EINDVERSLAG NATUUR EN THEATER PROJECT n BRIES OP SCHOOL EDITIE 2015 DOOR: JOKE OLTHAAR EN BART VAN LIESHOUT

EINDVERSLAG NATUUR EN THEATER PROJECT ’n BRIES OP SCHOOL EDITIE 2015 DOOR: JOKE OLTHAAR EN BART VAN LIESHOUT

Stichting ’n Bries In 2015 organiseert stichting ’n Bries voor 17 scholen Putsebocht 58a uit Rotterdam een natuurvoorstelling op eiland Van Tel 06-‐14980436 Brienenoord met aansluitend een workshop www.nbries.nl natuurbeleving voor de groepen 4, 5 en 6 van het primair onderwijs.

[Eindverslag ’n Bries op school, editie 2015

Pagina 1

Voorwoord. Wij willen de volgende organisaties/instellingen in het bijzonder bedanken voor hun financiële steun in 2015:

steunfonds Jeugdbescherming Rotterdam

Stichting Swart van Essen

Eindverslag ’n Bries op school, seizoen 2015

Pagina 2

Inleiding. Ook dit seizoen (2015) heeft ’n Bries weer mooie resultaten geboekt. Met 15 vrijwilligers en 7 betaalde freelance medewerkers is het ons weer gelukt een mooi programma aan te bieden aan zo’n 1200 Rotterdamse kinderen. Een aantal ontwikkelingen hebben hiertoe bijgedragen. Allereerst dankzij de geweldige bijdrage van alle fondsen waardoor het project financieel gedragen kan worden. Daarnaast hebben we ook steun gekregen van: ‘ vrienden van ’n Bries’. Het programma valt en staat natuurlijk bij de kwaliteit van het programma. In ons geval betekent dit de voorstelling en de workshops. We hebben directie en leerkrachten van scholen die meededen geïnterviewd en de resultaten voor u weergegeven in hoofdstuk twee. Al enkele jaren achter elkaar kregen we van scholen te horen dat zij behoefte hadden aan een afsluiting les op school. Afgelopen seizoen hebben we z’n les ontwikkeld en aan een aantal scholen aangeboden. Daarvan maakten wij verslag dat we u graag willen laten lezen. Vervolgens zullen wij u een inkijk in de organisatie van de stichting geven. Daarbij komt het bestuur, de publiciteit en de begeleiding van vrijwilligers en vakkrachten aan bod. Het laatste hoofdstuk zal gaan over de kwaliteit van het werk. Alle positieve en aandachtspunten zullen aan bod komen. Wij hopen u met dit verslag een beter beeld te geven van onze praktijk van werken en alle, daarmee samenhangende, uitdagingen die wij aangrepen. Wij wensen u veel leesplezier. Het bestuur.

(Actrice Joke Olthaar , vertelt vanuit haar personage als stewardess over het eiland Van Brienenoord aan de hand van de plattegrond)


Pagina 3

HOOFDSTUK 1 HET PROGRAMMA 1. 0 Doelen De algemene doelstelling (overgenomen uit het plan editie 2015) -

Algemene doelstelling

1. Het versterken van theater- en natuurbeleving bij stadskinderen van het primaire onderwijs. 2. Het stimuleren van cultuurparticipatie in de vorm van locatie theater. 3. Het verbreden van de waarneming en het referentiekader van het kind.

(pijlen die verwijzen naar de vier verschillende routes die kinderen, na afloop van de voorstelling, gaan lopen) 1. 1 Toelichting en terugkoppeling op de algemene doelstelling. Bovenstaande doelstellingen zijn grotendeels behaald. We hebben in totaal 17 groepen (zo’n 1200 kinderen) op bezoek gehad. Het versterken van theater- en natuurbeleving bij stadskinderen van het primaire onderwijs. We krijgen van leerkrachten en kinderen terug dat de voorstelling een duidelijke toegevoegde waarde heeft op de workshops natuurbeleving die daarop volgen. We spelen met wat echt en niet echt is in de natuur. De fantasie wordt door de voorstelling gestimuleerd waardoor dit bij ieder kind op een eigen manier wordt geprikkeld. We krijgen van veel leerkrachten terug dat het theaterstuk zeer toegankelijk is voor kinderen die, normaliter, niet of nauwelijks in het theater komen. Op sommige momenten in het stuk vragen we vragen kinderen uit het publiek om mee te spelen. Dit vergroot het zelfvertrouwen, de expressie en stimuleert sociale competenties. Daarnaast verbreed het ook de waarneming en het referentiekader van het kind. Het kind wordt tot nadenken gezet. Vakkrachten gaan stellen vragen aan kinderen zoals: “Hoe kun je goed voor de natuur zorgen?, wat gebeurt er met afval dat in de natuur komt?”.


Pagina 4

Voor veel kinderen is het bos nog steeds eng en vies. Dit heeft wellicht ook te maken met het feit dat de meeste kinderen, grotendeels, uit de sociaal zwakkere wijken komen. Wat we van scholen terugkrijgen is dat we kinderen meenemen op een reis door de natuur. Daar zijn we natuurlijk blij mee omdat dit precies hetgene is dat we bij kinderen willen bereiken. Kinderen op een speelse manier bewust maken over de wonderen van de natuur. 1.2 De kwaliteit van de voorstelling. (uit de project aanvraag 2015) De kinderen worden op school met de bus opgehaald. Op het eiland vangt actrice Joke Olthaar, verkleed als Stewardess, de kinderen op. Zij vertelt al lopend met de kinderen achter haar aan, op een theatrale manier over de ‘wonderen der natuur’. Ze vertelt over de Spaghetti boom waar ieder jaar van geoogst kan worden en over de Brandnetels die je kan eten. Kinderen worden naar een open plek in het bos geleid waar het theaterstuk gaat beginnen. De Stewardess geeft de instructies, zoals dat voor de vlucht in de vliegtuig gebeurd. Vervolgens komt er een (spiegel) bol van de heuvel afgerold waarna een buitenaards wezen, Sproetnik, gespeeld door acteur Bart van Lieshout, kinderen meeneemt in beleving van plant, mens en dier. Tijdens de voorstelling worden enkele kinderen ook uitgenodigd mee te spelen in het stuk. De voorstelling speelt met het gegeven ‘echt of niet echt’. We merken vooral dat het veel vragen oplevert bij kinderen. We brengen kinderen op een ander spoor. En of ze het nu stoer vinden wat ze tijdens de voorstelling zien of niet, voor elk kind levert het momenten op wat tot herkenning zal leiden. Van leerkrachten krijgen we ook terug dat de voorstelling juist zorgt voor concentratie en rust. Kinderen die normaal gesproken moeite hebben met stil zitten gaan vaak helemaal op in de voorstelling. Dit jaar hebben we kunnen constateren, uit reacties en gesprekken die we na afloop met leerkrachten voerden, dat scholen de voorstelling nog meer waardeerden dan de jaren ervoor.

1.3 De workshops. De workshops die werden aangeboden na het theaterstuk waren wederom weer een groot succes. Dit jaar werden weer nieuwe opdrachten toegevoegd en oude opdrachten weggelaten.


Pagina 5

Zo werden de kinderen, gedurende een klein gedeelte van de speurtocht, geblinddoekt. Op deze manier maakten kinderen, op een intense manier, kennis met de zintuigen. Kinderen werden tijdens de workshop uitgedaagd om geblinddoekt een pad te volgen. Andere opdrachten gingen over balanceren en het verleggen van grenzen. Het onderzoekende karakter kwam vooral tot uiting tijdens het zoeken naar water en bodemdieren en daarbij horende determinaties. Daarnaast leerden de kinderen ook het verschil kennen tussen eetbare en niet eetbare planten. We merken dat pluknatuur voor deze kinderen een begrip is dat wellicht ook te maken heeft met de culturele verschillen van onze doelgroep. Door het project heen merken wij dat veel kinderen een romantische kijk op de natuur hebben. Natuur is lief en schoon en ruikt lekker; daar mogen vooral geen auto’s in rijden. Deze romantische kijk wordt bij velen op de proef gesteld vanaf het moment dat zij aan de speurtocht beginnen en dwars over het eiland struinen en, nietsvermoedend, gehinderd worden door de vele brandnetels. Niet alleen dit kan tot ergernis van veel kinderen leiden. Wij hebben ook gemerkt dat sommige kinderen het bos ook gewoon eng of onvoorspelbaar vinden. Ze hebben het over kriebelende beestjes die opeens overal vandaan lijken te komen. Sommige kinderen willen dan liever alleen nog maar naar huis. Dan zie je verschillen ontstaan tussen de stille kinderen en de lawaaimakers. De natuur laat ze een andere wereld zien, daagt uit waar zij zich allen toe aangetrokken voelen; maar niet alle kinderen weten hoe ze zich hiertoe kunnen verhouden. Dat maakt het interessant voor ons als begeleiders om de groep als geheel iets mee te geven wat uiteindelijk (later) van onschatbare waarde blijkt te zijn, waar het gaat om ons welzijn en de keuzes die we maken. De natuur is niet alleen een plek om dingen te ontdekken en te ervaren; de natuur kan ook een diepere indruk geven.

1.4 De doelgroep. De kinderen die we hebben uitgenodigd zijn in de leeftijd van 7 t/m 10 jaar (groepen 4, 5 en 6). Het programma sluit, vanwege het karakter van de workshops waarbij de beleving centraal staat, het beste aan op deze leeftijd.

1.5 De continuïteit


Pagina 6

We informeerden, na afloop van het project, wat er op scholen voor deze kinderen bestaat. Dit blijkt in de praktijk zeer wisselend te zijn. Sommige scholen werken met de schooltuintjes, waar kinderen tijdens de zomermaanden, wekelijks hun eigen ‘tuintjes’ bijhouden. Terwijl andere scholen aangaven helemaal geen natuurprogramma’s te hebben en vooral werken met methodes die vaak toch te theoretisch van aard zijn en daardoor ook slecht aansluiten bij de leefwereld van de kinderen. Scholen gaven tegelijkertijd aan dat ze het prettig zouden vinden als er een koppeling met de leerlijnen (van elke school) en het daarmee samenhangend programma (’n Bries op school) wordt gemaakt. Dit is een punt dat voor 2016 zeker meegenomen zal moeten worden. Veel scholen geven aan behoefte te hebben aan jaarlijkse aanbieders met een vast (natuur en theater) aanbod. Waarbij ze benadrukken dat de kwaliteit voorop staat.


Pagina 7

HOOFDSTUK 2 ORGANSATIE 2.1 Het bestuur. Binnen het bestuur hebben enkele verschuivingen plaatsgevonden. Esther Schoonhoven heeft het stokje van voorzitterschap doorgegeven aan Fred Snijkers. Esther adviseert ons op zakelijk gebied. Susana Pedrosa is aangesteld als projectleider. Zij zal extra projecten binnen ’n Bries opzetten waardoor de stichting meer bestaansrecht zal krijgen. Voor een gedeelte zal zij de initiatiefnemers, Bart van Lieshout en Joke Olthaar, ook gaan ontlasten met vooral de bureauachtige taken. 2.2 Begeleiding van vakkrachten en vrijwilligers. Vanuit het oogpunt van kostenbesparing heeft ’n Bries een aantal kostenposten geminimaliseerd. Zo is dit jaar gekozen voor een vrijwillige technicus. Voor de uitvoering van de workshops is er dit jaar ook gewerkt met studenten. Studenten zijn jong waardoor ze dichter bij de kinderen staan en kennis – over de natuur en het omgaan met kinderen – snel tot zich nemen. Dit heeft ons doen besluiten om volgend seizoen alleen nog maar met studenten te werken. Dit betekent een kostenbesparing van 50 % voor dit onderdeel. Wel zullen we zorgen voor een goede training en begeleiding van de studenten.

2.3 Publiciteit. De publiciteit was meer gericht op sociale media. We concentreren ons, naast de lokale en regionale kranten dit jaar op de digitale contacten. Daarnaast is het programma reeds bekend bij een aantal scholen en instellingen. De volgende media uitingen zijn gebruikt: -

ZuidHollandslandschap (zie website www.zuidhollandslandschap.nl ) Dichtbij (zie www.dichtbij.nl De Weekkrant (zie www.deweekrant.nl ) IJsselmonde Website: www.nbries.nl Nieuwsbrief Cultuurscouts IJsselmonde Facebook. Twitter account Weownrotterdam alleventsinrotterdam

Wel hebben we een geheel vernieuwde facebookpagina gemaakt (https://www.facebook.com/nBriesst) met daarbij een nieuwe promotie video voor de scholen en crowdfunding (zie facebook pagina). Sanka Smeets heeft een flyer ontworpen voor ’n Bries. Deze flyer is inmiddels 200 keer gedrukt en afgegeven aan alle scholen en instanties waar wij, in 2015, mee gewerkt hebben.


Pagina 8

HOOFDSTUK 3 DE VERWERKINGSLES IN DE KLAS 3.1 Opzet van de les. Het lesprogramma in de klas bestaat uit de volgende onderdelen: -

introductie ; kinderen vertellen, met hun ogen dicht en ieder op hun beurt, ervaringen die hun het meest zijn bijgebleven.

-

Discussie: De vakkracht stelt de groep een paar vragen zodat ze dieper ingaan op belevingen, die tijdens het natuurproject op het eiland, zijn opgedaan.

-

Verhaal: een vakkracht vertelt het verhaal over: ‘De man die bomen plantte’. Het verhaal neemt de kinderen mee naar een situatie waarin een man, op duurzame wijze, verantwoordelijkheid neemt voor zijn (leef) omgeving. De vakkracht gaat na afloop hierover, kort in gesprek met ze.

-

Werkopdrachten: de kinderen krijgen materiaal (takjes, steentjes etc.) van het eiland. De eerste opdracht is hiervan, met groepjes, een eiland te maken. Vervolgens moeten ze de materialen ordenen in: menselijk afval – grond – dieren – planten, bomen en s t r u i k e planten. Als wij in de natuur willen overleven, wat kan dan weg?. Tot slot maakten de kinderen van alle materialen een kunstwerk. Er wordt in deze laatste werkopdracht gerefereerd aan het werk van Herman De Vries (kunstenaar). Voor de laatste opdracht werd als hulpmiddel een touw ingezet. Het touw werd metafoor voor het voedsel web met als doel de werking van het ecosysteem duidelijk te maken. 3.2 De Praktijk.

De les verliep over het algemeen heel erg goed. Kinderen waren enthousiast om ervaringen te delen. En vooral de vragen die onze vakkracht hierna aan de kinderen stelde, bracht verdieping in de les. We merkten dat kinderen hierdoor bij zichzelf kwamen en rust vonden in de gesprekken en de antwoorden die ze kregen. De werkopdrachten werden door alle kinderen op alle scholen met vol enthousiasme ontvangen. En dit ondanks het misschien wat rommelachtige karakter aangezien materialen werden uitgestald over de tafels. Kinderen waren geboeid en vonden de opdrachten een uitdaging die vanuit de groep werd aangegaan. Leerkrachten die wij spraken vonden het geen probleem dat materialen soms op de grond vielen of kinderen wat luider waren dan normaal gesproken het geval was. De opdracht met het touw werkte ook goed. Het maakte, in korte tijd, inzichtelijk hoe ecosystemen in elkaar zitten. De kinderen kregen hierbij ook een gevoel. Vooral dat laatste sprak leerkrachten erg aan.


Pagina 9

3.3 Feed back van leerkrachten op de les. De les is over het algemeen heel erg goed ontvangen. Wel zouden het eigenlijk teveel onderdelen zijn die in te korte tijd (maximaal 1 uur) gedaan moesten worden. Men adviseerde ons meer tijd (1,25 uur) voor de opdrachten te nemen. Het feit dat wij werkten met levend materiaal werd als zeer positief beoordeeld. En positief vond men ook de (persoonlijke) verhalen en het enthousiasme dat loskwam – inclusief het zingen van het lied dat ze tijdens de voorstelling op het eiland, hebben gehoord - tijdens en na het bezoekje aan de klas. Het delen van ervaringen en stilstaan bij momenten is iets waar leerkrachten soms tekort in schieten. Men zegt het ook fijn te vinden dat dit door een externe persoon wordt gedaan. Zelf zouden ze hiervoor geen tijd hebben.

HOOFDSTUK 4: DE KWALITEIT VAN HET WERK 4.1 De resultaten van het interview met de scholen. Er zijn vijf Rotterdamse scholen, naar aanleiding van het programma, na afloop geïnterviewd te weten: Bloemhofschool, ’t Landje, De Valentijn school, De Pionier. Hieronder vindt u de resultaten van het interview. Wat vindt u van de kwaliteit van het programma (workshops en voorstelling?) Alle scholen gaven aan de kwaliteit goed te vinden van ’n Bries. De voorstelling kwam, in vergelijking tot vorige jaren, nog beter uit de bus. Ze vinden het allen een toegevoegde waarde op de workshops. Enkele scholen geven als voorbeeld de reis door de natuur. De voorstelling heeft een stimulerende werking hierop. De speurtocht (workshops) met opdrachten zijn prima voor deze leeftijd. De kinderen vinden het geweldig en leren veel door het coöperatieve karakter van de opdrachten. Ze leren vooral door te doen. En dat is iets wat alle scholen aanspreekt. Sluit het aanbod van ’n Bries aan op andere aanbieders? En welke status heeft het project binnen de school? Eindverslag ’n Bries op school, seizoen 2015

Pagina 10

Sommige scholen zien het natuurproject als een leuk en educatief uitstapje terwijl andere scholen aangeven ’n Bries programma als onderdeel van het school curriculum willen laten gelden. Daarbij geven ze aan dat ze bij aanvang graag geïnformeerd willen worden op welke manier het project aansluit bij de leerlijnen en kerndoelen van het basisonderwijs. Een enkele school is KUBA (kunstzinnige basisschool) school wat betekent dat ze extra inzetten op alle kunstvakken. Zij benadrukken het belang van theater en natuur samen. Welke bijdrage zijn scholen bereid te betalen aan het programma? Sommige scholen geven aan niet meer dan 2 euro per leerling te kunnen besteden voor het Bries programma terwijl anderen scholen aangeven 4 euro, of eventueel nog meer, per leerling te willen betalen. In sommige gevallen betaalt een speciaal, door de school opgezet en ondersteund door ouders, schoolfonds deze kosten. Als voorbeeld noemen scholen het aanbod van SKVR (Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam) dat gemeentelijk ook jaarlijks subsidie ontvangt en die op veel scholen het cultuurtraject van scholen invullen. Scholen betalen het SKVR tussen 7 en 10 euro per leerling voor het aanbod van 2 lessen (dans, theater, film etc….) per jaar naar keuze. Welke toegevoegde waarde zien scholen aan de verwerking les in de klas? Scholen vinden het belangrijk dat de programma’s bestaan uit een: kop, romp en een staart. Volgens leerkrachten blijft de stof hierdoor beter hangen. Dit hangt ook samen met de kwaliteit van het programma. Dit wordt hierdoor vergroot. Voor de meeste scholen mag die verwerking les na afloop plaatsvinden. Kinderen kunnen blanco en onbevangen de ervaringen van het eiland tegemoet treden. Sommige scholen zijn bereid om extra voor de verwerkings les te betalen. Positieve punten. Kwaliteit theaterstuk: in vergelijking met vorig jaar gaven meer scholen aan het theaterstuk sterk te vinden werken. Scholen met wie we gesproken hebben vonden het theaterstuk zeer sterk werken en als ‘springplank’ gelden voor de natuurlessen, die daarop volgden. Verwerkingsles op scholen: alle scholen gaven aan dat ze de verwerkingsles op scholen een waardevolle aanvulling te vinden op het programma. Enkele scholen zijn bereid om hier ook extra voor te willen betalen. Met enkele partijen zoals ARK natuurontwikkeling zijn serieuze afspraken gemaakt om volgend jaar een samenwerking aan te gaan. ARK natuurontwikkeling zou dan de hogere groepen - groepen 7 en 8 - gaan bedienen terwijl ’n Bries de middenbouw voor haar rekening zal nemen. Organisatorisch: de uitbreiding van het bestuur met twee bestuursleden (penningmeester en voorzitter) en een projectleider, Susana Pedrosa voor de ondersteuning van de projecten. Uitbreiding naar Den Haag: In september zal op Landgoed Ter Werve, dezelfde voorstelling gespeeld worden met Haagse kinderen uit de Schilderswijk. 5.2 Aandachtspunten. Inroostering van natuurvakkrachten verliep dit jaar rommeliger dan andere jaren. Dit had te maken met vakkrachten die zich plotseling ziek melden. Volgend jaar zullen vakdocenten meer gescreend worden op hun beschikbaarheid.


Pagina 11

Financiering: stichting ’n Bries zou graag de fondswerving willen afbouwen zodat de stichting meer kan bouwen op structurele geldbronnen vanuit de gemeente, bedrijven en scholen. ’n Bries is in gesprek met de gemeente maar het blijkt ontzettend lastig te zijn. Momenteel kunnen we alleen nog maar constateren dat wij ‘van het kastje naar de muur’ worden gestuurd en is er, binnen de gemeente, weinig aandacht voor verduurzaming van kleinschalige projecten. ’n Bries is nog niet genoeg zichtbaar. Door gebrek aan financiële middelen blijft dit een aandachtspunt. ’n Bries zal volgend jaar nog nadenken over andere manieren om zichtbaar te worden. Dit jaar hebben we geen financiering vanuit de gemeente gekregen voor aansluiting met welzijdns organisaties (Duimdrop, speeltuinen, buurthuizen etc.) vanuit de vijf focus wijken. Dit betekent dat reguliere kosten meer drukken op het scholen en bijzondere doelgroepen project. 5.3 Aanbevelingen. Bestaande samenwerkingen (ARK natuurontwikkeling en Zuid Hollands Landschap) uitbreiden en verbeteren. Onderzoeken hoe men elkaar kan versterken. Op zoek gaan naar meer structurele financiering (gemeente/bedrijven). Eventueel kijken naar de mogelijkheden om aan te sluiten op het Kunstenplan. Scholen verplichten tot een hogere, eigen, bijdrage. De verwerking les voor scholen doorzetten naar volgend jaar (2016) en scholen ook verplichten deze les af te nemen. Ook vanuit de gedachte een spring in kwaliteit te maken en hierdoor bij scholen te kunnen inbedden. Daarbij hoort ook de ontwikkeling van een nieuw theaterstuk. Er moet gezocht worden naar manieren om de zichtbaarheid van ’n Bries te verbeteren. Er moeten nieuwe, soortgelijke, activiteiten, vanuit ’n Bries, worden geïnitieerd met een lokaal, Rotterdams, karakter.


Pagina 12

EINDVERSLAG NATUUR EN THEATER PROJECT n BRIES OP SCHOOL EDITIE 2015 DOOR: JOKE OLTHAAR EN BART VAN LIESHOUT

Recommend Documents