Duurzame Energie. Verkeer en vervoer. Gebouwde omgeving (Consumenten + HDO) Bedrijvigheid. Land en tuinbouw

Bijlage 4: Mogelijke maatregelen

THEMA

Maatregelen uit belangrijkste doelgroepen/thema’s

Duurzame Energie

1. Inzet op uitvoering Regionale Doelstelling Wind (250MW) 2. Inzet op extra windvermogen (70MW extra op 250MW) 3. Project identificatie scan en stimuleren van implementatie biomassa 4. Plan van aanpak voor openbare verlichting provinciale wegen 5. Duurzame Stedenbouw m.b.v. VPL 6. Duurzame OV- Imova 7. Opzetten van een vervoersmanagement plan 8. Zon- PV in Flevoland 9. Zonne-boiler actie 10. Convenant afsluiten woningbouw, EPL = 7 11. Energieneutrale voorbeeld wijken 12. Aanscherping DUBO afspraken + WNF eisen (nieuwbouw), EPN=0,75 13. Aanscherping DUBO afspraken + EPN=0,55 14. Actie Energie Prestatie Advies Plus 15. Aanscherping DUBO afspraken (eigen gebouwen) 16. Kennisoverdracht traject gemeenten en provincies (Wm) 17. Standaard Energievisie nieuwe bedrijventerreinen 18. Provincial MKB- efficiency scans 19. Energievisie Glastuinbouwterreinen 20. Energiebesparing “Groenlabel” 21. Voorbeeld project, clustering.

Verkeer en vervoer

Gebouwde omgeving (Consumenten + HDO)

Bedrijvigheid Land en tuinbouw

1.

ACTIES DUURZAME ENERGIE

WIND

Inzet op uitvoering Provinciale Doelstelling windenergie (250MW in 2010)

Aandachtsveld:

Duurzame energie

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

De Provincie heeft zichzelf voor windenergie als doel gesteld het plaatsen van 250 MW aan vermogen. Staat inmiddels 140MW, dus nog 110MW bijplaatsen Achtergrond: Naast de Provinciale Doelstelling is tussen het rijk en de provincies een nieuwe overeenkomst gesloten onder de naam Bestuursovereenkomst Landelijke Ontwikkeling Windenergie (BLOW). Deze zal zich richten op een taakstelling van 1500 MW in 2010. De ondertekenaars van het BLOW zijn alle Nederlandse provincies, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de ministeries van VROM, EZ, Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (LNV), Verkeer en Waterstaat (V&W) en Defensie. De provincies staan borg voor de noodzakelijke planologische regelingen en zullen zich actief in zetten voor de realisatie van het gewenste vermogen. De Provincie overtreft de in BLOW opgenomen Doelstelling voor Flevoland (220 MW).

Doelgroepen Potentieel vermogen1 Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas] 2 Potentieel vermeden CO2 [Mton] Maatregelen en inschatting kosten

Provincie Gemeenten (of regio’s, samenstelling van gemeenten) Energiebedrijven 110 MW bijplaatsen om tot 250 MW te komen 214 Gwhe 120 kton CO2 -

Uitvoering inrichtingsplannen windenergie

-

Ruimte reserveren in planologisch beleid provincie voor windenergie. Dit betekent intern het creëren van solide bestuurlijk draagvlak en kennisvergroting planologen en stedenbouwkundigen. Intensief overleg met gemeenten in relatie tot bestemmingsplan en streekplan en afspraken over: Bepalen van voorrangslokaties Stroomlijnen vergunningverlening Intensieve communicatie naar inwoners

-

-

EURO 186.000 Looptijd; 10 jaar

1

Omgevingsplan Flevoland

2

(Protocol Monitoring Duurzame Energie,1999)

210 uren + 13600 EURO per plan (7 plannen) 100 uren

200 uren

400 uren

2.


WIND

Inzet op uitvoering extra windenergie

Aandachtsveld:

Duurzame energie

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

De Provincie heeft zichzelf voor windenergie als doel gesteld het plaatsen van 250 MW aan vermogen. Met een extra inspanning is een opgesteld windvermogen van 320 MW mogelijk.

Doelgroepen

Provincie Gemeenten (of regio’s, samenstelling van gemeenten) Energiebedrijven 70 MW extra op 250MW

Potentieel vermogen3 Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas]4 Potentieel vermeden CO2 [Mton]

136 Gwhe

Maatregelen en inschatting kosten

-

Uitvoering inrichtingsplannen windenergie

-

Ruimte reserveren in planologisch beleid provincie voor windenergie. Dit betekent intern het creëren van solide bestuurlijk draagvlak en kennisvergroting planologen en stedenbouwkundigen. Intensief overleg met gemeenten in relatie tot bestemmingsplan en streekplan en afspraken over: Bepalen van voorrangslokaties Stroomlijnen vergunningverlening Intensieve communicatie naar inwoners

77 kton CO2

-

-

135 uren + 4500 EURO per plan (extra op 7 plannen uit uitvoering provinciale doelstelling) 60 uren

130 uren

250 uren EURO 90.000 Looptijd; 10 jaar

3 4

Omgevingsplan Flevoland en op basis van plannen voor de realiseren (nog uit te breiden) windparken (Provincie) Protocol Monitoring Duurzame Energie, September 1999.

3.


Biomassa

Project realisatie biomassa

Aandachtsveld:

Duurzame energie

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Project realisatie biomassa Door lokale verbranding van afval en rest hout het bereiken van het praktisch potentieel van 0,5 PJ/jaar (500TJ) in 2010. Huidig wordt ongeveer 40% (200TJ) van dit potentieel benut d.m.v. een houtverbrandings installatie voor Stadsverwarming in Flevoland. Resterende locaties voor restafval/houtverbranding dienen in kaart te worden gebracht. Resterend potentieel dus nog 300TJ. In de provincie is veel akkerbouw aanwezig waar ook veel mest wordt gebruikt. Er kan gedacht worden aan lokaal vergisten van mest met eventueel bermgras en andere plantaardige stoffen. Potentieel mogelijk 170TJ (Energieverkenning Flevoland, 1997).

Aannames5

Doelgroepen Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas] Potentieel vermeden CO2 [Mton] Maatregelen en inschatting kosten

Aannamen; Energieverkenning Flevoland, maximaal praktisch potentieel verbranding is, 0,5PJ/jaar door benutting van afval- reststromen. (dunningshout, snoeihout, e.d.). Er is nog potentieel van 170TJ aanwezig door toepassing van andere biomassa technieken/stromen (vergisten). Provincie Gemeenten (of regio’s, samenstelling van gemeenten) Energiebedrijven 470TJ/jr Ongeveer 27 kton CO2 vermeden -

Uitvoeren van scan Ruimtelijke consequenties in kaart brengen en vastleggen Project teams opzetten (realisatie biomassa)

Project opzet eerste jaar EURO.45.000 Project onderhoudt 200uur per jaar (EURO 20.000 per jaar)

EURO 245.000 Periode van 10 jaar

5

Energieverkenning Flevoland, 1997 en Ecofys (Expertkennis biomassa afdeling)

4.

ACTIES VERKEER EN VERVOER

Openbare verlichting

Plan van aanpak voor openbare verlichting provinciale wegen

Aandachtsveld:

Energie in verkeer en vervoer

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

-

Doelgroepen

Provinciale organisatie

Aannames

6

Potentieel vermeden CO2 [Mton] Maatregelen en inschatting kosten

De provincie is verantwoordelijk voor de openbare verlichting en signaleringssystemen op en langs provinciale wegen. Via (o.m.) energiezuinige verlichting en computergestuurde systemen kan energie worden bespaard. In een plan van aanpak kunnen dit soort maatregelen worden verkend, uitgewerkt en vertaald naar concrete maatregelen.

Aannamen; 3% van het elektriciteitsverbruik in de provincie is voor openbare verlichting Uitgaande van relatief nieuwe verlichting in Flevoland is de maximale besparing op 30% gesteld. Besparingsmaatregelen alleen toegepast op bestaande openbare verlichting. Ongeveer 6 kton CO2 vermeden Stappen zijn:     

Inventarisatie relevante randvoorwaarden voor het uitvoeringsplan. Berekening van energielasten ‘business as usual’ aan de hand van referentiesituatie. Inventarisatie relevante en beschikbare technologieën. Voorstel van pakket van maatregelen in uitgebreide rapportage. Berekening financiële haalbaarheid met kostprijs-analyse

Mogelijke maatregelen -

Innovatieve hoogfrequente voorschakelapparaten (vsa’s) -> 29% Verkeersintensiteiten staan toe om tijdens de stille uren één en soms twee NSVV klassen terug te dimmen. Vsa’s bieden de mogelijkheid hiertoe  totale maximale energiebesparing 41%. (kosten voor materiaal TVT van 6 tot 7 jaar) EURO.10.000 Looptijd 1 jaar.

6

(gebaseerd op Energieverkenning Flevoland, 1997 en landelijk gemiddelde, expertkennis Ecofys).

5.


Stedenbouw

Duurzame Stedenbouw VPL

Aandachtsveld:


Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Duurzame mobiliteit integraal onderdeel van planontwikkeling Een andere inrichting van beschikbare ruimte maakt het mogelijk omstandigheden zodanig te beïnvloeden dat mensen vaker gaan lopen of fietsen. Mobiliteitsbeheersing en terugdringing van het aantal autokilometers zijn belangrijke ontwerp-principes bij de (her)inrichting van woonwijken en bedrijfsterreinen. De VPL (Vervoers Prestatie op Lokatie: VPL) is een geschikt instrument om het energiegebruik door verkeer binnen een woonwijk/bedrijfsterrein te bepalen en om door middel van ruimtelijke en infrastructurele maatregelen hier verbetering in aan te brengen. Naast rekeninstrument is de VPL heel nadrukkelijk ook sturings- en ontwerpinstrument.

Aannames7

Richt zich op toepassing VPL op nieuwbouw toepassing VPL op bedrijventerreinen

Indicator monitoring

Aannamen; Van het totale CO2 emissie als gevolg van verkeer en vervoer is maximaal 10% te besparen via provinciale maatregelen. Hiervan kan vervolgens met VPL maximaal 10 % worden bereikt. Aantal nieuwe bedrijfsterreinen is 15. Aantal nieuwe woonwijken is 6. Gemeenten, RWS Huishoudens (personenvervoer) Bedrijven (personen en goederenvervoer) Ambitieniveau VPL

Potentieel vermeden CO2 [Mton]

Maximaal 3 kton CO2 vermeden.


-

Doelgroepen

15 bedrijventerreinen 6 woonwijken

EURO.286.000 Periode is 10 jaar

7

Klimaatprogramma VROM, 2001.

EURO .13.600 per VPL, totaal 21 projecten Vanaf 2 November is er een NOVEM subsidie voor uitvoering van een VPL door gemeenten aan te vragen. De maximale subsidie is 50% van de totale projectkosten (met een maximum van 25.000 EURO).

6.


OV-plan

Duurzame OV m.b.v. Imova

Aandachtsveld:


Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Energie-efficiente provinciaal OV. Stellen van randvoorwaarden bij concessieverlening OV.

Aannames8

Aannamen; Van het totale CO2 emissie als gevolg van verkeer en vervoer is maximaal 10% te besparen via provinciale maatregelen. Hiervan kan met dit plan maximaal 30 % worden bereikt.

Doelgroepen

Gemeenten, RWS Huishoudens (personenvervoer) Bedrijven (personen en goederenvervoer)

Indicator monitoring

% verbetering energie-efficiency (prestatieafspraak) openbaar vervoer. Imova


Ongeveer 8 kton CO2 vermeden


2 jaar concessie verlening (om de 2 jaar) Toepassing IMOVA kost EURO 11.400 EURO 45.000 Looptijd 10 jaar

8


7.


Vervoersmanagement

Opzetten van een vervoersmanagement plan

Aandachtsveld:


Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Vervoersmanagement integraal onderdeel van milieuvergunning

Aannames9


Het bedrijfsleven is een belangrijke intermediair voor het realiseren van mobiliteitsbeheersing. Via vervoersmanagement kunnen bedrijven het autogebruik van hun medewerkers beperken en daarmee zelf een bijdrage leveren aan het verminderen van de automobiliteit. Via Wm-vergunningen kan de provincie het opstellen van vervoersplannen door bedrijven bevorderen. Daarnaast kan de provincie vervoersmanagement meenemen in het kader van duurzame bedrijfsterreinen-projecten. Op die manier kunnen vervoersplannen voor meerdere bedrijven of een heel bedrijfsterrein worden opgezet. Aannamen; ongeveer 200 grote bedrijven via Wm-vergunning bij provincie, 600-1000 bij gemeenten) Hiervan kan met dit plan maximaal 12 % worden bereikt (incl. invloed overslag station). Provinciale medewerkers Bedrijven Gemeenten Ongeveer 3,5 kton CO2 vermeden


-

Doelgroepen

Kennisbijeenkomsten Kennisopbouw / onderhoud

EURO 318.000

9


840 uren 2400 uren

8.

ACTIES GEBOUWDE OMGEVING

Zon

Actie Zonnestroom in Flevoland

Aandachtsveld:

Energie in de bouw

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Actie zonnestroom. Vergroten van de benutting en kennis van zonne-energie in Flevoland door gebruik van foto-voltaïsche zonne-energie. Voorwaarde is het projectmatig realiseren van een significant aandeel PV in Flevoland en permanente ondersteuning van bouwbedrijven tbv PV integratie. Info actie van de provincie in samenwerking met gemeenten. Plaatsing van PV in nieuwbouw.

Aannames10 Doelgroepen

Aannamen; - 5 MWe aan PV panelen wordt geplaatst (totaal 5000 panelen) Gehele gebouwde omgeving

Potentieel vermogen Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas] Potentieel vermeden CO2 [Mton]

5 Mwe 4 mln kWhe


-

2,5 kton CO2 vermeden

-

Opzet project organisatie Intentieverklaring provincie en gemeenten Communicatiemiddelen Uitvoering

Ca. EURO 166.000 Periode over 10 jaar.

10

Protocol Monitoring Duurzame Energie, September 1999 en Expertkennis Ecofys.

Ca EURO 22.600 eerste jaar, en daarna EURO 16.000 per jaar

9.


Zon

Zonne-Boilers in Flevoland

Aandachtsveld:

Energie in de bouw

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Plaatsing van 500 zonneboilers in de bestaande bouw, door middel van een projectmatige, buurtgerichte aanpak.

Aannames11 Doelgroepen Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas] Potentieel vermeden CO2 [Mton]


Provincie zorgt voor bekendheid actie, infopunt en coaching gemeenten in coördinatie actie. Plaatsing van 500 zonneboilers. Gemeenten Woningeigenaars (via gemeenten) Ongeveer 3200GJ/jaar Potentieel voor alleen zonneboilers in bestaande en nieuwbouw is 400TJ (tot 2007, bepaald in Energieverkenning Flevoland, 1997). Dit komt overeen met ongeveer 22,5 kton CO2 vermeden. Stel een eenmalige zonneboiler actie waarbij 500 boilers worden geplaatst dan wordt er ongeveer 0,2 kton CO2 vermeden. selectie buurten in samenwerking Eerste jaar EURO.16.000 daarna met gemeenten EURO.4500 per jaar opzet uitvoering communicatieplan prijsafspraken installateurs vaststellen subsidies opzet infopunt

ca. EURO. 66.000 Periode over 10 jaar.

11

Energieverkenning Flevoland, 1997 en Expertkennis Ecofys.

10.


EPL

Convenant afsluiten woningbouw, EPL = 7

Aandachtsveld:

Energie in bouw (nieuwbouw)

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Afsluiten van een convenant met gemeenten met als inzet een minimum EPL van 7 voor nieuwbouw woonwijken. Het convenant omvat naast genoemde Doelstelling duidelijke afspraken voor monitoring van bereikte resultaten (stuurgroep) Achtergrond: De EPL (Energie Prestatie op Locatie) ondersteunt gemeenten in hun energiebeleid voor nieuwbouwlocaties. De EPL is een instrument waarmee een optimale energie-infrastructuur (OEI) voor nieuwbouwwijken kan worden ontworpen. De EPL kent een schaal van 0 tot 10, waarbij 10 staat voor een ideaalsituatie waarbij geen fossiele brandstoffen meer worden gebruikt. Naarmate het ambitieniveau hoger is, is de EPL ook hoger.

Aannames12

Doelgroepen Indicator monitoring Betrokken actoren en hun rol

Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas] Potentieel vermeden CO2 [Mton] Maatregelen en inschatting kosten

12

Naast maatregelen op gebouwniveau door;  Extra isolatie, passieve zonne-energie,  Efficiency verbetering van installaties in gebouwen (HR-ketel etc), kan de EPL ook beïnvloed worden door het type aanbod van energie, bijvoorbeeld door duurzame energie inzet, efficiency restwarmtebenutting uit W/K of STEG, etc.. Aannames;  In totaal worden er tussen 2000-2010 46000 woningen bijgebouwd.  Alternatieve situatie geld voor 100% van de woningen.  80% van de nieuwbouw is Eengezins-rijwoning en 5% Eengezins vrijstaande woning en 15% Meergezinswoning  EPN is ongewijzigd, alleen infrastructurele maatregelen (levering van energie)  Alternatieve situatie; elektriciteit + warmtelevering uit W/K STEG centrale > 250 MWe (elektrisch rendement is 54%).  Referentie; levering van elektriciteit gas (verwarming met CV-ketel) Gemeenten Corporaties Ontwikkelaars Ambitieniveau EPL Provincie als initiatiefnemer en coördinator Gemeenten Corporaties Ontwikkelaars 13,5 mln m3 -

Totaal 24 kton vermeden CO2 (wanneer er minder woningen worden aangesloten, dan neemt de vermeden CO2 evenredig af). Met AVI warmte is vermeden CO2 ook 24 kton. Werkafspraken Provincie Uren: 1232 Convenantronde Kosten: EURO 118.000 Jaarlijkse monitoring Periode 10 jaar

Omgevingspland Flevoland en Protocol Monitoring Duurzame Energie, September 1999 en EPL, NOVEM brochure.

11.


Voorbeeldwijken

Energieneutrale wijken

Aandachtsveld:


Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Realisatie van een energieneutrale wijk per gemeente (6 gemeenten). Op basis van OEI studies wordt voor deze wijken een ambitieus energieconcept toegepast dat voldoet aan de eis EPL = 10. Wijkgrootte ca. 250 woningen. Achtergrond: Onder Energieneutraal wordt verstaan een evenwicht tussen de totale energiebehoefte in de wijk en de duurzame energie-opwekking binnen de/gekoppeld aan de wijk

Aannames13

Doelgroepen Betrokken actoren en hun rol (Rol Provincie) Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas] Potentieel vermeden CO2 [Mton] Maatregelen en inschatting Kosten

Aannames;  80% van de nieuwbouw is Eengezins-rijwoning en 5% Eengezins vrijstaande woning en 15% Meergezinswoning  EPN is ongewijzigd, alleen infrastructurele maatregelen (levering van energie) 6 gemeentelijke projecten a 250 woningen is 2100 woningen Alternatief; energiebehoefte wijk wordt geheel duurzaam voorzien, in zowel de warmtevraag als de elektriciteitsvraag. (bijvoorbeeld met zon thermische systemen, W/K biomassa installaties en wind). Referentie; energiebehoefte wijk wordt met gas en elektriciteit voorzien (cvinstallatie) Gemeente Energiebedrijven, projectontwikkelaars, woningcorporaties, stedenbouwkundigen, architecten, bewoners. Initiator en stimulator -

2,3 mln m3 gas

-

4 kton CO2 vermeden.

-

Coördinatie Projectbegeleiding Financiële bijdrage (10%)

32 uur 100 uur per project EURO 14.000 meerkosten per woning

EURO 2.100.000 Looptijd 10 jaar

13


12.


DUBO convenant

Aanscherping DUBO afspraken + WNF eisen, EPN =0.75

Aandachtsveld:


Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Flevolands DUBO convenant in overleg met alle gemeenten en bouwbedrijven aanscherpen. Inzet is dat partijen bouwprojecten realiseren met maatregelen volgens het WNF pakket.   

EPN = 0.75 Toepassing van FSC hout Toepassing zonne-energie

Het convenant omvat naast genoemde Doelstelling duidelijke afspraken voor monitoring van bereikte resultaten (stuurgroep) Aannames14

Doelgroepen Indicator monitoring

Aannamen;  In totaal worden er tussen 2000-2010 46000 woningen bijgebouwd.  Alternatieve situatie geld voor 100% van de woningen.  80% van de nieuwbouw is Eengezins-rijwoning en 5% Eengezins vrijstaande woning en 15% Meergezinswoning  Alternatief; epn = 0,75 voor alle woningen, gas en elektriciteitlevering op de conventionele manier (cv-ketel)  Referentie; epn = 1 voor alle woningen, gas en elektriciteitlevering op de conventionele manier (cv-ketel) Gemeenten, projectontwikkelaars, woningcorporaties. o.a. EPN

Betrokken actoren en hun rol (rol Provincie) Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas] Potentieel vermeden CO2 [Mton]

Initiator en coördinator van het Convenant




14 mln m3 gas



25 kton CO2 vermeden

-

Convenantronde Jaarlijkse monitoring

100 uur 100 uur

Uren: 1100 Kosten: EURO 109.000 Looptijd; 10 jaar Kans: integreren met EPL convenant

14


13.


DUBO convenant

Aanscherping DUBO afspraken EPN=0.55

Aandachtsveld:


Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Flevolands DUBO convenant in overleg met alle gemeenten en bouwbedrijven aanscherpen. 

EPN = 0.55

Het convenant omvat naast genoemde Doelstelling duidelijke afspraken voor monitoring van bereikte resultaten (stuurgroep) Aannames15

Doelgroepen Indicator monitoring

Aannamen;  Toepassing zonne-energie (Thermische en PV)  WTW (warmteterugwinning) dmv gebalanceerde mechanische ventilatie.  Ketel HR=107  Toepassing lage temperatuurverwarming  In totaal worden er tussen 2000-2010 46000 woningen bijgebouwd.  Alternatieve situatie geld voor 100% van de woningen.  80% van de nieuwbouw is Eengezins-rijwoning en 5% Eengezins vrijstaande woning en 15% Meergezinswoning  Alternatief; epn = 0,55 voor alle woningen, gas en elektriciteitlevering op de conventionele manier (cv-ketel)  Referentie; epn = 1 voor alle woningen, gas en elektriciteitlevering op de conventionele manier (cv-ketel) Gemeenten, projectontwikkelaars, woningcorporaties. o.a. EPN

Betrokken actoren en hun rol (rol Provincie) Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas] Potentieel vermeden CO2 [Mton]

Initiator en coördinator van het Convenant




22,7 mln m3 gas



40 kton CO2 vermeden

-

Convenantronde Jaarlijkse monitoring

100 uur 100 uur

Uren: 1100 Kosten: EURO 109.000 Looptijd; 10 jaar Kans: integreren met EPL convenant

15

Omgevingspland Flevoland en Protocol Monitoring Duurzame Energie, September 1999 en EPL, NOVEM brochure

14.


Actie EPA+

Provinciale Actie Energie Prestatie Advies Plus (EPA)

Aandachtsveld:

Energie in bouw (bestaande bouw)

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Provinciale EPA-actie: kwaliteitsverbetering bestaande bouw door stimuleren bewoners en eigenaars van woningen tot energiebesparing middels een doelgericht EPA advies en begeleiding bij implementatie. Actie bestaat uit: opzet en akkoord Plan van Aanpak opzet infrastructuur bestaande uit: provincie energiebedrijf gemeenten corporaties EPA-adviseurs Installateurs Opzet financieringstructuur (deelnamekosten, subsidie etc.) Opzet communicatieplan Opzet back-office Wijkgerichte uitvoering

Aannames16

Doelgroepen Indicator monitoring Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas] Potentieel vermeden CO2 [Mton] Maatregelen en inschatting kosten

Aannamen; Energiebesparingspotentieel uit energieverkenning Flevoland Totaal aantal woningen in 1995, 103.615. In 30% van de woningen voor 1995 worden maatregelen worden genomen (HR-ketel plaatsen, extra isolatie). Efficiency verhoging met HR, en warmtevraag beperken met isolatie. Maximale besparing op gasverbruik ligt in range van 30% tot ongeveer 50% per woning. Eigenaar/bewoners (via gemeenten) Verhuurders (via gemeenten of direct met verhuurders via intentieverklaring) EPA - Ongeveer 30mln m3 gas. - Ongeveer 55 kton vermeden CO2 -

Extrapolatie van wijkgericht gemeentelijk project (ad. EURO 18.000) 30 projecten (6 gemeenten, 5 wijken per gemeente) Efficiency winst is 20% Provinciale bijdrage is 50%.

EURO 227.000 Looptijd 10 jaar

16

Energieverkenning Flevoland, 1997 en Expertkennis Ecofys en Protocol Monitoring Duurzame Energie, 1999.

15.


DUBO

Aanscherping afspraken duurzame gemeentelijke nieuwbouw

Aandachtsveld:

Energie in bouw (eigen gebouwen)

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

In provinciaal DUBO –beleid duidelijke (bestuurlijke) afspraken maken ten aanzien van duurzame utiliteitsbouw voor eigen provinciale gebouwen. Voorgesteld maatregelpakket:   

Toepassing alle vaste en kostenneutrale maatregelen uit het Nationaal pakket Utiliteitsbouw Toepassing van alle energiemaatregelen met een TVT < 7 jaar. Het standaard toepassen van een EPN 10% lager dan landelijke norm

Aannames17

Aannamen; In de komende 10 jaar wordt er tussen de 20.000 m2 tot 40.000 m2 Utiliteit bijgeplaatst. EPN 10% lager dan norm en levering van gas en elektriciteit.

Doelgroepen

Provinciale organisatie

Indicator monitoring Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas] Potentieel vermeden CO2 [Mton]

EPN , Nationaal pakket U-bouw - 250.000 m3


-

- 0.450 kton vermeden CO2. Werkafspraak Opleiding / kennisoverdracht Projectbegeleiding Budgetvorming (10%projectkosten)

32 uur 100 uur 8 projecten, 100 uur per project EURO 726.000

EURO 817.000 Looptijd; 10 jaar

17

Energieverkenning Flevoland, 1997 en Expertkennis Ecofys en Protocol Monitoring Duurzame Energie, 1999

16.

ACTIES BEDRIJVIGHEID

Wm vergunning

Energie in de Milieuvergunning

Aandachtsveld:

Wm vergunning

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Complementeren van Energie in Milieuvergunningen Provinciebreed. Dit valt uiteen in het perfectioneren van het handelen van milieu-inspectie van de Provincie en de kennisoverdracht vanuit de Provincie richting de gemeenten. Achtergrond: Er bestaat de wettelijke plicht om energie-efficiëntie een onderdeel te laten zijn van de milieuvergunningen. Ondanks de wettelijke plicht bestaat er nog onvoldoende kennis op lokaal en provinciaal niveau om deze Doelstelling in te vullen, zowel in kwantitatieve zin (aantal vergunningen) als in kwalitatieve zin (beoordeling van milieurapportages).

Aannames18 Doelgroepen Potentieel vermeden CO2 [Mton] Inschatting Kosten

Ingeschat op 8% besparing door efficiency maatregelen. (Conform MJA2) Besparingen in MKB (60% van werknemers werkzaam in MKB) Milieu-inspectie Provincie Milieu-inspectie gemeenten Ongeveer 4,5 kton CO2 vermeden -

Jaarlijkse kennisopbouw Provincie Jaarlijkse kennisbijeenkomst Provincie en Gemeenten

EURO 310.000 Looptijd: 10 jaar

18

Expertkennis Ecofys en Omgevingsplan Flevoland.

20 personen, 12 uur per jaar 42 uur per bijeenkomst, 2 personen

17.


Energievisie

Standaard Energievisie nieuwe bedrijventerreinen

Aandachtsveld:

Bedrijvigheid

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Standaard opstellen van een Energievisie voor nieuwe bedrijventerreinen. Achtergrond: In het politieke krachtenspel verdween energie regelmatig van de agenda gedurende de planontwikkeling. Recentelijk bestaat er hernieuwde aandacht voor het criterium als gevolg van; Liberalisering: (collectieve) energie-inkoop Programma Duurzame Bedrijventereinen parkmanagement Het opstellen van een Energievisie past in deze ontwikkelingen.

Aannames19 Doelgroepen

Aannames; Inschatting is 15% besparing bij nieuwe bedrijven terreinen maximaal Provincie als coördinator en stimulator Gemeente Projectontwikkelaars Industriele bedrijven Koepel organisaties (bedrijfstak)

Potentieel vermeden CO2 [Mton] Maatregelen en inschatting kosten

Maximaal 2 kton CO2 besparing mogelijk. Werkafspraak/intentieverklaring 100 uur gemeenten Projectbegeleiding (deel 40 uur per terrein, 1 terrein per jaar provincie/deels gemeente) EURO 45.000 Looptijd 10 jaar

19

Omgevingsplan Flevoland.

18.


MKB plan

Provinciale MKB- efficiency scans

Aandachtsveld:

Wm-vergunning

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Bevorderen van het inzicht en uitvoering energiebesparende maatregelen bij het midden- en kleinbedrijf. Maatregelen zijn o.a.; Toepassing van individuele warmtepompen Warmtekracht toepassing Energieopslag Achtergrond: Naar voorbeeld van de Provincie Noord-Brabant; In samenwerking met nationale overheid (directe subsidie plus gebruik van fiscale maatregelen), Provincie, energiebedrijf, gemeentes wordt een infrastructuur opgebouwd waar tegen een zeer laag bedrag een energie inventarisatie kan worden aangeboden. Het bedrijf krijgt een integraal advies en wordt begeleidt bij de uitvoering van maatregelen. Rapportage worden opgesteld volgens eisen Wet Milieu beheer.

Aannames20

Aannames; Op basis van MKB scans uitgevoerd in de provincie Brabant is gemiddeld een besparing mogelijk van 10%. Hierbij is uitgegaan van maatregelen uit de Wm vergunning met een TVT < 5 jaar. De besparing heeft betrekking op alle nieuwe en bestaande MKB

Doelgroepen Betrokken actoren en hun rol

Midden en klein bedrijf Provincie: coördinator Gemeente: selectie en werving Derden: uitvoering scans 10% van de energiekosten kunnen worden bespaard.

Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas] Potentieel vermeden CO2 [Mton]

Ongeveer 5,6 kton CO2 vermeden


-

kosten opbouw infrastructuur en uitvoering bijdrage aan scan (10%)

EURO 200.000 Looptijd: 5 jaar

20

Expertkennis Ecofys, en Omgevingsplan Flevoland.

400 uur 500 deelnemende mkb’s, EURO 3000 per scan

19.

ACTIES LAND EN TUINBOUW

Glastuinbouw

Energievisie Glastuinbouwterreinen

Aandachtsveld:

Land en tuinbouw

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Standaard opstellen van een Energievisie voor nieuw te ontwikkelen glastuinbouwgebieden. Achtergrond: Recentelijk bestaat er hernieuwde aandacht voor het criterium als gevolg van; Liberalisering: (collectieve) energie-inkoop GLAMI (Glastuinbouw Milieu) Het opstellen van een Energievisie past in deze ontwikkelingen. In het kader van het Nederlandse klimaatbeleid heeft de glastuinbouwsector doelen geformuleerd om de CO2-uitstoot van de sector in de komende jaren te verminderen. De glastuinbouwsector heeft zich door middel van het convenant Glastuinbouw en Milieu (GLAMI) vastgelegd op ambitieuze doelstellingen met betrekking tot het terugdringen van het energiegebruik en het gebruik van duurzame energie om zo de CO2-uitstoot te verminderen. De gestelde doelen zijn: Verbetering van de energie-efficiency met 65% in 2010 vergeleken met 1980 4% van het energiegebruik in 2010 zal uit duurzame energie bestaan Een herstructureringsgebied is uitgelezen kans om een optimale energieinfrastructuur neer te leggen. In een clusteringsproject kan bijvoorbeeld d.m.v. warmte/koudeopslag, buffering, WKK en WP zowel economisch (vlakafname patroon ivm CDS) als energetisch bespaard worden. Met zo’n systeem kan in de orde van 20% CO2-reductie worden behaald (140 ton/ha). Het % duurzaam is door de toepassing van WP hoger dan 4% die in Glami convenant is afgesproken met glastuinbouwsector.

Aannames21

Aannamen; -

Minimum oppervlakte die hier bereikt kan worden is 220 (Luttelgeest). CO2 reductie is 140 ton/ha

Doelgroepen

-

Glastuinbouw Gemeenten


Ongeveer 17 mln m3 gas


-

Ongeveer 30 kton CO2 vermeden

-

Koppeling aan afspraak Energievisie bedrijventerreinen Projectbegeleiding Uitvoering Energievisie

EURO 55.000 looptijd: 10 jaar

21

Expertkennis Ecofys

100 uur EURO 45.000

20.

ENERGIEBESPARING GLASTUINBOUW

Glastuinbouw

Energiebesparing Glastuinbouw

Aandachtsveld:

Land en tuinbouw

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Actieprogramma energiezuinige Glastuinbouw (Groenlabel); voor 5% van het totaal areaal glastuinbouw wordt voldaan aan de eisen van een groenlabel. Een promotieproject ten behoeve van de Groenlabel wordt opgezet. Op natuurlijke momenten wordt het label onder de aandacht gebracht.

Aannames

Groenlabel is een systeem voor groene financiering (zie www.groenlabel.nl). Doel (van EZ en VROM) is dat 5% van de projecten hiervoor in aanmerking komt (dus echte voorlopers). Het gaat om goedkopere financiering krijgen voor investeringen in installaties die voor milieu goed zijn (voor glastuinbouw: energie, gewasbescherming en nutriënten). Het is een middelensysteem, niet een doelen systeem, je krijgt punten voor aanschaf van installatie, niet voor bijvoorbeeld de gerealiseerde energiebesparing. Aannames; 5% van het totale areaal (370ha in 2010) wordt groenlabel. Besparing op gasverbruik is maximaal 30%

Doelgroepen

-

Glastuinbouw Gemeenten


Ongeveer 3 mln m3 gas Maximaal 5 kton CO2 vermeden


Werkafspraak planontwikkeling Promotioneel plan + uitvoering EURO 43.000 Looptijd: 5 jaar

32 uur 400 uur

21.

ACTIES LAND EN TUINBOUW

Glastuinbouw

Voorbeeldproject

Aandachtsveld:

Land en tuinbouw

Ambitieniveau:

Intensivering

Doelstelling

Clustering van met name belichtende en niet belichtende tuinders. Toepassing van WKK In studie van het LEI (‘Energieclustering in de glastuinbouw’ maart 2001) is gekeken naar de potentie van clustering tussen een belichtend en een niet belichtend bedrijf die warmte van WKK uitwisselen. In studie van het LEI (Uitbreidingspotentieel voor warmte van derden in de Nederlandse glastuinbouw bij verschillende scenario’s, aug 2000) is gekeken naar het potentieel voor restwarmtegebruik o.a van WKK van andere bedrijven. In Zuid Flevoland en Noordoostpolder zou hiervoor potentieel zijn (bedrijfsgrootte groot genoeg )

Aannames

Doelgroepen Potentiele jaaropbrengst [kWhe , GJth of vermeden m3 gas] Potentieel vermeden CO2 [Mton] Maatregelen en inschatting kosten

Aannamen; Afhankelijk van de teelten die clusteren, de mate van belichting en totaal areaal van belichtende teelt die in 2010 in NL geclusterd is een besparing van 15-20% mogelijk. Project is 20 ha. Glastuinbouw bedrijven Terreinontwikkelaars van glastuinbouwbedrijven, exploitanten van bestaande terreinen, energiebedrijven. Tussen de 1 tot 2 mln m3. Range tussen de 1,9 - 3,6 kton CO2 vermeden -

projectbegeleiding deelname in investeringskosten (10%)

EURO.75.000 Periode 3 jaar

300 uur EURO. 45.000

Duurzame Energie. Verkeer en vervoer. Gebouwde omgeving (Consumenten + HDO) Bedrijvigheid. Land en tuinbouw

Recommend Documents