Educator. Alumni nieuwsbrief lerarenopleidingen NHL. Zomer 2014

Alumni nieuwsbrief lerarenopleidingen NHL Zomer 2014

Educator

Themanummer: het onderwijs van morgen • Win het boek Participatie in het onderwijs • Ook onderzoek doen? Onderwijs21 tackelt hindernissen • Engels leren met je lijf • In het weekend naar school? Ja dahaag! • Ilse liep stage in India

1

Onderwijs21 tackelt hindernissen

Beste Alumni, Of leer van de ervaringen van de Weekendschool. Tegen de verwachtingen in, meldden zich zoveel leerlingen aan, dat ze een selectie moesten maken! Of leer van Ilse die het voor gezien hield in Nederland en op stage ging naar India. Wat een ervaring!

Een voortdurende focus op leren leidt tot betere prestaties. Een voor mij bekende uitspraak en voor het onderwijs van morgen een belangrijke om vast te houden! Deze zomereditie staat vol met hindernissen die moeten worden genomen of al zijn genomen om ruimte te creëren en iets nieuws uit te proberen. Om meer van elkaar te weten te komen en dichter tot elkaar te komen als we het hebben over leerling en leraar.

En natuurlijk leren we ook graag van u. Om de kwaliteit van ons onderwijs te toetsen en waar mogelijk te verbeteren, zijn wij benieuwd naar uw mening. Daarom wil ik u vragen de digitale enquête in te vullen, u leest er meer over in bijgaande brief. Onder de respondenten verloten we 25 exemplaren van het Praktijkboek voor leraren.

Als school maken we mensen graag wijzer en daar stoppen we niet mee als u afgestudeerd bent. Zo kunt u in elke Educator een boek winnen om meer kennis op te doen. Marieke won vorige keer Teach like a Champion en ontdekte veel herkenbare situaties in de 49 beschreven leuke lesgeeftechnieken. Nu kunt u een ander boek winnen: Participatie in het onderwijs.

Ik wens u heel veel leesplezier en een fijne zomer!

Onderzoek met ondersteuning én tijd

Ton Diepeveen, Directeur Instituut Educatie en Communicatie NHL Hogeschool

Maar er zijn ook andere manieren om te leren. Door onderzoek bijvoorbeeld. Geen idee hoe of geen tijd? Onderwijs21 helpt met ondersteuning én tijd. Of meld u aan voor AIM. Edith, lerarenopleider bij de NHL Hogeschool heeft de droom om te onderzoeken of Engels leren met je lijf ook aanslaat bij leerlingen van de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg en bij lwoo-leerlingen. Laat het niet bij een droom, doe het nu!

Agenda

Inhoudsopgave

 21-08 Last minute infoavond over deeltijdopleidingen, NHL Hogeschool, nhl.nl

Onderwijs21 tackelt hindernissen 3 Interview Gijs Verbeek, medeauteur Participatie in het onderwijs 4 Marieke won Teach Like a Champion, een aanrader? 5 NHL zoekt leraren vmbo (b/k) en lwoo voor Engels leren met je lijf 7 Vol enthousiasme in het weekend naar school 8

08-10 Het Lerarencongres, Den Bosch, lerarencongres.nl 08-09 Puberbrein binnenstebuiten; workshop over de ontwikkeling van jongeren, Amsterdam, onderwijsagenda.nl

Colofon

11-09 Cursus ontwikkeling van kleuters, Utrecht, onderwijsagenda.nl

Educator is een uitgave van de lerarenopleidingen van NHL Hogeschool Redactie: Ingrid Geertsma, Tjitske Idsinga, Iepie Idzerda, Roy Meulman, Annet van Kouwen en Atsje de Vries. Hoofdredactie: Atsje de Vries Eindredactie: Tjitske Idsinga Vormgeving: Marion Vegter | Jack of all Trades Drukwerk: CopyShop NHL Hogeschool Oplage: 1.610 exemplaren

25-09 Studiedag Het extra uur taal: wat en hoe?, Utrecht, aps.nl 20-11 Symposium De stem van de leerling: participatie in het onderwijs, Rotterdam, nivoz.nl

2

Elke school heeft vragen of problemen, en waarschijnlijk wil elke leerkracht wel onderzoeken waar het aan schort en hoe het beter kan. Maar hoe? En waar haal je de tijd vandaan? Die hindernissen worden getackeld door Onderwijs21, een samenwerkingsverband tussen NHL Hogeschool, Stenden, RUG, BDOF, CBO-Fryslan en Cedin. Elk jaar geven zij een aantal leerkrachten uit het basisonderwijs de kans hun vraag of probleem te onderzoeken. Met ondersteuning én -omdat een LiO een deel van hun lessen overneemt- genoeg tijd. ‘Een win-winsituatie’, vindt Arnold van der Velde van OBS De Balkwar in Kootstertille. Hij doet onderzoek naar de overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs. ‘Ik raad het iedereen aan.’ drie dagen per week mijn lessen over zodat ik tijd heb voor het onderzoek. In november is er een symposium waar iedereen zijn resultaten presenteert, daarna breng ik het in de praktijk.

‘Hoewel ik vrij recent mijn diploma haalde, maakte onderzoek toen nog niet echt deel uit van de opleiding. Met wat informatie uit een boek had ik misschien zelf ook een onderzoek op kunnen zetten, maar waarschijnlijk was ik dan wel wat stappen vergeten en had ik er meer moeite mee gehad. Het heeft ook een groot voordeel om zo, samen met andere leraren, onderzoek te doen. We leren veel van elkaar, want ook hun onderwerpen spreken me aan. Het blijkt maar weer dat op bijna elke basisschool dezelfde problemen of vragen heersen.

Ruimte om iets nieuws te proberen En daarmee stopt het niet, het doel van Onderwijs21 is –naast het verbeteren van het Friese basisonderwijs- het ontwikkelen van een onderzoekende houding. Daarmee kun je ook in de toekomst problemen oplossen met onderzoek. Ons team op De Balkwar is erg enthousiast en nieuwsgierig, dat zorgt dat er ruimte is om eens iets nieuws te proberen. Dat geeft ons het gevoel dat we er alles aan doen om de school beter te maken. We zijn al een school met goeie inspectierapporten, maar we willen vooruit. Stilstand is achteruitgang.’

‘Onderzoek doe je niet zomaar even naast je baan’ In februari ben ik begonnen met het formuleren van de onderzoeksvraag, daarna heb ik een literatuurstudie gedaan, interviews afgenomen en voorbeeldscholen bezocht. Elke woensdagmiddag ontmoet ik de andere deelnemers op de pabo. Dit doe je niet zomaar even naast je baan. Dat hoeft gelukkig ook niet, want wie mee doet aan Onderwijs21 krijgt enkele dagen per week een LiO in de klas. Die neemt

www.onderwijs21.nl. Ook meedoen? Bekijk de oproep op pagina 6!

3

Gijs Verbeek schreef samen met Petra Ponte het boek

Gijs Verbe

ek

Als leerling was hij niet snel tevreden over het onderwijs. Op de lerarenopleiding en als beginnend biologieleraar overigens ook niet. ‘Je kunt wel blijven mopperen, maar misschien is het tijd om er iets aan te doen, dacht ik bij mezelf.’ Liever niet op kleine schaal, op de eigen school ook gezien de verwachte tegenwind van collega’s - maar van buitenaf en op een hoger niveau. Gijs Verbeek volgde de opleiding onderwijskunde en schreef daarna samen met Petra Ponte het onlangs verschenen boek Participatie in het onderwijs, onderzoek met en door leerlingen.

Recensie | Teach like a Champion

leraren.’ Dat klinkt mooi, maar onderzoek doen, mét leerlingen klinkt ook moeilijk. Toegegeven, het is volgens Verbeek ook niet iets dat je ‘zomaar’ even doet, maar we moeten het ook niet moeilijker maken dan het is. Het gaat hier immers niet om grootschalig academisch onderzoek. ‘Er zijn een paar principes waarmee je rekening moet houden, onderzoek moet bijvoorbeeld betrouwbaar en valide zijn. Maar als je leerlingen uitlegt dat ze eerlijk moeten zijn over wat ze vinden, dan vinden zij dat heel vanzelfsprekend.’

Geen angst, geen koude kermis

Inspraak is één van de rechten van het kind

Goede voorbereiding en begeleiding zijn cruciaal bij het doen van onderzoek. Het voorkomt dat leraren bang zijn voor de ongenuanceerde meningen van leerlingen en ook dat leerlingen van een koude kermis thuiskomen omdat er niets met de uitkomsten wordt gedaan. Participatie in het onderwijs biedt een goede voorbereiding op het doen van onderzoek in de klas of op school. Geen tijd te verliezen, want in omringende landen lopen ze behoorlijk op ons voor.

De tijd is volgens Gijs Verbeek rijp voor een boek als Participatie in het onderwijs. In de klas is steeds meer aandacht voor verantwoordelijkheid (geven, nemen, krijgen en delen). Het internet is daar volgens hem ook debet aan. ‘Eerder had de leraar alle kennis in pacht, maar door internet is informatie voor iedereen snel beschikbaar. Scholen kunnen zich daardoor niet meer alleen bezighouden met kennisoverdracht.’ Ook het bewustzijn in de klas groeit. Op school en in de maatschappij staan de verhoudingen vaak op scherp (pesten, discriminatie), maar als mensen nader tot elkaar komen en elkaars perspectief inzien, dan verandert dat. Tijd dus voor onderzoek naar de verschillende perspectieven om elkaar zo beter te leren begrijpen. ‘En het is er niet eens alleen tijd voor, inspraak is ook één van de rechten van het kind. En dan niet met een simpel vragenlijstje, die zijn dramatisch beperkt. Er is veel meer mogelijk.’

[Van de achterflap] Participatie in het onderwijs gaat over onderzoek met en door leerlingen in het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Het betreft onderzoek naar de visies die zij hebben op aspecten van hun leefwereld binnen en buiten de school. Het doel hiervan is hen te betrekken bij het begrijpen en vormgeven van omgevingen waarin zij leren. Dat gebeurt door hen daar zelf systematisch informatie over te laten verzamelen op basis waarvan zij aanbevelingen ter verbetering kunnen doen. Download het eerste hoofdstuk nu gratis op de website van de uitgever, boomlemma.nl.

‘Ik gun het elke leerling en leraar om meer van elkaar te weten te komen en zo dichter tot elkaar te komen. Het versterkt uiteindelijk de unieke relatie tussen leerlingen en

Elke editie verloot Educator onderwijskundige boeken. Nu kun je Participatie in het onderwijs winnen, vorige keer won Marieke van Roy Teach Like a champion. Is’t een aanrader? ‘Ja, het is een handig boek. Je hoeft het niet van voor tot achter te lezen, maar kunt er zo nu en dan in bladeren. Het boek is opgebouwd uit 49 leuke lesgeeftechnieken. De auteur heeft veel lesbezoeken gedaan en de meest effectieve technieken die hij tegenkwam, gebundeld in Teach Like a champion. Dat maakt het een heel praktijkgericht boek, vol herkenbare situaties.

Winnen!

De technieken die er in staan kun je heel gemakkelijk zelf uitproberen in de klas. Omdat het technieken zijn die collega’s elders gebruiken, is het niet een heel diepgravend of vernieuwend boek, maar het is wel makkelijk leesbaar en je kunt er handig in nazoeken. Wil je bijvoorbeeld niet te vaak waarschuwen in de klas, of zoek je een manier om meer structuur in lesovergangen aan te brengen, dan kun je daar technieken bij zoeken.

Is de inbreng van leerlingen bij jou op school nog beperkt tot de volgens Gijs Verbeek dramatisch beperkte vragenlijstjes? Breng daar dan gauw verandering in. Je hebt, zo met de vakantie voor de deur, zeeën van tijd (ahum) om je te verdiepen in het doen van onderzoek met en door leerlingen. En’t boek, dat krijg je van ons! Uitgeverij Boom|Lemma stelde twee exemplaren van Participatie in het onderwijs beschikbaar. Stuur voor 15 augustus een e-mail met je naam en adres naar [email protected].

Kortom, het is een boek waar leraren, vo en po, veel uit kunnen halen en waarmee ze kunnen experimenteren. En het kijkje in de keuken bij collega’s is natuurlijk ook leuk en leerzaam.’ Marieke van Roy studeerde biologie en stond 13 jaar als biologiedocent voor de klas. Nu is zij als onderwijskundige werkzaam bij NHL Hogeschool en RuG.

Lees verder op de volgende pagina

4

5

Nieuws

aal van Ilse

Lees

rh erende ve het inspir

Ook onderzoek doen met ondersteuning én tijd? Aanmelden voor Onderwijs21 kan nu!

Vrouwen gaan steeds meer werken ‘De deeltijdjuf is slecht voor het onderwijs’ kopte Trouw onlangs. Daarover kan getwist worden, maar feit is dat vrouwen steeds meer dagen gaan werken. Had in het basisonderwijs in 1994 de helft van de vrouwen een baan van vier of vijf dagen, in 2010 is dat opgelopen tot iets boven de 60 procent. In het voortgezet onderwijs zien we dezelfde ontwikkeling. In 1994 werkte 37 procent van de vrouwen vier of vijf dagen, in 2010 was dat al 60 procent. Die kleine deeltijdbaan van minder dan drie dagen werken bestaat natuurlijk ook nog steeds. Bij juffen én meesters. In het basisonderwijs lag dat in 2010 op 8 procent van de mannen en op 18 procent van de vrouwen.

Het Nederlandse onderwijs moet meer bij de tijd blijven door de lesprogramma’s vaker kritisch tegen het licht te houden. De vakken die nu worden gegeven sluiten niet goed aan bij de vaardigheden die de 21ste eeuw vereist. Dat stelt de Onderwijsraad in een onlangs uitgebracht advies. Een permanent onafhankelijk college met vertegenwoordigers uit onderwijs, bedrijfsleven en de wetenschap moet de minister daarom periodiek gaan adviseren over de lesprogramma’s.

ag

ool? Ja da

d naar sch

eken In het we

11

Heel wat Belgische scholen laten leerlingen (en/of hun ouders) kiezen bij welke vriendjes ze graag in de klas willen zitten. Sommige laten leerlingen zelfs bepalen wie ze niét erbij willen. ‘Zo krijgen we beter zicht op de relaties in de klas en dat resulteert dan weer in een betere klassensfeer vanaf september’, aldus de directie van één van die scholen. Een stap te ver, vindt pedagoog Bert Smits. ‘Omdat we niet alles kunnen individualiseren.’

Onderwijsraad: Nederlands onderwijs moet meer vernieuwen

op pagina

Rütt

op pagina

Belgische scholen laten leerlingen kiezen bij wie ze wel én niet in de klas willen

Arnold van der Velde raadt het doen van onderzoek met ondersteuning van Onderwijs21 iedereen aan (zie artikel op pagina 3). Je leert meer, ook van je mede-onderzoekers en bovendien neemt een LiO een deel van je lessen over zodat jij tijd hebt voor onderzoek. Aanmelden voor de leergang Praktijkonderzoek 2014-2015 kan nu op www. onderwijs21.nl.

verhaal ! Lees het

e in India

ar stag er over ha

Keurmerk voor basisschool met Wetenschap&Techniek-profiel: de Kubusschool

8.

Negen basisscholen in het noorden van het land hebben de handen ineen geslagen om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren naar een keurmerk voor een basisschool met een Wetenschap&Techniek-profiel: de Kubusschool. De Kubusschool wordt een doorlopende leerlijn naar het technasium. De basisscholen worden ondersteund door de drie noordelijke pabo’s van de NHL Hogeschool, Hanzehogeschool en Stenden en door de Stichting Technasium.

f j i l e j t e m n e r e l s l Enge Vanaf het begin is AIM (Accelerative Integrated Methodology) een methodiek die erop gericht is de energie die leerlingen van nature hebben, te gebruiken en in te zetten voor het leren van een taal. Voor Frans zijn er al zeer goede resultaten mee geboekt: Leerlingen die in de eerste 3 klassen op de middelbare school Frans hebben gehad met de methodiek van AIM halen hogere eindexamenresultaten. Voor Engels wil het tot op heden maar niet lukken om leerkrachten en docenten in Nederland over de streep te trekken om met deze methodiek te gaan werken. Werkt het dan niet voor Engels? Een gemengd team van leraren in opleiding van de lerarenopleiding en de pabo van de NHL Hogeschool heeft geprobeerd een antwoord te vinden op deze vraag, door zelf les te geven op 5 Friese basisscholen. Aan het onderzoek deden 12 klassen mee, die 10 weken lang 2 lessen (activities) per week volgens de AIM methodiek les kregen. www.aimlanguagelearning.com • Klaske: ‘Ik gaf op een meertalige school Engels aan groep 5. Hoewel hun Engels al best aardig was, omdat ze dat vanaf groep 1 hebben gehad, bleek uit de resultaten van ons onderzoek dat ook zij behoorlijk vooruitgingen in de productieve toetsen.’

Gezocht: leraren vmbo basis/kader of lwoo

• Jannica, een talendocent-in-opleiding: ‘Er is een groot boek, waar alle lesjes letterlijk in uitgeschreven staan. Er staat in wat je moet zeggen en welke gebaren bij welk woord horen. Ik heb met mijn dyslexie soms best moeite gehad om woordjes te leren, maar deze woorden en zinnetjes vergeet ik nooit weer.’

De NHL is op zoek naar minimaal vijf leraren die vanaf het begin van het schooljaar hun eerste klas vmbo b/k of lwoo een tijdje met AIM voor Engels willen werken. Hen bieden we een trainingsdagdeel zodat ze met AIM kunnen starten en onderling ervaringen uit kunnen wisselen. Het Engels van de eersteklassers zal naar verwachting aan het eind van het eerste jaar stukken beter zijn dan dat van derdeklassers. Bovendien krijgen ze meer plezier in de lessen. Meedoen? Stuur een e-mail naar lerarenopleider Edith de Vries, [email protected].

• Edith, lerarenopleider op de NHL Hogeschool: ‘Wat wij hebben gemerkt is dat het bij alle leerlingen heel erg aanslaat, maar dat oudere leerlingen wel meer tempo nodig hebben om het leuk en uitdagend te blijven vinden. Dit onderzoek heeft zich beperkt tot de basisschool, maar het is nog altijd mijn droom om te onderzoeken of dit een methodiek is die bij leerlingen van de basisberoepsgerichte leerweg en bij lwoo-leerlingen aanslaat. Ik heb zelf de ervaring dat veel van onze schriftelijk-gerichte methodes bij deze leerlingen niet aanslaan en dat je aan het eind van het jaar nog steeds met de kleuren bezig bent. Voor deze leerlingen zou AIM een uitkomst kunnen zijn.’ • Neny, pabo-studente: ‘Ik heb Engels altijd al een mooie taal gevonden en met deze methodiek is het vrij makkelijk om Engels op een goede manier te geven en je ziet de leerlingen het heel snel oppikken. Dat motiveert enorm.’

Meer onderwijsnieuws op leroweb.nl

6

7

Gedicht | Dea Jansen Moed(ig)

Het onderwijs is uit de tijd geraakt; De toekomst vraagt om maatwerk voor elk kind, Waarbij zich continu ook veel techniek bevindt. Daarvoor zijn tablets nu gemaakt. Geen opleiding wordt zo dus nog gestaakt Door wie er waarom dan ook aan begint. En verder volgt er dan geen massasprint: Examens zijn op inschrijving volmaakt. En aansluiting op universiteit Of HBO wordt een elastisch spoor; Onpraktisch voor een goede kwaliteit

In het weekend naar school? Ja daag!

Dea Jansen SG De Nieuwe Veste, Hardenberg

In het weekend naar school? ‘Ja daag! Ben je wel helemaal lekker? Echt niet!’ Zulke reacties had Jildou Fokma verwacht, toen ze leerlingen van groep 7 en 8 vroeg of ze naar Weekendschool Baljee wilden. Maar die reacties bleven uit. Het aantal aanmeldingen voor de Weekendschool was zelfs groter dan het aantal plekken! In oktober startte de school daarom met een volle eerste klas. De school is er voor minder kansrijke kinderen uit enkele Leeuwarder wijken.

Vul de enquête in en win het Praktijkboek voor leraren!

krachten, waarvan Jildou er één is. Daarnaast geeft ze les op de Plataanschool in Leeuwarden. ‘Het zijn beide leuke banen, maar ook heel verschillend. Op de Weekendschool hoef ik minder ‘de juf’ te zijn. We hebben in het begin erg ingezet op het groepsproces en daar plukken we nu de vruchten van. De kinderen willen erg graag en gedragen zich goed. Op school voelen ze de druk om te presteren, maar hier niet. Hier zie ik ze opbloeien.’

‘We hadden nooit verwacht dat we kinderen moesten teleurstellen, maar omdat er zoveel aanmeldingen waren, moesten we een selectie maken. Met elk kind gingen we het gesprek aan. We vroegen hen bijvoorbeeld wat ze in het weekend deden. ‘Niks’, was soms het antwoord. Voor zulke kinderen, uit gezinnen waar er bijvoorbeeld minder geld is en die minder vaak de deur uit komen, is de Weekendschool er. Wij willen hen een zo breed mogelijk beeld van de wereld laten zien.’

Bij deze Educator tref je een brief aan over de grote enquête onder afgestudeerden. Om de kwaliteit van ons onderwijs te toetsen en daar waar mogelijk te verbeteren, zijn wij benieuwd naar jouw mening. Daarom stellen wij het zeer op prijs als je de digitale enquête voor ons wilt invullen.

Jildou Fokma studeerde twee jaar geleden af aan de pabo en geeft nu les aan de Plataanschool en de Weekendschool in Leeuwarden.

Weekendschool Baljée organiseert twee keer per maand een bijeenkomst op zondagmiddag. Een gastdocent -van chirurg tot advocaat, van reclamemaker tot sloper- vertelt dan over zijn of haar beroep en de kinderen steken ook de handen uit de mouwen. De lessen vinden plaats in De Manege (achter het stedelijk gymnasium) of op locatie. De Weekendschool is een initiatief van Stichting Het Nieuwe Stads Weeshuis.

kma Jildou Fo

‘Bij ons kunnen ze overal van proeven en zien wat ze kunnen bereiken als ze goed hun best doen op school. Onlangs brachten we bijvoorbeeld een bezoek aan de NHL. Een jongetje kwam naar me toe en zei: ‘Hier kom ik nooit hè, dit is alleen voor hele slimme kinderen.’ Dat is zijn beeld van de wereld, van zijn toekomst. Terwijl er zoveel mogelijk is, ik ben zelf ook van de mavo naar het mbo en uiteindelijk het hbo gegaan. Blijkbaar wordt er bij hem thuis niet gepraat over wat er allemaal mogelijk is.’ De Weekendschool wordt gerund door twee betaalde

ing

t een leerl

(links) me

Maar ik zie nog geen oplossing daarvoor En ’t kabinet denkt anders tot mijn spijt Waardoor soms personeel de moed verloor.

Als je de enquête vóór 17 juli 2014 invult, maak je bovendien automatisch kans op 1 van de 25 exemplaren van het Praktijkboek voor leraren, geschreven door onze eigen Walter Geerts, Joke van Balen en Wybe Postma. De enquête vind je op www.goo.gl/MnWNkb. Alvast bedankt voor je medewerking!

[Over het Praktijkboek voor leraren] ‘Leren door doen’ deze stelling is het uitgangspunt van het Praktijkboek voor leraren. Omdat we weten dat de kennis die je tijdens de lerarenopleiding of de pabo hebt opgedaan pas echt op z’n plaats valt in de praktijk. Leren op de werkplek komt vanuit het handelen tot stand. In Praktijkboek voor leraren staan opdrachten die ervaringen verdiepen en uitnodigen tot reflectie daarom centraal.

8

9

ous.

Lieneke M

xander Foto: Ale

INTERNATIONAAL | Ilse Rütter ging voor een stage naar India

ephoid

inden | D

van der L

‘De leerlingen hebben echt mazzel dat ze nu op deze liefdevolle school zitten.’ Column Lieneke Mous | Ervaringsgericht onderwijs Ik was een keer een lang verhaal aan het schrijven en de meester zei ver voordat ik wilde stoppen: “De tijd is om. Pennen neer.” Meester keek me met een dwingende blik aan. Met angst voor nablijven deed ik m’n schrift dicht en de pen in het laatje. Strakke regels met angst als gereedschap werken verstikkend. Educatie moet minder lineair zijn en meer een positieve ervaringsgerichte focus hebben.

Ervaringsgerichte projecten zijn mij het meeste bijgebleven. Zo mochten we in de brugklas 4 dagen naar Polen. Ik verbleef bij een gezin en leerde over een andere cultuur, maar ook over armoede. Dit had een grotere impact dan het journaal op televisie. Op m’n 16e ging ik een week bij een Hongaars gezin in huis. Ik absorbeerde kunst in kerken en musea in onder andere Boedapest. Dit was heel anders dan plaatjes uit een boek. Op m’n 19e besloot ik als uitwisselingsstudent naar de VS te gaan. Door deze levenservaringen leerde ik verschillende talen te spreken, zelfstandig te zijn, respect voor andere culturen te hebben, wat het betekent om iets niet te hebben (zoals je eigen familie of materiële zaken), maar bovenal: ik leerde mezelf kennen.

Voor het theorievak The Understanding of Dance (aan de Universiteit van Oklahoma in de VS) ondernam ik stappen om ervaringsgericht onderwijs te bieden. Ik nodigde balletdansers uit om te dansen, hun spitzen gingen door het lokaal. We bezochten het theater en de studenten ontdekten het podium met de technici. Ze gingen naar voorstellingen en ze woonden technieklessen bij van de dansacademie. De studenten reflecteerden op hun observaties. Sommige studenten vonden dit zeer waardevol, anderen vonden deze opdrachten buiten het lokaal een waste of time.

Lieneke Mous (30), MFA is dansdocent, danser, choreograaf en schrijver. Ze werkte 5 jaar als schrijfconsulent en dansdocent in de Verenigde Staten aan de Universiteit van Oklahoma. Sinds 2013 werkt ze in Amsterdam en in Brazilië, India en Colombia voor Changing Lives Through Dance. www.lienekemous.com, www.changinglivesthroughdance.org

Ik hoopte een dynamische leerervaring te prikkelen. Maar ik voelde dat ik tegen een muur aanliep. De studenten waren gewend aan een systeem van regels (net als in Nederland) met testen afleggen en meerkeuzevragen. Stampen. Rijtjes. Feitjes. Ervaringsgericht leren moet verder gaan dan de kleuterschool alleen. De overgang van groep 2 met een waterbak, poppenhoek, leeshoek en knutseltafel naar lestafels en een schoolbord in groep 3 (op reguliere scholen) is gigantisch groot. Een aantal voorstellingen bezoeken tijdens middelbare schoolvakken zoals CKV en KCV balanceert niet het grote aantal uren dat in de schoolbanken wordt gespendeerd.

Ze had het eigenlijk wel gehad met het Nederlandse onderwijssysteem met al die pietluttige regeltjes. ‘Dan moet je weg!’ zei iemand in september tegen haar. Daar had ze zelf ook wel aan gedacht, maar waar heen? Diezelfde iemand kende toevallig dr. Hanne M. de Bruin-Rajagopal, de Nederlandse directrice van een school in India, waar ze regelmatig vrijwilligers zochten. Het bleek voor Ilse Rütter de perfecte getaway. Begin dit jaar pakte ze ‘ haar koffer en ging drie en een halve maand voor een stage naar Kanchipuram in het zuiden van India. ‘Ik kwam ’s nachts aan. Een collega wachtte me op en samen gingen we in een oude eend die voor taxi doorging naar de school. Het was midden in de nacht, maar toch toeterde elke auto aan één stuk door. Verder ontwaarde ik in de schemering vooral veel koeien, honden en slapende mensen. Bij aankomst viel ik direct in slaap en de volgende ochtend werd ik gewekt door het gezang van de schoolkinderen.’

langrijk is. De leerlingen hebben stuk voor stuk al te veel meegemaakt, incest, mishandeling en ga zo maar door. Ze hebben dan ook echt mazzel dat ze nu op deze liefdevolle school zitten.’ ‘Het bleek al snel dat ik met te hoge, westerse verwachtingen heen ging. Het taalniveau is er bijvoorbeeld erg laag en echt iets veranderen aan de toekomst van de kinderen, kan niet in zo’n korte tijd. Als ze 18 zijn gaan de meesten terug naar hun ouders, om in hun voetsporen te treden of uitgehuwelijkt te worden. Toch heb ik erg genoten van de speciale band die ik met deze bijzondere kinderen opbouwde en ik was blij dat ik met Engelse lessen en een leerlingvolgsysteem een bijdrage heb kunnen leveren aan de school. Het heeft me zeker veranderd. Ik heb van Hanne, India en de kinderen vooral geleerd dat er veel meer is dan wat de meeste mensen in Nederland nastreven. Dat wil ik na mijn lio-stage overbrengen op een liefdevolle Nederlandse school. En ooit ga ik terug naar India, naar die speciale kinderen waar ik zo van ben gaan houden.’

De school in India biedt kinderen van 8 tot 18 jaar een gratis beroepsopleiding. ’s Ochtends krijgen ze er gewone lessen, als Tamil, Engels en rekenen en ’s middags leren ze er Kuttu, een theaterkunst die typisch is voor deze regio. Het aantal performers wordt steeds kleiner, en dat vond ook de Indiase man van Hanne, P. Rajagopal, erg jammer. Hij is zelf kuttuperformer en brengt de kunst nu over op de leerlingen. ‘Op de school heb ik vooral Engelse les gegeven en een leerlingvolgsysteem ontwikkeld. Ze noteerden al wel de cijfers, maar op sociaal-emotioneel vlak werd er niets bijgehouden. Terwijl dat juist voor kinderen met een heftige achtergrond -die vrijwel alle leerlingen hebben- zo be-

Ilse Rütter studeert komend studiejaar af aan de pabo en wil daarnaast yogadocent worden. www.kattaikkuttu.org 11

10

Column Cindy Postma

Backpakken en liefdesbaby’s En dan natuurlijk het extra pakket aan kennis en vaardigheden op het gebied van “speciale” leerlingen. Speciaal onderwijs bestaat eigenlijk niet meer, iedereen heeft recht op passend onderwijs en rolt dus met indicaties, stempels, handelingsplannen en begeleidingsplannen onder hun arm (rugzakjes zijn afgeschaft) het regulier onderwijs in. Waar ik een aantal jaar geleden nog 2 ADHD-ers en een PDD-nosser in de klas had, is mijn klas nu een bonte verzameling van ADD, ADHD, ODD, psychootjes, zwak begaafden, lichamelijk gehandicapten, gedragsgestoorden, af en toe een Gilles de la Tourettje met hier en daar iemand zonder etiket. Een uitdaging? Ja, zonder meer! Makkelijk? Nee, geenszins! Dus school je jezelf bij, verslind je vakliteratuur, praat je met specialisten en ervaringsdeskundigen omdat je iedere student recht wilt doen. De leerling geen rugzak meer, dan zelf maar backpakken! Lang leve de participatiemaatschappij!

Hoe ik de docent van de toekomst zie? Ik denk een soort liefdesbaby van Mr. Muscle & Mega Mindy... “En we noemen hem Mega Multitasker”. Oersterk, razendsnel en met een extra set armpjes zoals de godheid Shiva. Super handig voor alle administratieve taken die een steeds groter aandeel van je tijd opeisen… Taken van een docent waren ooit louter het overdragen van kennis. Tegenwoordig is dit nog slechts een aandeel in het takenpakket. Een deel van de opvoedkundige taken ligt ook op school, samen met zorgtaken, bemiddeling en persoonlijke begeleiding. School is een soort bijenkorf. Ieder heeft zijn eigen taken en als je alles op een hoop gooit, is het een dynamisch centrum dat bezig is met de ontwikkeling van mensen. Zeker in grote scholen heb je te maken met leerlingen, studenten en volwassenen, particulieren, overheden en bedrijfsleven. De docent van de toekomst zal zich ook bewust moeten zijn van alle gebruikers van de bijenkorf en zich niet meer blind op zijn eigen vak en lessen kunnen storten.

Ik hoop dat de docentenopleidingen van de toekomst er voor zorgen dat de docenten van de toekomst deze inzichten in hun rugzakje met bagage mee krijgen van de opleiding.

mentor ocent en ma is vakd st o P enpost. y it d Cin ge in Bu lle o C in w rd op het No

Oproep! Educator wil weten wat je zoal doet / hebt gedaan na je opleiding. Sta je voor de klas of ben je een hele andere richting opgegaan? Doe je mee aan een bijzonder project of woon je in het buitenland? Heb je een eigen bedrijf gestart of bijzondere ideeën over het onderwijs? Stuur een mail naar [email protected], dan nemen we contact me je op voor een interview!

www.nhl.nl NHL Hogeschool. Vergroot je perspectief. 12