I b period 5 EC credits · Wittgenstein, Philosophical Investigations, Blackwell 1953 literature (ISBN: 0631146709), € 40.00


language format assessment prerequisites remarks

English seminar paper History of analytical philosophy, philosophy of mind course

16 Adreslijst 155

16 Adreslijst Adreslijst naam: taak: kamer: adres:

H.T. Adriaenssen MA Promovendus GF 0133, 3636164 Wagnersingel 20-A, 9722 CZ Groningen, tel. 06-45814243

naam: taak: kamer: adres:

Prof. dr. H.T. Bakker Indische wijsbegeerte Instituut voor Indische talen en culturen Oude Boteringestraat 23, 9712 GC Groningen, tel. 3635819


J. Blok MA Promovendus GF 0125, tel.; 3635087 Metselaarsgilde 31, 8253 HN Dronten, tel. 06-45777920


Dr. P. Boele van Hensbroek Sociale filosofie 0107, tel. 3636295 Chopinweg 11, 9761 JK Eelde, tel. 050-3096760


Dr. K.G. de Boer Moderne filosofie en metafysica 0102, tel. 3636166 Amstelkade 29/2, 1078 AE Amsterdam, tel. 020-6645908


Prof. dr. R.W. Boomkens Sociale en cultuurfilosofie 0117, tel. 3636152 Lodewijkstraat 19, 9724 BD Groningen, tel. 050-3600286


Dr. M. Braham Ethiek 0129, tel. 3637489 Lindenstrasse 13A, D-21521 Aumühle, Duitsland, tel. +4951042739


Dr. B.P. de Bruin Ethiek 0202, tel., 3636170 Zagerij 17, 9713 DG Groningen, tel. 06-15162286

naam: taak:

J. Degenaar MA Msc Promovendus TF


kamer: adres:

0219, tel. 3638296 Tuinbouwdwarsstraat 11, 9717 HT Groningen, tel. 06-24841514

naam: taak: spreekuur: kamer: adres:

Dr. J.A. van Eck Filosofie van de oudheid na de colleges en na tel. Afspraak 0107, tel. 3636946 Prinseneiland, 1013 PJ Amsterdam, tel. 020-6243895


Dr. C.E. Evink Geschiedenis van de filosofie 0133, tel. 3635086 Drostweg 30, 9761 CR Eelde, tel. 050-3090009


Dr. K.E. Gardiner Studieadviseur 0015, tel. 3636157 Gerbrand Bakkerstraat 29, 9713 HB Groningen, tel. 050-5425777


Dr. J.A. Harbers Filosofie van Wetenschap, Technologie en Samenleving 0109, tel. 3636155 Holtstek 24, 9713 DC Groningen, tel. 050-3139158


Prof. dr. M.R.M. ter Hark Geschiedenis van de filosofie 0101, tel. 3636153 Didopad 5, 3813 BT Amersfoort, tel. 06-51367568


N. Hausen MA Promovendus GF


Dr. P.S. Hasper Postdoc GF 0121, tel. 3636164 Herman Colleniusstraat 6a, 9718 KT Groningen, tel. 050-3187158


Prof. dr. M.V.B.P.M. van Hees Ethiek 0111, tel. 3636165 Leeuwarderstraat 32, 9718 HZ Groningen, tel. 5260722

naam: functie:

T. Hekman Secretaresse algemeen / onderwijsadministratie

Adreslijst 157

kamer:

0019, tel. 3636161


Dr. F.A. Hindriks Ethiek 0129, tel 3637489 Abraham Kuyperlaan 65A, 3038 PE Rotterdam, 010-4670247

naam: functie: kamer:

Drs. J.E.M.B. Janssen Directeur bedrijfsvoering (Faculteitsbestuur) 0003, tel. 3636171


Dr. F.A. Keijzer Philosophy of mind and science 0225, tel. 3636162 ML Kingstraat 19, 9728 WN Groningen, tel. 050-5268608


Dr. B.P. Kooi Logica 0215, tel. 3636924 Bergstraat 27, 9717 LR Groningen, tel. 050-3135724


Prof. dr. T.A.F. Kuipers Wetenschapsfilosofie na tel. afspraak 0251, tel. 3636151 Mozartstraat 18, 9722 EC Groningen, 050-5263748 / 020-6255580


Dr. J.A. van Laar Logica en argumentatietheorie 0221, tel. 3636163 Joeswerd 37, 9746 CR Groningen, tel. 050-3137024


Dr. P.B. de Laat Praktische filosofie 0107, tel. 3636295 Karel Doormanstraat 1, 9801 ED Zuidhorn, tel.0594-540155


T.E. Lijster MA Promovendus PF 0125, tel. 3638392 Getij 18, 9732 MN Groningen, tel. 0615228070

naam: taak:

Prof. mr. dr. A.R. Mackor Professionele ethiek Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Oude Kijk in ’t Jatstraat 5, tel. 3635698

kamer:


adres:

Javalaan 50, 1217 HG Hilversum, tel. 035-6216710

naam: taak: kamer:

Drs. J. Moesker Bibliothecaris 0007, tel. 3636147


U. Montaño Juarez MA Promovendus TF 0102, tel. 3636154 Van Houtenlaan 27, 9722 GR Groningen

naam:

kamer:

F.C. Moorrees Coördinator website en elektronische leeromgeving, secretaresse algemeen 019, tel. 3637960


Prof. dr. L.W. Nauta Geschiedenis van de premoderne en vroeg-moderne filosofie 0107, tel. 3636946 Oosterweg 13, 9892 PH Feerwerd, tel. 0594-621828 / 06-27361203


S.F. Otto Conciërge/repromedewerker 0021, tel. 3636158


Prof. dr. D.H.K. Pätzold Geschiedenis van de moderne filosofie, metafysica do 13.15-14.00 uur 0108, tel. 3636169, 06-54916280 A-weg 17 m, 9718 CV Groningen


Dr. M. Pauly Postdoc Ethiek 0202, tel. 3636948 Beijumerweg 24-26, 9737 AD Groningen.


Prof. dr. A.J.M.. Peijnenburg Wijsgerige argumentatietheorie en -analyse 0237, tel. 3637527 Pelsterstraat 12, 9711 KL Groningen, tel.050-3181481


K. van der Ploeg Bibliothecaris 0007, tel. 3636147

naam:

Dr. B. Prins

taak:

Adreslijst 159

taak: kamer: adres:

Sociale filosofie en ethiek 0113, tel.: 3636168 Zoutkeetsgracht t/o 6, 1013 LC Amsterdam, tel. 020-6273570


Dr. B.P. Renne Postdoc TF 0229, tel. 3636149


Dr. J.W. Romeyn Wetenschapsfilosofie 0217, tel. 3636148 C.J.K. van Aalststraat 45, 1019 JZ Amsterdam, tel. 020-4193038


Dr. O. Roy Postdoc Ethiek 0202, tel.: 3636170 Realengracht 242, 1013 AV Amsterdam, tel. 06-42141433


L.J.F.G. ter Schure MA Promovendus PF 0125, tel. Oudeweg 40d, 9711 TM Groningen, tel 06-33935828


Dr. S. Smets Rosalind Franklin Research Fellow TF 0229, tel.3636149 A-kerkstraat 27, 9712 BD Groningen

naam: functie: kamer: adres:

Dr. A. M. Tamminga Wetenschapsfilosofie 0233, tel. 3636943 Wassenberghstraat 49b, 9718 LJ Groningen, tel. 050-3116778


J.P. Timmerman MA Promovendus TF en Ethiek 0219, tel. 3638296 Oppenheimstraat 32, 9714 ER Groningen, tel. 06-12710437


Drs. A.A. Veenkamp Coördinator onderwijs en onderzoek 0115, tel. 3636172 De Larix 23, 9741 NS Groningen.

naam: taak:

Dr. J.A. Vega Sociale en politieke filosofie


kamer: adres:

0203, tel. 3636156 Molukkenstraat 72, 9715 NW Groningen.


H. de Vries Netwerkbeheer 0005, tel. 3636146


Drs. B.G.M. de Waal Promovendus PF 0102, tel. 3636154 Zeeburgerdijk 58-I, 1094 AE Amsterdam, tel. 020-6631143

naam: taak: kamer:

A. Willems-Veenstra Secretaresse bestuur en beheer 0019, tel. 3637960 / 3636161


J.T. Zinkstok MA Promovendus GF 0103, tel. 3636150 W de Zwijgerlaan 63 II, 1056 JG Amsterdam, tel. 020-6162003

Faculteit Wijsbegeerte

Recommend Documents