Klassieke agenda
Van de rector
LAKS
Geenstijl
> pagina 2
> pagina 4
> pagina 5
> pagina 8-9
Vox Hieronymi Bulletin voor de ouders van leerlingen aan het Stedelijk Gymnasium te Utrecht
jaargang 36 nummer 10 2007 www.usgvox.nl
Nieuwsvaria
75 jaar schoolgebouw
Odysseus
Leerproblemen
De klas van ‘39 Jaarvergadering ouderraad Inspectie toont resultaten scholen Ouders bezorgd over lesuitval Schoolcatering Actie ‘De Schone School’
75 jaar geleden kreeg het USG een nieuw gebouw. Dat maakte een einde aan de ‘onhoudbare toestanden’ in het oude schoolgebouw, maar het betekende ook in de pauze geen ‘gevulde koeken van Noteboom en ulevellen van de Hoog Boots’ meer.
Scherpzinnig, sluw, welbespraakt. Odysseus is een Griekse held met een duidelijk profiel. Hein van Dolen schreef een boek over hem. Met speciale korting te koop voor Vox-lezers.
Leerproblemen zijn er in vele soorten en maten. Maar hoe ernstig het probleem ook mag zijn of lijken, vaak is er iets aan te doen. In oktober was er een studiemiddag over.
> pagina 6-7
> pagina 10-11
> pagina 12-13
> pagina 14-15
Hera
Kwoots
Zesde klas
Schoolagenda
> pagina 16-17
> pagina 19
> pagina 20-21
> pagina 22
2 |Klassieke agenda
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Tot en met 18 november Achter het zilveren masker. Technisch onderzoek naar Romeinse ruiterhelmen. Museum Het Valkhof Nijmegen. Informatie: www.museumhetvalkhof.nl/ruiterhelmen.htm 6 en 7 december Bonheur speelt ‘Odyssee - De laatste beproeving’, Stadsschouwburg Utrecht, 20.30 uur (030-230 20 23). Informatie: www.bonheur.nl
18 december 2007 t/m 1 juni 2008 Toneelgroep De Appel speelt Odysseus (regie Aus Greidanus), voorstelling van 13.30 uur tot 22.30 uur. Informatie: www.toneelgroepdeappel.nl vrijdag 21 december Suver Nuver speelt ‘Bloedverwanten, een Hollandse Oresteia’, Stadsschouwburg Utrecht 20.30 uur (030-230 20 23). Informatie: www.suvernuver.nl
zaterdag 26 januari Jeugddag van het Nederlands Klassiek Verbond, Universiteit Leiden. Voor eindexamenkandidaten Grieks en Latijn en hun docenten. Vanuit verschillende invalshoeken zal worden gesproken over de eindexamenonderwerpen van dit jaar: Seneca en Tacitus: Filosoof in het keizerrijk en Plato: Socrates, portret van een veelzijdig Athener. Aan het eind van de middag is er een keuzeprogramma, met onder meer een bezoek aan het Rijksmuseum van Oudheden. Informatie: www.nkv.nl Vanaf 23 augustus 2008 ‘Luxe en Decadentie’, Museum het Valkhof in Nijmegen, over de immense rijkdom van de Romeinse elite aan de Golf van Napels: luxe villa’s, gladiatorenspelen, feestelijke eet- en drinkgelagen, tuinarchitectuur en badcultuur.
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Voorwoord|
3
Ricardo
Hij komt. Een tijdlang hebben we in spanning gezeten wat het zou worden, een jongen of een meisje. Kort geleden kwam het verlossende woord. Het wordt een jongen en hij heet Ricardo. Onze uitwisselingsgast uit Padua, die na de jaarwisseling een week bij ons komt logeren. Een 17-jarige basketballer, met een broertje van zeven jaar, een basisschoolonderwijzeres als moeder en een ‘free professional’ als vader. Het wordt vast en zeker een verrijkende ervaring. Een voorproefje van zo’n ervaring hebben de ongeveer 25 USG-gezinnen die de uitwisselingsscholieren uit Rathenau onderdak mochten verlenen. Eind oktober arriveerden ze in Utrecht. Op een maandagnamiddag riep dochterlief vanuit de deuropening: ‘Ik ben weg, we gaan Duitsers kijken!’ De Rathenauers werden warm ontvangen, bleek maar weer. Met ‘de Duitsers’ deed even een heel andere schoolcultuur zijn intrede. Opvallend veel piercings en andere ‘permanent body make-up’, hoorden we nadat ‘de Duitsers’ waren bekeken. In alle opzichten leerzaam, zo’n uitwisseling. Zal dat straks met de Italianen ook zo zijn? De coördinator internationalisering, Laurien Crump, heeft gewaarschuwd voor het vertekende beeld dat veel Italianen hebben van Nederland. Het zou voor hen het land zijn van ‘seks, drugs & rock ’n roll’. Alsof hij het al enigszins voorvoeld heeft, heeft Ricardo als een van zijn hobby’s opgegeven: ‘uitgaan met vrienden’. De USG-leerlingen moesten een vragenformulier invullen met persoonlijke informatie. Op basis daarvan hebben hun
Italiaanse tegenvoeters een logeerkandidaat uitgekozen. De lijst was in het Engels, opgesteld door de Italiaanse docenten. ‘What is your father?’, was een van de vragen, waarna de USGleerlingen vanzelfsprekend de vele goede eigenschappen van hun vaders opgaven. Ricardo doet het tot nu toe heel wat beter in het Engels. Althans, als we af mogen gaan op het enthousiaste MSN-verkeer dat al snel op gang is gekomen. Leve MSN! Al chattend vervagen landsgrenzen razendsnel. Vanzelfsprekend ook nog even op Google Earth gekeken: keurige buurt, waar Ricardo woont. Vast een nette jongen. Eind januari ontvangen we hem. We houden u op de hoogte. Tot slot en gewoontegetrouw: een directe oproep aan u, lezer, als afsluiting. Want we horen nog steeds graag wat u van de Vox vindt. Sterker nog, we zouden graag willen dat u onze rangen komt versterken (zie hieronder). Maar ook als nietredactielid zijn uw bijdragen welkom:
[email protected]. De redactie van de Vox Hieronymi Hendrik-Jan Buist Jasper Enklaar Maddy Hageman Erik Jille Jolanda van der Land Frieda Schellekens Mirjam Sternau
Vox-redactie zoekt versterking Een paar jaar terug werd de Vox-redactie nagenoeg geheel vernieuwd. Inmiddels hebben een paar redactieleden ook alweer afscheid moeten nemen. Daarom is de Vox-redactie op zoek naar versterking. Dat hoeven niet per se volleerde journalisten met een gouden pennetje te zijn. De Vox zoekt ook geen razende reporters met een fijne neus voor primeurs. Wat dan wel? Betrokken ouders, die vier tot vijf keer per jaar naar een redactievergadering komen - afwisselend bij een van de redactieleden thuis - om gezamenlijk een interessante en boeiende volgende Vox samen te stellen. We horen graag van u:
[email protected].
4 |Van de rector
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Uitdagend
Vol goede moed zijn we het nieuwe schooljaar gestart met bijna 600 leerlingen. Een verheugend aantal, dat de komende jaren nog een beetje zal groeien. We doen ons uiterste best om te zorgen dat leerlingen en medewerkers zich prettig blijven voelen in het gebouw dat optimaal gebruikt wordt, maar totdat de uitbreiding een feit is moeten we roeien met de riemen die we hebben. We zijn blij daarin goed samen te kunnen werken met de leerlingen. Zo is in samenwerking met de leerlingenraad de actie ‘Schone school’ gestart. Naar aanleiding van enquêtes onder leerlingen en ouders is de catering aangepast naar een gevarieerder en gezonder aanbod. De nieuwbouwplannen zijn na de vakantie weer voortvarend opgepakt wat ons hoop geeft op een afzienbaar tijdpad naar de realisatie. Over een aantal van deze facilitaire zaken vindt u meer informatie elders in deze VOX. Het schooljaar was nog maar nauwelijks begonnen of we werden opgeschrikt door wat inmiddels bekend staat als het ‘filmpje-incident’. Het is ongelooflijk wat een misplaatste grap voor gevolgen kan hebben zodra internet en daarmee de pers in beeld komt. Hierover vindt u verderop in deze VOX een reactie van de school en van de ouderraad. Wel positief was de schoolbrede start met Cambridge Engels. Het stemt ons zeer trots dat de sectie Engels er met veel inzet en enthousiasme voor heeft gezorgd dat bijna alle leerlingen dit schooljaar via de Cambridge-methode Engels krijgen. Aangevuld met projecten en themadagen in het Engels leggen we op deze manier een stevig fundament voor alle leerlingen om zich met gemak te kunnen bewegen in een internationale samenleving. In dit kader bieden we nog steeds aan leerlingen in klas 3 en 4 Spaans en Chinees aan. Het voorstel dat in de week voor de herfstvakantie werd gedaan door het ministerie van Economische Zaken dat elke Havo/VWO-school Chinees zou moeten aanbieden als keuzevak vinden we echter een brug te ver. Onze leerlingen Chinees hadden er een heel genuanceerde mening over tijdens een interview met Radio 1. Kort samengevat kwam het op het volgende neer: Chinees is heel interessant en vooral ook de cultuur van China, maar het zal heel moeilijk zijn om in een klein aantal jaren voldoende Chinees te leren om een goed eindexamenniveau te halen. Chinees blijkt toch erg moeilijk te zijn, er bestaan verschillende dialecten en waar halen we genoeg docenten vandaan? Het is beter om zo goed mogelijk Engels te leren spreken en daarnaast kennis van de Chinese cultuur te hebben om later met Chinezen te kunnen samenwerken. Of we op het USG zover komen dat Chinees een regulier keuzevak wordt, weten we nog niet. We zijn wel intensief aan
het nadenken over de invulling van de nieuwe middenbouw (klas 3 en 4), waarbij we onze gedachten ook laten gaan over een aanbod waar leerlingen keuzes in kunnen maken naar gelang hun belangstelling en capaciteiten. Ook dit schooljaar blijven we eraan werken om het onderwijs voor de leerlingen zo uitdagend mogelijk te laten zijn. Ruimte geven aan hun nieuwsgierigheid en leergierigheid staat daarbij voorop. Hanneke Taat
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Wat is het LAKS?|
5
Opkomen voor de rechten van scholieren
Mara Soekarjo, bestuurslid van het Landelijk Aktie Komite Scholieren, is per week vijftien tot twintig uur met het LAKS bezig. ‘Gezellig dat je er weer eens bent’, zeggen klasgenoten soms. “Het LAKS is een organisatie van, vóór en dóór scholieren.” Eind oktober was de LAKS-scholentour en ik geloof dat ik in de hele week deze zin het meest heb uitgesproken. Veel mensen weten dan wel dat ik bestuurslid ben bij het LAKS, maar wat dat dan eigenlijk inhoudt, is voor de meeste een raadsel. Het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) is een organisatie die opkomt voor de belangen en rechten van scholieren. In gesprekken met bijvoorbeeld de VO-raad of het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap proberen we als vertegenwoordigers van het LAKS het beste eruit te halen voor de scholier.
Scholierenbestuur Het speciale, en tegelijkertijd ook het leuke, aan het LAKS is, dat het zevenkoppige bestuur geheel uit scholieren bestaat. Dit schooljaar (t/m juni 2008) hebben we een bestuur met leerlingen van de vierde tot en met de zesde klas, van veertien tot achttien jaar. Ik vind het zelf echt geweldig dat je op je veertiende al een kans krijgt om op zo’n hoog intellectueel niveau mee te praten over onderwijskundige zaken. Tegelijkertijd is het LAKS een goede manier om kennis te maken met de gang van zaken in de politiek én kun je al een kijkje nemen in ‘het echte leven’.
wijstijdnorm te verlagen, een klachten- en geschillencentrum en medezeggenschapsraadcursussen.
Niet op school De andere kant van LAKS bestuurslid zijn, is een heel ander verhaal. Met alle onderwerpen in je portefeuille en dan ook nog de algemene dingen, ben je per week gemiddeld vijftien tot twintig uur bezig. Afspraken of vergaderingen kunnen vaak niet in het weekend of na school gepland worden, dus in de praktijk komt het erop neer dat ik per week een tot twee dagen niet op school ben. Huiswerk moet zelfstandig ingehaald worden en ook sociale contacten kunnen minder op school onderhouden worden. Gelukkig is school tolerant met absentie en vinden mijn klasgenoten het ook erg gezellig als ik er ‘eindelijk weer een keertje ben’. Ik hoop dat ik jullie hiermee wat meer heb kunnen vertellen over de activiteiten van het LAKS. Meer informatie kun je vinden op www.laks.nl en je kunt me ook mailen via mara@ laks.nl. [Mara Soekarjo - 4B]
Klachtenlijn Het LAKS organiseert per jaar een aantal belangrijke projecten. De grootste daarvan is waarschijnlijk de Eindexamenklachtenlijn (de EEKL). Op alle examendagen (dat zijn er komend jaar tien) is de klachtenlijn geopend van 12.00 tot 19.00 uur. Verontwaardigde scholieren kunnen hier klachten indienen en foutjes in uitwerkingen doorgeven. Per jaar houden twee LAKS-bestuursleden zich met dit grote project bezig. Naast de interne organisatie zit er namelijk ook een grote mediakant aan. Verdere belangrijke projecten zijn onder andere een leerlingtevredenheidsonderzoek (ATLAS), een actie om de onder-
Het LAKS-bestuur, met tweede van links Mara Soekarjo.
6 |Nieuwsvaria
De klas van ‘39 Op maandag 15 oktober ontmoette Roos uit 3A bij haar kluisje in de gang een stuk of 7 mensen die zo ongeveer de leeftijd van haar oma en opa hadden. Eén van de heren sprak tot haar: “Hier komt de klas van ’39!” Toen Roos hem verbaasd aankeek, legde hij uit dat er vandaag een reünie van een bepaald jaar was. Zij waren in 1939 gestart op het Utrechts Stedelijk Gymnasium. Roos vroeg geïnteresseerd of ze ook allemaal geslaagd waren. Hierop legde onze reünist uit, dat ze wegens de oorlog hun diploma ‘gratis’ hadden gekregen. Toen Roos zei: ”Hm, dat zou ik ook wel willen”, werd haar duidelijk gemaakt dat er toch ook wel ‘nadelen’ aan een oorlogssituatie kleefden… Vervolgens begaf het groepje-op-leeftijd zich naar lokaal 8 om zich daar bij andere reünisten te voegen en zich onder het genot van een zoet hapje te laten voorlichten over het hedendaagse USG door o.a. Hanneke Taat en Erik Kamerbeek.
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Jaarvergadering ouderraad: elektronische leeromgeving Op donderdag 15 november vindt de jaarvergadering van de ouderraad plaats. Deze avond begint om 19.30 uur en zal tot ongeveer 22.15 uur duren. Na bespreking van een aantal zakelijke aangelegenheden van de ouderraad zal de heer van Wijk van het Algemeen Pedagogisch Centrum een lezing houden. Deze lezing gaat over ‘Krachtig leren in een elektronische leeromgeving’. Aansluitend zal Hanneke Taat de visie van het USG op deze materie toelichten. U kunt zich opgeven voor deze avond via
[email protected].
inspectie toont resultaten scholen De Inspectie van het Onderwijs publiceert sinds kort gedetailleerde informatie over de resultatenlijst van scholen in het voortgezet onderwijs op de eigen website. Uit de nieuwe ‘opbrengstenoverzichten’ is af te lezen of een school met de resultaten van haar leerlingen onvoldoende, voldoende of excellent scoort. Het oordeel is gebaseerd het rendement van de onderbouw, het rendement van de bovenbouw, de cijfers van het centraal examen, en het gemiddelde verschil tussen het schoolexamencijfer en het cijfer voor het centraal examen. Uit de website van de inspectie valt af te leiden dat van de Utrechtse scholen voor VWO alleen het Christelijk Gymnasium ‘excellent’ scoort. Een school is ‘excellent’ bij een ruime voldoende op alle indicatoren en als de school al minstens twee jaar behoort tot de tien procent van de scholen met de beste opbrengsten. Het Utrechts Stedelijk Gymnasium, De Passie, Gerrit Rietveld, Leidsche Rijn en Bonifatius scoren ‘voldoende’. De VWO-afdeling van het Gregorius scoort ‘onvoldoende’. Het oordeel over het USG is gebaseerd op het inspectierapport van november 2006. Meer informatie is te vinden op http://www.owinsp.nl.
ouders bezorgd over lesuitval en lerarentekort Lesuitval en het lerarentekort zijn de belangrijkste zorgpunten van ouders met kinderen in het voortgezet onderwijs. Dit blijkt uit de Onderwijsmeter die eind oktober naar de Tweede Kamer is gestuurd. Ouders met kinderen in het basis- en voorgezet onderwijs geven de kwaliteit van de school van hun eigen kinderen respectievelijk een 7,8 en een 7,4. Volgens ouders met kinderen in het voortgezet onderwijs zijn lesuitval en het dreigende lerarentekort de grootste problemen. Uit een conceptrapport ‘Onderwijstijd in vo en bve’ van de Onderwijsinspectie zou blijken dat veel middelbare scholen ondanks allerlei maatregelen nog altijd te weinig uur les ge-
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Nieuwsvaria|
7
Actie ‘De Schone School’ In september is de actie ‘De Schone School en haar omgeving’ van start gegaan. Alle gebruikers van de school zijn medeverantwoordelijk voor een schone school en haar omgeving. De mentoren hebben in hun klassen een toelichting gegeven op de actie en de achtergronden ervan. Elke klas heeft de zorg voor een deel van de school of het schoolterrein toegewezen gekregen. De klas is verantwoordelijk voor het schoonhouden van de deze plek. Aan het einde van de actie (juni 2008) zal bekend worden gemaakt welke klas de hoofdprijs van 750 euro in ontvangst mag nemen. Voor de tweede plaats en de derde plaats zijn er geldprijzen van 500 en 250 euro. Een vakjury en een leerlingjury beoordelen de resultaten, ook tussentijds. De vakjury bestaat uit H. Kronenburg (kwaliteitsinspecteur schoonmaak), A. Offringa (buurtbewoonster), R. Vosmeer (hoofdconciërge) en Leo van Hofwegen (Hoofd Algemene Zaken). De leerlingjury bestaat uit Mara Soekarjo, Cathelijne Schuitemaker, Sven van der Valk en Welmoed Couperus van de Leerlingenraad. ven. De inspectie deed afgelopen voorjaar onderzoek naar de onderwijstijd bij 76 middelbare scholen. Eén op de vijftien middelbare scholen geeft wel voldoende les. Bij één op de acht scholen is de onderwijstijd zo onder de maat, dat alleen zeer ingrijpende maatregelen ertoe kunnen leiden dat ze wel aan de wettelijke norm van 1040 uren voldoen. Sinds het schooljaar 2006-2007 zijn middelbare scholen verplicht om jaarlijks minimaal 1040 uur les te geven in de onderbouw. In 2006 voldeed nog vrijwel geen enkele school aan die norm.
Schoolcatering: zo veel mogelijk gezond Vanaf 3 september werkt het Utrechts Stedelijk Gymnasium op cateringgebied samen met De Kroon catering. Aangezien de huidige keuken nog niet over de juiste faciliteiten beschikt hebben we vanaf die datum een beperkt assortiment in de aanbieding. De spullen die worden verkocht, moeten zoveel mogelijk een gezond karakter hebben, ook al blijft er vraag naar snoep, chips en koeken. Op maandag 22 oktober is de verbouwing van de keuken begonnen. Het is de bedoeling de vernieuwde keuken half november te openen. Dan zal er ook een assortimentsuitbreiding plaatsvinden omdat dan de mogelijkheden tot bereiding aanzienlijk groter zijn. Ook zullen we dan starten met de zogenaamde ‘specials’, te denken valt aan broodje gezond in combinatie met een gezond drankje voor een aantrekkelijke prijs. Ook themaweken (Italië, biologisch, et cetera) zullen onderdeel worden van het cateringbeleid binnen het USG.
8 |Geen stijl
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Hoe het USG in het nieuws kwam
Een filmpje, op school gemaakt met een mobiele telefoon, belandde via de website geenstijl.nl op internet. Het leidde tot veel ophef. Hieronder een reactie van de Ouderraad en een reactie van rector Hanneke Taat. Het heeft de gemoederen behoorlijk bezig gehouden: het incident dat onze school de aandacht van de landelijke pers opleverde. Iets dat in een mediahype resulteerde, die een geheel eigen leven ging leiden. In huis leverde dit verschillende taferelen op. Er waren ouders die met de ervaringen van een ooggetuige werden geconfronteerd, ouders die via hun kind een verhaal te horen kregen die het weer van een ander hadden gehoord en ouders die het in de krant of op internet lazen. Er was ook een grote groep ouders aan wie het allemaal voorbij ging. Opvallend is hoeveel verschillende verhalen al snel rond gingen. En dan was er het filmpje, dat op de computer heel eenvoudig tevoorschijn kwam na het intypen van de sleutelwoorden ‘USG’ en ‘film’.
Of is het de wijze waarop de media zich op een dergelijk voorval werpen, waardoor de sneeuwbal een lawine aan mediageweld tot gevolg had? Een smakeloos incident wordt opgeblazen en de pers staat vervolgens dagelijks bij de school op de stoep. Met alle hectiek van dien. Waar bovendien voor criminele medeburgers regels bestaan om hun privacy te beschermen, is een ander vogelvrij. School en docent worden met naam en toenaam genoemd.
Nare smaak Het is lastig te definiëren wat nu het meest verwerpelijke is aan de hele zaak. Is het het feit dat een leerling stiekem met zijn mobiel filmt in de klas – een grove schending van het onderlinge vertrouwen dat zou moeten bestaan tussen docenten en leerlingen, evenals tussen leerlingen onderling? Als dit wordt gefilmd en gepost, kan eenieder op elk moment de klos zijn. En eerlijk is eerlijk: iedereen heeft dagelijks momenten waarvan het uiterst fijn is dat die niet openbaar worden gemaakt. Of is het het feit dat met het filmpje aan de haal wordt gegaan door een stel leerlingen nadat het via mobiele telefoons is verspreid? Als iemand iets doet wat niet kan – en het moge duidelijk zijn dat een persoon zonder zijn of haar medeweten filmen zeer dubieus is – zijn er dus andere leerlingen die het stokje gretig overnemen om samen nog verder over de schreef te gaan. Er is geen belletje gaan rinkelen dat zo’n opname het beste kan worden gelaten voor wat het is. Heeft er dan niemand bij stilgestaan dat deze stunt een vervolg kon krijgen dat de betrokken persoon zodanig zou schaden dat niemand dit op zijn geweten zou willen hebben? Of het feit dat er moeite is gedaan een filmpje te editen, te voorzien van achtergrondmuziek en geschreven teksten, wat vervolgens resulteert in een product dat een gymnasiast onwaardig is? Het eindproduct zelf is beneden alle peil. Het gaat hier bovendien om leerlingen in de zesde klas – het laatste schooljaar waarin de leerling al behoorlijk gevormd is. Besef van waarden en normen hangt dus niet noodzakelijk samen met intelligentie.
Leermomenten Het was goed dat er uiteindelijk een mededeling op de schoolwebsite verscheen, waardoor de rust weer enigszins kon terugkeren. Betrokken ouders vroegen zich af wat er zich nu echt had afgespeeld (dat kon uit het filmpje zelf niet goed worden afgeleid) en welke maatregelen werden genomen. Het was fijn geweest als er eerder was gereageerd en er pakweg na een dag al een eerste boodschap op de website had gestaan. Dit is door de ouderraad als leermoment bij de schoolleiding aangekaart. Laten we hopen dat een ander leermoment is dat de aanwezigheid van allerlei gebruiksmogelijkheden van de mobiele telefoon om zorgvuldig gebruik binnen de schoolmuren vraagt, ook buiten de klas. Leerlingen en docenten moeten zich veilig voelen in hun dagelijkse werk- en leeromgeving en dat kan niet als je het risico loopt dat een telefoongesprek onverhoeds wordt opgenomen, of dat je stiekem wordt gefilmd of gefotografeerd.
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Leerlingen moeten leren dat zorgvuldigheid is gewenst bij het gebruik van internet als communicatiemedium. Wat de één in luttele momenten als stunt op het net zet, mondt voor de ander uit in een persoonlijk drama. Daar zijn inmiddels genoeg voorbeelden van voorhanden. Als er onvrede bestaat over een docent of een medeleerling moeten andere wegen worden bewandeld om dit bespreekbaar te maken. Voor mijzelf was zeker ook een leermoment dat de werelden van ouders en kroost bij het omgaan met de moderne techniek behoorlijk uiteen lopen. Voor de ene generatie heeft het gebeurde een totaal andere impact dan voor de andere.
Geen stijl|
9
Terwijl de ouder zich nog afvraagt hoe dit allemaal zo heeft kunnen gebeuren, klikt de jongere alweer door naar de volgende hype die zich op het net aankondigt. Laten we hopen dat we dit niet snel nog eens meemaken. Als het zich nog eens zou voordoen moet de school erop zijn voorbereid om snel richting ouders te communiceren. Omdat voorkomen nog altijd beter is dan genezen zijn eenduidige regels en strenge handhaving gewenst. Een open dialoog tussen leerlingen en docenten blijft van belang, zowel om incidenten te voorkomen als om deze samen te bespreken. [Frieda Schellekens, Ouderraad]
Mobiele telefoons, geen stijl? Al drie jaar lang staat in het Vademecum onder het kopje digitale media o.a. het volgende: Er zijn helaas ook vervelende, oneigenlijke vormen van gebruik van dit soort apparaten. Je kunt er de les mee verstoren, anderen afleiden of lastigvallen, kwetsen of schaden. Daarom is het verboden om opnames (in beeld of geluid) van anderen op school te maken of te publiceren zonder zijn of haar toestemming. Toen mobiele telefoons steeds meer gemeengoed werden, kwam ook deze keerzijde van de medaille steeds duidelijker naar voren en hebben we gemeend hier direct heldere afspraken over te moeten maken. Aan de ene kant is een mobieltje erg handig en geeft het een gevoel van veiligheid als er altijd met iemand contact opgenomen kan worden bij problemen, aan de andere kant vergt het zelfbeheersing om geen misbruik te maken van de mogelijkheden. Op het USG werken we aan de persoonlijke ontwikkeling van de leerlingen. We willen graag dat ze verantwoordelijkheid leren dragen, kritisch kunnen denken over de wereld om hen heen, maar ook over zichzelf. Dat betekent dat leerlingen de kans krijgen plannen om te zetten in daden, waarbij ze het vertrouwen krijgen dat ze dit zo goed mogelijk en serieus zullen doen. Meestal is iedereen erg tevreden met het resultaat. Dat we nog lang niet klaar zijn en ook nooit zullen zijn blijkt wel uit de gebeurtenissen rond ‘het filmpje’, dat in de klas is gemaakt met een mobiele telefoon. Wat voor enkele leerlingen misschien niet meer was dan een, misplaatste, grap werd ernstig toen het filmpje door een kwaadwillende leerling werd bewerkt en op internet geplaatst. We zijn er allemaal erg van geschrokken. Ook de betrokken leerlingen die zich niet hebben gerealiseerd wat de impact van een dergelijke actie zou zijn op de betrokken docent, op zichzelf en op de school als geheel. Inmiddels is de rust weergekeerd. We hebben veel tijd besteed aan de nasleep van deze onverkwikkelijke gebeurtenis. Enkele leerlingen zijn gestraft en de betrokken docent heeft, met steun van de schoolleiding, aangifte gedaan. Met de ouderraad is de afhandeling door de schoolleiding geëvalueerd. We hebben geconstateerd dat een dergelijke onverwachte gebeurtenis veel tijd vraagt, een beroep doet op flexibiliteit, integriteit en communicatieve vaardigheden van de betrokkenen. We hebben ervan geleerd en hopen van harte dat de nu opgedane kennis en ervaring ingezet kan worden voor positieve zaken. [Hanneke Taat]
10 |Schoolgebouw 75 jaar oud
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
De ‘migratio’ van 1932
In oktober 75 jaar geleden kreeg het Utrechts Stedelijk Gymnasium een nieuw gebouw. Dat maakte een einde aan de ‘onhoudbare toestanden’ in het oude schoolgebouw, maar het betekende ook in de pauze geen ‘gevulde koeken van Noteboom, bonbons van Bergman en ulevellen van de Hoog Boots’ meer. Het was een lange optocht die op Dinsdag 4 October 1932 het Janskerkhof verliet en door de oude binnenstad op weg ging naar wat sinds kort de Homeruslaan heette. Ons gymnasium telde in dat jaar dan ook 242 leerlingen. Nadat ‘onder het zingen van den cantus’ de gymnasiumvlag op het schoolgebouw – nu nr. 4A, op de dakrand: ANNO 1880 – voor het laatst was gestreken en de rector, Dr. A.H.Kan, de sleutel van de voordeur plechtig had overhandigd, teruggegeven aan de burgemeester en president-curator, Dr. J.P.Fockema Andreae, zette de gehele civitas gymnasii zich in beweging. Voorafgegaan door het Politie-muziekkorps liepen aan het hoofd van de stoet de curatoren, de rector en de conrector met achter zich de verdere schoolbevolking en een aantal oudleerlingen. Men ging feestelijk gekleed en vele heren droegen een hoge hoed.
Feestprogramma Intussen is de hele optocht natuurlijk wel op de Homeruslaan gearriveerd. ‘Na het hijschen van de gymnasiumvlag op het nieuwe gebouw begaven de deelnemers aan de stoet zich naar de gymnastiekzaal.’ Mij valt op dat hier niet het woord aula wordt gebruikt. Daar luisterde men naar ‘de openingsrede van den Burgemeester, den Rector en den Inspecteur der Gymnasia, afgewisseld door eenige muzieknummers’. ’s Middags was er een receptie van autoriteiten en belangstellenden en bezichtiging van het gebouw. ’s Avonds vond in de Stadsschouwburg aan het Vredenburg de opvoering van een Griekse tragedie, Sophocles’ Aias, plaats. De volgende avond was de tweede voorstelling hiervan en op Donderdag werd het feestprogramma besloten met ‘een gezellige avond voor leeraren en leerlingen in de gymnastiekzaal van het nieuwe gymnasium’.
Ruimtenood en verkeerslawaai Al jaren lang waren er klachten over de ruimtenood in het gymnasiumgebouw geweest. In 1932 had men al twaalf jaar gebruik gemaakt van de dépendance in de tegenoverliggende ULO-school en nog langer van de gymnastieklokalen ‘Olympia’ en ‘Zuilenstraat’. Ook overlast door her verkeerslawaai wordt in het schoolarchief meermalen genoemd. Op 25 September 1930 besloot de gemeenteraad ‘voor den bouw van een nieuw gymnasium op het daarvoor aangewezen terrein bij de Zonstraat en den Nicolaasweg een krediet ter beschikking te stellen van f 493.312, -- ’. Met dit besluit kwam een einde aan een lange lijdensweg van discussies, overwegingen, plannen, strijd en misverstanden. Achteraf gezien kwam het ook nog minstens twee jaar te laat: ten gevolge van de economische crisis die in 1929 was uitgebroken was het aanvankelijk groter en veel rianter ontwerp ernstig beknot en vereenvoudigd. Maar in ieder geval zou de reeds lang onhoudbare toestand aan weerszijden van het Janskerkhof nu binnen afzienbare tijd tot het verleden behoren. Op 30 Juni 1931 werd tijdens een feestelijke plechtigheid de eerste steen van het huidige schoolgebouw gelegd. Deze is nog steeds te vinden onder het reliëf van Hieronymus en zijn leeuw rechts naast de hoofdingang. Wel is de alfa op deze donkere steen in de loop der tijd erg afgesleten. Ook voor de inrichting van de nieuwe school werd uiteraard gezorgd. De gemeenteraad voteerde op 20 Juni 1932 ‘een te besteden bedrag van f 33.592,-- voor meubileering en stoffeering van het nieuwe gymnasium’.
De optocht naar het nieuwe schoolgebouw
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Schoolgebouw 75 jaar oud|
Ons schoolarchief heeft behalve een enorme hoeveelheid papieren documenten ook een afdeling beeld en geluid. Daarin bevindt zich een 12 minuten durende film – zonder geluid – waarop opnamen van al deze feestelijkheden zijn te zien. Tot mijn grote opluchting is deze nu ter gelegenheid van het vijfenzeventigjarig jubileum van het schoolgebouw gedigitaliseerd, zodat we ook in de nabije en voorlopig verdere toekomst deze beelden kunnen bekijken.
11
Functionalisme Hiermee was de aloude Hieronymusschool voor het eerst in haar lange geschiedenis buiten de singels van het middeleeuwse Utrecht gevestigd. Het gebouw is het vijfde huis van onze school sinds de stichting op 4 December 1474. Van deze gebouwen bestaan nu nog de laatste drie. Het zou te ver voeren de geschiedenis van ons gymnasiumgebouw in de 75 jaar van zijn bestaan hier nu weer te geven. Hetzelfde geldt voor de nog altijd mooie en bijzondere schooltuin. De mediterrane tuin met louter planten, struiken en bomen uit het Middellandse Zeegebied – men kan deze met recht dus ook een gymnasium-tuin noemen – ligt tussen de gymnastiekzalen en het aardrijkskundelokaal, tot aan de heg met het vijvertje en met de zonnewijzer in het midden. Deze binnentuin is begin jaren dertig ontworpen door Perk Vlaanderen, tuinarchitect/ plantsoenmeester van Utrecht. Het gebouw zelf is een ontwerp van de architecten J.L.Planjer en J. de Vries. Zij lieten zich inspireren door het functionalisme en door het werk van de nog steeds zeer beroemde W.M.Dudok. Het functionalisme hield in dat de vorm de functie moet volgen, geen overbodige vormenweelde, bescheiden decoratie. Deze eenvoud heeft in het verfijnde spel van de strakke lijnen van het ontwerp zeker tot een harmonische schoonheid geleid. Terecht staat ons gymnasiumgebouw dan ook op de monumentenlijst.
Ulevellen De migratio in 1932 hield natuurlijk vele veranderingen in. Zo was het bij voorbeeld ‘vaarwel aan de gebakjes van de Lubro en de gevulde koeken van Noteboom, de bonbons van Bergman en de ulevellen van de Hoog Boots’ die de gymnasiasten in de pauzes zo vaak hadden genoten. Ook in het gebouw was het wel even wennen. Oudleerlingen hebben mij verteld dat in het oude gebouw zo langzamerhand alles mocht – tot schrijven op de muren aan toe – en in het nieuwe opeens helemaal niets. Vijfenzeventig jaar lang hebben de opeenvolgende generaties gymnasiasten in het gebouw aan Homeruslaan en Minervaplein onder – soms sterk – wisselende omstandigheden gewoond. Het is gelukkig niet tot een vijfde verhuizing gekomen. Maar mooi en bruikbaar als ons schoolgebouw in veel opzichten mag zijn, het is al vele jaren en de laatste tijd wel heel erg duidelijk te klein voor de tegenwoordige schoolbevolking. Ik hoop dan ook dat de plannen tot verbouwing en uitbreiding een goede en spoedige uitvoering zullen vinden. De vlag op het oude gebouw wordt voor de laatste keer gestreken
[J.A.Visser - gepensioneerd leraar van het USG, bezig met het ordenen en beschrijven van het schoolarchief]
12 |Odysseus
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
De man van Ithaka ‘Godzijdank is Odysseus niet volmaakt en heeft hij zo zijn vileine trekken’ Scherpzinnig, sluw, welbespraakt. Odysseus is een Griekse held met een duidelijk profiel. Hein van Dolen schreef een boek over hem. ‘Iedere classicus heeft een zwak voor Odysseus.’ Odysseus, de man van Ithaka, kreeg van Homerus niet alleen een uitgesproken rol in het heldenepos van de Ilias over de strijd rond Troje. Over de meest schrandere en sluwe held onder de Grieken dichtte Homerus een heel eigen boek. De Odysseia verhaalt over de tien jaar durende zwerftocht die Odysseus moest ondernemen om zijn geliefde eiland Ithaka weer terug te zien. Het werd een reis vol ontberingen en beproevingen. Stormen, monsters, verleidelijke Sirenen en andere vrouwen, op alle mogelijke manieren werd het Odysseus moeilijk gemaakt zijn vrouw Penelope, zijn zoon Telemachus en zijn koninkrijk Ithaka te bereiken. Telkens weer kreeg Odysseus te maken met de gevolgen van de toorn van enkele goden. Maar met de hem goedgezinde godin Athena aan zijn zijde, lukte het Odysseus uiteindelijk om zijn paleis te zuiveren van de lastige vrijers en zijn plek weer in te nemen.
Bron van inspiratie De figuur van Odysseus en zijn helse zwerftocht zijn door de eeuwen heen een bron van inspiratie gebleken. Tot op de dag van vandaag: de Haagse toneelgroep De Appel speelt vanaf 18 december Odysseus in een theatermarathon van naar schatting negen uur. Tegelijk speelt Paul Kooij van theatergroep Bonheur de monoloog ‘Odyssee, De laatste beproeving’ (6 en 7 december in de Stadsschouwburg Utrecht). Classicus Hein van Dolen heeft een boek geschreven waarin hij antwoord geeft op een heleboel vragen over Odysseus. Van Dolen geeft een helder overzicht van het vele onderzoek dat er in de loop der eeuwen is gedaan. Zo is beweerd dat Odysseus op zijn zwerftocht een afstand heeft afgelegd van 4150 kilometer.
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Tegelijk zou hij op de Noordpool zijn geweest, in Jutland, Engeland en Vlissingen. Sommigen hebben op basis van hun reconstructie van de Odysseia beweerd dat niet Columbus, maar Odysseus de eerste ontdekker van de Amerika was.
Zin en onzin In de traditie van het Odysseus-onderzoek wisselen zin en onzin elkaar kennelijk zonder veel moeite af. Van Dolen zet het op een rijtje en schetst en passant hoe de oude Grieken omgingen met zaken als eten en drinken, trouwen en rouwen, kleding en wonen. Ook besteedt hij de nodige aandacht aan Odysseus’ geestelijk vader, de evenzeer raadselachtige Homerus, de beroemdste, maar tegelijk onbekendste schrijver uit de wereldliteratuur. Want zijn de 28.000 verzen van de Ilias en de Odysseia wel door een en dezelfde dichter geschreven - de zogenaamde Homerische kwestie? Was Homerus blind, zoals de overlevering wil? Of was, zoals een negentiende eeuwse vorser opperde, Homerus niet een man, maar een vrouw? Vragen, waarover generaties van classici zich hebben gebogen. Hein van Dolen beschrijft de verschillende onderzoeksscholen en geeft tal van - soms allegorische - verklaringen die men aan de Odysseia heeft gegeven. - Hoe serieus moeten we die verklaringen nemen? “Veel verklaringen zijn alleen maar grappig om te lezen. Het is bijna allemaal flauwekul. De discussie onder Odysseia-onderzoekers gaat vooral over de vraag hoe Homerus aan zijn stof is gekomen. Heeft hij alles zelf gezien of heeft hij alles overgenomen uit verhalen die hij ook weer heeft gehoord? Daar zal het laatste woord nooit over gesproken zijn. Dit boekje is geschreven voor de ontwikkelde leek op dit gebied: hier vind je alles bij elkaar.” - Waarom is de Odysseia door de eeuwen heen zo geliefd? “Door de poëtische kracht van Homerus. Het is nog steeds een gedicht dat je heden ten dage kunt navoelen. Dat is het genie van Homerus. Het is nog steeds leesbaar, ook voor jongeren, en dat zal altijd zo blijven.”
Odysseus| 13
- Elke tijd maakt zijn eigen Odysseus? “Dat blijkt wel uit zijn ‘nachleben’. Er komen telkens weer nieuwe invalshoeken op Odysseus. In verschillende perioden werd heel verschillend over Odysseus gedacht. Dat komt door zijn complexe karakter. Je kunt hem heel negatief duiden, zoals Vondel als ‘een sluwe rakker’. Of juist heel positief, zoals Shakespeare doet. Ik maak nu mijn eigen Odysseusreizen, in Italië en Griekenland. Ik vertel dan bijvoorbeeld over een strand waar hij is aangespoeld, maar daar is natuurlijk niets te zien. Ook op Ithaka, daar is niets, maar dan ook niets te zien. Toch vinden mensen dat achteraf telkens weer het hoogtepunt van de reis. Ithaka en Odysseus vormen voor veel mensen een soort jeugdliefde.” - Heeft u zelf een zwak voor Odysseus? “Dat spreekt vanzelf! Ik ben classicus en iedere classicus heeft een zwak voor Odysseus. Hij is een van de meest menselijke figuren onder de Griekse helden. Alle anderen zijn slechts een prototype: Agamemnon - een praalhans - voor het absolute koningschap, Achilles als nukkige, trotse held, Nestor als de - soms bazelende - oude man. Godzijdank is Odysseus niet volmaakt en heeft hij zo zijn vileine trekken.” [JE]
Korting voor Vox-lezers Lezers van de Vox Hieronymi krijgen 4,95 korting bij de aanschaf van het boek ‘Odysseus’ van Hein van Dolen. Zij betalen dan niet de winkelprijs van 24,95 euro, maar 20 euro. Het boek is met korting te bestellen via de website van de uitgever www.hermaion.nl, onder vermelding van ‘Kortingsactie Vox Hieronymi’.
14 |Kinderen met leerproblemen
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Help! De repetitieweek komt er aan!
Leerproblemen zijn er in vele soorten en maten. Ze kunnen overal en bij iedereen voorkomen: bij jongens en meisjes, in elk denkbaar schooltype en tijdens elke opleidingsfase. Maar hoe ernstig het probleem ook mag zijn of lijken, vaak is er iets aan te doen. In oktober was er een studiemiddag over. Het gymnasium is de bovenkant van de schoolmarkt voor het voortgezet onderwijs. Hier zitten voornamelijk de goede en slimme leerlingen. Dat wil niet zeggen dat deze leerlingen net zo makkelijk leren als ze intelligent zijn. Sommigen hebben toch problemen met leren. Waar de Cito-toets uitwees dat ze meer dan gemiddeld slim zijn, wijzen repetitiecijfers soms anders uit. De oorzaak kan dan zitten in het leren; een slimme leerling met een leerprobleem.
geautomatiseerd. Naar schatting zijn er 36.000 kinderen op de basisschool die door dyslexie belemmerd worden bij het lezen en leren. Daarnaast is er een onbekend aantal jongeren in het voortgezet onderwijs en bij vervolgstudies in het hoger beroepsonderwijs en het wetenschappelijk onderwijs dat er eveneens mee kampt. Bij menigeen komen pas in een latere onderwijsfase de problemen naar boven, omdat zij tot dan hun belemmering hebben weten te compenseren. In het voortgezet onderwijs loopt de leerling vaak vast op het huiswerk. Het kost moeite om het werk af te krijgen en om alle stof te leren voor repetities. De oorzaak is in eerste instantie niet direct aantoonbaar.
Autisme Autisme (tegenwoordig wordt ook wel gesproken van een Autisme Spectrum Stoornis of ASS) is een stoornis waarbij kinderen problemen hebben bij de juiste verwerking en toepassing van verkregen informatie. Daarnaast is de relatie tussen de binnenwereld van het kind en de buitenwereld sterk verstoord. Het kind lijkt sterk in zichzelf gekeerd en kan zijn gevoelens, pleziertjes en activiteiten niet echt delen met anderen. Autistische kinderen begrijpen situaties niet, vatten beeldspraak vaak letterlijk op en pakken geen signalen op van anderen. Ze hebben moeite met het begrijpen en accepteren van (zelfs kleine) veranderingen. Op de middelbare school wordt hun vertrouwde patroon helemaal overhoop gegooid doordat ze ieder uur een andere docent krijgen, naar een ander lokaal moeten en te maken krijgen met lesuitval en invaluren of -docenten.
Dyslexie is momenteel de bekendste leerstoornis waarmee een kind kan kampen. Volgens de Gezondheidsraad wordt dyslexie gekenmerkt door een ernstige lees- en spellingsachterstand. Een kind met dyslexie heeft een zeer trage of onnauwkeurige woordidentificatie. Het herkennen van woorden en het in het hoofd vormen van schriftbeelden is onvoldoende
Begrijpend lezen Een belangrijk probleem waar leerlingen met één van deze aandoeningen aan het begin van de middelbare school tegen aanlopen is het niveau van begrijpend lezen. Een ander, daarmee samenhangend, probleem is het vermogen om tot de kern van een tekst door te dringen; om niet alleen te be-
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Kinderen met leerproblemen|
grijpen waar de tekst over gaat, maar ook hoofd- van bijzaken te scheiden. Veel leerlingen onthouden vooral voorbeelden, maar zien te weinig de grote lijnen in een betoog of hoofdstuk. Dyslexie maakt dit moeilijk doordat de stof niet goed gelezen kan worden, autisme maakt het moeilijk omdat de stof (vaak aangeboden in korte stukjes tekst) niet begrepen wordt. Dit soort problemen wreekt zich bij zaakvakken als geschiedenis, aardrijkskunde, biologie en economie, wanneer leerlingen tijdens het plannen van repetities tot het allerlaatste moment wachten met het leren van stukken tekst.
Grote leerproblemen Deze beide stoornissen kunnen dus voor grote leerproblemen leiden bij leerlingen. Kinderen met dyslexie hebben er baat bij als zij langer over hun toetsen mogen doen. Zo hebben ze meer tijd om de vragen te lezen en begrijpen. Tevens geeft het ze meer tijd om de antwoorden op te schrijven. Indien het bekend is bij de vakdocent dat de leerling dyslectisch is, kan er bij het nakijken van de toets rekening gehouden worden met de schrijfstijl van de leerling. Bij kinderen met ASS is het zaak om bijvoorbeeld het huiswerk duidelijk op te geven; welke stof moet gemaakt worden en welke stof moet hiervoor doorgenomen worden. Bij toetsen dienen de opdrachten zo te worden verwoord dat de autistische leerling de vraag snapt. Doordat deze leerlingen ook moeite hebben met plannen en overzicht krijgen in hun werk zullen ze begeleiding moeten krijgen bij het plannen van hun schoolwerk. Dit kan vanuit school; het USG heeft hiervoor huiswerkplanners op haar site staan.
Extra begeleiding Kinderen met dyslexie of autisme komen in aanmerking voor extra steun of begeleiding. Allereerst is de mentor de aangewezen persoon hiervoor. De mentor staat centraal in de begeleiding van de leerlingen en waakt over de mentorleerlingen. De mentorklassen (1e en 2e klas) hebben een wekelijks mentoruur, waarin de mentor met de klas als geheel of met indivi-
15
duele leerlingen kan spreken over resultaten, de persoonlijke situatie en eventuele problemen. Een mentor zal altijd contact opnemen met de ouders als de resultaten van de leerling daar aanleiding toe geven. Mentoren kunnen tevens hun leerlingen aanraden de leerlingbegeleiders te raadplegen. Deze tweedelijnszorg kunnen leerlingen verwijzen naar externe hulp, informeren mentoren en onderhouden contact met ouders, bijvoorbeeld over (vervolg)onderzoek. Vanuit school wordt er dan verder gekeken welke begeleiding gewenst en mogelijk is. Binnen het zorgteam overleggen de leerlingbegeleiders en de zorgcoördinator over leerlingen die bijzondere zorg behoeven. Indien nodig nemen ook andere interne of externe begeleidingsfunctionarissen deel aan dit overleg zoals een mentor, de schoolarts, een psycholoog of de leerplichtambtenaar. De mentor is de aangewezen persoon die de verschillende vakdocenten informeert over de aard van het leerprobleem van de leerling en de afspraken die over de begeleiding zijn gemaakt. Kinderen met een leerprobleem verdienen alle aandacht, want voor hen is het volgen van onderwijs al moeilijk genoeg. Het begeleiden van kinderen naar hun toekomst en het daarbij ontwikkelen van hun vermogens is voor de docenten van het USG een dankbare vorm van werk. Het is zeker niet eenvoudig, maar geeft in geval van succes wel grote voldoening. [JvdL] Voor dit artikel is informatie gebruikt uit de volgende bronnen: Als je kind een leerprobleem heeft, Ofkje Teekens en Kees M. Paling Kinderen en leer- en gedragsproblemen, Roel de Groot en Cees Paagman Hoogbegaafdheid – ASS een verwarrende combinatie, Auris Dienstverlening Driebergen. Vademecum Utrechts Stedelijk Gymnasium Schoolgids 2007-2008 Utrechts Stedelijk Gymnasium
16
|Goden ABC
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Hera, godin van huwelijk en geboorte
Hera, de schutsgodin van het huwelijk, kwam al eerder ter sprake in vorige Goden-ABC’s, want er valt over deze godin veel te vertellen. Daarom in deze aflevering een greep uit de bekendste verhalen over Hera en één juist minder bekend verhaal. Als oudste dochter van de oergoden Rhea en Kronos was Hera één van de oudste Olympische godinnen. Ze had echter een slechte start, omdat Kronos een voorspelling die hem was gedaan, wilde voorkomen: een kind van hem zou hem van de troon stoten, en daarom at hij al zijn kinderen vrij snel na hun geboorte op. Dus Hera werd met luier en al door haar vader verzwolgen. Zo ook haar broeders en zusters, behalve de jongste, Zeus, die door moeder Rhea werd verstopt in een Kretenzische grot. Dus het werd Zeus die zijn vader van de troon stootte, maar niet nadat hij zijn broers en zussen door vaderlief had later oprispen.
Buitengewoon overspelige echtgenoot Hera werd de echtgenote van Zeus, bovenaan op de Olympus. Op zijn niveau had de nieuwe oppergod weinig keus. Hera werd schutsgodin van het huwelijk. Ironisch genoeg had zij een buitengewoon overspelige echtgenoot, zodat zij erg veel tijd kwijt was aan het dwarsbomen van alle minnaressen van Zeus, alsmede de daaruit voortkomende kinderen. Door Disney Studio’s geactualiseerd voorbeeld hiervan is Herakles (= Hera’s roem), zoon van Zeus en de aardse koningsdochter Alkmene, die in zijn wieg al twee slangen moest overwinnen, omdat Hera die op hem had afgestuurd. Later is het ook de wil van Hera, die bepaalt dat Herakles (twaalf) opdrachten moet uitvoeren voor Eurystheus, koning van Tyrins.
Zilverwitte koe Io was een priesteres van Hera (sic) op Argos, die minnares van Zeus werd. Ondanks een rookgordijn van wolken, dat Zeus had neergelegd, ontdekte Hera zijn verhouding met Io. Om haar nog beter te verstoppen, veranderde Zeus haar in een koe (wel een mooie, witte koe). Hera had dit echter snel door en vroeg Zeus haar dit prachtige rund cadeau te doen. Daar kon Zeus niet onderuit en Hera zette haar, bewaakt door Argos, in een verafgelegen weide. Zoals beschreven in de VOX van juli 2006, stuurt Zeus dan Hermes naar de aarde om Io te bevrijden. Maar Hera ziet dit en jaagt Io op, ofwel door haar hart met een grote angst te vullen, ofwel door een grote horzel achter haar aan te sturen. Op haar holder-de-bolder vlucht geeft de betoverde koe haar naam aan de Ionische Zee en aan de Bosporus (Koeienzee), om na vele omzwervingen, uiteindelijk uitgeput aan de oevers van de Nijl neer te zijgen.
Zeus en Io. Schilderij uit ca 1531 van Antonio Allegri da Correggio (1489–1534), (Kunsthistorisches Museum, Wenen).
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Goden ABC|
17
Reconstructie van de ‘nieuwe’ tempel van Hera in Argos (420 v.Chr.), met haar beeld. (uit: Prof. S.E. Iakovidis, Guide to the musea and archaeological sites of Argos, Tiryns and Nauplion, 1984) Daar krijgt zij van Zeus haar menselijke gedaante weer terug en huwt een Egyptische koning. Zij krijgt op deze, blijkbaar veilige, afstand van Hera toch nog drie zonen van Zeus: de respectievelijke stichters van Kreta, Thebe en Argos.
Wie sterft is gelukkig Hera was behalve godin van het huwelijk ook de geboortegodin. Zij kreeg zelf vier kinderen van Zeus: Hephaistos, god van het vuur en smid der goden, Hebe met de mooie enkels, Ares de oorlogsgod en Eileithya, die in sommige bronnen ook wel geboortegodin wordt genoemd, maar verder vrij onbekend is. Hera was de landsgodin van Argos (op de Peloponnesos). Acht
kilometer buiten de stad lag het meest beroemde heiligdom van Hera. Aan dit heiligdom is ook een minder bekende mythe verbonden: één van de priesteressen aldaar (niet Io) had twee zonen, Kleobis en Biton. Toen de ossen, die de wagen van hun moeder moesten trekken naar het heiligdom, te laat terug kwamen van het veld, spanden zij zichzelf voor de wagen en trokken haar zelf de acht kilometers naar haar ‘werk’. Hun moeder was hiervan zo onder de indruk, dat ze Hera smeekte haar zoons het mooiste te geven waartoe ze in staat was. Hera liet hierop de jongens in hun slaap sterven… Een geliefd thema in het Griekse denken was in die tijd: hij die sterft op het hoogtepunt in zijn leven, is de gelukkigste mens. [MH]
18 |Méllona
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Docenten zijn ook maar mensen
Column van Méllona Bruggemans. In iedere Vox doet zij verslag van opmerkelijke zaken, belangrijke dingen en haar belevenissen op school. We hebben net de eerste toetsweek achter de rug. Hij was niet echt moeilijk. Ik ben dan ook benieuwd naar mijn cijfers. Het mooie aan de repetitieweek is dat je na een paar uurtjes alweer vrij bent en lekker kan chillen thuis. Beetje leren en stof nakijken en voor de rest lekker relaxed op de bank. Heerlijk dat we dat vijf keer per jaar hebben.
Theater en drama Zo aan het begin van het nieuwe schooljaar is er een boel gebeurd. Om met het laatste te beginnen: de activiteitendagen. Zoals eerdere activiteitendagen (vorige jaren) wederom dezelfde (blèh) muziekgeoriënteerde activiteiten. Er viel weer te kiezen tussen percussie, theater en drama. In de tijd dat ik nu hier op school zit (en mijn broer het jaar voor mij) wordt er ieder jaar hetzelfde gedaan. Dus nu al voor het derde jaar (jippie!) djembé. Kan er nu echt niets anders verzonnen worden? Er was toch een muziekdocent aangenomen, wanneer begint die dan met muziek doceren? Nieuw voor mij was dit jaar de talkshow voor Cambridge. Dat was wel leuk. We moesten een talkshow in elkaar flansen in het Engels. Het was best lollig want het is niet makkelijk om in het Engels te praten, denken en doen als je dat niet dagelijks gewend bent.
Kleine blagen Gelukkig ben ik nu brugger af. Kan ik neerkijken op die kleine kindertjes die nu de brugklas (en de gangen èn het fietsenhok èn de kluisjes èn de kantine) bevolken. Het is alsof ze de school overnemen. Overal waar je kijkt zie je die kleine blagen lopen (ja, want klein zijn ze!). Ik kan met goed fatsoen niet bij mijn kluisje, want regelmatig staat er een horde bruggers voor, uitgebreid te kletsen en hun spullen te pakken. Kunnen de kluisjes niet gewoon ieder jaar per klas toebedeeld
worden zodat je met je eigen klasgenoten bij elkaar zit? Het kan geen excuus zijn dat de kluisjes vies worden gemaakt. Die laat je dan toch tijdens milieudienst schoonmaken? Pas geleden nog zag ik een paar bruggers met milieudienst kluisjes poetsen. Eigenlijk hoorden ze op Terschelling te zitten, maar door een vreemde speling van het lot liepen ze nu te corveeën in de gangen.
Fietsendief In de tussentijd is onze gekoesterde koffieautomaat uitgezet. Waarom, vraagt u zich af? Hij gaf chocolademelk voor 10 cent. En dat kan natuurlijk niet. Iemand geeft dit goede nieuws aan de verkeerde mensen gelekt en nu is de machine uitgeschakeld (wie dit heeft gelekt, heeft geen vrienden gemaakt hier op school). Net als de fietsendief. Eén van mijn klasgenoten kon haar fiets niet meer vinden (maar ook haar sleuteltje niet). Iemand die deze fiets heel hard nodig heeft gehad, heeft hem waarschijnlijk geleend en niet de moeite genomen om het terug te brengen. Flauw hoor, want om iedere dag helemaal vanuit Bilthoven te moeten komen lopen is geen pretje. Dat vonden haar ouders ook dus heeft ze een nieuwe fiets (met slot) gekregen.
Scheutig met huiswerk En dan als laatste de docenten. Die zijn als vanouds: erg scheutig met het huiswerk en SO’s en minder scheutig met hoge cijfers. Maar toch niet onaardig. Iedereen die anders beweert, is niet goed bij zijn hoofd. Docenten zijn ook maar mensen. We kunnen het ze moeilijk maken en zelf ook een lastige tijd hebben of we geven ze wat speelruimte en worden er zelf ook beter van. Werkt het ook niet zo in het dagelijks leven? Aan mij zal het niet liggen. Dit duurt hier maar zes jaar, herstel, nu nog maar vier jaar en een beetje. Dus wat zal ik mij zorgen maken. Semper Fei.
Kwoots|
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Crump over haar vakantie: ‘We waren in een tippelzone beland en moesten hard werken om er weer uit te komen.’ Crump: ‘Eerste vijf dagen thuis geweest, lekker gechilld.’ Reinink: ‘Je bent echt een oen als je die rijtjes gaat leren. Mag hoor van mij, als je geen leven hebt…’ Kers: ‘Wat een ümlaut-junk ben jij zeg!’ Crump: ‘Wat mij betreft mogen ze branden in hel en dat is nog een lichte straf!’ Beyer: ‘1 + 1 + 1 = 1 bij mij, geen drie.’ Reinink: ‘Jongens, ik heb het idee dat ik 20.000 dode paarden uit een greppel aan het trekken ben.’ Crump: ‘Cecilia, had jij in de vierde ook zo’n harem?’ Welleweerd: ‘Je hebt zo’n boek gekregen bij je grafische rekenmachine; als je nou geen leven hebt, mag je dat wel lezen hoor.’ Ll: ‘Ik had scheikundepracticum in de pauze; daarom ben ik te laat.’ Reinink: ‘Waarom kies jij zo’n raar vak?’ Sternau komt economieles binnen: ‘Welke klas is dit? Hè nee, dit is ‘m ook niet!’ Ll komt te laat de klas binnen. Geertsema: ‘Good evening!’ Sternau: ‘Ik heb ook zo mijn fantasieën…’ Crump: ‘Oh, je moet die jongen echt némen!’
19
20 |Eindexamen 2007 Vervolgstudies en andere plannen Naam
Vervolgstudie en andere plannen
Bemd , Julia van den
economics
Benjaminsen , Jeanne
geneeskunde, Amsterdam
Berends , Sophie
geneeskunde, Groningen
Berkel , Maarten van
biomedische wetenschappen, Utrecht
Besouw , Jip van
nog niet besloten
Bistervels , Ingrid
geneeskunde
Blanc , Maurits le
rechten, Groningen
Boer , Laurien de
jaar naar Amerika
Boersma , Liesbeth
tandheelkunde, Amsterdam
Bongaerts , Marie-Julie
rechten, Leiden
Bongaerts , Reinier
bedrijfskunde EUR
Bos , Lisanne
psychologie, Utrecht
Bosboom , Thijs
Moleculair Science Technology Delft/Leiden
Bosch , Sander van den
technische informatica, Twente
Bosch , Sylvia van den
psychologie, Utrecht
Bots , Rutger
Werktuigbouwkunde, Delft
Bouwknegt , Bo
filosofie of rechten, Antwerpen
Brugmans , Scott
technische bestuurskunde, Delft/Fiji, Nieuw Zeeland
Bruynsteen , Fairy
Nederlands Recht, Groningen
Burgers , Maxime
International Business Administration, Amsterdam
Clemens , Reinoud
Argentinie
Davidsz , Elvira
kunstgeschiedenis, Leiden
Derks , Sofie
criminologie
Dijkink , Michèlle
voeding en gezondheid
Dijkmans van Gunst , Lotte
hotelschool/3 maanden Spanje om taal te leren en te werken
Dolderman , Timo
fiscaal recht
Duijghuisen , Julian
rechten
Gadellaa , Victor
scheikunde, Utrecht
Geelen , Christopher
electrotechniek, Eindhoven
Groot , Eric
half jaar werken en dan naar Nieuw Zeeland
Ham , Renske ten
farmacie, Utrecht
Herpers , Jill
geneeskunde/chinese talen en culturen
Hoef , Marries van de
informatica, Utrecht
Hoff , Thom
Law College, Utrecht
Jacobs , Isabelle
maritieme techniek, Delft
Jansen , Lyanne
psychobiologie, Amsterdam
Jansen , Maarten
econometrie of politicologie, Rotterdam
Jonge , Simon de
natuurwetenschap & innovatiemanagement, Utrecht
Keep , Hanneke van
loten voor International Business, anders Economics in Maastricht
Kloet , Sybren de
Life Science & Technology, Delft
Kok , Juriaan
econometrie, UvAmsterdam
Krepel , Alexander
psychologie, UvAmsterdam
Kruk , Mathijs
biomedische wetenschappen, Utrecht
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Eindexamen 2007|
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
Naam
Vervolgstudie en andere plannen
Kuijk , Lisanne
autonome beeldende kunst, Zwolle (kunstacademie)
Kuppevelt , Dafne van
psychologie/USA Campus scholarship Program (jaar studeren)
Leijte , Ellis
bedrijfskunde of informatica
Lintmeijer , Malou
kunstmatige intelligentie
Maier , Renske
Italiaans?/jaar Italië als au pair
Mayer , Bob
rechtsgeleerdheid, Leiden
Meij , Amber van der
Engelse taal- en Letterkunde, Utrecht
Menheere , Sebastiaan
rechten, Utrecht
Miessen , Max
economie, Utrecht
Moons , Tom
geneeskunde
Muller , Steijn
bedrijfswetenschappen, VU
Nap , Olaf
industrieel ontwerpen, Delft
Öner , Ad
technische natuurkunde, Delft
Oosterhoff , Thijs
geneeskunde, Amsterdam
Pekelharing , Ruth
1 jaar universiteit in Canada
Perizonius , Anouk
nog niet besloten/6 maanden naar New York om Engels te studeren
Radstake , Yorick
geneeskunde, Nijmegen
Rijvordt , Sandra
economie & bedrijfseconomie EUR Rotterdam
Rond , Zosha de
theaterwetenschappen
Rooij , Kevin van
biomedische wetenschappen, Utrecht
Rooijen , Piet van
bedrijfskunde, Groningen
Rootselaar , Sander van
werktuigbouwkunde, Delft of econometrie, Rotterdam
Schmeink , Kim
humanistiek
Schreiber , Niels
informatiemanagement / piloot
Spijker , Heleen van ‘t
literatuurwetenschap, Utrecht
Spuzic , Dino
farmacie, Utrecht
Steen , Elisabeth
geneeskunde/scheikunde, Amsterdam
Stellaard , Ellen
werken in Australië
Stevens , Marcel
jaar naar Nieuw Zeeland
Stolker , Roeland
bedrijfskunde, Amsterdam
Tusscher , Barbara ten
geneeskunde & farmacie, Utrecht
Verberkt , Stas
technische informatica, Twente
Verdenius , Rosemarijn
Griekse en Latijnse taal en cultuur
Vermey , Koenraad
geneeskunde, Utrecht
Verschoof , Merelijne
geneeskunde, UVA
Verstraelen , Iris
rechten, Utrecht
Verweijen , Esther
psychologie/kunstgeschiedenis, Utrecht
Wiersma , Anne
bedrijfswetenschappen, Amsterdam
Wilbers , René
life Science & Technology, Leiden/Delft
Willems , Sander
biochemie & biotechnologie
Willigers , Saskia
Griekse en Latijnse taal en cultuur, UvAmsterdam
Woersem , Lisa van
(waarschijnlijk) sociologie, UvAmsterdam
Zinnicq Bergmann , Laurens v.
werktuigbouwkunde TUI Delft
21
vox hieronymi www.usgvox.nl
[email protected]
USG Schoolagenda 2007 - 2008 Dinsdag 13 november Rapport
Maandag 24 maart 2e Paasdag
Donderdag 15 november Jaarvergadering Ouderraad
Dinsdag 25 maart - woensdag 26 maart Schoolstrijd
Woensdag 21 november Tafeltjesavond bovenbouw
Donderdag 27 maart Finale Schoolstrijd 4e + 5e uur
Donderdag 22 november Info-avond ouders leerlingen groep 8
Woensdag 2 april Ouderavond Romereis Internationaal Scholierenconcert
Donderdag 29 november Ouderavond mentoren onder- en bovenbouw Maandag 3 december Dies Woensdag 5 december Geen les na 5e uur Donderdag 6 december Huiswerkvrij Vrijdag 21 december - 7 januari Kerstvakantie Dinsdag 15 januari Rapport Donderdag 24 januari Tafeltjesavond onder- en middenbouw Zaterdag 9 februari Open huis Maandag 25 februari - 3 maart Krokusvankantie Woensdag 12 maart Rapport Dinsdag 18 maart Tafeltjesavond midden- en bovenbouw Woensdag 19 maart Tafeltjesavond onderbouw
Donderdag 3 april Internationaal Scholierenconcert Vrijdag 4 april Internationaal Scholierenconcert Vrijdag 25 april - 9 mei Tulpvakantie Zondag 11 mei - zaterdag 17 mei Romereis 5e klas Maandag 12 mei 2e Pinksterdag Maandag 19 mei - donderdag 29 mei Centraal examen Woensdag 21 mei Rapport leerjaar 5 Maandag 23 juni - vrijdag 27 juni Trierreis 3e leerjaar Woensdag 2 juli Diploma-uitreiking Vrijdag 11 juli Rapport Maandag 14 juli - zondag 31 augustus Zomervakantie
De reproductie van deze uitgave van de Vox Hieronymi is mogelijk gemaakt dankzij de medewerking van T&E Consult bv (Strukton). www.teconsult.nl