LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:29
Pagina 1
Consolidated gaat voor groen BetonRestore: BDA Praktijkbladen voor Dakwater Niet verantwoordelijk, wel aansprakelijk?
REview Magazine van Consolidated, Dakwacht en BetonRestore
2008
3
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:29
Pagina 2
In dit nummer
4
Groen voor grind Een lofzang op het groene dak
6
Gemeente Gorinchem: veiligheid volgens eigen visie
Onmisbare informatie
10 Niet verantwoor-
Voorkom valgevaar, verminder de fysieke belasting van de dakdekkers door het gebruik van veilig materieel, beperk de toepassing van gevaarlijke stoffen en wees alert op de kans op brandgevaar. Deze voorzorgsmaatregelen klinken u waarschijnlijk bekend in de oren. Want dat veiligheid voorop staat bij het werken op platte daken, daar zijn we het allemaal over eens. Consolidated doet er dan ook alles aan om u goed te informeren.
12 Ook wit is groen!
Gelukkig zien ook onze opdrachtgevers steeds vaker in dat veiligheid op de daken van groot belang is. Zo voerden wij voor de Gemeente Gorinchem een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) uit inclusief een concreet plan van aanpak.
8
Het dak als visitekaartje delijk, wel aansprakelijk?
14 Resultaatgericht onderhoud, een revolutie in de branche
16
100 meter in één keer in veiligheid
Maar wie is er nou verantwoordelijk voor de veiligheid op het dak? Wettelijk is dit vastgelegd, maar soms is hier toch nog onduidelijkheid over. In het artikel op pagina 10 gaan we in op deze wetgeving: wie is er verantwoordelijk voor het naleven van de wet en wie is er aansprakelijk als er een ongeluk met letsel plaatsvindt? De opdrachtgever of de werkgever? U bent uiteraard ook altijd welkom deel te nemen aan een van onze seminars ‘Vallen in geen geval’, waar we u alles vertellen over het voorkomen van valgevaar. Want als gebouweigenaren in toenemende mate permanente voorzieningen laten aanbrengen, wordt het werk op de daken stukken veiliger. En dat is wat wij graag zien! Kees Uittenbogaard Manager Kwaliteit en Techniek Consolidated Nederland
2 R E v i ew
REview is het relatiemagazine van Consolidated, Dakwacht en
Hoofdredactie: Saskia Goes. Bladmanagement en tekst: Lamar communicatie.
BetonRestore en verschijnt vier maal per jaar.
Fotografie: Martin van Welzen. Vormgeving: avm. Drukwerk: Offset Vandevelde. Redactieadres: Stephensonweg 2, 4207 HB Gorinchem. Telefoon (0183) 64 36 00, fax (0183) 64 36 90.
www.consolidated.nl | www.dakwacht.nl | www.betonrestore.nl
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:29
Pagina 3
Vakantie: perfect moment voor renovatie schooldak De kwaliteit van het onderwijs staat bijna dagelijks in ieders belangstelling. Meestal gaat het dan om de inhoudelijke kwaliteit van de lessen zelf. Maar staat u er wel eens bij stil welke rol het schoolgebouw speelt? Een goede staat van het gebouw en vol-
minimum beperkt. Prettig voor de leerlingen, maar ook voor de dakdekkers. Die hoefden even geen rekening te houden met de gebruikers. Dat kwam de snelheid van de uitvoering ten goede. En de bouwvakvakantie? Die viel dit jaar iets later voor een aantal van onze flexibele collega’s.
doende comfort voor de gebruikers zijn basisvoorwaarden voor gedegen onderwijs. Consolidated startte op 16 juli jl . de dakrenovatie van de ISK Pouwerschool in Utrecht. Een gebouw met in totaal negen verschillende dakvlakken, waarvan er zeven gerenoveerd werden. Een totale oppervlakte van bijna 1.500 m²! Het gaat om daken met een ballastlaag van grind. Die laag is vernieuwd en aangepast aan de huidige windbelastingsnormen. De dakbedekking heeft waar nodig een nieuwe toplaag van Safe Mec gekregen. EXTRA ADVIES De opdracht verloopt via
Asset Facility Managment, een organisatie die het gebouwbeheer van veel scholen verzorgt. Voor de ISK Pouwerschool is een meerjaren onderhoudsplan opgesteld. Dat
de keuze op Consolidated is gevallen, kwam door de beste prijs/kwaliteit verhouding. Maar het belangrijkste was dat Consolidated van de offertegelegenheid gebruik maakte om direct een advies uit te brengen over andere elementen op het dak die aandacht vragen. Zo gaat Consolidated nu ook een risicobepaling op wateraccumulatie op de daken uitvoeren. FLEXIBILITEIT Een school wordt natuurlijk
intensief gebruikt en de schoolactiviteiten liggen alleen echt stil in de zomervakantie. In overleg is besloten om die stille periode te gebruiken om de dakrenovatie uit te voeren. De leerlingen waren met vakantie en de overlast van de renovatie werd zo tot een
3 R E v i ew
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:29
Pagina 4
Groen voor Een lofzang op het groene dak Stel, je woont in een flat op de
bussen door de straten rijden,
Er is nu een alternatief voor de grijze grinddaken: het groene dak. In ons land wordt het nog niet zo vaak toegepast. In Duitsland, Engeland en vooral Parijs zie je een heel ander beeld. Prachtig begroeide daken geven de steden een ander gezicht. Geen eindeloze reeks saaie, grijze vlakken, maar daken die groeien en bloeien en er het hele jaar door mooi uitzien.
mensen door het park lopen,
UITSTEKEND ALTERNATIEF Hoewel groene
achtste verdieping. Vanaf het balkon kun je een eind over de stad kijken. Je ziet trams en
kinderen op de stoep spelen. Daarnaast zie je vooral daken, daken vol grind. Geen fraai gezicht.
daken ook in Nederland aan populariteit winnen, lopen we toch flink achter op onze buurlanden. Dat heeft vooral te maken met onbekendheid. Als er al groene daken aangelegd worden, dan is het veelal op nieuwbouwprojecten. Moet een dak gerenoveerd worden, dan weet men vaak niet dat er ook andere mogelijkheden zijn dan grind. En dat is zonde. Negen van de tien keer is een groen dak, en dan specifiek een mos-sedumdak, namelijk een uitstekend alternatief. De belasting van het dak is over het algemeen geen probleem; mos-sedumdaken wegen evenveel als een gewoon grinddak. Bovendien zijn ze veel mooier om naar te kijken. BETER KAN NIET Er zijn echter meer voordelen. Eén van de meest in het oog sprin-
4
gende is de manier waarop het mos-sedumdak is opgebouwd. De opbouw zorgt voor bescherming tegen ultraviolet licht en warmte, de twee belangrijkste factoren die maken dat daken snel kunnen verouderen. Daarnaast heeft een groen dak een isolerende werking. Het laagje grond en water op het dak beschermt zomers tegen warmte. Bovendien zorgt een keten van begroeide daken voor daling van de temperatuur in de stad, heeft het een goede uitwerking op de luchtkwaliteit en kan het uitstekend overtollig regenwater bergen. Niet zo gek dus dat Consolidated zeer enthousiast is over deze ‘nieuwe’ manier om daken van een ballastlaag te voorzien. NAUWELIJKS NADELEN Zijn er ook nadelen? Nauwelijks. Een mos-sedumdak is in aanleg wel iets duurder dan een grinddak, maar dat is zo terugverdiend. Een groen dak gaat namelijk aanmerkelijk langer mee dan een grinddak. Daarnaast vergen mossedumdaken iets meer onderhoud. Normaal gesproken moet het dak eenmaal per jaar schoongemaakt worden, nu is dat misschien twee keer. Onkruid is overigens geen probleem; de voedingsbodem is zo samengesteld dat dat nauwelijks kans krijgt.
R E v i ew
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:29
Pagina 5
grind EENVOUDIG Het verhaal klinkt aantrekkelijk en het wordt steeds beter. Want de aanleg van mos-sedumdaken is erg eenvoudig. De constructie bestaat achtereenvolgens uit een laag wortelwerende dakbedekking, een scheidingslaag en een drainagesysteem afgedekt met filterdoek. Daar bovenop komt de voedingsbodem voor de plantjes. Dit is een 5 cm dikke laag granulaat, dat door een gespecialiseerd bedrijf op het dak gespoten wordt. Daarna kunnen de dakdekkers gewoon weer verder. Ten slotte worden de kant en klare sedummatten op het dak uitgerold. DOE HET GOED Hoewel de aanleg eenvoudig is, is het wel belangrijk dat het goed gebeurt. Er zijn namelijk daken waarbij duidelijk geknepen is op de prijs. Er is dan vooral bespaard op het drainagesysteem en dus de waterhuishouding. De consequentie hiervan is een slechte groei en bloei: de plantjes kunnen niet leven, maar moeten overleven. Daarmee verdwijnen alle voordelen die een groen dak met zich meebrengt. Dus eenmaal gekozen voor een groen dak, doe het dan goed. In Nederland valt overigens nog een hoop te kiezen; er ligt een enorm oppervlak aan grinddaken. Naar schatting zo’n 50% van alle platte daken. En die kunnen allemaal groen!
5 R E v i ew
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:29
Pagina 6
Gemeente Gorinchem:
Veiligheid volgens eigen visie De daken van de 23 gebouwen van de gemeente Gorinchem worden niet dagelijks betreden, maar áls ze betreden worden moet het wel veilig zijn. Tot voor kort waren ze echter niet voorzien van permanente veiligheidsvoorzieningen. Marcel Tiebosch en Ron Ringlever, bouwkundig medewerkers van de gemeente, besloten dat dat anders moest.
‘Wij hebben eigen buitendienstmedewerkers die wel eens op de daken komen. De werkgever is wettelijk verplicht om voor hun veiligheid te zorgen’, weet Ringlever. ‘Verder komen er ook derde partijen op de daken. Zij kunnen hun eigen maatregelen treffen, maar wij vinden het een prettig idee dat er al voorzieningen aanwezig zijn.’ ‘Bovendien’, vult Tiebosch aan, ‘berekenen derden de door hun genomen maatregelen gewoon door. Dus als je het zelf verzorgt, scheelt dat gewoonweg geld.’ DOORSLAGGEVEND Bij het in de arm
nemen van een geschikte partner was er één belangrijke randvoorwaarde. ‘We wilden niet dat de voorzieningen dóór de dakbedekking heen zouden gaan’, vertelt Ringlever. ‘Dat vergroot de kans op lekkage.’
Er werd rondgezocht op internet en op een beurs raakte Tiebosch in gesprek met Consolidated. ‘Zij boden de mogelijkheid ankers, de zogenaamde Kedges, aan te brengen zonder door de constructie heen te gaan. Dat was doorslaggevend.’ RI&E Consolidated voerde voor de gemeente een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) uit. Na een uitgebreide inventarisatie van de panden, kwam Consolidated met een plan van aanpak waar het kritische oog van Ron Ringlever overheen ging. ‘Ik heb zelf een cursus Risico Inventarisatie gevolgd en wist dus wat belangrijk was. Op sommige punten is het plan toen nog aangepast. Uit kostenoverwegingen hebben we bijvoorbeeld het aantal Kedges verminderd en op één van de daken zelfs weggelaten omdat
Een Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) zorgt ervoor dat daken aan alle wettelijke eisen voldoen. Een RI&E omvat: • een inventarisatie van alle veiligheidsrisico’s; • een toetsing aan de geldende wet- en regelgeving (Arbo); • een vertaling naar een concreet plan van aanpak, inclusief documentatie van dakplattegronden in AutoCad. De RI&E wordt altijd gecontroleerd en goedgekeurd door een externe Hoger Veiligheidskundige.
6
daar toch nooit iemand komt. Verder willen we zo min mogelijk ladders langs het gebouw. Die beïnvloeden de uitstraling. Bovendien moeten we er vergunningen voor aanvragen en dat kost tijd!’ EIGEN VISIE Het voorstel ging een aantal
keer heen en weer, tot alle partijen er tevreden mee waren. ‘Het contact met Gert Swets van Consolidated was goed en het was prettig dat we onze eigen visie konden inbrengen’, aldus Tiebosch en Ringlever. ‘En het belangrijkste is natuurlijk dat we vanaf 2010 daken hebben die aan alle wettelijke veiligheidseisen voldoen en dat de kosten en de overlast daarbij beperkt blijven.’
R E v i ew
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:30
Pagina 7
Een prachtig dossier gedragen door alle partijen
Dakwatersysteem voorzien van BDA Praktijkbladen Het was een hele kluif, maar het resultaat mag er zijn: 35 Praktijkbladen voor het nieuwe, zeer innovatieve Dakwatersysteem. Directeur Albert van den Hout van BDA Albert van den Hout: 'Een goede samenwerking tussen de betrokken partijen heeft geleid tot een uitstekend resultaat.'
Dakadvies is heel enthousiast over het doorlopen proces: ‘Het heeft bij alle partijen voor een enorme verdieping in het systeem gezorgd.’
Tien jaar geleden begon BDA Dakadvies met haar Praktijkbladen. Inmiddels zijn de technische documenten van het gerenommeerde advies- en ingenieursbureau van grote waarde voor vele opdrachtgevers. Een BDA Praktijkblad geeft gerichte informatie over de ontwerp- en uitvoeringscondities, bestekteksten en verwerkingsrichtlijnen van producten en systemen. Van den Hout: ‘Het verkrijgen van bijvoorbeeld een KOMO®- attest met productcertificaat is kostbaar. We zien dan ook dat onze Praktijkbladen aangevuld met een CE-markering een uitstekend alternatief zijn voor opdrachtgevers.’
voorzien worden van Praktijkbladen. Gaandeweg bleek dit echter veel meer werk dan gedacht. Omdat het systeem zoveel varianten kent, zijn er maar liefst 35 Praktijkbladen ontwikkeld. De weg hiernaartoe was dus lang, maar vooral ook heel bijzonder en intensief. Directeur BDA vertelt: ‘Het Dakwatersysteem is een initiatief van vier partijen die elk een volstrekt andere invalshoek kennen. Iedereen was echter zeer betrokken bij het proces en er was een heel goede uitwisseling van gedachten en ideeën. Het resultaat is een prachtig dossier gezamenlijk gedragen door alle partijen.’
BIJZONDER PROCES Voor BetonRestore
BONDIGE SAMENVATTING Van den Hout
was het dan ook van meet af aan duidelijk. Het nieuwe Dakwatersysteem, voor waterberging en -zuivering op het dak, moest
werkt volgens een vast stramien bij de productie van de bladen. ‘Eerst verzamelen we alle schriftelijke informatie die partijen beschikbaar hebben: van productinformatie tot testrapporten. Op basis daarvan schrijven we een eerste aanzet. Aansluitend volgen enkele workshops met alle betrokkenen. Doel hiervan is om de voor de opdrachtnemers zo belangrijke aandachtspunten boven tafel te krijgen. Daar is overigens niets commercieels aan, het is de bedoeling om inhoudelijk de diepte in te gaan. Het uiteindelijke resultaat is een goed leesbaar document zonder overbodige informatie. We refereren wat dat be-
treft ook vaak aan de uitdrukking “Ik schrijf je een lange brief omdat ik geen tijd heb voor een korte”. Dat is namelijk precies de kracht van onze bladen. Het zijn zeer praktische documenten waar opdrachtgevers echt mee uit de voeten kunnen.’
DE OPBOUW VAN HET DAKWATERSYSTEEM 1. waterdichte afwerking van de betonvloer
(eventueel met isolatie) 2. beschermende laag (bijvoorbeeld gietasfalt) 3. waterbergende laag van 7,5 of 15 centimeter
met lichtgewicht Permavoid units 4. zuiverende laag (Aquaflow filterdoek) 5. a) waterpasserende bestrating (klinkers in
vlijlaag of tegels) b) groendak (intensief of extensief) 5
4
3
7 R E v i ew
1+2
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:30
Pagina 8
In totaal 22.000 m² dak vervangen. Op zich al een mooie opdracht. Maar als het dan ook nog om een prachtig monumentaal pand gaat, dat als enige spoorweggebouw in Nederland in Art Nouveaustijl is gebouwd, dan gaat het hart sneller kloppen. Een klus om je vingers bij af te likken.
Het dak als visitekaartje In 2006 won de Amsterdamse vestiging van Consolidated de aanbesteding: negen daken van NS station Haarlem van 15.000 m² nieuwe dakbedekking voorzien. De werkzaamheden verliepen voorspoedig, de opdrachtgever was tevreden. Twee jaar later benadert Pro Rail/NS Poort Consolidated dan ook opnieuw, want ook het restant van de daken moet gerenoveerd worden. De dakdekkers van Consolidated gaan direct aan de slag. Aan het einde van het jaar moeten de laatste meters gelegd zijn. EXTRA DIMENSIE Consolidated is heel blij
met de klus. Niet alleen vanwege de hoeveelheid werk, maar vooral ook omdat het zo’n bijzonder pand betreft. Het station is meer dan een eeuw oud, kent vele bijzondere details en is met recht een toeristische trekpleister. Maar niet alleen het gebouw
8
springt in het oog. Ook het feit dat hier dagelijks vele treinen passeren, zorgt voor een extra dimensie aan het werk. Om dit treinverkeer niet te veel te verstoren, vindt een deel van de werkzaamheden ’s nachts plaats. Dan gaat het met name om het vervangen van de luifels boven de sporen. DAG EN NACHT VEILIG Omdat de luifels zich in de nabijheid van de bovenspanningsleidingen bevinden, wordt een deel van het station in de nachtelijke uren platgelegd. Tussen 1.00 en 5.00 uur kunnen de dakdekkers zo veilig hun werk doen. Dit betekent niet dat er overdag niets gebeurt. Op tijden dat het treinverkeer weer op gang komt, worden de ‘onveilige’ zones afgeschermd en gaan de werkzaamheden op andere plekken verder. Om optimale veiligheid te garanderen, heeft Consolidated hekwerken laten
maken die specifiek zijn afgestemd op de omstandigheden in het station. ANDERS DAN ANDERS Omdat de veiligheid van zowel reizigers als dakdekkers zo’n grote rol speelt, heeft Prorail/NS Poort een hele reeks voorschriften opgesteld. Zo hebben de dakdekkers voor aanvang van de werkzaamheden de basiscursus ‘Spoorveiligheid’ gevolgd en bewijzen van toegang behaald. Daarnaast dragen ze tijdens de werkzaamheden gele hesjes en moeten ze zich houden aan de regels van NS Poort. Allemaal zaken die maken dat deze klus net even anders is dan andere. GEEN ALLEDAAGSE MATERIALEN Door alle
bijzonderheden rond het gebouw zou je bijna vergeten dat ook de gebruikte materialen niet alledaags zijn. Omdat een renova-
R E v i ew
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:30
Pagina 9
Mike Bakkum (l) en Niels Hergaarden werken aan dit bijzondere project
tieproject als dit zoveel impact heeft op het treinverkeer, is het van belang dat de daken lang meegaan. NS Poort heeft dan ook gekozen voor een duurzame EPDM-dakbedekking. Dit materiaal heeft een zeer lange levensduur, is mooi om te zien en bovendien sterk elastisch. Dit laatste maakt dat het goed tegen temperatuurschommelingen kan en gemakkelijk aan te brengen is. Dat aanbrengen gebeurt overigens met hete lucht, volledig brandveilig dus. Aan het einde van het jaar moet de klus geklaard zijn. De twaalf man van Consolidated die bij dit project betrokken zijn, hebben dan echt een visitekaartje afgeleverd. Want als je dit werk aankunt, dan kun je alles.
9 R E v i ew
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:30
Pagina 10
Veiligheid op het dak
Niet verantwoordelijk, wel aansprakelijk? Consolidated organiseert regelmatig seminars over veiligheid op het dak. Twee vragen komen daarin altijd langs. Wie is er verantwoordelijk voor het naleven van de wet? En, wie is er aansprakelijk als er een ongeluk met letsel plaatsvindt? Het zijn vragen die zich niet een-tweedrie laten beantwoorden. Kees Uittenbogaard, manager Kwaliteit en Techniek bij Consolidated, vertelt over wetten en partijen. ‘Als we praten over veiligheid van daken moeten we rekening houden met twee wetten. Allereerst het Bouwbesluit van het ministerie van VROM. Hierin is precies vastgelegd waar een veilig dak aan moet voldoen. Denk bijvoorbeeld aan sterkte, waterdichtheid en brandwerendheid. Daarnaast is er de
10
Arbowet. Deze wet van het ministerie van SZW komt pas om de hoek kijken als we een dak gaan gebruiken als werkplek. Deze wet is het belangrijkst als we willen weten wie verantwoordelijk is voor wat zich afspeelt op een dak.’
OPDRACHTGEVER EN WERKGEVER ‘Om de
Arbowet goed te kunnen interpreteren, is het van belang ook onderscheid te maken tussen de verschillende partijen’, gaat Uittenbogaard verder. ‘De eerste is de opdrachtgever, vaak de gebouweigenaar. De tweede is de opdrachtnemer die veelal de rol
R E v i ew
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
van werkgever heeft. Wie van de twee is nu verantwoordelijk voor het naleven van de Arbowet? Dat is heel duidelijk: de werkgever. Hij moet ervoor zorgen dat zijn werknemer de dag heelhuids doorkomt. Met andere woorden, de plek waar gewerkt wordt, moet veilig zijn. Of dat nu een kantoor is of een dak. In de praktijk betekent dit dat de werkgever moet inventariseren of er risico’s zijn op een dak en of hij (tijdelijke) voorzieningen moet treffen. Laat hij dit na, dan pleegt hij een beboetbaar feit.’ TOCH AANSPRAKELIJK Wat nu als het echt mis gaat? Uittenbogaard: ‘Raakt een medewerker bijvoorbeeld betrokken bij een ernstig ongeval, dan is dit hoogstwaarschijnlijk het gevolg van een overtreding van de Arbowet. De handhaver van deze wet, de Arbeidsinspecteur, zal na onderzoek naar de precieze toedracht, de werkgever dan ook veelal een boete opleggen. Heel anders kan het lopen als er als gevolg van een val ernstig en misschien wel blijvend letsel ontstaat. In de huidige tijd wordt steeds vaker een letselschadeadvocaat ingeschakeld om een claim in te dienen. En wie is er dan aansprakelijk? Er is inmiddels een aantal voorvallen geweest, waaruit blijkt dat naast de werkgever ook de gebouweigenaar betrokken kan raken bij juridische procedures.
18:30
Pagina 11
Hoewel hij dus geen verantwoordelijkheid draagt, kan hij toch aansprakelijk worden gesteld.’ GOED GASTHEERSCHAP Er zit voor de gebouweigenaar dus een addertje onder het gras. Het ligt verscholen in het begrip ‘zorgplicht’. Uittenbogaard licht toe: ‘Is er sprake van een ernstig ongeval dan zal een goede advocaat het niet nalaten om de gebouweigenaar te wijzen op zijn plicht goed gastheer te zijn. Is aanwijsbaar dat hij op dit vlak in gebreke is gebleven dan kan dit tot een flinke claim leiden. Een goede reden voor de gebouweigenaar om permanente veiligheidsvoorzieningen aan te brengen. Inclusief toegangsprocedures en instructies natuurlijk. Ook die horen er tenslotte bij.’ FINANCIEEL BELANG Tot slot nog een heel ander punt. Praten we over veiligheid, dan gaat het namelijk niet alleen over aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid. Ook financiële belangen spelen een rol. Want wat gebeurt er als er onvoldoende voorzieningen zijn om veilig te kunnen werken? ‘Dan moet de opdrachtnemer die plaatsen en dat brengt telkens weer kosten met zich mee. In de praktijk zien we dan ook dat veel gebouweigenaren er zelf voor kiezen de nodige maatregelen te treffen. Door permanente
Kees Uittenbogaard Manager Kwaliteit en Techniek
veiligheidsvoorzieningen aan te brengen, kunnen derden veilig aan de slag en het bespaart ook kosten’, aldus Uittenbogaard. GEZAMENLIJK BELANG De boodschap zal inmiddels duidelijk zijn: al is een opdrachtgever wettelijk gezien niet verantwoordelijk, hij mag zich nooit zorgeloos wanen. Zeker niet gezien het feit dat de wettelijke regels relatief jong zijn en er nog weinig jurisprudentie beschikbaar is. Genoeg redenen voor opdrachtgevers en opdrachtnemers om met elkaar, én met gezond verstand, voor een veilige werkplek te zorgen.
KPI-Centrum najaar 2008
Seminar: VALLEN IN GÉÉN GEVAL Is er wel voldoende valhoogte? Is de vallijn bestand tegen een scherpe dakrand? En kun je snel genoeg gered worden als je gevallen bent? Op de meeste van deze vragen is het antwoord helaas vaak ‘nee’. Tijdens het seminar ‘Vallen in geen geval’ laten we een betere manier zien: werken volgens de methode van gebiedsbegrenzing. Oftewel: werken op platte daken waarbij vallen over de dakrand wordt voorkomen. Tijdens het seminar wordt ruime aandacht besteed aan permanente veiligheidsvoorzieningen, maar ook de verantwoordelijkheden van de opdrachtgever komen aan bod. Denk daarbij aan het opstellen van daktoetredingsregels en gebruikshandleidingen.
DATA SEMINARS:
9 18 8 28 13 25
september september oktober oktober november november
2008 2008 2008 2008 2008 2008
Deelname aan de seminars is kosteloos. Wilt u meer weten? Ga dan naar www.kpicentrum.nl voor het programma en aanmeldingsformulier.
11 R E v i ew
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:30
Pagina 12
Energiebesparing en beheersing van de binnentemperatuur
Ook wit is groen! Het is tegenwoordig heel gebruikelijk om alles wat staat voor duurzaamheid en milieuvriendelijke oplossingen ‘groen’ te noemen. Groene energie, groene financiering, groene auto’s. Bij Consolidated echter, is ook wit een equivalent
Het dak heeft invloed op de temperatuur en het energieverbruik in het gebouw. Een zwart dak absorbeert warmte en die warmte sijpelt door in de leef- of werkruimte daaronder. In sommige ruimtes is de temperatuur door bijvoorbeeld gevoelige machines aan een maximum gebonden. Die ruimtes kun je koelen, maar het is slim om er ook voor te zorgen dat de ruimte in beginsel al minder opgewarmd wordt via het dak. Een wit dak reflecteert warmte. Het toepassen van witte dakbedekking scheelt op erg warme dagen wel 5º C! Reken je dat door in de besparing die je daarmee bereikt in het energieverbruik van de airco, dan win je wel 20% op je energiekosten.
voor het groene denken: witte IEDEREEN VERANTWOORDELIJK! Waarom
dakbedekking staat garant voor een energievriendelijk dak.
12
niet iedereen een wit dak heeft? Nóg niet is wellicht een betere omschrijving. Om te beginnen is het witte dakbedekkingsmateriaal Derbibrite relatief nieuw. Bovendien is het besef dat we allemaal wat moeten doen om de CO²-uitstoot te verminderen pas sinds kort alom aanwezig. Daarbij komt dat het witte dakbedekkingsmateriaal ook niet geschikt is voor elk dak. De weerkaatsing mag dan een verkoelend effect hebben op de binnentemperatuur in een gebouw, kijk je uit
op zo’n dak, dan word je verblind door die weerkaatsing. Een wit dak is dus alleen toepasbaar als er geen buren met direct zicht op het dak zijn. BEHEERSING BINNENTEMPERATUUR Een heel goed voorbeeld van de toepassing van Derbibrite zijn de KPN-centrales. Die daken staan vol met koelinstallaties, omdat de apparatuur binnen alleen gegarandeerd functioneert als de temperatuur niet hoger is dan 28º C. De winst die je boekt met een wit dak is in deze situatie aanzienlijk. Je kunt ook denken aan andere openbare gebouwen die niet beschikken over een airco of koelsysteem, maar wel gebaat zijn bij een betere beheersing van de binnentemperatuur. Bijvoorbeeld scholen. De aanleg van een koelinstallatie past vaak niet binnen hun budget. Als het dak echter toch aan vernieuwing toe is, zijn de meerkosten daarvan veel beter te overzien. Bovendien bevordert een temperatuursverschil van 5º C de leerprestaties van de kinderen. ENERGY AUDIT Wanneer is het nu zinvol om in een wit dak te investeren? Om die vraag te beantwoorden, hebben Consolidated en de producent van Derbibrite de handen ineen
R E v i ew
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:30
Pagina 13
geslagen. Samen berekenen we de mogelijke besparing van de energiekosten in een Energy Audit. Met de meerkosten van het aanbrengen ervan in beeld, kan iedereen een weloverwogen beslissing nemen. Die Energy Audit is gratis. Met de gegevens van het pand, zoals het dakoppervlak in vierkante meters, de oppervlakte aan ramen en de oppervlakte aan buitenmuur, is het goed te bepalen wat het energieverbruik van een pand is. TOCH LIEVER ECHT GROEN? Een wit dak is natuurlijk niet de enige oplossing voor een adequate, milieuvriendelijke isolatie van uw dak. Er zijn meer mogelijkheden. U kunt immers ook kiezen voor een sedumdak. Dan is groen weer gewoon groen. Of laat u informeren over andere isolatielagen. Voor ieder pand bestaat er een eigen perfecte dakoplossing.
KENMERKEN VAN DERBIBRITE:
• membraan met een witte ultrareflecterende acrylcoating; • coating heeft hetzelfde effect als drie lagen keramische verf; • materiaal heeft geen invloed op de pH-waarde van water; • bestand tegen vetten, schimmels en erosie; • makkelijk in onderhoud; • 100% recyclebaar; • vuur- en UV-bestendig.
KPI-Centrum najaar 2008
Seminar: WATERBEHEER OP DAKEN Dat platte daken steeds multi-functioneler worden hoeven we u niet te vertellen. Maar wist u ook dat daken meer en meer een prominente rol spelen in professioneel waterbeheer?
DATA SEMINARS:
Hemelwater bergen, vasthouden en gecontroleerd afvoeren zijn de sleutelwoorden waar steeds meer bedrijven, adviesbureaus, overheden, gemeenten en andere partijen zich op richten. En daarvoor biedt waterbeheer op daken zeer interessante oplossingen! Tijdens het seminar ‘Waterbeheer op daken’ staan de verschillende sprekers dan ook stil bij de mogelijkheden van hedendaags én toekomstig beheer van water op platte daken.
Deelname aan de seminars is kosteloos.
7 30 11 27
oktober oktober november november
2008 2008 2008 2008
Wilt u meer weten? Ga dan naar www.kpicentrum.nl voor het programma en aanmeldingsformulier.
13 R E v i ew
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:30
Pagina 14
In de schildersbranche gebeurt het al langer, voor dakdekkers is het compleet nieuw: resultaatgericht onderhoud. Bij KPN hebben ze de primeur. Vanaf 1 januari 2009 denken ze daar alleen nog aan de functionele eisen waaraan hun daken moeten voldoen.
Jan de Graaf, KPN:
‘Resultaatgericht onderhoud: een revolutie in de branche.’
14 R E v i ew
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
De afgelopen jaren is er heel wat veranderd bij KPN. Jan de Graaf, senior coördinator aansturing en beheer bij KPN, vertelt: ‘Zes jaar geleden hadden we nog twaalf autonome districten. Elk district zorgde voor zijn eigen onderhoud. Inmiddels hebben we veel gecentraliseerd. Er zijn nu drie rayons over en van de acht dakdekkersbedrijven waar we afspraken mee hadden, zijn er nog vier actief. Daarmee is het proces overigens niet ten einde. In de toekomst zullen we namelijk panden gaan afstoten, aangezien we die met de komst van het glasvezelnetwerk niet meer nodig hebben. Al met al genoeg redenen om per 1 januari 2009 verder te gaan met slechts twee bedrijven, waaronder Consolidated. Deze reductie is overigens niet alleen het gevolg van de centralisering van werkzaamheden en de verkoop van onze panden. Ook het feit dat veel achterstallig onderhoud is weggewerkt, maakt dat we het met minder partijen af kunnen.’ RADICAAL ANDERS Een hele ommezwaai bij KPN dus. En er gaat nog meer veranderen. Want ook de manier waarop werkzaamheden uitgevoerd worden, zal radicaal wijzigen. De Graaf vervolgt: ‘Wat wij gaan doen, is echt compleet nieuw voor de branche. Ingegeven door de behoefte ons personeel in te krimpen, hebben we ervoor gekozen veel van onze werkzaamheden te verleggen. Dat doen we overigens niet alleen op het ge-
18:30
Pagina 15
bied van dakonderhoud. Ook terrein- en installatietechnische werkzaamheden en het onderhoud aan onze gevels gaan we op een resultaatgerichte manier invullen. We zijn heel benieuwd wat het ons zal brengen.’ VEEL WERK UIT HANDEN Wat houdt resultaatgericht onderhoud nu precies in? ‘In de toekomst zal KPN alleen nog functionele en esthetische eisen formuleren. We bepalen bijvoorbeeld dat het dak boven onze centrales van zeer hoge kwaliteit moet zijn en dat we voor het dak van de fietsenstalling tevreden zijn met een lager conditieniveau’, aldus De Graaf. ‘Het is vervolgens aan de dakbedekkingsbedrijven om hier invulling aan te geven. Zij maken de benodigde onderhoudsplanningen, schrijven bestekken en voeren de werkzaamheden uit. Deze manier van werken neemt ons veel inspanningen uit handen. We ontvangen alleen nog de rapportages en voeren af en toe controles uit.’ ONDERSTEUNING TNO Maar hoe stel je nu
precies de verschillende kwaliteitsniveaus vast? En, hoe ga je daar in de praktijk mee om? De Graaf: ‘We hebben TNO benaderd om ons hierin te ondersteunen. Zij hebben ons geholpen bij de totstandkoming van de processen, maar ook om tot een goede vertaling naar de technische condities te komen. De vaststelling van de kwaliteitsniveaus die
we daarbij hanteren, gebeurt op basis van de NEN 2767. Deze norm, die specifiek gericht is op de conditie van bouw- en installatieonderdelen, is een goede houvast voor ons. Daarnaast speelt onderling vertrouwen natuurlijk ook een grote rol. Dat was een van de belangrijkste redenen om voor een samenwerking met Consolidated te kiezen. Zij werken al tien jaar voor KPN en we kunnen echt van ze op aan.’ PRIKKEL VOOR ALLE PARTIJEN Op dit moment zijn de voorbereidingen nog in volle gang. Van alle daken, dat zijn er nu nog zo’n 1.600 door heel Nederland, moet eerst het conditieniveau worden vastgesteld. Daarnaast zijn ook de contractbesprekingen nog niet afgerond. Per 1 januari moet dat echter allemaal achter de rug zijn. Dan kan Consolidated echt aan de slag. Bij KPN verwachten ze veel van de nieuwe samenwerking. ‘Resultaatgericht werken is gericht op winst voor alle partijen. Voor KPN scheelt het veel tijd en geld; veel werkzaamheden die we in het verleden zelf deden, worden nu door anderen gedaan. Maar ook voor onze partners is het interessant. Stel dat zij bepaalde kosten kunnen uitstellen door met een innovatieve oplossing te komen, dan krijgen ze een percentage van de besparing. Beter kan het toch niet?’, aldus een tevreden De Graaf.
KPI-Centrum najaar 2008
Seminar: BRANDEND ACTUEEL Ontwerpers, vergunningverstrekkers, bouwers, gebouweigenaren en gebruikers; iedereen draagt zijn verantwoordelijkheden voor de brandveiligheid van gebouwen. Veel wordt hierover gepubliceerd en de ontwikkelingen op dit gebied volgen elkaar in hoog tempo op. Tijdens het seminar ‘Brandend actueel’ gaan we onder andere in op de regelgeving, de eisen, de beproevingen en de oplossingen voor het brandveilig isoleren van daken.
DATA SEMINARS:
14 oktober 2008 25 oktober 2008 Deelname aan de seminars is kosteloos. Wilt u meer weten? Ga dan naar www.kpicentrum.nl voor het programma en aanmeldingsformulier.
Daarnaast komen ook de noodzaak, de inhoud en de laatste ontwikkelingen van de ‘brandend’ actuele NEN 6050 aan de orde.
15 R E v i ew
LA179 3 REview NR3 2008.qxd
01-09-2008
18:28
Pagina 16
10 0 meter in één keer in veiligheid Succesvolle proef autolaadkraan Duwel Dakmarkt Duwel Dakmarkt is leverancier van dakbedekkingsmaterialen en accessoires en een belangrijke partner van Consolidated. Dakbedekkingsbedrijven, loodgieters, installateurs en aannemers kunnen hier terecht voor materiaal voor nieuwbouw-, onderhouds- of renovatieprojecten, maar ook voor advies. Daarnaast verzorgt het team van Duwel Dakmarkt het transport van materialen naar de werken.
Onlangs heeft Duwel Dakmarkt een proef gedaan met een gehuurde autolaadkraan voor de bevoorrading van een aantal projecten van Consolidated. En binnenkort wordt het wagenpark uitgebreid met een eigen autolaadkraan.
16
‘Tijdens de proef hebben we gemerkt dat zo’n autolaadkraan zeker voordelen biedt’, zegt directeur Leon van Oudenallen. ‘De vrachtwagenchauffeur hoeft niet op de kraan te wachten om de materialen te lossen. Bovendien is de vrachtwagenchauffeur ook meteen kraanmachinist. Dat spaart één man uit!’
SNEL EN EFFICIËNT Ook grote partijen
veiligheidshekwerken kunnen nu vanuit het magazijn van Duwel Dakmarkt in één keer aan- en afgevoerd worden. Een werk met een dakrand van meer dan 100 meter kan in één keer in veiligheid worden gezet. Van Oudenallen: ‘We kunnen nu nóg sneller en efficiënter werken.’
R
R E v i ew
