enkele vragen aan carolyn jess-cooke
Wanneer wist je dat je schrijfster wilde worden? Ik geloof niet dat ik ooit bewust heb besloten dat ik schrijfster wilde worden, ik weet alleen dat ik gewoon móést schrijven. Ik herinner me een logeerpartij bij mijn opa en oma toen ik tien was en ik de hele vakantie op een oude schrijfmachine zat te rammelen, vastbesloten om mijn roman te voltooien voordat school weer zou beginnen. Ik groeide op in een gevaarlijke wijk in Belfast, in een roerige tijd en een gewelddadig gezin, en dit was mijn manier om me staande te houden onder die omstandigheden. Je hebt al jong een gezin. Hoe combineer je het moederschap met het schrijverschap? Dat is een kwestie van jongleren. Ik probeer op de allereerste plaats moeder te zijn en daarna pas de rest, maar er is nogal veel wat onder ‘de rest’ valt en dat maakt het lastig om tijd te vinden om te schrijven, vooral omdat mijn kinderen nog zo klein zijn. Ik moet vaak kiezen tussen schrijven en slapen... Aan de andere kant schrijf ik al jaren, en ook voordat ik kinderen had was er van alles te doen. Tijdens mijn studie had ik diverse baantjes, dus ik weet niet beter of het kost moeite om tijd vrij te maken om te schrijven. Ik schrijf meestal als de kinderen slapen, wat betekent dat ik nooit weet waar mensen het over hebben als het over tvprogramma’s gaat, bijvoorbeeld. Er slingeren aantekenboekjes door het hele huis, in de auto en in mijn tas, en ik heb de ge3
awb_orlando_dagboek_ve_beschermengel_140x215_O+-katern aang.indd
3
22-03-11
14:41
woonte om complete gesprekken uit te bannen en intussen op personages en plots te broeden... Hoe is je carrière precies verlopen, vanaf het schrijven van je debuut tot het zoeken naar een agent en het vinden van een uitgever? Dat is allemaal razendsnel gegaan. Nadat ik het jarenlang had geprobeerd en zo vaak ben afgewezen dat ik er bijna niet meer in geloofde, werd ik plotseling benaderd door een belangrijke agent en kreeg ik een contract voor een roman die ik nog maar net had voltooid. Het ene moment zei ik tegen mijn moeder dat ik een idee in mijn hoofd had voor een boek en het volgende moment werd het wereldwijd uitgegeven… Ze dacht dat ik haar in de maling nam. In een hectische periode in mijn leven werd ik ’s morgens wakker met een idee in mijn hoofd voor een boek over een vrouw die haar eigen beschermengel wordt. Engelen boeien me mateloos, ik geloof in engelen en ben nieuwsgierig naar ze, en ik vroeg me af wat er zou gebeuren als je plotseling getuige zou zijn van je keuzes in het leven, als je je gedrag zou kunnen bezien vanuit het oogpunt van een engel: zou je dan proberen om alles te veranderen? Wat zou ik zelf doen in dat geval? Toen we het bericht kregen dat mijn stiefbroer tijdens de missie in Afghanistan was omgekomen, met alle verdriet en aandacht van de media die deze tragedie met zich meebracht, kwamen mijn prioriteiten anders te liggen. Hoewel ik geen idee had of het boek ooit uitgegeven zou worden en of zoveel werk ooit de moeite waard zou zijn, móést ik al die ideeën waardoor ik werd gekweld op papier zetten. Ik nam het eerste hoofdstuk mee naar een bijeenkomst van New Writing North in Londen, in juli 2009, waar een groep gelauwerde schrijvers uit het noordoosten van Engeland in contact werd gebracht met agenten, redacteuren en uitgevers. Daar maakte ik kennis met Madeleine Buston van het Darley Anderson Agency. Zij las de eerste vijftig bladzijden 4
awb_orlando_dagboek_ve_beschermengel_140x215_O+-katern aang.indd
4
22-03-11
14:41
van de roman en vroeg diezelfde avond nog om de rest. Twee weken later nam ze me onder haar hoede. Een maand later had ik een contract van een uitgever. Dagboek van een beschermengel is gebaseerd op een stevige thematiek. Hoe kwam je bij deze sterke thema’s en waarom heb je ervoor gekozen om ze op deze manier naar voren te brengen? Ik geloof dat het thema ‘spijt’ sterk te maken heeft met de periode waarin ik het idee voor het boek kreeg. Dat was kort na de dood van mijn stiefbroer, waardoor ook het gemis van mijn overleden oma en de zelfmoord van mijn vader weer boven kwamen. Ik besefte dat er veel waarheid schuilt in het aloude cliché ‘het leven is maar kort’. Ik wilde niet dat ik overal spijt van zou hebben als ik oud ben en terugkijk op mijn leven. Daarbij wilde ik graag onderzoeken hoe je spijt kunt overwinnen, hoe er ook uit slechte keuzes iets goeds kan voortkomen. Het is een verhaal vol verdriet en somberheid, vooral wat betreft de jeugd van Margot en Theo. Hoe ben je erin geslaagd om de somberheid te verlichten met aspecten van hoop en licht? Dat was een van de doelen van mijn onderzoek naar het overwinnen van spijt. Ik wilde uitzoeken hoe mensen met een moeilijke start in hun leven, wier eigen keuzes vaak in het teken staan van hun duistere ervaringen, de zaken ten goede kunnen keren door hun eigen lot in handen te nemen. Het was noodzakelijk om de tocht van de duisternis naar het licht helemaal uit te werken om de hoop te kunnen belichten. Waar komen je personages vandaan en hoe ontwikkelen ze zich? Ik heb ooit ergens gelezen dat Harry Potter pardoes het hoofd van J.K. Rowling binnenwandelde, kant en klaar en met naam 5
awb_orlando_dagboek_ve_beschermengel_140x215_O+-katern aang.indd
5
22-03-11
14:41
en al. Zo is Margot Delacroix in het mijne opgedoken. Eerst dacht ik dat ze Helacroix heette, maar ik begreep al gauw dat ik niet goed had geluisterd. Het was Delacroix. Zo ging het met alle personages in dit boek. Ik zou ze meteen herkennen als ik ze op straat tegenkwam. Je verhaal speelt zich deels in de spirituele wereld en deels in de mensenwereld af. Hoe ben je erin geslaagd om de twee te combineren? Het was niet mijn bedoeling om een spiritueel verhaal te schrijven, maar achteraf bekeken bezat alles wat ik vroeger schreef, zelfs als kind al, een bovennatuurlijke, spirituele gevoeligheid. De spirituele wereld fascineert me en dat geldt vooral voor alles wat we niet kunnen zien. Ik vind het een wonderlijk idee dat de wetenschap slechts enkele generaties geleden nog meende dat er slechts één sterrenstelsel was in plaats van miljarden. Ik ben vooral geïnteresseerd in de waarheid van het mens-zijn, de betekenis daarvan, en volgens mij wordt deze waarheid toegankelijker als we ernaar kijken door een niet-menselijke, ietwat ongebruikelijke lens. Had je een bepaald publiek in gedachten tijdens het schrijven van dit boek? Ik vind het heel belangrijk om rekening te houden met mensen die de dingen waarover ik schrijf aan den lijve hebben ondervonden, zoals het verlies van een dierbare, kindermishandeling en verwaarlozing en zoals in het geval van Margot en Toby de ervaring van een kind dat beschuldigd wordt van moord. Vooral voor deze situaties zorgde ik ervoor dat ik nooit iets schreef dat niet goed voelde, om te voorkomen dat ik iemand met dergelijke ervaringen zou kwetsen of afstoten.
6
awb_orlando_dagboek_ve_beschermengel_140x215_O+-katern aang.indd
6
22-03-11
14:41
Wat wordt je volgende project? Ik werk momenteel aan mijn tweede boek, A Very Human Thing, waarin ik opnieuw een blik werp op het mens-zijn door dieper in te gaan op de relatie tussen de spirituele en de stoffelijke wereld. Door wie of wat ben je als schrijfster beïnvloed? Daarmee bedoel ik eigentijdse schrijvers, klassieke schrijvers of dichters, bepaalde boeken die je hebt gelezen, mensen die je hebt ontmoet of die je inspireren... Ik word altijd geïnspireerd door schrijvers, met name door Sharon Olds, Sylvia Plath en Mary Oliver, wier gedichten verder reiken dan de bladzijde zelf en die een bijzonder gevoel van de betekenis van het leven bij me opwekken. Ik heb Grieks en Latijn gehad op school en mijn liefde voor het schrijven is voor een belangrijk deel bepaald door Vergilius, Homerus en Catullus. Mark Haddon en zijn humor, evenals de dichter Luke Kennard zijn recentere voorbeelden van mensen die me inspireren, net als Audrey Niffenegger, Jodi Picoult, Liz Jensen en Alice Sebold. Van alle schrijfcursussen die ik heb gevolgd en de boeken die ik erover heb gelezen, zijn Stephen Kings On Writing en Julia Camerons The Artists Way essentieel geweest voor mijn manier en aanpak van het schrijven. Daarnaast word ik zeer geïnspireerd door uiteenlopende musici en componisten, onder wie Rachmaninoff, Debussy, Karl Jenkins, Coldplay, Tori Amos, Philip Glass en Michael Nymann.
7
awb_orlando_dagboek_ve_beschermengel_140x215_O+-katern aang.indd
7
22-03-11
14:41
