LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:45
Pagina 1
Consolidated: legt vegetatiedak op Bronovo ziekenhuis Prestatieovereenkomst van Dakwacht met woningcorporatie Progrez BetonRestore: verfraait 'tij 49 met membraantechniek
REview Magazine van Consolidated, Dakwacht en BetonRestore
2007
1
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:45
Pagina 2
Bewuste klanten
In dit nummer
4
Personeelsrestaurant met vegetatiedak
6
‘Meer thuis op het dak dan aan de vergadertafel’
7
Brandveilig werken op daken
8
Progrez presteert met prestatieovereenkomst
12 Storm !!
Al sinds de oprichting van ons bedrijf, 45 jaar geleden, draait het om kwaliteit. Maar het is tijd om daar een extra impuls aan te geven. Door inzicht te geven in de factoren die bepalend zijn voor de kwaliteit van een dak. Tegen de stroom in van méér voor minder geld. Tegen de verleiding in om mee te gaan in de sterke prijsconcurrentie en op zoek te gaan naar goedkopere materialen en verwerkingsmethoden. Tegen die stroom in introduceert Consolidated Nederland de KwaliteitsMatrix©. Want de wedijver om opdrachten komt uw dak niet ten goede … Met de KwaliteitsMatrix© benadrukken we dat kwaliteit, behalve een kunde, een bewuste keuze is. Een keuze voor duurzaamheid die past bij de exploitatieplannen die u voor uw pand heeft. In deze REview leest u meer over dit kwaliteitsoffensief. Graag geven we u de kennis in handen om ons werk en uw dak beter te kunnen beoordelen. Cliff Bosman technisch directeur Consolidated Nederland
2
REview is het relatiemagazine van Consolidated, Dakwacht en
Hoofdredactie: Saskia Goes. Bladmanagement en tekst: Lamar communicatie.
BetonRestore en verschijnt vier maal per jaar.
Fotografie: Martin van Welzen. Vormgeving: avm. Drukwerk: Offset Vandevelde.
REview
Redactieadres: Stephensonweg 2, 4207 HB Gorinchem. Telefoon (0183) 64 36 00, fax (0183) 64 36 90.
www.consolidated.nl | www.dakwacht.nl | www.betonrestore.nl
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:45
Pagina 3
Staedion kiest voor kwaliteit Acht woonblokken van de Haagse woningcorporatie Staedion
Daardoor kan Staedion de investeringskosten spreiden, met
zware weersomstandigheden, met veel regen én een hittegolf. Het was sowieso een pittige klus, omdat het ging om acht woonblokken en dus eigenlijk om acht deelprojecten. Ik ben content met Consolidated. We zijn bijvoorbeeld diverse malen het dak opgegaan voor inspectie en dan nemen ze alle tijd om ons te informeren over de stand van zaken.’
handhaving van de levensduur.
WAARDEVOLLE ADVIEZEN ’Pronk heeft
hebben een nieuwe dakbedekking. De crux zit hem in de toplaag. Staedion nam - als proef - het advies van Consolidated over; in de toekomst wordt er een tweede toplaag Garantgum aangebracht.
De jaarlijkse inspectie was voor Staedion aanleiding voor een aanvullend onderzoek door een bouwtechnisch adviesbureau. Er zijn insnijdingen gemaakt in de dakbedekking, zodat een betrouwbaar beeld ontstond van de dakopbouw en de staat van onderhoud. Het was snel duidelijk dat de daken van acht woonblokken met in totaal 165 appartementen moesten worden gerenoveerd. Vervolgens werden offertes aangevraagd bij drie dakdekkers, waaronder Consolidated.
ken we naar meer aspecten. Wij stellen ook hoge eisen aan veiligheid en communicatie en dat is bij Consolidated geborgd.’ Als we Pronk vragen naar de sterke punten van Consolidated noemt hij in één adem het bieden van een breed pakket, waarvan ook BetonRestore deel uitmaakt. Maar ook de wil om kwaliteit te leveren en hoogwaardige producten toe te passen dragen bij tot wat hij noemt ‘een prima verhouding tussen prijs en prestatie’.
VEILIGHEID EN COMMUNICATIE Job Pronk, opzichter bij Staedion: ‘Prijstechnisch was hun aanbod interessant, maar natuurlijk kij-
PITTIGE KLUS De renovatie startte in
maart 2006 en werd binnen de afgesproken termijn opgeleverd. Pronk: ‘Knap, gezien de
Consolidated ook leren kennen als een bedrijf dat graag meedenkt. Hij doelt hiermee op de aanvullende adviezen, die allemaal zijn overgenomen door Staedion. Zoals het opdelen van de sparing van de lichtkoepel (voor het veiliger betreden van het dak), het aanbrengen van schoorsteenkappen en het plaatsen van antenneframes (beide voorkomen horizonvervuiling). En minstens zo belangrijk: Staedion kreeg nauwelijks telefoontjes van ‘klagende’ bewoners. Dat vindt Pronk opmerkelijk: ‘Neem alleen al het slopen van de oude dakbedekking en het afzuigen van het grind, inclusief het afvoeren ervan. Zelfs dat traject is geruisloos verlopen.’
Job Pronk van Staedion: 'Een prima verhouding tussen prijs en prestatie.’
3 REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:45
Pagina 4
Bronovo Ziekenhuis:
Personeelsrestaurant met vegetatiedak
In De Orangerie van Ziekenhuis Bronovo vallen vooral de ruimte-
patiëntenkamers op deze plek uitkijkt.
lijkheid en de focus naar buiten toe op. Maar het overgrote deel
UITBREIDING Aad Koehler weet nog goed hoe het project tot stand is gekomen. ‘De Orangerie, het restaurant van het ziekenhuis, was voorheen alleen voor personeel bedoeld. Dat aantal groeit omdat het aantal poliklinische patiënten, en daarmee het aantal medewerkers, de laatste jaren enorm toeneemt. Daarbij komt dat binnenkort niet alleen het personeel, maar ook patiënten en hun bezoek ‘s avonds een hapje in De Orangerie kunnen komen eten. Het wordt dus steeds drukker in het restaurant en uitbreiding was dan ook noodzakelijk.’
van het lunchende ziekenhuispersoneel is zich waarschijnlijk niet eens bewust van het bijzondere dak van de recente uitbouw. De ovale vorm en de vegetatie die erop geplant moest worden, maakten dit voor Consolidated een bijzonder project. Maar ook de samenwerking tussen verschillende disciplines, het rekening houden met de patiënten en niet te vergeten de schroeiende hitte waren uitdagingen die goed het hoofd zijn geboden, benadrukt Aad Koehler, hoofd Bouwkunde van Bronovo. Ziekenhuis
4
Bronovo is bekend in Nederland omdat de koninklijke familie er gebruik van maakt. Ook de geboorte van de derde telg van prinses Maxima zal hier plaatsvinden. Maxima zal daarbij helaas niet uitkijken over het bijzondere nieuwe dak, omdat geen van de
De architect van het architectenbureau J. Koldeweij maakte een prachtig ovaal ontwerp met een vegetatiedak. Zo’n dak is niet
REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:46
Pagina 5
Praktisch, maar ook mooi Vanuit Consolidated was onder andere commercieel technisch adviseur Arthur Langstraat bij het Bronovo-project betrokken. ‘Dit was voor ons een uniek project waarmee we hebben kunnen laten zien dat we een goede partner in een projectgroep zijn en dat we naast praktische ook mooie dingen kunnen maken. Normaal gesproken doen we vooral verbouw- en geen nieuwbouwprojecten. Maar in dit geval wilden we graag een uitzondering maken omdat Bronovo zo duidelijk voor kwaliteit koos.’
zamer alternatief gekozen dat bovendien wortelvaster is’, vertelt Koehler. ‘Ik was daar erg blij mee, want ik heb liever een duurzaam dak dan een goedkoop dak. Verder werd gekozen voor een goede isolatie, twee afvoerpunten voor het hemelwater en een noodafvoer. Deze was trouwens tijdens de heftige storm begin dit jaar helemaal niet nodig en dat is alvast prettig om te weten!’ BIJNA ALTIJD De zon, weet aannemer Erwin Keijzer van Dijkxhoorn Bouw nog, heeft een grote rol gespeeld bij de aanleg van de nieuwe aanbouw. ‘Op de plek van de aanbouw staat bijna altijd zon. Daarmee moest bij de isolatie rekening worden gehouden. De architect wilde de wanden van zink hebben, dat trekt warmte aan, dus het dak moest extra goed geïsoleerd worden.’ Ook tijdens de bouw was de zon volop aanwezig; het was zo’n beetje de heetste periode van de afgelopen zomer.
alleen mooi om te zien, het isoleert ook nog eens extra. Huisaannemer Dijkxhoorn vroeg diverse offertes aan; voor de aanleg van het dak viel de keuze al snel op Consolidated. ‘Niet per se vanwege de prijs, hoewel die goed moet zijn, maar ook vanwege de kennis en de kwaliteit.’ Belangrijk bij de keuze was volgens Aad Koehler ook het feit dat Consolidated het onderhoud van de overige daken in beheer heeft en Koehler het bedrijf dus goed kent, ook al vanuit zijn vorige werkgever. ‘Ik vind het prettig te werken met partijen waarvan ik van te voren wéét dat ze ervaren en betrouwbaar zijn.’ SAMENWERKING Die kennis vond Koehler vooral belangrijk omdat samenwerking bij dit project het toverwoord was. ‘De aannemer is in een project als dit de spil, die
stuurt alle partijen aan’, vertelt hij. ‘En ik wil graag werken met partijen die zich aan de afspraken houden’, vult aannemer Keijzer aan. ‘Zeker omdat je hier in een ziekenhuis werkt en de patiënten zo min mogelijk overlast van de werkzaamheden moeten hebben. Vertraging van het werk omdat één partij zich niet aan afspraken houdt, is geen optie.’
Op de isolatielaag en de dakbedekking is een dikke sedumlaag gelegd. Kleurige vetplantjes zijn dat, die weinig onderhoud nodig hebben. ‘Net als het dak, daar heeft voorlopig alleen de tuinman omkijken naar’, aldus Koehler. ‘Dat is het voordeel van een kwalitatief goed dak. Dat scheelt je uiteindelijk tijd en geld.’
Het dak van de uitbouw van De Orangerie moest dus ovaal worden, mét vegetatie en een goede isolatie. Nadat de aannemer het skelet van ruw vurenhout had neergezet en de zinkmeester de wanden met zink had bekleed, ging Consolidated aan de slag met de dakbedekking. ‘De architect had daarvoor een voorstel gedaan, maar op advies van Consolidated hebben we voor een duurDe Orangerie: ovaal ontwerp met een vegetatiedak.
5 REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:46
Pagina 6
Daarom zullen onze voormannen het geduld moeten blijven opbrengen om jonge knapen het vak te leren. Geen dakdekkersbedrijf is beter dan z’n dakdekkers.’ En daarom was u betrokken bij het opzetten van de dakdekkersschool? ‘Ik wilde de kennis en ervaring van onze mensen naar een hoger niveau tillen. De jongens gingen naar school tijdens het vorstverlet, heel efficiënt natuurlijk. Maar toen de subsidiekraan werd dichtgedraaid, hebben we de dakdekkersschool ondergebracht bij Bureau Dakadvies, waarmee de opleiding meteen voor iedereen toegankelijk werd. Laten we eerlijk zijn, het zijn doorgaans geen studiebollen die dit vak kiezen. Daarom zijn de lessen volledig gericht op de praktijk: van materiaalkennis tot verwerkingsmethoden, van innovaties tot communicatie.’
Gerrit Hoogvliet:
‘Meer thuis op het dak dan aan de vergadertafel’ Gerrit Hoogvliet (66) zit een halve eeuw in het dakdekkersvak. Bij Consolidated begon hij als dakdekker en werkte zich op tot algemeen directeur. Later werd hij technisch directeur en sinds kort adviseur. Met twee werkdagen in de week doet hij weliswaar een stapje terug, maar nog steeds is hij vraagbaak en aanjager. Een gesprek met een gepassioneerd dakdekker die graag dicht bij zijn mensen staat.
6
erg blij met Cliff Bosman, mijn opvolger. Hij zal een goede koers blijven varen: omzetgroei door overnames en kwaliteit leveren in nauw samenspel met de klant.’
Van technisch directeur naar adviseur. Is dat een grote ommezwaai? ‘Zeker, maar ik haal er veel voldoening uit. Als adviseur hou ik me nog bezig met grote projecten, zowel de calculatie als de uitvoering. En ik richt me op de uitbreiding van ons vastgoed.’
U zit uw leven lang in het dakdekkersvak. Wat was de meest opvallende verandering? ‘Vroeger ging alles handmatig. We hadden ketels die werden gestookt met hout en briketten. Nu zijn er gasbranders, kranen, liften. Toen ik in 1966 bij Consolidated kwam werkten we eerst met koudvloeibare producten en later met teerhoudende en bitumineuze materialen. Vervolgens gingen we over op gemodificeerde dakbanen (APP of SBS) en verzekerde daksystemen, die Consolidated groot hebben gemaakt.’
Kunt u in twee dagen per week voldoende voeling houden met de praktijk? ‘Mijn betrokkenheid is er niet minder om hoor! Ik wil nog steeds álles weten en ik hou nog altijd m’n vak bij. Maar op mijn leeftijd kan een beetje afstand nemen geen kwaad. Dat doe ik met een gerust hart, want ik ben
Hoe ziet u de toekomst van het dakdekkersvak? ‘Uiteindelijk zal dat meer gemechaniseerd worden, al weet ik nog niet hoe dat bij renovatie zou moeten ... Daarbij maak ik me zorgen over het feit dat vakmensen steeds schaarser worden. Als wij er tien aannemen, mag je blij zijn als je er één overhoudt.
Hoe kijkt u terug op uw tijd bij Consolidated? ‘Ik kwam er in 1966 bij en nu – na veertig jaar – staat er het grootste dakdekkersbedrijf van Nederland, met vestigingen door heel Nederland en een omzet van 60 miljoen. Dat is niet alleen mijn verdienste natuurlijk, maar ik ben wel trots op wat ik heb bijgedragen. We hebben nu een mooi bedrijf dat zich onderscheidt in de markt. Dat heeft te maken met onze aanpak, waarin commerciële mensen nauw samenwerken met technische specialisten, binnen één team. En het heeft te maken met de wil om kwaliteit te leveren. Daar doen we nooit concessies aan. Soms ben je dan te duur en gaat een opdrachtgever in zee met een ander. Maar we zien ze vaak na een paar jaar weer bij ons terugkomen. Kwaliteit geeft heel veel kracht.’ U stond altijd meer bekend als voorman dan als directeur. Herkent u zich hierin? ‘Mijn hart ligt bij de uitvoering. Na een bouwvergadering trok ik altijd het liefst m’n overall aan: even kletsen met de jongens, ze helpen als dat nodig is. Ook al ben ik adviseur, het dakdekkersleven zal ik nooit kwijtraken. Ik voel me simpelweg meer thuis op het dak dan aan de vergadertafel.’ Langzaam afbouwen, nieuwe fase in uw leven. Is dat wennen? ‘Ik ben nu nog twee dagen per week aan Consolidated verbonden. En heb dus veel meer tijd dan vroeger. Dat geeft me de ruimte om ’s zomers wat vaker met de boot het IJsselmeer en het Haringvliet op te gaan. En ‘s winters gaan we graag naar de zon, de wijde wereld in ...’
REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
19:11
Pagina 7
Brandveilig werken op daken
Nieuw materiaal en machines garanderen brandveiligheid In Den Haag ligt de monumentale tuinstad Daal en Berg. Een volkshuisvestingsproject dat in de jaren twintig van de vorige eeuw ontworpen werd door architect Jan Wils in navolging van De Stijl. Rechthoekige huizen met platte daken, geschilderd in basiskleuren. In 1989 werd het complex gerestaureerd en sindsdien staat het op de monumentenlijst.
met zuurstofarme verbrandingsgassen in plaats van met elektronisch verwarmde lucht, is er geen risico op brand.’ De kleine woningbouwvereniging tuinstad Daal en Berg heeft het onderhoud en beheer ondergebracht bij de grotere woningstichting Arcade, ontstaan uit een eerdere fusie van Westambacht en Westlandwonen. Het dak van het complex moet gerenoveerd worden, maar de gestuukte schoorstenen leveren een groot risico op voor de brandveiligheid. Consolidated zet daarom een nieuw type lasautomaat in. GEEN RISICO OP BRAND Het project Daal en Berg is het eerste renovatieproject waarbij de splinternieuwe lasautomaat wordt ingezet. ‘De planning is zelfs aangepast op de levertijd van de machine. Het risico op brand moest in dit project absoluut geminimaliseerd worden’, vertelt Dick de Boeff, vestigingsleider van Rotterdam. ‘De lasautomaat werkt op basis van gas, lucht en elektriciteit. De techniek is speciaal voor deze lasautomaat ontwikkeld. Door te lassen
DUURZAAM EN MILIEUVRIENDELIJK
Er zitten nog meer voordelen aan het gebruik van deze lasautomaat. Door de combinatie van gas en elektriciteit is de benodigde stroomvoorziening veel lager. In plaats van de gebruikelijke 4000 watt heeft dit apparaat slechts 150 watt nodig. ‘We gebruiken ESHA Universal, dat helemaal is afgestemd op deze machine’, licht Dick de Boeff toe. ‘Dat materiaal is van hoge kwaliteit en heeft een exploitatieduur van minstens 25 jaar! De afwerking van het complex Daal en Berg wordt helemaal volgens de originele stijl uitgevoerd met zinken afdeklijstjes. Het gaat tenslotte om monumentaal erfgoed!’
ring en de ervaring die nu wordt opgedaan, maken het mogelijk om de gegarandeerde brandveiligheid en duurzaamheid straks ook aan andere klanten aan te bieden. Als toonaangevend bedrijf in de dakenbranche volgt Consolidated dit soort technische ontwikkelingen op de voet. De nieuwe techniek zal ongetwijfeld worden doorontwikkeld naar aanverwante machines zoals automatische handföhns, droogmachines en luchtmessen.
UP TO DATE Het project omvat 128 woningen met een totale dakoppervlakte van 4500 m2. Door de monumentale waarde van de panden is dit project bij uitstek geschikt om de nieuwe ESHA-lasautomaat bij Consolidated te introduceren. De investe-
Nieuw lasapparaat bij monumentale panden Daal en Berg.
7 REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:47
Pagina 8
PROGREZ presteert met prestatieovereenkomst
In 1999 sloot Woningstichting Progrez uit Dordrecht een prestatieovereenkomst met Consolidated. Het onderhoud van platte daken verliep bij Progrez te weinig gestructureerd en vervanging en reparaties werden ad hoc uitgevoerd. Het toen nieuwe concept Save Plus Dakmanagement was een schot in de roos. Ruim zeven jaar later kan Progrez ook echt van progressie spreken! ‘Het gaat er natuurlijk om dat onze bewoners – dus onze klanten! – zo prettig mogelijk wonen en geen klachten hebben’, begint Hugo Hams, algemeen contractenbeheerder bij Woningstichting Progrez. ‘Dat is de graadmeter voor ons succes en dat is ook de schaal waarop het dakbeheer gewogen wordt.’ MINDER LEKKAGEMELDINGEN ‘De keuze
om in 1999 de prestatieovereenkomst aan te gaan, maakten we omdat we zelf niet de competentie in huis hadden om de dakcontroles te doen en om het onderhoud gestructureerd te organiseren’, vertelt Hugo Hams. ‘Dakwacht, de serviceorganisatie van Consolidated, heeft ons dakbeheer inderdaad getransformeerd tot dakmanagement. Daarbij hebben de daken veelal een langere levensduur gekregen. Renovatieprojecten konden soms enkele jaren doorschuiven en er was een grotere interval mogelijk tussen de planning en de uitvoering van renovaties. De daken zijn in veel betere staat van onderhoud en heel belangrijk: we hebben veel minder lekkagemeldingen! En is er dan toch een melding, dan pakt Dakwacht die meteen op. Doordat ze bekend zijn met onze complexen realiseren zij een snelle afwikkeling en rapportage.’ Cock de Jong van Dakwacht beaamt dat: ‘We werken steeds minder vraaggericht en nemen zelf initiatief. We registreren alle lekkagemeldingen en periodieke conditiemetingen. Daardoor zijn we in staat de benodigde analyses te doen en zo nodig de meerjarenplanning aan te passen.
8 REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:47
Ons prestatiecontract is niet gebaseerd op het verrichten van inspanningen, maar op het behalen van resultaat. Een heel concreet resultaat: de levensduur van het dak verlengen.’ EEN GOED BEGIN Bij het sluiten van een prestatieovereenkomst moet je aan elk mogelijk scenario gedacht hebben. Wat doe je met daken die anderen hebben aangelegd of gerenoveerd? Is er nog vrijheid en ruimte om een tegenofferte aan te vragen? En wie draagt de verantwoordelijkheid als een
Pagina 9
advies niet wordt overgenomen? Dat zijn vraagstukken die de revue passeren als je vergaande afspraken maakt over dakmanagement. Cock de Jong: ‘Bij Progrez hebben we voordat de prestatieovereenkomst gesloten werd, een complete bestandsopname uitgevoerd. We hadden dus bij de aanvang een goed overzicht van de staat van alle complexen en dan kun je ook goede afspraken maken.’ ONVOORZIEN ‘Maar zelfs met zo’n bestandsopname kun je nog voor verrassingen
komen te staan’, gaat Cock verder. ‘Zo kan de conditie van een dak sneller verslechteren dan verwacht en dan moet je de meerjarenplanning aanpassen. Je ontkomt er dan niet aan om de dakbedekking eerder te vervangen. Ook hiermee hebben we rekening gehouden in het contract. De oplossing kiezen we uiteraard in overleg met Progrez.’ Hugo Hams voegt daaraan toe: ‘Voor ons telt steeds weer het belang van de bewoners. En het contract waarborgt die prestatie naar onze klanten.’
Nieuwe look en feel De afgelopen paar maanden is er ontzettend hard gewerkt om alle brochures, folders en mappen van Consolidated en Dakwacht om te zetten in een nieuwe stijl. ‘Niet dat we ontevreden waren met wat er nu lag’, geeft Saskia Goes, marketingmanager bij Consolidated aan. ‘Integendeel! Maar het is voor een vooruitstrevende organisatie als de onze belangrijk om voorop te blijven lopen.' Dakwacht is de serviceorganisatie van Consolidated, een belangrijk en heel bekend onderdeel van de organisatie. Wij vroegen aan Saskia Goes waarom er voor een nieuwe stijl is gekozen. Zij is verantwoordelijk voor de marketingstrategie van de organisatie. ‘Eigenlijk is het een proces geweest waarin we elke keer een stap verder zijn gegaan. Het oorspronkelijke idee was om de bekende Dakwacht folders op te frissen. Maar dat was niet de juiste weg. Behalve uitstraling wilden we ook de inhoud helder en duidelijk presenteren. Bovendien hadden
we behoefte aan een nieuwe corporate uitstraling van Consolidated. Een geheel nieuwe stijl bleek de beste manier. Nu het resultaat er ligt, zijn we blij met die keuze’, zegt Saskia enthousiast. COMPLEET NIEUW ‘Toen eenmaal het besluit was genomen om iets nieuws te laten maken, zijn alle presentatiemiddelen aangepakt’, vertelt Saskia verder. ‘De brochures, folders, mappen en zelfs het veiligheidscertificaat van Dakwacht zijn opnieuw bekeken. De kleuren groen en blauw waarvoor gekozen is, geven Dakwacht en Consolidated een eigen stijl. Daar zochten we naar. Verder hebben we de stijlen van Dakwacht en Consolidated dichter bij elkaar gebracht. We zijn immers één organisatie.’
Bent u benieuwd? Vraag dan de brochures aan via een van onze vestigingen.
9 REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:47
Pagina 10
KwaliteitsMatrix©
Criteria voor een bewuste investeringskeuze Een dak is niet zomaar een dak. En een offerte kent vele dimensies. We vinden allemaal dat kwaliteit belangrijk is, maar in het heetst van de strijd draait het toch om de centen. Zo komt het dat in de dakdekkersmarkt de prijzen soms tot een onverantwoord laag peil gedaald zijn. Wat betekent dat voor uw Als kwaliteitsdakdekker is Consolidated zich bewust van de voorlichtende rol die je als leverancier kunt en moet spelen. Dat is altijd de grondslag van het bedrijf geweest en juist nu – terwijl door stijgende kosten iedereen de prijs binnen de perken probeert te houden – vinden wij dat het tijd is om die kwaliteitsbasis opnieuw te presenteren. Daarvoor is de KwaliteitsMatrix© ontwikkeld. KENNIS VAN ZAKEN Cliff Bosman, technisch directeur van Consolidated licht toe: ‘Natuurlijk wil je als eigenaar van een pand de beste prijs-kwaliteitsverhouding als je moet investeren in een nieuw dak. Dat is logisch. En het is ook heel goed te begrijpen dat je met een beperkte kennis van de technische achtergronden uiteindelijk een dakbedekkingsbedrijf kiest op basis van de prijs. Daar ligt onze uitdaging: we moeten onze opdrachtgevers helpen om een juiste keuze te maken. En daarvoor moeten we zorgen dat zij beter kunnen oordelen over een bepaalde investering.’ COMBINATIE VAN MATERIALEN ‘In de
KwaliteitsMatrix© hebben we het dak opgesplitst in alle mogelijke onderdelen’, gaat Cliff Bosman verder. ‘Dat zijn er meer dan tien. Per onderdeel toont de matrix welke investering leidt tot welke levensduur. Daarnaast is de combinatie van materialen
10
van belang. Want je kunt wel een geweldige toplaag aanbrengen die in principe meer dan 25 jaar mee gaat, maar een slechte dakopbouw kan die levensduur weer teniet doen. Bijvoorbeeld doordat een isolatielaag werking veroorzaakt, niet drukvast is of slecht bestand is tegen warmte.’ RECHT AAN VAKMANSCHAP Bosman relativeert: ‘Het is een technisch georiënteerd hulpmiddel voor onze klanten. Maar in combinatie met hun eigen exploitatieplannen geeft het de benodigde houvast voor een weloverwogen investeringskeuze. Klanten reageren in de testfase al heel positief. Ook onze eigen mensen zijn blij met deze concrete aandacht voor kwaliteit. Het doet recht aan hun vakmanschap.’ INTRODUCTIE De KwaliteitsMatrix© wordt
officieel geïntroduceerd rond eind maart
dak? Kent u de consequenties van uw keuze voor de materialen en werkwijzen? 2007. Op dit moment worden alle medewerkers getraind om de KwaliteitsMatrix© te gebruiken. ‘Dat gaat heel soepel’, vertelt Cliff Bosman ‘want iedereen heeft dat gevoel voor kwaliteit al in zich. Dat hoort bij ons bedrijf. Het is nu alleen vastgelegd in een checklist die het ook voor onze klanten inzichtelijk maakt.’ Iedere klant krijgt uiteraard een persoonlijke toelichting en bovendien zullen we speciale seminars organiseren over de ins en outs van onze KwaliteitsMatrix©.
Wat zijn de consequenties van uw keuze? Onderdeel van de KwaliteitsMatrix© is een checklist waarop we – samen met u – alle aspecten van uw dak in kaart brengen: van doorvoeren tot afvoeren, van dampremmer tot isolatie, van bescherming tot garantie. Op basis van deze gegevens krijgt u van ons een overzichtelijke grafiek. Hierin vindt u per onderdeel de verschillende opties mét de bijbehorende levensduur. Deze aanpak maakt alle kosten transparant en het begrip ‘kwaliteit’ concreet. Zo wordt u zich bewust van de consequenties van uw keuze. De KwaliteitsMatrix© is daarmee een efficiënte tool, waarmee u een hoog return on investment realiseert.
REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:47
Pagina 11
Subsidieregelingen; kunt u het nog volgen?
Wilt u precies weten hoe de subsidie voor bijvoorbeeld dakisolatie is geregeld, dan moet u zich continu goed informeren. Want de subsidieregelingen in Nederland worden jaarlijks vastgesteld en nieuwe regelingen kunnen significant afwijken van de voorgaande. Bovendien worden er ook in de loop van het jaar nog regelmatig wijzigingen op doorgevoerd. ‘De kennis van subsidieregelingen kan een investeringsbeslissing sterk beïnvloeden’, weet commercieel technisch adviseur Frank Mulhof van Consolidated in Raalte uit ervaring. ‘De keuze voor het materiaal bijvoorbeeld of de timing van een isolatieproject. Als je besluit bij een dakrenovatie ook de isolatie te verbeteren, loont het de moeite om de subsidiemogelijkheden in kaart te brengen. Wellicht krijg je voor een betere – maar vaak ook duurdere – isolatie subsidie, waardoor het verschil in prijs nog maar heel klein is. Reken je dan het rendement van de energiebesparing door en de duurzaamheid van de investering, dan kom je in veel gevallen goedkoper uit.’ SAMENWERKING MET EXPERTS De ervaring leert dat subsidieregelingen vaak niet bekend zijn bij opdrachtgevers. Alleen al op het gebied van daken kan de diversiteit in regelingen zo groot zijn, dat Consolidated samenwerkt met een expert op het gebied
van subsidies. Adviesbureau Subvention houdt precies bij welke subsidieregelingen er zijn. Bovendien verzorgen zij ook de aanvraag ervan. Subsidie-adviseur bij Subvention Marco Ottink: ‘Subsidieregelingen in Nederland wijzigen regelmatig. Kreeg je een aantal jaren geleden nog subsidie voor HR-ketels, nu is dat gemeengoed en is de subsidie opgeheven. Maar er zijn wel subsidiemogelijkheden voor bijvoorbeeld bepaalde isolatiematerialen, HR++glas, warmtepompsystemen en aircosystemen. Deze subsidies zijn overigens niet van toepassing op woningen, maar alleen op bedrijfsgebouwen. Aan het eind van elk jaar worden de nieuwe regelingen bekend gemaakt. Er wordt per subsidieregeling budget gereserveerd om bepaalde investeringen te stimuleren. Het kan zijn dat een subsidieregeling in de loop van het jaar wordt stopgezet, omdat er zoveel aanvragen zijn geweest dat het budget uitgeput is.’
door een mondelinge of schriftelijke overeenkomst met een uitvoerder, dan moet je de subsidie binnen drie maanden aanvragen. Onafhankelijk van het moment waarop je het project laat uitvoeren! En sommige subsidies moet je zelfs al voor de overeenkomst met een uitvoerder aanvragen.’ NO CURE NO PAY Subvention werkt volgens het principe: no cure no pay. En dan ook letterlijk. Als u een project door Subvention laat beoordelen en er zijn geen subsidiemogelijkheden, dan kost u dat ook niets! Levert de inzet van de experts van Subvention u wel subsidie op, dan bent u een percentage van die verkregen subsidie verschuldigd.
Wilt u weten wat de mogelijkheden zijn van gesubsidieerde isolatie van uw renovatieproject? Via www.subvention.nl (of telefoonnummer 053 - 434 85 12) vindt u meer informatie.
BRONNEN EN PROCEDURES ‘Naast de gelden die via Ministeries beschikbaar gesteld worden, zijn er soms ook potjes voor subsidies die verstrekt worden via energieleveranciers. Het is een kwestie van bijhouden en zoeken naar subsidiewegen’, gaat Marco Ottink verder. ‘Tenslotte is het aanvragen zelf ook nog een punt van aandacht. Want heb je besloten een bepaalde investering te doen en je daaraan verplicht
Diversiteit aan subsidieregelingen groot.
11 REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:47
Pagina 12
Op 18 januari raasde een stevige storm over ons land. Eén van de zwaarste in vijf jaar. Kyrill, zoals onze oosterburen hem noemden, had ‘slechts’ windkracht 10. Maar de zware windstoten van wel 130 km per uur waren funest voor heel wat daken in Nederland. De combinatie met bijzonder veel neerslag, wel 50 tot 60 mm in 36 uur, zorgde voor een vloed van lekkagemeldingen. Dakwacht en Consolidated waren paraat om iedereen zo snel mogelijk weer ‘waterdicht’ te krijgen!
12
ÉÉN DOELGERICHT TEAM Normaal werkt Dakwacht als serviceorganisatie min of meer los van Consolidated. Want het uitvoeren van dakrenovatieprojecten en het leveren van service en onderhoud zijn twee duidelijke specialismen. Maar bij de storm van donderdag 18 januari en vooral de vrijdag daarna waren Dakwacht en Consolidated één team.
‘Samen hebben we een inventarisatie gemaakt van alle meldingen. En vervolgens keken we wie en wat we beschikbaar hadden om de werkzaamheden uit te kunnen voeren’, gaat Cock de Jong verder. Alle reguliere werkzaamheden werden opgeschort en de volledige capaciteit van Dakwacht en Consolidated werd aangewend om alle calamiteiten zo snel mogelijk te verhelpen.
Cock de Jong, directeur Dakwacht: ‘Bij zo’n storm en de regen aan meldingen, moet je heel snel en alert reageren. Donderdag konden we de daken niet op en we hadden ook nog niet het overzicht. De dakdekkers konden in de storm weinig doen en het was uiteraard veel te gevaarlijk op het dak. We stelden ze dan ook voor om naar huis te gaan en goed uit te rusten voor de vrijdag waarop ze met turbokracht aan de slag moesten. En toen de storm overgewaaid was op vrijdagochtend zaten Cliff Bosman, technisch directeur van Consolidated, en ik met de uitvoerders bij elkaar om spijkers met koppen te slaan.’
‘Normaliter komt Dakwacht in beeld als Consolidated een dak gerenoveerd heeft’, vertelt Cock de Jong. ‘De service en het onderhoud nemen wij immers voor onze rekening. Nu was het grotendeels andersom. De meldingen van storm en lekkage kwamen veelal bij ons binnen en wij schakelden direct door naar Consolidated voor dakdekkers. Er waren soms hele daken weggewaaid en dat vroeg om directe nooddekking. Onze Dakwachtinspecteurs reden zoals altijd rond in heel Nederland. Zo waren we vaak snel ter plekke om de schade op te nemen.’
REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:47
Pagina 13
Topprestatie in nood In Weesp was het al snel mis die 18e januari. Om half elf ’s ochtends kreeg woningbouwvereniging De Woningbouw de eerste melding. Er was een dak volledig van een huizenblok gewaaid. Bewoners in paniek terwijl medewerkers van de woningbouwvereniging het hoofd koel probeerden te houden om gericht actie te ondernemen. Patrick Weve en Marti van Tol zijn opzichters planmatig onderhoud bij De Woningbouw. ‘Toen we die melding kregen, zijn we natuurlijk eerst zelf gaan kijken’, vertelt Marti van Tol. ‘Dat was schrikken. De wind had vat gekregen op de drie lagen dikke dakbedekking, honderden kilos, en dat flapperde als een deken in de wind.’ Toen was het snel schakelen. Consolidated werd gebeld, evenals een aannemer en de verwarmingsinstallateur. Het dak had namelijk ook de rookgasafvoeren van de verwarmingsketels meegesleurd. ZONDER DAK En het bleef niet bij één dak. ‘s Middags gingen er nog twee daken de lucht in en ‘s avonds het laatste stuk. Gert Swets, commercieel technisch adviseur bij Consolidated werd gebeld na de eerste melding. ‘Ik ben direct in de auto gestapt om te gaan kijken’, vertelt Gert. ‘Onderweg kreeg ik een telefoontje dat het om meer dan één blok ging en ‘s avonds bleek dat we te maken hadden met 4 huizenblokken van 8 woningen waarvan het dak afgewaaid was. Dan heb je het over 1400 m2 dakbedekking!’ INFORMEREN EN GERUSTSTELLEN Patrick Weve: ‘Aan het dak konden we op dat moment natuurlijk niets doen, maar we zijn met een ploeg collega’s de wijk ingegaan en hebben plastic uitgedeeld om de bezittingen van mensen mee te beschermen tegen de regen. Marti heeft op kantoor direct geregeld dat er ‘s middags bij alle mensen van de betreffende huizen een brief lag met de geruststelling dat de volgende dag de dakdekkers klaar zouden staan om hun huis weer waterdicht te maken. Ook kregen mensen die niet meer thuis durfden of konden slapen gelegenheid om in een hotel te overnachten. Er is echter maar één bewoner die dat gedaan heeft.’
1400 m2 dak werd daags na de storm van een noodlaag voorzien.
13 REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:48
Pagina 14
OVERZICHT Rond acht uur was de grootste
drukte voor de woningbouwvereniging wel achter de rug. Bij Consolidated echter waren we nog een tijdje bezig. Gert Swets: ’Aan het einde van de avond hadden we een goed inzicht in de omvang van de klus. Normaal hebben we dergelijke hoeveelheden dakbedekking wel op voorraad, maar ons magazijn draaide al overuren tijdens de storm. We hebben toen een leverancier direct benaderd om het materiaal in Weesp af te leveren. Natuurlijk moesten we die avond ook al onze ploeg mensen samenstellen. Want om zoveel dak in één dag te repareren heb je gewoon veel handjes nodig. Vakbekwame handjes wel te verstaan! Huub Valk en Sam
van Rijn, uitvoerders van onze vestigingen in De Meern en Amsterdam, hebben zich onmisbaar bewezen in deze voorbereiding!’ VIER BLOKKEN IN ÉÉN DAG De volgende
voor een lekkere lunch gezorgd. Aan het einde van de vrijdagmiddag waren alle getroffen huizen voorzien van een waterdicht nooddak. Ook de verwarmingsinstallateur had alle ketels weer aan de praat. En alle
RENOVATIE EERDER ‘De huizen stonden op de nominatie voor renovatie tussen 2008 en 2010’, vertelt Geert-Jan Drexhage, hoofd van de afdeling Technisch beheer en advies. ‘Nu halen we dat iets naar voren. Technisch is dat eigenlijk niet nodig, maar bewoners voelen zich nu niet prettig meer. Het is ook geen doorsnee wijk. De bewoners zijn allemaal gepensioneerd en de jongsten zijn begin 70. Daar houden we uiteraard ook rekening mee.’
dag begon de ploeg van Consolidated bij het krieken van de dag. Onze leverancier Toelstra en de Vries leverde 100 rollen dakbedekking af met 26 ton grind in zakken om als ballast te fungeren. Het ging immers om een noodmaatregel en die zakken houden de dakbedekking op z’n plaats totdat een nieuw definitief dak wordt aangebracht. Er zijn wel 40 mensen van Consolidated aan de slag geweest. De Woningbouw zorgde goed voor ze. In een leegstaande woning werd
Bewoner aan het woord De familie Renesse-van Duivenbode woont in één van de getroffen woningen. ‘Het was bizar’, vertelt de heer Renesse, ‘ik stond hier te telefoneren met een buurman uit het andere blok waar het dak eerst vanaf gewaaid was. We stonden elkaar te vertellen hoe het er uit zag! Wat een geweld!’ Mevrouw Renesse-van Duivenbode vult aan: ‘Wij hebben geluk gehad. Bij veel buren is het erger. Hier heeft de trap blank
14
rondzwervende troep was opgeruimd. De hele wijk was weer schoon. Nu is het wachten op de verzekeringsexpert en dan wordt het dak helemaal vernieuwd.
gestaan en kwam het water langs de muren. Maar zoals je ziet heeft De Woningbouw het behang alweer vastgeplakt en gesaust. Het is nu wachten op het nieuwe dak. Met zo’n nooddak voel je je toch niet helemaal prettig. Stel je voor als het nu weer gaat stormen …’ De familie is overigens vol lof over De Woningbouw en de dakdekkers van Consolidated en Dakwacht. ‘Ze hebben gedaan wat ze konden. En alles is keurig geregeld!’
REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:48
Pagina 15
Hoe beperk je stormschade? De storm van 25 januari 1990 bleek een ommekeer in het beperken van dakschade. Er kwamen nieuwe normeringen en berekeningsmethoden. Maar zijn alle aanbevelingen van toen nog steeds bruikbaar? Chris van der Meijden, adjunct-directeur bij BDA Dakadvies, vindt van wel. Dat betekent niet dat alle problemen de wereld uit zijn: ‘Het toepassen van kunststofdakbedekkingen laat nogal eens te wensen over.’
We nemen u eerst even zeventien jaar terug in de tijd. Op 25 januari 1990 wordt Nederland geteisterd door een van de zwaarste stormen in honderd jaar. Zeventien mensen komen om. In de loop van de rampdag worden de waarschuwingen opgevoerd tot windkracht 11 en uiteindelijk tot orkaankracht 12. Het aantal schademeldingen is ongeveer één miljoen, waaronder een substantieel aantal dakschades. De dakdekkersbranche stroopt de mouwen op en analyseert de schade – van de platte daken, wel te verstaan. Wat blijkt? De meeste schades ontstaan bij de dakranden. Daar waar de dakrandconstructies niet winddicht zijn, kan de dakbedekking op kritieke plaatsen losraken en zo het dakvlak belasten op pelkrachten. Een andere oorzaak is dat de meeste baanvormige dakbedekkingen partieel gekleefd zijn op het isolatiemateriaal. Maar deze verbinding is niet goed bestand tegen pelkrachten. Gevolg: de dakbedekking raakt los, veelal over grote oppervlakten. Maar er is meer aan de hand, zoals gebreken in het isolatiemateriaal en de onderconstructie. COMPARTIMENTEREN EN KIMFIXATIE Ook een belangrijke les uit de storm van 1990 is de noodzaak van het compartimenteren van warmdakconstructies. Zo kan de schade op een nat geworden isolatie beperkt worden tot exact afgebakende zones. In die tijd een eyeopener, maar omdat anno 2007 ‘gekleefde’ dakbedekkingen nog maar weinig worden toegepast, is de aanbeveling ‘compartimenteren’ minder actueel. Daarentegen bewijst de aanbeveling ‘kimfixatie’ tot op de dag van vandaag z’n waarde. Kimfixatie betekent dat de bouwkundige detaillering van de dak-
randen zo gemaakt zijn dat die niet los kunnen raken, ook niet bij een extreme windbelasting. Daarbij moet de ondergrond absoluut winddicht zijn. Verder moeten de voorzieningen waarmee de dakbedekking aansluit op de dakrand – zoals aluminium dakprofiel of afdekkap – deugdelijk zijn. VAKMANSCHAP EN TOEWIJDING Kort na de 1990-storm werd er ook op gewezen dat de pelkracht kan worden beperkt door haakse hoeken, in plaats van hoeken met daarin een kunststof mastiekschroot. Met de nuancering dat mastiekhoeken niet per definitie ‘storm-gevoelig’ zijn, maar dat de uitvoering vakmanschap en toewijding vereist. Er hoeft immers maar een minieme relaxatie te zijn en er ontstaat direct onthechting, met een grotere kans op pelkrachten. Kort na de storm in ’90 was voor bitumineuze dakbedekking (gekleefd) dit het advies: begin met een randstrook die in de kim aanvullend mechanisch wordt bevestigd. En zorg bij kunststof dakfolies (gekleefd) voor een aanvullende mechanische bevestiging in de kimmen. Prachtig allemaal, deze tips en adviezen van toen. Maar hebben ze nog steeds bestaansrecht? En: hebben we ervan geleerd? We vroegen het aan Chris van der Meijden, van BDA Dakadvies.
Zijn de lessen van de storm in 1990 ter harte genomen? ‘Vóór die storm werd de helft van alle platte daken gekleefd. En omdat daarmee de meeste problemen waren, wordt die methode steeds minder vaak toegepast. Ik schat dat nu nog slechts 20% van alle bedekkingen op platte daken ‘gekleefd’ is. Ongeveer 20% is losliggende ballast en bij 60% van de platte daken is gekozen voor mechanische bevestiging. Daarnaast wordt kimfixatie nu vrijwel structureel toegepast. Kortom, er is een duidelijke omslag geweest na de storm van 1990.’
Terug naar het hier en nu: zijn er na de recente storm in januari nieuwe maatregelen te verwachten? ‘Dat lijkt me niet nodig. Vergeet niet dat er vóór 1990 niets was, afgezien van een verouderde norm die ongeschikt was voor het berekenen van dakbedekkingen. Na 1990 is de branche wakker geschud en kwamen er aanbevelingen. Zo kwam een proces van bewustwording op gang. Daar plukken we nog steeds de vruchten van.’ Geen nieuwe maatregelen dus, maar zijn er wel lessen te leren uit de recente storm? ‘We zijn nog bezig om de dakschades van 2007 in kaart te brengen. Over een paar maanden kunnen we de conclusies trekken. Wat wel opvalt, is dat er steeds minder schade is op platte daken. Maar dat er juist méér schade is aan gevels en hellende daken – vooral aan het plaatmateriaal. Ik verwacht dat er voor gevels een NEN-norm komt, met een nieuwe berekeningsmethode. Ook zien we steeds meer schade aan kunststofdakbedekkingen.’ Hoe komt dat, meer schade aan kunststofdakbedekkingen? ‘Die worden in brede banen toegepast, maar niet altijd even zorgvuldig. Het leggen van een éénlaags kunststofdakbedekking luistert kritischer dan een tweelaags bitumensysteem. Vaak wordt er te licht over gedacht: ‘een paar schroeven erin en vast’. Maar je moet exact berekenen hoeveel schroeven je nodig hebt. Ook de positionering is belangrijk: niet te dicht bij de rand! Verder moeten de schroeven zijn afgestemd op de onderconstructie. Wordt aan die voorwaarden niet voldaan, dan is de eerste de beste storm fataal. Ook hiervoor voorzie ik geen nieuwe norm, maar wel gerichte voorlichting. Dat past bij een branche die zich steeds verder professionaliseert.’
15 REview
LA117 4 Review 2007 NR1
01-03-2007
18:45
Pagina 16
Een baken in niemandsland IJburg in Amsterdam heeft er een nieuwe blikvanger bij: een school met een futuristische, moderne maar toch speelse uitstraling. De school is ontworpen door HVDN architecten. Het meest opvallend zijn de gladde, strakke gevelunits waarvoor onder andere de diensten van BetonRestore ingeroepen werden. Uitdaging was niet alleen het strakke ontwerp, maar ook het tijdsbestek: in slechts negen maanden moest het gehele project tot stand komen. Architect Albert Herder van HVDN creëerde met zijn bureau het ontwerp. ‘We wilden van de school één geheel maken, zonder naden. De beste optie daarvoor is de losse units waar de gevelbakken mee opgebouwd worden, in te spuiten met membraam. Wij hebben BetonRestore al in een vroeg stadium benaderd om te bespreken hoe we dat het best konden realiseren. BetonRestore kenden we al vanuit andere projecten en we weten dat het een flexibel bedrijf is dat een goed product levert.’ TECHNISCHE DETAILS Bij BetonRestore was Jurgen de Jong degene die dit bijzondere project begeleidde. Hij was blij dat er al in een vroeg stadium contact gelegd werd. ‘Op die manier kun je van tevoren alle technische details uitwerken, zodat je tijdens de
16
werkzaamheden niet tegen verrassingen aanloopt.’ En technische details waren er genoeg. Twee epoxy-primerlagen, een waterdicht naadloos gespoten membraan en twee kleurlagen waren er nodig om de gevelunits glad, waterdicht, naadloos en met kleuraccenten onder en boven afgewerkt te krijgen. Samenwerking was tijdens dit project essentieel. ‘Je zit op een rijdende trein en je hoopt dat al je partners er op tijd opspringen’, omschrijft Albert Herder. ‘We werkten met prefab gevelelementen waardoor alles sneller gaat. Maar dan nog moet alles tot in de puntjes op elkaar afgestemd zijn. Zo was de ondergrond van de gevel in eerste instantie niet helemaal egaal. We hebben erover gedacht dat te maskeren met een
zandlaag, maar uiteindelijk kozen we toch voor de uitdaging en hebben we de ondergrond verbeterd. Om dat te redden, moet de samenwerking echt optimaal zijn.’ HET WEER Dat je nooit alles in de hand hebt, blijkt wel uit het feit dat het project toch wat vertraging opliep. ‘Als je met membraam werkt, ben je erg afhankelijk van het weer’, vertelt Herder. ‘De temperatuur moet goed zijn en er mag niet teveel wind staan. Laat het nu net veel regenen in de bouwperiode en laat de school nu net op een locatie met veel wind én zand staan’, verzucht Herder. ‘Ja, daar doe je niets aan’, weet ook Jurgen de Jong. ‘Dan ligt het werk stil.’ Maar gelukkig viel de schade mee en zaten de schoolkinderen allemaal keurig op tijd in de schoolbanken van hun mooie nieuwe school. ‘Vooralsnog een baken in een niemandsland’, merkt Albert Herder terecht op.
R
REview
