oktober 2007 Nummer 3
Special special duurzaamheid duurzaamheid
Expert Centre Polymers
Gebouwen
bij Kiwa in veilige handen een uitgave van Kiwa N.V.
COLUMN
Kafka waart nog rond
Pictogram om u te helpen Kiwa stelt zich ten doel de meest complete certificeerder te zijn. Dat wil zeggen, dat wij elke gewenste
Het zal beroepsdeformatie zijn, dat de mensen
kwaliteitsverklaring kunnen afgeven voor producten,
van Kiwa tijdens vakanties keurmerken spotten.
processen, personen en/of managementsystemen.
Zo kwamen we het Kiwa keurmerk het tegen
Om dit te realiseren is Kiwa in diverse landen door
op een toilet in Marokko, op glas in een Duitse
diverse accreditatie-instellingen geaccrediteerd voor
bouwmarkt en op een bestelbus van een in
een groot aantal certificatieschema’s en scopes. Op
Armenië vakantievierend Nederlands hoveniers-
de eerste plaats geldt dat natuurlijk voor Kiwa’s eigen
bedrijf. Zelf was ik in Griekenland en douchte
certificatiemerken: Kiwa, KiwaQ, Kiwa Gastec Qa en
ik prettig met Kiwa Keur sanitair. Eerlijkheids-
Gaskeur, maar daarnaast ook voor een groot aantal
halve moet ik toegeven dat mijn aandacht meer
certificatieschema’s en -merken die Kiwa in licentie
uitging naar de archeologische wonderbaar-
voert. Denk aan KOMO, VCA, EMAS etc.
lijkheden dan naar certificatie, technology en trainingen. Maar desalniettemin kwam ook ik
Om de bekendheid van de merken en daarmee ook
ons merk regelmatig tegen: op vrachtauto’s met
de waarde van het certificatiemerk voor u, te verho-
het Kiwa ISO certificaat en op de alarmservice
gen heeft Kiwa een zogenoemde pictogrammenlijn
van de ANWB. Gelukkig heb ik hen niet nodig
ontwikkeld. Elk certificatieschema kent zijn eigen
gehad, maar het geeft wel een prettig gevoel dat
pictogram, dat gevoerd mag worden op producten,
zij hun zaken zo goed voor elkaar hebben, dat ze
verpakkingen, bedrijfsbussen etc. Gemeenschappelijk
een Kiwa-certificaat mogen voeren.
onderdeel van alle pictogrammen is de Kiwabever. De bever hebben wij jaren geleden al geadopteerd
Tot zover de positieve belevenissen; negatieve
als onze mascotte, omdat hij een goede organisator
waren er ook. Het meest opvallende was dat er
is, zelfstandig werkt, actief is in de bouw en vooral
naast het internationale Kiwa-merk nog hon-
voorkomt in gebieden waar het milieu op orde is. Wij
derden andere nationale keurmerken bestaan
menen onszelf daar ook in te herkennen.
met evenzoveel verschillende eisenpakketten daaronder. Kafka waart nog steeds rond. Elk
Naast de bever voert Kiwa in alle pictogrammen het
land moet zo nodig zijn eigen punt zetten en dat
internationaal beschermde woordmerk Kiwa. Het idee
is nog steeds een horreur voor de internationaal
van de nieuwe aanpak is dat ook bij de door Kiwa in
opererende producent en ondernemer. U zult mij
licentie gevoerde merken duidelijk is dat Kiwa bij de
vast niet kwalijk nemen dat ik streef naar een zo
audits en certificatieverlening betrokken is.
groot mogelijk aantal Kiwa-certificaten, al die nationale verschillen vervullen mij met afgrij-
Communicatie
zen. Niet alleen omdat het onnodig tot grote
De pictogrammen zijn een prima hulpmiddel voor uw
kosten leidt, maar ook omdat ondernemers met
marketing en communicatie. Met de pictogrammen
een ondoordringbaar woud aan verschillende
communiceert u immers dat uw bedrijf of product vol-
regels worden geconfronteerd. Dat moet anders.
doet aan de hoge eisen die een onafhankelijk certifica-
Kiwa probeert de regelgeving in internationale
tiebedrijf daaraan stelt. U onderscheidt zich daarmee
commissies, maar ook in relaties met collega’s
van uw collega-concurrenten en helpt uw afnemers,
te stroomlijnen. Kiwa, Uw partner for progress,
omdat zij er door het pictogram op kunnen vertrou-
inderdaad. Soms lukt dat, te vaak nog niet. Toch
wen dat het goed zit met uw bedrijf of product. Dat is
blijven we stug doorgaan: als je de - niet meer
wel zo prettig, omdat het voor afnemers in de meeste
bestaande - Europese grenzen overschrijdt, wil
gevallen ondoenlijk is om zelf ingewikkelde productei-
je wel een andere cultuur zien en een andere
sen te toetsen.
keuken proeven, maar niet de dupe worden van lokale ambtenarij en Kafkaiaanse regelgeving. Vive l’Europe sans frontières! Paul Hesselink, CEO 2
special duurzaamheid
Milieu (weer) hoog op de agenda Milieu stond begin jaren negentig hoog op de politieke agenda. Met de Energieprestatienorm, DuBo-richtlijnen, maatregelen in het kader van ketenbeheer en een veelheid aan subsidies op H R-ketels, isolatieglas en zonnepanelen wist Den Haag het bedrijfsleven en de Nederlandse consument ‘milieuminded’ te maken. Met de te snelle economische groei en de daaropvolgende crises aan het begin van het nieuwe millennium werd de zorg voor onze woonomgeving echter al snel wegbezuinigd. Overheid, bedrijfsleven en de man in de straat lieten het milieu letterlijk links liggen. De verandering van het klimaat en de relatie daarvan met ons gedrag - denk aan energieverbruik en CO2-uitstoot - hebben het milieu sinds enkele jaren opnieuw hoog op de agenda gezet. Innovatieve ontwikkelingen op het gebied van alternatieve energiebronnen - zoals waterstof, biogas, wind en zon - evenals aangescherpte milieunormen en richtlijnen vragen om kennis en ervaring van training, onderzoek en certificatie. Kiwa heeft veel milieuexpertise en is met haar drie takken van sport (Certification, Research and Technology en Training & Consultancy) ook op het gebied van milieu ‘partner in progress’, zoals op deze pagina’s blijkt.
Ook zonneboilers, zie blz 9
3
special duurzaamheid
Duurzaam Terreinbeheer: Kiwa begeleidt DZH naar goud Het duurzaam beheren van terreinen
een handvat om hun
ter. Zilver gaat een stap
komt niet alleen de natuur en het milieu
gebieden duurzaam te
verder en stelt naast
ten goede, maar verbetert ook de drink-
beheren. Daarbij worden
een beperkt gebruik van
waterwinning. Dit besef is tot alle lagen
er eisen gesteld aan
chemische middelen
van Duinwaterbedrijf Zuid-Holland (DZH)
onkruidbestrijding, be-
op verhardingen ook
uit Voorburg doorgedrongen en heeft
mesting, natuurbeheer
strenge beperkingen aan
geleid tot het behalen van het hoogste
en materiaalkeuze voor
het gebruik van chemie
niveau van de Barometer Duurzaam Ter-
de gebiedsinrichting.
op groene terreinen. Het
reinbeheer van SMK. Kiwa tekende voor de
Waterbedrijven, provin-
hoogste, gouden niveau
onafhankelijke controle en certificatie
cies, waterschappen,
dat naast voorwaarden
en reikt het certificaat uit tijdens het
gemeenten en het be-
aan bestrijdingsmiddelen
symposium ‘Duurzaam, Natuurlijk!’ dat op
drijfsleven zijn voorbeel-
ook eisen stelt aan een
15 oktober wordt gehouden.
den van organisaties die
groot aantal andere as-
met de barometer hun
pecten bij het beheer. Dit
schema voor het beheer
duurzaamheidsinspan-
varieert van groen- en
Terreinbeheer is ontwik-
van groene en verharde
ningen op het beheer
zwerfafval tot honden-
keld door Stichting
terreinen is het zo veel
van groene en verharde
poep en bemesting. Ook
Milieukeur (SMK) in
mogelijk terugdringen
terreinen in beeld kun-
de inkoop van duurzaam
samenwerking met Plant
en voorkomen van de
nen brengen.
plantmateriaal is een
Research International,
emissie van bestrijdings-
Universiteit Wageningen
middelen naar oppervlak-
De barometer kent drie
(PRI) en met ondersteu-
tewater.
certificatieniveaus. On-
Certificatie
derdeel van het eerste
Certificatie vindt plaats
Duurzaamheid in
niveau is de door PRI
volgens de Europese
De Barometer Duurzaam
ning van de Vereniging van waterbedrijven in
4
vereiste.
Nederland (Vewin).
beeld
ontwikkelde beheersme-
norm voor productcer-
DHZ opereert in een
Belangrijkste uitgangs-
Het certificatiesysteem
thode Duurzaam On-
tificatie EN 45011. Dit
kwetsbaar duingebied.
punt van dit certificatie-
biedt terreinbeheerders
kruidBeheer (DOB). Dit
garandeert een betrouw-
bronzen niveau is gericht
bare, onafhankelijke
op het verantwoord
controle. Na de intake-
toepassen van bestrij-
controle vindt tijdens de
dingsmiddelen op verhar-
uitvoering van het be-
dingen, zoals trottoirs en
heer volgens de gestelde
parkeerterreinen. Van de
criteria een praktijkcon-
totale hoeveelheid ge-
trole plaats. Vervolgens
bruikte bestrijdingsmid-
vindt er jaarlijks controle
delen in Nederland wordt
plaats om de continuïteit
1 procent toegepast op
van het certificaat te
verhardingen. Dit geringe
borgen. Kiwa verzorgt
percentage veroorzaakt
onder licentie van SMK
echter de helft van de
de certificering voor
problemen die optreden
alledrie de niveaus en
door de uitspoeling van
heeft DZH begeleid in
pesticiden en herbiciden
haar weg naar goud. Het
naar het oppervlaktewa-
belang van duurzaam
beheer is tot alle lagen
onderdeel van de
van dit waterbedrijf door-
terreinen van DZH
gedrongen met onder
is de Bierlap, een
meer de verschillende
kwetsbaar gebied dat
soorten orchideeën die
als een groene oase
in het veld te vinden zijn,
in de DZH-terreinen
als tastbaar bewijs. Het
verscholen ligt.
feit dat DZH goud heeft weten te behalen, is
Bovendien erkent DZH
om een aantal redenen
de waarde van educatie
opmerkelijk:
als belangrijk element
de wijze van waterwin-
van terreinbeheer. Dit
ning, diepte-infiltratie,
komt tot uitdrukking in
van DZH heeft speci-
het museum, de rond-
fieke consequenties
leidingen en de (nacht)
voor het terreinbeheer,
excursies. Zelfs in de
het duingebied waarin
bedrijfskantine is het
DZH opereert, kent
duurzaamheidsaspect bij
een hoge toeristische
DZH terug te vinden.
druk, inclusief naturistenrecreatie, maar dit beïnvloedt de beeldkwaliteitsmetingen niet,
Symposium ‘Duurzaam, Natuurlijk!’ Op 15 oktober organiseert DZH in samenwerking met SMK en Vewin het symposium ‘Duurzaam, Natuurlijk!’ Tijdens dit symposium worden de deelnemers via lezingen, een paneldiscussie, een veldbezoek aan het aangrenzende duingebied Meijendel en werkgroepen uitgenodigd om het onderwerp duurzaam terreinbeheer onder de loep te nemen. Het symposium is bestemd voor gemeenten, waterschappen, natuurbeheerders en drinkwaterbedrijven. De term duurzaam is aan een gestage opmars bezig, maar wat houd dat nu eigenlijk in voor terreinbeheer? Is duurzaam terreinbeheer wel haalbaar voor gemeenten? En welke kwaliteit moet een natuurbeheerder nastreven voor zijn natuurbeheersplan? Dit zijn aspecten waar zowel gemeenten als professionele natuurbeheerders in toenemende mate mee te maken krijgen. Vanuit de politiek (de Europese Habitatrichtlijn bijvoorbeeld) maar ook vanuit de samenleving. Het symposium wordt gehouden op de productielocatie Scheveningen van DZH; de aanvang is 9.30 uur. Voor meer informatie en aanmelding: www.duinwaterbedrijf.nl en www.smk.nl.
5
special duurzaamheid Interview met ‘baas van de bouw’ Elco Brinkman
‘Certificatie vergroot vertrouwen’ en de bereikbaarheid van de Randstad te verbeteren. Daar moet juist vaart achter worden gezet. Maar de vertraging staat helaas niet op zichzelf. In 2006 is tweederde van de geplande wegprojecten vertraagd als gevolg van problemen rond de luchtkwaliteit. Wij vrezen dat steeds vaker onderzoek moet worden gedaan om een plan te kunnen realiseren. Dit gaat ten koste van leefbaarheid, mobiliteit en economische groei. De voorbereidingstijd van dit soort projecten is tien tot vijftien jaar en neemt alleen maar toe. Dat is absurd lang, we moeten zorgen dat de voorbereidingstijd tot normale proporties wordt teruggebracht.’ In Tros Kamerbreed zegt hij hierover: ‘Als je wel bouwt, kun je met elektroden, watersproeiers, zuiginstallaties, beplanting of geluidswallen de luchtkwaliteit verbeteren. Bij Bouwend Nederland denken we in oplossingen, maar we krijgen niet iedereen overtuigd, want een deel van Nederland zegt dat we vol zijn, zegt dat we in de trein moeten. Een RandstadRail komt echter ook niet goed van de grond. Bouwers zijn er niet alleen voor om het asfalt neer te leggen, ze zijn er ook voor waar openbaar vervoer moet zijn openbaar vervoer neer te leggen. Geld moet in infrastructuur gestoken worden. Pensioenfondsen willen daar best in investeren. Maar omdat het geld niet goed besteed wordt, doen ze dat niet.’ Elco Brinkman: ‘Onderzoek na onderzoek gaat ten koste van leefbaarheid, mobiliteit
Het belang van innovatie De bouw innoveert onvoldoende. Wat vindt de voor-
en economische groei.’
zitter van Bouwend Nederland van dit beeld? ‘Bij veel Een onderzoek van de Erasmus Universi-
projecten is wel degelijk sprake van innovatieve tech-
teit wees Elco Brinkman, voorzitter van
nieken en processen, maar de sector als geheel heeft
Bouwend Nederland, aan als machtigste
onvoldoende aandacht en middelen kunnen besteden
bestuurder van Nederland. Kiwa Magazine
aan innovatie. Daarom ook is de Regieraad ingesteld,
in gesprek met ‘baas van de bouw’ Elco
die moet adviseren over de toekomstige ontwikkeling
Brinkman.
van de bouw. Innovatie is daarbij een sleutelbegrip. Wij moeten daar als bouw van de opdrachtgever ook
6
Het eerste onderwerp dat we aansnijden, is de
wel de kans voor krijgen. Dat betekent onder meer
invloed van de luchtkwaliteit op bouwprojecten met
dat de opdrachtgever bij de selectie van een bouwer
de vertraging van de A4 als aanleiding. Brinkman is
niet alleen moet kijken naar de laagste prijs, maar ook
hier zwaar teleurgesteld in. ‘Dagelijks ondervinden
naar de kwaliteit, de voorwaarden en de maatschap-
100.000 auto’s ernstige hinder van de bottleneck
pelijke waarde. De contractvormen moeten daarop
tussen Zoeterwoude en Hoogmade. Het verbreden
worden afgestemd. Ook dergelijke innovatie is van
van de A4 is een belangrijke stap om de leefbaarheid
belang voor sector én samenleving.’
Elco Brinkman Mr. drs. Elco Brinkman (1948) is vooral bekend
zullen voldoen. Gezien de trend naar steeds meer
als minister van WVC in de kabinetten Lubbers-I
prefab is dat van groot belang, omdat het directe zicht
en -II (1982-1989) en het voorzitterschap van de
op de kwaliteit van leveranciers op de bouwplaats
CDA-fractie. Toch is hij al sinds 1995 voorzitter
afneemt. Bovendien worden de componenten steeds
van het AVBB dat is opgegaan in Bouwend Ne-
complexer. Certificatie door materiedeskundigen is
derland, de werkgeversorganisatie van bouw-
een belangrijke aanvulling op de eigen, meer genera-
ondernemingen in Nederland. De kerntaken zijn
listische kennis van bouwbedrijven.’
belangenbehartiging, brancheontwikkeling en individuele dienstverlening aan de circa 5.000
Kritische kanttekeningen
leden in de bouw en infra.
Toch maakt Brinkman enkele kritische kanttekeningen bij certificatie. ‘Ik heb wel eens de indruk dat er door allerlei partijen in de bouw ook wat te veel op certi-
Over het feit dat de bouw nog steeds zou werken
ficatie wordt vertrouwd. Certificatie is geen garantie
als de Romeinen dat deden, zegt Brinkman in een
en geen vervanging van gewoon gezond verstand,
interview met Marcel van Dam. ‘Dat beeld heerst
van toezicht op en controle van het eigen werk en dat
nog steeds, maar klopt niet. In de bouwketen wordt
van onderaannemers en leveranciers. Het hebben van
inmiddels totaal anders samengewerkt. Juist door
een certificaat ontslaat partijen niet van de plicht met
te prefabriceren, verhoog je de kwaliteit en snelheid.
elkaar te blijven communiceren. En terwijl certificatie
Bovendien werk je onder omstandigheden die veel
vrijwel altijd gaat over onderdelen en deelsystemen,
gunstiger zijn voor de medewerkers, die veel veiliger
wordt de kwaliteit van een bouwwerk in hoge mate
zijn, maar die ook optimaal zijn te controleren en certi-
bepaald door de manier waarop die onderdelen uitein-
ficeren en daarmee de kwaliteit verbeteren.’
delijk worden samengebouwd.’
Kwaliteitsborging
De voorman van Bouwend Nederland vindt de toe-
Controleren en certificeren; koren op de molen van
gevoegde waarde van certificatie onder druk staan.
Kiwa. Brinkman: ‘De uitvoerende bouw heeft een
‘Certificatie is ook een marketinginstrument’, zegt hij.
belangrijke en vooral zichtbare rol bij kwaliteitsborging
‘De toegevoegde waarde staat of valt met serieuze
van bouwwerken. Hoofdaannemers zijn eindverant-
kwaliteitseisen, voldoende toetsingsfrequentie en
woordelijk voor de realisatiefase van de bouw en
deskundigheid van certificerende instellingen. Hoewel
worden ook steeds meer betrokken bij de ontwerp-
in strikt juridische zin geen sprake is van aansprakelijk-
fase. Hoewel de verantwoordelijkheid voor kwaliteit in
heid van certificerende instellingen, dienen zij zich wel
de complexe bouwprocessen van vandaag niet altijd
rekenschap te geven van hun (maatschappelijke) me-
even eenduidig is geregeld - contracten en deelcon-
deverantwoordelijkheid voor de kwaliteit in de bouw.’
tracten spelen daarbij een rol - is de verantwoordelijkheid van de hoofdaannemer in het algemeen helder. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de uitvoe-
energielabel
ring, inclusief het werk van de door hem ingescha-
Wat vindt Brinkman van de invoering van het energieprestatiecertificaat?
kelde onderaannemers en leveranciers. Certificatie
‘Het energielabel is bedoeld om mensen te stimuleren energiebesparende
is in het algemeen een belangrijk hulpmiddel om die
maatregelen te nemen voor hun woning. Maar in de huidige vorm betekent
kwaliteit te borgen.’
het niet zo veel. Het geeft de energetische prestatie van een woning aan, verder niets. Geen verbeterpunten of adviezen voor het gedrag van de be-
Bouwend Nederland stimuleert haar leden dan ook
woner. Daarmee is geen energie bespaard. Weten dat je auto 1 op 16 loopt,
om relevante certificaten te voeren voor hun eigen
bespaart ook geen brandstof. Ik verwacht wel dat kopers en huurders van
proces, zoals ISO 9001 en VCA, en ondersteunt ook
woningen het energielabel van de woning gaan meewegen bij hun besluiten.
initiatieven voor product- en procescertificering bij
Helaas zien zij nu niet direct hoeveel euro’s ze per maand aan energie gaan
leveranciers en onderaannemers. ‘Certificatie maakt
betalen. Die mogelijkheid zou fantastisch zijn voor kopers/huurders in spé!
kwaliteit herkenbaar en helpt bouwbedrijven op kwali-
Dan tellen zij de energielasten simpelweg op bij de maandelijkse hypotheek-
teit te selecteren in het inkoopproces’, licht Brinkman
of huurlasten. Dit stimuleert investeren in de kwaliteit van woningen en dat
toe. ‘Certificatie vergroot bovendien het vertrouwen
betekent opdrachten voor bouwers.
dat producten en processen aan de gestelde eisen 7
special duurzaamheid
energieprestatiecertificaten alleen afgegeven door erkend adviseur Tot de maatregelen die het kabinet heeft genomen op het gebied van energiebesparing en duurzame energie behoort de verplichting vanaf 1 januari 2008 bij een gebouwtransactie (verkoop of verhuur) een energieprestatiecertificaat te overleggen. Het certificaat dient te worden afgegeven door adviesorganisaties die zijn erkend op basis van
Foto: Xella Nederland
BRL 9500. Uiteraard biedt Kiwa de complete scope van certificering voor BRL 9500. Met het energieprestatiecertificaat krijgt de nieuwe
Het maatwerkadvies gaat een stap verder: dit is een
gebruiker van een gebouw vooraf inzicht in het
vrijwillig EPA dat uitgebreider is dan het energiepres-
energiegebruik. De verplichting vloeit voort uit de
tatiecertificaat. Een maatwerkadvies wordt afgegeven
Europese Richtlijn energieprestatie van gebouwen
door bedrijven die zijn gecertificeerd voor BRL 9500
(EPBD), die moet leiden tot verbetering van de ener-
delen 00, 02 en/of 04. Het gecertificeerde bedrijf
gieprestaties van de gebouwen in de Europese Unie.
dient hiervoor in het bezit te zijn van een KOMO-procescertificaat. Het maatwerkadvies is een advies van
In een EPA worden maatregelen als dubbel-
Energieprestatieadvies
een gecertificeerde adviseur over efficiënter ener-
glas, hoogrendements-
De kern van het certificaat wordt gevormd door
giegebruik in een woning of utiliteitsgebouw. In het
ketels of spouwisolatie
het energieprestatieadvies (EPA) voor woning- en
maatwerkadvies worden maatregelen als dubbelglas,
aangeraden.
utiliteitsbouw, respectievelijk EPA-W en EPA-U. Een
hoogrendementsketels of spouwisolatie aangeraden.
adviesorganisatie geeft een EPA af als energiepresta-
Daarbij wordt aangegeven wat die maatregelen kos-
tiecertificaat of als maatwerkadvies. Het energiepres-
ten, wat ze besparen aan gas en elektra en in hoeveel
tatiecertificaat is het verplichte deel bij een gebouw-
tijd de investeringen kunnen worden terugverdiend.
transactie en wordt afgegeven door bedrijven die zijn gecertificeerd voor BRL 9500 delen 00, 01 en/of 03.
Kiwa-certificatie
Het gecertificeerde bedrijf dient hiervoor in het bezit
Kiwa certificeert een EPA-adviesorganisatie op één
te zijn van een NL-EPBD procescertificaat.
of meerdere delen van BRL 9500: sowieso op het algemene deel 00, daarnaast op één of meer van de
Opbouw BRL 9500 BRL 9500 deel 00: Algemeen deel. Dit deel bevat eisen die altijd gelden voor energieprestatieadvisering, ongeacht het soort advies en gebouw.
BRL 9500 deel 01 - Woningbouw Bestaande bouw, Energieprestatiecertifi-
bijzondere delen 01 t/m 04. In deel 9500-00 staan de algemene eisen. Via doorverwijzingen worden de extra eisen voor de bijzondere delen geregeld. Zo moet bijvoorbeeld de wijze waarop de kwaliteitsborging is geregeld in een handboek zijn vastgelegd, het
caat. Dit deel bevat eisen voor de afgifte van het energieprestatiecertificaat
personeel voldoende gekwalificeerd zijn en diverse
voor bestaande woningen op basis van een EI-berekening.
procedures worden nageleefd voor onder andere
BRL 9500 deel 02 - Woningbouw Bestaande bouw, EPA maatwerkadvies.
het beheer van projectdossiers, documentenbeheer,
Een EPA-maatwerkadvies voor bestaande woningen geeft de energiepres-
klachtenbehandeling. De door een EPA-adviesorga-
tatie van het bestaande gebouw weer (EI) en geeft aan hoe deze energie-
nisatie uitgevoerde projecten moeten voldoen aan
prestatie kan worden verbeterd. Het EPA-maatwerkadvies is gericht op de
de eisen in de betreffende BRL-delen. Zo vindt voor
praktijk en de wensen van een individuele gebruiker.
bestaande bouw een berekening van de energie-
BRL 9500 deel 03 - Utiliteitsbouw Bestaande bouw, Energieprestatiecertificaat. Dit deel komt overeen met deel 01, maar dan voor utiliteitsgebouwen.
BRL 9500 deel 04 - Utiliteitsbouw Bestaande bouw, EPA maatwerkadvies. Dit deel komt overeen met deel 02, maar dan voor utiliteitsgebouwen.
prestatie plaats vertaald in een zogenaamde Energie Index (EI), vergelijkbaar met een berekening van de Energieprestatie coëfficiënt (EPC) bij nieuwbouw. Bij elk project moet een overzicht van mogelijk energiebesparende maatregelen worden opgesteld. Informatie EPA-W:
[email protected] Informatie EPA-U:
[email protected]
8
Foto: Scheuten Solar Glas
Zonnekeur en Solar Keymark voor
zonneboilers Kiwa Gastec Certification is een nieuwe dienst gestart: het testen en certificeren van zonneboilers voor het Nederlandse keurlabel Zonnekeur en op termijn voor Solar Keymark, het Europese keurmerk voor zonneboilers en zonnecollectoren. Om dit werk voor voor beide keurmerken mogelijk te maken, heeft Kiwa de zonthermische testfaciliteiten overgenomen van TNO Delft. De testfaciliteiten zijn verhuisd naar het terrein van Kiwa Gastec Certification te Apeldoorn. nationale regelgeving,
de tijdsplanning vormt
van één of beide logo(‘s)
Solar Keymark voor
landse Zonnekeur
bijvoorbeeld met betrek-
de basis. Hierbij wordt
voorzien. Als gebruikelijk
zonnecollectoren is ge-
spreekt zich uit over
king tot drinkwaterkwa-
rekening gehouden met
bij een productcertificaat
baseerd op de Europese
veiligheid, betrouwbaar-
liteit of brandveiligheid.
eventuele bestaande
vindt ook voor verlen-
norm EN 12975.
heid, duurzaamheid en
Alle eisen voor verkrij-
testresultaten die een
ging van Zonnekeur en
energiebesparing van de
ging van Zonnekeur voor
bedrijf van andere geac-
Solar Keymark jaarlijks
zonneboiler. Het doel is
zonneboilers zijn opgeno-
crediteerde testinsti-
toezicht op de productie
om de toepassing van
men in ZK-2 (criteria voor
tuten verkregen heeft.
plaats (Factory Produc-
kwalitatief hoogwaardige
het Zonnekeur-label voor
Zodra een product de
tion Control). Daarnaast
zonneboilers te bevorde-
zonneboilers en fabrieks-
testen succesvol heeft
controleert Kiwa Gastec
ren: producten voorzien
matig geproduceerde
doorstaan, wordt een
Certification elke twee
van het Zonnekeur-label
zonneboilersystemen).
toezichtovereenkomst
jaar of de geproduceerde
voldoen aan de hoge
De Europese normen
opgesteld en aansluitend
producten hetzelfde zijn
Nederlandse eisen op
EN 12976 en EN 12975
het volledige keurings-
als het product dat des-
het gebied van kwaliteit,
beoordelen vele aspec-
rapport en het certificaat
tijds gecertificeerd is.
duurzaamheid en ener-
ten van respectievelijk
uitgereikt. Vanaf dat
gieprestaties.
zonneboilers en zon-
moment kan een bedrijf
Informatie:
necollectoren, zoals de
goedgekeurde producten
[email protected]
Foto: Scheuten Solar Glas
Het vrijwillige Neder-
Normen en
energetische opbrengst,
criteria
maar ook zaken als de
Zonnekeur en Solar
vorst- en drukbestendig-
Keymark voor zonneboi-
heid.
lers steunt op product-
Unieke samenwerking TNO
testen en -beoordelingen
Kiwa Gastec Certifica-
Het overnemen van de de zonthermische test-
volgens de Europese
tion begeleidt bedrijven
faciliteiten van TNO heeft geleid tot een unieke
Zonnekeur heeft als
norm EN 12976. Solar
gefaseerd op de route
samenwerking van Kiwa met TNO Delft. Kiwa
doel de toepassing van
Keymark voor zonnecol-
naar Zonnekeur en Solar
heeft nu de mogelijkheid om via TNO Delft
kwalitatief hoogwaardige
lectoren is gebaseerd
Keymark. Een aanbie-
R&D-activiteiten van klanten op het gebied van
zonneboilers te bevor-
op de Europese norm
ding met daarin onder
zonthermische systemen te ondersteunen en
deren.
EN 12975. Ten opzichte
andere het testpro-
daarmee systemen te optimaliseren. TNO zorgt
van Europese normering
gramma, de monster-
ook voor de koppeling van producten met de
kunnen extra testen no-
name, de inspectie van
energieprestatienormering.
dig zijn door specifieke
het productieproces en
9
special duurzaamheid
Biogasinjectie naar Europees niveau De productie van biogas komt steeds meer in de belangstelling te staan. Biogas wordt gebruikt in verbrandingsmotoren, maar energetisch is het efficiënter om het te injecteren in het bestaande aardgasnetwerk. Kiwa denkt op (inter)nationaal niveau mee bij Erik Polman, project-
de totstandkoming van regelgeving, doet onderzoek, verleent een veelheid aan dien-
manager bij Kiwa Gas
sten, valideert en certificeert. Erik Polman, projectmanager bij Kiwa Gas Technology,
Technology.
praat ons bij. Biogas wordt in ons land op vijf locaties geïnjecteerd.
afkomstig van een rioolwaterzuiveringsinstallatie.’
De totale productie is circa 14 miljoen Nm3/jaar, maar
Nederland is haar koppositie echter kwijt: Zwitserland
dit zal de komende jaren toenemen. Polman vertelt
heeft momenteel zeven installaties, Duitsland twee,
dat Nederland lange tijd koploper is geweest met
maar werkt aan plannen voor nog eens elf locaties,
de injectie van biogas in het gasnet. ‘Velen realise-
terwijl in Zweden drie injectielocaties zijn en circa
ren zich dit niet, maar dit gebeurt al vijftien jaar met
45 procent van de brandstof voor aardgasvoertuigen
succes op vier locaties met stortgas. De liberalise-
afkomstig is uit biogas, jaarlijks goed voor 16 miljoen
ring van de energiemarkt heeft de doorontwikkeling
kilometer. Polman ziet echter meer in injecteren, dan
tegengehouden, maar dit verandert nu. Recent is er
in gebruik voor mobiliteit: ‘Dat is energetisch veel
in Beverwijk een vijfde locatie bijgekomen met biogas
effectiever: met biogas elektriciteit opwekken door
Met Kiwa van bio- naar aardgas
middel van gasmotoren heeft slechts een rendement van 30 procent.’
Kiwa Gas Technology speelt met haar analy-
BINGO en BONGO
tisch laboratorium, dat volledig gekwalificeerd
Kiwa Gas Technology heeft namens EnergieNed, de
is voor het analyseren van de samenstelling
Federatie van de Energiebedrijven in Nederland, zit-
van biogas, een belangrijke rol als het gaat om
ting in de projectgroep ‘Biogas In Natural Gas Operati-
productie, transport en gebruik van biogas via
ons’ (BINGO), waarin op Europees niveau ervaringen
het bestaande aardgasnet. Consultancydiensten
worden gedeeld. Ook op het gebied van kwaliteits-
worden aangeboden aan producenten, shippers,
borging denkt Kiwa mee. De kwaliteitseisen voor
netwerkbeheerders en afnemers. Zo zijn con-
biogas zijn inmiddels opgenomen in de aansluit- en
tracten ten aanzien van de geleverde kwaliteit,
transportvoorwaarden voor regionale gasnetbeheer-
de bedrijfvoering en de bemetering van eminent
ders. Verdere groei kent echter zowel financieel als
belang. Onder meer de frequentie waarmee
praktisch drempels. Polman: ‘Er is een goed fiscaal
bepaalde componenten gecontroleerd moeten
regime nodig om de injectie van groen gas kans van
worden en welke ranges acceptabel zijn, dienen
slagen te geven. Een praktisch probleem is het feit
te zijn vastgelegd. Grote gebruikers van biogas
dat de capaciteit van het distributienet vaak ontoerei-
willen leveringszekerheid. Kiwa verifieert of de
kend is voor biogasinjectie. Gasopslag creëren is een
specificaties van geleverd biogas passen bij de
optie, maar je kunt ook denken aan de aanleg van een
aanwezige apparatuur en de bedrijfprocessen
speciaal productienet om het biogas verder upstream
en of er risico’s zijn voor het productieproces.
bij te mengen. Een ander alternatief komt uit Duits-
Naast analyse en consultancy werkt Kiwa Gas
land: een extra netwerk waarin het biogas gewoon
Technology ook aan aspecten als toestelgedrag:
wordt opgeslagen.’
in principe zijn geen vervangingen of modificaties aan branders noodzakelijk, toch kunnen
BINGO heeft een eventuele tegemoetkoming in de
eventueel aanwezige halogenen en andere
extra kosten voor netwerkbeheerders inmiddels Euro-
aardgasvreemde componenten voor corrosie
pees aangekaart. Ook denkt de projectgroep mee aan
of andere problemen zorgen. Kiwa brengt ze in
het formuleren van de eisen die een netwerkbeheer-
kaart en lost ze op.
der kan stellen aan een aanbieder van biogas, om veilig gebruik te garanderen. Een BINGO-rapport brengt
10
Ook waterstof Kiwa Gas Technology onderzoekt in opdracht van Eneco de gevolgen van het bijmengen van waterstofgas in een bestaand gasnetwerk. In een praktijksituatie met een beperkte groep huizen op Ameland wordt de invloed van de toevoeging van dit gas aan het aardgas op verschillende materialen, verbindingen, leidingen, toestellen en de meters gevolgd. In de toekomst zal waterstof duurzaam, uit windenergie, worden opgewekt.
de verschillen in Europese en landelijke regelgeving in kaart, evenals de verschillen onderling. Het rapport geeft ook technologisch/economisch inzicht in de verschillende opwerkingstechnologieën van biogas en de kwaliteitseisen die gesteld worden aan injectie. Verder bevat het een literatuuronderzoek naar kritische componenten als cyanides, dioxines, fosfines
Milieu grote winnaar bij dichten gaslekken Moskou
en bacteriën. Polman: ‘We trekken de conclusie dat
Kiwa Gas Technology ondersteunt tot eind dit jaar het Moskouse gasbedrijf Mos-
er meerjarig onderzoek nodig is om kennishiaten te
gaz bij het detecteren en repareren van gaslekken in gasstations. Meer nog dan
dichten. Om dat te tackelen, hebben we het BONGO-
de financiële besparing die het met zich meebrengt, is het milieu de grote winnaar
project opgezet: Biogas and Other in Natural Gas
van deze consultancy-activiteit. Aardgas bestaat namelijk voor een groot deel uit
Operations. Daarin gaan we verder dan alleen biogas.
methaan en dit gas draagt een factor twintig meer bij aan het broeikaseffect dan
Volgens de EU Directive 2003/55/EC moeten in feite
CO2 en is daarmee dus een stuk schadelijker.
alle energiedragende gassoorten toegang krijgen tot het Europese gasnetwerk, mits dit mogelijk is binnen
Het project in Moskou is in mei gestart en wordt in nauwe samenwerking met het
de gebruikelijke technische- en veiligheidsstandaar-
in Moskou gevestigde Nederlandse bedrijf Lighthouse uitgevoerd. De Neder-
den.’
landse overheid is erbij betrokken als opdrachtgever en stimuleert hiermee de overdracht van Nederlandse technologie aan Rusland. Ook wordt hiermee een
Informatie:
[email protected]
bijdrage geleverd aan de reductie van broeikasgassen zoals afgesproken in het Kyoto-verdrag. Het project heeft een omvang van een half miljoen euro en wordt gefinancierd door de Economische Voorlichtingsdienst (EVD), een onderdeel van Economische Zaken. Extra gas geven Voor het project was oorspronkelijk anderhalf jaar tijd ingeruimd, maar op verzoek van de opdrachtgever wordt letterlijk extra gas gegeven. In acht maanden tijd worden nu circa tien gasstations (nagenoeg) volledig lekdicht gemaakt. Kiwa heeft daarbij als belangrijkste taak drie teams van Mosgaz-medewerkers te trainen in het opsporen en dichten van gaslekken, zodat de Russen vanaf 2008 in staat zijn dit zelf te doen. Ook heeft Kiwa geadviseerd bij de aanschaf van de detectieapparatuur en de reparatiemiddelen. Zit het werk voor Kiwa er daarmee op? Nee, in Rusland zijn meer gasdistributiebedrijven actief en ook in andere steden komen veel gaslekkages voor. Bovendien kampen meerdere landen uit het voormalige Oostblok met soortgelijke problemen. Om haar dienstverlening breder onder de aandacht te brengen, neemt Kiwa dit
Foto: Biogast
najaar deel aan een groot gascongres in Moskou. Ook is Kiwa uitgenodigd een lezing te houden tijdens de handelsmissie Balkenende/Verhoeven die in november in Rusland plaatsvindt.
11
special duurzaamheid
Kiwa legt fundament
onder bodembeheer
Het Bouwstoffenbesluit, dat voorkomt dat bouwstoffen schade aan het milieu veroorzaken, wordt binnenkort opgevolgd door het Besluit Bodemkwaliteit. Producenten van bouwstoffen die voldoen aan de erkenningsregeling NL-BSB zullen door Kiwa worden begeleid hun certificaten tijdig aan te passen. De eisen die worden gesteld aan bodemintermediairs zijn vastgelegd in de Kwalibo-regeling. Kiwa begeleidt ook deze intermediairs bij het behalen van de certificaten waarmee ze aantonen aan de eisen te voldoen. Sinds 1999 is het Bouw-
voor het toepassen van
stoffenbesluit (BsB) van
bouwstoffen, grond en
kracht. Het BsB regelt
baggerspecie op of in de
dat bouwmaterialen
bodem of in oppervlak-
milieuhygiënisch vol-
tewater. Het geeft aan
doen. Hiervoor zijn eisen
hoe milieuhygiënisch
gesteld aan de samen-
moet worden getoetst
stelling van het materiaal
en wie verantwoordelijk
en aan het vrijkomen van
is voor het toezicht op de
stoffen (uitloging) indien
naleving van het besluit.
de bouwstof in contact
De nieuwe regels zijn
komt met water.
eenvoudiger en consistenter dan de oude, zijn
Besluit
beter uitvoerbaar en
Bodemkwaliteit
handhaafbaar en sluiten
Het Besluit Bodemkwa-
beter aan op de gewens-
Het Besluit Bodemkwaliteit omvat algemene regels
liteit volgt het BsB op.
te maatschappelijke
voor het toepassen van bouwstoffen, grond en bag-
Het Besluit Bodemkwa-
activiteiten.
gerspecie op of in de bodem of in oppervlaktewater.
de Raad van State ter
Tot de inwerkingtreding
sluit vallen. Een erkende
Kwalibo
goedkeuring en wordt
van het Besluit Bodem-
kwaliteitsverklaring geldt
Vooruitlopend op de in-
naar verwachting binnen
kwaliteit blijft het produ-
als wettig bewijsmiddel.
werkkingtreding van het
enkele maanden gepu-
ceren van bouwstoffen
Voor de huidige certifi-
Besluit Bodemkwaliteit
bliceerd. Het Besluit
onder de erkenningsre-
caathouders NL-BsB zal
is sinds 1 oktober 2006
omvat algemene regels
geling Bouwstoffenbe-
de overgang geen grote
de Kwalibo-regeling van
verschillen geven wat
kracht met een over-
betreft de aard van de
gangstermijn tot 1 juli
Het Besluit Bodemkwaliteit heeft onder meer betrekking op de aanleg
werkzaamheden. De NL-
van dit jaar. Kwalibo, dat
van wegen, spoorwegen, geluidswallen, dijken, kades en terpen, voor de
BsB certificaten dienen
staat voor kwaliteitsbor-
ophoging van woongebieden en industrieterreinen en het grondverzet in de
binnen een jaar te zijn
ging in het bodembe-
rivierverruimingswerken in het stroomgebied van Rijn en Maas. Ook het ver-
aangepast na inwerking-
heer, regelt de kwaliteit
spreiden van baggerspecie in Noordzee en Waddenzee valt onder het besluit.
treding van het besluit.
van de gehele keten om
Door de gelijktijdige wijziging van de Wet bodembescherming kunnen ge-
Kiwa informeert haar
de bodem te bescher-
meenten en waterkwaliteitsbeheerders binnen randvoorwaarden decentrale
klanten hier tijdig over en
men en wordt straks op-
normen vaststellen voor de gewenste bodemkwaliteit en kunnen voor de in
zal ze hierin begeleiden,
genomen in het Besluit
het besluit voorgeschreven bodembeschermingsmaatregelen gelijkwaardige
terwijl nieuwe relaties
Bodemkwaliteit. Kwalibo
alternatieven worden gekozen zonder hiervoor de regelgeving te wijzigen.
worden ondersteund in
kent drie speerpunten:
het certificatietraject.
kwaliteitsverbetering
liteit ligt momenteel bij
Besluit Bodemkwaliteit
12
Eerste kunststof
infiltratiesysteem gecertificeerd begeleiding, monster-
king van het toezicht en
neming, veldwerk,
de handhaving en een
certificatie en inspectie)
erkenningsregeling die
onafhankelijk zijn van
zich richt op de kwaliteit
hun opdrachtgever.
Infiltratiesystemen voor
én integriteit van bode-
Functiescheiding en het
hemelwater van kunst-
mintermediairs, zoals
inschakelen van erkende
stof spelen een grote rol
aannemers, inspectie-
bodemintermediairs
instellingen en milieu-
gelden vanaf 1 juli 2007,
kundige begeleiders
zodat erkenning nu wet-
(ketenbenadering).
telijk verplicht is. Werk-
Illustratie: Wavin
bij de overheid, verster-
zaamheden die vóór de
De Raad van Accreditatie heeft Kiwa toe-
Met name op dit laatste
ingangsdatum van de
stemming gegeven de nieuwe BRL voor
gebied speelt Kiwa
verplichte erkenning zijn
infiltratiesystemen uit te voeren. BRL
een belangrijke rol.
uitgevoerd, verliezen hun
52250 certificaten worden afgeven voor
De kwaliteitseisen die
geldigheid door de in-
‘Infiltratiesystemen voor hemelwater van
worden gesteld aan
voering van Kwalibo niet.
kunststoffen’.
bodemintermediairs zijn
Voor werken in uitvoe-
vastgelegd in beoorde-
ring geldt een tijdelijke
De nieuwe BRL 52250 voorziet onderdelen van kunst-
lingsrichtlijnen, protocol-
overgangstermijn.
stof infiltratiesystemen waarop nog geen kwaliteitsei-
len en andere documen-
bij de waterhuishouding in de grond. Illustratie: Wavin
Kiwa kan voor alle rege-
tiesystemen voor hemelwater van kunststof spelen
tonen de bedrijven aan
lingen voor Kwalibo een
een grote rol bij de waterhuishouding in de grond. Is
te voldoen aan de kwa-
certificaat afgegeven.
het grondwaterniveau laag, dan geeft het systeem
liteitseisen. Daarnaast
Bij bouwmaterialen en
het hemelwater langzaam af; is het peil hoog, dan
wordt het mogelijk om
milieutechnologie gaat
wordt het water tijdelijk in het systeem opgeslagen.
de bodemintermediair
het bijvoorbeeld om
Een overloopvoorziening voorkomt overstroming.
aan te spreken op zijn
regelingen met betrek-
Infiltratiesystemen, ook wel boxensystemen ge-
integriteit. Een erkenning
king tot monsterneming
noemd, bestaan uit meerdere delen. Producten voor
kan worden geweigerd,
en saneringswerkzaam-
het inzamelen van hemelwater, voor het transport
ingetrokken of geschorst
heden en uiteraard de
ervan, infiltratieleidingen en -kratten, geo-kunststof
als de erkende persoon
kwaliteit van bouwstof-
waarmee wordt voorkomen dat het infiltratiesysteem
of instelling een wettelijk
fen zelf. Onder Kwalibo
vervuild en overloopvoorzieningen.
voorschrift heeft overtre-
vallen ook werkzaamhe-
den dat verband houdt
den voor vloeistofdichte
Wavin de eerste
met het bodembeheer.
voorzieningen.
Marktleider Wavin is de eerste producent die voldoet
Erkenning is cruciaal
aan de kwaliteitseisen en heeft inmiddels een zoge-
want de overheid mag
naamd KOMO attest-met-productcertificaat conform
alleen gegevens accep-
Informatie bouw-
BRL 52250 in ontvangst genomen voor haar Azura
teren van een erkende
materialen en
infiltratiesysteem. Azura is een complete produc-
intermediair. Bovendien
milieutechnologie:
trange voor de infiltratie en vertraagde afvoer van
moeten de personen en
[email protected]
hemelwater. Het systeem bestaat uit infiltratie-units,
instellingen die bepaalde
Foto: Wavin
sen van toepassing waren van certificering. Infiltra-
ten. Met een certificaat
waaronder de inspecteerbare en reinigbare Wavin
De IT-rioolbuis, een
cruciale functies in het
Informatie vloeistof-
Q-Bic, IT-buizen, geotextiel, Tegra- en zandvangput-
onderdeel van het Wavin
bodembeheer vervullen
dichte voorzieningen:
ten, bladscheiders, lijnafwatering, Save Kolken en alle
Azura infiltratiesysteem.
(denk aan milieukundige
[email protected]
bijbehorende accessoires en hulpstukken. 13
Certificatie
door accreditatie Door middel van certificering brengt een onderneming de kwaliteit van haar bedrijfsprocessen, van de geproduceerde producten alsmede van haar personeel voor zichzelf en voor de buitenwereld in beeld. Kiwa Certificatie en Keuringen is door de Raad voor Accreditatie (RvA) geaccrediteerd voor de afgifte van kwaliteitsverklaringen voor managementsystemen, processen, producten en personen. Deze accreditatie garandeert een deskundig, onafhankelijk, betrouwbaar en een, in een reglement vastliggend, certificatieproces. Op deze pagina’s enkele beoordelingsrichtlijnen waarvoor Kiwa recent is geaccrediteerd.
Notified Body EMC-Richtlijn Kiwa Gastec Certifi-
De nieuwe richtlijn
worden aangetoond
bestaande kwaliteits-
cation is recentelijk
is ingegaan op 20 juli
dat een product aan
systemen. Net als bij
aangewezen als
2007 en heeft als con-
de essentiële eisen
de Gastoestellen- en
Notified Body voor de
sequentie dat nieuwe
van de EMC-Richtlijn
Rendementsrichtlijn
nieuwe EMC-Richtlijn
producten gecertifi-
(2004/108/EC) voldoet.
kan de fabrikant er nu
(2004/108/EEC).
ceerd moeten zijn voor
Een andere toegevoeg-
ook in het kader van
EMC staat voor Electro
deze nieuwe richtlijn.
de waarde van Kiwa is
de nieuwe EMC-Richt-
die op het gebied van
lijn voor kiezen het
Magnetic Compatibi-
14
lity. Naast het uitvoe-
Testen
het productietoezicht.
toezicht op de produc-
ren van testen in het
ongewijzigd
Kiwa voert bij veel be-
tie uit te laten voeren
geaccrediteerde testla-
Omdat onder de
drijven reeds toezicht
door een Kiwa Gastec
boratorium kan Kiwa
nieuwe EMC-Richtlijn
uit in het kader van
Certification.
Gastec Certification
de benodigde testen
nu ook een CE-cer-
ongewijzigd zijn, kan
tificaat volgens de
via Kiwa met een
nieuwe EMC Richtlijn
relatief kleine admi-
verstrekken.
nistratieve aanvulling
bundelING expertise en kennis Kiwa Expert Centre Polymers Kiwa beschikt sinds begin dit jaar over drie Expert Centres voor glas, kunststoffen & rubbers (polymers) en sanitaire producten die nu al in een grote behoefte blijken te voorzien. De centres zijn samenwerkingsverbanden van deskundigen over de grenzen heen, waarin nieuwe diensten worden ontwikkeld en beschikbare kennis en ervaring wordt gedeeld. Stond in het vorige Kiwa Magazine het Expert Centre Glas centraal, deze keer aandacht voor het Expert Centre Polymers (kunststoffen & rubbers). De Expert Centres zijn
variëren van ondersteu-
gestart om de beschik-
ning en advies tijdens
bare kennis voor alle
de ontwikkeling van een
klanten in alle landen
product tot verificatie,
waar Kiwa aanwezig is,
validatie en certificatie.
toegankelijk te maken.
In de praktijk betekent
De oprichting van de
dit dat een producent of
centres kent z’n achter-
toepasser gebruik kan
grond op het gebied van
maken van alle moge-
productcertificatie. De
lijke kennis, ervaring en
daar opgedane expertise
laboratorium- en testfa-
en kennis wordt door
ciliteiten van Kiwa in elk
Kiwa ook ingezet bij
stadium van de levens-
certificatie van systemen
cyclus van een kunststof
voor kwaliteit, Arbo,
product. Toegevoegde
Elk Expert Centre heeft
milieu en veiligheid.
waarden van Kiwa
een (test)laboratorium
Product- , materialen-
daarbij zijn onder meer
dat beschikt over de mo-
en productiekennis zijn
de onafhankelijke positie
dernste apparatuur. Hier
namelijk van essentieel
en reputatie, de brede
een blik in de laboratoria
belang om systeemeisen
scope qua Europese re-
in Apeldoorn en Nieuwe-
op hun merites te kun-
gelgeving en kennis, het
gein.
nen beoordelen.
internationale netwerk en de diepgaande (mate-
Complete levens-
riaal)kennis van markt en
cyclus
product.
Het Expert Centre Polymers richt zich zowel op
Partijen die terugvallen
fabrikanten en leve-
op het Kiwa Expert Cen-
en ontwerp, de uitvoe-
ranciers van rubber en
tre blijken in de praktijk
ring van onderzoek en
kunststof producten als
veel geld en tijd te be-
testen, optimalisatie van
op installateurs, aanne-
sparen. Voorbeelden van
het productieproces,
mers, netwerkbedrijven
uitgevoerde projecten
kwaliteitscontrole en
(gas & water) gebouwei-
hebben betrekking op
inspectie en analyse van
genaren, verzekeraars,
marktstudies, consul-
schadegevallen.
regelgevers en handha-
tancy inzake regelgeving
vers. De diensten die
en certificatie, begelei-
Informatie:
Kiwa deze partijen biedt,
ding bij materiaalkeuze
[email protected] 15
Prestatiemanagement meerwaarde op ISO 9001
Hamer Installatietechniek uit Apeldoorn ontvangt na de zomer een prestatiemanagementcertificaat. Hiermee is het een van de eerste bedrijven die haar managementdoelstellingen door Kiwa heeft laten certificeren. Het certificaat is een duidelijke meerwaarde op ISO 9001: het tilt complexe organisaties naar een hoger niveau door bedrijfsprocessen beter op elkaar te laten aansluiten.
delmanagement om de
hebben gevolgd aan de
onderlinge samenhang
Franeker Academie. De
van bedrijfsdoelstellin-
training had als thema
gen effectief en efficiënt
‘hoe kan ISO 9001 weer
in kaart te brengen.
meerwaarde krijgen?’
Bedrijven die hun be-
Hierbij zijn ISO 9001, de
drijfsprocessen volgen
Balanced Scorecard en
met geautomatiseerde
het INK-management-
informatiesystemen kun-
model (Instituut Neder-
nen met een prestatie-
landse Kwaliteit) en de
management dashbord
kracht die deze model-
hun processen sturen
len feitelijk drijft, tegen
en beheersen. Het
elkaar uitgezet. Conclu-
prestatiemanagement
sie: een bedrijf moet zijn
dashbord leidt tot inzicht,
kritische succesfactoren
heldere en éénduidige
Met een dashboard voor een slagvaardige organisatie richt een bedrijf zich beter op
en prestatie-indicatoren
doelstellingen en waar-
een gemeenschappelijk doel.
in kaart brengen om
door de juiste prioritei-
in een veranderende
ten binnen een bedrijf kunnen worden gesteld.
Veel bedrijven en orga-
dat complexe bedrijven
omgeving succesvol te
nisaties beschikken over
zich door middel van een
kunnen blijven. Met een
Bij Hamer Installatietech-
ISO 9001. De meerwaar-
dashboard beter focus-
zogenaamd dashboard
niek heeft dit geleid tot
de van dit wereldwijd be-
sen op hun manage-
voor een slagvaardige
een prestatiemanage-
mentdoelstellingen.
organisatie kan een be-
mentcertificaat dat een
kende kwaliteitssysteem
drijf (zowel management
duidelijke meerwaarde
het louter als doel wordt
Slagvaardige
als personeel) zich beter
is in haar kwaliteits-
gezien en niet meer
organisatie
richten op een gemeen-
systeem. Dit najaar zal
als basis voor verdere
Het nieuwe product
schappelijk doel.
Kiwa dit nieuwe product
verbetering. Prestatiema-
van Kiwa is ontwikkeld
nagement zorgt (weer)
naar aanleiding van een
Prestatiemanagement
drijven die hun complexe
voor meerwaarde in
training over presta-
is een nuttig instrument
organisatie naar een
tiemanagement die
voor het hoger- en mid-
hoger plan willen tillen.
neemt echter af wanneer
ISO 9001: het maakt 16
senior auditors van Kiwa
uitzetten bij andere be-
Installateurs tonen vakmanschap aan Op 8 oktober moeten alle installateurs die tankinstallaties en leidingen voor chemicaliën en aardolieproducten aanleggen, voldoen aan de in december 2006 van kracht geworden BRL-K 903/07. De BRL zorgt voor de uniforme interpretatie van richtlijnen en goed vakmanschap. Met andere woorden: een installateur toont door te voldoen aan BRL-K 903/07 zijn deskundigheid aan en legt daarmee vast op de hoogte te zijn van actuele (Europese) regelgeving. Kiwa zorgt voor validatie en certificatie. In vele sectoren doen opdrachtgevers door lasten-
In-company training voor inspecteurs Brabant Water
verlichting steeds vaker een beroep op de kennis en deskundigheid van toeleveranciers. Zo neemt ook de vraag naar gecertificeerde installateurs toe die gespecialiseerd zijn in de opslag en het transport van vloeistoffen in de industrie. BRL903/07 speelt hier op in. Inmiddels hebben de meeste bedrijven in deze sector
Om hun controletaak zo klantgericht mogelijk uit te voeren,
een toelatingsaudit gehad voor de nieuwe BRL. Een
hebben de waterleidingbedrijven de politiepet naast zich neerge-
aantal bedrijven onderscheidt zich door naast aard-
legd. Voor Brabant Water een reden haar inspecteurs door Kiwa
olieproducten ook op het gebied van chemicaliën aan
incompany te laten trainen in ‘auditsgewijs inspecteren’.
de eisen te voldoen, waaronder het hebben van een brede technische expertise van nationale en Europese
Brabant Water beschikt over 22 inspecteurs die conform de Waterleidingwet en
wetgeving, zoals de Pressure Equipment Directive ,
het Waterleidingbesluit de wettelijke taak hebben alle collectieve leidingwater-
ATEX-137 en 95 Directive en Machine Directive.
installaties te inspecteren. In Noord-Brabant betreft dit zo’n 10.000 percelen per jaar. Collectieve installaties zijn alle installaties met uitzondering van de individuele
Deskundig en betrouwbaar
woningen (van ziekenhuis tot kantoorpand). Het primaire doel van de controle is te
Kiwa is nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling
voorkomen dat aangesloten percelen het hoofdleidingnet van het Waterleidingbe-
van BRL-K 903/07 en heeft meerdere bedrijven bege-
drijf verontreinigen. Daarnaast hebben de inspectieafdelingen een gedelegeerde
leid bij het voldoen aan de eisen. Kiwa-gecertificeerde
taak van VROM-Inspectie, namelijk erop toezien dat de eigenaar van een leiding-
installateurs zijn deskundig en betrouwbare partners
waterinstallatie ervoor zorgdraagt dat de kwaliteit van het drinkwater tot op het
voor opdrachtgevers, bieden meer mogelijkheden en
tappunt gewaarborgd is. Legionellapreventie speelt hierbij een belangrijke rol.
hebben minder aansturing nodig van een opdrachtgever wat aanzienlijke lastenverlichtingen met zich
Praktisch ingevuld
meebrengt. Voor veel installateurs brengt de BRL een
Om klantgerichter te werken en tegelijkertijd méér uit de inspectie te halen - een
uitbreiding van het werkterrein met zich mee. Om
gesprek beter te kunnen sturen en meer door te kunnen vragen - deed Brabant
lokale overheden en bedrijven te informeren over het
Water een beroep op Kiwa. Uitgaande van de systematiek van het houden van
nut en de noodzaak van BRL903/07, zal Kiwa in 2008
audits in het kader van ISO 9001 werd een training op maat ontwikkeld, uiter-
meerdere presentaties in het land verzorgen. Nadere
aard toegeschreven naar de watersector, de wensen van de klant en de landelijke
informatie hierover zal worden gepubliceerd op de
Inspectierichtlijn. De training bestond uit twee dagdelen (theorie en praktijk) en
een speciale site: www.reit.nl.
omvatte de onderdelen auditing, communicatievaardigheden, waarnemingsoefeningen en rollenspellen (inspectieaudit). Naast ‘het collega’s gezamenlijk ontmoeten’ waren de inspecteurs in hun evaluatie vooral te spreken over de rollenspellen en andere praktijkoefeningen van de training waarin telkens de klant centraal stond. Naast het formuleren en hanteren van uniforme beoordelingscriteria, zal Brabant Water hierop in de toekomst blijvend de nadruk leggen in de vorm van herhalingsoefeningen. Op basis van het succes zal Kiwa de training op termijn aan andere (water)bedrijven aanbieden.
Installateurs die tankinstallaties of leidingen voor chemicaliën en aardolieproducten moeten voldoen aan
Informatie:
[email protected]
BRL-K 903/07. 17
Gebouwen bij Kiwa in veilige handen Kiwa biedt een veelheid aan diensten op het gebied van (brand) veiligheid in gebouwen, zoals certificatie en inspectie van brandmeldinstallaties, toegangscontrole- en (mobiele) beveiligingssystemen. Door de accreditatie volgens NEN 2535 is dit omvangrijke pakket recentelijk uitgebreid met de inspectie van het ontwerp en de installatie van brandmeldinstallaties. Niet alleen het product zelf, maar ook het ontwerp en de installatie ervan zijn bij Kiwa nu in veilige handen. Een brandmeldinstallatie
signaaltableaus, akoes-
latie- en onderhouds-
heeft tot doel een brand
tische signaalgevers en
proces voldoende is
vroeg te ontdekken. De
semafoons.
geborgd. De certificatie
bestrijding ervan vindt
18
van producenten van
dan tijdig plaats zodat
Marktleiders
branddetectiesystemen
mens en dier in veilig-
gecertificeerd
vindt plaats op basis van
heid kunnen worden ge-
In Nederland worden
de certificatieregeling
bracht en de schade aan
voornoemde installaties
Brandmeldinstallaties –
Kiwa certificeert en inspecteert brandmeldinstallaties,
het gebouw, inventaris
ontworpen, geïnstal-
2002 van het Centrum
toegangscontrole- en (mobiele) beveiligingssystemen.
en milieu wordt beperkt.
leerd, opgeleverd en
Criminaliteitspreventie
Het waarschuwen van
onderhouden volgens
en Veiligheid. Marktlei-
de verantwoordelijke
NEN 2535. Aan de hand
dende branddetectie-
personen en/of organi-
van deze norm en het
bedrijven, zoals Initial
saties gebeurt met alar-
programma van eisen
Varel, Honywell Novar en
meringsapparatuur, zoals
beoordeelt Kiwa via
Siemens Nederland - alle
openbare brandmeld- en
audits of de kwaliteit van
lid van brancheorgani-
personenzoeksystemen,
het ontwerp-, instal-
satie Vebon - zijn aan de
Partner for progress in (brand)veiligheid
Kiwa is ook op het gebied van (brand)veiligheid in gebouwen
SFA en BRL-K23003 Kiwa is door de Raad voor Accreditatie (RVA) geac-
‘Partner for progress’. Naast de bekende certificatieschema’s ISO 9001 en VCA biedt Kiwa met de accreditatie volgens NEN 2535 nu integrale brandveiligheidsoplossingen aan. Andere Kiwa-
crediteerd voor BRL-K23001/03, stationaire blus-
diensten op het gebied van veiligheid in gebouwen zijn hieronder
componenten gebaseerd op droge aerosol. SFA
opgesomd.
Safety for All uit Ridderkerk is het eerste bedrijf dat door Kiwa conform deze BRL is gecertificeerd.
CCTV bewaking: certificatie en inspectie van Closed Cicuits Television bewakingsystemen, zowel ontwerp als installatie. Kiwa certificeert de leveranciers en
De RVA heeft Kiwa op basis van de Europese norm
inspecteert de installaties. De toezichtcentrales die deze installaties gebruiken
EN 45011 beoordeeld. De norm omvat productcer-
worden ook door Kiwa gecertificeerd.
tificatie door certificatie-instellingen en heeft ook de basis gevormd voor de ontwikkeling van BRLK23001/03. SFA is gecertificeerd voor het ontwerp, de installatie, oplevering en nazorg van brandblusinstallaties gebaseerd op droge aerosol. Een volgens Kiwa ‘meer dan terechte beloning voor de
BORG beveiliging: certificatie en inspectie van installateurs en installaties die elektronische en bouwkundige inbraak beveiliginstallaties leveren. BORG PAC: certificatie en inspectie van Particuliere Alarmcentrales die bewaking van de bovengenoemde inbraakbeveiligings- en brandmeldinstallaties als dienst leveren. Toegangscontrolesystemen: certificatie en inspectie van systemen die de
jarenlange inspanningen van CFA om brandveilig-
toegang tot terreinen en gebouwen regelen. Kiwa certificeert de leveranciers en
heid door middel van aerosol brandblusinstallaties
inspecteert de systemen.
op een hoger niveau te krijgen’. Inspecties van de installaties - om te beoordelen of ze voldoen aan
Mobiele beveiliging: certificatie van leveranciers die systemen en diensten leveren waardoor de bewaking van mobiele goederen wordt geleverd.
de BRL - maken onderdeel uit van het certifica-
Onderhoud blusmiddelen (REOB): certificatie en inspectie van draagbare brand-
tieschema. In het programma van eisen van een
blusmiddelen. Kiwa certificeert de leveranciers en inspecteert de installaties.
project wordt bepaald wat het risiconiveau is van de nieuwe inrichting. Gaat het om een zogenaamd
Keurmerk Veilig Ondernemen: certificatie van publiek-private samenwerkingsverbanden op het gebied van veiligheid op terreinen en centra.
‘hoog risico inrichting’, dan zal de brandblusinstallatie altijd door Kiwa geïnspecteerd worden, in de overige situaties gebeurt dat steeksproefgewijs (aselect 1 : 5).
hand van deze regeling
waarde waar veel bedrij-
door Kiwa gecertificeerd.
ven gebruik van zullen
Door de accreditatie
Accreditatie beoordeelt
volgens NEN 2535 is
Kiwa hierbij op basis
Kiwa nu ook in staat
van de Europese norm
de inspectie van het
EN 17020, die gaat over
ontwerp en de installatie
inspectie door inspectie-
van brandmeldinstal-
instellingen.
maken. De Raad voor
laties te beoordelen en certificeren. Een
Meer informatie:
belangrijke toegevoegde
[email protected]
19
Eerste certificaat
scope 37 colofon Kiwa Magazine is een uitgave van Kiwa N.V. Joop Reitsma namens
Kiwa verbetert kwaliteit met kennis van zaken.
Kiwa temidden van
Kiwa is een snelgroeiende internationale kennisorga-
Marian Mackay (links)
nisatie op het gebied van certificatie, (gas)Techno-
en Mariëtte Boogaard,
logie, Training en consultancy. Wij zijn met ruim 500
directeuren van NIOW.
medewerkers vanuit vestigingen in Europa, Turkije en China in meer dan 40 landen wereldwijd actief. Kiwa
NIOW Advies & Opleiding uit Driebergen is het eerste bedrijf dat
is marktleider in de water-, gas- en bouwsector, de in-
door Kiwa conform ISO 9001 scope 37 een certificaat heeft ont-
dustrie, zakelijke dienstverlening en zorg en veiligheid.
vangen. Kiwa is in het particuliere en volwassenen onderwijs, en schoorvoetend in het reguliere veld, al langer succesvol
Redactie
actief met het toetsen van managementsystemen op basis van
Kiwa CorpCom i.s.m. Procomm
onder andere ISO 9001, maar bijvoorbeeld ook Investors in People.
Redactie-adres Postbus 70
Met het behalen van de accreditatie voor scoop 37 (Onderwijs) is Kiwa nog
2280 EA Rijswijk
verder gespecialiseerd in het certificeren van onderwijsinstellingen en trainings-
Tel: +31 (0)70 414 44 69
organisaties. De accreditatie is een belangrijke aanwinst: ze maakt het voor Kiwa
Fax: +31 (0)70 414 44 25
mogelijk om niet alleen de zakelijke dienstverlening, maar ook alle andere onder-
[email protected]
wijsvormen ISO 9001 te certificeren.
www.kiwa.nl
Aantoonbare kennis
Ontwerp, tekstbijdragen en opmaak
Het kwaliteitsmanagementsysteem van bedrijven en instellingen wordt getoetst
Procomm, Rotterdam
conform de wereldwijd bekende norm ISO 9001. Certificerende instellingen worden per sector (scope) geaccrediteerd om kwaliteitsonderzoeken uit te
Foto’s
voeren. De algemene systematiek voor het verkrijgen van een RvA-accreditatie
Kiwa CorpCom, Procomm
komt overeen, maar voor elke branche specifiek vraagt de Raad voor Accreditatie
Foto's Elco Brinkman: Bouwend Nederland
aantoonbare kennis en deskundigheid. De laatste branche-uitbreiding is die in scope 37.
Druk Grafisch Bedrijf Tuijtel B.V., Hardinxveld Giessendam
Kiwa is al langer actief in deze sector, maar met de accreditatie zijn de toegevoegde waarden nu ook op het gebied van onderwijs aantoonbaar. Dat gaat verder dan het uitvoeren van een audit alleen: een certificerende instelling moet juist in staat zijn de kwaliteitspunten van een organisatie te analyseren aan de hand van de geldende kritische succesfactoren. Dat is ook gebeurd bij NIOW
Zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van
dat taalcursussen, managementopleidingen en trainingen op het gebied van
Kiwa N.V. is het niet toegestaan om artikelen geheel
schriftelijke communicatie en persoonlijke vaardigheden aanbiedt. ‘Iedere keer
of gedeeltelijk over te nemen of op enige andere wijze
weer maatwerk leveren is een belangrijke succesfactor van ons bureau. Het ISO-
openbaar te maken.
certificaat vormt een garantie aan onze klanten dat wij volgens vaste normen en procedures werken en constante aandacht schenken aan klanttevredenheid. Zo kunnen wij op een aantoonbaar - want gecertificeerd - niveau blijven werken aan een constructieve ondersteuning van mens en organisatie’, aldus Mariëtte Boogaard, directeur van NIOW.
