Een nieuwe centrale bibliotheek Openbare Bibliotheek Deventer
Programma van Eisen september 2009
Henk Weulink Karin Barth Jos Debeij
Vastgesteld - bestuur openbare bibliotheek Deventer
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 2
Inhoudsopgave
1
VOORAF ..........................................................................................................1
2
INLEIDING .......................................................................................................2
2.1
Doel van het programma .....................................................................................2
2.2
Leeswijzer ............................................................................................................2
3
DE OPENBARE BIBLIOTHEEK DEVENTER....................................................3
3.1
Het verhaal van de OB Deventer – een rijke historie ............................................3
3.2
De bibliotheek Deventer in 2009 ..........................................................................4
3.3 Missie en strategie ...............................................................................................5 3.3.1 Missie, kerntaken en visie op spreiding........................................................... 5 3.3.2 Strategie en doelen .......................................................................................... 7 3.3.3 Uitvoeringsprogramma: Nieuw Deventer bibliotheekconcept ....................... 8 3.3.4 Eerste resultaten ‘Boek, beeld en wiki’: wenkend perspectief ..................... 10 3.4
De Centrale bibliotheek: FO, BO en facilitaire bedrijfsvoering ........................... 12
3.5
Centrale Bibliotheek: ambities in 2016............................................................... 12
4
RANDVOORWAARDEN EN UITGANGSPUNTEN..................................... 14
4.1
Algemeen ........................................................................................................... 14
4.2
Locatie ............................................................................................................... 14
4.3
Overige randvoorwaarden ................................................................................. 14
5
AMBITIES OP HOOFDLIJNEN..................................................................... 15
5.1
Ambities voor de huisvesting ............................................................................. 15
5.2
Ambities voor de bedrijfsvoering ....................................................................... 16
6
BESCHRIJVING TE HUISVESTEN FUNCTIES ............................................. 18
6.1
De catwalk ......................................................................................................... 18
6.2
Het warenhuis.................................................................................................... 19
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 3
6.2.1 6.2.2 6.2.3 6.2.4 6.2.5 6.2.6 6.2.7
Innamepunt ..................................................................................................... 20 Sorteercentrum / Logistiek centrum / beveiliging .......................................... 20 De collecties van het warenhuis ..................................................................... 22 Collectie Fictie ................................................................................................. 23 Collectie non-fictie .......................................................................................... 23 Collectie tijdschriften ...................................................................................... 23 Servicedesks / Wimmers ................................................................................. 23
6.3 De beleefbibliotheek.......................................................................................... 24 6.3.1 Zitplaatsen ....................................................................................................... 24 6.3.2 Literair Grand Café .......................................................................................... 24 6.3.3 Activiteitenruimten ......................................................................................... 25 6.3.3.1 Ruimte voor activiteiten Kennis en Informatie, Cultuur en Lezen, Educatie en Jeugd 25 6.3.3.2 Huiskamerbioscoop de kleine Keizerin ....................................................... 26 6.3.3.3 Expositieruimte ........................................................................................... 26 6.3.3.4 Media-atelier / digitale cursusruimte ......................................................... 27 6.3.4 Stadstudiehuis ................................................................................................. 27 6.4
De digitale bibliotheek ....................................................................................... 27
6.5 De servicebibliotheken ...................................................................................... 28 6.5.1 Wijkwinkel wonen, zorg welzijn ...................................................................... 28 6.5.2 Lees en Schrijf ................................................................................................. 29 6.5.3 Makkelijk lezen ................................................................................................ 29 6.5.4 Aangepast lezen .............................................................................................. 29 6.5.5 Deventer geschiedenis, Deventer Nu.............................................................. 29 6.5.6 Diverse servicebibliotheken ............................................................................ 29 6.6 De kantoren ....................................................................................................... 30 6.6.1 Werkruimten ................................................................................................... 30 6.6.2 Expeditie en opslag ......................................................................................... 30 6.6.3 (Boeken)Magazijn ........................................................................................... 30 6.6.4 Overige kantoorruimte / ondersteunende ruimte .......................................... 30 6.6.5 Serverruimte ................................................................................................... 31 6.6.6 Sanitair ............................................................................................................ 31 6.6.7 Techniek .......................................................................................................... 31 6.6.8 Fietsenstalling ................................................................................................. 31
7
RUIMTELIJKE EISEN .................................................................................... 32
7.1 Oppervlakte eisen .............................................................................................. 32 7.1.1 Oppervlaktedefinitie ....................................................................................... 32 7.1.2 Vrije hoogte ..................................................................................................... 32 7.1.3 Samenvatting totale ruimtebehoefte ............................................................. 32 7.2
Ruimtelijke structuur ......................................................................................... 33
7.3
Veiligheidszonering ............................................................................................ 33
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 4
7.4 Relaties .............................................................................................................. 33 7.4.1 Extern .............................................................................................................. 34 7.4.2 Intern............................................................................................................... 34
8
TECHNISCHE EISEN ..................................................................................... 35
8.1
Algemene technische eis voor de bibliotheek .................................................... 35
8.2
Technische eisen per ruimte .............................................................................. 35 Bijlagen .......................................................................................................... 1 Oppervlaktedefinities ................................................................................ 1 Ruimtelijst ................................................................................................. 1 Technische eisen ....................................................................................... 1
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 5
1
Vooraf
Sinds 1995 wordt gewerkt aan de herhuisvesting van de centrale bibliotheek. De in 1964 gebouwde bibliotheek aan de Brink is veel te klein, verouderd en niet meer bruikbaar voor de hedendaagse en toekomstige bibliotheekuitoefening. In een uitvoerig en langdurig traject is gewerkt aan de realisatie van een stadskantoor en bibliotheek aan het Grote Kerkhof. In juni 2009 is een eind gekomen aan het gezamenlijke nieuwbouwproject van de openbare bibliotheek en het stadskantoor: ‘het huis van Deventer’. Het bestuur en directie van de bibliotheek maken de keuze een eigen weg in te slaan. Veeljarig uitstel van de nieuwbouw is onacceptabel. Dat zou ten koste gaan van de noodzakelijke innovatie en verdere verbetering van de dienstverlening zowel in kwalitatief als kwantitatief opzicht. Een dienstverlening die gebaseerd is op de door B&W geaccordeerde strategische visie en het Meerjarenplan ‘Boek, beeld en wiki’. Het Programma van Eisen voor de nieuwbouw van de centrale bibliotheek – dat in 2006 is toegesneden op gezamenlijke huisvesting – is geactualiseerd en toegesneden op een stand alone situatie en in deze notitie vastgelegd. Inhoudelijk is het programma bijgesteld en geactualiseerd op basis van de strategische notitie, het meerjarenplan en het verlaten van de vergaande samenwerking met het stadkantoor en de synergiewinst op inhoud en in m2. Het nieuwe college van B&W stelt in het coalitieakkoord ‘de blik vooruit’: - Nu de bestaande plannen voor de huisvesting van bibliotheek en stadskantoor van tafel zijn, zullen we werken aan nieuwe oplossingen. - Het college hanteert als leidraad voor ontwikkelingen de Visie Binnenstad Zuid, waarvan we de uitwerking na de zomer van 2009 voorleggen aan de raad. We zullen prioriteit geven aan de herhuisvesting van de bibliotheek en ook starten met de planvoorbereiding voor het Hegius Film & Theater. Het raadsvoorstel voor het Huis van Deventer wordt ingetrokken, maar de noodzaak voor huisvesting van ambtenaren blijft. Het college komt na de zomer met een nieuw plan van aanpak. Met dit geactualiseerde Programma van eisen staat de bibliotheek in de startblokken om tot nieuwe planvorming voor een snelle en adequate herhuisvesting van de centrale bibliotheek te komen. De bibliotheek wil de planvorming samen met het gemeentebestuur voortvarend ter hand nemen. Bestuur en directie Openbare Bibliotheek Deventer
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 1
2
2.1
Inleiding
Doel van het programma Het Programma van Eisen is geactualiseerd en gebaseerd op een nieuwe stand alone centrale bibliotheek. Het is bedoeld als input voor de architect en adviseurs voor het maken van het voorlopig ontwerp en definitief ontwerp.
2.2
Leeswijzer Het PvE geeft allereerst inzicht in de missie, de strategie en doelstellingen van de Openbare Bibliotheek Deventer. Daarna wordt in het gedeelte randvoorwaarden en uitgangspunten enkele algemeen geldende wensen en eisen gesteld. De kern van het PvE bestaat uit een beschrijving van de te huisvesten functies en de ruimtelijke en technische eisen die hierbij horen.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 2
3
De Openbare Bibliotheek Deventer
Dit hoofdstuk geeft inzicht in de historie, de actualiteit en de toekomst van de Openbare Bibliotheek Deventer. 3.1
Het verhaal van de OB Deventer – een rijke historie De Openbare Bibliotheek Deventer werd opgericht in 1916 en vervult vanaf 1918 een belangrijke rol in de Deventer gemeenschap. De eerste “leeszaal” startte met de collecties van ’t Nut, het Rode Kruis, de Kamer van Koophandel en een kleine bijdrage van de Stads- of Athenaeumbibliotheek. De begroting voor het eerste jaar bedroeg ƒ3900,- en er werd gestart met 130 ingeschreven leden. In 1929 bestond het boekenbezit uit 15.000 banden en 1500 leden; 30 jaar later, in 1959, waren er 37.000 banden en ruim 6000 leden. Ondertussen waren er ook een bedrijfsbibliotheek (1948) en een schoolbibliotheekdienst (1949) opgericht en een filiaal geopend (1958) in de wijk Zandweerd. Aan het einde van 1959 gaf het gemeentebestuur zijn fiat voor een geheel nieuwe bibliotheek aan de Brink. Een aantal panden werd aaneengevoegd tot één bibliotheekcomplex. Een nieuwe Centrale Bibliotheek, het Huis op de Brink, verrijkte in 1964 de stad, met een grote uitleenruimte voor volwassenen, een jeugdbibliotheek, een muziekbibliotheek, een lezingenzaal en een kunstgalerij. De collectie bestond toen uit 52.700 media. De ingebruikname was een markeringspunt in de ontwikkeling van de Openbare Bibliotheek in Deventer. Met haar architectuur baanbrekend voor de bouw van bibliotheken in Nederland op dat moment.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 3
Jaren van verdere groei volgden. In 1970 ging er een bibliobus rijden. Een tweede filiaal opende zijn deuren in de wijk Keizerslanden. In 1973 was het ledental gegroeid tot 20.000 leden. De collectie bestond uit 114.500 boeken. De Bibliotheek opende een derde filiaal in het begin van de jaren tachtig in Colmschate. Nieuwe media deden vanaf de tachtiger jaren hun intrede: audiovisuele media, de eerste home computer-programma’s, gesproken boeken, video’s, cd’s, cd-rom’s en dvd's. Bejaarden- en verzorgingstehuizen en scholen worden door de bibliobus bezocht. Er werd een dienst Boek aan Huis opgericht (1992). Eind jaren tachtig is gestart met het automatiseren van de catalogus en uitleenprocessen. Ruim 33% van de bevolking staat ingeschreven als gebruiker van de bibliotheek. In meer dan de helft van alle huishoudens beschikt men over een bibliotheekpas. Jaarlijks worden meer dan 1.000.000 media geleend. In de jaren negentig deed internet zijn intrede en werd gestart met geautomatiseerde vormen van zelfbediening door de gebruikers van de bibliotheek. Na de gemeentelijke herindeling zijn de bibliotheken in Diepenveen, Schalkhaar en Bathmen onderdeel van de Deventer Openbare bibliotheek geworden. De busvoorzieningen in Lettele en Okkebroek zijn omgezet in servicepunten als onderdeel van de winkel van Fa. Roessink en het Naoberhus. Vanaf eind jaren ’80 is de bibliotheek actief op gebied van maatschappelijke publieksinformatie in de vorm van verschillende informatiepunten en spreekuren in nauwe samenwerking met tal van maatschappelijke partners. In de wijk Keizerslanden werd gestart met de Wijkwinkel wonen, welzijn en zorg. Per 2009 is de bibliotheek verantwoordelijk voor uitrol en beheer van wijkwinkels in alle woonservicezones van de gemeente.
3.2
De bibliotheek Deventer in 2009 ‘De wereld verandert, de bibliotheek verandert’ is het motto van het proces van bibliotheekvernieuwing dat vanaf 2000 branchebreed en met financiële steun van het ministerie van OCW is ingezet op basis van het rapport ‘Open poort naar kennis’. Bibliotheken hadden onvoldoende snel ingespeeld op het tempo van veranderingen in de omgeving, met name het gewijzigde mediagedrag van grote groepen en de opkomst van internet. Inhoudelijke vernieuwing is en blijft de komende jaren een belangrijk speerpunt van het bibliotheekwerk. In 2006 is door het bestuur van de bibliotheek ‘De verbeelding vormgegeven: strategische notitie op weg naar 2010’ vastgesteld en met de gemeente als opdrachtgever afgestemd. Op basis hiervan zijn meerjarige financiële afspraken en afspraken over een nieuwe huisvesting met de gemeente gemaakt. De strategische notitie is uitgewerkt in het Meerjarenplan ‘Boek, beeld en wiki’
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 4
dat door het gemeentebestuur is geaccordeerd als opdracht- en subsidiegever. Het meerjarenplan schetst de uitwerking op drie kerntaken waarop de bibliotheek - in aansluiting op de landelijke richtlijnen - actief wil zijn: 1. Informatie en Lezen, 2. Educatie, 3. Podium en Cultuur. In tien inhoudelijke programmalijnen en drie flankerende programmalijnen wordt een meerjarenprogramma uitgewerkt dat het mogelijk moet maken een groei in bereik en gebruik te realiseren. De openbare bibliotheek Deventer wil ambitieus zijn en bijdetijdse diensten leveren die van waarde zijn voor individu en samenleving. De openbare bibliotheek doet dit vanuit een gedreven professionele organisatie die haalbare en realistische doelen wil stellen. Een organisatie die ziet dat samenwerking met partners in de stad, het bibliothekennetwerk en met participerende gebruikers noodzaak is om die ambitie waar te maken. 3.3 3.3.1
Missie en strategie Missie, kerntaken en visie op spreiding De missie van de bibliotheek laat zich samenvatten in drie kernwoorden: kennis, ontwikkeling en verbeelding voor individu en samenleving Kennis: omvat een laagdrempelige toegang tot bronnen van informatie en de mogelijkheden zich te bekwamen in het omzetten van informatie naar kennis. Ontwikkeling: stimuleert groei van individu en samenleving. Voor een goede participatie in onze huidige kennismaatschappij is het nodig dat burgers continu doorleren en zichzelf en hun eigen omgeving proberen te verbeteren. Verbeelding: omvat de toegang tot een rijk scala aan bronnen op het gebied van kunst, cultuur en ontspanning. Verbeelding omvat ook inspiratie en het scheppen van nieuwe vormen van cultuur. ‘ De bibliotheek als de stationshal van de verbeelding’. Kerntaken De bibliotheek ondersteunt drie kerntaken: 1. Informatie & Lezen, 2. Educatie, 3. Podium en cultuur.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 5
Visie op spreiding: 4 schillen De bibliotheek vervult deze kerntaken op verschillende plekken en heeft met de verschillende vestigingen een ruime spreiding over Deventer. De uitvoering van deze kerntaken wordt op verschillende wijzen ingevuld binnen de verschillende typen vestigingen. De schillen van vestigingen zijn: Schil 1: Centrale bibliotheek: Centrale collectie voor totale aanbod / Extra focus op Educatie en cultuur en Podium / Staf en centrale ondersteuning, breedst mogelijke front-office, Back-office en pool projectmedewerkers/adviseurs. / Financiën: 70% totale budget Schil 2: Colmschate: Volwaardige bibliotheekvoorziening, aangepast aan omvang en aard van de doelgroep, Collectie op basis van vraagsturing / Vooral front-office, Back-office ter ondersteuning, mogelijkheden voor zelforganisatie onderzoeken / Financiën: 0-30% budget. Schil 3: Bathmen, Diepenveen, Schalkhaar en Keizerslanden: Op maat, sterk doelgroepgericht, altijd in samenwerking met partners / Front-office, waar mogelijk zelforganisatie / Financiën: 0-30% budget. Schil 4: Maatwerk op locatie: Servicepunten: Verschillende kleinschalige vormen van dienstverlening, bedrijven en scholen, zorgcentra en buurthuizen / Personeel is afhankelijk van gevraagde inzet, waar mogelijk zelforganisatie, waar mogelijk inhuur personeel bibliotheek door derden. / Financiën: projectmiddelen of tegen kostprijs voor derden. Voorbeelden zijn: Noaberhuus Okkenbroek, dorpsbibliotheek Lettele en Brede School De Enk.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 6
3.3.2
Strategie en doelen Behouden én vernieuwen De bibliotheek Deventer kiest voor een offensieve strategie. Vanuit het behoud van bestaande gebruikers op basis van hun binding met de huidige dienstverlening, zullen nieuwe gebruikers worden geworven. De ontwikkelingen rondom veranderd mediagedrag hebben consequenties voor de prestaties van bibliotheken. Uitleencijfers lopen - in algemene zin sinds 2000 - langzaam maar gestaag terug. Deze grote aantallen uitleningen vormen voor de bibliotheek nog steeds een belangrijke legitimatie. Tegelijk zien we dat de bibliotheek nieuwe digitale diensten en culturele en informatieve activiteiten ontwikkelt, die nog in ontwikkeling zijn en zich in een fase van vraag- en marktontwikkeling bevinden. De uitleenfunctie is nog steeds de “cashcow” van de bibliotheek. Wel nadert deze functie langzaam het eind van de levenscyclus, zeker als het gaat om het uitlenen van informatieve media. De bibliotheek zal in deze positie een dubbelslag moeten maken: 1. Het tegengaan van een verdere teruggang van de klassieke uitleenfunctie en daarmee het verlengen van de levenscyclus (behouden). 2. Het versnellen van vernieuwing van ontwikkeling naar volwassenheid waardoor de bibliotheek een goede nieuwe toekomstige basis krijgt (vernieuwen). Strategische doelen Op basis van bovenstaande visie is het passend om ambitieus de toekomst tegemoet te treden en algemene strategische doelen vast te stellen die op langere termijn nagestreefd worden en daarmee richtinggevend zijn voor de activiteiten en de programma’s in de nabije jaren. De volgende doelen zijn in het meerjarenplan vastgelegd. Lange termijn doelen 50% lid bibliotheek 60% bezoekt bibliotheek of activiteit 600.000 bezoekers 100.000 Informatie-adviesvragen beantwoord 1.000.000 Uitleningen 8.000.000 Digitale raadplegingen/leveringen 365 Culturele en informatieve activiteiten 365 Educatieve activiteiten Het vergroten van de deelname op basis van lidmaatschap van 25 naar 50% vormt de - lange termijn - hoofddoelstelling, waaraan de andere doelen worden gerelateerd. Deze doelstelling lijkt uiterst ambitieus. De bibliotheek
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 7
heeft een lidmaatschapsbereik van 25% van de bevolking, maar wordt op dit moment al door ongeveer de helft van de bevolking op één of andere manier gebruikt. De doelstelling is gericht op het omzetten van ‘vrijblijvend’ gebruik in een geregistreerd lidmaatschap. 3.3.3
Uitvoeringsprogramma: Nieuw Deventer bibliotheekconcept De strategische doelstellingen van het meerjarenplan ‘Boek, beeld en wiki’ zijn uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma met tien inhoudelijke en drie flankerende programmalijnen. In een viertal ‘bibliotheken’ zijn de inhoudelijke programmalijnen onderscheiden en samengebracht. De ‘bibliotheken’ zullen zich de komende jaren verder ontwikkelen en in een andere verhouding tot elkaar komen te staan – mede afhankelijk van maatschappelijke ontwikkelingen. Deze ontwikkeling vraagt om een flexibel gebouw dat vrij indeelbaar is en waardoor de bruikbaarheid van het gebouw ook over lange tijd gegarandeerd is.
Bibliotheek als warenhuis De bibliotheek als warenhuis is het concept voor het verlengen van de levenscyclus van de uitleenbibliotheek. Marketing en in het bijzonder de toepassing van retailmarketingtechnieken vormen de basis van de bibliotheek als warenhuis. Doelgroepanalyse met behulp van de mosaic segmentatie levert een beeld van het bereik onder de diverse segmenten. Bibliotheekvestigingen worden - voor het onderdeel warenhuis - ingericht voor de drie belangrijkste strategische doelgroepen: collectie, inrichting en presentatie en activiteiten concentreren zich sterk op deze doelgroepen. In een gezamenlijk project met alle Overijsselse bibliotheken wordt dit concept uitgewerkt en doorontwikkeld voor zowel de centrale bibliotheken, als vestigingen in wijken en dorpen. Het tarievenstelsel zorgt voor eenvoudige gebruiksregels en tarieven: één pas biedt toegang tot alle diensten van de bibliotheek, zowel de oude als de nieuwe diensten. Selfservice staat centraal, zowel voor lenen als terugbrengen
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 8
en betalen, maar ook voor diensten als inschrijven, reserveren en aanvragen, printen en kopiëren. Beleefbibliotheek Het concept van de beleefbibliotheek geeft invulling aan de bibliotheek als een plek om te verblijven en langdurig in aanraking te komen met tal van bronnen van kennis en cultuur, ook met vele andere bronnen dan de media van het warenhuis. Informatieve, educatieve en culturele activiteitenprogramma’s zorgen dat er voor jong en oud elke dag wat te doen is en men zich kan laven aan vele uitingen van kennis en cultuur. De bibliotheek doet dat in nauwe samenwerking met tal van formele en informele partners uit stad, wijk, buurt en dorp. Er zijn veel zitplaatsen waar men fysieke en digitale bronnen kan raadplegen, met goede digitale werkplekken met internetfaciliteiten. Er is volop ruimte voor lezen, kijken en luisteren en om te studeren en te werken. Er is een huiskamerbioscoop en er zijn diverse (digitale) cursus- en activiteitenruimten en media-ateliers en gamezones. De restauratieve voorzieningen zorgen mede voor een prettig verblijf. Digitale bibliotheek Het concept van de digitale bibliotheek is tweeledig. Het zorgt voor: - een groeiende collectie digitale bronnen en digitale diensten - die behalve in de bibliotheek ook thuis te raadplegen en te gebruiken zullen zijn. Waar de bibliotheek als warenhuis zich door de keuze voor strategische doelgroepen richt op een breed publiek en een geselecteerd breed aanbod, zorgt de digitale bibliotheek voor een compleet aanbod van fysieke Netwerkcollecties – de zogenaamde lange staart - zodat ook voor niche doelgroepen een specifiek aanbod beschikbaar is. Zo is en blijft de bibliotheek ‘voor iedereen’. En dat totale aanbod kan door modernisering van de website en het toepassen van nieuwe web 2.0 technieken steeds meer op maat en steeds meer persoonlijker gebruikt worden via MijnBibliotheek.nl. Alle bronnen van de digitale bibliotheek worden op allerlei manieren aantrekkelijk gepresenteerd en zijn raadpleegbaar via digitale etalages en op de vele digitale werkplekken. Servicebibliotheken Naast de bibliotheek voor brede doelgroepen in het warenhuis – is de bibliotheek er voor specifieke doelgroepen in servicebibliotheken. Met specifieke collecties, met programma’s en met specifieke marketing. En voor een aantal doelgroepen op basis van afspraken over 100% lidmaatschap. Deels wordt de dienstverlening op maat geconcentreerd in een of meer vestingen, deels bij de specifieke doelgroep in de eigen omgeving afgeleverd. Het gaat hierbij in algemene zin om onder andere: Onderwijsdienstverlening
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 9
o Biebwijz – serviceconcept voor primair onderwijs o Vo-serviceconcept o Roc-serviceconcept Servicepunten op maat o Onderwijs: Brede schoolbibliotheek, oa de Enk o Kleine kernen: servicepunten Lettele, Okkenbroek o Woonzorgcentra: servicepunten op maat o Buurten en voorzieningen: bibliobus en servicepunten op maat Maatschappelijke doelgroepen o Anders lezen o Makkelijk Lezen o Laaggeletterdheid en inburgering Wijkwinkel wonen, welzijn en zorg o Wijkwinkels en servicepunten in alle woonservicezones – waar mogelijk gecombineerd met een bibliotheekvestiging In de centrale bibliotheek mag uitgegaan worden van 9 servicebibliotheken. 3.3.4
Eerste resultaten ‘Boek, beeld en wiki’: wenkend perspectief Met het meerjarenprogramma ‘Boek, beeld en wiki’ wordt invulling gegeven aan de strategie van de bibliotheek. Jaarlijks worden de ambities en doelstellingen van het meerjarenprogramma in haalbare stappen geconcretiseerd in het Jaarplan met de bijbehorende begroting. In 2008 heeft de bibliotheek voor het tweede jaar fiks ingezet op onderhoud en verbetering van de bestaande dienstverlening en tegelijk op de ontwikkeling van nieuwe dienstverlening. De teruglopende resultaten van de afgelopen jaren zijn in 2007 op onderdelen tot staan gebracht en in 2008 omgezet in groei: meer bezoekers, meer leners en meer uitleningen.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 10
*) de centrale bibliotheek is 5 dagen per week open
In 2008 zijn maatregelen doorgevoerd die ten grondslag liggen aan de omslag in het gebruik, zoals de uitbouw van de filmcollectie met 5000 speelfilms, de herinrichting van de Centrale Bibliotheek en bibliotheek Colmschate inclusief een betere presentatie van de collectie op basis van retailtechnieken en verruiming van openingstijden, het opheffen van het leengeld voor niet-boek media, het beschikbaar krijgen van meer exemplaren van toptitels en het inrichten van makkelijklezenpleinen en aangepastlezenpunten. Stap voor stap is de digitale dienstverlening uitgebouwd, onder andere met een wiki en digitale dossiers met een daaraan gekoppelde groei van het gebruik van de digitale producten en diensten. De educatieve diensten zijn in 2008 - met een stabiele deelname van scholen - gecontinueerd en er is een groeiend aanbod aan culturele en informatieve programma’s in nauwe samenwerking met andere Overijsselse bibliotheken in het Biebwijz-project. De activiteitenprogramma’s op het gebied van Cultuur en lezen en Kennis en informatie zijn flink uitgebouwd en verder geprofessionaliseerd. Er vindt steeds meer een koppeling plaats tussen fysieke programma’s, fysieke bronnen in vestigingen en digitale bronnen en diensten via de website in de vorm van maatwerk voor specifieke doelgroepen. Met dit veranderingsprogramma wil de bibliotheek haar centrale doelstelling van het meerjarenplan - de helft van de bevolking heeft een bibliotheekpas en gebruikt die ook minstens eenmaal per jaar - bereiken. Dit is mede mogelijk geworden door een zich sterk ontwikkelende organisatie, een enthousiaste inzet door de medewerkers van de bibliotheek, toenemende bibliothecaire samenwerking op met name Overijssels niveau en de groeiende samenwerking met tal van partners in de Deventer samenleving. Geconstateerd kan worden dat de Openbare Bibliotheek Deventer na enkele reorganisatiejaren financieel en organisatorisch op orde is. Met het meerjarenplan is een heldere koers gezet naar de toekomst. De vernieuwingen worden daadkrachtig opgepakt en de bijbehorende resultaten laten zien dat er een goede koers is ingezet die krachtig moet worden voortgezet. Belangrijk voor de toekomst is het vernieuwen van de huisvesting van de vestigingen in Keizerslanden (2009), Schalkhaar (2009), Diepenveen (2010), Bathmen (2011), Colmschate (2012) en het Centrum (2012). Voor alle vestigingen zijn de plannen in uitvoering of in voorbereiding.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 11
Voorjaar 2008 vond met een positief resultaat de externe audit voor certificering van de sector plaats, waarbij – op basis van het INK-model – getoetst is dat de bibliotheek voldoet aan de door de Branchevereniging VOB en VNG gestelde minimumeisen.
3.4
De Centrale bibliotheek: FO, BO en facilitaire bedrijfsvoering De Centrale Bibliotheek vormt de ruggengraat van het Deventer Openbaar bibliotheeknetwerk. De centrale bibliotheek is niet alleen de belangrijkste vestiging – frontoffice (FO) maar huisvest ook het team van backofficeconsulenten die de specifieke programma’s voorbereiden op de kernfuncties van de bibliotheek, de facilitaire diensten en het management van de bibliotheek. De Centrale organisatie voert de regie ten behoeve van alle vestigingen op het gebied van: het samenstellen, dagelijks aanvullen en onderhouden van de totale collectie het voor de gebruikers toegankelijk maken van deze collecties door middel van passieve en actieve informatiebemiddeling activiteitenprogramma’s en promotionele activiteiten in de meest ruime zin het administreren van uitgeleende materialen, het houden van toezicht op uitleentermijnen, het reserveren van gevraagde maar uitgeleende materialen, het transporteren en het opbergen van teruggebrachte materialen, de ledenadministratie het verzorgen van de extramurale dienstverlening ten behoeve het onderwijs en de diverse instellingen, ouderen, zieken en (lees)gehandicapten het fungeren als beheerscentrum voor de gehele bibliotheekorganisatie op het gebied van management activiteiten, stafdiensten, automatisering, logistiek en transport etcetera .
3.5
Centrale Bibliotheek: ambities in 2016 De nieuwe huisvesting – in 2012 – is de noodzakelijke flinke impuls aan het eind van het meerjarenbeleidsprogramma die de ruimte schept voor inhoudelijke groei en uitbouw. Hiermee ontstaat een beeld van de bibliotheek in 2016. 2016 In 2016 is de centrale bibliotheek het vlaggenschip waar de helft van de activiteiten en gebruik van alle vestigingen zal plaatsvinden. De collectie omvat ca. 80.000 multimedia en wordt aantrekkelijk gepresenteerd – waarvan 50% frontaal.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 12
Selfservice en hoogwaardige logistieke afhandeling zorgen voor een optimaal beheer van de dagelijkse dienstverlening. De openingstijden van de centrale bibliotheek zijn verruimd naar van ’s morgens 9.00 uur tot ’s avonds 21.00 uur. De bibliotheek is zeven dagen in de week open. Er zijn ruim 500 zitplaatsen en 250 internet PC’s. Het is er bedrijvig. In de centrale bibliotheek zijn de gebruikers door het diverse en uitgebreide aanbod met allerlei verschillende dingen bezig. Er is een reeks van activiteiten in samenwerking met allerlei formele en informele organisaties uit de stad. Het hele jaar door: van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat. De helft van alle activiteitenprogramma’s die in de bibliotheek plaatsvinden worden door mensen en organisaties uit de stad georganiseerd. De bibliotheek is belangrijk voor mensen die zich willen ontwikkelen. In meer formele maar ook in informele zin. Dagelijks bezoeken onderwijsgroepen de bibliotheek om deel te nemen aan de programma’s rond taal en lezen en rond mediawijsheid. Dagelijks komen leerlingen voortgezet onderwijs en studenten hoger onderwijs individueel en samen werken in de bibliotheek. In de drie jeugdbibliotheken en de drie op de jeugd gerichte servicebibliotheken komen heel veel kinderen en jeugdigen. Ze vormen 30% van de bezoekers. Ze lenen beperkt maar komen vooral voor de voor hen bestemde beleefbibliotheekprogramma’s en de digitale mogelijkheden die er zijn. Op zondagmiddagen brengen hele gezinnen regelmatig samen door in de bibliotheek. De centrale bibliotheek ontvangst jaarlijks 400.000 bezoekers. Het merendeel daarvan is herhalingsbezoek. Dagelijks komen 1.000 tot 1.500 bezoekers naar de bibliotheek met een gemiddelde verblijfduur van > 1 uur. De bibliotheek is een plek waar velen rond neuzen en allerlei media vinden die ze ter plekke raadplegen, bekijken, beluisteren en lezen en natuurlijk ook lenen. Met zo’n 500.000 uitleningen blijft het warenhuis in de centrale bibliotheek een belangrijke plek houden. Aan de ene kant is de collectie multimedialer en populairder geworden. Aan de andere kant zorgt bestellen via de website, dat voor alle gebruikers heel normaal is, voor zo’n 100.000 uitleningen uit netwerkcollecties, die via dagelijks transport ‘komen en gaan’.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 13
4
4.1
Randvoorwaarden en uitgangspunten
Algemeen Het ontwerp van bibliotheek dient te voldoen aan de vigerende Nederlandse wet- en regelgeving. In het bijzonder: het bouwbesluit het Handboek voor Toegankelijkheid (2003) (ITS-niveau).
4.2
Locatie Uitgangspunt voor de locatie van de nieuwe bibliotheek vormt de visie binnenstad Zuid. Deze visie is door de bibliotheek onderschreven en door de gemeenteraad vastgesteld. De visie gaat uit van culturele bedrijvigheid in het gebied en een goede doorstroming van publiek in het zogenaamde achtje van het winkelgebied. De locatie van de bibliotheek sluit aan bij stromen van winkelend publiek en cultuurbezoekers. De bibliotheek is de meest bezochte publieke functie van Deventer. Voor de (gebruikers van de) bibliotheek is het daarom een eis om goed zichtbaar te zijn in het straatbeeld en is als gebouw herkenbaar in de stad. Vanaf de straatzijde moet de functie van het gebouw goed afleesbaar zijn. Er is een goede bereikbaarheid per fiets, fietsparkeren kan goed geregeld worden en er is geen grote afstand naar autoparkeervoorzieningen. De locatie is via OV bereikbaar met een stopplaats van de pendelbus binnenstad. Voor een goed verblijfsklimaat dient het onderbrengen van (ondergeschikte) horeca mogelijk te zijn, incl. terrasmogelijkheid.
4.3
Overige randvoorwaarden De planning en de financiële randvoorwaarden moeten te zijner tijd in aparte documenten worden uitgewerkt.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 14
5
Ambities op hoofdlijnen
Uit bezoeken aan diverse bibliotheken in Nederland, gesprekken, impressies en het vergaand ontwikkelde Huis van Deventer is een ambitie en referentiebeeld geformuleerd over belangrijke thema’s van de nieuw te ontwikkelen centrale vestiging. De samenvatting van deze ambitie is in dit hoofdstuk gegeven. 5.1
Ambities voor de huisvesting Algemeen gebouw Het karakter van het gebouw moet gekenmerkt worden door zichtbaarheid. Er is een hoge mate van flexibiliteit van het gebouw als het gaat om indeelbaarheid en veranderbaarheid, met uitzondering van de hoofdstructuur / verticale verbindingen. De functies van de bibliotheek moeten vanaf de straatzijde zichtbaar zijn. Het toepassen van glas in het gebouw moet het overzicht bevorderen en zorgt ervoor dat het gebouw van binnen licht is. Tegelijk biedt het gebouw mogelijkheden om media te kunnen presenteren met verschillende lichtniveau’s en is het lichtniveau en –toetreding van dien aard dat het geen last oplevert bij het beeldschermgebruik. In verband met flexibel gebruik van het gebouw wordt gebruik gemaakt van een zogenaamde systeemvloer. De verbinding met de openbare ruimte gebeurt door een ruime, lichte en overzichtelijke entree. Laagdrempelig en doelmatig te gebruiken. Het gebouw moet goed bereikbaar zijn voor aan- en afvoer van materialen en media met transportbussen. De bibliobus dient er een enkel dagdeel per week nabij de (zij/achter)ingang geparkeerd te kunnen worden voor aanvulling, schoonmaak e.d. Gebouwsfeer Voor een prettige sfeer en beleving en goede gebruiksmogelijkheden mogen de (publieke) ruimten van de bibliotheek niet te klein worden. De publieksruimten moeten overzicht bieden, weten waar je bent en de vloer kunnen overzien. Bij meer verdiepingen zijn er liften en roltrappen. De bibliotheek wordt ingedeeld in verschillende ruimtetypes. Elk kent z’n eigen karakter, functionaliteit, presentatie en sfeer. Kleurgebruik is geen taboe en kan gedurende de gebruiksduur wisselen. De bibliotheek nodigt uit om er langdurig te verblijven.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 15
Presentatie materialen De collecties worden ruim en voor 50% frontaal gepresenteerd in combinatie met tal van displays. Digitale etalages en presentaties maken zichtbaar wat niet in huis is wat digitaal raadpleegbaar is. Steeds meer (informatieve) bronnen zijn digitaal beschikbaar en raadpleegbaar via vele aantrekkelijk geplaatste beeldschermen. Er is een heldere routing die als een catwalk met displays langs diverse themacollecties en domeinen voert. Via focuspunten is zichtbaar in welk themagebied iemand zich bevindt. De kasten staan niet in een magazijnopstelling, zijn in het middengebied laag en aan de randen hoger. Hierdoor ontstaat een avontuurlijkere sfeer die verrast en uitnodigt om te vinden in plaats van te zoeken. Bijzondere functionaliteiten Een bijzondere plek wordt ingenomen door exclusieve domeinen voor de jeugd- en jongeren doelgroepen – 0-8 jaar, 8-12 jaar en 12-16. De verschillende deelbibliotheken krijgen een specifiek karakter, en zijn uitermate multimediaal en digitaal. Er zijn diverse deels open en deels afgesloten activiteitenruimten voor diverse doelgroepen en soorten programma’s in verschillende omvang, met onder andere een flexibele theaterfunctie, moderne presentatiemogelijkheden die dient als voorleesplek, lezingenruimte of theater. Een multimediacentrum met computers en diverse soorten studieplekken is een verbijzondering in het gebouw. Net als enkele multifunctionele ruimten dienen deze echter wel een visuele verbinding te blijven houden met de bibliotheekfunctie. Er is een kleinschalige huiskamerbioscoop. Adequate restauratieve voorzieningen zorgen voor de ondersteuning van een goed verblijfsklimaat. Gedacht kan worden aan een literair café en expositiemogelijkheden. Gesitueerd op een plek die ook voor niet - reguliere - bibliotheekbezoekers aantrekkelijk is. De wijkwinkel wonen, zorg welzijn is een shop in the shop met een eigen merkidentiteit. 5.2
Ambities voor de bedrijfsvoering De bibliotheek heeft de ambities om de openingstijden fors te verruimen. De bibliotheek is in de toekomst ook op zondag open: 7 dagen per week. Deze ambitie kon in het Huis van Deventer gerealiseerd worden, het was één van de belangrijke synergiecomponenten. De haalbaarheid in een standalonesituatie zal nader uitgewerkt moeten worden. De service en dienstverlening is gebaseerd op 100% zelfservice. Er zal zo min mogelijk gewerkt worden met ‘traditionele balies’ en zoveel mogelijk met wandelende informatiemedewerkers (WIM).
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 16
Informatie- en Communicatietechnologie De ICT-component is een integraal onderdeel van het primaire proces van de bibliotheek. Zowel bij de processen rond uitlenen, als rond het raadplegen en gebruiken van digitale bronnen en programma’s. Digitalisering en ICT worden optimaal benut om een langdurige relatie op te bouwen met gebruikers. De digitale bibliotheek zorgt voor optimale en individuele ondersteuning van gebruikers zowel thuis via Internet als in de bibliotheek op de vele digitale werkplekken.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 17
6
Beschrijving te huisvesten functies
In dit hoofdstuk worden de functies omschreven die de bibliotheek Deventer nodig heeft om te kunnen functioneren en om haar ambities te realiseren . Het gaat hierbij om: 1. De catwalk 2. De bibliotheek als warenhuis 3. De beleefbibliotheek 4. De digitale bibliotheek 5. De servicebibliotheken 6. Het kantoor In schema is de onderlinge samenhang weergegeven.
De onderscheiden functie worden beschreven en toegelicht. De ruimtelijke consequenties van deze functies zijn opgenomen in de ruimtelijst.
6.1
De catwalk De catwalk voert de gebruiker van buiten naar binnen en binnen langs de hoofdfuncties van de nieuwe bibliotheek – de bibliotheek als warenhuis, de beleefbibliotheek, de digitale bibliotheek en de specifieke servicebibliotheken. De catwalk is de rode draad door het gebouw, de route die verleidt om gelopen te worden. Opeenvolgende en – in de tijd – steeds weer nieuwe presentaties en displays leiden langs alles wat de bibliotheek te bieden heeft.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 18
De catwalk is de verkeersruimte in een gebouw die slim ingezet wordt en de ruggengraat vormt voor de route door de bibliotheek. De catwalk heeft een aantal eigen deelfuncties. De ordening langs de catwalk wordt in belangrijke mate bepaald door de themabibliotheken van het warenhuis en de servicebibliotheken. De toegang, de entree met automatische schuifdeuren tot de bibliotheek en de catwalk moet een prominente plek krijgen en van buiten goed zichtbaar zijn. Binnenkomende bezoekers moeten meteen een gevoel van welkom krijgen. De hal is een zelfstandige ruimte waarin meerdere functies met elkaar gecombineerd worden. De hal is het vertrekpunt van de catwalk met de eerste aantrekkelijke displays. Door middel van kleurgebruik en meubilair wordt deze ruimte aantrekkelijk (en flexibel) ingericht. In dit gebied is de receptie waar bezoekers met hun eerste vraag terecht kunnen. Het karakter van de hal is dat van short-stay. Het is met nadruk de bedoeling om een hoge doorloop te genereren. In de nabijheid van de hal bevindt zich de bibliotheekwinkel van de St. Vrienden. Hier is een ruim assortiment materialen en gadgets rond lezen, kijken en luisteren en met de mogelijkheid afgeschreven materialen te kopen. Voor passanten is het mogelijk op of aan de gevel informatie van de bibliotheek te zien. Zo kan bijvoorbeeld een voorbijganger zien welke activiteit er bijna gaat starten, welke tentoonstelling er in de bibliotheek is en wat de nieuwste aanwinsten zijn. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een digitale etalage / videowall op basis van narrow casting. Voor bezoekers is een garderobe beschikbaar met bagagekluisjes in de nabijheid van publiekstoiletten. Bij meer verdiepingen vormen roltrappen en liften onderdeel van de catwalk. Ze zijn een geïntegreerd onderdeel van de basisrouting door het gebouw en langs de functies van de bibliotheek. 6.2
Het warenhuis Het warenhuis is het concept voor de vernieuwing van de traditionele uitleenbibliotheek. Kern van de ontwikkeling van de bibliotheek als warenhuis is gelegen in de keuze voor een drietal strategische doelgroepen waarop de centrale biblio-
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 19
theek wordt ingericht. Dat geldt voor elke vestiging. Voor de centrale bibliotheek zijn de strategische doelgroepen: Dynamische gezinnen Jonge stedelingen Cultuurgenieters. De keuze voor de prioriteiten in de collecties, de wijze van indelen en presenteren en displayen wordt gebaseerd op deze doelgroepen. Ook wordt gezorgd voor een aansluiting met de beleefbibliotheek en de digitale bibliotheek. De indeling van de collecties voor deze doelgroepen bepaalt in belangrijke mate de hoofdordening van bibliotheek. In de bibliotheek als warenhuis wordt een aantal deelfuncties onderscheiden. 6.2.1
Innamepunt Het innamepunt ligt niet direct bij de ingang maar is wel zichtbaar bij binnenkomst. Het is gesitueerd op de plek op de catwalk waar men daadwerkelijk met de routing door de bibliotheek kan beginnen. Wie materialen ingeleverd heeft en weer weg wil gaan, komt in ieder geval langs een aantal displays en een uitleenpunt. Voor de logistieke afhandeling en de beveiliging werkt de bibliotheek met RFID-techniek. De logistieke systemen voor inname, uitgifte, transport en het beveiligings- antidiefstalsysteem zijn gekoppeld aan het bibliotheekautomatiseringssysteem. Het innamepunt bestaat uit 2 of 3 inleverbrievenbussen met beeldschermen in een servicewand. Hier kan tijdens openingstijden bibliotheekmateriaal ingeleverd worden.
6.2.2
Sorteercentrum / Logistiek centrum / beveiliging Sorteercentrum Achter de servicewand is een sorteerruimte met sorteerapparatuur waar de materialen gesorteerd worden om naar de juiste plek te gaan in de publieksruimten. Aan de sorteerapparatuur is een transportsysteem gekoppeld waarmee de teruggebrachte media getransporteerd worden naar de collectiegebieden waar ze in de kast geplaatst moeten worden. De media worden door het transportsysteem afgeleverd op een voor het publiek bereikbare kast/plank.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 20
Logistieke centrum Het logistieke centrum is het knooppunt voor transport en tussen het Deventer bibliothekennetwerk en het Overijssels bibliothekennetwerk. Het is ook de plek waar nieuw ontvangen materialen worden verwerkt en de verzendingen voor naar de vestigingen klaargemaakt worden. Gebruikers van de bibliotheek hebben de mogelijkheid om via de online catalogus materialen te bestellen uit de Deventer vestigingen en alle Overijsselse bibliotheken. De materialen worden bezorgd in een vestiging naar keuze. Ook kunnen bij elke Deventer vestiging de materialen ingeleverd worden. Steeds meer klanten maken gebruik van deze dienst wat een leidt tot een toenemende grootschalige stroom van media tussen alle vestigingen. De systemen en de logistieke ruimte moeten zodanig toegerust worden dat ze deze stroom adequaat kunnen verwerken. Bij elkaar moet ruimte zijn voor: De sorteerapparatuur ca. 10 boekenkarren enkele sorteertafels opstelruimte voor te verzenden kratten (50 stuks) met materialen opstelruimte voor ontvangen materialen (20 stuks) opslag voor niet gebruikte kratten en karren (40 stuks) vier personeelsstations voor het verwerken van materialen, reserveringen, etc. Uitleen- en servicepunten Een uitleenpunt bestaat uit zelfbedieningsapparatuur voor uitlenen en een servicepunt voor betalen, printen en kopiëren en een pc om eigen gegevens te raadplegen. Het uitlenen van media gebeurt door middel van zelfbedieningsapparatuur met RFID technologie. Er wordt op een strategische plek op de catwalk per verdieping een uitleenen servicepunt geplaatst. Bij het uitleen- en servicepunt op de begane grond is ook een klantenservicepunt waar vragen rond uitleen en lidmaatschap gesteld kunnen worden of ondersteuning geboden wordt bij selfservicehandeling rond inschrijven, reserveren en aanvragen, uitleen en inname, betalen, printen en kopiëren In de nabijheid van de klantenservice kunnen leners zelfstandig gereserveerde materialen ophalen. Beveiligde zones Alle media – en zo nodig ook apparatuur – is met rfid labels beveiligd om het ongeautoriseerd meenemen van materiaal tegen te gaan. Beveiliging gebeurt
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 21
door middel van veiligheidspoortjes. In ieder geval zijn er poortjes bij de uitgang. Er kunnen meerdere zones gecreëerd worden indien nodig. 6.2.3
De collecties van het warenhuis Het warenhuis wordt gebruikt voor het onderbrengen van de collecties voor de strategische doelgroepen. De collectiegebieden worden naar aan doelgroepen gekoppelde assortimentsgebieden ingedeeld, waarbij voor de jeugd naar leeftijdgroepen 0-8, 8-12 en 12-16 wordt ingedeeld. De bibliotheek beschikt over een multimediale collectie. Deze bestaat uit 80.000 media, fictie, non-fictie en tijdschriften waarvan 20-40% is uitgeleend. Van de collectie wordt 50% fontaal geplaatst en gedisplayd. Aansluitend en ermee verbonden worden onderdelen van de servicebibliotheken, de beleefbibliotheek en de digitale bibliotheek geplaatst. De catwalk verbindt de onderdelen, op de catwalk worden presentaties en displays vanuit het warenhuis geplaatst. Het warenhuis wordt ingedeeld in deelbibliotheken, eilanden. Hieronder is een algemene omschrijving van een deelbibliotheek / collectie-eiland opgenomen. Vervolgens worden de specifieke eisen per deelbibliotheek benoemd. Themabibliotheek / collectie-eiland In een themabibliotheek worden alle verschillende media per onderwerp geïntegreerd geplaatst en uiterst aantrekkelijk gepresenteerd. Er is sprake een specifieke aankleding en presentatie met een eigen sfeer per themabibliotheek. Via focuspunten wordt op de catwalk zichtbaar bij welke themabibliotheek iemand zich bevindt. Op de catwalk zijn actuele displays uit het collectieeiland te vinden. Een themagebied is overzichtelijk en vooral via beelden bewegwijzerd. Er wordt vanuit lagere kasten in het gebied gewerkt naar hogere kasten naar de rand van het gebied. Binnen de thema bibliotheek wordt 50% frontaal gepresenteerd. Er is een koppeling / integraties met onderdelen van de servicebibliotheken, de beleefbibliotheek en de digitale bibliotheek. Ordening Het warenhuis wordt in 9 themabibliotheken opgedeeld – die ieder 5.000 8.000 fysieke media bevatten. In ieder geval zijn er afzonderlijke eilanden voor 0- 8 jaar, 8-12 jaar en 12-16 jaar.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 22
De jeugd- en jongerenbibliotheken kenmerken zich door een uiterst multimediale en digitale uitstraling. Deze lijken in de verte niet meer op de (jeugd)bibliotheek zoals we deze nu kennen. Daarnaast zijn er zes themabibliotheken waarin verschillende media doelgroepgericht bijeen zijn gebracht en aantrekkelijk gepresenteerd worden. Deze themabibliotheken worden samengesteld uit de huidige collecties fictie, nonfictie, muziek en film. Tussen de themabibliotheken / eilanden dient ruimte opgenomen te worden voor het lezen, luisteren van muziek of het kijken van een dvd. Dit kan in uitvoering per eiland verschillend zijn. De ene keer klassieke leestafels, dan weer een loungebank of bijvoorbeeld een hightech karakter waar uitgezochte muziek en dvd’s gespeeld kunnen worden.
6.2.4
Collectie Fictie Dit gedeelte is het drukst bezocht en bevat romans in het Nederlands en in andere talen. Ook grootletterboeken en luisterboeken maken hier nu deel van uit. Door verspreid verschillende mogelijkheden voor zitten en lezen te bieden, worden de bezoekers uitgenodigd om zich even met een boek terug te trekken.
6.2.5
Collectie non-fictie De non-fictie collectie bevat diverse soorten media die worden toegevoegd aan de themabibliotheken waarbinnen de alle materialen geïntegreerd aangeboden worden. Elke thema-eiland heeft in ieder geval de mogelijkheid: om een eigen sfeer te creëren en voor ruime frontale presentatie.
6.2.6
Collectie tijdschriften De tijdschriftencollectie wordt in belangrijke mate ondergebracht bij het leescafé en voor het overige geïntegreerd in de themabibliotheken en servicebibliotheken.
6.2.7
Servicedesks / Wimmers Door het hele warenhuis heen zijn 4 servicedesks - infoterminals opgenomen. Dit zijn staande balie’s waar medewerkers onder andere met klanten naar toe kunnen gaan om informatie te zoeken, waar medewerkers en klanten de collectie kunnen raadplegen. Deze balies zijn onbemand, want de medewer-
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 23
kers van de bibliotheek lopen rond in de bibliotheek. Het principe van de IKEA verkoopbalies wordt hierbij als referentie genoemd. Aansluitend op de servicedesk maken medewerkers gebruik van de (open) spreekkamers voor het afhandelen van langdurigere vragen, of vragen die meer privacy nodig hebben.
6.3
De beleefbibliotheek De beleefbibliotheek bevat alle deelfuncties die te maken hebben met verblijfsactiviteiten. Lezen, kijken, luisteren, ontmoeten, studeren en werken worden gecombineerd met een goede verblijfsaccommodatie met goede restauratieve voorzieningen. Er is ruimte voor de diverse activiteitenprogramma’s in verschillende sferen en omvang. De beleefbibliotheek onderscheidt een aantal deelfuncties.
6.3.1
Zitplaatsen Belangrijke basis voor de beleefbibliotheek is de verblijffunctie in de vorm van zitplaatsen voor kijken, lezen, luisteren, studeren en ontmoeten. Er zijn minimaal 500 zitplaatsen beschikbaar in de open vrije ruimte – los van zitplaatsen in specifieke activiteitenruimte. De zitplaatsen kunnen onderverdeeld worden in verschillende sferen: van werken tot loungen. Hiervan zijn 250 zitplaatsen gekoppeld aan PC’s – internet werkplekken. De overige zitplaatsen zijn gekoppeld aan andere deelfuncties. Door de hele bibliotheek kunnen bezoekers hun eigen laptop aansluiten – wireless toegang tot het bibliotheeknetwerk en internet.
6.3.2
Literair Grand Café Het Literair café biedt in de basis plaats aan 80 personen. In het café worden de dagelijkse kranten en de populaire publieksbladen aangeboden. In combinatie met aansluitende functies kan het café uitgebouwd worden tot 200 – 250 personen. Bijvoorbeeld bij literaire en andere activiteitenprogramma. Het Literair café richt zich op bibliotheekbezoekers, maar ook op medewerkers die hier derden willen ontvangen en in informele sfeer willen overleggen. Het is een Grand Café met een eigen identiteit en een nog te vergeven naam, als deelmerk van de bibliotheek. Het serviceniveau van de restauratieve voorziening is dat van een Grand Café annex lunchrestaurant (beperkte kaart/lunchkaart). Openingstijden zijn
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 24
minimaal gelijk aan de die van de bibliotheek van 9.00 uur tot 21.00 uur. Het café heeft eigen sanitair. Het café faciliteert ook de interne koffievoorziening en de activiteitenprogramma’s. Er zijn hier digitale faciliteiten beschikbaar, zoals meerdere flatscreens (narrow casting), pc’s en de mogelijkheid om met de laptop te werken (draadloos internet - stopcontacten). 6.3.3
Activiteitenruimten De kern van de beleefbibliotheek wordt gevormd door activiteitenruimten voor de activiteitenprogramma’s met tal van formele en informele partners uit de stad op het gebied van Kennis en Informatie, Educatie en Jeugd , Cultuur en Lezen. Er is elke dag wat te doen voor jong en oud. Er worden schoolklassen ontvangen met tal van programma’s, er zijn lezingen en themabijeenkomsten, groepen uit de stad kunnen er overlegruimte benutten, er kan in groepen of individueel gewerkt en gestudeerd worden. Zo maken leeskringen gebruik van de bibliotheek en komt de alliance Française maandelijks een Franse film kijken in huiskamerbioscoop de kleine Keizerin.
6.3.3.1
Ruimte voor activiteiten Kennis en Informatie, Cultuur en Lezen, Educatie en Jeugd Er vinden 20 keer per jaar grotere activiteiten plaats waarbij tussen de 80 en maximaal 250 bezoekers zullen worden ontvangen. Dat gebeurt in het Literair café. Daar zijn podiumfaciliteiten, faciliteiten voor geluid en (theater)licht en voor presentaties, zoals beamers en schermen. De ruimte moet redelijk verduisterd worden als dat nodig is. Daarnaast is er ruimte voor opslag van stoelen. Naast de grotere activiteiten vinden dagelijks een of meer kleinschalige activiteiten plaats: groeps- en werkbezoeken uit het primair en voortgezet onderwijs, werksessies, cursussen, culturele, maatschappelijke, educatieve lezingen, debatten en congressen, uitvoeringen van muziek, openingen, evenementen. Registratie Zowel grotere als kleinere activiteiten dienen met een videoregistratiesysteem eenvoudig geregistreerd kunnen worden; voor vastleggen van de activiteit, voor het maken van een item voor de lokale omroep, of voor live uitzending via Internet. Voor deze kleinschalige activiteiten beschikt de bibliotheek over een drietal aparte ruimten die in voorkomende gevallen geschakeld kunnen worden, en
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 25
over een tweetal open activiteitenruimten gesitueerd in combinatie met het warenhuis waarvan één in een van de jeugdbibliotheken. De aparte ruimte kunnen deels gecombineerd worden met de vergaderruimten in het kantoordeel. Voor deze verschillende functies dient de inrichting van de activiteitenruimten aanpasbaar te zijn, zodat de ruimte bij gebruik door kleinere groepen van 15 tot 30 aantrekkelijk is. Flexibel meubilair (wanden, podium, kasten, etc) moet het mogelijk maken om deze ruimte snel in te richten. In de ruimte moet het mogelijk zijn om diverse multimediale activiteiten te ontplooien. Aansluiting voor beamers, netwerken en internet, belichting, geluidsinstallaties, etcetera zijn een voorwaarde. Van nature heeft deze ruimte een warme uitstraling (door bijvoorbeeld natuurlijke materialen) die overeenkomt met de sfeer van de bibliotheek, zodat de associatie tussen beide onderdelen wordt gemaakt. Deze ruimte kent afwijkende bedrijfstijden. Dit betekent dat dit eenvoudig toegankelijk moet zijn vanaf de entree en dat deze ruimte tezamen met enkele ondersteunende ruimten (opslag, sanitair, garderobe, kleedruimte) autonoom kan functioneren. Facilitaire ondersteuning vanuit het leescafé moet mogelijk zijn. 6.3.3.2
Huiskamerbioscoop de kleine Keizerin De kleine Keizerin is een kleinschalige filmzaal waar op basis van een beamer films op verzoek door kleine groepen (16 – 24 personen) bekeken kunnen worden. Er wordt beperkt geprogrammeerd in relatie tot eigen activiteiten programma’s of programma’s die aansluiten bij activiteiten in de stad.
6.3.3.3
Expositieruimte Er is een expositieruimte waar informatieve tentoonstellingen en presentaties van projecten van instellingen en organisaties uit Deventer kunnen plaatsvinden. Ook kunnen exposities uit de hoek van de amateurkunst plaatsvinden. Steeds worden koppelingen gemaakt met de fysieke en digitale collecties. De ruimte sluit daarom aan bij de themabibliotheken. De voorzieningen in de tentoonstellingsruimte moeten het mogelijk maken om wisselende exposities te houden. Belichting, wanden, railsystemen, vitrines en display moeten verrijdbaar en/of aanpasbaar zijn. De ruimte zelf mag een sfeer hebben. De tentoonstellingsruimte moet bij bijzondere gelegenheden in gezamenlijkheid met de algemene ruimten en het leescafé te gebruiken zijn. Bijvoorbeeld bij openingen, evenementen of recepties.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 26
6.3.3.4
Media-atelier / digitale cursusruimte Het media atelier annex digitale cursusruimte van de bibliotheek wordt over het algemeen gebruikt voor het geven van cursussen (max 30 personen) en workshops en instructies op meer individuele basis rond mediawijsheidsprogramma’s. De digitale cursusruimte is beschikbaar voor de bibliotheekprogramma’s, samenwerkende instellingen of externe huurders. Het mediaatelier (15 personen) is een meer open deel, terwijl het cursusdeel (15 personen) afsluitbaar is en tot hele dagen en avonden door één groep gebruikt kan worden. Separaat gebruik buiten de reguliere openingstijden is mogelijk en bij gelijktijdig gebruik mag het centrum het bibliotheekproces niet storen. Een goede route tussen entree en voorzieningen als sanitair, opslag, garderobe en een leescafé is vereist. De ruimte is voorzien van goede ICT-voorzieningen: digitale werkplekken, presentatie- en instructieapparatuur.
6.3.4
Stadstudiehuis Een belangrijk onderdeel in relatie tot de maatschappelijke servicebibliotheken en de informatieve functies van de bibliotheek zijn studiewerkplekken in het Stadstudiehuis. Er zijn in het hele gebouw zitplaatsen waar men ook kan studeren. Er wordt een geclusterde voorziening opgenomen voor geconcentreerd lezen en werken. Deze wordt gesitueerd in de nabijheid van of in combinatie met één van de themabibliotheken of servicebibliotheken. Het Stadstudiehuis is voor een algemeen publiek beschikbaar, maar vooral ingericht om enerzijds scholieren voortgezet onderwijs van goede faciliteiten te voorzien en anderzijds om voor studenten hoger onderwijs een aantrekkelijke en inspirerende omgeving te bieden om zowel individueel als in groepen te werken. Naast de algemene voorzieningen is er een vijftal studiecabines in moderne vormgeving voor één tot vijf personen. In één cabine is een (digitale) piano en hoofdtelefoon aanwezig. Er zijn totaal vijftig studiewerkplekken.
6.4
De digitale bibliotheek De digitale bibliotheek is niet zichtbaar en vraagt bij wijze van spreken geen eigen ruimte. En toch wordt deze steeds zichtbaarder. Er is een groeiende digitale collectie aangevuld met vele digitale diensten – deze worden in de bibliotheek gebruikt en dat is zichtbaar op de 250 digitale raadpleegplekken.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 27
Ze worden actief getoond op de beeldschermen voor narrowcasting. Op extra grote schermen kunnen digitaal de kranten uit de hele wereld gelezen worden. Op digitale etalages worden vele bronnen attractief gepresenteerd. In de Gamezone is de wereld van de games zichtbaar. Via het videoloket worden vragen op afstand interactief beantwoord. Ieder die met zijn laptop of mobiele telefoon binnenloopt heeft wirelessondersteuning en heeft aansluiting met het bibliotheeknetwerk en de daaraan gekoppelde bronnen en diensten en heeft contact met Internet. In het media-atelier en de digitale cursusruimte zijn plekken kan men leren omgaan met alle mogelijkheden van de digitale bibliotheek. 6.5
De servicebibliotheken Bij de servicebibliotheken gaat het om bijzondere dienstverlening voor specifieke doelgroepen. Het gaat om specifieke fysieke en digitale bronnen, informatiedienstverlening, activiteitenprogramma’s en verblijven om te raadplegen etc. Het gaat hierbij om dienstverlening voor doelgroepen waarmee een brug geslagen moet worden naar de basisdienstverlening: maatschappelijke doelgroepen vanuit de doelstelling dat de bibliotheek er voor iedereen is en met name ook zorg draagt dat doelgroepen met speciale kenmerken en/of achterstanden extra aandacht verdienen om ook volwaardig te kunnen deelnemen aan de samenleving. De domeinen en de inhoud van de servicebibliotheken zal in de loop der jaren veranderen mede afhankelijk van het beleid van de overheid en de bibliotheek. Er worden negen servicebibliotheken onderscheiden. In de kern gaat het om een kleine collectie bronnen 500-1.000 stuks, een aantal digitale werkplekken waar digitale bronnen en programma’s gebruik kunnen worden. Inde nabijheid is er een servicedesk / WIMplek. In combinatie met de servicebliotheken vinden activiteiten plaats in nauwe samenwerking met partners gericht op individuen en groepen.
6.5.1
Wijkwinkel wonen, zorg welzijn De wijkwinkel is de shop in the shop op het gebied van maatschappelijke thema’s en onderwerpen, een eerste lijns informatievoorziening gekoppeld aan een netwerk van partners met onder andere activiteitenprogramma’s en spreekuren. Er is een shopformule op stedelijk niveau uitgewerkt die ook in de centrale bibliotheek ingepast moet worden. De wijkwinkel onderscheidt een aantal onderdelen: - Informatiegebied - Servicedesk - Spreekkamers
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 28
- Digitale zuil - Wachtruimte 6.5.2
Lees en Schrijf Lees en schrijf is de servicebibliotheek ten behoeve van laaggeletterdheid en inburgering, en is vooral gericht op volwassenen. Met taal van specifieke voor de doelgroep geschikte media, diverse digitale werkplekken met leerprogramma’s rond lezen en schrijven. Het is een plek waar men kan werken aan de eigen lees- en schrijfvaardigheden.
6.5.3
Makkelijk lezen Makkelijk lezen is de servicebibliotheek gericht op kinderen die vanuit verschillende achtergronden moeite hebben met lezen. Het gaat om voorkomen van leesachterstanden en de ondersteuning om wel schoolprestaties te kunnen halen. Er is een collectie met media ‘eenvoudig lezen’, gesproken boeken en daisyboeken en ondersteunende hulpmiddelen.
6.5.4
Aangepast lezen De servicebibliotheek aangepast lezen richt zich op vooral oudere doelgroepen met een leeshandicap, veelal op basis van een verminderd gezichtsvermogen. De collectie omvat groteletterboeken, luisterboeken en daisyboeken en ondersteunende hulpmiddelen. Er kan gebruik gemaakt worden van de (landelijke) voorzieningen op dit gebied. Er is ruimte om ruim voorlichting te verstrekken.
6.5.5
Deventer geschiedenis, Deventer Nu Deventer kent vele erfgoedorganisaties. De servicebibliotheek Deventer geschiedenis bevat de basis bibliotheek rond de Deventer canon. Over de 50 belangrijkste vensters is informatie in fysieke en digitale vorm beschikbaar. Er vinden themapresentaties plaats en er zijn digitale etalages met verwijzingen naar de verdergaande informatie van erfgoedpartners in stad, provincie en land. Er is een koppeling met hedendaagse actuele informatie van en over Deventer, de lokale omroep, de krant, de Deventer organisaties, de gemeente etc. in zowel fysieke als digitale vorm.
6.5.6
Diverse servicebibliotheken Op een viertal andere gebieden worden servicebibliotheken ontwikkeld en ingericht. Daarbij kan gedacht worden aan oa. - sport – een servicebibliotheek gericht op ondersteuning van de breedtesport
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 29
- leer en studeer: servicebibliotheek voor VO scholieren met huiswerk ondersteuning.
6.6
De kantoren
6.6.1
Werkruimten Ten behoeve van het personeel in functies die ‘bureauwerk’ verrichten, worden open en gesloten werkplekken opgenomen. In verband met parttimers, duobanen, et cetera kunnen werkplekken worden gedeeld in een flexconcept. Daarnaast worden ruimten opgenomen voor geconcentreerd werk en overleg. De werkomgeving is ruim en heeft een licht karakter. Het is wenselijk dat er zicht is op het publieke gedeelte van de bibliotheek zodat er gelet kan worden op de drukte ‘in huis’ en eventueel bijgesprongen kan worden. De indeling van de kantoorruimten wordt tijdens het ontwerpproces bepaald.
6.6.2
Expeditie en opslag De ondersteunende ruimte ten behoeve van expeditie en opslag worden gebruikt voor ontvangst en behandeling van goederen. De expeditieruimte is bereikbaar voor transportauto’s en de bibliobus. De expeditieruimte biedt de mogelijkheid om goederen / voorwerpen droog over te krijgen. De expeditieruimte heeft een directe verbinding met de sorteerruimte. Een goede logistieke verbinding – extern en intern (ook verticaal) is essentieel.
6.6.3
(Boeken)Magazijn Ten behoeve van de opslag van materialen, tentoonstellingsmaterialen en de nieuwe of seizoensgebonden collecties is een magazijn dat goed toegankelijk en bereikbaar is met diverse transportmiddelen, w.o. palletwagens. Er is ook ruimte voor tijdelijke opslag afgeschreven media en materialen.
6.6.4
Overige kantoorruimte / ondersteunende ruimte In de nabijheid van / als onderdeel van het kantoor komen nog enkele ondersteunde ruimten: 2 spreekkamers / vergaderruimten voor 6 personen; 2 vergaderruimten 16 personen die gekoppeld kunnen worden tot een grote vergaderruimte. De grote vergaderruimte kunnen ook als activiteitenruimten gebruikt worden. Voor de medewerkers die per fiets komen is een kleedruimte met douche.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 30
De kan in voorkomende gevallen als kleedruimte bij activiteiten gebruikt worden. Er is een loungeruimte gecombineerd met een woonkeuken / pantry. Ruimte voor statisch archief en kantoorvoorraden. 6.6.5
Serverruimte Voor de bibliotheek wordt een serverruimte opgenomen. Deze dient centraal in het gebouw opgenomen te worden.
6.6.6
Sanitair Ten behoeve van het publieke gebied en het literair café, wordt verspreid in het gebouw sanitair opgenomen. Bijvoorbeeld op elke (publieks)verdieping en meer capaciteit bij het literair café waar grotere activiteiten geprogrammeerd worden. Sanitair voor personeel is separaat geprogrammeerd.
6.6.7
Techniek Voor algemene gebouwtechniek (ketelhuis / luchtbehandelingskasten / etcetera) dient een integraal concept ontwikkeld te worden. De klimaatbeheersing van het gebouw dient in delen te kunnen geschieden, zodat functies onafhankelijk van elkaar kunnen functioneren, zoals kantoor, activiteitenruimte, literair café en publieksruimte.
6.6.8
Fietsenstalling Ten behoeve van personeel wordt een inpandige stalling opgenomen voor 40 fietsen: moderne fietsen en bijzondere voertuigen zoals bijv. de pendelbrommer tbv rolstoelvervoer en een driewieler gehandicaptenfiets.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 31
7
Ruimtelijke eisen
In de ruimtelijst wordt onderscheid gemaakt tussen de diverse functies van het bibliotheekgebouw. 7.1 7.1.1
Oppervlakte eisen Oppervlaktedefinitie Het bepalen van de ruimtebehoefte wordt gedaan door middel van het programmeren van functioneel nuttig oppervlak (fno). De vertaalslag van fno naar verhuurbaar oppervlak (vvo) naar bvo is in tabel 1 weergegeven. Bij het omrekenen van fno naar vvo worden aannames gedaan ten aanzien van indelingsverlies, horizontaal verkeer, glaslijncorrectie en niet-statische bouwdelen.
(hor.& vert)verkeersruimte Installatieoppervlakte Niet-statische delen Statische bouwdelen
7.1.2
= gangen, (rol)trappen, liften, vestibules = leidingschachten, meterkasten, kanalen, luchtbehandelingruimten, etcetera = verplaatsbare wanden en afscheidingen = oppervlakte voor draagconstructies, dragende binnenwanden en gevels
Vrije hoogte Over het algemeen is de minimale vrije hoogte 3,2 meter. Uitzonderingen hierop zijn: werkruimten en sanitair: minimaal 2,7 meter de entree/begane grond: minimaal 4,0 meter de activiteitenruimte: bij voorkeur minimale hoogte van 4 meter. De minimale vrije hoogte van de ruimten is onderdeel van de ruimtelijst in de bijlagen.
7.1.3
Samenvatting totale ruimtebehoefte In Tabel 1. Samenvatting ruimtebehoefte geeft een samenvatting van de ruimtebehoefte. De uitgebreide ruimtelijst is opgenomen in bijlage 2.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 32
Tabel 1. Samenvatting ruimtebehoefte Functie Catwalk Warenhuis + Servicebibliotheken Beleefbibliotheek Digitale bibliotheek Kantoren Ondersteunende ruimten totaal nuttig vloeroppervlak secundair vloeroppervlak bruto vloeroppervlak
7.2
m2 174 1.424 1.310 72 846 182 ---------4.008 1.804 ---------5.812
Ruimtelijke structuur De ruimtelijke structuur van de nieuwe bibliotheek is overzichtelijk en open. Dat wil zeggen dat er in de ruimten de stramienstructuur van de dragende elementen, zoals kolommen en wanden, zodanig wordt gekozen dat de indeelbaarheid van die ruimten maximaal is. Dit betekent dat de keuze van deze stramienstructuur sterk afhankelijk zal zijn van de gewenste indelingsmogelijkheden van de diverse functionaliteiten als Catwalk, Warenhuis en de Servicebibliotheken. Het gebouw kenmerkt zich ook door heldere zichtlijnen die, zowel horizontaal als verticaal, doorzichten bieden om het gebouw op meer dan één niveau waar te nemen en te beleven. De bezoeker moet op vrij eenvoudige wijze zijn weg door het gebouw kunnen vinden. Dit wordt mede gerealiseerd door een heldere situering van de verticale stijgpunten (trappen, liften en roltrappen).
7.3
Veiligheidszonering Het gebouw kent per definitie een openbaar karakter, zowel in verschijning als in openingstijden. Daarnaast is er het werkgebied met de kantoren, expeditie, opslag, etcetera. Dit zijn ruimten die alleen toegankelijk zijn indien men hiervoor geautoriseerd is. Toepassing van een elektronisch controle systeem ligt voor de hand.
7.4
Relaties De relaties op ruimtelijk niveau worden in de vervolgfase van het project verder uitgewerkt. In dit programma worden de relaties verwoord die essentieel voor de keuze van de locatie voor de nieuwe bibliotheek zijn.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 33
7.4.1
Extern De zichtbaarheid van de bibliotheek in de openbare ruimte wordt gekenmerkt door de zichtbare aanwezigheid van de bibliotheek aan de openbare weg. Dat wil zeggen dat het publieke functioneren van de bibliotheek vanaf de openbare weg duidelijk waarneembaar is. De entree dient zodanig te worden ontworpen en gesitueerd dat elke willekeurige bezoeker zich uitgenodigd voelt om de bibliotheek te bezoeken. De toegang voor het publiek en personeel dienen te worden gescheiden en moeten zodanig worden gesitueerd dat zij niet in elkaars blikveld liggen. De toegang voor bezoekers buiten de openingstijden voor het publiek moet vanaf de openbare weg eenvoudig te bereiken zijn. De toegang voor personeel en de laatste categorie bezoekers mogen worden gecombineerd. De toegang moet voldoen aan de eisen ten aanzien van sociale veiligheid. Via de ingang voor het personeel is ook de interne fietsenstalling bereikbaar. De expeditie ligt direct aan de gevel en buiten het blikveld van de entree voor het publiek. De expeditie moet bereikbaar zijn voor ondermeer de bibliotheekbus.
7.4.2
Intern In hoofdstuk 6 is op hoofdlijnen de samenhang en relatie tussen de diverse onderdelen van het ruimtelijk programma aangegeven. Catwalk, Warenhuis, Beleefbibliotheek, Digitale bibliotheek en Service bibliotheek vormen de frontoffice en dus het publieke deel van de Bibliotheek. Deze vormen een geheel dat een grote mate van flexibiliteit vereist ten aanzien van de indelingsmogelijkheden. Deze functies zijn over meer dan één bouwlaag in het gebouw gesitueerd. Naast een goede fysieke relatie is ook de visuele relaties tussen die onderdelen van essentieel belang voor het goed functioneren van de bibliotheek. Na de passage van de ingang belandt de bezoeker van de bibliotheek in het Entree gebied. Aangrenzend aan dit gebied is het Literair Grand Café met buiten terras gesitueerd. In het Entree gebied start de Catwalk c.a. deze ontwikkelt zich verder op de verdiepingen. De kantoren en ondersteunende diensten vormen de backoffice van de bibliotheek. Hun onderlinge relaties zijn functioneel en worden in een later stadium uitgewerkt.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 34
8
Technische eisen
Voor de specifieke ruimten van de bibliotheek is een overzicht opgesteld van de technische eisen. Verder zijn uiteraard de laatste vigerende wettelijke eisen, voorschriften en richtlijnen van toepassing. 8.1
Algemene technische eis voor de bibliotheek De bibliotheek dient integraal toegankelijk te zijn, zodat zij ITS-gecertificeerd wordt en het internationaal symbool voor toegankelijkheid mag voeren.
8.2
Technische eisen per ruimte In de bijlage is een lijst opgenomen met specifieke technische eisen voor de ruimten in de bibliotheek. In de lijst staan eisen per onderdeel. Indien voor de ruimten die binnen dit onderdeel vallen geen eisen staan opgeschreven gelden de eisen die achter de naam van het onderdeel staan. Voorbeeld: voor het leescafé is als minimum temperatuur in de winter genoteerd 21 graden Celsius. Dit geld voor alle ruimten behorende bij het leescafé met uitzondering van het sanitair. Hiervoor staat een aparte eis geformuleerd.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 35
Bijlagen
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 1
Oppervlaktedefinities
De bij de oppervlakteberekening gehanteerde begrippen zijn conform NEN 2580, Oppervlakten en inhouden van gebouwen. In bijgevoegde figuur hebben wij deze begrippen visueel weergegeven. Hierna lichten wij deze toe. Functioneel nuttige vloeroppervlakte De functioneel nuttige vloeroppervlakte is de oppervlakte die voor de functie van de ruimte noodzakelijk is. Indelingsverlies Het indelingsverlies is de oppervlakte die door het ontwerp extra toegevoegd wordt aan de functioneel nuttige vloeroppervlakte. Nuttige vloeroppervlakte De nuttige vloeroppervlakte is de oppervlakte van de ruimten die een directe relatie hebben tot het gebruiksdoel van het gebouw of daartoe een onmisbare bijdrage leveren. Verkeersoppervlakte Met verkeersoppervlakte wordt de vloeroppervlakte aangeduid die voor de ontsluiting of de verkeersafwikkeling van het gebouw dient. De verkeersoppervlakte is te splitsen in: - verticaal verkeersoppervlakte: de ruimte die dient voor de verkeersafwikkeling tussen bouwlagen van een gebouw, zoals trappenhuizen, hellingbanen, liftschachten en roltrappen - horizontaal verkeersoppervlakte: de ruimte die dient voor de horizontale verkeersafwikkeling tussen de geprogrammeerde ruimten. Installatieoppervlakte De installatieoppervlakte is de vloeroppervlakte die nodig is voor het onderbrengen en bedienen van de technische installaties die noodzakelijk zijn voor het functioneren van het gebouw. (Hieronder vallen dus niet de theatertechnische installaties.) Netto vloeroppervlakte De netto vloeroppervlakte is de som van: - de nuttige vloeroppervlakte - de verkeersoppervlakte - de installatieoppervlakte.
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 1
Constructieoppervlakte Oppervlakte die nodig is voor de constructie van het gebouw. Bruto vloeroppervlakte De bruto vloeroppervlakte is de som van de tarra-oppervlakte, de netto vloeroppervlakte en de oppervlakten van ruimten of delen van ruimten lager dan 1,5 meter. indelingsverlies 4%
glaslijncorrect ie 1% niet -st at ische bouwdelen 3%
Funct ioneel nut t ige oppervlakt e 100%
horizont aal verkeer 15% inst allat ies 8% st at ische bouwdelen 7% lage ruimt en 1%
Verhuurbare vloeroppervlakt e (=100%) 123%
vert icaal verkeer 4%
Brut o vloeroppervlakt e 148%
Figuur 3.
Oppervlaktehiërarchie (gebaseerd op NEN 2580)
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 2
Ruimtelijst
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 1
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 2
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 3
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 4
Technische eisen
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 1
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 2
PvE nieuwe centrale bibliotheek Deventer 2009 – vastgesteld september 2009
Pagina 3