ECTS-fiche 2015-2016 MODULE Didactische competentie oefenlessen (DCO)
Stationsstraat 36 3590 Diepenbeek tel 011 350429 fax 011 350428 e-mail
[email protected] www.cvolimlo.be
Studieomvang (studiepunten)
10
Theorie (T) Praktijk
3 7
Volgtijdelijkheid
Geslaagd zijn op DCP
Begeleiding
Opleidingscoördinatie leerlijn didactiek
Veronique De Keyser Geert Moors Mirko Oberfeld
Lectoren
Anja Beckers Marije Bijnens Anne-Lise Cuypers Greet Gevaert Valérie Macken Patrick Merken John Ongenae Carina Ramaekers Hilde Vanvuchelen
Praktijkgerichte onderwijsactiviteiten (PO) Preservicetraining (PT)
5,1 1,9
BEGINCOMPETENTIES In de module Didactische Competentie Oefenlessen (DCO) bouwt de cursist verder op de ervaring die hij opdeed in DCP. Volgende competenties zijn verondersteld: -
-
De cursist is vertrouwd met de algemeen didactische kaders binnen de constructivistische leertheorie. De cursist beheerst de didactische vaardigheden rond presentatie, het lezen van leerplannen, doelgericht werken, het gebruiken van verschillende media, vragen stellen en het installeren van een werkvorm. De cursist beheerst een aantal reflectieve vaardigheden om zijn leerproces zelfstandig richting te kunnen geven. De cursist kan de nodige attitudes aan de dag leggen die noodzakelijk zijn voor een vlotte werking binnen de lessen (beslissingsvermogen, zin voor samenwerking, verantwoordelijkheidszin, flexibiliteit, kritische ingesteldheid, leergierigheid, organisatievermogen, relationele gerichtheid). Vertrouwd zijn met de theoretische kaders rond pedagogische grondhouding en vaardigheden is aangewezen maar niet noodzakelijk.
ECTS-fiche Didactische competentie oefenlessen (DCO)
EINDCOMPETENTIES Geoperationaliseerde competenties van het opleidingsprofiel FG
BC
Stadium
Geoperationaliseerde competenties
1
1.1
Doorgroei
De beginsituatie van een leerling en van een leerlingengroep kunnen achterhalen uit verschillende bronnen
1.2
Doorgroei
Doelstellingen kiezen en formuleren op basis van leerplannen en beginsituatie.
1.3
Integratie
Uit een gegeven aanbod (leerplannen, handboeken, beginsituatie…) leerinhouden en leerervaringen selecteren, rekening houdend met leerlijnen en VOET-en.
1.4
Integratie
Leerinhouden structureren en vertalen in leeractiviteiten rekening houdend met leerlijnen en VOET-en.
1.5
Integratie
Vanuit doelstellingen en beginsituatie werk- en groeperingsvormen verantwoord integreren met extra aandacht voor vakdidactische criteria. Vanuit doelstellingen en beginsituatie leermiddelen verantwoord integreren met extra aandacht voor vakdidactische criteria.
1.6
Integratie
1.7
Integratie
1.8
Integratie
1.9
Doorgroei
In een afgebakende situatie in Standaardnederlands op een adequate manier leer- en ontwikkelingsprocessen begeleiden, afgestemd op de leerlingen.
1.11
Doorgroei
Omgangsvormen m.b.t. diversiteit toepassen in een afgebakende context.
1.12
Doorgroei
1.13
Doorgroei
2.1
Doorgroei
Deelvaardigheden preventief en remediërend toepassen in functie van een positief leefklimaat.
2.2
Doorgroei
Initiatieven nemen om emancipatie bij leerlingen in een afgebakende context te stimuleren.
2.3
Doorgroei
2.4
Doorgroei
2.6
Integratie
2.7 3.1
Doorgroei Doorgroei
3.2
Doorgroei
M.b.t. een zelf gekozen context domeinspecifieke kennis en –vaardigheden vertalen in een pedagogisch-didactische aanpak.
3.3
Doorgroei
Situeren van het eigen vormingsaanbod in het geheel van het onderwijsaanbod.
4.1
Doorgroei
Elementen van een pedagogische grondhouding, pedagogische vaardigheden en aspecten van goed leiderschap in afgebakende situaties toepassen.
4.2
Doorgroei
In een afgebakende situatie een vlot lesverloop kunnen realiseren.
4.3
Doorgroei
Eenvoudige administratieve taken plannen en uitvoeren.
4.4
Integratie
In een complexe situatie ruimtelijke factoren gebruiken om tegemoet te komen aan de eigenheid en veiligheid van leerlingen en aan de eigenheid van de werkvormen.
5.1
Doorgroei
Recente ontwikkelingen in het onderwijs aanwenden in een zelfgekozen context.
5.2
Doorgroei
Zich vakdidactisch professionaliseren.
5.3
Doorgroei
Via een vast format het eigen functioneren kritisch bevragen en zichzelf bijsturen.
7.2
Elementair
Het belang inzien van functiedifferentiatie op vakspecifiek en vakoverschrijdend vlak.
7.3
Doorgroei
Samen met anderen onder begeleiding het eigen functioneren kritisch bevragen en de leerinzichten hieruit integreren in eigen handelen.
Krachtige leeromgevingen ontwerpen en binnen een complexe context toepassen.
2
3
4
5
7
Een evaluatie-instrument opstellen vanuit een complexe context. Een evaluatie-instrument afnemen en verwerken in functie van het begeleiden van leerlingen.
Binnen gegeven lessen vakoverschrijdend werken integreren.
In een afgebakende situatie door attitudevorming de leerlingen stimuleren tot individuele ontplooiing en maatschappelijke participatie. Maatschappelijke ontwikkelingen en thema’s integreren in een afgebakende context. Leerlingen in een complexe situatie actief stimuleren tot een gezonde levenswijze. Binnen een afgebakende context omgaan met personen uit ander culturen en andere taalachtergrond. M.b.t. een zelf gekozen context domeinspecifieke kennis en –vaardigheden van het te onderwijzen vakgebied op eigen niveau beheersen, verbreden en verdiepen.
ECTS-fiche Didactische competentie oefenlessen (DCO)
7.5
Doorgroei
In Standaardnederlands , communiceren met alle leden van het schoolteam in afgebakende situaties.
8
8.4
Doorgroei
In Standaardnederlands, communiceren in afgebakende situaties met externe instanties.
9
9.2
Doorgroei
Verschillende standpunten over de maatschappelijke taakinvulling van een leraar kaderen (d.m.v. onderwijsvisie, literatuur en onderzoeksresultaten) en hierover dialogeren.
Doelstellingen
Kerndoel
Didactisch onderbouwde, krachtige leeromgevingen (binnen klassieke lestijden of geïntegreerde projecten) kunnen voorbereiden, uitvoeren en erover reflecteren.
Deeldoelen −
Lessen opbouwen vanuit de vakdidactische principes en de wisselwerking leraar- en leerlingsturing.
−
Lessen die gekaderd zijn in een thema of project voorbereiden en geven vanuit een (leer)psychologisch, ervaringsgericht en vakdidactisch verantwoorde visie.
−
De leerstof goed beheersen en gedoseerd, weloverwogen geordend, geconcretiseerd en gestructureerd overbrengen.
−
Een aangepaste en doelgerichte lesfasering aanbrengen.
−
Zowel op non-verbale als op verbale manier stimulerend optreden.
−
De geselecteerde werkvormen technisch beheersen en functioneel aanwenden.
−
De geselecteerde media technisch beheersen en functioneel aanwenden.
−
Evalueren van zowel cognitieve aspecten, als van attitudes en psychomotorische vaardigheden.
−
Zorgen voor klasmanagement door oog te hebben voor alle leerlingen, door zich voor hen aanspreekbaar op te stellen, signalen vanuit de klas op te vangen en hierop flexibel in te spelen.
−
Een positief leefklimaat creëren in functie van emancipatie en maatschappelijke participatie van leerlingen.
−
Het redigeren van een lesvoorbereiding.
−
Schriftelijk reflecteren volgens de cyclus van Korthagen.
−
De vooropgestelde attitudes naleven.
INHOUD Theorie De cursus ‘Didactische competentie’ (DC-cursus) die reeds in DCA en DCP is geïntroduceerd, wordt verder gebruikt. Dit geldt zowel op vlak van verdieping als op vlak van uitbreiding van didactische kaders. We maken tevens actief gebruik van de digitale bijlagen om toepassingen van de didactische kaders voor de verschillende vakdomeinen van het S.O. te illustreren.
1/3 van de totaal voorziene lestijden staan in het teken van een kennismaking met vakdidactiek waarbij voor elk groot vakdomein volgende onderdelen (die van belang zijn in het realiseren van een krachtige leeromgeving) aan bod komen: -
Studie van visieteksten en leerplannen Leren Bijzondere aandacht voor
constructief, ervaringsgericht, competentiegericht (COL) en zelfgestuurd leren
vaardigheid : vakinhoudelijke analyse
ECTS-fiche Didactische competentie oefenlessen (DCO)
-
Thematisch/projectmatig werken Bijvoorbeeld : GIP, virtueel kantoor, vrije ruimte, project, vakoverschrijdend werken.
-
Vakspecifieke didactische materialen Bijvoorbeeld : handboeken, CNC, tools en applets, ELP, internetsites, email, educatieve softwareprogramma’s, audiovisueel materiaal, interactieve oefeningen.
-
Differentiatie Aandacht voor VOET en het aanpassen van de leersituatie aan de eigenheid van individuele leerlingen
-
Evaluatie / assessment Ontwerp, uitvoering en naverwerking van:
klassieke evaluatievormen
assessmentvormen
-
Reflectieve vaardigheden Reflectiecyclus van Korthagen, professioneel zelfverstaan, subjectieve onderwijstheorie.
-
Taalbeleid Vakspecifieke vertaling van de 13 taaldoelen, school- en instructietaal
-
Professionalisering Bijzondere aandacht voor
-
reflectievaardigheden
vakliteratuur
vakdidactische bijscholingsmogelijkheden en informatiebronnen
interpretatie van vakdidactisch wetenschappelijk onderzoek
Kennis en vaardigheden i.v.m. vakspecifieke wetgeving Inzake milieu, veiligheid, auteursrechten,…
Deze accenten worden eerst in collectieve lesmomenten van DCO verkend en geconcretiseerd waarna ze in de individuele oefeningen door de cursisten worden toegepast. Praktijkgerichte onderwijsactiviteiten (PO) De opleidingspraktijk bestaat uit volgende onderdelen: -
Twee volledige lessen, gekaderd in een thema of project en gericht op competentiegericht leren, voorbereiden, uitvoeren en nabespreken vanuit de wisselwerking leraar- en leerlingsturing.
-
Het voorbereiden, afnemen en nabespreken van een opgesteld evaluatie-instrument (traditioneel of assessmentgericht) bij de eerste of de tweede gegeven les.
-
De lesoefeningen van medecursisten gericht observeren, deelnemen aan de nabespreking en hieruit persoonlijke leerinzichten trekken.
-
Het voorbereiden, geven en nabespreken van een examenles voor medecursisten en een jury.
Preservicetraining (PT) De preservicetraining bestaat uit 6 opdrachten die in overleg met een stageschool in het secundair onderwijs gedurende maximaal 6 halve dagen uitgevoerd worden. Iedere opdracht is gekleurd vanuit een andere vakdidactische invalshoek: -
3 stageopdrachten observatie van evaluatie, de wisselwerking leraar- en leerlingsturing en andere aspecten van de vakdidactiek.
-
3 stageopdrachten participatie aan/ actief geven van lessen in het kader van evaluatie, de wisselwerking leraar- en leerlingsturing en andere aspecten van de vakdidactiek.
ECTS-fiche Didactische competentie oefenlessen (DCO)
STUDIEMATERIAAL -
Een door de opleiding ontwikkelde cursus DCX-uitwisselingsplatform Andere bronnen (ICT, artikels,…) aangeboden via het leerplatform Algemeen stagecontract preservicetraining Overzicht preservicetraining cvo LIMLO Activiteitenrooster Praktijkwijzer DCO
ONDERWIJS- en LEERACTIVITEITEN Traject gecombineerd onderwijs Volgens het semesterplan is er een gedifferentieerd onderwijsaanbod in contact- en afstandsonderwijs. Contactonderwijs: Tijdens collectieve momenten worden a.d.h.v. diverse werkvormen (OLG, doceren, groepswerk, BZL, hoekenwerk) algemeen didactische kaders verdiept en vakdidactische kaders aangereikt. Via de 2 individuele oefeningen in het semester en het voorbereiden en geven van een examenles voor een interne en externe jury past de cursist de algemeen didactische en vakdidactische kaders toe bij het ontwerpen van een krachtige leeromgeving. In de eerste oefening integreren cursisten de verschillende deelvaardigheden uit DCP in een volledige les. In de tweede oefening ligt de focus op het zoeken naar een gepaste sturing van het leerproces. Na elke oefening reflecteert de cursist over zijn eigen prestatie. Ook worden de oefeningen telkens door de groep besproken en beoordeeld. Afstandsonderwijs: Via opdrachten worden, op evaluatievrije manier, de algemeen didactische en de vakdidactische kaders verkend, vertaald naar de concrete situatie van de cursist en verwerkt (zie INHOUD, theorie). De cursist reikt vanuit leerling-perspectief feedback aan over de oefenlessen van de medecursisten. Persoonlijke vorderingen worden besproken in individuele coachingsgesprekken op het centrum of in afstandsonderwijs. Het elektronisch leerplatform wordt in alle groepen gebruikt voor het ter beschikking stellen van leermateriaal, voor het plaatsen van opdrachten en voor de interactie tussen cursist(en) en lector ORGANISATIE VAN DE STUDIETIJD traject gecombineerd – FLEX gecombineerd – JOP
contactonderwijs 4 lt/week – semester studietijd 223 u. 8 lt/week – ½ semester studietijd 223 u.
afstandsonderwijs 2 lt/week – semester studietijd 74.5 u. 4 lt/week – ½ semester studietijd 74.5 u.
preservicetraining Observeren en participeren vanuit 3 focussen: evaluatie, sturing, vakdidactische aspecten. studietijd: 52 u.
ECTS-fiche Didactische competentie oefenlessen (DCO)
EVALUATIE Algemeen Totaal punten
100
Evaluatieonderdeel
Evaluatievorm Permanent X
50
56/100
Tweede evaluatieperiode Nee
X
19/100
Ja
X
10/100
Nee
X
15/100
Nee
Afsluitend 01 Individuele lesoefeningen (T, PO) 02 Verslagen preservicetraining (PT) 03 Lesvoorbereidingsformulier examenles (T, PO) 04 Examenles (T, PO)
Slaagcijfer
Deelcijfer
Opleidingscomponenten
Theorie
Geen afzonderlijke evaluatie van de theorie.
Praktijkgerichte onderwijsactiviteiten (PO): 81 punten
Algemeen: - De aangeduide stadia van de basiscompetenties van het opleidingsprofiel halen. - De aangeduide niveaus van de beroepshoudingen van het opleidingsprofiel halen. - Uitvoering van alle PO-opdrachten. Specifiek: - Een onderwijsleersituatie kunnen opzetten rekening houdend met visie op leren, kennis en inhoud, lesopbouw, presentatievaardigheden, werkvormen, media, evaluatie, pedagogische grondhouding en basisvaardigheden, persoonlijke reflectie en het redigeren van een lesvoorbereidingsformulier. - Met de nodige diepgang, breedte en systematiek verslag kunnen uitbrengen van de opdrachten preservice training op de stageplaats. - De vooropgestelde attitudes uit het beroepsprofiel van de leerkracht aan de dag kunnen leggen. Gedurende het semester worden de oefeningen permanent geëvalueerd: 56 punten. Voor het opstellen van het lesvoorbereidingsformulier voor de examenles (10 punten) en het geven van de examenles (15 punten) worden dezelfde competenties verwacht maar wordt dit eenmalig en afsluitend geëvalueerd.
Preservicetraining (PT): 19 punten
Uitvoering van alle PT-opdrachten. Van de observatie- en participatieopdrachten in de stageplaats maakt de cursist telkens een verslag. Bij de beoordeling van dit verslag wordt rekening gehouden met volgende criteria: -
Duidelijkheid en systematiek in de observaties. De cursist maakt een duidelijk onderscheid tussen feiten en interpretatie. Volledigheid, diepgang en concrete besluitvorming in de reflecties. Correcte taal in de verslaggeving
ECTS-fiche Didactische competentie oefenlessen (DCO)
