EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBN BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSE

BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 201 0 EBN A BRUS USSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBN BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSE ▪ BRUSSELS ▪ 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2 USSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 201 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA S 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSS

EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

EBNA

EUROPEAN BOARD OF NATIONAL ARCHIVISTS

Proceedings of the XXIIth Conference Under the Belgian Presidency of the Council of the European Union Brussel November 18-19 2010 Hotel ‘The Dominican’

- Nederlandse versie -


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels Inhoud

Programma..................................................................................................................................................3 Welkomstwoord...........................................................................................................................................5 Sessie 1 Access to cartographic sources: digitization programmes and international collaboration | L’accès aux sources cartographiques: projets de numérisation et collaboration internationale....................5 Discussie.................................................................................................................................................6 Conclusies...............................................................................................................................................6 Sessie 2 Acquiring business archives and making them accessible for the public: good practices | L’acquisition et l’accès au public des archives d’entreprises: les bonnes pratiques.........................................................7 Discussie.................................................................................................................................................8 Conclusies...............................................................................................................................................8 Sessie 3 World War I archives and historical research: hype or cornerstone? | Archives de la Première Guerre mondiale et recherche historique : phénomène de mode ou pierre angulaire ?...........................................8 Discussie.................................................................................................................................................9 Conclusies.............................................................................................................................................10 Sessie 4 Archives and remembrance education | Archives et éducation à la mémoire............................................10 Discussie...............................................................................................................................................11 Conclusies.............................................................................................................................................11 Conclusies van de sessies van 18 november..............................................................................................12 Sessie 5 Appraisal and transfer of (de)classified information | La sélection et le transfert d’informations (de-)classifiées........................................................................13 Discussie...............................................................................................................................................14 Conclusies.............................................................................................................................................15 Round table / Tour de table.......................................................................................................................15 EBNA 2011 – Boedapest..........................................................................................................................15 ‘Brussels Declaration’ over digitale toegankelijkheid van archieven......................................................15 Rondvraag.............................................................................................................................................16 Bijlage – Brussels Declaration....................................................................................................................18 Deelnemerslijst..........................................................................................................................................19 2


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

Program | Programme 18 November | novembre 09.00 - 09.30 Registration | enregistrement 09.30 - 09.45 Welcome | mot d’accueil

Karel Velle, National Archivist of Belgium | Archiviste général du Royaume de Belgique

09.45 - 11.00 Session 1 – Access to cartographic sources: digitization programmes and international collaboration | L’accès aux sources cartographiques: projets de numérisation et collaboration internationale

Marc Carnier, National Archives Brussels (Belgium) Björn Jordell, Director-General of the Riksarkivet of Sweden Grazia Tatò, Archivio di Stato di Trieste and Mario Signori, Archivio di Stato di Milano (Italy)

Questions, remarks and discussion | questions, compléments d’information et discussion

11.00 - 11.30 Coffee | Pause-café 11.30 - 12.45 Session 2 – Acquiring business archives and making them accessible for the public: good practices | L’acquisition et l’accès au public des archives d’entreprises: les bonnes pratiques Els Herrebout, Staatsarchiv Eupen, with the cooperation of Chantal Vancoppenolle, State Archives of Ghent (Belgium) Nick Kingsley, Head of Archives Sector Development, National Archives Kew (UK) Jussi Nuorteva, Director-General of the National Archives of Finland


12.45 - 14.00 Lunch 14.00 - 15.15 Session 3 – World War I Archives and historical research: hype or cornerstone? | Archives de la Première Guerre mondiale et recherche historique : phénomène de mode ou pierre angulaire ?

Pierre-Alain Tallier, National Archives Brussels (Belgium) Lorenz Mikoletzky, Director-General of the National Archives of Austria William Spencer, Advice and Records Knowledge Department,National Archives Kew (UK)


15.15 - 15.45 Coffee | Pause-café 15.45 - 17.00 Session 4 – Archives and remembrance education | Archives et éducation à la mémoire

Geertrui Elaut, National Archives Brussels (Belgium) Severiano Hernández Vicente, Subdirector-General of the State Archives of Spain Csaba T. Reisz, Director-General of the National Archives of Hungary


17.00 - 18.00 Conclusions 19.00

Drink | verre d’amitié

19.30

Dinner | dîner

3


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

19 November | novembre 09.00 - 09.30 Coffee | Pause-café 09.30 - 11.00 Session 5 – Appraisal and transfer of (de)classified information | La sélection et le transfert d’informations (de-)classifiées

Rolande Depoortere, National Archives Brussels (Belgium) Martin Berendse, National Archivist of the Netherlands Priit Pirsko, Director-General of the National Archives of Estonia


11.00 - 11.30 Coffee | Pause-café 11.30 - 12.30 Round-table | tour de table Announcements | communications Proposal: Brussels Declaration on digital access to archives Proposition : Déclaration de Bruxelles sur l’accès numérique aux archives 12.30 - 14.00 Lunch Afternoon | après-midi: 14.00 - 17.00 EAG-meeting

Practical Information | En pratique Location | Lieu The Dominican Rue Léopold 9 1000 Bruxelles – Belgique www.carlton.nl/dominican/ tel +32 (0)2 203 08 08 Fax +32 (0)2 203 08 07 [email protected] www.arch.be

De teksten van de uiteenzettingen en/of de powerpoint-presentaties zijn terug te vinden op http://extranet.arch.be/arch/ebna/ 4


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

Donderdag 18 november – voormiddag

Welkomstwoord Karel Velle, Algemeen Rijksarchivaris van België en voorzitter van de 22ste EBNA-meeting, verwelkomt alle aanwezigen, in het bijzonder degenen die recent zijn aangetreden als hoofd van een nationale archiefdienst. Hij nodigt Csaba T. Reisz, directeur-generaal van het Nationaal Archief van Hongarije, uit om als volgend EBNA-voorzitter aan de voorzitterstafel te komen plaatsnemen. De voorzitter licht het programma toe. Vijf onderwerpen staan op de agenda: de digitalisering en ontsluiting van historisch cartografisch materiaal, de valorisatie van de archieven met betrekking tot de Eerste Wereldoorlog, het beheer van bedrijfsarchieven, ‘herinneringseducatie’ en de rol van archiefdiensten en de problematiek van selectie en overdracht van geclassificeerde overheidsinformatie. Elke sessie wordt geopend door een Belgische archivaris, die een stand van zaken geeft van de initiatieven en projecten van het Belgisch Rijksarchief, waarna collega’s uit twee lidstaten de problematiek belichten vanuit hun eigen ervaring.

Sessie 1 Access to cartographic sources: digitization programmes and international collaboration | L’accès aux sources cartographiques: projets de numérisation et collaboration internationale Sprekers: • Marc Carnier, archivaris Afdeling ancien régimearchieven, Algemeen Rijksarchief Brussel • Björn Jordell, director-general of the Riksarkivet of Sweden • Grazia Tatò, director-coordinator of the State Archives of Trieste and Mario Signori, archivist at the State Archives of Milano De zeer rijke kaartencollecties die vele archiefdiensten bezitten, zijn bij het publiek bijzonder gegeerd. Kaarten en plattegronden behoren dan ook tot het materiaal dat het meest voor scannen en digitaal ter beschikking stellen in aanmerking komt. Vandaar de talrijke projecten in heel Europa om cartografisch materiaal te digitaliseren en de digitale collectie te beheren en toegankelijk te maken. De drie sprekers hebben elk hun invalshoek, maar hun verhalen zijn zeer complementair. Het Belgisch Rijksarchief is sedert 2009 begonnen met het digitaliseren van zijn rijk cartografisch materiaal en spitst zich op de eerste plaats toe op de (losse) historische handgeschreven kaarten. Het Italiaanse verhaal gaat vooral over het ter beschikking stellen van oude kadasterkaarten, die regionaal worden bewaard en ontsloten. In het Zweedse Rijksarchief wordt ook aandacht besteed aan digital born kaarten, die reeds massaal werden overgedragen. Marc Carnier gaf toelichting bij het Belgische project Cartesius, een samenwerkingsproject van 4 federale wetenschappelijke instellingen, waaronder het Rijksarchief. Het kaartenmateriaal van de 4 instellingen zal worden aangeboden via een portaalsite, die toelaat zowel ‘klassiek’ als geografisch te zoeken. Daartoe moeten de kaarten worden voorzien van georeferenties (via 3 punten), waarbij gebruik wordt gemaakt

5


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

van een WebGIS-systeem. Wat de digitalisering en het ter beschikking stellen van documenten betreft, is een verzorgde en uniforme metadatastructuur noodzakelijk. De omzetting van EAD naar geografische metadatastructuren is evenwel complex en vereist van de kant van het archiefwezen een aantal bijkomende velden (geografische lokalisatie, schaal...). Zweden bezit een zeer rijke collectie historische kaarten. Ongeveer 1 miljoen historische kaarten werden reeds ingescand en zijn beschikbaar op de website. Björn Jordell wijst op het belang van het streven naar eenvoud (simplicity) en bruikbaarheid (usability) bij het zoeken naar een gemeenschappelijke informatiestructuur, die gebaseerd moet zijn op gestandaardiseerde metadatastructuren. Mario Signori overloopt de verschillende regionale projecten via dewelke in Italië historische kaarten – vooral kadasterkaarten – online worden aangeboden. Deze projecten bestaan naast elkaar; sommige zijn voorzien van een WebGIS-toepassing, andere niet. De eerste gaan terug tot midden jaren 1990. Om al deze projecten te coördineren, werd recent beslist tot de oprichting van een National Archive System (SAN). Het SAN wil een nationaal archiefportaal (NAP) uitbouwen, dat het Single Point of Access moet worden tot nationale archiefbestanden, weliswaar met respect voor de specificiteit van de diverse lokale en regionale systemen. Een subportaal van het SAN zal expliciet gericht zijn op cartografisch materiaal.

Discussie Jussi Nuorteva benadrukt het belang van het thema in het algemeen, en van het gebruik maken van de ervaringen van anderen. Hij hoopt dat wereldwijd het online aanbieden van cartografisch materiaal zal voortgezet worden, en dat op de conferentie over cartografie in 2013 in Helsinki tal van nieuwe projecten zullen voorgesteld worden. Hartmut Weber verheugt zich in het streven naar vereenvoudiging van metadata, maar vreest dat sommige doelgroepen met sterk vereenvoudigde formats niet tevreden zullen zijn. Communicatie rond het digitaliseringsbeleid is noodzakelijk. Andreas Kellerhals wijst op de mogelijkheden die cartografisch materiaal biedt, om additionele informatie te leveren. Nick Kingsley gaat daarop verder in, en promoot het hergebruiken van cartografisch materiaal, in combinatie met content uit andere bronnen, zodat nieuwe content wordt gegenereerd.

Conclusies Uit de uiteenzettingen en de discussie achteraf blijkt dat het van primordiaal belang is dat archiefdiensten onderling de metastructuur voor cartografisch materiaal verfijnen, zeker omdat dergelijke documenten bij uitstek naar andere niet-archivistische databanken zullen geëxporteerd worden. Een gecoördineerde aanpak tussen internationale archiefinstellingen is dan ook vereist om cartografisch erfgoed ten volle tot zijn recht te laten komen. Archiefinstellingen maken best afspraken welke beschrijvings elementen absoluut moeten weergegeven worden, zodat het archivalisch cartografisch materiaal een eigen gezicht behoudt temidden van de collecties van bibliotheken en andere instellingen.

6


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

Sessie 2 Acquiring business archives and making them accessible for the public: good practices | L’acquisition et l’accès au public des archives d’entreprises: les bonnes pratiques Sprekers: • Els Herrebout, archivaris Staatsarchiv Eupen, with the cooperation of Chantal Vancoppenolle, Head State Archives Ghent • Nick Kingsley, Head of Archives Sector Development, National Archives Kew (UK) • Jussi Nuorteva, Director-General and National Archivist of Finland De verwerving en ontsluiting van bedrijfsarchieven hoort in regel niet tot de core business van nationale archiefdiensten. Toch zijn archivarissen het eens over de intrinsieke waarde van bedrijfsarchieven als deel van het nationaal erfgoed: ze kunnen bijdragen tot het verhaal van een regio, een sector, een generatie. Ze zijn belangrijke bouwstenen voor een industrialisatiegeschiedenis van een streek of land. De meeste archivarissen zijn bereid om alle mogelijke inspanningen te leveren om te verhinderen dat bedrijven zich ontdoen van wat door hen vaak als overbodig geworden oud papier wordt beschouwd. Waar het Belgisch Rijksarchief kan terugblikken op een lange traditie van interesse voor het verwerven van bedrijfsarchieven, spelen The National Archives (UK) enkel een coördinerende en adviserende rol. Het Finse Nationaal Archief daarentegen kiest voor een centraliserende aanpak, met een afzonderlijke afdeling voor bedrijfsarchieven (ELKA) en een grotere inbreng van de bedrijven zelf. Els Herrebout schetst hoe het Belgisch Rijksarchief een valorisatiebeleid voert via prospectie, registratieen inventarisatieprojecten per provincie, en in de loop der jaren uitgroeide tot een expertisecentrum. Het Rijksarchief beschouwt de bewaring van een staal van representatieve bedrijfsarchieven (zowel op inhoudelijk vlak als op vlak van sectoren en regio’s) als een noodzakelijke aanvulling op de overheidsarchieven. Om in tijden van economische crisis de toch al bedreigde bedrijfsarchieven te bewaren voor de toekomst, streeft het Rijksarchief naar intensieve samenwerking met andere actoren: curatoren, werkgeversorganisaties, universiteiten en andere archiefinstellingen. Precies die samenwerking met andere actoren vormt het uitgangspunt van de nieuwe politiek voor de bedrijfsarchieven in Groot-Brittannië (2009). Nick Kingsley legt het archiefbeleid van The National Archives uit: zelf bewaren TNA geen bedrijfsarchieven, maar ontwikkelen ze samen met de Business Archives Council een strategie en een actieplan om bedrijven te sensibiliseren en te ondersteunen inzake hun archiefbeheer. Ze moedigen archiefdiensten aan om bedrijfsarchieven te verwerven en te bewaren. Tegelijk promoten ze het gebruik van bedrijfsarchieven naar het publiek toe. Een ‘crisis response team’, aangestuurd door TNA, waakt erover dat de archieven van bedrijven die sluiten niet verloren gaan. In Finland lopen bedrijfsarchieven minder risico’s, blijkt uit het verhaal van Jussi Nuorteva. Bedrijfsarchieven maken deel uit van het nationaal cultureel erfgoed, en de wet voorziet dat het Nationaal Archief dergelijke archieven kan overnemen of kopiëren, als ze bedreigd worden (bv. bankroet). Bedrijfsarchieven worden onder meer bewaard in het Finse Nationaal Archief en in de Provinciale Archieven, die daarvoor overheidssubsidies krijgen. Bovendien investeren Finse bedrijven zelf in archiefbeheer. Dat resulteerde in 1980 in de oprichting van de ELKA, de Central Archives for Finnish Business Records, gesponsord door de Finse industrie, waar 20km documenten, 400.000 foto’s en 9000 films worden bewaard. Gemeenschap pelijke zoekinstrumenten ontbreken evenwel. De drie sprekers wijzen op de problematiek van de bewaring van enerzijds de archieven van multinationals (die ook in Finland niet als nationaal erfgoed worden beschouwd), anderzijds van de digital born bedrijfsdocumenten.

7


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

Discussie Asbjørn Hellum opent de vragenronde met een toelichting over het initiatief van het Deense Nationaal Archief, dat gratis software ter beschikking van bedrijven stelt, die toelaat hun digitale records te migreren voor permanente bewaring en toegankelijkheid. De software is downloadbaar via de website van het Nationaal Archief. Het project bevindt zich momenteel nog in de testfase. Jussi Nuorteva bevestigt het nut van het waardevolle Deense initiatief. Karel Velle komt terug op het probleem van de archieven van multinationals. Hij insisteert op gemeenschappelijke acties en afspraken over wie wat onderneemt naar dergelijke organisaties toe. Josée Kirps wijst erop dat het Luxemburgse Nationaal Archief het grootste deel van de archieven van Arbed-ArcelorMittal heeft verworven, en dat in de nieuwe Luxemburgse archiefwet expliciet aandacht zal worden besteed aan privé-archieven. Martin Berendse sluit zich aan bij Karel Velle wat de problematiek van de archieven van multinationals betreft, die internationaal moet worden aangepakt. Faillissementen en fusies vormen immers een grote bedreiging voor dergelijke archieven. Procedures moeten worden uitgewerkt en afspraken moeten worden gemaakt over wie verantwoordelijk is voor de verwerving en het beheer van archieven van grensoverschrijdende organisaties.

Conclusies De vergadering besluit tot de oprichting van een e-mailwerkgroep die zich moet buigen over de problematiek van de archieven van multinationals. Denemarken en België zullen een eerste voorstel (white paper) uitwerken over internationale samenwerking inzake de bewaring van archieven van multinationals, dat aan de aanwezigen zal worden toegestuurd. Nog andere thema’s die in de lezingen en de discussie achteraf werden aangehaald, vragen aandacht en opvolging in de toekomst: het sensibiliseren van bedrijven om zorg te dragen voor hun archieven, ook nadat die hun nut voor de bedrijfsvoering hebben verloren, en de problematiek van elektronische records gecreëerd door bedrijven: hoe die permanent bewaren en beschikbaar maken.

Donderdag 18 november – namiddag

Sessie 3 World War I archives and historical research: hype or cornerstone? | Archives de la Première Guerre mondiale et recherche historique : phénomène de mode ou pierre angulaire ? Sprekers: • Pierre-Alain Tallier, Head Afdeling Hedendaagse archieven, Algemeen Rijksarchief Brussel • Lorenz Mikoletzky, Director-General of the National Archives of Austria • William Spencer, Advice and Records Knowledge Department, National Archives (UK) In 2014 zal op grote schaal en in heel Europa het begin van de Grote Oorlog worden herdacht. Een uitgelezen moment voor archiefdiensten om bijzondere aandacht te besteden aan hun archieven en collecties over W.O. I. Reden te meer omdat de Grote Oorlog immers nog altijd op heel wat belangstelling kan rekenen bij brede lagen van de bevolking, en ook in het onderwijs de nodige aandacht krijgt. Het Belgisch Rijksarchief beschikt over bijna 4000 strekkende meter archieven over de Eerste Wereldoorlog, die vanaf eind jaren 90 ten volle worden gevaloriseerd. Pierre-Alain Tallier haalt de vijf pijlers aan waarop

8


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

het valorisatiebeleid steunt: – Wegwerken van de achterstand inzake ontsluiting (de voorbije 15 jaar werden meer dan 200 inventarissen gepubliceerd). – Redactie van een bronnenboek over de Eerste Wereldoorlog in België, met alle beschikbare informatie over archieven en andere bronnen in de voornaamste overheids- en privé-instellingen, in België én in het buitenland (gepubliceerd begin november 2010). – De thematische bibliotheek over de Eerste Wereldoorlog blijven aanvullen (reeds 30.000 titels) – De reeks “Studies over de Eerste wereldoorlog” (momenteel 18 delen) verder ontwikkelen en kenbaar maken. – Studiedagen, colloquia, tentoonstellingen, promotie voor een aantal specifieke projecten (digitalisering van de verzameling affiches van de Eerste Wereldoorlog) en netwerking (inzake archief, onderzoek, ...). In Oostenrijk gaat de aandacht eerder naar het verdere verleden (inz. 18de en 19de eeuw) en naar de Tweede dan naar de Eerste Wereldoorlog. Lorenz Mikoletzky stipt vier thema’s uit WO I aan, die wel op belangstelling van onderzoekers en publiek mogen rekenen: de gebeurtenissen in Serajevo en de directe nadagen, het Italiaanse front, het einde van WO I en de oprichting van de republiek, en het keizersverhaal. Onderzoekers van het Vaticaan zochten in het Oostenrijkse Staatsarchiv naar elementen in het kader van de zaligverklaring van keizer Karel en keizerin Zita, genealogen naar informatie over standplaatsen en loopbanen van voorouders die in WO I vochten. Ook het cartografisch en fotografisch materiaal over WO I, dat momenteel wordt gedigitaliseerd, is gegeerd. Maar het Oorlogsarchief is zeker nog niet uitputtend gedepouilleerd en met het oog op de herdenkingen van 2014-2018 neemt recent de interesse toe. Allicht zal het Staatsarchiv bij een aantal initiatieven worden betrokken, vooral dan deze uitgaande van de Bondskanselarij. William Spencer brengt een heel ander verhaal, want in UK is de interesse voor WO I enorm: 20 pct. van de dagelijkse activiteiten van The National Archives heeft ermee te maken. De 2 km documenten over WO I die er worden bewaard – met 2,75 miljoen individuele dossiers – en die op 35.500 microfilmrolletjes consulteerbaar zijn in de leeszaal, worden systematisch gedigitaliseerd en online consulteerbaar gemaakt. Naast de pluspunten (individualisering van de informatie, doorzoekbaar via naam, nummer en regiment, lokaliseren van verkeerd geplaatste documenten, consultatie thuis), moet bij dergelijke grootschalige digitaliserings projecten rekening worden gehouden met enige minpunten: gebruikers hebben minder vertrouwen in een digitale versie en meer nood aan garantie, het zoekproces verloopt traag en er is nood aan een ‘unique identifier’, de taxonomie van de regimenten moet behouden blijven, en de identificatie van documenten is vaak moeilijk. Maar voor deze minpunten kunnen adequate oplossingen worden gevonden.

Discussie Karel Velle vat de krachtlijnen van de uiteenzettingen samen, vraagt zich luidop af welke mogelijkheden tot samenwerking er zijn en nodigt de aanwezigen uit hun projecten in het kader van de komende herdenking toe te lichten. Luis Enseñat Calderón benadrukt dat de WO I-archieven zeker aandacht moeten krijgen binnen APEnet, het Europees archiefportaal. In Duitsland heeft Defensie geen eigen archiefbewaarplaats, maar maakt het militair archief een afdeling uit van het Bondsarchief, terwijl ook in de Länderarchieven nog militair archief zit. Maar interesse bestaat vooral voor de aanloop tot en de nasleep van WO I, verduidelijkt Hartmut Weber. Het eigenlijke krijgsgebeuren tijdens WO II is in Duitsland veel beter bekend. Samenwerking in het kader van Europeana en APEnet biedt zeker mogelijkheden. Jussi Nuorteva benadrukt dat daarbij vooral moet worden uitgegaan van de noden van het onderzoek. Die moeten primeren bij het selecteren

9


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

van materiaal dat via bv. APEnet zou worden aangeboden. En daarbij moet verder worden gekeken dan de archieven van de Europese landen, maar moeten ook de Russische archieven worden betrokken. Hoewel WO I een total war was met zeer ingrijpende gevolgen, wijst Dorin Dobrincu erop dat in Roemenië en in heel Oost-Europa, waar veel archieven lang niet openbaar waren en nationalistische gevoelens op de voorgrond stonden, nog veel objectief onderzoek moet gebeuren, waarbij WO I in zijn historische context moet worden bestudeerd. Volgens Angelika Menne-Haritz moet Europese samenwerking, inz. APEnet, enerzijds vooral zicht bieden op het aanbod van de onderscheiden landen, met respect voor de diversiteit van dat aanbod, anderzijds erover waken dat alle doelgroepen worden bereikt, om het even welk hun onderzoeksperspectief is. Andreas Kellerhals dringt aan op het openen van nieuwe pistes, van nieuwe perspectieven, die verder reiken dan de ‘nationale blik’. Pierre-Alain Tallier legt de vraag voor aan de vergadering, ter reflectie tegen de volgende EBNA: moeten alle militaire dossiers bewaard blijven, of kan worden geselecteerd?

Conclusies Tijdens de EBNA-vergadering is gebleken dat vele Europese archiefdiensten hun archief over de Eerste Wereldoorlog wensen te valoriseren, maar daarbij andere klemtonen leggen. Er bestaat voor het onderwerp minder of meer belangstelling, alnaargelang landen tot het ene of het andere kamp behoorden. APEnet kan een belangrijke rol spelen bij het toegankelijk maken van het aanbod en de projecten van de verschillende landen.

Sessie 4 Archives and remembrance education | Archives et éducation à la mémoire Sprekers: • Geertrui Elaut, staff member Communication & Valorisation, Belgian State Archives • Severiano Hernández Vicente, Subdirector-General of the State Archives of Spain (represented by Luis Enseñat Calderón, Head International Cooperation) • Csaba T. Reisz, Director-General of the National Archives of Hungary Overheden hebben de plicht de herinnering aan het verleden levend te houden, ook bij jongere generaties: een missie die ‘herinneringseducatie’ wordt genoemd. Vooralsnog maken Europese projecten rond herinneringseducatie voornamelijk gebruik van oral history en beleving, en zijn het vooral musea en herdenkingsplaatsen die zich specifiek op herinneringseducatie toeleggen. In hoeverre hebben nationale archiefinstellingen een educatieve taak? En waar staan educatieve projecten gerangschikt in het prioriteitenlijstje? Zijn er mogelijkheden om herinneringseducatie op Europees niveau vorm te geven, naar analogie van bv. de “Task Force For International Cooperation On Holocaust Education, Remembrance and Research”? Het Belgisch Rijksarchief meent alvast dat archiefinstellingen in deze materie een belangrijke rol kunnen spelen. In haar inleiding op het thema geeft Geertrui Elaut een korte stand van zaken in Europees perspectief en brengt de realisaties van het Belgisch Rijksarchief in kaart: tentoonstellingsprojecten, samenwerkingsverbanden en samenwerkingsprojecten met musea, met andere archiefinstellingen, met documentatiecentra en herdenkingsplaatsen, enz. De virtuele expo ‘Archief en Democratie’ werd speciaal naar het onderwijs toe ontwikkeld, en beschikte tevens over een ‘leerkrachtenluik’. De reacties

10


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

waren positief. Uitdagingen voor de toekomst zijn talrijk, bv.: hoe kunnen we binnen een toenemend takenpakket en krimpende middelen plaats blijven vinden voor de realisatie van dergelijke projecten, hoe doordachte en onafhankelijke keuzes maken van onderwerpen voor herinneringseducatieve projecten, hoe ‘identiteitsvorming’ interpreteren in een geglobaliseerde multiculturele samenleving. Andere vraag: moeten archiefinstellingen, gebruik makend van web 2.0-toepassingen, zich actief toeleggen op het verzamelen van getuigenissen en shared memory? In Spanje, licht Severiano Hernández Vicente toe bij monde van Luis Enseñat Calderón, hebben sinds 2007 de Archivos Estatales de wettelijke plicht tot herinneringseducatie, meer bepaald over de Spaanse Burgeroorlog en de Franco-dictatuur. Ze ontplooien daartoe een waaier aan activiteiten: boekpresentaties, conferenties, on site, reizende en online tentoonstellingen, en meer en meer ook online databanken (remembrance on the web) die zich tot specifieke doelgroepen/categorieën van slachtoffers richten. Paradepaardje op dat vlak is ‘Archivo Rojo’, een databank die de fotoverzameling van de Junta de Defensa van Madrid over de verwoestingen van de Burgeroorlog online toegankelijk maakt. Het Spaanse Rijksarchief organiseert ook bilaterale activiteiten, meer bepaald met Holocaustmemorialen. Ook in Hongarije hebben overheidsarchieven de wettelijke opdracht om op alle mogelijke manieren het gebruik van archief voor educatieve en culturele doeleinden te faciliteren, hoewel in de einddoelen van het secundair onderwijs nergens het woord ‘archief’ vermeld wordt. Csaba T. Reisz geeft een overzicht van hun activiteiten: ontvangst van schoolgroepen op het Nationaal Archief, uitvoerig evenementenprogramma gediversifieerd naar leeftijd en voorkeuren, een website met online bronnenmateriaal per leeftijdsgroep en voor leerkrachten. Het Hongaarse Nationaal Archief probeert ook bewust het lager onderwijs te bereiken. Voor sommige projecten wordt samengewerkt met leerkrachten en archiefexperten.

Discussie Karel Velle opent de discussie met de vraag of het aanbod van archiefdiensten om nieuwe doelgroepen aan te trekken, even vrijblijvend en ontspannend moet zijn als een bezoek aan de Zoo of een fitnesscentrum. Hijzelf vindt alvast van niet: het doel van nationale archiefdiensten moet steeds een beter begrip van de geschiedenis zijn. Dorin Dobrincu wijst op de complexiteit in Europa wat ‘herinnering’ betreft, afhankelijk van de verschillende ervaringen uit het verleden. Oost-Europa lijdt bv. aan geheugenverlies wat het communistisch verleden betreft. Joseph Bezzina richt zich tot Luis Enseñat Calderón met de vraag of de wet van 2007 positieve of negatieve effecten heeft gesorteerd voor het Spaanse Rijksarchief. Luis Enseñat Calderón antwoordt volmondig: ‘positief’. De bekendheid van het Rijksarchief is toegenomen en haast elke week haalt het archief de pers met een overdracht, een nieuwe toegang, een belangrijk document dat werd teruggevonden. Dat weegt ruim op tegen het werk dat ermee gepaard gaat.

Conclusies Hoewel onder de aanwezigen consensus lijkt te bestaan over de rol die archiefdiensten te vervullen hebben op het vlak van herinneringseducatie, blijkt dat lang niet overal uit hun opdracht, uit hun takenpakket. Een vraag die evenwel niet werd beantwoord, zelfs nauwelijks aangeraakt, is deze naar de mogelijkheden tot Europese samenwerking.

11


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

Conclusies van de sessies van 18 november Tot slot van de eerste dag van de XXIIste EBNA-meeting overloopt Karel Velle enige aspecten die aanbod kwamen tijdens een of meerdere sessies. Hij wil vier punten die hem in het bijzonder hebben getroffen, onder de aandacht brengen: 1. Samenwerking Samenwerken moet gezien worden als een mogelijkheid, geen verplichting, en kan verschillende vormen aannemen. Vooraf moet goed worden nagedacht over de domeinen waarop samenwerking wenselijk is en welke doelstellingen moeten bereikt worden. EBNA-meetings zijn een geschikte gelegenheid om ideeën te laten rijpen, om mogelijkheden na te gaan, om vooraf risico’s en opportuniteiten op te lijsten. ‘Wat en waarom’ zijn vragen die moeilijker te beantwoorden vallen dan de meer technische aspecten van ‘hoe’ samenwerken. De verschillende ‘modellen’ waarop het wettelijk kader in de diverse landen is gestoeld, kunnen tot inspiratie leiden, en in sommige domeinen zal het op punt stellen van een Europees kader noodzakelijk worden. 2. Doelpubliek Voor wie doen we het? Archiefinstellingen werken voor zeer verschillende doelgroepen, met andere competenties en verwachtingen. Bij het ontwikkelen van tools is het van wezenlijk belang rekening te houden met die competenties en verwachtingen. We moeten niet alleen onze diverse doelgroepen leren kennen, maar ook te weten komen of sommige tools voor hen wel de meest geschikte zijn. 3. Partners/stakeholders Eerder dan in competitie of concurrentie te gaan met elkaar, moeten archiefinstellingen synergieën nastreven. Diverse projecten in bv. het kader van WO I tonen aan dat synergieën mogelijk zijn met musea, met de academische sector en onderzoeksgroepen, met andere overheden, met privépartners, maar ook met de media en met Google. Het is wel van belang dat we dan rekening houden met de uiteenlopende gevoeligheden van deze diverse partners. 4. Sensibiliseren En sensibiliseren moet op permanente basis gebeuren, via een doorgevoerde communicatie over de activiteiten. Het is ook duidelijk dat wie op interesse van de media kan rekenen, ook op politiek vlak op meer steun kan rekenen. Karel Velle dankt tot slot de aanwezigen voor hun deelname en nodigt hen uit voor een drink, gevolgd door het diner.

12


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

Vrijdag 19 november – voormiddag Sessie 5 Appraisal and transfer of (de)classified information | La sélection et le transfert d’informations (de-) classifiées Sprekers: • Rolande Depoortere, Hoofd Afdeling Toezicht & advies, Algemeen Rijksarchief Brussel • Martin Berendse, National Archivist of the Netherlands • Priit Pirsko, Director-General of the National Archives of Estonia In België werd het Rijksarchief meermaals gehinderd in de uitoefening van zijn toezichtopdracht m.b.t. overheidsarchieven. Besturen die geclassificeerde documenten vormen en beheren, weigerden rijksarchivarissen de toegang tot deze stukken en ontzegden hun het recht om er in selectielijsten – zelfs op een zeer algemeen beschrijvend niveau, zoals dat van de “reeksen” – melding van te maken; het Rijksarchief mocht deze documenten evenmin opnemen voor duurzame bewaring. Ervaren andere EBNAleden vergelijkbare hindernissen? Hoe is de declassificatie van overheidsdocumenten elders geregeld? Rolande Depoortere legt uit dat in België de overheid die de betrokken documenten heeft geproduceerd – meer bepaald de auteur ervan of diens hiërarchische overste – deze ook classificeert en declassificeert. Het Rijksarchief heeft inzake declassificatie geen enkele bevoegdheid. Het is tevens de houder van geclassificeerde documenten die beslist tot vernietiging, wat in tegenspraak is met de Archiefwet en het toezichtsrecht van het Rijksarchief. Met andere woorden: een duidelijke onverenigbaarheid van de Archiefwet met de weten regelgeving over de classificatie van gevoelige overheidsinformatie. Onduidelijkheid en gebrek aan kennis over de Archiefwet leidt tot uiteenlopende interpretaties en reacties van de administraties, wanneer archivarissen van het Rijksarchief zich aanmelden om hun wettelijke taken uit te voeren. Bij het oplossen van deze patstelling moet in twee richtingen worden gewerkt: de administraties die geclassificeerde documenten vormen, moeten ervan worden overtuigd dat nog andere oplossingen bestaan dan vernietiging of eeuwige bewaring door hun eigen dienst. Anderzijds moet de declassificatieprocedure worden vereenvoudigd en kunnen bv. declassificatietermijnen worden vastgesteld en opgenomen in de selectielijsten. Vraag blijft nog open, of rijksarchivarissen moeten proberen actief te worden betrokken bij het declassificatieproces. Martin Berendse daarentegen is als Algemeen Rijksarchivaris een onmisbare schakel in het (de-) classificatiegebeuren in Nederland. Alle overheidsorganen zijn er onderworpen aan de Archiefwet: overdracht naar het Nationaal Archief gebeurt na 20 jaar, waarbij de documenten openbaar worden. Voor een zeer beperkt aantal documenten (4 %) kan – na positief advies van de Algemeen Rijksarchivaris – een beperking van de openbaarheid worden toegestaan, maar voor max. 75 jaar. Als uitvloeisel van het rapport opgesteld door de Irak-Commissie, moet het advies van de Algemeen Rijksarchivaris ook worden gevraagd bij het classificeren (rubriceren) van documenten, om classificatie omwille van politieke motieven te voorkomen. Tot slot overloopt M. Berendse de opdracht van het National Declassification Centre (USA), dat onder het motto ‘Releasing all we can, protecting what we must’ achterstanden wegwerkt en bij zijn werkzaamheden burgers betrekt. Hij breekt ook een lans voor samenwerking en voor een geïntegreerde aanpak. Ook in Estland kunnen documenten met een uiterst gevoelig karakter max. 75 jaar geclassificeerd blijven, vertelt Priit Pirsko. Maar in regel wordt alle overheidsarchief openbaar na 50 jaar. Alle beperkingen inzake openbaarheid moeten opgenomen worden in het ordeningsschema van de archiefvormer. Aangezien

13


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

zelfs de meest geheime documenten worden beschouwd als records die onder de archiefwet vallen, behoort de registratie van geclassificeerde informatie tot de taken van het Nationaal Archief, en een aantal archivarissen met speciale rechten staan de archiefvormers bij in het beheer ervan. Na declassificatie gebeurt de selectie van de documenten in kwestie en hun eventuele overdracht naar het Nationaal Archief. De archivarissen zijn weliswaar bevoegd voor selectie, maar zijn nergens betrokken bij beslissingen inzake al dan niet (de-)classificeren. De contacten tussen administraties die gevoelige informatie bewaren, en het Nationaal Archief verlopen zeer positief.

Discussie Hervé Lemoine opent de discussie. Als archiefverantwoordelijke bij het Franse Ministerie van Defensie was hij lid van de Commissie belast met classificatie en declassificatie. De situatie van Frankrijk is nog verschillend van de 3 besproken landen. Hij wil de aanwezigen 2 vragen voorleggen: 1) Welke principes en praktijken gelden in hun land voor het toekennen van habilitatie aan archivarissen? In Frankrijk is het aantal gehabiliteerde archivarissen te beperkt. 2) Waar vormt classificatie een beletsel voor inbeslagname, bv. in het kader van een gerechtelijk onderzoek? Rolande Depoortere antwoordt dat in het Belgisch Rijksarchief 2 mensen (de algemeen rijksarchivaris en zijzelf) gehabiliteerd zijn, en dat verder nog 2 archivaris-inspecteurs bevoegd zijn voor wat de archieven van Defensie betreft. Jussi Nuorteva vergelijkt met Finland, waar grote transparantie de regel is en classificatie de uitzondering: de hele staf van het Nationaal Archief is gehabiliteerd, maar niemand heeft bevoegdheid inzake declassificatie. In Duitsland worden sinds 1995 geheime documenten na 30 jaar automatisch openbaar, tenzij speciale beperkingen gelden. Het Bundesarchiv bewaart en beheert ook archieven die nog geheim zijn, en wordt geconsulteerd bij declassificatie. Hartmut Weber benadrukt dat het om een belangrijk gemeenschappelijk thema gaat, dat nog verder op de EBNA en ook binnen de EAG moet worden uitgediept. Karel Velle sluit zich daar volledig bij aan. In Engeland worden momenteel de procedures herzien en wil men komen tot overdracht na 20 jaar. Oliver Morley wijst erop dat het probleem van de schaalvergroting niet mag worden uit het oog verloren. In Zwitserland rukt daarentegen de geheimhouding op, moet Andreas Kellerhals vaststellen. Strengere regels zijn in opmars en de relatie tussen de regels van openbaarheid en van geheimhouding vormen het voorwerp van onderhandeling. Anderzijds kan de voltallige staf van het Zwitserse Bundesarchiv indien gewenst habilitatie krijgen. In Cyprus namen de State Archives actief deel aan de recente herziening van de classificatieprocedures. Ook bij declassificatie zijn ze daardoor meer betrokken, zegt Effy Parparinou. Karel Velle werpt de vraag op: moeten nationale archiefdiensten worden betrokken bij het vastleggen van classificatie- en declassificatieregels? Martin Berendse vindt dat ze wel moeten interveniëren, en liefst in een zo vroeg mogelijk stadium: hoe duidelijker de regels zijn bij classificatie, hoe simpeler declassificatie wordt. Hervé Lemoine sluit zich hierbij aan: de criteria moeten duidelijk zijn, waarbij archivarissen – en liefst archivarissen van de nationale archiefdiensten – moeten waken over de pertinentie van wat het stempel ‘geclassificeerd’ krijgt. Hun advies ter zake is noodzakelijk. Martin Berendse benadrukt dat overheden, niet alleen in Nederland, heel gevoelig zijn voor het argument ‘geld’: ze moeten ervan doordrongen worden dat het bewaren van een grote hoeveelheid geclassificeerde informatie, die door de archiefvormers zelf wordt bewaard zonder enige selectie, een dure aangelegenheid is.

Conclusies Uit de discussie blijkt dat de problematiek in vele landen speelt en dat de nood aan internationale samenwerking sterk wordt aangevoeld. Een belangrijke vraag is immers: wat moet gebeuren met documenten van internationale organismen, die door de eigen overheid niet mogen/kunnen gedeclassificeerd worden? Ook de vraag of burgers moeten worden betrokken bij het reflectieproces rond declassificatie, verdient nog verdere aandacht. Ook rond deze thematiek zal een EBNA-werkgroep worden opgericht.

14


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

Round table / Tour de table Na de koffiepauze, waarin nog druk werd nagepraat over de thema’s die tijdens de EBNA-meeting aan bod kwamen, wordt het laatste onderdeel van de meeting aangevat. Er bestaat consensus dat deze EBNA kan dienen als basis voor volgende bijeenkomsten. Continuïteit tussen de EBNA-meetings is in de toekomst na te streven. Rond twee thema’s dringt internationale samenwerking in de directe toekomst zich op: de verwerving van bedrijfsarchieven van multinationale ondernemingen, en de problematiek van classificatie en declassificatie. 1. Bedrijfsarchieven Een e-mailwerkgroep, aangestuurd door Denemarken en België, zal een white paper uitwerken met concrete voorstellen, die vóór de EBNA in Boedapest onder alle leden zal verspreid worden. In de rondvraag die later volgt, verklaren Frankrijk en UK zich bereid tot medewerking. 2. (De-)classificatie Een e-mailwerkgroep, aangestuurd door Nederland, Estland, België en andere geïnteresseerden, zal een eerste voorstel uitwerken, dat vóór de EBNA in Boedapest onder alle leden zal verspreid worden. In de rondvraag die later volgt, verklaren Frankrijk en UK zich bereid tot medewerking. De aanwezigen stemmen in met deze werkwijze. EBNA 2011 – Boedapest Csaba T. Reisz, algemeen directeur van Hongaarse Nationaal Archief, deelt enige praktische info mee over de XXIIIste EBNA-meeting. Die zal doorgaan op 10 en 11 mei 2011 in Boedapest. Het DLM-forum volgt op 12-13 mei. Via een speciale Engelstalige pagina op de website van NA zullen de leden op de hoogte worden gehouden van het programma en van de verblijfsmogelijkheden: http://www.mol.gov.hu/angol/bal_menusor/main_menu/ebna.html. ‘Brussels Declaration’ over digitale toegankelijkheid van archieven Karel Velle nodigt Angelika Menne-Haritz uit om de tekst over digitale toegankelijkheid van archieven voor te stellen, die ze als voorzitter van EURBICA met Martin Berendse heeft opgesteld in navolging van de beslissing genomen op de EBNA-meeting te Madrid. De tekst zit in de congresmap (in FR-EN-DE). Martin Berendse licht eerst de context toe. Het uitwerken van gemeenschappelijke standaarden en gezamenlijke strategieën is in de huidige context absoluut noodzakelijk, zeker waar het digitale toegankelijkheid betreft. APEnet, een initiatief dat wordt getrokken door de Spaanse collega’s, is daar een goed voorbeeld van. De intentie die leidde tot het opstellen van de ‘Brussels declaration’ een andere. Met gemeenschappelijke projecten kunnen de leden naar de eigen overheden stappen, maar kan ook de EU worden benaderd. Angelika Menne-Haritz overloopt de declaratie (tekst in bijlage), die voor haar het uitgangspunt van discussie kan vormen. Ze benadrukt dat het hier enkel de online toegankelijkheid van gedigitaliseerde archiefdocumenten betreft, niet van digitale documenten. De declaratie onderkent 6 prioriteiten: 1. gebruik maken van individuele websites en van gezamenlijke access points; 2. moderne middelen aanwenden om archiefbeschrijvingen online toegankelijk te maken, die mogelijkheid bieden tot integratie in APEnet; 3. duurzame methodes toepassen om naast digitalisering ook de blijvende toegankelijkheid te verzekeren (via microverfilming) en de bewaring van het origineel;

15


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

4. kennis en ervaringen delen en gebruik maken van open source-toepassingen; 5. evenwicht nastreven tussen nationale inspanningen en internationale engagementen; 6. samenwerking met commerciële partners niet uitsluiten, zonder evenwel de archivistische doelstellingen uit het oog te verliezen. Jussi Nuorteva noemt de declaratie een waardevolle tekst, maar benadrukt dat vooral goed zal nagedacht moeten worden op de implementatie ervan. Het is van wezenlijk belang dat de diverse databanken via eenzelfde systeem kunnen worden doorzocht, en dat op doordachte wijze zoekfuncties worden geïntegreerd, om te kunnen beantwoorden aan de behoeftes van onderzoeksgemeenschappen. De in november 2010 gelanceerde ‘European Holocaust Research Infrastructure’ kan daarbij tot bron van inspiratie dienen. Hervé Lemoine schaart zich achter de intenties van de tekst, maar heeft enige bedenkingen bij de gebruikte terminologie, met name bij de woorden ‘rendabel’ en ‘commerciële partners’. Er bestaat, ook in Frankrijk, een grote vraag van onderzoekers en genealogen naar online toepassingen, maar niet tegen betaling. Bij samenwerking met privé-partners zal zich bovendien het probleem stellen van de herbruikbaarheid van informatie en de bescherming van persoonsgegevens, thema’s waar toch nog verder over moet worden nagedacht. Ivar Fonnes ziet problemen in de toepassing van punt 3: microverfilming behoort niet tot de Noorse geplogenheden. Andreas Kellerhals sluit zich aan bij dit bezwaar. Angelika Menne-Haritz argumenteert dat microverfilming als bewaarstrategie in de vakliteratuur wordt aanbevolen en ze meende dat daarover in archivistische middens een consensus bestond. Digitaliseringsformaten zijn immers snel achterhaald, terwijl microfilms blijvend zijn. Wat de samenwerking met commerciële partners betreft, dacht zij eerder aan de ontwikkeling van software-toepassingen, niet zozeer aan hergebruik van informatie. Martin Berendse vat samen: aangezien over punt 3 misschien verdere discussie nodig is, is het misschien verkieslijk dat onderdeel uit de Declaratie te lichten, om te vermijden dat over heel de tekst nog jaren wordt gediscussieerd. Dan kan de rest van de declaratie worden goedgekeurd. Karel Velle vraagt daarover de goedkeuring van de vergadering en voegt eraan toe dat eventuele punctuele suggesties nog in de loop van volgende week kunnen worden doorgestuurd naar Angelika en Martin. Ivar Fonnes stelt voor, punt 3 niet te schrappen, maar te herformuleren in de zin van ‘microverfilming is een van de mogelijkheden’. De vergadering stemt daarmee in en de Brussels Declaration van 19 november 2010 wordt goedgekeurd. Vooraleer over te gaan tot de rondvraag, volgen nog twee mededelingen door Karel Velle. Hij belooft de aanwezigen dat in de volgende weken de groepsfoto’s en de beschikbare teksten op de website van het Belgisch Rijksarchief zullen worden gezet. Verder verwijst hij naar de analyse van de resultaten van de rondvraag over ‘substitutie van archieven’, die in januari 2010 onder de EBNA-leden werd gehouden. De tekst zal nog in het Engels worden vertaald, en naar iedereen worden verstuurd. Hartmut Weber vraagt het woord voor een korte persoonlijke mededeling. Hij gaat met pensioen en dit is zijn laatste EBNA. Hij was voor het eerst present op de EBNA van 2001, die ook in Brussel plaatsvond. Hij bedankt de voorzitter en alle aanwezigen voor al die jaren van aangename samenwerking, collegialiteit en vriendschap.

Rondvraag Voorzitter Karel Velle geeft het woord aan de aanwezigen rond de tafel, om hun reacties en suggesties op de XXIIste EBNA-meeting te formuleren. Alle aanwezigen bedanken de voorzitter voor de ontvangst en voor het interessante programma. Sommigen voegen nog enkele inhoudelijke punten toe. Hervé Lemoine bevestigt de bereidheid van Frankrijk om mee te werken aan de twee e-mailwerkgroepen.

16


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

Wat de white paper over de bedrijfsarchieven betreft, stelt hij voor de problematiek uit te breiden tot ‘le monde du travail’, naar analogie met de opdracht van het ‘Centre d’archives du monde de travail et d’archives d’entreprises’. Hartmut Weber hoopt dat het Duitse Bundesarchiv ook na zijn vertrek zal blijven participeren aan het EBNA-verhaal. Mario Signori (Italië) onderstreept het belang van standaarden, om tot vruchtbare samenwerking te kunnen komen. Mara Sprudza (Letland) benadrukt het belang van de EBNAmeetings, enerzijds als discussieforum, anderzijds als manier om op de hoogte te blijven van wat elders in Europa gebeurt. Joseph Bezzina (Malta) zou graag de samenwerking met commerciële bedrijven op een toekomstige EBNA-agenda zetten. Barbara Berska (Polen) hoopt dat de interessante discussies die werden aangevat, verdergezet zullen worden in 2011, op de EBNA’s in Hongarije en in Polen. Severiano Hernández Vicente (Spanje) nodigt de EBNA-leden uit om zich aan te sluiten bij APEnet. Björn Jordell (Zweden), die voor de eerste maal aanwezig is op een EBNA-meeting, is onder de indruk van de bereidheid om te komen tot gemeenschappelijke oplossingen, zonder daarbij nationale verschillen uit het oog te verliezen. Ook Oliver Morley werd getroffen door die bereidheid om tot oplossingen te komen, vooral inzake de totstandkoming van de declaratie, en herhaalt de bereidheid van het UK tot medewerking aan de white papers. Ook de ervaringen van TNA met commerciële partners willen ze graag delen. Angelika Menne-Haritz geeft informatie over EURBICA mee. Ze is verheugd over het nieuwe team dat is samengesteld. Een werkgroep komt in het voorjaar samen in Zwitserland, om zich te buigen over de toegang van niet EU-landen tot APEnet. Een volgende bijeenkomst is gepland in Toledo, tijdens de CITRA. Een Algemene Vergadering van EURBICA zal in 2012 plaatsvinden, mogelijk in Denemarken, ten tijde van het Deens voorzitterschap. EURBICA is verder nog op zoek naar een land dat zich over Euronomos kan ontfermen, en Angelika zal daarover gesprekken aanknopen met Finland. Csaba T. Reisz, die de volgende EBNA in Hongarije zal voorzitten, onderstreept dat – gezien het aantal thema’s dat gemeenschappelijk is – het handhaven van twee EBNA-bijeenkomsten per jaar noodzakelijk is. Karel Velle bedankt tot slot de sprekers voor hun boeiende bijdragen, de aanwezigen voor hun komst en hun actieve medewerking, al degenen die betrokken waren bij de organisatie, en de tolken voor de kwaliteit van hun vertalingen en hun creativiteit. Hij sluit de XXIIste EBNA-meeting in Brussel op 19 november 2011, om 12u45.

17


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

Bijlage:

Brussels Declaration on digital access to archives Considering

… that the development of information technology has brought fundamental changes to all areas of life, including the workplace, and that the significance and quantity of archives available in digital form and accessible online is continually increasing, … that emerging internet technologies open up new possibilities for sustainable digital access to archives, both for academic research and for the general public, … that the National Archives of Europe are united in the common goal of making available the richness of their holdings, using the most appropriate methods based on shared professional approaches, … that, for European citizens, a better cross border understanding of their identities and differences, histories and expectations would facilitate deeper cooperation in the social, economic, political and institutional domains, the National Archivists of Europe gathered in the European Board of National Archivists (EBNA) declare their sincere intention to further enhance their co-operation in order to make the fullest possible use of the opportunities of digital technologies to promote open access to their holdings. They consider the following priorities as crucial for the success of their joint initiative: (1) to open the great richness of the cultural diversity in Europe represented in the holdings of Europe’s archives and to make it exploitable via their own websites as well as via joint access points and through the retro-conversion of legacy finding aids; (2) to continue developing innovative and cost effective ways to exploit modern internet technologies to provide online access to descriptive information on archives in the context of their creation, to provide access to digital copies wherever possible, and to integrate it for cross border research in the joint union finding aid, the Archives Portal Europe; (3) to develop and apply sustainable, economically viable and professionally acceptable methods for combined preservation strategies, for instance by combining digitisation for access with both microfilming for conservation and the preservation of authentic original material; (4) to share their knowledge in the development and use of professional methods and techniques that can be applied for similar aims in different environments and to develop and use open source tools and support the building of communities and expert networks around them; (5) to find ways to balance national duties and international cooperation on the basis of synergies that are beneficial for both fields, for the achievement of common goals and for reaching accomplishments in the home country, (6) to be open for cooperation with commercial partners who are able and willing to understand and support these approaches as the expression of the archival mission in the field of digital access to archives. Brussels, November 18th, 2010

18


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

EBNA Brussels – 18-19 November 2010 – participants

Country

Name

Organisation

e-mail

Austria

Mikoletzky Lorenz Hon.Prof.Dr.

Generaldirektor Österreichisches Staatsarchiv

[email protected]

Bulgary

Chernev Georgi

Secretary executive - Archives state agency

[email protected]

Doseva Evelina

Archives State Agency

[email protected]

Lemiº Vlatka

Head Information and Communication Department Croatian State Archives

[email protected]

Antoloviº Pavica

Croatian State Archives

[email protected]

PARPARINOU Effy

Director – Cyprus State Archives

[email protected]

KYRIAKIDES Christos

Cyprus State Archives

[email protected]

Czech Republic

Babička Vácslav (Dr.)

Director Department of the Archives Administration

[email protected]

Denmark

Hellum Asbjørn

Director-General National Archives of Denmark

[email protected]

Estonia

Pirsko Priit

Director-General - National Archives of Estonia

[email protected]

Finland

Nuorteva Jussi

Director-General / National Archivist -National Archives of Finland

[email protected]

France

Lemoine Hervé

Directeur Archives de France

[email protected]

Germany

Weber Hartmut Prof. Dr.

Präsident - Bundesarchiv

[email protected]

Greece

Minotos Marietta

Director - General State Archives of Greece

[email protected]

Croatia

Cyprus

19


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

Hungary

REISZ T. Csaba

Director-general National Archives of Hungary

[email protected]

KOMLÓSI-GERA Zsófia

National Archives of Hungary

[email protected]

Ireland

Mc Gee Frances

Keeper National Archives of Ireland

[email protected]

Italy

Tatò Grazia

Director Archivio di Stato di Trieste

[email protected]

Signori Mario

Archivio di Stato di Milano

[email protected]

Latvia

Sprudza Mara

State Archives of Latvia

[email protected]

Luxembourg

Kirps Josée

Director-General – Archives nationales de Luxembourg

[email protected]

Malta

Bezzina Joseph

National Archives Malta

[email protected]

Netherlands

Berendse Martin

Algemeen Rijksarchivaris Nationaal Archief

[email protected]

Norway

Fonnes Ivar

National Archives Norway

[email protected]

Poland

Berska Barbara

Deputy Director Polish State Archives

[email protected]

Portugal

Barbedo Francisco

Subdirector general - Arquivo Nacional da Torre do Tombo

[email protected]

Romania

Dobrincu Dorin

Director-General National Archives of Romania

[email protected]

Mihaly Nagy

Deputy director National Archives of Romania

[email protected]

Slovak Republic

Hanus Jozef

Director – Ministry of the Interior, Archives Departement

[email protected]

Slovenia

Matic Dragan

Director - Archives of the Republic of Slovenia

[email protected]

Spain

Hernández Vicente Severiano

Subdirector-General State Archives of Spain

[email protected]

Enseñat Calderón Luis Ramón

Jefe de Servicio de Cooperación Internacional -State Archives of Spain

[email protected]

20


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

Sweden

Jordell Björn

Director-General – Swedish National Archives

[email protected]

Switzerland

Kellerhals Andreas

Swiss Federal Archives

[email protected]

United Kingdom

Morley Oliver

Acting chief executive – National Archives Kew

[email protected]. gov.uk

Kingsley Nick

Head of Archives Sector Development National Archives Kew

[email protected]. gov.uk

SPENCER William

Advice and Records Knowledge Department National Archives Kew

William.Spencer@nationalarchives. gsi.gov.uk

European Commission

Schram Jozef

Secretariat-General – European Commission

[email protected]

ICA - Eurbica

Menne-Haritz Angelika

Eurbica / Vize-Präsident Bundesarchiv

[email protected]

Belgian participants: Karel Velle, National Archivist of Belgium, [email protected] Karin Van Honacker, Communication officer, [email protected] Speakers Marc Carnier, National Archives, [email protected] Rolande Depoortere, Head of Section ‘Archives supervison’, National Archives, [email protected] Geertrui Elaut, National Archives, [email protected] Els Herrebout, Staatsarchiv Eupen, [email protected] Pierre-Alain Tallier, Head of Section ‘Contemporary archives’, National Archives, [email protected] Chantal Vancoppenolle, Head of State Archives East-Flanders, [email protected] Attending archivists Michaël Amara, National Archives Claude de Moreau, Head of Department – Archives de l’État en Wallonie Kathleen Devolder, National Archives Luc Janssens, State Archives in Brussels Michel Nuyttens, Head of Department – Rijksarchieven in Vlaanderen Sébastien Soyez, National Archives Michel Van der Eycken, Head of Department – State Archives in Brussels region Luc Vandeweyer, National Archives

21


EBNA – 18/19 11 2010 – Brussels

Staff National Archives Stéphanie Deschamps, Alexander Hezel, Patricia Liétard, Pascal Neckebrouck, Sandra Théate

Not present Bulgary Lilyana Vanova, Archives State Agency, [email protected] Iceland Ólafur Ásgeirsson, National Archives of Iceland, [email protected] Italy Giulia Barrera, Direzione Generale per gli Archivi, [email protected] Lithuania Viktoras Domarkas, Lithuanian Archives Department, [email protected] Macedonia Zoran Todorovski, State Archives of the Republic of Macedonia, [email protected] ICA David Leitch, Secretary General ICA, [email protected] Christine Martinez, ICA, [email protected]

22

EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBN BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSELS 2010 EBNA BRUSSE

Recommend Documents