Erkenningsnummer: P708556

Erkenningsnummer: P708556

www.aquariumzaaknormal.be [email protected]

Openingsuren: woensdag , donderdag en vrijdag van 9.30 tot 12.00 en 13.30 tot 18.30 zaterdag van 9.30 tot 12.30 en 13.30 tot 17.30 maandag, dinsdag en zondag gesloten

WAGTAIL CONTACT Maandblad van de Koninklijke aquarium– en Terrariumvereniging Wagtail Aalst 37ste jaargang

oktober 2015

Voorzitter Patrick Loosveldt Groenselstraat 102 9250 Waasmunster Tel: 09/329 35 64 E-mail: [email protected] Secretaris - Verslaggever Jan Vindevoghel Stropersweg 3 - 9420 BURST tel: 053/41.52.28 E-mail: [email protected] Schatbewaarder Marc Vermaut Molenstraat 105 - 1790 ESSENE Tel: 053/67 21 76 Rek. IBAN BE30 3930 4806 5411 E-mail: [email protected] Materiaalbeheerder + Verantw. tentoonstellingen Tony Dooremont Verenigde Natiesstraat 19 - 9420 Erpe-Mere Tel: 053/83 60 79 E-mail: [email protected] Redactie Pierre Hellebaut Korte Zoutstraat 45 - 9300AALST Tel: 053/21 36 29 E-mail: [email protected] Webadres: http://users.telenet.be/wagtail

Inhoud Verslag

131

Volgende vergadering

135

Aquariumagenda

135

Verslag bondsdag 2015

136

Mariene fauna op 40 jaar bijna gehalveerd

138

Vissen vangen op de makkelijke manier

139

De kweek van de Chinese danio

141

Antenne baarsje/Microgeophagus ramiresi

142

Cleithracara maronii/de sleutelgatcichlide

144

Vergadering iedere derde vrijdag van de maand om 20 uur uitgenomen in juli Lokaal: ‘t Capucientje, 99 Capucienelaan 9300 Aalst

Verslag. Tijdens onze vergadering van vrijdag 19 september 2015 was de opkomst van onze leden ontgoochelend, niettegenstaande de naam van onze spreker. Romain Van Lysebettens is een boeiend spreker die door zijn jarenlange ervaring met talrijke soorten vissen en als redacteur van Aquariumwereld op een kwaliteitsvolle manier over de vissen en onze hobby kan spreken. Zoals aangekondigd behandelt de voordracht met als titel “African beauties” een grote groep vissen die niet in de grote Afrikaanse slenkmeren leven, maar in andere biotopen, zoals rivieren, poelen, beekjes en kratermeren. Deze vissen leven in de rivieren en poelen van West-Afrika, in landen als Liberia, Senegal, Nigeria, Kameroen, Republiek Congo (Brazzaville), de Democratische republiek Congo (vroeger Zaïre) e.a. Van Malebo pool (ten zuiden ervan ligt Kinshasa – ten noorden ligt Brazzaville) tot Boma, de Congolese havenstad aan de Atlantische Oceaan, is de Congostroom 350 km lang maar hij is onbevaarbaar door de talrijke stroomversnellingen en watervallen. Romain heeft dit deel van de Congostroom in zijn jonge jaren bezocht en houdt er goede herinneringen aan over. (Behalve aan het wegennet). De vissen die in dit rivierenstelsel leven hebben zich weten aan te passen aan de verschillende leefomstandigheden. Sommige leven in de stroomversnellingen, andere in de rustige delen van de poelen en de oevers. Hou bij de inrichting van uw aquarium dus rekening met de herkomst van uw vissen. Vissen uit de stroomversnelling zullen zuurstofrijk, klaar en sterk stromend water nodig hebben, evenals enkele platte stenen, waarop ze kunnen uitrusten. Vissen uit de poelen en de beekjes uit het binnenland, waar het water eerder bruin en leemkleurig is, zullen behoefte hebben aan schaduwpartijen. Dus weinig belichting of anders schaduwplanten (drijfplanten) aan het oppervlak. Ook enkele partijen kienhout zijn wenselijk en enkele schuilplaatsen gecreëerd met stenen of met een halve kokosschelp. De pH ligt tussen 4,8 tot 7,6; dH 0,5 tot 3; KH 0,5 tot 2, temperatuur tussen 25 en 32°C. Pelmatochromis. Veel vissen die in deze streken leven behoorden vroeger tot het genus Pelmatochromis. Daar is echter recent door de ichthyologen grote kuis in gehouden en nog slechts drie soorten behoren nu tot dit genus, nl. Pelmatochromis beuttikoferi, een vis uit Senegal en Liberia, die tot 25 cm groot kan worden. Wordt gekenmerkt door een rode keel. P. ocellifer heeft een zwarte vlek in de rugvin en deels op de rug. Leeft in het Congobekken. P. nigrofasciatus die met zijn 12 cm al

131

wat gemakkelijker is voor ons aquarium. Leeft in rivieren in de beide Congo’s. Een constante in de lezing van Romain is dat men deze vissen moet houden in een aangepast aquarium met de bijpassende medebewoners. Dit zal hun gedrag positief beïnvloeden. Barbelen zijn meestal geschikte bijvissen en die komen niet alleen in Azië voor. Barbus holotaenia leeft in de rivieren van Kameroen tot Congo en wordt 12 tot 15 cm groot; is een geschikte bijvis. Ctenopoma nigropannosum, een labyrintvis die 10 cm groot wordt, zou ook kunnen, maar dit is een roofvis. Men moet dus geen jongen verwachten met deze vis er bij. Pelvicachromis. De andere soorten uit het genus Pelmatochromis werden meestal ondergebracht bij het genus Pelvicachromis, die dan in twee groepen zijn ingedeeld. Hoewel de Pelvicachromis in de kustregio’s van WestAfrika leven, zijn het absoluut geen brakwatervissen en toevoeging van zout aan het aquariumwater is dodelijk voor deze vissen. Groep 1 Pelvicachromis kribensis (11 cm), is de vroegere P. pulcher; P. taeniatus (7 cm); P. drachenfelsi; P. subocellatus (5,5 cm); P. roloffi (8cm); P. silviae (4-5cm); Groep 2 P. humilis (12,5 cm); P. rubrolabiatus (6,5 cm), heeft rode lippen; P. signatus (7 – 8 cm). Deze groep zal waarschijnlijk van genus veranderen. Zie http://www.cichlidae.com/species.php?id=2761 voor een lijst van deze vissen met foto. Het zijn vissen met een zeer goede broedzorg, die hun eieren meestal afzetten in een holte. Geef ze een halve kokosnoot om hun eieren in af te zetten. De man bewaakt het territorium, de vrouw het nest met de eitjes of jongen. Eens de jongen uitzwemmen, blijven ze in de buurt van de moeder. Haar buikvinnen veranderen van kleur als er gevaar dreigt voor de jongen, die zich dan plat op de bodem verschuilen en pas weer te voorschijn komen als de buikvinnen van mama opnieuw hun normale kleur tonen. Bij een pH tussen 6,5 en 6,8 is het aantal mannen en vrouwen dat geboren wordt gelijk. Bij een hogere pH worden meer vrouwen geboren. Men kan ze best in een groepje houden in een aquarium van 80 x 50 x 50 cm met 1 man met enkele vrouwtjes en enkele bijvissen. Een schooltje van een tiental Barbus oligolepis vormt een geschikte bijvis of Poropanchax normani (vroeger Aplocheilichthys normani). Deze laatste is een killievis, maar geen seizoensvis. Ook sommige Epiplatys kunnen gemakkelijk samen gehouden worden. P. humilis moet gehouden worden in zacht, licht zuur water. P. rubrolabiatus, gekenmerkt door zijn rode lippen, is niet gemakkelijk te houden en ze zijn gevoelig voor een aantal ziekten. Bij een slechte waterkwaliteit krijgen ze puilogen, wat besmettelijk is voor de vissen van de eigen soort. Ze zijn ook gevoelig 132

voor dikke buiken, door te veel te eten: laat ze een tweetal dagen per week vasten; zorg dat er algen en groenvoer op hun menu staan; vermijd krill en mysis want dergelijk voedsel is dodelijk voor deze vissen. Om de Pelvicachromis goed te houden moet je letten op de waterkwaliteit en – samenstelling. Zorg tevens voor voldoende schuilmogelijkheden. Vermijd stresstoestanden en geef ze medebewoners die niet te actief of te groot zijn. Enig in hun soort. Van een aantal vissen bestaat er slechts 1 soort binnen hun genus. Anomalochromis tomasi: wordt 5 tot 6,5 cm groot. Een speciale eigenschap van deze vissen is dat ze hun eitjes afleggen in een nestje, maar dat ze deze 2 tot 3 maal gaan verplaatsen voordat de eitjes kippen. Enigmatochromis lucanusi is een kleine soort (4,5 cm), die ook in een holte broedt en waar zowel man als vrouw gedurende meerdere weken broedzorg geven. Etia nguti is een muilbroeder met kleine nestjes. Kan tot 15 cm worden; men moet hem niet in een plantenaquarium houden. Kienhout en rotsen vormen een geschikt biotoop. Als bijvis voor deze soorten komt Barbus callipterus in aanmerking. Alcolapia alcalica is een muilbroeder, niet uit West-Afrika, maar uit Kenia en Tanzania. Het is een beschermde vis. Overdag temperaturen tot 30°C maar ’s nachts dalend tot 15 tot 17°C. Thysochromis ansorgii is een substraatbroeder die haar eieren aflegt in grotten of holtes. Leeft per koppel. Het wijfje heeft een zilveren vlekje op de buik. Is een goede vis voor beginners, samen te houden met Pelvicachromis pulcher en Barbus oligolepis. Een minder geschikte vis voor het aquarium is Gnathonemus petersii of de “Olifantvis”. Ze worden groot (20 tot 30 cm), moeten in een groepje van een vijftal dieren gehouden worden in een aquarium van toch minstens 150 cm en eten enkel levend voedsel (wormen, garnaaltjes etc.). De pastelkleuren van Nanochromis. Nanochromis parilus is een kleine vis (4,5 cm) die leeft in de stroomversnellingen van de Congostroom. Heeft een pH nodig van 5 – 5,5, een KH en dH van 0. Dit is een moeilijke watersamenstelling voor planten. Het is een schuwe vis, te houden in een aquarium met rotsen en kienhout, zonder felle belichting. N. nudiceps wordt een beetje groter (7 cm). Gemakkelijk samen te houden met Barbus jae, een zeer snel scholenvisje van nauwelijks 3 cm, en Aplocheilus lineatus, een killievis die zich aan de oppervlakte van het water ophoudt; deze killie is geen seizoensvis. Zeer mooie, niet te grote (5 tot 7 cm) holenbroeders zijn Congochromis squamensis, C. sabinae, C. dimidiatus, die samen zijn te houden met Notobranchius guentheri (een killie, maar echte seizoensvis) en Barbus hulstaerti (4 cm). De eieren van Notobranchius guentheri moeten meerdere weken in een droog substraat bewaard worden.

133

De Hemichromisgroep, de duiveltjes in een wijwatervat. Leven in kleine beekjes met veel plantengroei aan de kant, maar ook in rivieren met rotsen en kienhout. Hemichromis bimaculatus en H. guttatus moeten gehouden worden in een aquarium van minstens 150 cm, goed beplant en met veel schuilmogelijkheden en met scholenvisjes als medebewoners. Kan samen gehouden worden met Arnoldichthys spilopterus ( een Afrikaanse tetrasoort), die een tiental cm groot wordt en Barbus trispilos, een Afrikaanse barbeel die ook rond de 10 cm wordt. Hemichromis cerasogaster met een mooie gele keelvlek wordt ca 9 cm groot. Kweekt gemakkelijk onder goede condities. H. species Guinea 1 en Guinea 2 zijn te mijden: het aquarium moet minstens 250 cm groot zijn. Belangrijk om te onthouden bij deze soorten: Een aquarium van minstens 350 L. Juiste keuze van medebewoners; Ook planten gebruiken bij kleinere soorten; Grote soorten vermijden. Scheidsrechters in het aquarium. Benitochromis en Chromidotilapia: deze vissen gaan als het ware als scheidsrechters optreden als er heibel is in het aquarium tussen andere soorten. Benitochromis zijn muilbroeders maar de eitjes worden eerst afgezet op een steen en pas daarna in de muil genomen. Chromidotilapia zijn open substraatbroeders, die de eieren afzetten op een steen. B. nigrodorsalis wordt 12 tot 15 cm. Speciaal aan deze muilbroeder is dat het wijfje wel eet tijdens de periode dat de jongen in de bek blijven, terwijl andere muilbroeders soms helemaal niet eten zolang de jongen niet vrij zwemmen. Als er gevoederd wordt, gaat het wijfje de jongen aan de man geven, die ze in zijn muil neemt, en gaat dan eten. Als ze voldaan is, neemt ze de jongen opnieuw over van de man, die daarna gaat eten. Bij hogere temperaturen zullen ze meer eitjes afleggen. Een mogelijke bijvis is Pantodon buchholzi , de vlindervis, een oppervlaktevis, die goed kan springen. Het aquarium moet dan ook goed afgedekt zijn. Het is echter een roofvis. B. uformanni laat de planten met rust. B. finleyi is zeer mooi, met blauwe vlek op en rond het kieuwdeksel. C. mrac heeft een pH van 7 tot7,5 nodig. Het is een monogame vis, die de eieren afzet in een holte. Na het uitkomen worden de larven in de muil genomen. Hun naam is afgeleid van de naam van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren (Musée Royal de l’Afrique centrale). C. nana is het kleinere broertje uit de soort (nana = klein). Het is ook een monogame vis. Wordt vervolgd in ons blad van volgende maand.

134

Volgende vergadering. Voor onze ledenvergadering van vrijdag 16 oktober 2015 voorzien we geen spreker. Zoals bij vorige gelegenheden zonder spreker zullen de leden de kans hebben om tijdens een gezellige babbel hun problemen en vragen voor te leggen aan de aanwezigen. Hopelijk maakt u hier talrijk gebruik van en kan tussen pot en pint één en ander verduidelijkt worden.

Aquariumagenda. Op zondag 11 oktober 2015 organiseren de Brugse Aquariumvrienden hun 14 de ruilbeurs in Cultureel centrum “Valkenburg”, Legeweg 83, Sint-Andries-Brugge; open vanaf 10 uur. Op zondag 1 november 2015 organiseert TER een terrariumbeurs in het Citadelpark te Gent, Van Rysselberghedreef 2. Open van 11 tot 16 u. Toegangsprijs 6,00 euro; kinderen tot 5 jaar gratis. Op zondag 8 november 2015 gaat van 10 tot 16 u voor de 22 ste keer de Dag van de Kweekcentrale door in en rond het lokaal van K.A.H.V. De Siervis, Leuven, Kolonel Begaultlaan 15/ 01.21, 3012 Wilsele (Leuven) Op vrijdag 20 november 2015 gaat de jaarlijkse Nacht van de Aquariaan door, een organisatie van BBAT om de aquariumliefhebbers samen te brengen en een aantal onder hen te lauweren. Dit gaat door in de feestzaal Klein Willebroek, Schoolstraat 24, 2830 Klein Willebroek. Deuren open vanaf 19 u. Op 21 en 22 november 2015 gaat Vivarium 2015 door te Nieuwegein, de 7 de editie van deze Vivariumbeurs, in de “Beursfabriek”, Symfonielaan 1 te Nieuwegein (Nl). Meer info op www.vivariumbeurs.nl Op zondag 29 november 2015 organiseert de Vlaamse Terrariumvereniging een grote Reptielen- en Amfibiënbeurs. Dit gaat door in zaal “Ons Huis”, Leo Duboisstraat 24, 9280 Lebbeke van 10 u tot 17 u. Toegangsprijs: 3,00 euro. (www.vlaamseterrariumvereniging.be ) Van 5 tot en met 8 mei 2016 organiseren Discusvrienden vzw en Tanichthys Hasselt tijdens hun 2de Internationaal Aquarium Treffen het 10de Discuskampioenschap, een Vivariumshow en de Europese Guppydoorgang met medewerking van guppyclub.be. Dit gaat door in het ontmoetingscentrum Rapertingen, Luikersteenweg 395, 3500 Hasselt. Dagelijks open van 10 tot 22 u, behalve op zondag van 10 tot 17 u. De Guppydoorgang sluit op zondag om 13 u. Toegangsprijs: 5,00 euro; 2,00 euro korting voor BBAT- en NBATleden. Kinderen tot 12 jaar gratis.

135

Op 22 oktober 2016 organiseert Exotica Roeselare de Bondsdag van BBAT. Wie interesse zou hebben voor beurzen en aquarium- of terrariumactiviteiten in onze buurlanden Duitsland en Nederland kan terecht op de website : http:// www.vivarium.dse.nl/kalender.shtml

Verslag bondsdag 2015. Zoals iedereen weet ging de Bondsdag van BBAT in 2015 door te Leuven, ingericht door de jubilerende vereniging De Siervis Leuven ter gelegenheid van hun tachtigjarig bestaan. Tijdens zijn welkomstwoord gaf de voorzitter van de vereniging Roger Veltens een bondig overzicht van de geschiedenis van zijn vereniging die in 1935 werd opgericht. Daarna heette Burgemeester Louis Tobback de deelnemers aan de Bondsdag welkom in zijn stad Leuven en hij legde in het bijzonder de nadruk op het belang van de contacten tussen de mensen en de uitwisseling van ervaringen die in de verenigingen tot stand kunnen komen. Hij maakte al een afspraak om over 20 jaar opnieuw een tentoonstelling in te richten in de Plantentuin van Leuven. Onze vereniging, K.A.T.V. Wagtail Aalst, die met vier leden deelnam aan de Bondsdag had de eer dat één van onze leden, nl. Ronny Vannerom wiens echtgenote eveneens aanwezig was op deze Bondsdag, door de BBAT was uitgenodigd als voordrachtgever voor de Bondsdag. Ronny had het tijdens zijn voordracht over de “Goodeïden”, de goden onder de levendbarenden, zoals hij ze aanduidt. De goodeïden zijn echte levendbarenden, die, anders dan bij de ei-levendbarenden zoals de guppen, levende jongen ter wereld brengen. De jongen zijn allemaal met een navelstreng – het trophotaenia, dat slechts 2 tot 3 mm lang is - met het moederlichaam verbonden. Langs deze navelstreng ontvangen de jongen voedingstoffen tijdens de zwangerschap. Wellicht de best bekende vis die tot deze familie behoort , is de Ameca splendens. De familie der Goodeïden is onderverdeeld in twee subfamilies: 1 De Empetrichyinae, een kleine familie bestaande uit 2 soorten (Crenichthys en Empetrichthys), die endemisch zijn voor Noord-Amerika, o.a. Empetrichthys latos uit de Pahrump Valley. Dit is een soort die extreme levensomstandigheden kan verdragen, gaande van koud water tot water dat 30° tot 40°C warm is en dat tot vijf maal zouter kan zijn dan oceaanwater. Maar de Empetrichyinae zijn geen levendbarenden. 2 De Goodeinae, die ongeveer 41 soorten bevatten die endemisch zijn voor een beperkt gebied in de bergstreken van Mexico. Dit zijn allemaal levendbarenden met interne bevruchting. De Goodeïnae vrouwen moeten voor elke zwangerschap opnieuw bevrucht worden, 136

wat verschilt van bijv. de guppen, waar het vrouwtje het sperma kan in voorraad houden voor latere bevruchtingen zonder tussenkomst van een man. Ze brengen maximum 20 jongen voort, doch meestal slechts 5 tot 10. De ideale temperatuur om te kweken ligt tussen 19° en 23°C. Bij een te lage of een te hoge temperatuur stopt de voortplanting. Er is een interval van 48 tot 60 dagen tussen de verschillende bevruchtingen en geboorten. Ideaal is om na elke geboorte een rustperiode in te lassen met lagere temperaturen. De kleinere soorten, die 4 tot 5 cm groot worden kunnen vier jaar oud worden. Grotere soorten leven 7 tot 10 jaar. Ze groeien snel en verouderen snel. Gaan de Goodeïden overleven? Sinds 2011 zijn er zijn reeds vijf soorten uitgestorven. Bij de laatste controle uit 2014 zijn er maar liefst 21 soorten omschreven als levensbedreigd. In de originele habitats van deze Goodeiden zijn er maar liefst 81% van de plaatsen waar een of andere soort is verdwenen. Zelfs op 74 locaties was er geen sprake meer van water . De bedreiging komt door het uitzetten van Tilapia als voedsel voor de mens, door milieuvervuiling , de opwarming van de aarde en door vermindering van het waterniveau door de toename van de bevolking en de industrie voor de productie van koffie en bananen. Ze leven in verschillende habitats: kleine plassen; overstromingsgebieden; meren en sommige soorten in rivieren met watervallen. Er is hoop tot verbetering door de oprichting van de Fish Ark in Mexico in 1995. Deze organisatie wil bijdragen tot de studie van de Goodeïdae, tot de verbetering of bewaring van hun biotoop en tot het gericht kweken van bedreigde soorten om ze eventueel opnieuw te kunnen uitzetten in de natuur. Sinds de oprichting van een labo voor onderzoek -behoud voor Goodeiden ( Morelia, Mexico ) wordt sinds 1998 elke Goodeïdensoort ook beschermd en verder gekweekt tot behoud van deze bedreigde vissoort. Door de sponsering van verschillende clubs over heel de wereld kan dit project nu al bijna 20 jaar verder ontwikkelen. Een van de organisaties die deze verdere ontwikkelingen verzorgen, is de Goodeid working group . GWG die in 2009 in Stockholm (Denemarken) werd opgericht als een internationale non-profit organisatie, wil bijdragen tot de kwaliteitsvolle kweek van Goodeïden in gevangenschap. In een honderdtal landen zijn ca 200 kwekers aangesloten die gegevens uitwisselen over de soorten waar ze mee kweken en die ook hun overschotten uitwisselen om zo inteelt te vermijden. De hoofdzetel van deze groep is terug te vinden in Het Haus des Meeres (www.haus-des-meeres.at ), een dierentuin in Wenen. deze draagt in belangrijke mate bij tot de studie van deze bedreigde diersoorten. Ronny is ook aangesloten bij deze werkgroep en heeft verschillende soorten Goodeïden waar hij mee kweekt. (Zie ook: http://www.goodeidworkinggroup.com/about-us ). Na deze voordracht volgde een kleine pauze en toen de deelnemers aan het alterna137

tief programma terug in de zaal waren, begon het officiële deel van de Bondsdag. Eerst gaf Willy Luts, de secretaris van BBAT, de uitslag van de “Ereprijs René Wouters”, dit is de prijs die wordt uitgereikt op basis van de evaluaties tijdens de voorbije drie jaar van de sprekers die voordrachten geven in de verenigingen. Om te kunnen deelnemen moet een spreker gedurende deze drie jaar minstens vijf evaluatieformulieren op zijn naam hebben. Ons lid Ronny werd voor deze prijs met 1,5 punt gevloerd door Romain Van Lysebettens, die deze ereprijs ontving. Daarna deelde Freddy Haerens, hoofdredacteur van Aquariumwereld, mee dat de Orandaprijs 2014 werd gewonnen door Eddy Van Voorden met zijn artikel “Sierguppen kweken: de wijfjeskeuze is het halve werk”. Freddy reikte ook postuum de BBAT-award uit aan Erik Vansteenkiste, voor zijn jarenlange medewerking als lid van de redactieraad van Aquariumwereld en voor zijn onverdroten inzet voor alle aspecten die verband houden met onze hobby, o.a. de uitgave van de voedselgids. Eddy Selderslaghs, voorzitter van BBAT, overhandigde de Zilveren en Gouden Palm van BBAT aan enkele verdienstelijke leden van de jubilerende club, De Siervis uit Leuven en aan Frieda en Marguerite van de Aquarianen Gent. Mieke Van Der Straeten werd eveneens gehuldigd als enige deelneemster die slaagde in het examen van keurmeester. Als club met de grootste ledenwinst in 2014 (+ 21 leden)werd Betta Buggenhout gehuldigd. Voor de titel van “Club van het jaar 2014” was Tanichthys Hasselt buitengewoon; Betta Buggenhout strandde op de derde plaats met 5319 punten, terwijl de Minor Rupel Vaartland 5744 punten behaalde. Maar Tanichthys Hasselt veroverde de wisselbeker met 7088 punten. De organisatie van de Bondsdag in 2014 door deze vereniging zal hier een grote rol in gespeeld hebben, natuurlijk. Tot slot werd ons meegedeeld dat de Bondsdag in 2016 wordt ingericht door Exotica Roeselare. Na de maaltijd gingen we met zijn allen naar de Plantentuin van Leuven voor een bezoek aan de Nationale tentoonstelling, waar onze club met vier aquaria aan deelnam. Het was een gevarieerde mooie tentoonstelling.

Mariene fauna op veertig jaar bijna gehalveerd In De Standaard on-line van 16 september 2015 lazen we volgend bericht:

Op veertig jaar tijd zijn in onze oceanen de populaties van 1.234 onderzochte soorten mariene fauna (zeezoogdieren, vogels, reptielen en vis) met ge138

middeld 49 procent achteruitgegaan. Het ‘Living Blue Planet’-rapport van het WWF en de Zoological Society of London (ZSL) spreekt over een bedreiging van de voedselvoorziening, vooral dan in ontwikkelinglanden. Dat is een staal die twee maal zo groot is als bij studies uit het verleden’, zegt Maro Lambertini (WWF). ‘Onderzoek in dit rapport toont aan dat soorten die essentieel zijn voor commerciële en ambachtelijke visserij, en dus ook voor de mondiale voedselvoorziening, de grootste achteruitgang kennen. Voor populaire vissoorten, waaronder tonijn, makreel en bonito, is het cijfer ronduit dramatisch: een achteruitgang van 74 procent tussen 1974 en 2010.’ Het rapport geeft een ontstellende staat van zeeën en oceanen, zegt WWF. ‘Op één generatie hebben menselijke activiteiten de oceaan erg beschadigd door sneller vis te vangen dan ze kan produceren en tegelijk haar kraamkamers te vernietigen. Er zijn grondige wijzigingen nodig in ons gedrag om de rijkdom van de zee te bewaren voor toekomstige generaties.’ Naast de crisis van de vispopulatie wijst het rapport ook op een sterke achteruitgang bij koraalriffen, mangrovewouden en zeegrassen, cruciaal voor vele vissoorten als voedselbron en kraamkamer. De negatieve impact wordt bovendien nog eens verergerd door stijgende temperaturen en een zuurdere oceaan door opname van CO2 in het water.

Vissen vangen op de makkelijke manier Door Lois and Max Gallade Vertaling J De Lange

Ik wil graag een oude vis vang truck opnieuw voorstellen voor al diegenen die problemen hebben met het vangen van jongen of volwassen vissen uit een zwaar beplant aquarium: De oude waterfles methode! Neem een oude plastic waterfles en snij de top eraf net op het punt waar hij op zijn breedst is, het afgesneden gedeelte moet lijken op een trechter. Bewerk de trechter nu zo dat hij netjes in het overgebleven stuk fles past. Draai de trechter om en plaats hem in het bodem gedeelte. Boor nu een klein gaatje in het bodem gedeelte (11.5mm), om lucht te laten ontsnappen als de val in het water ligt. Plaats de val in het water en laat hem vollopen. Doe wat van het favoriete voedsel van je vissen in de val. Levend voer als baby artemia of witte mug werken het beste omdat de beweging van het voer de aandacht trekt van de vissen. Je kunt de val op de bodem plaatsen om vissen te vangen die op de bodem zwemmen of op een stuk hout, planten etc om de bewoners van de middenlaag te vangen. Ik adviseer de vissen in ieder geval een dag niet te voeren voordat je probeert ze te vangen. Naar mijn mening is deze methode minder stressvol dan achter ze aan te gaan met een netje. Ik kan op deze manier een hele school hongerige jonge Apistogramma’s

139

uit een zwaar beplant aquarium vangen in slechts 15 minuten. Ik laat mijn Apisto jongen bij de ouders totdat ze de leeftijd bereiken wat mijn vrouw omschrijft als “De tiener fase”. Dat is wanneer ze wat baldadiger worden en de ouders ze beginnen weg te jagen. Rond die tijd zijn de 60 dagen oud en is het tijd om de oude water fles tevoorschijn te halen. Let op: Wees voorzichtig als je de val opent, zeker wanneer je jongen hebt gevangen. Zorg ervoor dat er geen jongen tussen de trechter en het bodem deel van de fles kunnen komen. Per ongeluk heb ik zo 2 Apistogramma eunotus jongen vermoord. Dat gebeurd me niet meer. Ik wacht gewoon totdat je jongen rustig op de bodem zitten. Hun natuurlijke reactie laat ze proberen naar de bodem van de fles te ontsnappen. De jongen gingen regelrecht mijn 300 liter aquarium in. Het werkt ook zeer goed bij volwassen Apistogramma’s. Ik moest vanmorgen een mannelijke Apistogramma agassizi vangen om ruimte te maken voor nieuwe vissen. Ik stopte gewoon wat bevroren artemia in de val en plaatste deze recht voor zijn territorium. Het duurde slechts lang genoeg om mijn kopje koffie te drinken en ik had hem al gevangen, tesamen met een Apistogramma bitaeniata vrouwtje. Helaas, hij ontsnapte uit de val toen ik probeerde het Apistogramma bitaeniata vrouwtje te bevrijden en kon ik dus weer overnieuw beginnen. Uiteraard was hij behoorlijk bang geworden en liet zich het eerste half uur niet meer zien. Ik liet de val gewoon staan terwijl ik me klaarmaakte om naar mijn werk te gaan en voila! Ik had hem opnieuw gevangen. Tot zover de Apistogramma herrinneringen. Het duurde minder dan een minuut omd deze 2 jonge Apistogramma nijsseni te vangen met de eigengemaakte visval. Leer het gedrag van je vissen en hun favoriete plekje om rond te hangen door simpelweg een paar minuten per dag naar ze te kijken. Ik garandeer je dat je elke vis in het aquarium met deze methode kan vangen. Als je liever werkt met een drijvende val kun je dobbers en loodjes gebruiken om hem te laten drijven op elke gewenste hoogte. Je kunt experimenteren met verschillende fles groottes en flesopeningen, afhankelijk van de maat van de vis die je wil vangen.

140

De kweek van de Chinese Danio Tanichthys albonubes - Chinese Danio Door Ron Finlayson

Tanichthys albonubes, in het Nederlands ook wel Chinese Danio genoemd. Deze soort, slechts 4 centimeter lang, wordt tegenwoordig door veel aquarianen over het hoofd gezien. Het is een veel voorkomende soort in de hobby (daar waar toegestaan) maar wordt niet erg hoog aangeslagen, eerder wordt hij gerekend tot de huis, tuin en keuken soorten. Nou, dat is het dus niet! De eerste Chinese Danio’s die ik sinds mijn kindertijd heb aangeschaft, kocht ik ongeveer 3 jaar geleden. Ik had net een badkuip neergezet vlak bij mijn zomer keuken (tevens mijn eerste poging tot water tuinieren) en was op zoek naar een goedkoop visje die bestand was tegen grote schommelingen in water condities en dat werd de Tanichthys albonubes. Tja, je raadt het al, op het moment dat je iets wil, heeft niemand het! Een heel aantal telefoontjes naar aquariumwinkels later had ik er toch een paar gevonden, slechts 70 kilometer verder. Dus op weg om mijn vissen te halen, 12 stuks volwassen Chinese Danio’s, die er vaal grijs met wat roze uitzagen, helemaal verbleekt, net als zoveel vissen die je koopt als ze nog niet helemaal geacclimatiseerd zijn aan de watersamenstelling in de winkel en nog onder de stress zitten. Ik nam mijn aanwinsten mee en introduceerde ze direct in hun nieuwe woning, ongeveer 400 liter water in een soort badkuip, onder wat eikenbomen, naast mijn zomer keuken en onder de afvoer van een dakgoot. Het is dus geen high tech opstelling! Tot mijn grote verrassing overleefden de vissen niet alleen, maar ze deden het ook nog eens zeer goed en zorgden voor nakomelingen. De oorspronkelijke volwassen vissen veranderden in grote volgroeide exemplaren die bazig rondzwommen, altijd gretig om wat te eten en met hun vinnen te pronken. Dit is een erg actieve soort, mannen zijn elkaar constant aan het uitdagen met hun vinnen zo stijf uitgespreid dat je bijna denkt dat ze op die manier vastgezet zijn. En de kleur!!! Wat nou standaard, geen bijzonderheden, huis- tuin- en keuken soort die we vaak zien Chinese Danio. Wat zou je zeggen van een vis die een donker chocolade bruin lichaam heeft met een romig witte streep over het midden van het lichaam met hetzelfde romig wit op de tippen van de vinnen en een heldere rode kleur in de vinnen die prachtig contrast geeft met het chocolade bruin en wit van het lichaam! En deze vis stuitert continu rond en laat elke vierkante centimeter van zichzelf zien. Man, daar kan echt niets

141

tegen op! Tegen het einde van de zomer, en ik praat nu over midden oktober, moest ik mijn vissen naar binnen halen. Dit was nadat een aantal vrienden van mijn dochter er al een paar hadden uitgevangen om mee naar huis te nemen. Ik schat dat we daarna nog driehonderd vissen uitvingen, variërend van pas uitgekomen jong tot halfwas en volwassen dieren. Er werden nog veel meer vissen weggegeven en de rest werd verplaatst naar plastic bakken in mijn tot plantenkas omgebouwde kelder (dat is een heel ander verhaal, vraag dat maar aan mijn vrouw) samen met de aquarium planten tot het nieuwe seizoen. Deze vissen planten zich zelfs in deze plastic bakken voort en tot op de dag van vandaag heb ik nog steeds nakomelingen van die oorspronkelijke groep vissen in dezelfde plastic bakken in de kelder. De reden voor dit artikel is dat ik wil benadrukken dat de Tanichthys albonubes een fantastisch visje is en zeker de moeite waard om te houden. Ze zijn leuk om naar te kijken en heel mooi gekleurd. Als je de kans krijgt en het is in jouw land legaal, probeer ze eens zou ik zeggen en ik garandeer je dat je niet wordt teleurgesteld. Auteur: Ron Finlayson Bron: www.aquarticles.com Vertaling: J. de Lange

Antennebaarsje / Microgeophagus ramirezi Maroni Maaseik

Myers & Harry, 1948 Antennebaarsje, ramirezi, papegaaicichlide Synoniemen Apistogramma ramirezi, Papiliochromis ramirezi. Voorkomen Westelijk Venezuela, Colombia. Zeer veel nagekweekt. Soms worden daarbij degeneratieverschijnselen

142

vastgesteld: dwerggroei, verbleekte kleuren. Eerste import 1948. Geslachtsonderscheid/ lengte De geslachten zijn goed te onderscheiden: bij vrouwtjes verschijnt kort voor het afzetten een korte legbuis en een roodkleuring op de buik, bij mannetjes zijn de voorste twee rugvinstralen sterk verlengd. Lengte: tot 7 cm. Gedrag Antennebaarsjes leven paarsgewijze en zijn verdraagzaam ten opzichte van elkaar en andere vissen. Beide ouders verzorgen het jongbroed, zonder specifieke rolverdeling daarbij. Zwemhoogte in het aquarium: midden en bodem. Aquariumeisen Aquariuminrichting met verschillende dichte plantengroepen, vrije zwemruimten en schuilmogelijkheden (holen). Temperatuur 22 – 26º C; aanbevolen minimum aquariumlengte: 50 cm. Kweek Voor kweek zijn hogere temperaturen nodig: 26 – 27º C. Het water moet zacht-zuur zijn, maximaal 10º dGH, maar beter is 3º dGH en pH 6,5-7,0. Het is aan te bevelen te filteren over turf of om wat turfextract aan het water toe te voegen. De 150 tot 200 eieren worden vaak op stenen afgezet. De jongen zijn goed op te kweken met pekelkreeftjes. Voer Antennebaarsjes zijn makkelijke eters, ze eten graag levend voer, maar ook diepvries- en vlokkenvoer. Geschikt voor Antennebaarsjes zijn vissen voor gevorderde liefhebbers. Bijzonderheden Antennebaarsjes zijn uiterst gevoelig voor chemicaliën in het water (voorzichtig met waterwisselingen), overzetten naar andere aquaria en voor vistuberculose. Met een levensverwachting van twee tot drie jaar worden ze niet erg oud. Gebaseerd op Mergus Aquarien Atlas 1983/1984

143

Cleithracara Maronii, De Sleutelgatcichlide Bron: Maandblad van Ons Natuurgenot, Gouda

Wetenschappers hebben nog niet lang geleden de naam gewijzigd in Cleithracara maronii. Bij de oudere liefhebbers is hij beter bekend als de Aequidens maronii. De herkomst van deze Sleutelgatcichlide, zoals de Nederlandse naam luidt, ligt in Zuid Amerika en dan met name Guyana, Barinastroom, de Ouanarystroom en de Orinoco delta. Het is een van de vreedzaamste cichliden die altijd per paar gehouden moet worden. Hij kan heel eenvoudig gehouden worden met andere vreedzame vissen, zoals de Pterophyllum eimekei.

Zijn naam verraadt ook meteen zijn uiterlijk. Deze vis, die maximaal 15 cm. lang wordt, heeft een zwarte streep door het oog en een zwarte vlek op het achterlichaam. Die laatste vlek is dan het zogenaamde “sleutelgat”. In de natuur komen ze voor in heldere rivieren die vrij schaars begroeid zijn en met veel hout. We kunnen het aquarium dan ook het beste inrichten met stenen, kienhout en wortels die allen dienen als schuilplaats. Iets wat deze Cichlide graag heeft omdat ze nogal schrikachtig kunnen zijn. Verder kunnen wat hardbladerige planten, zoals bijvoorbeeld grote Echinodorussen als dekoratie worden geplaatst. Deze vis heeft wel behoefte aan voldoende zwemruimte. Minimale lengte van het aquarium dient 140 cm. te zijn. Wat heel erg fijn is, dat dit een Cichlide is die de bodem met rust laat. Dus geen gewoel wat een hoop “stof” in het water brengt. De Cleithracara maronii gedraagt zich erg rustig en zal niet gauw een andere vis iets aan doen. Ze gaan rustig hun gangetje en blijven vaak in de buurt van hun soortgenoten. Anders is het als ze jongen hebben. Dan willen ze duidelijk ruimte om hun heen hebben en schuwen het zelfs niet om vissen die vele malen groter zijn dan zijzelf aan te vallen als deze te dicht in de buurt komen. Het zijn geen kieskeurige maar wel grote eters. Het liefst eten ze levend voer in al 144

zijn vormen waaronder. Zwarte, witte en rode muggenlarven, artemia, watervlooien maar ook droogvoer wordt graag genomen. Diepvriesvoer is natuurlijk ook een waardige vervanger. Het kweken met de Sleutelgat Cichlide is niet zo heel erg moeilijk. Maar om te beginnen moeten we natuurlijk zeker zijn van het bezit van een vrouwtje en een mannetje. Het onderscheid in de seksen is eigenlijk pas op een wat latere leeftijd te zien. Het mannetje krijgt dan een meer langwerpige rugvin en het vrouwtje heeft vaak bij de staartwortel een licht vlekje en heeft een ronder lopende rugvin. Als we zeker zijn van het feit dat we verschillende seksen hebben, dan is het het beste om met een stuk of vier vissen te beginnen. Daar vormt vanzelf na verloop van tijd een koppel uit. Als ze het naar hun zin hebben door ze in lichtzuur, zacht water te houden en ze te voorzien van voldoende schuilplaatsen en een platte steen, dan kan je een hoop nakweek verwachten. Het vrouwtje kan wel tot zo’n 400 eitjes leggen, die ze afzet op een steen. Eerst wordt deze steen door de beide ouders uitgebreid gepoetst waarna de eitjes er op gelegd kunnen worden. Na een dag of 3 tot 5 komen de eitjes uit. Als voedsel moeten de kleintjes van massa pas uitgekomen artemia naupliën worden voorzien wat na verloop van tijd vervangen kan gaan worden door bijvoorbeeld Cyclops. De jongen worden soms tot wel 6 maanden lang door beide ouders verzorgd.

145

Eurotuin Deinze: Gaversesteenweg 222 - 9800 Deinze Eurotuin Merelbeke: Fraterstraat 111 - 9820 Merelbeke Eurotuin Ophasselt: Brambroek 27a - 9500 Geraardsbergen Eurotuin Roeselare: Brugsesteenweg 387b - 8800 Roeselare Open maandag t.e.m. zondag van 9 tot 18.30 uur Dinsdag gesloten l www.eurotuin.be volg ons op