Post
Politie
Parking
Toeristeninformatie
Hotel-Parador
Spoorwegstation
Busstation
BEZIENSWAARDIGHEDEN 1. Strand van San Lorenzo 2. Toren van Los Jove Hevia en kapel van San Lorenzo 3. Gemeentelijke vismarkt 4. Romeinse baden van Campo Valdés 5. Iglesia de San Pedro 6. Lof aan de Horizon 7. Stadhuis 8. Huis van Jovellanos 9. Paleis van Revillagigedo 10. Klokketoren 11. Jachthaven 12. Aquarium 13. Spoorwegmuseum 14. Museum Barjola 15. Calle Corrida 16. Museum Nicanor Piñole 17. Theater Jovellanos 18. Iglesia de San Lorenzo 19. Iglesia del Sagrado Corazón 20. Antiguo Instituto 21. Park van Isabel la Católica 22. Hotel Parador de Turismo Molino Viejo 23. Etnografisch museum van het Asturische volk 24. Museum Evaristo Valle 25. Universidad laboral 26. Botanische tuin 27. Archeologisch natuurpark van La Campa Torres
ASTURIË
Politie Post Busstation Spoorwegstation
Parking
Toeristeninformatie
BEZIENSWAARDIGHEDEN 1. Plaza de España 2. Paleis van García Pumarino 3. Kapel van Santo Cristo 4. Park van Ferrera 5. Plaza de Álvarez Acebal 6. Iglesia de San Nicolás de Bari 7. Kapel van Ecce-Homo 8. Huis van Arias de la Noceda 9. Paleis van Magua 10. Huis van de ‘Indiaan’ Eladio Muñiz 11. Paleis van Camposagrado 12. Kapel van Los Alas 13. Iglesia de los Padres Franciscanos 14. Iglesia vieja de Sabugo 15. Marktplein 16. Theater Palacio Valdés
EFRO Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling
EUROPESE UNIE “Een manier om Europa te maken”
GRATIS EXEMPLAAR
IË R U ST
A
Ë I R U T Ë I S A STUR A
NL
www.spain.info
ASTURIË
SPANJE
INLEIDING
1
DEN STEDEN
4
ROUTES DOOR HET PRINSDOM West Asturië De mijnstreek Covadonga, mythe en herinnering
20 22 29 37
WAT KUNT U ER DOEN?
44
NUTTIGE GEGEVENS
56
LEGENDE
Omslag: Kunstwerk 'Blokken van herinnering'. Llanes Publicatie: © Turespaña Ministerio de Industria, Energía y Turismo
Vertaling: TRISTAN TRADE, S.L/ Roland Bakker Foto’s Raurich, M.; Puente, A. de la; Imagen M.A.S.; Reyero, J.M.; Blanco, M.; Müller, A.; Vázquez, A.; Gonzalez Grande, J.L.
Kaarten: Javier Fernández Martín
ROUTE VAN SANTIAGO SANCTUARIUM - KLOOSTER
Gedrukt in Spanje: EGESA
KASTEEL
D.L.: M-13290-2012
HISTORISCHE RUÏNES
GROTTEN
PARADOR-HOTEL
NIPO: 072-12-015-X
NATUURGEBIED GOLFVELD
1e editie 2012 Tekst: Javier Tomé
SNELWEG AUTOWEG NATIONALE WEG EERSTERANGS PROVINCIALE WEG TWEEDERANGS PROVINCIALE WEG LOKALE WEG SPOORWEG
CAMPING
Lay-out Estudio Grafimarque
KUUROORD
GRATIS EXEMPLAAR
Bij de samenstelling van onze teksten wordt al het mogelijke gedaan om de meest betrouwbare en actuele informatie te kunnen bieden. Desalniettemin kan het zijn dat, door de lange tijdsduur tussen de laatste tekstaanpassingen en het moment van publicatie, sommige informatie niet meer actueel is. Mocht u stuiten op incorrecte gegevens, dan verzoeken wij u contact met ons op te nemen via
[email protected]. Met dank voor uw medewerking.
JACHTHAVEN WINTERSPORTGEBIED VUURTOREN LUCHTHAVEN
ASTURIË Het prinsdom Asturië ligt in het noorden van het Iberische schiereiland en heeft een oppervlakte van 10.564 vierkante kilometer. De regio heeft een eigen taal, het Bable, waarvan het gebruik en het onderwijs wordt bevorderd door de in 1981 opgerichte Academie voor de Asturische Taal. Het landschap wordt in het binnenland beheerst door de bergen en aan de noordkant door de zee. De prachtige 350 kilometer lange kuststrook telt meer dan tweehonderd grote en kleinere stranden, ingebed tussen hoge kliffen, op landtongen van wit, zacht zand of verscholen in kleine baaitjes, waar de bezoeker kan genieten van het magisch uitzicht op de Atlantische horizon. Het Asturische binnenland is groen, ongerept en ongetemd, en van een weergaloze schoonheid. Diepe valleien, glooiende heuvels, hoge bergtoppen, en meren die een schat aan legenden in zich bergen.
1
INLEIDING
EEN LAND MET EEN OUDE HISTORIE, RIJK AAN KUNST EN MET EEN LEVENDE VOLKSCULTUUR.
ASTURIË INLEIDING BOS VAN MUNIELLOS
Dit prachtige landschap was, getuige de grotschilderingen van Tito Bustillo, 100.000 jaar geleden, in de Oude Steentijd, al bevolkt. Aan de oevers van de Astura gevestigde stammen lieten hun sporen na in de vorm van rotsgravures, Keltische vestingplaatsen en dolmens. In het jaar 19 v.C. werd het gebied ingenomen door Romeinse legioenen en hiermee was de verovering van het oude Hispania een feit. Schrijvers als Plinius roemden de fantastische kwaliteiten van het gewest. Van hieruit zou later ook de herovering van het Iberische schiereiland op de moslims worden ingezet, en uit deze heroïsche geschiedenis ontstond de dynastie van de Asturische 2
koningen. Uit die tijd stammen ook de robuuste en archaïsche, preromaanse kerkjes, die overal in bossen en weilanden opduiken. Latere eeuwen brachten de opstand tegen Napoleon, de industrialisering en de emigratiegolven. Al deze sociale en economische factoren leidden tot een kunsthistorisch erfgoed dat Asturië, in zijn 10.000 dorpjes, 72 middelgrote en 6 grote steden, waaronder de regionale hoofdstad en religieus centrum Oviedo, het kosmopolitische, open, multiculturele en tolerante Gijón, of het middeleeuwse en toch moderne Avilés, trots met zich mee heeft gedragen over de drempel van dit derde millennium. 3
ASTURIË
DE STEDEN
DE DRIE PROVINCIALE HOOFDSTEDEN VAN HET PRINSDOM, OVIEDO, GIJÓN EN AVILÉS, BEZITTEN STADSKERNEN MET EEN UITGESPROKEN PERSOONLIJKHEID EN EEN ZIEL UIT LANG VERVLOGEN TIJDEN.
* RUA DE CIMADEVILLA IN OVIEDO
Oviedo is een stad van deftige gevels en stijlvolle straten die getuigen van een sterk gevoel voor esthetiek. 4
We stellen hier drie stadswandelingen voor: Oviedo, legende en traditie (blz. 6), Gijón, dochter van de zee (blz. 11) en Avilés, architectuur en moderniteit (blz. 16).
AANBEVELING * Bezoek, voordat u op stap gaat, de Toeristeninformatie voor openingstijden en andere relevante gegevens.
5
DE STEDEN
ASTURIË
KATHEDRAAL VAN OVIEDO
OVIEDO, LEGENDE EN TRADITIE DE GESCHIEDENIS VAN DEZE MOOIE WANDELSTAD GAAT TERUG TOT 761, MET DE STICHTING VAN EEN KLOOSTER OP DE BERG OVETO. 6
Als geestelijk centrum ademt Oviedo, in de schaduw van zijn formidabele domkerk met trotse toren, een bedaagde en statige sfeer uit. Op de resten van de oorspronkelijke basiliek van El Salvador, ooit naast het koninklijk paleis gebouwd door Alfons II, verrijst nu de prachtige Kathedraal (3). Het betreft het tweede belangrijkste bedevaartsoord van Spanje. Hier knielden de pelgrims voor het romaanse, 13e-eeuwse, houten christusbeeld en brachten zij een bezoek aan de Heilige Kamer, waar het fijnste edelsmeedwerk van Asturische koningen en belangrijke relikwieën uit Toledo waaronder de Heilige Lijkwade - worden bewaard. Andere bezienswaardigheden in deze ‘Cámara Santa’, opgenomen op de lijst van werelderfgoed, zijn het Asturische Kruis van de Victorie en het zogenaamde Kruis van de Engelen, het wapen van Oviedo. In de domkerk zelf bewonderen we het retabel van de Lamentatie, de kapel van koning Casto en de mooie eigen collectie van het kathedraalmuseum. De sfeer in de buurt rond de kathedraal is een combinatie van monumentale rust en sociale dynamiek, met een heel gezellig straatbeeld. We wandelen hier langs het paleis van Valdecarzana (4), met op de gevel het royale wapenschild van het geslacht Heredia. Een 7
ASTURIË DE STEDEN
De op een kruispunt van wegen gelegen, voormalige hofstad, voornamelijk afhankelijk van de dienstensector en ambtenarij, is het financieel centrum en de hoofdstad van het prinsdom. De mooi verzorgde binnenstad is grotendeels voetgangersgebied en, met zijn keurige straten en gebouwen, een toonbeeld van goede smaak. We beginnen onze wandeling bij de Fuente de Foncalada (1), door de UNESCO aangewezen als werelderfgoed. Het is het enige niet-kerkelijke, preromaanse gebouw dat Asturië nog rijk is en stamt uit de tijd van Alfons III (9e eeuw). De laatmiddeleeuwse voorgevel draagt een gebeeldhouwd Kruis van de Victorie, het symbool van Asturië. De Calle Gascona voert ons naar het Huis van Los Campomanes (2), een mooie barokke architectuur, voltooid in 1622, met een opvallend, met familiewapen versierd balkon, dat uitkijkt op de Calle Jovellanos.
andere belangrijke tempel is de kerk van San Tirso (5), waar van het oorspronkelijke romaanse gebouw nog slechts een venster in de kop bewaard is gebleven. Daarnaast staat het 15e-eeuwse paleis van La Rúa (6), de oudste civiele architectuur van Oviedo die de brand van 1521 heeft mogen overleven. Juist daartegenover staat het beeld van De Vrouw van de Regent, een eerbetoon aan de hoofdpersoon van het gelijknamige werk van de 19eeeuwse schrijver Clarín. En zo komen we op het Plaza de Porlier, met twee statige paleizen: het 18e-eeuwse paleis van de Markies van Camposagrado (7), nu Hoog Gerechtshof, en het paleis van Toreno (8), waar nu het Koninklijk Instituut voor Asturische Studies is ondergebracht. De vier eeuwen oude Universiteit (9) is nu rectoraatszetel. Ontworpen door Gil de Hontañón en Juan de Ribera, werd het gebouw in 1608 in gebruik genomen. In het claustrum staat nog altijd het standbeeld van de stichter, de Grootinquisiteur Fernando de Valdés.
De wandeling voert vervolgens naar het Plaza de la Constitución, plein voor de belangrijkste lokale evenementen, met het stadhuis (16) uit 1622, en de eind 16e eeuw door jezuïeten gestichte, barokke kerk van San Isidoro (17). Een van de meest typische plekjes van STADHUIS
Het kunstmuseum, Museo de Bellas Artes (10), is pal naast de kathedraal ondergebracht in drie gebouwen, waaronder het paleis van Velarde en het Huis van de familie Oviedo-Portal. De eigen collectie omvat een interessante selectie van Spaanse en Europese schilderkunst vanaf de middeleeuwen, met een afdeling speciaal gewijd aan Asturische kunstenaars. Via het plein 8
9
DE STEDEN
TUIN VAN LOS REYES CAUDILLOS EN TOREN VAN HET KLOOSTER VAN SAN PELAYO
Corrala del Obispo, met het Bisschoppelijk Paleis (11) uit de 16e eeuw, komen we bij het Huis van de Deken (12), gebouwd in 1900 en nu Conservatorium. Door een stijlvolle straat komen we bij het Klooster van San Vicente (13), in 761 gesticht door de monniken Máximo en Fromistano, en dus zo oud als de stad zelf. Sinds 1952 herbergt het claustrum het provinciaal archeologisch museum (tijdelijk wegens renovatie gesloten), met een waardevolle collectie preromaanse regionale kunst. In de schaduw van dit oude sticht werd door Alfons II het Convent van San Pelayo (14) gebouwd, dat diende als retraite voor dames uit de hogere kringen. In het in de loop der eeuwen verschillende malen verbouwde klooster huist een bloeiende gemeenschap van Benedictijner nonnen. In de Calle Paraíso zien we nog de resten van de oude middeleeuwse stadsmuur (15).
ASTURIË
OVIEDO, LEGENDE EN TRADITIE
ASTURIË
de binnenstad is El Fontán (18), een plein met zuilengalerij, met de Schoenmakerspoort en het Komediegebouw. De oer-Spaanse markt daar, met een standbeeld ter ere van de marktvrouwen, biedt een kleurrijke en volkse aanblik. Langs het Palacio Regional (19), zetel van de regionale regering, komen we op het Plaza de la Escandalera (20), trefpunt voor de lokale bevolking. Daartegenover staat het 19e-eeuwse Teatro Campoamor (21), dat een indrukwekkend theateren operaprogramma biedt.
DE STEDEN
De groene long van de stad is het Campo de San Francisco (22), een stadspark dat ontstond uit de voormalige kloostertuinen van het gelijknamige convent. De parklanen en fonteinen vormen een perfect decor voor ontmoetingen. Het chique hart van Oviedo situeert zich rond de winkelstraat Calle Uría (23), waar verleden en toekomst elkaar de hand reiken. We eindigen onze wandeling ten slotte bij een ander emblematisch gebouw, het Hotel Reconquista (24), voormalig Provinciaal Ziekenhuis uit de 18e eeuw en symbool van de welstand van deze stad, met een barokke voorgevel, gekroond met het wapen van Spanje.
PLAZA DE LA ESCANDALERA LOF AAN DE HORIZON
GIJÓN, DOCHTER VAN DE ZEE HET REEDS DOOR PTOLEMAEUS GENOEMDE, VOORMALIGE GIGIA NU EEN MODERNE INDUSTRIE- EN HAVENSTAD, DRAAGT IN HET OUDE CENTRUM, MET HAAR VISSERIJ- EN HANDELSHAVEN, NOG ALTIJD HET STEMPEL VAN ZIJN ROMEINSE VERLEDEN. 10
11
PALEIS VAN REVILLAGIGEDO
Gijón ademt een prettige en onbekommerde sfeer uit en dankt zijn solide toeristische reputatie mede aan de schoonheid van de oceaankust. We beginnen ons bezoek precies in het midden van het stadsgezicht, op het goudgele strand van San Lorenzo (1), dat omzoomd is door de lange zeewering, “el Muro”, die bescherming biedt tegen de woeste oceaangolven. Daarnaast zien we de Toren van Jove Hevia en de kapel van San Lorenzo (2), gevolgd door de oude vismarkt (3), nu in gebruik als overheidsgebouw. Een bezoek aan de Romeinse thermen van Campo Valdés (4) is een ware sprong terug in de tijd en biedt ons een blik op de gang van zaken in de openbare badhuizen in de eerste eeuwen n.C. Aan het einde van het strand verrijst de kerk van San Pedro (5), in 9e-eeuwse Asturische stijl gebouwd. Op de heuvel van Santa Catalina, voormalig militair gebied en nu een prachtig uitkijkpunt, staat een beeld van Chillida, Lof aan de Horizon - Elogio del horizonte - (6), dat het afscheid van de emigranten symboliseert.
We komen langs de jachthaven (11), aangelegd in de voormalige handelshaven, bij het westerstrand, Playa de Poniente, met een Zeeaquarium (12) waar we zo’n 4000 vissen kunnen bewonderen van ruim 400 soorten. In het gerenoveerde treinstation Estación del
JACHTHAVEN
We keren om voor een bezoek aan het deels met galerijen omzoomde Plaza Mayor met het stadhuis (7). Daar vlakbij staat het geboortehuis van de belangrijkste
12
13
DE STEDEN
vertegenwoordiger van de Spaanse Verlichting, Jovellanos (8), nu omgebouwd tot museum met een collectie van Asturische kunst en stukken van de voornaamste Europese scholen. We bevinden ons hier in de pittoreske wijk van Cimadevilla, met een bijzonder gezellige sfeer op straat en zeker een bezoek waard. Tegenover het standbeeld van Don Pelayo staat het paleis van Revillagigedo (9), een barok 18e-eeuws gebouw, tegenwoordig tentoonstellingsruimte, en daarnaast het oude kerkgebouw Colegiata de San Juan Bautista dat nu, door zijn buitengewone akoestiek, dienst doet als muziekpodium. De Torre del Reloj (10) is een torengebouw met een permanente tentoonstelling over de lokale geschiedenis. Een beklimming tot de hoogste verdieping loont zeer de moeite vanwege het prachtige uitzicht.
ASTURIË
GIJÓN, DOCHTER VAN DE ZEE
We maken een sprong van het wereldse naar het geestelijke en brengen een bezoek aan de kerk van San Lorenzo (18), in gotische stijl gebouwd in het begin van de 20e eeuw, en vervolgens aan de kerk van het Heilig Hart (19), in de volksmond bekend als “La Iglesiona”. Daartegenover staat het Antiguo Instituto (20), platform voor tentoonstellingen en culturele activiteiten. De drukke Calle Ezcurdia voert ons naar de duiventillen, bosjes en speeltuintjes van het Park van Isabel la Católica (21). Vlak bij de parkvijver staat het hotelParador de Turismo Molino Viejo (22). Talloze stille en persoonlijke getuigenissen van het lokale leven treffen we aan in het volkenkundig museum van het Asturische Volk (23). Op het museumterrein vinden we een authentieke boerenwoning, een fototentoonstelling in het huis van Los Valdés, een doedelzakkenmuseum en het Asturische paviljoen van de Wereldtentoonstelling van 1992.
een vooraanstaande plaats inneemt in de 20e-eeuwse schilderkunst. Het museum staat in een prachtige tuin met zo’n 120 soorten bomen en struiken en een weelde aan ornamenten. Buiten het oude centrum staat ook de Universidad Laboral (25), waarvan de architectuur voor de Spaanse 20e-eeuwse bouwkunst van doorslaggevende betekenis is geweest. Het gebouw is nu bestemd voor de komende Europese Cultuurstad. En daartegenover, het ansichtkaartachtige landschap van de botanische tuin (26), met zijn bijna 30.000 exemplaren van niet minder dan 2.000 verschillende plantensoorten. Zeven kilometer buiten Gijón, aan de westoever van de baai, ligt het archeologisch natuurpark van La Campa Torres (27), voor cultuur en vermaak, met allerhande activiteiten ter kennismaking met het archeologisch erfgoed van Kaap Torres. We vinden hier, naast verschillende informatiepunten die ons iets vertellen over de Asturische geschiedenis en de oorsprong van Gijón, ook een vogelwachtershuisje en een uitkijkpunt over de stad.
BOTANISCHE TUIN
Het welgesteldere deel van de bevolking treffen we aan in de statige buurt van Somio. Hier staat ook het museum gewijd aan Evaristo Valle (24), met een honderdtal werken van deze in Gijón geboren kunstenaar, die met zijn bijzondere landschappen 14
15
DE STEDEN
Norte bezoeken we het Museo del Ferrocarril (13), een spoorwegmuseum met treinen vanaf het begin van de industriële revolutie in het prinsdom. Het paleis van Los Jove biedt onderdak aan het Museo Barjola (14), met werk van de gelijknamige kunstenaar uit het Spaanse Extremadura. We gaan verder door de Calle Corrida (15), met zijn terrassen en etalages een van de belangrijkere wandelstraten van de stad, en richten onze schreden naar het Plaza de Europa met het Museo Nicanor Piñole (16); Piñole was een van de belangrijkste figuren van de Spaanse regionale schilderscholen van de vorige eeuw. Een ander luisterrijk gebouw is het Teatro Jovellanos (17), dat, gebouwd in de stijl van de grote Europese schouwburgen, zijn deuren opende in 1899. Obligaat is een bezoek aan het vormelijke en ouderwetse Café Dindurra, in de uitgaansstraat Paseo de Begoña.
ASTURIË
GIJÓN, DOCHTER VAN DE ZEE
STADHUIS
CALLE GALIANA
AVILÉS, ARCHITECTUUR EN MODERNITEIT HET ELEGANTE AVILÉS LIGT IN HET MIDDEN VAN DE ASTURISCHE OCEAANKUST, AAN DE WESTOEVER VAN DE MONDING VAN DE GELIJKNAMIGE RIVIER. 16
ASTURIË DE STEDEN
De comfortabele, natuurlijke beschutting maakte de stad tussen de 8e en 10e eeuw tot een belangrijke handels- en vissershaven. We beginnen de wandeling bij het Plaza de España (1), met het stadhuis, waarvan het oudste deel gebouwd is in 1670. Aan dit plein ligt ook de hoofdingang van het paleis van de Markies van Ferrera, een 17e-eeuwse adellijke architectuur, gerenoveerd tot luxe hotel. Door een gezellige wirwar van straatjes komen we bij de Calle Rivero, een van de pulserende hoofdaders van het oude centrum. Onderweg zien we het 17e-eeuwse paleis van García Pumarino (2) en de kapel van de Heilige Christus (3). Daarnaast ligt het bijzonder mooi aangelegde park van Ferrera (4).
17
PALEIS VAN DE MARKIES VAN CAMPOSAGRADO
Buiten de stad loont een tripje naar Miranda de moeite, voor een bezoek aan het parochiemuseum voor keramiek en bronswerk, of om kennis te maken met de traditionele volksarchitectuur van de huizen en graanopslagen. Avilés is tegenwoordig een dynamische en welvarende stad, die in onze 21e eeuw zijn middeleeuwse wortels en zijn glorieuze architecturen nog altijd heeft weten te behouden en zich tegelijkertijd openstelt voor de toekomst, zoals, bijvoorbeeld, met de komende opening van het cultureel centrum Oscar Niemeyer.
Onze volgende bestemming is het Plaza de Álvarez Acebal (5), met het paleis van Balsera, de kunstnijverheidschool en het gemeentelijk cultureel centrum. Aan het begin van de emblematische Calle Galiana, bekend om de gaanderijen aan weerszijden, houden we even stil bij de kerk van San Nicolás de Bari (6), in de 13e eeuw gebouwd door een Franciscaner kloostergemeenschap, en vervolgens bij de 19e-eeuwse kapel van de Ecce-Homo (7) en het huis van Arias de la Noceda (8), uit diezelfde tijd. Daar dichtbij, tussen de Calle de la Cámara en de Calle Cabruñana, staat het paleis van Maqua (9), antichambre voor het opzichtige huis van de Asturische Zuid-Amerikaganger Eladio Muñiz (10). Richting riviermonding zien we het paleis van Camposagrado (11), een prachtig stukje Asturische barok.
OUDE KERK VAN SABUGO
De kapel van Los Alas (12) daarentegen is typisch romaans. Naast deze kapel verrijst de kerk van de Franciscaanse paters (13), met daarbij een bron die 18
19
DE STEDEN
bekend is als het symbool van de stad. In de havenbuurt Sabugo, een voormalig vissersdorpje, gaan we op zoek naar de Oude Kerk van Sabugo (14). Doorlopende naar de Calle de la Cámara vinden we een bijzonder marktplein (15), een magnifiek toonbeeld van eind 19e-eeuwse ijzerarchitectuur. We beëindigen onze route bij het theater Palacio Valdés (16), gebouwd aan het begin van de 20e eeuw en recentelijk gerenoveerd. Bijzondere vermelding verdient de verlichting ’s nachts in de oude binnenstad.
ASTURIË
AVILÉS, ARCHITECTUUR EN MODERNITEIT
ASTURIË
ROUTES DOOR HET PRINSDOM
IN EEN NATUURLIJK MOZAÏEK VERMENGT ZICH HIER HET TYPISCHE KUSTLANDSCHAP MET HET VRUCHTBARE GROEN VAN DE VALLEIEN EN BERGEN UIT DE BINNENLANDEN.
* MIDDELEEUWSE BRUG. CANGAS DE ONIS
De necropolis van de berg Areo bestaat uit een dertigtal duizenden jaren oude dolmens. 20
WE STELLEN U DRIE ROUTES door het prinsdom voor: West-Asturië (blz. 22), De Mijnstreek (blz. 29) en Covadonga, mythe en herinnering (blz. 37).
AANBEVELING: * Bezoek, voordat u op stap gaat, de Toeristeninformatie voor openingstijden en andere relevante gegevens.
21
ROUTES DOOR HET PRINSDOM
ASTURIË
KAAP VIDIO. CUDILLERO
WEST-ASTURIË DE ZEE, DE BERGEN, DE ARCHITECTUUR EN DE KUNST ZIJN ONZE LEIDRAAD OP DEZE ROUTE DOOR HET WESTEN VAN ASTURIË, WAAR ALLEEN HET LANDSCHAP AL EEN WARE BELEVENIS IS.
22
Onze volgende halte is Luanco, streekhoofdstad van Gozón en van oudsher een gewilde bestemming voor zomergasten. Water, aarde en hemel ontmoeten elkaar hier in de wirwar van straatjes in het oude centrum, met bijzondere monumenten als het paleis van Los Menéndez de la Pola en de klokketoren naast het oude stadhuis. Het in 1948 geopende Maritiem museum van Asturië verhaalt van het vissersverleden, aan de hand van meer dan 10.000 stukken uit de geschiedenis van de scheepvaart. Een opeenvolging van steile klippen tekent zich scherp en prachtig af bij Kaap Peñas, vanwaar we genieten van een wijds en onovertroffen uitzicht over de Cantabrische kust. Het bezoekerscentrum biedt ons allerlei beeldinformatie over de banden tussen de mens en de zee, en over de wetenswaardigheden van Kaap Peñas, een van de oudste meteorologische meetstations van Asturië. Castrillón is bekend als de gemeente van de zeven stranden, maar de streek heeft nog veel meer stranden langs de kuststrook, die verder bekend is om zijn prachtige uitzichten en excellente gastronomie. Er zijn wilde strandjes, enkele naturistenstranden, zoals die van El Cuerno, Bayas en Requexinos, en sommige zijn ideaal om te vissen of te surfen. Het Playa de Salinas is een van de meest bekende en was al in de 19e eeuw een 23
ASTURIË ROUTES DOOR HET PRINSDOM
Vanuit Gijón rijden we over de A-8 naar Carreño met de begraafplaats van de berg Areo, het belangrijkste megalitische monument van het noordelijke schiereiland en een van de grootste van Spanje. Hij bestaat uit een dertigtal, duizenden jaren oude dolmens, verspreid over de hele berg. Verder noordwaarts ligt het kustplaatsje Candás, voorheen gewijd aan de walvisvangst. Het kleine haventje en de kustboulevard zijn van een betoverende eenvoud, en de bekendste trekpleisters zijn het museum Antón, een eerbetoon aan een lokale beeldhouwer, en de kerk van San Félix, waar, in een barokke zijkapel, de Christus van Candás, schutspatroon van de vissers, bewaard wordt.
ASTURIË ROUTES DOOR HET PRINSDOM 2011
belangrijke badplaats, omringd door luxe villa’s en buitenhuizen. Op de landtong van La Peñona staat het Ankermuseum van Philippe Cousteau, in 1993 officieel geopend door een zoon van de beroemde documentairemaker. Het is ontworpen als een monumentaal geheel in de openlucht, waar de zogenaamde Tempel van de Oceanen en de ankers in al hun pracht kunnen worden bewonderd. Landinwaarts rijden we naar Soto del Barco, bekend om de glasaal, met het mooie kasteel van San Martín de las Arenas, toonbeeld van militaire architectuur, en het paleis van La Magdalena, nu gemeentehuis. Pravia biedt een mooi historisch straatbeeld met eeuwenoude huizen. In de kapel van La Virgen del Valle wordt een terracotta beeltenis bewaard van de 24
schutsheilige van de vallei, gemaakt door de Italiaanse kunstenaar Juan Bautista Portigiani. Andere bezienswaardigheden zijn het paleis van Moutas of de sobere kerk, met mooie stukken van gewijde kunst. Naar het schijnt is Muros de Nalón gebouwd op een oude Romeinse stad. De belangrijkste bezienswaardigheden zijn het 16e-eeuwse stadsplein, de kerk van de Santa María en het paleis van Valdecarzana, en niet te vergeten de zoutwaterzwembaden in de frisse zeewind. We richten ons wederom naar de rotsachtige noordkust en komen bij Cudillero, met de idyllische tuinen van het renaissancistische paleis van Los Selgas, de kerk van San Pedro of de kapel van El Humilladero, opgedragen aan een door de vissers bijzonder geliefd kruis. 25
ASTURIË Met de typische, bontgekleurde en als tegen de rotswanden geplakte huizen, zal elke fotograaf hier zijn hart kunnen ophalen. De kustweg voert ons westwaarts naar Luarca, dankzij het heldere, lichte straatbeeld bekend als de “witte stad”. De haven van Luarca biedt beschutting aan een van de grootste Asturische vissersvloten. De kerk van Santa Eulalia, waarvan de eerste muren verrezen in 912, en de kapel van La Atalaya, waar de in paasprocessie rondgevoerde Blanke Maagd aanbeden wordt, voeren ons terug naar een ver verleden. Het volkenkundig museum heeft een collectie van zo’n 1300 stukken, die ons laten zien hoe men er meer dan 100 jaar geleden woonde en werkte. Ook Puerto de Vega is een vissersplaatsje dat ligt ingebed in de rotskust. Hier overleed Gaspar Melchor de Jovellanos, die er drie jaar lang zijn graf had in de parochiekerk, een barokke tempel met waardevolle retabels. Hierna komen we in Navia, waar de natuur en de boerenbevolking aan de riviermonding in harmonie samenleven in het reservaat van Barayo, een broedgebied van grote ecologische waarde. 26
De streekhoofdstad Navia ligt op de rechteroever en is bekend door de zwemmarathon die er jaarlijks wordt gehouden in augustus; dit evenement, omlijst met een ludiek programma van muziek, optochten, een bloemenofferande aan de Maagd van de Boot, en een grote volksmaaltijd, kreeg het predicaat van ‘feest van toeristisch belang’. Belangrijke gebouwen zijn hier het huis van de markies van Santa Cruz, het gemeentehuis en de kerk van Onze Lieve Vrouwe van de Boot. Vlakbij Navia brengen we een bezoek aan Castro de Coaña, waarvan het verleden teruggaat tot enkele eeuwen voor de komst van de Romeinen. Tachtig hutten zijn er bovengehaald, en ook een grote toren, die boven alles uitstak. Het straatleven van Tapia de Casariego concentreert zich vooral op het Plaza de la Constitución, in de beschutting van de kerk van San Esteban, en aan de kleine haven, maar ook op het strand, met zijn enorme golven, is het goed toeven. Iets zuidelijker ligt Castropol, met zijn witgekalkte gevels en steil hellende straten. Stroomopwaarts rijden we naar Vegadeo voor een wandeling door de Calle Mayor of langs de 27
ROUTES DOOR HET PRINSDOM
UITZICHT OP CASTROPOL
ASTURIË
beglaasde gaanderijen van de Paseo de la Alameda. De belangrijkste gebouwen zijn hier de kerk van Nuestra Señora de la Asunción en het stadhuis.
De eiken- en beukenbossen van het goed beheerde natuurpark van El Narcea behoren tot de essentie van Asturië en strekken zich uit over een mozaïek van smalle valleitjes. Het betreft een van de meest waardevolle natuurgebieden van het prinsdom en omvat het bos van Muniellos - met 5.600 hectaren het grootste eikenbos van het Spanje - en de berg van Arbas, met een imposant, in de IJstijd gevormd, natuurlijk amfitheater, leefgebied van auerhanen, reeën en wilde zwijnen. Het Santuario del Acebo is een traditionele pelgrimsbestemming. Cangas del Narcea is het belangrijkste plaatsje hier, met een geschiedenis die teruggaat tot de 13e eeuw. Het paleis van Omaña en het paleis van Toreno getuigen van een adellijk verleden, en ditzelfde geldt voor de elegante basiliek van de Heilige Maria Magdalena. 28
ROUTES DOOR HET PRINSDOM
De in het uiterste westen van Asturië gelegen boerenstreek van Los Oscos herbergt een rijk etnografisch erfgoed. Taramundi is bekend om het ambachtelijke smeedwerk en vooral de hier gemaakte zakmessen zijn gewild. In het nabijgelegen Teixois zien we iets meer van de oude lokale gebruiken. Via de pas van La Garganta rijden we een hele eigen microkosmos binnen, gekenmerkt door een bergachtig reliëf met nauwe valleien, waar we een eerste stop maken in Villanueva de Oscos. In Santa Eulalia de Oscos, hoofdplaats van dit gemeentegebied, staan enkele interessante religieuze architecturen, maar het mooiste hier zijn de bossen, ideaal voor een lange wandeling. In San Martín de Oscos biedt de natuur ons vele gezichten, met talloze kreekjes en eikenbossen. Interessant in het dorp zelf zijn het paleis van Los Gúzman en een 19e-eeuwse kerk met neoklassieke retabels. In Grandas de Salime staat een museum dat is gewijd aan ‘hoe het vroeger was’.
NATUURPARK VAN SOMIEDO
DE MIJNSTREEK VLAKBIJ OVIEDO MAKEN WE KENNIS MET ENKELE VAN DE MOOISTE EN MEEST TOT DE VERBEELDING SPREKENDE GEBOUWEN UIT DE LATE MIDDELEEUWEN.
29
ASTURIË SANTA MARÍA DEL NARANCO
We beginnen ons bezoek bij de kerk van Santa María del Naranco, in 848 gebouwd door Ramiro I. Aanvankelijk bestemd als ontmoetingsplaats voor de adel, werd het gebouw in de 12e eeuw ingewijd als godshuis. Het grondplan is rechthoekig en het gebouw heeft twee verdiepingen, waarvan de bovenste opvalt door de vensters en de bijzondere bouwkundige details. Het uitgebreid repertoire aan gebeeldhouwde motieven omvat fantasiebeesten en oriëntaals geïnspireerde elementen. Ook door Ramiro I gebouwd is de kerk van San Miguel de Lillo, ingewijd in hetzelfde jaar 848. De muren hiervan zijn, voor het eerst in die tijd, gedecoreerd met menselijke figuren. Het oudste bewaard gebleven preromaanse gebouw is de kerk van San Julián de los Prados, uit 842, naar een ontwerp van Tioda, bouwmeester onder Alfons II. Het was de grootste tempel van het 11e-eeuwse christelijke Spanje en de, in 1912 blootgelegde, resten van de muren vertonen magnifieke fresco’s. We gaan door naar het gemeentegebied van Las Regueras, op nog geen 15 kilometer van de regiohoofdstad. Het belangrijkste dorp hier is Santullano, maar de hele streek heeft een rijk aanbod van toeristische routes, met preromaanse kerken, zoals die van San Pedro de Nora, die in 905 door Alfons II werd geschonken aan de kathedraal van Oviedo. Grado is de hoofdstad van een 30
bosrijke streek met ook veel akkerland. Het plaatsje heeft twee lokaal belangrijke marktdagen; verder zijn er nog resten te bezichtigen van de oude middeleeuwse stadsmuur. In het paleis Miranda Valdecarzana kan een etnografische tentoonstelling worden bezocht. Een van de meest gewilde bestemmingen is Salas, gesticht door Alfons X de Wijze, hoewel daarvoor ook al bewoond, want herders uit de Nieuwe Steentijd lieten er reeds hun grafheuvels en dolmens achter. Salas is een belangrijke bestemming voor de pelgrims op de route naar Santiago en heeft een rijk cultuurhistorisch erfgoed. Zo is er de kerk van San Martín, gebouwd tussen de 8e en de 9e eeuw en later geheel opnieuw gereconstrueerd. De collegiale kerk van Santa María La Mayor heeft enkele mooie altaarstukken en een albasten grafmonument van de hand van Pompeyo Leoni. Statige gebouwen zijn hier het Huis van de Regent en het paleis van Los Valdés Salas. In de middeleeuwse toren bevindt zich een museum voor preromaanse kunst, met een waardevolle collectie van grafschriften. Tineo, in de zogenaamde “koeienstreek”, is de grootste melkproducent van heel Spanje. Overal in dit gewest komen we ook door dennen- en eucalyptusbossen, 31
ROUTES DOOR HET PRINSDOM
2011
BELMONTE DE MIRANDA
ideaal voor de liefhebbers van rust en stilte en voor het ecotoerisme in het algemeen. Getuige de kapel van San Roque, lag deze plaats aan de binnenlandse variant van de pelgrimsroute naar Santiago. Belangrijke bestemmingen zijn hier het paleis van Merás en het museum voor gewijde kunst in de kerk van San Pedro, waar stukken zijn verzameld uit andere kerken uit de omgeving. Een voorbeeld van duurzaam landschapsbeheer is Belmonte de Miranda, in een gebied van hoge bergkammen en diepe valleien. De Romeinen exploiteerden hier belangrijke goudmijnen, waarvan nog aanzienlijke archeologische sporen zijn achtergebleven. De oudste goudmijn ter wereld, en de enige in heel Spanje, is nog altijd in gebruik. Somiedo is een plaats met een levende volkscultuur en een grote rijkdom aan legenden en oude tradities. Een groot deel van de oude ambachten vinden we terug in het ecomuseum van Pola de Somiedo, terwijl de tradities in de huiselijke sfeer zijn terug te vinden in het ecomuseum van Veigas. Het Natuurpark van Somiedo is de laatst overgebleven habitat van de bruine beer. Door een droomlandschap, met prachtige vergezichten, klimmen we naar de 1500 meter hoge, in de IJstijd gevormde, meren, Lago del Valle, het grootste van Asturië, en Lagunas de Saliencia.
UITZICHT OP AGUIDO. NATUURPARK VAN SOMIEDO
In het hartje van Asturië ligt de gemeente Teverga, waar de natuur de bezoeker de meest uiteenlopende mogelijkheden biedt. Hier loopt het zogenaamde 32
33
ROUTES DOOR HET PRINSDOM
Berenpad, la Senda del Oso, een van de beroemdste wandelpaden van het land, aangelegd over een voormalige spoorbaan. Het pad dankt zijn naam aan Paca en Tola, een stel beren dat leeft in een omheind gebied naast het pad. Een ander belangrijke bestemming hier is het Parque Prehistórico, met reproducties van de belangrijkste Europese grotschilderingen. Proaza is de streekhoofdstad van een bergachtig gebied van tuinders en veeboeren. De interessantste monumenten hier zijn de middeleeuwse toren en het barokke, 18e-eeuwse paleis van Los González Tuñón. Het voormalige rectorshuis heet nu Casa del Oso, het Berenhuis, en biedt onderdak aan een tentoonstelling over dit charismatische beest. In het in 1998 geopende
ASTURIË
DE MIJNSTREEK
KERK VAN SANTA CRISTINA DE LENA
museum van Quirós is een goede collectie te bekijken van gebruiksvoorwerpen uit het dagelijks leven van de lokale bevolking. In dit gewest, dat een grote hang vertoont naar lokale tradities, verdient ook een wandeling door het ravijn van Las Xanas aanbeveling. De naam verwijst naar Asturische mythologische wezens. Het ravijn verloopt tussen enorme krijtrotsen met sterke hoogteverschillen. De route voert vervolgens naar de mijnstreek, grensgebied van het prinsdom met de Spaanse Meseta, waar het oorspronkelijke landschap en oude tradities zich vermengen met de jongste geschiedenis van de industriële tijd. Pola de Lena werd in 1266 gesticht door Alfons X. Vermeldenswaardig zijn hier het paleis van de markies van Carrizo, het stadhuis en het geboortehuis van de schrijver Vital Aza. In Santa Cristina de Lena stuiten we op een nieuw voorbeeld van preromaanse bouwkunst, met een indrukwekkende iconostase, iets unieks voor kerken uit die tijd. We zetten de tocht voort tot de streek van Aller, ideaal om de stedelijke drukte te verruilen voor enkele dagen weldadige rust in de buitenlucht. De natuur toont hier zijn beste kanten met uitgestrekte autochtone bossen, en, aan de horizon, megalithische monumenten, als stille getuigen uit een ver verleden. Pola de Laviana is het resultaat van de versmelting van boerenleven en industrie. In de hoofdkerk, het sanctuarium van de Maagd van Otero, bewonderen we het beeld van de schutsheilige. In Entralgo nemen we een kijkje in het bezoekerscentrum Armando Palacio Valdés, geboortehuis van een belangrijke schrijver van volksliteratuur, waar we iets 34
Verder noordwaarts komen we bij El Entrego: obligaat is hier een bezoek aan het Museum voor mijnbouw en industrie, het drukstbezochte van Asturië, gewijd aan deze belangrijkste motor achter de lokale ontwikkeling. De bijzondere inrichting van het museum verbeeldt een wandeling door de geschiedenis van de mijnbouw, de stoomtechniek en de regionale industrialisering. In Langreo staat het Museum voor de Staalindustrie, ondergebracht in de voormalige hallen van de firma Duro Felguera. In het interieur van een futuristische, conische schoorsteen reizen we achteruit in de tijd, door het ontwikkelingsproces van deze sector, die zo bepalend is geweest voor de identiteit van het prinsdom. Onze reis eindigt in het deftig aandoende Mieres, met een omgeving die bezaaid is met kapellen, paleizen en de typische Asturische graanschuren, de hórreos. Een van de paleizen, dat van de Markies van Camposagrado, is beschermd cultureel erfgoed en vormt een waardige afsluiting van ons bezoek aan deze stad met zijn eigen, Asturische charme.
ENTREGO
35
ROUTES DOOR HET PRINSDOM
meer zullen leren over de cultuuromslag die de komst van de mijnbouw hier ooit met zich meebracht. Laviana is tevens de toegangspoort tot het natuurpark van Redes, waar, in een landschap van rotskammen en bergweiden, de bevolking voortleeft in perfecte harmonie met de natuur.
ASTURIË
DE MIJNSTREEK
ASTURIË
ASTURISCHE MYTHEN
ROUTES DOOR HET PRINSDOM
De rijke Asturische volkscultuur houdt verband met oude godsdiensten van de primitieve bevolking van de noordkust, aanbidders van de zon en de natuur. De mythologie is rijk beladen met riten en figuren, die ons iets meer vertellen van de regionale culturele wortels. Zo zijn er de xanas, een soort nimfen die verblijven bij waterbronnen en watervallen, afgebeeld als jonge, beeldschone maagden met Noord-Europese trekken en lange blonde haren. De cuélebre daarentegen is een enorme, lelijke slang, belast met de bewaking van schatten, en de trasgu een kaboutertje met staart en hoorntjes. Verder is het pantheon van fantastische wezens nog bevolkt door Nubero, god van de wolken en stormen, die wordt afgebeeld als een oude man met lange baard en puntige oren, en met een zwarte hoed. Het is een kwade figuur, die over de donkerste wolken pleegt te galopperen, vanwaar hij hagelstenen naar beneden gooit om de oogsten te vernietigen.
KLOOF VAN RÍO PINO. ALLER
BASILIEK VAN COVADONGA
COVADONGA, MYTHE EN HERINNERING EEN ROUTE VAN LEGENDEN, GASTRONOMIE, GRANDIOZE BERGTOPPEN EN DE ALOM AANWEZIGE GOLF VAN BISKAJE.
36
37
ASTURIË KERK VAN SAN SALVADOR DE VALDEDIÓS
Op nog geen tien kilometer kreeg het welvarende Noreña de symbolische titel van ‘gastronomische hoofdstad van het prinsdom’, voornamelijk vanwege de voortreffelijke lokale pensgerechten, die bij alle feestgelegenheden hoog worden gewaardeerd. Bovenaan op de lokale monumentlijst staan de muziektent, het paleis van Miraflores en de kerk van Santa María. Ook iets verderop, in Pola de Siero, treffen we bijzondere civiele en religieuze architecturen aan, maar vooral interessant is hier de veemarkt, waar de rundveehandel de hoogste omzet maakt van heel Spanje. In Nava is het topproduct de appelcider, nauw verbonden aan het sociale leven en het karakter van de Asturiërs. In het Cidermuseum maken we kennis met het hele productieproces, van de appel tot de fles, maar ook met de Asturische variant van de kegelsport en met de ‘chigre’, de cidertapperij. Noordwaarts trekkende stuiten we op de kerk van San Salvador de Valdediós, een preromaans monument, in de volksmond bekend als El Conventín, ‘het kloostertje’. Direct daarop komen we bij de riviermonding van Villaviciosa, met een prachtig landschap van zee, rivier en bergen, dat zich acht kilometer lang uitstrekt in een 38
oogstrelend panorama van wetlands, zandstranden en weiland, broedgebied voor talloze watervogels, die zich ook laten zien op de stranden van Misiego en Rodiles. Onder de monumenten in de oude binnenstad van Villaviciosa noemen we het paleis van Los Valdés, het huis van Los Hevia, het stadhuis, de kerk van San Francisco en de kerk van Santa María de Oliva. Het beste van de zee treffen we aan in Tazones. In dit havenstadje ging ooit, op 19 september 1517, Karel V aan land, op weg om zich te laten kronen tot Koning van Spanje. De huizen kenmerken zich door hun levende kleuren en door de balkons die uitkijken over de zee. De witte huisjes van Lastres flankeren het warrige stratenpatroon van de oude binnenstad, die komvormig afloopt naar de haven, waar op bepaalde uren van de dag de heerlijke geur van geroosterde sardientjes de eetlust opwekt. De mooiste monumenten hier zijn de kerk van Santa María de Sábada en de Klokketoren. Een ware bijzonderheid is het Playa de la Griega, een strand waar 150 miljoen jaar oude sporen bewaard zijn gebleven van dinosaurussen en andere dieren uit het Jura. Meer informatie over dat tijdperk vinden we in 39
ROUTES DOOR HET PRINSDOM
2011
Terug aan de kust wacht het warme zand van het Playa de Vega. De Cueva de Tito Bustillo bood beschutting aan een van de belangrijkste prehistorische nederzettingen van Noord-Spanje. De grot werd in 1968 ontdekt door een groep speleologen en werd in 2008 erkend als werelderfgoed. De bekendste van de daar aangetroffen grotschilderingen is die van een kudde paarden, van een buitengewone plastiek. De hoofdplaats hier is Ribadesella, aan de monding van de Sella. De oude binnenstad is sinds 1973 beschermd stadsgezicht, met mooie architecturen als de kapel van El Guía en het gemeentehuis, en een pittoresk haventje. Aan de rand
van de stad liggen verschillende villawijken, want Ribadesella geniet al sinds de 19e eeuw een belangrijke reputatie als vakantieoord. Een van de belangrijkste toeristenplaatsen van het prinsdom is Llanes. Bovenaan de monumentenlijst van het oude centrum, ook hier beschermd stadsgezicht, prijken de ruïnes van de oude Romeinse stadsmuur, de basiliek van Santa María, het paleis van de Hertog van Estrada, de oude herberg Posada Herrera, en het 15e-eeuwse paleis van Rivero. Minstens zo mooi zijn de ontelbare door de zeegolven uitgeslepen vormen van de rotskust. In het voormalig slachthuis is een tentoonstelling ingericht over de walvisvaart. De strekdam die de haven beschermt tegen de golfslag is door beeldend kunstenaar Agustín Ibarrola omgevormd tot een kleurrijk kunstwerk met de titel Los cubos de la memoria of 'Blokken van herinnering'. Voordat we vertrekken, maken we een laatste wandeling over de 19e-eeuwse Paseo de San Pedro, met een prachtig uitzicht over de klippen, waar we ons laten verrassen door de zogenaamde ‘blazers’, waterstralen die hoog de lucht in schieten en in de vorm van fijne nevel over ons heen stuiven. De brullende zee perst het water met een blazend geloei, waardoor de hele rotskust
GROT VAN TITO BUSTILLO
RIBADESELLA
40
41
ROUTES DOOR HET PRINSDOM
het museum te Colunga, ontworpen in de vorm van de afdruk van een drietenige dynosauruspoot. Het oude centrum van deze streekhoofdstad heeft een bijzonder charme, vooral op het Plaza de Santa Ana, in de Calle Real of bij het gemeentehuis, het voormalige paleis van Los Álvarez de Colunga. De omgeving is van een grote diversiteit en rijk aan monumenten, getuige bijvoorbeeld de preromaanse kerk van Santiago Gobiendes, uit de 9e eeuw, op een uitloper van het gebergte van Sueve. Hoog aan de top, vanaf het uitkijkpunt van El Fito, genieten we van een magnifiek uitzicht over de kust, de vallei van de Sella en de toppen van de Picos de Europa; een onmisbare stop op onze route.
ASTURIË
COVADONGA, MYTHE EN HERINNERING
lijkt mee te trillen, door nauwe gaten en spleten van de kalkrotsen, waardoor een soort geisers ontstaan van wel 20 meter hoog. Niet ver van Vidiago nemen we een klein weggetje naar het Idool van Peña Tú, een megalithisch monument van 4000 jaar oud, bovenop een top. Het betreft een stenen beeld van een mensachtig wezen in rituele kledij. Columbres kenmerkt zich door de mooie huizen van welgestelde emigranten die terugkeerden uit ZuidAmerika. In la Quinta Guadalupe, een prachtig gebouw uit 1906, is een stichting met het archief van de ZuidAmerikagangers, de zogenaamde ‘indianos’, gevestigd. In het naburige Pimiango brengen we een bezoek aan de grotschilderingen van El Pindal. Meer landinwaarts vormt Cabrales, beroemd om de gelijknamige blauwe schimmelkaas, de toegangspoort tot de zuidelijke bergstreek van Asturië. Van hieruit trekken we de Picos de Europa in, dat behoort tot de meest ongerepte en gevarieerde natuurgebieden van Spanje. Het ongeveer 65.000 hectaren grote gebied biedt beschutting aan talloze beschermde diersoorten als de auerhaan, de lammergier of de bruine beer. De Naranjo de Bulnes is een mythische berg in Asturië, maar niet minder mythisch is de route van de Cares, bijgenaamd de Garganta Divina ofwel ‘goddelijke kloof’, vanwege de extreme schoonheid ervan. Een twaalf kilometer lang pad verbindt de 42
DE LEGENDE VAN COVADONGA De Slag bij Covadonga, in 722, wordt beschouwd als het begin van de Reconquista, de herovering van het Iberische schiereiland op de Moren. Hier streden de legers van Don Pelayo tegen de moslims, onder bevel van Munuza, gouverneur van Gijón. De troepen ontmoetten elkaar in de nauwe vallei van Cangas in de Picos de Europa en de strijd eindigde met de overwinning van de christenen. De Legende van Covadonga wil dat de stenen die werden geworpen met de Moorse katapulten voor het altaar van de Heilige Maagd omkeerden en terugvlogen naar de muzelmannen zelf.
43
ROUTES DOOR HET PRINSDOM
LAGO ERCINA
dorpjes Poncebos en Caín, en is de meest bewandelde en legendarische route van de Picos de Europa. We trekken verder naar een ander symbolisch plaatsje: Covadonga, een eerbetoon aan oude tradities. We onderbreken de reis voor een klim naar de meren van Enol en Ercina, een van meest populaire wandelroutes hier. En van daar gaan we naar de grot met de Maagd van Covadonga, schutsheilige van Asturië. Het is een zogenaamd Real Sitio ofwel koninklijk bezit, en bestaat uit de Heilige Grot, een neoromaanse basiliek, een 16eeeuwse kerk, het gastenverblijf en het huis van de kanunniken. We sluiten de route af bij de voormalige hoofdstad van het oude Asturische rijk, Cangas de Onís, een stad die altijd groot respect heeft betracht voor zijn historisch verleden. De bekendste monumenten zijn de oude middeleeuwse brug - El Puentón - en de kerk van Santa Cruz, gebouwd over een prehistorische dolmen. De leukste wandelstraat is de altijd druk bevolkte Avenida de Covadonga.
ASTURIË
COVADONGA, MYTHE EN HERINNERING
WAT KUNT U ER DOEN?
ASTURIË
ASTURIË
NATUUR
Bosque de Muniellos (Biosfeerreservaat) Dit in zuidwestelijk Asturië gelegen ecosysteem in de omgeving van Ibias en Candas del Narcea is door de UNESCO aangewezen als Biosfeerreservaat. Wildliefhebbers kunnen hier hun hart ophalen aan het spotten van herten, zwijnen en roofvogels, waaronder, met een beetje geluk, ook de havik, met zijn karakteristieke vluchtpatroon. Het Gewest Oscos-EO (Biosfeerreservaat) Bijna op de grens met Galicië ligt een van de best geconserveerde riviermondingen van Asturië. Vanaf de kades van Castropol en Ribadeo kunnen boottochtjes worden gemaakt door een van de belangrijkste foerageergebieden voor trekvogels. Natuurpark van Somiedo (Biosfeerreservaat) Paradijselijk natuurgebied met grote biologische diversiteit en een aantal prachtige meren: de drie kleine van Saliencia en dat van El Valle, het grootste meer van Asturië, met een gemiddelde diepte van 10 meter.
NATIONAAL PARK VAN PICOS DE EUROPA
Natuur, sport, activiteiten voor de kinderen en nachtleven vormen een waaier van aantrekkelijke mogelijkheden. 44
Nationaal park van Picos de Europa (Biosfeerreservaat) reddeparquesnacionales.mma.es Dit is het onbetwiste vlaggenschip van Asturië, met een breed scala aan recreatieve mogelijkheden: van de route van de Cares tot de beklimming van de Naranjo de Bulnes, of vogelwaarneming van vale gieren, aasgieren en steenarenden. U dient rekening te houden met mogelijke beperkingen van bezoekersaantallen en bepaalde activiteiten. Naast deze beschermde gebieden vindt u op de website ook nog andere natuurgebieden. www.infoasturias.com
45
WAT KUNT U ER DOEN?
De buitengewone diversiteit van het landschap, met een rijkdom aan waardevolle enclaves met talloze unieke planten- en dierensoorten, maken Asturië bij uitstek geschikt voor de wandelsport. Honderden goed bewegwijzerde paden voeren ons door meer dan vijfentwintig natuurgebieden en reservaten.
WANDELSPORT www.viasverdes.com www.fedme.es Asturië is letterlijk bezaaid met mooie wandelroutes. Vooral de Vía Verde, van Candás naar Perlora, langs de oude spoorbaan El Carreño, is de moeite waard. De route loopt langs steile afgronden met fantastische uitzichten, kleine baaitjes en, voor de botanici, een enorme variatie aan plantensoorten. De ongeveer twee kilometer lange route is in iets minder dan een uurtje te doen.
AFDALING VAN DE SELLA
SPORT In de regio Asturië kan een grote verscheidenheid aan sporten worden beoefend en heeft u de keuze uit tal van grote evenementen. Een van de bekendste is de Afdaling van de Sella, een kanotocht van Arrioandas naar Ribadesella, erkend als ‘evenement van toeristisch belang’. Op de eerste zaterdag van augustus gaat, op de muziek van Asturië, mijn vaderland, het regionale volkslied, het startschot voor vele honderden Spaanse en buitenlandse kanovaarders, onder het gejuich van duizenden toeschouwers, langs de oevers van de 20 kilometer lange route. Zowel Gijón als Oviedo kunnen bogen op een een lange sporttraditie en beschikken over alle faciliteiten voor elke mogelijke competitie of wedstrijd.
WAT U NIET MAG MISSEN… Europees surfkampioenschap Tapia de Casariego In de Paasweek Rally Príncipe de Asturias Oviedo September
SKISPORT www.atudem.org Het bergachtige reliëf van Asturië maakt het tot een perfecte bestemming voor de wintersport, met drie goed geoutilleerde skistations. Elk van de skigebieden beschikt over alle noodzakelijke faciliteiten, met logementen van goede kwaliteit. In het centrum van het prinsdom liggen de stations van Fuentes de Invierno (Aller) en Valgrande-Pajares (Lena). Bij de grens met de provincie León ligt het skistation van San Isidro, een van de belangrijkste wintersportcentra van Spanje. WATERSPORTEN www.seaspain.info Met topkwaliteit jachthavens, een lange kustlijn en vele rivieren heeft Asturië alles in huis voor de waterliefhebber: sportvissen, boottochten, zeilen, kajakvaren...
FITNESS
Internationaal Concours Hippique Las Mestas Gijón Augustus
46
Spaanse badplaatsen en kuuroorden www.balnearios.org In Asturië kunt u, voor een ontspannen vakantie, genieten van de beste kuuroorden en spa’s.
47
ASTURIË WAT KUNT U ER DOEN?
GOLF www.golfspain.com Voor de liefhebbers van deze ontspannende sport biedt Asturië gerenommeerde golflinks, verspreid over de hele regio, in Llanes, Siero, Villaviciosa, Ribadesella en Gijón.
ASTURIË
CULTUUR FEESTEN EN TRADITIES
OM NIET TE MISSEN ... Día de América De Dag van Amerika kreeg, met zijn kleurrijke praalwagens en folkloristische groepen, het predicaat van ‘feest van nationaal toeristisch belang’. Het is een van de belangrijkste dagen van de stadsfeesten van San Mateo. Oviedo 19 september Fiesta de Santa María Magdalena Hartje zomer steekt iedereen zich in zijn beste kleren voor de pittoreske zeeprocessie. Llanes Eind juli Fiesta de L´Amuravela Zeker vier eeuwen oud en een van de drukstbezochte feesten van Asturië. Cudillero 29 juni Fiesta del Asturcón Zeer druk bezocht evenement, ter ere van het bijzondere Asturische bergpaard, dat hier nog altijd vrijlevend in het wild voorkomt. Sierra del Sueve Derde zaterdag van augustus
48
VOLKSMUZIEK IN QUIRÓS
honderdduizenden mensen samenstromen bij de Muro de San Lorenzo. Zeer de moeite waard is het carnavalsfeest, Antroxu in het Asturisch, dat overal in het prinsdom wordt gevierd en vooral in Gijón en Avilés populair is. In tegenstelling tot het carnaval is, in Avilés, de paasweek van een grote religieuze beladenheid.
MUSEA Museo Vaqueiro Naraval Het ‘koeboerenmuseum’ opende zijn deuren in 2000 en is gehuisvest in twee ruimtes van traditioneel ontwerp. Het toont ons het nomadenleven van de Asturische herders die hier vroeger rondtrokken met hun rundvee. Museo de la Madera Veneros Het ‘houtmuseum’ is gewijd aan een van de belangrijkste bestaansbronnen en van oudsher de trots van de Asturiërs. De boeren gebruiken hier een eigen variant van de klomp, de zogenaamde ‘madreña’. Museo Etnográfico de la Lechería La Foz de Morcín In het Etnografisch museum van het melkveebedrijf vinden we meer dan 500 voorwerpen die te maken hebben met de melkveehouderij en melkproducten, onderverdeeld in drie verschillende secties: melk, kaas en boter.
49
WAT KUNT U ER DOEN?
De Asturische feestkalender kent tal van gezellige, drukbezochte gebeurtenissen. Geestelijke en wereldlijke feesten zijn overgeleverd uit lang vervlogen tijden en worden nog altijd in de meest uiteenlopende vormen gevierd. Gemeenschappelijk is de immer aanwezige doedelzak en de grote hoeveelheden appelcider. Zo is er de Martes de Campo, in Oviedo, waar iedereen samenkomt in het park Campo de San Francisco, om zich er tegoed te doen aan het zogenaamde ‘zwangere broodje’, bollo preñao, gevuld met chorizo. Gijón heeft zijn jaarlijkse feestweek, de Semana Grande, met als hoofdmoot het vuurwerk, waarvoor
AANBEVOLEN Euroyeyé www.euroyeye.es Duizenden jongeren trekken naar de belangrijkste modbijeenkomst van Spanje, met veel oude motoren en vooral veel muziek. Gijón augustus Festival Internacional de Cine de Gijón www.gijonfilmfestival.com Het Internationaal Filmfestival van Gijón is een onafhankelijk festival. Gijón november Semana Negra www.semananegra.org Geheel gewijd aan het genre van de film noir en bijbehorende literatuur. Het festival omvat evenementen met muziek en tentoonstellingen, en kenmerkt zich door de betrokkenheid van het publiek. Gijón juli
GASTRONOMIE De wisselende modes in de internationale keuken hebben nauwelijks vat gekregen op de gastronomie van Asturië, die zich nog altijd kenmerkt door de luxe van de eenvoud. Als voorgerecht is er de typische fabada, een gerecht met grote witte bonen en varkensworst dat bovenaan prijkt op de lijst van populaire
50
PRODUCTEN MET BESCHERMDE OORSPRONGBENAMING • Faba Asturiana - Asturische witte boon • Sidra de Asturië - Asturische cider • Vino de Cangas - Rode wijn uit Cangas • Kazen: Cabrales, Casín, Afuega´l Pitu en Gamonedo • Ternera Asturiana - Asturisch kalfsvlees • Chosco de Tineo - worst uit Tineo
WINKELEN Het nijvere Asturië dwingt ons haast tot de aanschaf van lokale souvenirs, waardoor het afscheid ons wellicht wat minder zwaar zal vallen. De lijst met mogelijkheden is lang en gevarieerd. In de Calle Uría in Oviedo en de Calle Corrida in Gijón vinden we de meest luxe modezaken met prêt-à-porter van de belangrijkste topmerken, en speciaalzaken met eigen collecties van designkleding en jeugdmode. De beste modewinkels van Avilés vinden we in de straten La Cámara, Cueto, Fernández Balsera en La Fruta. Aanbevolen producten zijn uiteraard de typische appelcider, de witte bonen of “fabes”, de Cabrales-kaas en de appel- of hazelnootlikeur. Heel bijzonder is het handwerk van git, wat in deze contreien tamelijk veel gevonden wordt, of van zwart keramiek uit de fabriek van Cangas del Narcea.
51
ASTURIË
De Asturische hoofdstad geniet vooral bekendheid dankzij de uitreiking van de prestigieuze prijs Principe de Asturias waarmee de grootste figuren uit de internationale wereld van de wetenschappen, kunst, sport, economie en politiek jaarlijks worden onderscheiden. De uitreiking vindt plaats in het Teatro Campoamor, dat de rest van het jaar is volgeprogrammeerd met opera- en theatervoorstellingen.
gerechten. Visliefhebbers zullen er warm lopen voor gerechten als merluza a la cazuela (heek in de pan), of ventresca de bonito (uit het buikstuk van de bonito). In het noorden nemen de vleesgerechten een belangrijke plaats in en overal vind u er zowel kalfsvlees als scharrelkip op het menu. Niet minder dan dertig kazen liggen er op de Asturische kaasplank, want elke vallei heeft zijn eigen soort. Voor de zoetliefhebbers zijn er de eenvoudige maar voortreffelijke desserts als de rijstebrij, de frixuelos, gemaakt van meel, melk en eieren, en de casadielles, een soort met noten gevuld pannenkoekje. De dorst lessen we hier met appelcider, hoewel de lokale rode wijnen ook zeker niet onderschat mogen worden.
WAT KUNT U ER DOEN?
MUZIEK, THEATER EN FILM…
ASTURIË
VOOR DE KINDEREN Feria del Teatro Europeo para Niños www.gijon.es/feten Het Europees Kindertheaterfestival is een uniek evenement, met de deelname van de beste gezelschappen uit dit segment van de theaterwereld. Gijón februari Salón Internacional del Cómic De Internationale Stripweek brengt striptekenaars bijeen van alle nationaliteiten en stijlen, die het publiek laten kennismaken met hun manier van werken. Gijón oktober Zoo La Grandera www.zoolagrandera.com De dierentuin van La Grandera heeft ongeveer 400 dieren, onder andere uit de eigen Asturische fauna, gehuisvest in een prachtige bosachtige omgeving. Cangas de Onís. het hele jaar geopend.
MUSEUMBEZOEK MET KINDEREN Museo del Jurásico www.museojurasico.com Het Juramuseum organiseert workshops om kinderen te laten kennismaken met de wereld van de dinosaurussen. Aan “Familysauro” kan iedereen meedoen, met opgravingen en spelletjes met wetenswaardigheden. Colunga het hele jaar geopend. Museo del oro www.museodeloro.es In het Goudmuseum kunnen jong en oud oefenen in de oeroude techniek van het goudwassen. Navelgas het hele jaar geopend.
52
JURA-MUSEUM TE COLUNGA
Parque de la Prehistoria de Teverga www.atraccionmilenaria.com In het Prehistorisch Park van Teverga is in een grot een verzameling samengebracht van de belangrijkste grotschilderingen van Europa. Teverga het hele jaar geopend.
TOEGANKELIJK TOERISME Om ook mensen met bijzondere behoeften de gelegenheid te bieden om te genieten van een vakantie in het prinsdom is er een gids uitgegeven waarin alle natuurgebieden, routes, winkels, hotels, musea, openbaarvervoersmogelijkheden, openbare toiletten, enz. zijn aangegeven die voldoen aan de Asturische regionale wetgeving betreffende de toegankelijkheid voor mindervaliden en architectonische barrières: Asturië voor iedereen. www.asturias.es Gijón. Gids voor toegankelijk toerisme speciaal voor deze stad www.cocemfeasturias.es
53
WAT KUNT U ER DOEN?
Ook aan de kinderen wordt in Asturië gedacht, en er zijn talloze activiteiten voor de allerkleinsten of voor de hele familie.
ASTURIË
ZAKENLEVEN Zowel Oviedo als Gijón zijn ideale plaatsen voor beurzen, congressen en zakelijke bijeenkomsten.
Spain Convention Bureaux www.scb.es Oviedo Convention Bureaux www.palaciocongresos-oviedo.com HET SCHENKEN VAN DE APPELCIDER
NACHTLEVEN
Gijón Convention Bureaux www.gijón.info Avilés Convention Bureax www.avilescomarca.info
Appelcider schenken´s Nachts kunnen we in Asturië met volle teugen genieten van een lange lijst van lokalen en mogelijkheden. Calle Gascona, Oviedo Elke kroegentocht begint hier in een ciderlokaal. De Calle Gascona is rijkelijk bedeeld met tapperijen en kroegjes waar de lokale bevolking ´s avonds samenstroomt.
AUDITORIUM PRÍNCIPE FELIPE. OVIEDO
Wijk Cimadevilla, Gijón Het nachtleven van Gijón concentreert zich voornamelijk in de oude havenbuurt, waar de straten zich vullen met duizenden mensen. Latijns-Amerikaanse muziek klinkt tot de kleine uurtjes in de cafés aan de jachthaven, waar we kennis kunnen maken met de lokale glamour. Oude binnenstad, Avilés Avilés is op het gebied van het Asturische nachtleven pionier, en de uitgaansbuurt beslaat ongeveer de complete, prachtige oude binnenstad. Het homocircuit concentreert zich vooral in de Calle de San Bernardo en de Calle San Antonio, in het hartje van Gijón. Ook Oviedo biedt voor het homoseksuele deel van de bevolking vele bekende cafés, pubs en andere uitgaansgelegenheden in de Calle Altamirano en Calle Campoamor.
54
55
WAT KUNT U ER DOEN?
Convention Bureaux De speciale Convention Bureaux verlenen bijstand voor het organiseren van bijeenkomsten of bedrijfsuitstapjes:
NUTTIGE GEGEVENS
INTERNATIONAAL NETNUMMER
+34
ASTURIË
NUTTIGE ADRESSEN
ASTURIË
TOERISTENBUREAUS TOERISTENINFORMATIE ASTURIË Cimadevilla, 4. 33003 Oviedo (Asturië) T. 985 213 385 www.infoasturias.com
STEDELIJKE TOERISTENINFORMATIE LUCHTHAVEN VAN ASTURIË
PRAKTISCHE INFORMATIE HOE KOMT U ER? Door de lucht De luchthaven van Asturië bevindt zich in Ranón, op 39 km van Gijón en 43 km van Oviedo. Dagelijkse vluchten onderhouden de verbindingen met Madrid, Barcelona en andere nationale en internationale grote steden. Per trein Dagelijks rijden er treinen op Madrid, Barcelona en andere grote steden. Centrale treinstations vindt u in Oviedo, Gijón en Avilés. Voor de reizen binnen de provincie zijn er de lokale stoptreinen van RENFE en FEVE. FEVE laat in de zomer een speciale toeristentrein rijden, de Transcantábrico, die over oude spoorbanen door de mooiste enclaves van Asturië trekt. RENFE T. 902 320 320 (internationale reizigersinformatie) www.renfe.com Over de weg Er bestaat een uitgebreid netwerk van lange afstandsbuslijnen naar de belangrijkste steden van Spanje en enkele Europese hoofdsteden, zoals Parijs of Brussel. AANBEVELINGEN In Gijón kunt u de Gijón Card krijgen, die recht geeft op gratis openbaar vervoer en kortingen in restaurants, musea, winkels, voorstellingen, enz. Voor meer informatie: www.gijon.info
Asturische luchthaven 33459 Santiago del Monte T. 902 300 202
Oviedo Marqués de Santa Cruz 33007 Oviedo T. 985 227 586 www.oviedo.es
PROVINCIALE TOERISTENINFORMATIE Cudillero Puerto del Oeste 33150 Cudillero T. 985 591 377
Gijón Espigón Central de Fomento Rodríguez Sampedro 33206 Gijón T. 985 341 771 www.gijon.info
Llanes Alfonso IX 33500 Llanes T. 985 400 164 Luanco Ramón Pérez de Ayala 33440 Luanco T. 985 882 644 Luarca Los Caleros, 11 33700 Luarca T. 985 640 083
Avilés Ruiz Gómez, 21 33402 Avilés T. 985 544 325 www.ayto-aviles.com Candás Braulio Busto, 2 33430 Candás T. 985 884 888 Cangas de Onís Casa Riera. Avenida de Covadonga, 1 33550 Cangas de Onís T. 985 848 005
Mieres Manuel Llaneza, 8 33600 Mieres T. 985 450 533
57
NUTTIGE GEGEVENS
TURESPAÑA www.spain.info
Villaviciosa Plaza Obdulio Fernández, 51 33300 Villaviciosa T. 985 891 759
ARGENTINIË Buenos Aires
MEXICO Mexico
BELGIË Brussel
NEDERLAND Den Haag
OVERNACHTING
BRAZILIË Sao Paulo
Boekingscentrale spain www.spain.info
CANADA Toronto
PARADOR-HOTELS
CHINA Kanton Peking Parador de Gijón Parque Isabel La Católica 33203 Gijón, Asturië T. 985 370 511 F. 985 370 233
Central de Reservas T. 902 547 979 F. 902 525 432 www.parador.es Parador de Cangas de Onís Villanueva 33550 Cangas de Onís, Asturië T. 985 849 402 F. 985 849 520
NOORWEGEN Oslo OOSTENRIJK Wenen POLEN Warschau
DENEMARKEN Kopenhagen
PORTUGAL Lissabon
DUITSLAND Berlijn Düsseldorf Frankfurt München
RUSLAND Moscow SINGAPORE Singapore
FINLAND Helsinki
IERLAND Dublin
VERENIGDE STATEN Los Angeles Chicago Miami New York
INDIA Bombay
VERENIGD KONINKRIJK Londen
ITALIË Milaan Rome
ZWEDEN Stockholm
JAPAN Tokio
ZWITSERLAND Zürich
FRANKRIJK Parijs
VERVOER BUSSTATION Oviedo. Pepe Cosmen 33001 Oviedo T. 902 499 949 Gijón. Magnus Blikstad 1 33207 Gijón. T. 902 422 242 Avilés. Avenida Telares 20 33401 Avilés T. 902 422 242
AENA Luchtverkeersleiding T. 902 404 704 www.aena.es ADIF spoorwegbeheerder T. 902 432 343 www.adif.es
VERKEERSINFORMATIE T. 011 www.dgt.es
Voor nadere informatie kunt U zich richten tot:
www.spain.info/contact
NUTTIGE TELEFOONNUMMERS Noodnummer T. 112 Algemene burgerinformatie T. 010
58
59
NUTTIGE GEGEVENS
Ribadesella Paseo Princesa Letizia 33560 Ribadesella T. 985 860 038
ASTURIË
SPAANSE TOERISTENBUREAUS IN HET BUITENLAND
Post
Busstation
Spoorwegstation
Politie
Parking
Toeristeninformatie
BEZIENSWAARDIGHEDEN 1. Fontein van La Foncalada 2. Huis van los Campomanes 3. Kathedraal 4. Paleis van Valdecarzana 5. Iglesia de San Tirso 6. Paleis van la Rúa 7. Paleis van de Markies van Camposagrado 8. Paleis van Toreno 9. Universiteit 10. Museum voor Schone Kunsten 11. Bisschoppelijk Paleis 12. Huis van de Deken 13. Klooster van San Vicente 14. Klooster van San Pelayo 15. Middeleeuwse muur 16. Stadhuis 17. Iglesia de San Isidoro 18. El Fontán 19. Regionaal Paleis 20. Plaza de la Escandalera 21. Theater Campoamor 22. Campo de San Francisco 23. Calle Uria 24. Hotel Reconquista
