Eview. Derbisolar-panelen voor provinciehuis in Zwolle. Mijn Dakwacht : afgeschermd extranet voor opdrachtgevers

Derbisolar-panelen voor provinciehuis in Zwolle ‘Mijn Dakwacht’: afgeschermd extranet voor opdrachtgevers BetonRestore legt lichtgevende coating in bedrijfsruimte aan

REview Magazine van Consolidated, Dakwacht en BetonRestore

2010

1

In dit nummer

4

Aanbesteden: laagste prijs niet altijd de goedkoopste

6

Nieuwe service: ‘Mijn Dakwacht’

7

Aanbestedingen vakmanschap

&

In deze REview is een kritisch artikel

‘Mijn Dakwacht’ in de praktijk

opgenomen over het aanbesteden op prijs. Er is de afgelopen tijd in diverse media veel kritiek geweest op dit systeem. Als directeur van Consolidated onderschrijf ik deze kri-

8

Derbisolar-panelen: primeur voor Overijssel

10 Ieder zijn eigen vak Resitrix en Derbibrite. Een toekomst van hoge kwaliteit

tiek. Niet uit onmacht, want ondanks de economische turbulentie hebben we 2009 met mooie cijfers afgesloten. Maar ik denk dat de verhoudingen tussen prijs en kwaliteit zoek zijn geraakt. En dat doet mij als vakman pijn. Ik hoop daarom dat u dit artikel met bijzondere aandacht zult lezen. Verder besteden we in deze REview aandacht aan een groot aantal projecten waar

11 Hillegom geeft

ruim dak aan groen

we de afgelopen tijd mee bezig zijn geweest. Uit al dit werk blijkt dat er bij onze opdrachtgevers nog veel behoefte is aan vakwerk. Daarnaast merk ik ook steeds meer bereidheid om na te denken over duurzame oplossingen. In deze REview

12 Olivijndaken:

schoon en droog

14 Het licht dat

altijd brandt

staat bijvoorbeeld hoe wij Derbisolar-panelen op het dak van het provinciehuis Overijssel hebben aangebracht. Samen met Woningcorporatie de Alliantie Gooi en Vechtstreek hebben we een Olivijndak aangebracht. Ook nieuw is ‘Mijn Dakwacht’. Deze extra service biedt onze opdrachtgevers de mogelijkheid om online actuele en historische informatie over de daken op te vragen. Ik wens u

16 Consolidated

veel leesplezier en hoop dat u geïnspireerd raakt van de onderwerpen!

seminar

Martin Mastenbroek Algemeen directeur

2

REview is het relatiemagazine van Consolidated, Dakwacht en

Hoofdredactie: Saskia Goes. Bladmanagement en tekst: Lamar communicatie.

REview 1 2010

BetonRestore en verschijnt drie maal per jaar.

Fotografie: Martin van Welzen. Vormgeving: avm. Drukwerk: Offset Vandevelde. Redactieadres: Stephensonweg 2, 4207 HB Gorinchem. t: 0183 64 36 00, f: 0183 64 36 90.

www.consolidated.nl | www.dakwacht.nl | www.betonrestore.nl

Schoon water, schone energie Schoon water is een eerste levensbehoefte van de mens. Datzelfde geldt voor een schone omgeving. Op het waddeneiland Vlieland weten ze daar alles van. Omringd door de Noordzee en de Waddenzee is Vlieland één van de dunst bevolkte gemeenten van Nederland en voor toeristen is het eiland niet toegankelijk met een auto of motor. Hier vind je nog rust, ruimte en prachtige natuur.

Waterbedrijf Vitens begint in 2010 met de bouw van een wateropslag pompstation op het eiland. In harmonie met de omgeving wil Vitens dat het pompstation zoveel mogelijk zelfvoorzienend wordt. De oplossing waar Vitens voor gekozen heeft, is het Solyndra-systeem dat door Consolidated op het dak bevestigd zal worden. Het pompstation krijgt een ronde vorm en zal bovenop een duin geplaatst worden. Sietse Hylkema is als commercieel technisch adviseur bij Consolidated nauw bij dit project betrokken en licht de keuze voor Solyndra

toe. “Eén van de voorwaarden was dat het systeem niet van buitenaf zichtbaar mocht zijn. Er was dus een plat systeem nodig. Het Solyndra-systeem zal horizontaal op het dakvlak geplaatst worden en komt op pootjes te staan van ongeveer 30 centimeter. Op die manier kunnen we straks maar liefst 162 panelen kwijt. Bovendien heb je door de ligging bovenop een duin en de ronde vorm geen last van schaduw. De Solyndrapanelen bestaan ook uit ronde buizen, waardoor een optimaal rendement ontstaat. Ideaal dus.”

Solyndra is een zonnepaneel dat specifiek is ontwikkeld voor grote platte daken. Het systeem is eenvoudig te plaatsen en heeft door de horizontale plaatsing meer rendement per m2 dak dan traditionele zonnepanelen. De voordelen van het Solyndra-systeem: • licht en veilig; geschikt voor alle platte daken en stormvast • snelle montage, eenvoudig te verwijderen • geen bevestigingspunten of doorvoeren • niet zichtbaar vanaf de straat • door horizontale plaatsing meer rendement per m2 dak • koeler onderdaks door de combinatie met witte dakbedekking • productgarantie 5 jaar, opbrengstgarantie 25 jaar

3 REview 1 2010

Laagste prijs niet altijd de goedkoopste Een kanttekening bij aanbesteden op prijs

Aanbestedingen zijn in de bouw aan de orde van de dag. De prijskwaliteitverhouding lijkt daarbij een ondergeschikte rol te spelen. De tendens bij opdrachtgevers is dat zij zich voornamelijk laten leiden door de prijs. Zowel binnen als buiten de branche worden er steeds meer vraagtekens gezet bij deze manier van werken. Want is de laagste prijs ook echt de laagste prijs?

4

De discussie over aanbesteden op prijs wordt al langer gevoerd. Zo vroeg Sicco Santema zich twee jaar geleden in zijn column in het Technisch Weekblad af, wat duur is en wat goedkoop. ‘De afweging bij een aanbesteding wordt op transactieprijs gemaakt, zonder de uiteindelijke kosten in acht te nemen’, schreef Santema die als hoogleraar marketing, management en organisatie verbonden is aan de TU Delft. ‘Je kunt stellen dat de laagste prijs voor een transactie altijd leidt tot hoge kosten elders in de keten of later tijdens de gebruikersfase’, besloot Santema zijn betoog. In het vakblad Renovatie klinkt in 2009 een geluid uit de praktijk. Yvonne van der Brugge, directeur techniek bij Vidomes, vertelde daar dat zij bij de woningcorporatie

REview 1 2010

speeld op de actualiteit. Een maatschappelijk breed gedragen thema als milieu komt zelden aan bod in een bestek. DILEMMA Veel aannemers zijn dus genood-

zaakt om regelmatig een offerte uit te brengen op basis van een onvolledig of onduidelijk bestek. Dat roept vanzelfsprekend vragen op en stelt aannemers voor een dilemma. Omdat er bij aanbestedingen in de eerste plaats op prijs wordt gelet, is het commercieel gezien onverstandig om onvolkomenheden in het bestek aan te kaarten. Want als deze aanpassingen moeten worden meegenomen in de offerte, valt de prijs per definitie hoger uit. Zo wordt de opdrachtgever pas geconfronteerd met de fouten in het bestek nadat de opdracht gegund is. Vervolgens wordt het bestek omgebouwd en komt er een stroom van meerwerkfacturen op gang. NAAKT ERIN, GEKLEED ERUIT ‘Ik denk dat

bij het aanbieden van de laagste prijs, uiteindelijk niet de laagste prijs wordt betaald, als je kijkt naar de prijs-kwaliteitverhouding’, zei Yvonne van der Brugge in de Renovatie. Het is kennelijk een soort automatisme geworden dat opdrachtgevers hun keuze bepalen op basis van de laagste prijs. Als de kwaliteit een ondergeschikte rol speelt, ontstaat er vanzelfsprekend een heel ander spel. Aannemers moeten alles op alles zetten om de goedkoopste te zijn. In de bouw wordt dat ook wel ‘naakt erin, gekleed eruit’ genoemd. Er wordt een prijs neergelegd waar nauwelijks aan verdiend wordt. Dit wordt gecompenseerd door te knijpen in de uitvoering of door een hoop meerwerk. Dat is niet in het voordeel van de klant, want ofwel hij gaat achteruit in kwaliteit ofwel hij betaalt via de achterdeur veel meer voor zijn dak. In de praktijk betekent dat de laagste prijs dus inderdaad niet altijd de goedkoopste prijs hoeft te zijn. niet meer kiezen voor de goedkoopste aannemer, maar voor de economisch meest voordelige aannemer. ‘Om die reden komen andere selectiefactoren dan alleen prijs in aanmerking’, stelde zij. KWALITEIT BESTEK Alle kritiek ten spijt is er de laatste tijd een enorme groei van het aantal aanbestedingen waarneembaar. Bij het meervoudig aanbesteden op prijs wordt er een bestek neergelegd bij een groep vooraf geselecteerde aannemers. Deze bestekken worden geschreven door adviesbureaus. In de praktijk blijkt dat de kwaliteit van deze bestekken vaak te wensen over laat. De adviezen worden slecht omschreven en zijn op verschillende manieren te interpreteren. Bovendien wordt niet of nauwelijks inge-

THEORIE VS. PRAKTIJK Als opdrachten

vaak duurder uitvallen dan gepland, waarom blijven opdrachtgevers dan toch op deze manier werken? In een column voor het tvprogramma Buitenhof repte Jos de Beus , die als politicoloog verbonden is aan de Universiteit van Amsterdam, over de grote macht van inkopers, juristen, controllers en accountants in het aanbestedingsproces. In zijn verhaal had De Beus het specifiek over aanbestedingen in de publieke sector, maar in de bouwsector liggen de verhoudingen niet anders. De belangrijke beslissingen worden voornamelijk genomen op grond van financiële criteria. Uitvoerders en praktijkmensen komen pas in beeld als er een beslissing is genomen. In die functiescheiding

schuilt de kern van het probleem. Logischer lijkt het om uitvoerders een meer actieve rol te geven in de besluitvorming, aangezien zij beter in staat geacht moeten worden om een offerte te beoordelen. STOF TOT NADENKEN? Nog niet zo lang geleden gingen opdrachtgevers vaak een relatie aan met een bedrijf voor de lange termijn. Af en toe werd er een klus gegeven aan een concurrerend bedrijf om de boel scherp te houden. Met deze werkwijze werd de aannemer gedwongen om zijn prijzen scherp te houden én tegelijkertijd moest hij kwaliteit blijven leveren. Het is de vraag of opdrachtgevers en aannemers bereid zijn om de onvolkomenheden in het systeem onder ogen te zien. Met als inzet een betere balans in prijs- en kwaliteitverhouding. Yvonne van der Brugge heeft daar in ieder geval goede ervaring mee: ‘Het is wenselijk om een aannemer te selecteren die op de lange termijn het voordeligst is, omdat zijn ideeën en aanpak kosten kunnen besparen.‘ Ook Sicco Santema is die mening toegedaan. In zijn column schreef hij: ‘Als we de kosten van allerlei spullen zo laag mogelijk willen maken moeten we de kosten over een veel langere termijn in beschouwing nemen.’ Stof tot nadenken?

Aanbevelingen uit de praktijk Consolidated wordt regelmatig geconfronteerd met de onhebbelijkheden van deze manier van werken. We onderschrijven daarom de meningen die aan bod komen in dit artikel. Niet om te zeuren maar om een discussie op gang te brengen over aanbesteden op prijs. De belangrijkste conclusie die in het artikel getrokken wordt, is dat de keuze voor de laagste prijs niet altijd ‘fair’ is. Het is essentieel om verder te kijken dan alleen naar de laagste prijs. Enkele suggesties: • Betrek de juiste mensen bij de beoordeling van de offerte. Mensen uit de praktijk zijn beter in staat om de inhoud van een offerte te beoordelen dan financiële mensen. • Met de juiste mensen kan een offerte beter en grondiger vergeleken worden. Er zitten vaak grote verschillen in offertes. • Kijk bij het gunnen van een opdracht niet alleen naar de prijs. • Zorg voor een grondige evaluatie van de opdracht waarin de totale kosten in de nacalculatie worden meegenomen. Dus niet alleen de initiële investering, maar ook de meerwerkfacturen. • Aanbestedingen werken in principe alleen bij eenvoudige werken. Werk in een bouwteam wanneer het ingewikkeld wordt.

5 REview 1 2010

NIEUWE SERVICE:

‘Mijn Dakwacht’ Al jarenlang houdt Dakwacht er een uitgebreid bestand op na met rapportages en relevante informatie over alle daken die onder hun toezicht staan. Binnenkort is al deze informatie via een afgeschermde extranetomgeving ook beschikbaar voor de opdrachtgevers van Dakwacht en Consolidated. Cock de Jong, directeur van Dakwacht, vertelt over de mogelijkheden van deze nieuwe service.

Met ‘Mijn Dakwacht’ hebben opdrachtgevers toegang tot een compleet overzicht van lekkagemeldingen, inspectie- en onderhoudsovereenkomsten, bestandsopnames en risico-inventarisaties. “Alles is inzichtelijk gemaakt”, zegt De Jong. “Alle zoekopdrachten kunnen ook nader gespecificeerd worden. Er kan gezocht worden op bepaalde periodes, maar ook op postcode of adres en zelfs per complex en per dak als er sprake is van meerdere daken.” VAN LEKKAGEMELDINGEN TOT MANAGE-

“In het verleden is gebleken dat er bij opdrachtgevers veel behoefte is aan onze managementrapportages. Die informatie is nu online, in een afgeschermde omgeving, opvraagbaar. Binnen deze rapportages kan een zoekopdracht gespecificeerd worden. Zo kunnen bijvoorbeeld alle lekkagemeldingen van een bepaald complex van 1 januari tot 1 juli bekeken worden. Het systeem genereert van deze informatie vervolgens een spreadsheet. Dit soort rapportages bevat een schat aan informatie en geeft een goed beeld van het lekkageverloop. Dat is enorm waardevol omdat de opdrachtgever zelf vaak niet meer het totaaloverzicht heeft, bijvoorbeeld omdat veel huurders hun daklekkage rechtstreeks aan ons melden. Wij hebben dit totaaloverzicht wél en met ‘Mijn Dakwacht’ heeft de opdrachtgever dat nu ook weer.”

MENTRAPPORTAGES… “Onze opdrachtge-

vers kunnen zowel de actuele status als de historie van de lekkagemeldingen inzien. Per lekkagemelding staat ook aangegeven of er al een afspraak gemaakt is, of het verhelpen van de lekkage reeds in uitvoering is en of de lekkage reeds verholpen is. Ook alle facturen en de managementrapportages zijn beschikbaar. Zo kan per adres gezocht worden op facturen. Op die manier kan met één druk op de knop inzichtelijk gemaakt worden hoeveel uren er zijn besteed en welke materialen gebruikt zijn.”

6

…TOT INSPECTIE- EN ONDERHOUDSOVER-

Bijzonder is dat je deze contracten via ‘Mijn Dakwacht’ per niveau kunt bekijken. De gehele rapportage kan bekeken worden maar dit kan ook per complex, gebouw of zelfs per dak. Op die manier kun je heel gedetailleerd naar informatie zoeken. Ook de rapportages van een Dakwacht Bestandsopname of een Dakwacht Risicoinventarisatie zijn online te raadplegen.” Dakwacht heeft ervoor gekozen om opdrachtgevers niet voor de extra service te laten betalen. “Een bewuste keuze”, volgens De Jong. “Voor de opdrachtgever is het een interessant verlengstuk van onze dienstverlening. Met name de grotere gebouwbeheerders met veel lekkagemeldingen en onderhoudscontracten zullen hier veel baat bij hebben. Het zal zeker bijdragen aan een meer integrale aanpak en hechte samenwerking op het gebied van dakbeheer.”

EENKOMSTEN Binnen ‘Mijn Dakwacht’

kan ook gezocht worden in de inspectieen onderhoudsovereenkomsten. “Wij komen met regelmaat op de daken van de opdrachtgever”, vervolgt De Jong. “Tot op heden maken we van onze rapportages een boekje of een pdf-document dat we naar de opdrachtgever sturen. Nu is deze informatie via extranet op elk moment van de dag opvraagbaar. Voor opdrachtgevers is dit ideaal. Onderhoudscontracten bestrijken vaak meerdere complexen.

‘Mijn Dakwacht’ • alle relevante informatie van uw daken online • afgeschermde extranet-toegang via de website van Dakwacht • raadplegen status meldingen daklekkages • inzien actuele inspectierapporten • managementinformatie / historische overzichten

REview 1 2010

‘MIJN DAKWACHT’ in de PRAKTIJK De Stichting Openbaar Primair Onderwijs Utrecht (SPO) beheert tientallen basisscholen. In opdracht van de SPO gaat Dakwacht de periodieke inspectie en het onderhoud van de daken van de scholen verzorgen. Bij dit project zal voor het eerst actief gebruik gemaakt worden van de extranetomgeving ‘Mijn Dakwacht’. Projectleider René van Buren is enthousiast over deze nieuwe service van Dakwacht. René van Buren is als projectleider werkzaam bij Van Hoogevest Architecten, afdeling VH Consultants, die het onderhoud van de scholen in beheer heeft. Het architectenbureau is gevestigd in Amersfoort en vierde onlangs haar honderdjarige jubileum. “Van oorsprong is Van Hoogevest een restauratiearchitect”, zegt Van Buren. “Inmiddels zijn we een zeer breed georiënteerd bureau. We hebben niet alleen architecten en tekenaars rondlopen maar ook projectleiders en opzichters. Dat betekent dat we inzetbaar zijn van schets tot nazorg. In de loop der jaren hebben we onder andere veel onderhoudswerk gedaan voor scholen. Op die manier hebben we een goede naam in die wereld

opgebouwd. Via onze contacten bij de Gemeente Utrecht en de Katholieke Scholenstichting Utrecht (KSU) is de SPO bij ons terechtgekomen. Onlangs hebben we het totale onderhoud van de scholen die bij de stichting zijn aangesloten in beheer genomen.” SPECIALISTEN “Dat onderhoud doen we

niet allemaal zelf”, vervolgt Van Buren. “Daar huren we specialisten voor in. Voor de inspectie en het onderhoud van de daken zijn we in zee gegaan met Dakwacht, de serviceorganisatie van Consolidated Nederland. Tijdens onze gesprekken met Consolidated bleek dat Dakwacht bezig was

met het creëren van een extranetomgeving waar alle informatie over het dak opvraagbaar is. De scholen kunnen desgewenst zelf inloggen en informatie opzoeken en mogelijke lekkages zelf melden. Voor mij als projectleider betekent het dat ik heel eenvoudig het totaaloverzicht kan houden. Dat is ideaal voor planningen op de lange termijn. Als precies duidelijk is in welke staat een dak verkeert kun je goed inschatten wanneer een dak aan vervanging toe is.” PRECIES Sinds juni 2009 heeft VH Consultants de circa veertig scholen van de SPO in onderhoud. Van Buren: “Voorheen werden de werkzaamheden aan de daken niet zo goed gearchiveerd. Dat is een enorm gemis omdat je geen idee hebt wat de precieze staat van de daken is. Dat is wel eens lastig. Met ‘Mijn Dakwacht’ wordt dit vanaf nu keurig bijgehouden. Het is ook makkelijk als ik op enig moment het project overdraag aan een andere projectleider. Zo iemand weet dan precies welke werkzaamheden op welk dak zijn uitgevoerd en in welke conditie de daken verkeren. We zijn natuurlijk net begonnen met dit project dus of het echt zo goed werkt kunnen we pas over een langere periode weten. Maar ik denk dat wij in de toekomst nog veel baat gaan hebben bij ‘Mijn Dakwacht’.”

7 REview 1 2010

Derbisolar-panelen:

primeur voor Overijssel… Sinds september 2009 is het dak van het provinciehuis Overijssel in Zwolle voorzien van Derbisolarpanelen. Daarmee heeft de provincie de Nederlandse primeur. Vastgoedadviseur Wibo van der Klippe maakte zich namens de provincie sterk voor deze oplossing en Sietse Hylkema was namens Consolidated betrokken bij de plaatsing van de panelen. Van der Klippe: “Wij willen een voorbeeld zijn voor zowel burgers als bedrijven en hen ook interesseren voor duurzaamheid.”

Omvormer

8

De provincie wil burgers stimuleren om over te stappen op duurzame energie. “Dan moet je zelf het goede voorbeeld geven, anders slaat die boodschap nooit aan”, zegt Van der Klippe. “Duurzaamheid is één van de speerpunten in ons beleid. De provincie wil vooraan staan bij de introductie van nieuwe technieken. We hebben een warmte-koudeopslag onder het provinciehuis laten installeren en er is geëxperimenteerd met een windmolen op het dak. En nu hebben we innovatieve zonnecollectoren laten plaatsen op het dak van het provinciehuis. Vanaf

1 januari 2010 moeten alle overheidsgebouwen energieneutraal zijn en beschikken over een energielabel A. Het provinciehuis heeft dat A-label al geruime tijd binnen. Om bezoekers op de hoogte te stellen van ons energieverbruik, hebben we informatiepanelen opgehangen in de ontvangsthal van het provinciehuis. Voor ons dak waren we op zoek naar een innovatief product dat nog niet zo lang of nog helemaal niet op de markt was. Zo zijn we uiteindelijk bij Derbigum en de Derbisolar-panelen uitgekomen. We hebben het dak samen met

REview 1 2010

Sietse Hylkema, commercieel technisch adviseur bij Consolidated.

Consolidated ingericht als demonstratiedak. Op die manier kunnen we bedrijven en andere belangstellenden enthousiast maken voor het gebruik van nieuwe duurzame technieken.” DERBISOLAR VAN DERBIGUM Nadat de keuze van de provincie was gevallen op het Belgische bedrijf Derbigum, kwam Consolidated in beeld voor het plaatsen van de panelen. “Mede door eerdere ervaringen met Consolidated hebben zij ons bij deze klus betrokken”, zegt Hylkema. “Samen met Derbigum hebben we een plan gemaakt hoe we het dak geschikt konden maken voor het plaatsen van de Derbisolar-panelen. Eén van de voorwaarden voor dat systeem is dat er een goed afschot in het dak aanwezig is. Aangezien dat niet aanwezig was op het dak van het provinciehuis, was het de uitdaging om dat probleem te verhelpen. We hebben daarom verschillende afschoteilanden neergelegd met daartussen een gootbaan, zodat de afwatering gewaarborgd was. Dankzij het afschot blijven de panelen schoon en kun-

nen ze goed functioneren. Met de afschoteilanden hebben we echt een oplossing op maat gecreëerd. Vervolgens hebben we de witte dakbedekking Derbibrite op het dak bevestigd waarop de Derbisolar-panelen zijn verkleefd. Dat moet met de uiterste zorgvuldigheid gebeuren, want de kleefverbinding moet het wel 25 jaar volhouden.”

provinciehuis. “Eigenlijk wilden alle partijen hetzelfde: kwaliteit. Als dakdekker werk je natuurlijk het liefste met kwalitatief goede producten. Bovendien is het aanbrengen van het Derbisolar-systeem een secuur werk. Dat vraagt om echte vakmensen.”

ORIËNTATIE VAN HET DAK “Bij het plaatsen van zonnepanelen is de oriëntatie van het dak ten opzichte van de zon van belang”, vervolgt Hylkema. “Alle andere systemen die we voor dit dak konden voorstellen, waren qua oriëntatie minder geschikt. Zo moet een kristallijn paneel bijvoorbeeld op het zuiden worden gericht. De panelen moeten dan zo geplaatst worden dat ze zo min mogelijk last hebben van schaduwval. Aangezien het dak van het provinciehuis vrij smal is, was dat eigenlijk nooit een optie. De Derbisolar-panelen liggen plat op het dak, zodat de oriëntatie van het dak veel minder relevant is.” Sietse Hylkema kijkt terug op een prettige samenwerking met zowel Derbigum als het Duurzame energie: provincie Overijssel geeft met

9 REview 1 2010

haar provinciehuis het goede voorbeeld.

IEDER ZIJN EIGEN VAK

Samenwerken met behoud van eigen vakmanschap: dat is het kenmerk van de intensieve samenwerking tussen loodgieter Visser en Consolidated. Deze bedrijven hebben dankbaar gebruikgemaakt van elkaars professionaliteit tijdens een dakrenovatie in Amersfoort. Want dat een dakdekker en een loodgieter elk hun eigen specialisme hebben, mag duidelijk zijn.

Consolidated. “Het is zeker niet de eerste keer dat we samenwerken; bij grote of lastige klussen slaan we graag de handen ineen om kwaliteit te leveren.” Voor deze klus moesten de kilgoten van het dak wegens slijtage vervangen worden. Niet alleen een lastige klus vanwege de grote hoogte waarop gewerkt moest worden, maar ook door het specialisme wat erbij kwam kijken. Swets: “Visser nam daarom het vervangen van de dakgoten voor zijn rekening en Consolidated de vervanging van de bitumineuze dakbedekking.”

“Voor de renovatie van dit monumentale vrijmetselaarspand zijn wij benaderd door loodgieter Visser”, vertelt Gert Swets van

Het ‘schoenmaker blijf bij je leest’uitgangspunt gaat ook op voor Gerard Visser, loodgieter bij Visser BV. “Het is belangrijk dat kwaliteit gewaarborgd is”, zegt hij. “Wij leveren zeer ambachtelijk loodgieterswerk en willen ons daar ook op concentreren. Door samen te werken met Consolidated hoeven wij ons niet te bemoeien met de dakafwerking. Dat laten we liever over aan de geschoolde mensen van Consolidated, die goed werk leveren en een goede veiligheid op het dak verzekeren!”

Resitrix en Derbibrite Een dak is een investering in de toekomst. Door bewust te kiezen voor kwaliteit, blijven overbodige kosten in de toekomst achterwege. Ook de eigenaar van Abog BV koos daarom bewust voor de twee exclusieve afdichtingssystemen Resitrix en Derbibrite.

Een toekomst van hoge kwaliteit Om binnen een redelijke temperatuur te creëren, kampte Abog BV in de zomermaanden met een hoog energieverbruik. Daarom is ervoor gekozen om de isolatie en de dakbedekking aan te passen. Nu zorgt Derbibrite er, onder meer, voor dat op warme dagen de temperatuur onder het dak minder hoog wordt. Op het 1.200 m2 grote dak van het bedrijfspand in Soest werden deze materialen door de dakdekkers van Consolidated aangebracht. Beide materialen garanderen een jarenlange levensduur.

Resitrix is een hoogwaardig afdichtingssysteem voor platte daken. Dankzij de SBS bitumenlaag kan Resitrix gelast worden met hete lucht waardoor de twee banen perfect aan elkaar smelten. De hechtlaag en de bitumenlaag vormen een naad met gegarandeerde waterdichtheid. Resitrix kent een lange levensduur. Derbibrite is een dakbedekking met een witte toplaag en wordt gekenmerkt door een hoge mate van warmtereflectie. Doordat Derbibrite warmte reflecteert, wordt de onderliggende ruimte onder het dak minder opgewarmd. Hierdoor worden energieverbruik en -kosten tot wel twintig procent gereduceerd.

10

OVERAL WITTE DAKEN!

De burgemeester van Melbourne, Robert Doyle, wil dat zoveel mogelijk daken wit gemaakt worden. Die maatregel moet ervoor zorgen dat de temperatuur in flats, appartementencomplexen en winkelcentra minder snel oploopt. Op die manier hoeft de airconditioning minder hard aan en dat is goed voor het milieu! Burgemeester Robert Doyle hoorde over het nut van witte daken van Michael Bloomberg, de burgemeester van New York. Zij spraken elkaar in december op de klimaattop in Kopenhagen. In New York wordt al 10.000 vierkante meter dak wit gemaakt. Bloomberg heeft beloofd Doyle op de hoogte te houden, zodat hij de maatregel bij succes in New York ook in kan voeren.

Bron: Cobouw, december 2009

REview 1 2010

Hillegom Steeds meer gemeentes kiezen voor groene en duurzame oplossingen voor hun dak.

vergroten en blijven kosten bespaard. “Wij willen een voorbeeld zijn voor de rest van de gemeente”, zegt Van der Weijden. “Met de aanleg van dit duurzame groendak op het gemeentehuis geven wij een voorzet aan de rest van de gemeente.”

Hillegom is zo’n gemeente; ook hier worden sinds kort de mogelijkheden van het dak ten volle benut. Door de aanleg van een groendak bovenop het

GROEN EN DUURZAAM Die voorzet is om de hele gemeente Hillegom groen en duurzaam te maken. Woningbouwvereniging Stek uit Hillegom heeft alvast een grote stap in de goede richting gezet: tijdens een renovatie zijn zeven flats voorzien van extra dik isolatiemateriaal met een hoge Rc-waarde van 5. Daarnaast zijn vijf van deze flats uitgevoerd met witte Derbibrite-dakbedekking.

gemeentehuis en door te kiezen voor hoogwaardig isolatiemateriaal, helpt Hillegom de natuur weer verder op weg. Hillegom heeft duurzaam gebouwbeheer hoog in het vaandel staan. Daarom bekijkt de gemeente ook het dak vanuit een breder perspectief. Tijdens een seminar van Consolidated kwam Sjaak van der Weijden, facilitair verantwoordelijke van de gemeente Hillegom uit bij het groendak. Dit heeft niet alleen een isolerende werking op warme dagen, maar vormt gelijktijdig een buffer voor overtollig regenwater. Voordelig voor de gemeente, want hierdoor hoeven zij hun rioolcapaciteit in de toekomst niet te

“De investering in energiebesparing verdient zich uiteindelijk weer terug”, zegt Bastiaan Bras van Consolidated, commercieel verantwoordelijk bij beide projecten in Hillegom. “Hoe hoger de waarde van een dakisolatie, des te minder warmteverlies en daarbij behorende kosten. Daarbij reflecteert de witte Derbibrite dakbedekking ook nog eens het zonlicht, wat ervoor zorgt dat op warme dagen de temperatuur onder het dak minder hoog wordt.” De woningbouwvereniging heeft de witte dakbedekking bovendien laten aanleggen als voorbereiding op toekomstige zonnepanelen. “Door de goede zonreflectie van de witte ondergrond hebben de zonnepanelen straks een hoger rendement.”

geeft ruim dak aan

groen

Weijden niet meer dan een logische stap richting de toekomst, waarin de milieuproblematiek steeds groter wordt. “De keuze voor een energiebesparend dak zal in de toekomst alleen maar toenemen”, zegt Bras. “Naast het feit dat je flink bespaart op energiekosten heeft zo’n dak grote milieuvoordelen. Zo leidt een groendak tot minder problemen met de waterafvoer en minder energieverbruik voor koeling. Ook de temperatuur in de steden daalt en de luchtkwaliteit verbetert.”

LOGISCHE KEUZE De keuze voor energie-

besparende daken is volgens Bras en Van der Het statige gedeelte van het gemeentehuis. aangebracht.

11 REview 1 2010

De groendaken zijn op het nieuwe gedeelte

Olivijndaken: schoon en droog Een dak dat de CO2 in de lucht vermindert: het klinkt misschien als sciencefiction, maar dat is het niet. Olivijn is een mineraal dat CO2 omzet in zand, magnesium, bicarbonaat en ijzer. Woningcorporatie de Alliantie was snel overtuigd en liet op één van haar daken Olivijn aanbrengen.

Consolidated biedt een grote variëteit aan duurzame oplossingen voor daken. Eén van de nieuwste duurzame oplossingen uit de koker van Daklab zijn de zogenaamde Olivijndaken. Olivijn is één van de meest voorkomende mineralen op aarde; het is in staat om CO2 af te vangen en om te zetten in onschadelijk zand, magnesium, bicarbonaat en ijzer. Eén kilo Olivijn kan ongeveer 1,25 kilo CO2 opnemen. De snelheid waarmee dit gebeurt hangt onder andere af van de grootte van de kiezel. De verwering van Olivijn vindt plaats aan de oppervlakte van het mineraal. Om meer CO2 af te vangen is het dus zaak dat de Olivijn verspreid wordt over een groot oppervlakte. Het dak is daar een ideale plek voor. GRIND? OLIVIJN! Dat vond ook Erik

Niesing van Woningcorporatie de Alliantie Gooi en Vechtstreek. “Als projectleider was ik ondermeer belast met het vervangen van het dak van één van onze complexen aan de Bovenmaatweg in Huizen”, vertelt Niesing. “Ook de balkons en toebehoren moesten vervangen worden en er moest permanente valbeveiliging aangebracht worden. We hadden het project aanbesteed bij drie partijen. Uiteindelijk kwam Consolidated als beste uit de bus. Oorspronkelijk was het de

12

bedoeling om extra isolatie aan te brengen, het dak te overlagen en er traditioneel grind op te leggen. Totdat Gert Swets van Consolidated en Sebastiaan Messemaker van Daklab bij ons op kantoor langskwamen en een presentatie gaven over Olivijndaken. Consolidated wilde graag een Olivijndak bij ons aanbrengen en wij waren ook direct enthousiast over het systeem. Na alles technisch en financieel afgekaart te hebben zijn we akkoord gegaan. Wij hebben veel vertrouwen in de expertise van Consolidated en juichen vernieuwende initiatieven zoals deze enorm toe. Met de aanleg van dit Olivijndak willen we ook een positief signaal afgeven aan andere bedrijven in onze omgeving. Voor een woningbouwvereniging als de Alliantie is duurzaam bouwen heel belangrijk, maar natuurlijk spelen de kosten ook een rol. Je moet daar een goede balans in zien te vinden.” DUBBELLAAGS OLIVIJN Op dit moment biedt Consolidated drie manieren aan om Olivijn te verwerken op het dak. Er zijn dakrollen beschikbaar met Olivijnleislag. Ook is het mogelijk om het dak te ballasten met een enkele of dubbele laag Olivijn. Het dubbellaags systeem neemt veruit het meeste CO2

REview 1 2010

op. Momenteel is Daklab druk bezig met het ontwikkelen van nieuwe systemen die met behulp van Olivijn nog meer CO2 opnemen. “Olivijn als ballast toepassen is slechts één van de vele manieren om CO2 te reduceren”, zegt Sebastiaan Messemaker van Daklab. “Wij zijn constant op zoek naar nieuwe duurzame mogelijkheden voor het dak. Op die manier willen we bedrijven helpen om energiezuiniger en schoner te worden.” Omdat ook Consolidated zelf zijn steentje bij wil dragen aan een schonere omgeving is onlangs het dak van de hoofdvestiging in Gorinchem geballast met Olivijn.

Speciale actie CONSOLIDATED PAKT DUURZAAM UIT MET OLIVIJN Met oeverloos praten gaan we de wereld niet redden. Duurzaamheid is voor ons gewoon een kwestie van doen! Daarom geven we 10.000 m2 Olivijndak weg (minimaal 400 m2, maximaal 1.000 m2 per project). ONS VOORSTEL In plaats van grind brengen we het éénlaags Olivijngeballaste systeem aan. U betaalt de prijs van het grind; Consolidated betaalt de meerprijs van het Olivijndak. VOOR MEER INFORMATIE www.consolidated.nl. Belangstelling? Bel 0183 – 643600 of

mail [email protected]. Maar wees er snel bij, want we geven maximaal 10.000 m2 Olivijndak weg en op = op!

13 REview 1 2010

Het LICHT dat altijd brandt Een coating die zichzelf overdag oplaadt met daglicht en zodra de avond valt lichtgevend wordt. Het is déze innovatieve lichtgevende coating die BetonRestore bij het Havenbedrijf Rotterdam heeft aangebracht. En volgens architect Ewoud Netten van PLUS architecten heeft de lichtgevende coating nogal wat voordelen!

In de voormalige machinehal van Havenbedrijf Rotterdam zitten de werkzaamheden er nog maar net op; hier werd in de afgelopen maanden hard gewerkt aan de volledige renovatie van de bedrijfsruimte. De 12.000 m2 grote bedrijfsvloer werd door BetonRestore voorzien van een slijtlaag met daaroverheen een luminiscerende oftewel lichtgevende coating. “Het is de eerste keer in Nederland dat er is gewerkt met deze lichtgevende coating”, zegt de betrokken architect Ewoud Netten van PLUS architecten, het bedrijf dat verantwoordelijk is voor het ontwerp van de bedrijfshal en al twaalf jaar samenwerkt met BetonRestore. “De lichtgevende coating

14

werd al eerder bij booreilanden aangebracht, maar nog nooit in bedrijfsruimtes zoals hier in Rotterdam. De coating is de laatste jaren enorm doorontwikkeld en wij wilden het voor dit project toepassen. Uiteindelijk kwamen we uit bij BetonRestore: zij konden de lichtgevende coating van het merk Signal Delight leveren, iets waar wij al langere tijd naar op zoek waren.” HERINDELING Het ontwerp van PLUS

architecten en de werkzaamheden van BetonRestore hebben gezorgd voor een flinke metamorfose van de voormalige machinehal. Zo is er een kavelstructuur aan-

gebracht voor tientallen bedrijven die zich in deze bedrijfsruimte zullen gaan vestigen. Elke kavel in de bedrijfshal wordt door het bedrijf dat zich er vestigt zelf ingericht en ingevuld. Daarbij werken deze bedrijven nauw samen met de aangrenzende technische Hogeschool: studenten kunnen bij de bedrijven werkervaring opdoen. “Er was een herbestemming voor het gebouw”, vertelt calculator en werkvoorbereider Jurgen de Jong van BetonRestore. “De ruimte moest opnieuw worden ingedeeld. Wij hebben de vloer voorzien van een slijtlaag en een kleurcoating. De grote hal is ingedeeld in verschillende kavels voor de bedrijven; deze hebben wij ingekleurd met een licht-

REview 1 2010

en donkergrijze kleurcoating. Vervolgens zijn de markering van de kavels, de tussenliggende infrastructuur en de bewegwijzering voorzien van een lichtgevende coating.” VERMINDERING CO 2 De keuze voor laatst-

genoemde coating was niet zomaar: Havenbedrijf Rotterdam heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Door te kiezen voor deze coating draagt het bedrijf volgens Netten bij aan duurzaamheid en een reductie van CO2. Doordat het materiaal zichzelf als het ware “oplaadt” met kunst- en daglicht en pas oplicht als het donker wordt, is er in principe minder

kunstlicht nodig. Hierdoor vermindert het gebruik van elektriciteit. De Jong: “Voor de coating gebruiken wij Epoxy als basismateriaal; dit is een sterk bindmiddel voor het gebruik van zwaarbelaste vloeren, zoals hier het geval is. Vervolgens worden aan dit bindmiddel lichtgevende kristallen toegevoegd.” TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN Het resul-

taat is dat, wanneer het donker wordt, de markering nog altijd duidelijk zichtbaar is door de lichtgevende kristallen. Zo worden ondermeer de kavelbelijning, zebrapaden, pictogrammen en de bewegwijzering aangegeven. “Deze lichtgevende coating is

echt de toekomst”, zegt Netten. “Vanuit de overheid wordt er al subsidie op gegeven; het is een duurzaam en CO2 reducerend product. Daarnaast zijn er veel toepassingsmogelijkheden voor de coating, zoals vluchtwegsignalering en de verwerking tot nooduitgangborden bij brand”, vertelt Netten. Op dit moment wordt getest of de coating ook toepasbaar is als officiële vluchtwegsignalering, zoals de nooduitgangen waarvoor tot op heden altijd elektrisch licht werd geëist door de brandweer. “Als dat zo is dan zal dit product een enorme vlucht nemen.”

15 REview 1 2010

Bezoek Consolidated

seminar!

onze specialisten wéten wat er speelt telijk. “Erg duidelijk en overzichdat er zoveel kon op een dak.” Ik wist niet

ht

sen weten éc “Die menaa bben.” r ze het over he w

“Serieuze informatie

, leerzaam Hier heb ik echt . wat

aan.”

Informatie en inspiratie in één dagdeel! / / / / /

Brandend actueel - brandveiligheid op platte daken Groen voor Grind - dé overstap naar groendaken Het platte dak als werkplek - vallen in geen geval Platte daken - ruimte voor duurzame ontwikkelingen Watt op het dak? - energiewinning op platte daken

Meld u gratis aan via www.consolidated.nl 16 REview 1 2010