VOX HIERONYMI. Terschelling Brood en spelen. Van de rector. Goden ABC. >pagina 12,13. >pagina 8,9. >pagina 20. >pagina 5

Goden ABC

Terschelling 2006

Brood en spelen

Van de rector

>pagina 12,13

>pagina 20

>pagina 8,9

>pagina 5

VOX HIERONYMI Bulletin voor ouders van leerlingen aan het Stedelijk Gymnasium te Utrecht.

jaargang 34 nummer 5 november 2006

www.usgvox.nl

Nieuwsvaria

Uit de media

Bekende USG-er

Ouderraad

Intergymnasiaal Debattoernooi 2007

Geen academici meer voor de klas

Nijntje in het latijn

Elk jaar vertrekken meer universitair geschoolde docenten uit het onderwijs dan er instromen. Dat blijkt uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau.

In de reeks van bekende USG-ers gaat de eer deze keer naar een zeer bijzondere persoonlijkheid. Ter introductie leggen we eerst maar eens een vraag aan de lezer voor: Wie van u kent eigenlijk nog de grondleggers van de Europese samenwerking?

Vorig jaar richtte de Ouderraad de ‘Club van 100’ op: honderd ouders die school met honderd euro sponsoren. Enkele tientallen ouders meldden zich al aan.

>pagina 14, 15

>pagina 22

Iftar-debat Gestolen of verloren? Website in de prijzen

>pagina 6, 7

>pagina 18, 19

Klassieke Agenda

Ex-6e klassers

Nieuw Kunstteam

Bouwproject

>pagina 2

>pagina 10,11

>pagina 16

>pagina 17

2 |Klassieke agenda

vox hieronymi www.usgvox.nl [email protected]

23 september 2006 t/m 7 januari 2007 ‘Een droom van een boek’. Over het boek de Hypnerotomachia Poliphili van Willem van Oranje. Museum Meermanno, Prinsessegracht 30 2514 AP Den Haag, (070) 346 27 00 Speciale korting voor Vox-abonnees (zie pagina 21)

13, 14, 15 en 16 december 2006 Oresteia van Aischylos, Toneelgroep Amsterdam (regie Johan Simons). Stadsschouwburg Utrecht. 19.00 uur. (030) 230 20 23. Speciale korting voor Vox-abonnees (zie pagina 21) www.toneelgroepamsterdam.nl

Vanaf 10 oktober 2006 Stadsmuseum Woerden. Permanente expositie Romeins Woerden. Romeinse topvondsten en de meest aansprekende voorwerpen uit de opgravingen in de binnenstad van Woerden. www.stadsmuseumwoerden.nl

16 december 2006 - 14 mei 2007 De Kelten, Rijksmuseum van Oudheden, Rapenburg 28, Leiden. Inl.: 0900-6600600

17 november 2006 t/m 25 maart 2007 ‘Objecten voor de Eeuwigheid. Egyptische schatten uit de Oudheid’. Allard Pierson Museum, Oude Turfmarkt 127, 1012 GC Amsterdam, (020) 52 52 556,

18 en 19 november 2006 Romeins weekend voor jong en oud. Thermenmuseum, Coriovallumstraat 9, Heerlen. Inl.: (045) 560 51 00 www.thermenmuseum.nl 1 december 2006 t/m 18 maart 2007 ‘De laatste uren van Herculaneum. Ondergang en herontdekking van een Romeinse stad’. Met topstukken uit het Nationaal Archeologisch Museum in Napels. Museum Het Valkhof, Kelfkensbos 59, Nijmegen. Open: di t/m vrij: 10-17 uur, za, zo, feestdagen: 12-17 uur. (024) 360 88 05, www.museumhetvalkhof.nl 12 december 2006 Lezing Nederlands Klassiek Verbond, F. Mann: ‘De god Pan en de panfluit’. Verzorgingscentrum ‘Mirtehof’, Molenweg 50, Zeist. Aanvang 20.00 uur. Niet-leden 3,50 Scholieren gratis.

13/14 maart en 16/17 maart 2007 Rouw siert Electra, Toneelgroep Amsterdam (regie Ivo van Hove). Stadsschouwburg Utrecht. 19.00 uur. (030) 230 20 23. 12 mei 2007 Jaarvergadering vereniging Vrienden van het Gymnasium Den Bosch. 2 juni - 4 november 2007 ‘Konstantin der Große’ (in het kader van Culturele Hoofdstad van Europa 2007), Rheinische Landesmuseum Trier, Bischöfliche Dom- und Diözesanmuseum, Städtische Museum Simeonstift Trier. www.konstantin-ausstellung.de


In beeld| 3

Op 13, 14, 15 en 16 december 2006 speelt Toneelgroep Amsterdam in de Stadsschouwburg Utrecht de Oresteia van Aischylos (regie Johan Simons). Met onder andere Pierre Bokma als Agamemnon en Halina Reijn als Elektra. De Oresteia (457 v.Chr.) geldt als symbool voor het beginpunt van de Europese geschiedenis. Het is een van de oudste theaterteksten die tot onze cultuur wordt gerekend. Het is het verhaal van Orestes, zoon van Klytaimnestra en legeraanvoerder Agamemnon, die de opdracht krijgt zijn moeder te doden. Een klassiek Grieks drama in de ware zin van het woord. Voor lezers van de Vox Hieronymi geldt er een speciale Vox-korting op de toegangsprijs. Zie hiervoor pagina 21.

4 |Voorwoord


Geen stemadvies

Deze maanden worden de onderwijsmiljoenen opnieuw verdeeld, al naar gelang de uitslag van de verkiezingen. De schoolverkiezingen gaven begin november een voorproefje van wat misschien komen gaat. De uitslag was opvallend, met een interessante linksrechts verdeling: de VVD ging ongenaakbaar aan kop met 74 stemmen, maar de tweede grootste partij werd GroenLinks met 51 stemmen. Ondanks de grote liberale voorkeur zou zo’n uitslag in werkelijkheid waarschijnlijk een linkse coalitie opleveren, want de PvdA kreeg 42 stemmen en SP 29. Daarmee kwam het linkse blok gezamenlijk op 122 stemmen uit. Nog geen absolute meerderheid bij de in totaal 250 uitgebrachte stemmen, maar met gedoogsteun van D66 (11 stemmen) toch een regeerbare meerderheid. Wat zou dat voor het onderwijs betekenen? Uit de officiële partijprogramma’s: - ‘GroenLinks trekt 3,7 miljard euro uit voor het onderwijs om het tij te keren’ - ‘Werken aan het Nederland van morgen is investeren in het onderwijs van vandaag. Daarom trekken we 2,1 miljard euro uit voor onderwijs’ (PvdA) - ‘2,5 miljard voor investeringen in het onderwijs en daarmee in ontwikkeling van de kenniseconomie.’ (SP) Ter vergelijking: ‘Een forse investering

in onderwijs is nodig. De VVD heeft hiervoor 1,0 miljard euro gereserveerd’. Als je alleen naar de miljarden kijkt, zou de school waarschijnlijk best kunnen leven met de uitslag van de schoolverkiezingen. Maar let op: dit is zeker geen stemadvies. Opvallend is wel dat alle partijen, of ze nu een miljard meer of minder aan onderwijs willen uitgeven (kunt u zich trouwens zo’n bedrag voorstellen: 1.000.000.000 euro), aandacht hebben voor de salarispositie van het onderwijspersoneel. Verderop in deze Vox schrijft rector Hanneke Taat daarover: ‘De salarissen in het onderwijs zijn zeker voor startende academici, maar ook op de lange termijn, al jaren niet meer marktconform. Zolang een academicus in het bedrijfsleven beduidend meer betaald krijgt dan in het onderwijs zal deze daling van academici in het onderwijs doorgaan.’ Zij hoopt daarom dat de overheid structureel meer wil investeren in onderwijs.

lezers. Kortom, voor elk wat wils. Het volgende nummer van de Vox verschijnt in januari. Als u dat nog niet had gedaan, kunt u door uw e-mailadres op te geven, dat nummer - en alle Voxen in de toekomst - direct in uw digitale brievenbus ontvangen. Het enige dat u daarvoor moet doen, is uw e-mailadres opgeven bij [email protected]. De redactie van de Vox Hieronymi Hendrik-Jan Buist Jasper Enklaar Maddy Hageman Erik Jille Jolanda van der Land Ellen Röell Elisabeth van Spanje Mirjam Sternau

Naast deze serieuze zaken hebben we in de Vox ook wat lichtere kost. Onder veel meer een echte test van spelen over de Oudheid, een mooi artikel over minister van Buitenlandse zaken en oud-USG-er Wim Beyen, en twee aantrekkelijke kortingsacties voor alle Vox-

[email protected]


Van de rector| 5

Een inspirerende leer- en werkomgeving

Wat een prachtige Vox kregen we aan het eind van het vorige schooljaar voorgeschoteld! De diversiteit aan artikelen, interessante informatie, de kortingsbonnen en niet in de laatste plaats de mooie vormgeving maken het lezen van de Vox een ware belevenis. Een groot compliment voor de enthousiaste en actieve Vox-redactie is hier zeker op zijn plaats. Daarnaast is ook de www.usgvox.nl pagina zeer de moeite waard. Allerlei voor ouders, maar eigenlijk voor alle betrokkenen bij het USG belangrijke artikelen, sites, rapporten enzovoorts zijn er te raadplegen. Voor zover ik weet een unieke voorziening door ouders voor ouders. We zijn het schooljaar gestart met 597 leerlingen, nog net geen 600. Het schoolgebouw puilt uit, barst bijna uit zijn voegen, maar houdt gelukkig wel stand. Met medewerking van iedereen zullen we dat ook nog wel even volhouden totdat de langverwachte uitbreiding echt gerealiseerd is. De plannen voor een stukje nieuwbouw en interne verbouw beginnen langzaam vorm te krijgen. De betrokkenheid van onze ‘bouwouders’ en de ouderraad stellen we hierbij zeer op prijs. Inmiddels is het schooljaar alweer zo’n acht weken oud. Ik heb weer hartverwarmende kennismakingsgesprekken met de nieuwe eersteklassers en andere nieuw binnen gekomen leerlingen mogen houden. Het is fijn om te weten wie er naar het USG komen, waarom ze dat gedaan hebben en of ze het naar hun zin hebben. Nog niet alle eersteklassers zijn geweest, maar dat gaat zeker nog gebeuren. In navolging van het technisch team en het horecateam is dit jaar het ‘kunstteam’ opgericht met de toepasselijke naam Helicon. Onder de bezielende leiding van onze drie kunstcoördinatoren gaat een grote groep leerlingen uit alle jaarlagen helpen bij alle vormen van kunstactiviteiten in de school. Een van de nieuwe activiteiten die hierdoor van start kan gaan is het ‘Kunstlab’ op donderdagmiddag, waarbij leerlingen zich op school bezig kunnen houden met beeldende

kunst en muziek. Ook de toneelrepetities worden gehouden op donderdagmiddag, alles bij elkaar een inspirerende sfeer om creatieve talenten zich te laten te ontwikkelen. Ondertussen blijven we werken aan het pedagogisch-didactisch traject dat twee jaar geleden van start is gegaan. Alle secties hebben plannen ontwikkeld om niet alleen in themadagen of vakoverstijgende projecten maar ook in de lessen zoveel mogelijk in te spelen op de verschillende leerstijlen van leerlingen door gevarieerde werkvormen aan te bieden. Het pedagogische aspect proberen we vorm te geven door waar mogelijk aandacht te hebben voor de leerling als persoon, voor zijn of haar persoonlijke interesses, capaciteiten, prestaties en omstandigheden. Daarnaast wordt er hard gewerkt aan de aanpassingen die in de onderbouw en de tweede fase op stapel staan. De basisvorming is officieel afgeschaft en in plaats daarvan is er een aantal kerndoelen vastgesteld voor de onderbouw, op het USG de eerste twee leerjaren. Klas 3 en 4 gaan de middenbouw vormen, een overgangsfase van de onderbouw naar de bovenbouw, die specifiek gericht is op het eindexamen. Op deze manier willen we een duidelijke doorlopende leerlijn en vaardighedenlijn van klas 1 tot en met klas 6 bewerkstelligen. Er is veel overleg binnen de school en met andere gymnasia om het onderwijs op hoog niveau en gymnasiaal vorm te geven. Tot slot wil ik graag een woord van dank richten aan alle ouders die met hun bijdrage de vele activiteiten op het gebied van kunst en cultuur in de school mogelijk maken. Deze bijdrage maakt een voor leerlingen en docenten uitdagende en inspirerende leer- en werkomgeving mogelijk. Hoewel misschien een beetje laat, maar daarom niet minder gemeend, wens ik iedereen een goed en succesvol schooljaar toe. [Hanneke Taat]

6 |Nieuwsvaria


Intergymnasiaal Debattoernooi 2007 Komend voorjaar vindt de vierde editie van het Intergymnasiaal Debattoernooi plaats. Aan dit toernooi kunnen alle zelfstandige gymnasia in Nederland meedoen. Het doel is om leerlingen kennis te laten maken met de klassieke retorica en de praktische toepasbaarheid daarvan in het dagelijks leven. De teams moeten zich in verschillende debattechnieken bekwamen. Naast de klassieke redevoering moeten ze bij het onderdeel Tegenspraak in een monoloog een redevoering ‘tegenspreken'. Daarnaast is er het Triasdebat, waarin de leerlingen behalve debatteren ook moeten jureren. Dan is er nog Dubbelspraak, in de Angelsaksische wereld bekend als ‘double speech'. De bedoeling is dat een spreker twee woorden die geheel wille-

keurig gekozen zijn – en dus niets met elkaar te maken hoeven hebben – op een zodanige manier bespreekt, dat ze aan het eind van het betoog op zeer aannemelijke manier met elkaar verbonden worden. Het USG heeft een eigen debatvereniging, Hybris. Sinds de oprichting stond het team elk jaar in de finale van het Intergymnasiaal Debattoernooi. Ook won Hybris de Dutch Schools Debating Championship, bereikte twee keer een tweede plaats op het NK voor scholieren en haalde de kwartfinales van ‘Op weg naar het lagerhuis’. De afgelopen jaren vertegenwoordigden een aantal van de Hybris-debaters Nederland op het WK.

Nijntje in het latijn Op woensdag 8 november vond in het Dick Brunahuis in Utrecht de boekpresentatie plaats van Miffa, de Latijnse vertaling van Dick Bruna’s Nijntje. Vertaalster Marleen Mulder presenteerde het nieuwe boekje aan een aantal leerlingen van het USG. Marleen Mulder is oud-lerares klassieke talen in Utrecht. Ze was meer dan 25 jaar aan de avondschool verbonden. Nu geeft ze nog geregeld gymnasiumleerlingen bijles. “Op de avondschool gaf ik vier uur Latijn. Dat was heel zwaar voor de leerlingen. We lazen Ovidius, Caesar, het Nieuwe Testament en als ‘toetje’ deden we dan Jippus et Jannicus. Maar dat was zo vreselijk moeilijk! De ablativi buitelden over elkaar.” Naar aanleiding daarvan besloot ze een boekje te maken dat voor iedereen die wat Latijn heeft gehad, te begrijpen zou zijn. Zo verscheen in 2004 haar Latijnse vertaling van Nijntje aan zee: Miffa ad mare. Dit was zo'n succes dat er binnen een paar maanden drie drukken nodig waren. Nijntje kreeg de naam Miffa omdat ze overal ter wereld (behalve in

Ontleend aan het boekje 'miffa'. Illustrations Dick Bruna © copyright Mercis bv, 1953-2006

Nederland) Miffy heet en de naam Nijntje niet te gebruiken is in het Latijn. Nu is er een tweede Nijntje-boekje in het Latijn. Volgens Marleen Mulder “voor kinderen van twaalf tot veertien en voor tantes, opa’s en oma’s om voor te lezen.” Dat is overigens nog niet makkelijk, zegt ze, “want het Pluisritme druist tegen alle Latijnse regels in.” In Miffa kondigt een engel bij mevrouw Pluis de geboorte van Nijntje aan: angela dixit: domna ave (de engel zei: dag mevrouw pluis) attende quid dicam (let op wat ik u zeg) habebis caram filiam (u krijgt een lief klein dochtertje) tum angela avolat... (toen vloog de engel weg). et ecce pulchro in die (en ja hoor op een mooie dag) venit cunicula (kwam er een klein konijntje) ei vestem induunt (ze trokken haar een jurkje aan) ei nomen est Miffa (en noemden haar toen Nijntje).

Nieuwsvaria| 7


Gestolen of verloren? Voor de Herfstvakantie werd de school opgeschrikt door een aantal meldingen van diefstal. Uit tassen, jassen en klassen werden onder schooltijd verschillende eigendommen van leerlingen ontvreemd. Er zijn inmiddels maatregelen genomen om diefstal te voorkomen. Zo zijn er extra camera’s opgehangen in de gangen. Bij de mediatheek en het computerlokaal (waar geen tassen mee naar binnen mogen) zijn pamfletten opgehangen met daarop de tekst dat men waardevolle spullen uit de tassen moet halen en deze mee moet nemen naar de mediatheek en het computerlokaal. Er is een betere surveillance tijdens de pauzes, door zowel docenten als conciërges. Ook is er een gesprek gevoerd met de wijkagent. Tot slot komen er op school speciale ‘kraspennen’, waarmee leerlingen hun postcode en huisnummer in hun waardevolle spullen kunnen graveren. De laatste weken zijn er overigens geen meldingen van diefstal meer binnengekomen. Vaak wordt verondersteld dat er dingen gestolen zijn, maar die blijken later gewoon verloren te zijn en bij de conciërges of de administratie te liggen. Zo is er elke maand wel een rol-

Iftar-debat Begin oktober organiseerde Saluti, Stedelijk Adviesorgaan Interculturalisatie, twee jongerendebatten met een iftarmaaltijd. Leerlingen van het Vader Rijn College en een aantal vierde en vijfde klassers van het USG gingen in debat over onderwerpen als ‘Ga je om met jongeren uit andere culturen?’ en ‘Waarom worden jongeren extremistisch?’. Debatleider op beide dagen was acteur Mohammed Chaara, bekend van onder andere de films ‘Shouf Shouf Habibi’ en ‘Het Schnitzelparadijs’. Behalve samen debatteren, gingen de leerlingen ook samen koken. Ze verzorgden zelf de iftarmaaltijd voor de deelnemers aan de debatten.

container te vullen met spullen die niet worden opgehaald: kleding, sportspullen, boeken, etuis et cetera. Alle spullen die worden aangeboden, worden nu geregistreerd.

www.usgvox.nl Ook de afgelopen maanden is er verder gewerkt aan de VOX website. De 'Uit de Media' pagina is met de nodige krantenartikelen uitgebreid. Ook zijn er de afgelopen maanden relatief veel onderzoeksrapportages verschenen over het onderwijs in Nederland en Europa, deze zijn te vinden op pagina 'Onderwijsrapporten'. Verderop in deze VOX staat een persbericht van het Sociaal Cultureel Planbureau met reactie van Hanneke Taat. Tenslotte zijn er weer de nodige links aan USG Gymnasium Pagina toegevoegd, als tip voor deze VOX kan de site van Wellinkiana worden aangeraden, o.a. met examens Grieks en Latijn van de afgelopen jaren.

Aanleiding voor dit debat was een onderzoek onder brugklassers naar de beelden die zij hebben van andere culturen. Daaruit bleek dat Nederlandse scholieren veel minder omgaan met mensen uit andere culturen. Doel van dit debat was dan ook elkaar beter te leren kennen en te kijken wat de gemeente kan doen om radicalisering te voorkomen. Zoals een van de USGleerlingen in het verslag schreef: ‘We konden nog wel uren doorpraten, maar een echte concrete oplossing voor het integratie- en radicaliseringsprobleem hebben we niet kunnen vinden. Toch is al dit gepraat zeker niet voor niks geweest. Wethouders Rinda den Besten (Jeugdzaken) en Cees van Eijk (Integratie) waren namelijk ook aanwezig.’

Website in de prijzen Donderdag 12 oktober ontvingen Scott Brugmans en Adnan Öner officieel de prijs voor hun website over het nieuwe leren. Zij maakten deze site voor de websitewestrijd 'Thinkquest'. Ieder schooljaar vraagt ThinkQuest scholieren, studenten en docenten in Nederland om mee te doen aan een ‘webstrijd’: in teamverband moeten ze een educatieve, originele en interactieve website maken. Op deze manier wil ThinkQuest het gebruik van internet en ICT in het onderwijs stimuleren. Scott en Adnan vatten het idee op om een website te bouwen over 'het Nieuwe Leren' (http://www.04736.06sc.thinkquest.nl/leerleren.php). Zoals ze zelf op hun site schrijven: ‘Het doel van deze website is om mensen een kijkje te geven in de wereld van het Nieuwe Leren. De stof die wij moeten leren op de middelbare school verandert. Bij geschiedenis geen rijtjes jaartallen meer, maar de achterliggende filosofie van de emancipatie. Bij natuurkunde geen saaie formules meer maar de hele dag practica en juist het zelf bedenken van deze formules. In plaats van stom blokken, moet je nu verbanden leren inzien. Een systeem ontwikkelen om bepaalde gebeurtenissen logisch te onthouden.’ Hun aanpak werd beloond: een tweede prijs in de categorie Scholieren en een geldbedrag van 1500 euro.

8 |Spellen uit de Oudheid getest


Brood en spelen

De dagen worden weer korter en de avonden langer. De tijd van het jaar om spelletjes te doen. Alleen, met het gezin, of met vrienden. Maar hoe maak je een goede keuze uit het grote aanbod van spellen?

Het aanbod van spellen is groot, heel groot. Dat geldt ook voor spellen die zich in de Oudheid afspelen. Hoe moet je daaruit kiezen? We vroegen het aan de deskundigen bij uitstek. Een aantal ervaren USG-leerlingen onderwierp speciaal voor de Vox Hieronymi een viertal spellen die zich afspelen in de Oudheid aan een test. Uit het grote aanbod kozen we Ave Caesar, Italia, Kolonisten van Catan en Gladiator.

Ave Caesar Ave Caesar speelt zich af in het Circus Maximus, waar de wagenrennen vroeger plaatsvonden. De spelers mennen allemaal hun eigen wagen en moeten over een parcours van 1.200 meter hun combinatie naar de overwinning brengen. Dat levert lauwertakken op. Hoe meer lauwertakken hoe dichter bij de overwinning. Om te winnen moet je in vier wedstrijden de meeste punten verdienen. Een wedstrijd bestaat uit drie rondjes. Het parcours heeft een binnen- en een buitenbaan. De binnenbaan is uiteraard sneller en daar wil je dus je paard heen begeleiden. Wie niet slim inzet komt in de buitenbaan terecht. Daar kun je niet winnen. Als dat drie keer gebeurt, lig je uit de race en ben je af. Iedere ronde moet je de keizer groeten. Doe je dit niet, dan val je in ongenade en krijg je geen punten als je over de finish komt. Zaak dus dat je goed inzet en de keizer groet en goed rijdt. Conclusie: leuk familiespel Ave Caesar is een racespelletje. Het leuke van dit spel is dat de spelers even veel kans hebben om te winnen. Elke speler krijgt namelijk een zelfde set kaarten. Als je vooraan ligt, heb je kans dat je de binnenbochten kunt nemen en zo minder velden nodig hebt om een bocht te maken. Als je een aantal keren verplicht bent om een buitenbocht te maken, kun je

het wel vergeten om te winnen. Andere spelers blokkeren is een geweldige uitdaging. Zo heerst er elke wedstrijd een geweldige spanning tussen de spelers. Er wordt natuurlijk verschrikkelijk gebaald als een speler geen kaarten meer kan uitspelen. Dit spel is het leukst als je met minstens vier spelers speelt. Dan is de race spannend, interessanter, er valt er meer te gokken en te duwen op het strijdparcours. Het is een leuk familiespel. Als minimumleeftijd wordt twaalf jaar genoemd. Het is niet moeilijk om te leren, dus tien jaar kan wat ons betreft ook. Tijdsduur ongeveer 45 minuten prijs circa 25 euro. Beoordelingscijfer: 7.0

Italia Het spel Italia behandelt 1600 jaar van de geschiedenis van Italië, met de opkomst en het verval van de talrijke volkeren die het land hebben aangevallen en bezet. Iedere speler leidt een aantal van deze volkeren en probeert daar zoveel mogelijk punten mee te scoren door de geschiedenis zo getrouw mogelijk na te spelen. Iedere periode heeft een aantal volkeren die destijds leefden. Om het spel speelklaar te krijgen waren we al ruim anderhalf uur bezig. Het bestaat uit zo’n 600 onderdelen die allemaal uit kaarten gedrukt moeten worden en per volk bijeen gezocht moeten worden. Het speelbord is de kaart van Italië. Bovendien heeft elk volk zijn eigen gebruiksaanwijzing en doel. Het kost enorm veel tijd om iedere gebruiksaanwijzing door te nemen voordat je aan een actie kan beginnen. Je moet het spel een aantal malen gespeeld hebben om een beetje thuis te raken in de verschillende tactieken en technieken van de volkeren. Het is dus niet eenvoudig. Andere volkeren kunnen hetzelfde doel hebben als jouw volk, waardoor het spel in veel gevallen anders verloopt dan de geschiedenis beschrijft. Het spel bevat drie verschillende varianten, die elk een andere speeltijd en complexiteit hebben. Trouwens: het is alleen in het Engels verkrijgbaar.

|9


Conclusie: voor liefhebbers Voor wie van complexe oorlogsspellen houdt en van lang tafelen boven een spelbord is dit spel een ‘must’. Het is een zwaar spel, alleen voor liefhebbers. Het spel duurde bij ons 5 uur! Wij vonden de uitleg, het onder de knie krijgen van de spelmethode en de spelregels te moeizaam en complex om het te betitelen als een gezellig (familie)gezelschapspel. Het is eerder een oorlogsspel voor de oudere spelers. Het advies is twaalf jaar, maar wij zeggen: vanaf 15 jaar. Tijdsduur ongeveer 180 minuten, prijs circa 45 euro. Beoordelingscijfer: 6.0

De Kolonisten van Catan Het spel De Kolonisten van Catan bestaat al 11 jaar. Inmiddels zijn er allerlei uitbreidingen, diverse kaartspellen, computerspellen en varianten verkrijgbaar. Toch hebben we het bordspel nog een keer weer uitgeprobeerd. Het basisspel moet je eigenlijk gelijk gaan spelen met de uitbreiding ‘Zeevaarders’. Dat geeft meteen een extra dimensie aan het spel. Naast straten kan je ook bootjes kopen om naar de omliggende eilanden te varen en daar land te koloniseren. De uitbreiding ‘Steden & Ridders’ maakt het spannender omdat er een schip vol barbaren je land kan binnenvallen en de niet beschermde steden kan plunderen. Je gekoloniseerde stad verandert in een eenvoudig dorp als je geen ridders inzet om je stad te beschermen. Conclusie: ultieme uitdaging De combinatie van het basisspel met ‘Zeevaarders’ en ‘Steden & Ridders’ is de ultieme uitdaging voor de fervente Catanspeler. Catan is het meest gespeelde familiespel van Nederland en omstreken. Het hele gezin kan het spelen. Er is echter wel een minimum leeftijd van tien jaar geadviseerd. Tijdsduur ongeveer 75 minuten, prijs circa 40 euro voor het basisspel (uitbreidingen variëren in prijs). Beoordelingscijfer: 9.0

Gladiator Het spel Gladiator speelt zich af in een Romeinse arena. Iedere speler stelt eerst een gladiatorenteam samen voordat de arena wordt betreden. Een team kan bestaan uit netwerpers, harpoenvechters, speerwerpers en schilddragers. De teams binden de strijd aan met andere gladiatoren en met wilde dieren. Door tegen elkaar te dobbelen en de juiste gladiator in te zetten, kun je het duel winnen. Wie het langste overeind blijft en de duels wint, wint uiteindelijk het spel. Het spel bestaat uit een aantal (goedkope) plastic bakjes waar je maximaal vier gladiatoren op kan leggen. Die bakjes plaats je op een speelbord. Op de overgebleven plekken leg je willekeurig wilde dieren. Die kunnen niet voor zichzelf dobbelen, dus als je aan de beurt bent en je wilt tegen een dier duelleren dan moet je een medespeler aanwijzen die voor het dier dobbelt. Je bent sterk afhankelijk van de dobbelstenen en de strategische inzet van je eigen gladiatoren. Als je uiteindelijk uitgeschakeld bent omdat al je gladiatoren zijn verslagen, kan je nog mee blijven doen door voor de wilde dieren te dobbelen. Conclusie: iedere keer hetzelfde Wij hebben het een keer gespeeld en daarna aan de kant gelegd. Het is iedere keer hetzelfde. Je daagt uit (of wordt uitgedaagd) en begint te dobbelen. Totdat je tegenstanders is uitgeschakeld, blijf je doordobbelen. Dan kan je kiezen: de volgende uitdagen of je beurt doorgeven aan de volgende. Het wachten op je beurt (uitdager of gedaagde) kan lang duren. Tijdens het duel ben je afhankelijk van de worp van de dobbelstenen. Door goed te gooien kun je het zwaarste duel winnen. Maar, je kleine zus kan meespelen vanaf tien jaar. Tijdsduur ongeveer 45 minuten, prijs circa 30 euro. Beoordelingscijfer: 7.0 [JvdL]

10 |Ex-6e klassers


Waar zijn ze naartoe gegaan?

De 6e klassers van vorig jaar zijn inmiddels uitgezwermd over Nederland en over de wereld. Ze studeren alweer een paar maanden Koreaans, muziektheater, rechten, of geneeskunde. Ze zitten in Groningen, Tilburg, Canterbury of Ghana. Hieronder het volledige overzicht.

| 11


Anne Marijn Bakker Mariëlle Beelen Bas Bolkenstein Bas Bossers Rogier Brand Marjolein Bransen Bas Bruynsteen Christiaan Clemens Maxim van Damme Anne Dijkman Dieuwke Dijkmans van Gunst Jesse Duijghuisen Olivier Elsenburg Emma van den Eynde Victor Gadellaa Darinde Gijzel

Janna Groot Matthijs de Groot Tessa de Grunt Steven van Haelst Erik van der Have Marieke van der Have Tim Hendriks Christian Henningsen Freek van Herwijnen Simon Heuts Gill ten Hoor

Edgar Hoorntje Kasper ten Horst Tesse van Ipenburg Dave de Jong Jan Hein de Jong Maarten Kasbergen Rick van Keken Sander van Keken Max Kemman Thijs van Kinschot Roos Kok Florian Krouwel

International Business Administration, Rotterdam Rechten, Amsterdam Economie, Amsterdam (UvA) Geneeskunde, Amsterdam (VU) Scheikunde en Conservatorium, Utrecht Koreaanse taal en cultuur, Leiden Scheikundige Technologie, Groningen Geneeskunde, Maastricht Rechten, Utrecht Psychologie, Utrecht of Amsterdam Rechten, Rotterdam Geneeskunde, Utrecht Geschiedenis, Amsterdam Psychologie doet opnieuw examen in 2007 Studeren in Washington DC (USA)/Lucht- en ruimtevaarttechniek te Delft Bestuurs- en organisatiekunde Rechten, Utrecht Highschool VS (jaartje); daarna geneeskunde Medicijnen?, Utrecht/Amsterdam Economie, Utrecht Muziektheater, Arnhem Rechten, Utrecht Business Administration, Rotterdam Bedrijfskunde, Rotterdam Geneeskunde/Filosofie, Amsterdam Algemene Gezondheidswetenschappen/ Bewegingswetenschappen, Maastricht Medicijnen, Groningen Studeren VS pre-med/ geneeskunde n.v.t. Nederlands, Leiden Werktuigbouwkunde, Delft Werktuigbouwkunde, Delft Elektrotechniek, Enschede Mr. Drs. Programme Economie Rechten, Rotterdam Cognitieve Kunstmatige Intelligentie Management Science, Canterbury Geneeskunde, Utrecht Vooropleiding conservatori um fagot, Amsterdam/ natuurwetenschap & Innovatiemanagement

Marten van Laar Lotte Langbroek Aline Meijlink Elise van Mourik Kirsten Nibbelke Quinten Niekrake Reinier Noorda Marieke van Noortwijk Roos van Odijk

Martine van Oijen Floor Overbosch Erkan Özcan Myrthe Pastoors Sabine Plantinga Mikel Porras Erica Rasch Wouter Reitsema

Mandy de Ronde

Tobias van Sas Teun Scholtens

Jet Schoonderbeek Cunera Smit Serge Steenen David Stolker Nina Tromp

Amela Tunovic Kim Verheugd Laurens Verhoef Klaas Vermeulen Naomi Verstegen Steven Vijverberg Laura Visser Philippe de Wijkerslooth Moniek Zeegers

Rechten, Utrecht Recht & management, Nijmegen Een half jaar in een weeshuis in Nepal werken Design Academy Eindhoven (industrieel ontwerpen) Psychologie, Utrecht Planologie, Amsterdam(UvA) Informatica, Utrecht Sevilla en Florence Buitenland (Engeland) + Ghana; daarna vrijwilligers werk Rechten, Utrecht Rechten, Amsterdam Europese studies + criminolo gie; bedrijfskunde Geneeskunde, Maastricht University College, Maastricht Industrieel Ontwerpen Natuurkunde, Utrecht Major Kunstgeschiedenis met minor Italiaanse taal en cul tuur, Utrecht Diergeneeskunde, Utrecht/ Biomedische wetenschappen, Amsterdam Economie en Bedrijfskunde, Amsterdam (UvA) Mr. Drs. Programme Economie en Rechten, Rotterdam Rechten, Amsterdam (UvA) Bouwkunde, Delft Geneeskunde of industrieel ontwerpen Bedrijfskunde, Rotterdam Jaar buitenland (Engeland en Spanje); daarna economie & bedrijfskunde n.v.t. Sociale geografie en planolo gie, Utrecht Bedrijfseconomie, Tilburg Rechten, Amsterdam (UvA) Werken in Nieuw Zeeland; daarna geneeskunde Rechten, Utrecht European Law School, Maastricht International Business, Maastricht Half jaar Nieuw Zeeland; daarna pedagogiek

12 |Goden ABC Artemis Dit schooljaar laten we in de Vox wat meer vrouwen voor het voetlicht verschijnen in het Goden ABC. Te beginnen met Artemis.

Artemis was in de Griekse mythologie de dochter van Zeus en de godin Leto. Hera was de zo niet wettige, dan toch Olympische echtgenote van Zeus. Toen zij ontdekte dat Leto zwanger was van een tweeling, waarvan Zeus de vader zou zijn, zag zij erop toe dat Leto nergens kon bevallen. Niet op het vasteland, niet op een eiland. Leto nam toen haar toevlucht op het ‘drijvende eiland’ Delos. Volgens een Homerische hymne werd Artemis - letterlijk zonder pijn of moeite als eerste geboren. Daarom kon zij haar moeder helpen bij het ter wereld brengen van haar tweelingbroer Apolloon; een bevalling die negen dagen en negen nachten kostte. Na deze prestatie verdwijnt Leto in vergetelheid.

Niobes kinderen Artemis is een heel ander lot beschoren. Zij wordt godin van de jacht en de bossen en heeft bemoeienis met vele zaken. Zij staat barende vrouwen bij en beschermt kleine kinderen, hoewel zijzelf maagdelijk blijft. Zij heerst over het wild en wordt soms gelijkgesteld met de maan. Net als haar broer Apollo kan Artemis mild en beschermend zijn, maar ook doden, ter correctie van ‘hybris’. Zij gebruikt dan zelfs giftige pijlen. Bekend is de mythe over de schone, maar hoogmoedige koningin Niobe (dochter van Tantalos). Zij waagt het Leto te bespotten, omdat deze slechts twee kinderen kreeg, terwijl zij er zelf veertien mocht krijgen. Apollo en Artemis dalen dan, gehuld in een wolkenkleed, van de Olympus af naar de aarde. Apollo doodt de zeven zonen van Niobe, en als zij ook dan nog roept dat zij het wint van Leto, doodt Artemis haar zeven dochters. Niobe versteent van smart, wordt door een storm opgetild en in Azië neergezet en daar huilt zij nog steeds: de rivier Acheloos wordt door haar tranen gevormd.

Aktaioon Koning Kadmos van Thebe had een kleinzoon die graag mocht jagen: Aktaioon. Op een dag was hij met zijn makkers en vijftig honden verhit maar tevreden gestopt met de jacht en zocht hij een plekje om te rusten. Hij vond een prachtig, schaduwrijk dal met een heldere vijver, niet wetend dat Artemis zich hier placht terug te trekken en te verkoelen. Onverwacht stond hij oog in oog met de ontklede godin. Zij bloosde en goot water over Aktaioon heen, waardoor hij in



een hert veranderde. Vervolgens vluchtte hij, angstig, en werd verderop door zijn eigen jachthonden verscheurd.

Tempels Artemis heet bij de Romeinen Diana. Haar attributen zijn de pijl en boog en pijlenkoker. Vaak wordt zij afgebeeld met een hert, soms met een beer of met de maan. In de beroemde Artemistempel in Efeze wordt onder haar naam een KleinAziatische vruchtbaarheidsgodin geëerd. Deze wordt niet afgebeeld als een jonge vrouw met pijl en boog, maar als een voedende moeder met twintig borsten. Orestes richtte in Athene een tempel op voor een beeld van Artemis dat hij over zee had meegebracht, geholpen door Pallas Athene zelf. Ifigeneia was hier, na veel omzwervingen, haar priesteres. [MH]

| 13

14 |Bekende USG-er


Veelzijdig begaafd en grondlegger van Europa Johan Willem Beyen In de reeks van bekende USG-ers gaat de eer deze keer naar een zeer bijzondere persoonlijkheid. Ter introductie leggen we eerst maar eens een vraag aan de lezer voor. Wie van u kent eigenlijk nog de grondleggers van de Europese samenwerking?

Mogelijk komen wel de namen van enkele naoorlogse grootheden in u op: Konrad Adenauer (Duitsland), Jean Monnet en Robert Schuman (Frankrijk), Paul Henri Spaak (België) en Sicco Mansholt (Nederland). Maar wist u dat in dit rijtje ook een oud-USG-er thuishoort? En dat er onlangs van deze oudleerling een monument is onthuld in de Roemeense hoofdstad Boekarest ter ere van zijn verdiensten voor een verenigd Europa? We hebben het over Johan Willem (Wim) Beyen, minister van Buitenlandse Zaken in het tweede kabinet Drees (1952 – 1956) en inderdaad één van de grondleggers van het hedendaagse verenigd Europa.

Muziek en cultuur Wim Beyen (1897 – 1976) groeide op in Bilthoven en Utrecht. Zijn achternaam was eigenlijk Beijen, maar hij koos er later voor zich Beyen te laten noemen omdat hij dat handiger vond voor zijn internationale contacten. In zijn jeugd ontwikkelde hij onder invloed van zijn moeder, die afkomstig was uit een familie van musici, een grote liefde voor muziek en cultuur. Zijn vader was onder andere secretaris van de Staats-Spoorwegen. Beyen begon in 1908 als elfjarige op het Utrechts Stedelijk Gymnasium, nadat hij op 14 juli van dat jaar met succes zijn toelatingsexamen had gedaan. Het USG was toen nog gevestigd in het oude gebouw aan het Janskerkhof. Beyen was een briljant leerling en behaalde uitstekende resultaten. Aan het eind van elk schooljaar werden tijdens een plechtigheid in de Pieterskerk ‘prijzen’ uitgereikt aan de beste leerlingen in de afzonderlijke vakken. Die bestonden meestal uit boeken en werden uitgereikt door de president-curator van de school, de burgemeester van Utrecht. Wim Beyen sleepte er gedurende zijn schoolloopbaan vele in de wacht voor

onder andere Grieks, Latijn, Frans, geschiedenis, aardrijkskunde, wis- en natuurkunde.

Non scolae, sed vitae discimus In latere publicaties gaf hij aan zeer als mens te zijn gevormd op het USG. Met name de leraar klassieke talen Alma speelde daarin een belangrijke rol. Deze bracht de leerlingen niet slechts de klassieke taal en cultuur bij, maar gaf ook een stuk klassieke ‘vorming’ mee. Hun lijfspreuk destijds was dan ook: ‘Non scolae, sed vitae discimus’ - wij leren niet voor de school, maar voor het leven. Nog lang nadat Beyen, een echte alfaleerling, het gymnasium had verlaten werden reünies met Alma gehouden. Hij kwam er in 1948 zelfs voor over uit Amerika. In de laatste klassen van het gymnasium had het lidmaatschap van het Letterkundig Gezelschap Mentor een bijzondere invloed op zijn ontwikkeling. ‘Mentor’ onderscheidde zich van de officiële letterkundige vereniging van het USG (de Utrechtse Letterkundige Gymnasiasten Vereeniging) doordat het zich als een soort geheim genootschap opstelde. Het genootschap hield zich bezig met voorlezing van proza en poëzie, improvisatie en lezingen. Behandeld werden o.a. Goethes Faust, de werken van Shakespeare en moderne schrijvers als Gorter, Boutens en Van Eeden. Aan het einde van de zesjarige opleiding was het aan het USG de gewoonte dat de beste eindexamenleerlingen voordrachten hielden. In Beyen’s examenjaar 1914 waren er vier leerlingen uitverkoren. Eén van hen sprak zijn rede in het Latijn (!), Beyen hield een voordracht in het Frans. Zo lag de weg naar een mooie toekomst voor deze veelzijdig begaafde jongeman open.

Studietijd Kort na zijn eindexamen brak de Eerste Wereldoorlog uit. Het plan van zijn ouders om Wim eerst een jaar naar het buitenland te sturen kon daardoor niet doorgaan. Om te voorkomen dat hij zijn studie zou moeten onderbreken vanwege een oproep voor de dienstplicht in het jaar dat hij eenentwintig zou worden, begon Beyen voortvarend aan zijn studie rechten aan de Utrechtse universiteit. Zijn studententijd bracht hem niet helemaal wat hij ervan had verwacht. Het

| 15


oorlogsgewoel had zijn weerslag op het studentenleven en doofde de veelbelovende sprankeling die de samenleving aan het eind van de 19e uitstraalde. Hij zou niet tot de elite van het Utrechtsch Studenten Corps behoren, mede omdat daar de dienst werd uitgemaakt door studenten afkomstig uit de aristocratie. Hij verliet de universiteit alweer toen hij nog maar eenentwintig jaar oud was. Twee dagen na zijn promotie in november 1918 trad hij in dienst bij het ministerie van Financiën.

Bankwezen In 1924 stapte Beyen over naar het bedrijfsleven. Na een korte periode bij Philips werd hij in 1925 hoofd van de Nederlandse vestiging van de Javasche Bank, de centrale bank van Nederlands-Indië. In de jaren daarna was hij zeer actief in de bankwereld en bewerkstelligde hij de samenvoeging van een aantal in nood verkerende middenstandsbanken tot de Nederlandsche Middenstandsbank. En in 1927 werd hij, nog geen dertig jaar oud, directeur van de Rotterdamsche Bankvereeniging, de latere Rotterdamse Bank. Daarnaast was hij ook commissaris bij onder andere Philips en KLM. In 1937 werd hij president van de Bank voor Internationale Betalingen in Bazel. Vervolgens werd hij in 1940 directeur bij Unilever. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was Beyen in het buitenland en hij keerde ook niet terug naar Nederland. Hij vestigde zich in Londen en was daar naast zijn functie bij Unilever tevens financieel adviseur van de Nederlandse regering in ballingschap. In 1944 speelde hij een belangrijke rol tijdens de conferentie van Bretton Woods waar de basis werd gelegd voor de Wereldbank en het Internationale Monetaire Fonds.

Minister van buitenlandse zaken In 1952 werd Beyen gepolst voor een ministerschap in het kabinet Drees, dat werd gevormd door de PvdA, KVP, CHU en ARP. Bij deze kabinetsformatie was het lastig om een evenwichtige verdeling te krijgen in de buitenlandhoek. Uiteindelijk werd toen overeenstemming bereikt over een unieke constructie. Beyen, die partijloos was en bleef, werd minister van buitenlandse zaken en de KVP-er Luns werd minister zonder portefeuille met de afspraak dat hij zich in het buitenland ook minister van buitenlandse zaken mocht noemen. Dat leidde destijds tot opmerkingen als ‘Nederland is zó klein en heeft zó veel buitenland, dat één minister niet voldoende is’. Minister-president Drees hoopte met de benoeming van Beyen een tegenwicht te vormen tegen de voorstanders van Europese integratie. Dat bleek later een

grote vergissing, want Beyen was een internationalist, die meer dan vijftien jaar in het buitenland had gewoond en zich beter thuis voelde in Parijs, Londen of Washington dan in Nederland. Hij verkeerde met de financiële groten der aarde en kwam tijdens zijn ambtsperiode in de ban van de Europese gedachte.

Europese eenwording Wim Beyen heeft een doorslaggevende rol gespeeld bij de Europese eenwording. Bij zijn aantreden als minister verkeerden de plannen om tot samenwerking te komen in een impasse. Beyen heeft zowel zijn collega’s in het buitenland als die in het Nederlandse kabinet ervan kunnen overtuigen dat begonnen moest worden met economische samenwerking en dat daarna de politieke samenwerking wel zou volgen. Die visie bleek de juiste en een belangrijke mijlpaal was de ministersconferentie in Messina in 1955. Daar werden op voorstel van Beyen en zijn Belgische collega Spaak de afspraken gemaakt die twee jaar later zouden leiden tot het Verdrag van Rome, de geboorteakte van de Europese Economische Gemeenschap en van de latere Europese Unie. Na vier jaar kwam in 1956 een einde aan zijn ministerschap, omdat een minister zonder partij naar zijn oordeel geen waarde meer had op het politieke schaakbord. Daarnaast was hij niet bereid om nog langer verantwoordelijkheid te dragen voor de Nieuw-Guineapolitiek van Luns. Hij werd vervolgens ambassadeur in Parijs tot 1963. Daarna was hij tot 1968 president-commissaris van de Rotterdamse Bank en na de fusie met de Amsterdamse Bank, van de AMRO-bank. In 1968 publiceerde hij een boek over zijn carrière met de titel ‘Het spel en de knikkers, een kroniek van 50 jaren’. Twee jaar later verscheen een boekje van zijn hand over zijn jonge jaren: ‘De zin van het nutteloze’. Wim Beyen overleed in 1976. Verdere details over de het leven van Wim Beyen zijn te vinden op het internet op www.beijen.net. Voor wie het nog meer interesseert, wordt verwezen naar het boek van Wim Weenink, ‘Bankier van de wereld. Bouwer van Europa. Johan Willem Beyen 1897-1976’, (ISBN 90-446-0476-7). Informatie over zijn Europese activiteiten is tevens te vinden op http://www.ena.lu/. Ook op de site www.diplomatiekegeschiedenis.nl zijn vele wetenswaardigheden te vinden. Met dank aan Laurens Beyen voor de geleverde informatie. [EJ]

16 |Nieuw kunstteam


De muzen van Helicon

Naast verenigingen kent het USG sinds een paar jaar ook teams: in 2004 werd Hybris, het debatteam, opgericht. In 2005 zag op instigatie van Leo van Hofwegen het Horecateam het levenslicht en dit jaar wordt de school verrijkt met een kunstteam: Helicon. Aan het begin van dit schooljaar hingen er verspreid in de school posters waarop leerlingen werden uitgenodigd toe te treden tot een op te richten kunst- en cultuurvereniging. Ook op de website stond een oproep. Geïnspireerd door de berg waarop de Muzen plachten te verpozen, zou deze club Helicon gaan heten. Uit schooljaar 1 t/m 4 werden minstens drie leerlingen verzocht, bij voorkeur gespecialiseerd in respectievelijk theater, muziek en beeldende kunst. Omdat er op de eerste bijeenkomst op 28 september een grote toeloop was, zal het kunstteam zelfs meer dan de beoogde twaalf muzen gaan omvatten. Daarnaast zal een aantal vijfdeklassers zich onder de vlag van Helicon exclusief met de organisatie van de schoolstrijd gaan bezighouden. Handen uit de mouwen De leerlingen uit het kunstteam zullen tijdens hun activiteiten te herkennen zijn aan een Helicon-T-shirt met korte mouwen, waar zij op velerlei wijze hun handen uit zullen steken. Toneeldecors maken of schilderen, organiseren van exposities of muziekvoorstellingen binnen de school, het kan allemaal van ze gevraagd worden. Het Heliconteam staat onder leiding van de docenten Nieuwenhuyse en Orban van de sectie klassieke talen en Beijer van beeldende vorming. Noortje uit de tweede klas vindt het erg leuk om van het kunstteam deel te mogen uitmaken. Ze vindt het wel jammer dat de Drama-Doe-Dag al voorbij is: “Het leek me zo leuk om die kleine bruggers dan te helpen. Maar ze gaan natuurlijk ook nog een keer vazen maken.” Het logo van Helicon was bij het ‘op-het-net-gaan’ van deze VOX nog niet onthuld… [MH]

In de Griekse mythologie is de Helicon een beboste berg in Beotië, waar de negen Muzen, samen met Apollo, graag verblijven. Op deze berg heeft Pegasus met één van zijn hoeven een bron geslagen, waar zij van drinken om aldus hun inspiratie op te doen. De bron heet Hippokrene: hippo van paard en krene van bron.

VITA BREVIS, ARS LONGA


| 17

Nieuwbouw en verbouw USG

De rol van de ‘bouwouders’

Via de Vox bent u al eerder geïnformeerd over de uitbreidingsplannen van het USG en de rol van de ‘bouwouders’. Die zijn nog steeds nodig. Op 18 oktober was er een informatiebijeenkomst over de bouwplannen van het USG. Naast een vertegenwoordiging van de school waren er helaas slechts drie van de tweeëntwintig aangemelde bouwouders aanwezig. Daarnaast was er een afvaardiging van de leerlingenraad en de ouderraad. Ondanks de beperkte opkomst is de avond door de aanwezigen als zeer nuttig ervaren. Er komt zeker een vervolg. Een gespecialiseerd bureau (ICS Adviseurs) begeleidt de planvorming. Zo is begin oktober een ‘Masterplan Nieuwbouw en Verbouw Utrechts Stedelijk Gymnasium’ opgesteld. Dit plan beschrijft de ruimtebehoefte van de school, gebaseerd op de onderwijsvisie van het USG. Bij de nieuwbouwplannen staat een aantal thema’s uit de onderwijsvisie centraal, waarbij een balans wordt gezocht tussen traditie en vernieuwing. Daarbij laat de huidige situatie zich qua onderwijs en huisvesting kenmerken in o.a. de volgende begrippen: traditie, cultuur, vertrouwdheid, veiligheid, specialisatie en concentratie. Voor de uitbreiding worden daar de volgende begrippen naast gezet: vernieuwing in leren en werken, kunst & creatie, ontdekking & inspiratie, openheid, multifunctionaliteit en ontmoeting & ontspanning. Deze ogenschijnlijke tegenstrijdigheden kunnen elkaar goed aanvullen tot een stimulerende leeromgeving.

Ruimte De kernbegrippen zijn vertaald in een ruimtebehoefte. Daarbij wordt uitgegaan van een nieuwbouw van ca. 1000 m2 en een aanpassing van het bestaande gebouw (huidig oppervlak ca. 4200 m2). In het bestaande gebouw kan door herindeling en optimalisering de behoefte ingevuld worden aan extra werkplekken voor projectmatig werken, PC-werk, zelfstudie en vergaderruimte. Dat kan bijvoorbeeld door de huidige, sterk verouderde, practicumlokalen te verbouwen tot verschillende gezamenlijke en algemene ruimten. De (practicum)lessen van biologie, natuurkunde, scheikunde, beeldende vorming en muziek zullen dan verhuizen naar de nieuwbouw.

Oplossingsrichtingen Om deze ruimtebehoefte in te vullen zijn diverse oplossingen mogelijk: uitbreiden aan de voorzijde (Minervaplein), aan de achterzijde en aan de zijkant. Het huidige pand is een gemeentelijk monument. Daarom liggen aanpassingen van het bestaande gebouw zeer gevoelig. Met name daarom is gekozen voor een uitbreiding aan de achterzijde in de vorm van een paviljoen. Voordelen daarbij zijn o.a. dat er tijdens de bouw geen verlies van functies is, dat het aanzicht van het schoolgebouw niet wijzigt en dat de ruimte efficiënt kan worden gebruikt. Nadelen zijn er natuurlijk ook: het grasveld gaat deels verloren en er is geen verbinding tussen de gebouwen. Deze oplossing heeft voorlopig de goedkeuring van de gemeente (Monumenten en Stedenbouw). Dat betekent dat een voorlopig ontwerp kan worden gemaakt. Daarvoor zijn verschillende architectenbureaus gevraagd, die ervaring hebben op dit gebied. Uiteindelijk zijn drie bureaus geselecteerd voor het houden van een presentatie en het geven van hun visie. Dat zal op 17 november gebeuren. Het is de bedoeling dat kort daarna opdracht zal worden verleend.

Bouwouders En waar zitten nu de bouwouders in dit verhaal? Hun inbreng kan zeer divers zijn. Bijvoorbeeld op het gebied van financiën, bouwkunde, inrichting, PR/communicatie, sponsoring of op juridisch vlak. Het ontbeert de schoolleiding aan eigen expertise en tevens aan de middelen om deze expertise in te huren. Verschillende werkgroepen kunnen de schoolleiding adviseren op een aantal cruciale beslismomenten. Er is onder de ouders beslist veel kennis en ervaring aanwezig, die de schoolleiding in de begeleiding van dit proces goed van dienst kan zijn. Hierover kunt u contact opnemen met Leo van Hofwegen, hoofd algemene zaken, (030) 21 22 199, [email protected].

18 |Uit de media


Geen academici meer voor de klas

Elk jaar vertrekken meer universitair geschoolde docenten uit het onderwijs dan er instromen. Dat blijkt uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Hieronder de belangrijkste conclusies. Op de pagina hiernaast reageert rector Hanneke Taat op het onderzoek.

Het Sociaal en Cultureel Planbureau nam in september het Nederlandse onderwijs en vooral de ‘onderwijsprofessional’ onder de loep. Dat zijn er in Nederland bijna een half miljoen. In het algemeen is het onderwijspersoneel hoog opgeleid. Naar verhouding werken er veel vrouwen, 50-plussers en deeltijdwerkers in het onderwijs. Volgens het SCP vormen de Nederlandse onderwijsprofessionals een sterk sociaal denkende beroepsgroep met veel liefde voor het vak. ‘Betrokkenheid bij leerlingen en de wens om kennis over te dragen zijn belangrijke motieven om te kiezen voor een baan in het onderwijs. Behalve over het onderwijs maken ze zich ook zorgen over het milieu en over de kloof tussen rijk en arm. Ze hechten sterk aan gelijkheid en solidariteit.’ Dat schrijven SCP-onderzoekers Ria Vogels en Ria Bronneman-Helmers in hun rapport Wie werken er in het onderwijs? Op zoek naar het ‘eigene’ van de onderwijsprofessional. Het rapport verscheen eind september.

Daling opleidingsniveau In tegenstelling tot andere arbeidsmarktsectoren neemt het opleidingsniveau van het onderwijspersoneel niet

toe. Er doet zich juist een daling voor. Dat komt in de eerste plaats doordat er in verband met de personeelstekorten aan het eind van de twintigste eeuw nieuwe onderwijsondersteunende functies zijn gecreëerd, die door personeel op MBO-niveau worden vervuld. In de tweede plaats nam het percentage on- of onderbevoegde leraren de afgelopen jaren toe. In 2002 was 85% van de leraren in het voortgezet onderwijs volledig bevoegd, in 2005 was dat gedaald tot 80%. Een derde factor waardoor het opleidingsniveau van het onderwijspersoneel onder druk staat, is de tanende belangstelling van (jonge) academici voor het voortgezet onderwijs. Jaarlijks verlaten er meer academisch geschoolde docenten het voortgezet onderwijs dan er binnen komen. Waar vroeger, zeker in de bovenbouw van havo en vwo, de meeste leraren academisch gevormd waren, neemt hun aandeel nu snel af. Van de huidige leraren ouder dan 55 heeft nog 42 procent een universitaire graad, maar van de docenten onder de 35 jaar is dat nog maar een kwart. Aangezien veel docenten de komende tien jaar met pensioen gaan, zal het aandeel van academici, en daarmee het gemiddelde opleidingsniveau van leraren, snel verder dalen.

wens tot het versterken van de academische inbreng zal de komende jaren steeds moeilijker kunnen worden vervuld. Volgens het SCP is het niet zo vreemd dat academici steeds minder vaak kiezen voor het onderwijs: in vergelijking met hoogopgeleiden in andere sectoren zijn academisch opgeleide docenten de laatste twintig jaar veel minder gaan verdienen. In 2001 hadden ze een achterstand opgelopen van bijna 13 procent op hun collega’s in de marktsector. Waar de oudere universitair geschoolde docenten nog wel in de hogere salarisschalen terechtkomen, is dat voor de leraren tot 45 jaar nauwelijks nog het geval. Bovendien zijn de mogelijkheden om door te stromen in hogere of beter betaalde functies beperkt. ‘In feite zijn er alleen carrièremogelijkheden door onderwijsgevende taken in te ruilen voor managementtaken’, schrijft het SCP.

Knelpunten Tegenover de afname van het aantal academisch gevormde leraren staat juist een toename van het aantal leerlingen in de bovenbouw van havo en vwo. Zo steeg het aantal vwo-leerlingen tussen 2001 en 2005 met 17%. De

[het volledig SCP-rapport is te lezen op de Vox-site: www.usgvox.nl/pdf/Publicatie%202006-19_web.pdf]

| 19


Academici, een noodzaak voor het VWO

Minder academici voor de klas? Leerlingen hebben juist behoefte aan academisch geschoolde docenten, vindt USG-rector Hanneke Taat.

‘Steeds minder academici voor de klas’ is een van de conclusies van de onlangs verschenen SCP-publicatie ‘Wie werken er in het onderwijs?’. Er kleeft een negatieve lading aan deze conclusie. Kennelijk vinden de onderzoekers het een verontrustend gegeven. En gelijk hebben ze, zeker als het gaat over Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs. In de discussie over de kwaliteit van het onderwijs wordt voortdurend gesproken over het ontwikkelen van en ruim-

schillende disciplines en bevindingen te kunnen verwoorden of te kunnen presenteren.

niet aan de orde.

Devaluatie funest

Op het USG prijzen we ons gelukkig dat we veel (ook jonge!) academici in onze gelederen hebben, die aan hun leerlingen graag op het hoogste niveau hun kennis en vaardigheden over hun vak, maar ook vakoverstijgend, willen overdragen. Het uitdagende onderwijsklimaat in de school daagt docenten uit (en dan heb ik het echt niet alleen over de academici!) het beste uit zichzelf te halen om de leerlingen te overtuigen van het aantrekkelijke en boeiende van studeren, denken en werken op academisch niveau. We zullen dan ook ons uiterste best

Voor onderwijsmensen was de conclusie in de SCP-publicatie voorspelbaar. Door het nieuwe functiewaarderingssysteem wordt steeds minder waarde gehecht aan de opleiding van een docent ten voordele van - overigens niet onbelangrijke - competenties. Juist op voorbereidend wetenschappelijk en later op academisch niveau, waar vakkennis wel degelijk van groot belang is, is deze devaluatie van vakkennis funest. De salarissen in het onderwijs zijn zeker voor startende academici, maar

Kennis overdragen

‘Structureel meer investeren in onderwijs is nog steeds niet aan de orde’ te geven aan talent. Dat ieder mens op zijn of haar eigen wijze over talent beschikt moge duidelijk zijn. Het gaat erom dat elke leerling op zijn of haar eigen niveau het meegekregen talent kan ontwikkelen. Pas dan haal je voor elke leerling het onderste uit de kan. Leerlingen die voorbereid worden om wetenschappelijk onderwijs te gaan volgen, moeten dan ook zoveel mogelijk gevormd worden door docenten die zelf academisch geschoold zijn. De leerlingen moeten een goed beeld krijgen van wat het inhoudt om op hoog niveau onderzoekend bezig te zijn, verbanden te kunnen leggen tussen ver-

ook op de lange termijn, al jaren niet meer marktconform. Zolang een academicus in het bedrijfsleven beduidend meer betaald krijgt dan in het onderwijs zal deze daling van academici in het onderwijs doorgaan. Het blijft schrijnend, om dat woord maar eens te gebruiken, dat de beleidsmakers in Den Haag met de mond kwaliteit, ruimte voor talent en bouwen aan een kenniseconomie belijden, maar daar in de praktijk bitter weinig voor over hebben. Helaas blijft het vaak steken bij projectgelden en dure reclamecampagnes. Echt structureel meer investeren in onderwijs is nog steeds

doen steeds weer nieuwe academici te interesseren voor het USG. Gelukkig zitten we dicht bij het vuur, zijn de contacten met de universitaire lerarenopleiding uitstekend en hebben we veel baat bij mond-tot-mond reclame tussen de studenten onderling. Dat neemt niet weg dat er ook landelijk iets zal moeten gebeuren om academici minimaal voor het VWO te behouden. [Hanneke Taat]

20 |Foto’s Terschelling


Kortingspagina| 21


Korting op Oresteia Toneelgroep Amsterdam en NTGent brengen op 13, 14, 15 en 16 december de volledige Oresteia-trilogie van Aischylos. Regisseur is Johan Simons, spelers zijn onder andere Pierre Bokma, Elsie de Brauw, Marieke Heebink, Hans Kesting, Chris Nietvelt en Halina Reijn. In verband met de duur van de voorstelling (ca. 4,5 uur inclusief 2 pauzes) is de aanvangstijd vervroegd. Er is een speciaal Oresteia-buffet: een driegangenmenu waarvan de eerste gang vooraf en de overige gangen in de pauzes worden geserveerd. Lezers van de Vox Hieronymi krijgen op vertoon van deze bon 2,50 euro korting op de normale entreeprijzen (23 of 19 euro). Deze korting geldt niet in combinatie met andere kortingen en niet op reeds gekochte kaarten. Kaarten zijn te koop bij de afdeling Informatie & Verkoop van de Stadsschouwburg, openingstijden: ma t/m za 12.00 -19.00 uur. Telefonisch reserveren is ook mogelijk o.v.v. Aanbieding Stedelijk Gymnasium: (030) 230 20 23 (ma t/m za 12.00 - 17.00 uur).

Korting op de tentoonstelling ‘Een droom van een boek’ In 1499 verscheen in Venetië het boek De Droomreis van Poliphilus. Het is een van de meest fascinerende werken uit de periode van de vroege boekdrukkunst. Het is beroemd vanwege zijn prachtige typografische vormgeving, en vooral vanwege de 173 houtsneden die tot het beste behoren van wat de Italiaanse renaissance in dat opzicht te bieden heeft. De houtsneden hebben voornamelijk oudheidkundige, architectonische en erotische onderwerpen. Lezers van de Vox Hieronymi krijgen op vertoon van deze bon 2 euro korting op de toegangsprijs. ‘Een droom van een boek. De betoverende kracht van de Hypnerotomachia Poliphili, Venetië 1499’, tot 7 januari 2007. Museum Meermanno, Prinsessegracht 30, Den Haag Di t/m vr 11.00 tot 17.00 uur, za en zo 12.00 tot 17.00 uur. www.meermanno.nl.

Korting voor lezers van de Vox Hieronymi

22 |Ouderraad


De Club van 100

Vorig jaar richtte de Ouderraad de ‘Club van 100’ op: honderd ouders die school met honderd euro sponsoren. Enkele tientallen ouders meldden zich al aan.

met het feit dat de school zelf moet woekeren met de eigen inkomsten om kwalitatief goed onderwijs te leveren in adequate huisvesting, heeft ertoe geleid dat we structureel willen beschikken over een groep van 100 ouders of vrienden van het USG die bereid zijn om 100 euro per jaar extra over te maken aan het Gregoriusfonds: de Club van 100. Dit geld wordt ook ingezet voor de culturele vorming van de leerlingen en materiële ondersteuning.

Enkele tientallen

De Ouderraad (OR) beheert het Gregoriusfonds, het fonds waarin de ouderbijdragen worden gestort. Uit dit fonds worden culturele excursies (mede) gefinancierd en activiteiten van leerlingen in het kader van leerlingenverenigingen gesubsidieerd. Zo kunnen de leerlingen van Amor (muziek), Lampomene (toneel), Hybris (debating), Isthmia (sport) of de feestcommissie een begroting indienen en financiële steun krijgen. Ook draagt de OR bij aan de sportdagen, het jaarboek en de uitgave van de Vox. Daarnaast verleent de OR waar wenselijk materiële steun aan school. Op deze wijze dragen alle ouders via de OR concreet bij aan de levendigheid van het schoolklimaat, de centrale doelstelling van de OR.

Nuttige en aangename zaken In de praktijk zijn er vele nuttige en aangename zaken waar de OR aan zou willen bijdragen, maar waarvoor we niet over voldoende middelen beschikken. Het USG is immers een openbare school met een bescheiden ouderbijdrage. Het is ons streven om deze bijdrage relatief beperkt te houden: niet hoger dan gemiddeld ten opzichte van vergelijkbare scholen. Tegelijkertijd realiseren we ons dat er veel ouders zijn die best in staat en bereid zouden zijn om een meer dan gemiddelde eigen bijdrage te betalen. Dit feit, gecombineerd

Enkele tientallen ouders hebben gehoor gegeven aan onze eerste oproep. In totaal is een bedrag van 4680 euro gestort. Inmiddels zijn er drie picknicktafels aangeschaft voor de schooltuin. Daarvan wordt veelvuldig gebruik gemaakt. Ook is er een nieuwe pianokruk aangeschaft, evenals een groot LCD-scherm. Daarnaast zijn er vitrinekasten gekocht om de kunstwerken van de leerlingen te kunnen tentoonstellen. Wat nog van het budget resteert, wordt dit schooljaar benut om het Rembrandtproject financieel te ondersteunen. Langs deze weg willen wij nogmaals degenen die een bijdrage hebben gestort hartelijk hiervoor bedanken. Ons doel om honderd ouders te vinden die de school met 100 euro per jaar willen sponsoren is nog niet gerealiseerd. Dit jaar doen we dus nog een keer een beroep op de ouders. U kunt voor dit schooljaar uw bijdrage storten op giro 257860 t.n.v. Stichting Gregoriusfonds te Houten, o.v.v. ‘Club van 100’. Uw bijdrage is meer dan welkom! Frieda Schellekens en Bart Bistervels Voorzitter en penningmeester Ouderraad

Kwoots| 23


Tielens: “Ik vind jou zooo… Ik mag het woord niet gebruiken maar dat vind ik je wel!”

Crump: “Als Odysseus mijn man was, had ik hem van kant gemaakt!”

Crump: “En hoe spoort Athena haar aan?” Ll: “Met een zweepje.”

Meeuwsen: “Stil zijn betekent hou je kop.”

Ll: “Meneer, ik heb nog een vraag.” Welleweerd: “He, wat jammer.”

Janssen: “Zit niet jezelf te zijn!”

Sternau: “Jij bent zo sloom dat het écht slaapverwekkend is.”

Janssen: “Meisjes zitten nu met een tweedelig badpak in de klas.”

Welleweerd: “Jij hebt wel talent voor hele beroerde tekeningen.”

Tielens: “En dan zijn er nog van die slabakken die het werk niet afhebben!”

Sternau: “Ik ga staken tegen jullie.”

Ll1: “Moehahahahaha.” Ll2: “Wat doe je?” Ll1: “Oh, da’s mijn lach voor als Kamerbeek een grapje maakt.”

Van Coeverden: “’Hoe is het met je sexleven?' dat vraag je niet, maar wil je wel weten.”

24 |Méllona

Column van Méllona Bruggemans. Zij volgt haar broer op die vorig jaar zijn carrière op dit Gymnasium startte. Helaas is hij in goed overleg overgestapt naar het VWO. Zijn zus doet vanaf dit jaar verslag van opmerkelijke zaken, belangrijke dingen en haar belevenissen op onze school. Een nieuw schooljaar met een heleboel nieuwe gezichten. Ik kom vers van de basisschool en alles en iedereen is nieuw. Vorig jaar maakte u al kennis met mijn broer. Hij is blijven zitten en daardoor van school gegaan. Hij zag het niet zitten om het jaar te moeten overdoen, dus heeft mijn broer mij gevraagd om het VOX-stokje over te nemen. Natuurlijk vind ik dat te gek en doe ik het graag. Mijn naam is Méllona, dat betekent vriendin in de Elfentaal, niet te verwarren met Mellona -de godin van de bijen waarnaar de honing is vernoemd (voor vrienden is het gewoon Mel). Mijn ouders zijn gek op boeken over fantastische creaturen. In hun tijd was ‘In de ban van de Ring’ al een begrip. Uit één van de verhalen van Tolkien komt mijn naam. Mooi hè? De tijd is verdergegaan en er zijn inmiddels films gemaakt van ‘De Ring’, de boeken worden opnieuw uitgegeven en er zijn spelletjes van gemaakt. En van dat laatste ben ik helemaal gek. Spelletjes… Je kan mij midden in de nacht wakker maken voor een spelletje. Het leukste vind ik de strategische bordspellen, daar moet je goed bij nadenken en vooruit denken. Gelukkig vinden ze op de Vox-redactie spelletjes ook leuk want ik kreeg de kans om ook een paar andere spellen te spelen en hiervan verslag te doen. Ergens in deze Vox staat een verslag van paar gespeelde spellen. Terschelling was trouwens gaaf! Helemaal te gek om een paar dagen zonder ouders van huis te zijn met allemaal leeftijdgenoten. Ik had me er veel van voorgesteld, want mijn broer had mij al het een en ander verteld. Maar als je het dan zelf meemaakt is het helemaal kicken. In de bus was het lekker keten met z’n allen. Kletsen met iedereen. Spelletjes doen, elkaars muziek luisteren en snoep ruilen. De bootreis was te gek; ik heb zeehonden gezien (en geroken). Ik had een wegwerpcamera meegenomen. Die


was tijdens de heenreis al vol, dus had ik geen foto’s meer over voor op Terschelling. Gelukkig zijn er veel digitale foto’s gemaakt. Die staan op de site van het USG. Ik sta er zelfs een paar keer op. Die heb ik af laten drukken bij de fotograaf. Heb ik toch nog eigen foto’s. Je kan goed zien dat we erg mooi weer hadden. (Of zouden ze geen foto’s gemaakt hebben tijdens de regen?) De kinderen bij mij in de klas zijn wel aardig. Van mijn broer hoorde ik dat hij best wel eens iets meemaakte in zijn klas. Nou, volgens mij was dat zwaar overdreven, want er gebeurt bij ons eigenlijk niets. Ja, soms raakt er wel eens iemand iets kwijt: zijn rekenmachine of mobiele telefoon. Moeten ze die maar in hun kluisje leggen, hoor. Beetje dom om dat niet te doen. Op Terschelling werd er gestolen. Dat vond ik niet leuk. Ik had van mijn ouders geld gekregen, vond iemand het nodig om dat van mij te jatten. Dat zijn dan je klasgenoten… Zo kan je niemand vertrouwen en moet je al je spullen altijd opbergen. Beetje vervelend is dat wel. Ik hoop dat ze een keer een pasjessysteem verzinnen met een chipknip of zoiets erop. Hoeven we geen cashgeld meer mee te nemen. Goeie tip trouwens. Misschien doe ik die nog een keer in de ideeënbus. Zo mijn eerste pagina is vol. Ik hoop u allemaal in de volgende Vox weer te treffen. Tot dan. Méllona


Schoolagenda| 25

USG Schoolagenda 2006-2007

Donderdag 23 november Informatieavond ouders groep 8 Donderdag 30 november Ouderavond mentoren en ouders klas 1 t/m 4, 20.00 uur Maandag 4 december Dies Vrijdag 8 december AMOR-avond Zaterdag 23 december - zondag 7 januari Kerstvakantie Donderdag 25 januari Ouderavond / tafeltjesavond klas 1 tm/ 4, 19.0022.00 uur Woensdag 31 januari t/m vrijdag 2 februari Regionale conferentie model European Parliamant Zaterdag 10 februari Open huis, 10.00-13.00 uur Vrijdag 16 februari t/m zondag 25 februari Krokusvakantie Vrijdag 16 maart AMOR-avond Dinsdag 20 maart Uitreiking 3e rapport Maandag 26 maart - dinsdag 27 maart Schoolstrijd Dinsdag 27 maart Ouderavond / tafeltjesavond klas 3 t/m 6, 19.0022.00 uur Woensdag 28 maart Ouderavond / tafeltjesavond klas 1 en 2, 19.00-22.00 uur Vrijdag 30 maart Presentatie profielwerkstukken klas 6 Donderdag 5 april Studiedag - geen les Vrijdag 6 april - maandag 9 april Paasvakantie Vrijdag 20 april LSD (Laatste School Dag klas 6)

Woensdag 25 april Informatieavond Trierreis ouders en leerlingen klas 3, 20.00 uur Zaterdag 28 april - zondag 6 mei Tulpvakantie Zondag 6 mei - zondag 13 mei Romereis klas 5 Woensdag 16 mei - vrijdag 1 juni Centraal eindexamen Donderdag 17 mei - vrijdag 18 mei Hemelvaartvakantie Vrijdag 25 mei Uitreiking rapport 4 Maandag 28 mei Tweede Pinksterdag Dinsdag 5 juni - donderdag 7 juni Usgexpoos Donderdag 7 juni Presentatie Compacten en verrijken Vrijdag 8 juni AMOR-avond Donderdag 14 juni Uitslag eerste tijdvak eindexamen Maandag 25 juni - vrijdag 29 juni Trierreis klas 3 Donderdag 28 juni Uitslag tweede tijdvak eindexamen Woensdag 4 juli Personeelsdag; school gesloten Donderdag 5 juli Sportdag Donderdag 12 juli Diploma-uitreiking Vrijdag 13 juli Uitreiking eindrapport Zaterdag 14 juli - maandag 3 september Zomervakantie

De redactie wenst u prettige feestdagen en een gelukkig nieuwjaar!

VOX HIERONYMI. Terschelling Brood en spelen. Van de rector. Goden ABC. >pagina 12,13. >pagina 8,9. >pagina 20. >pagina 5

Recommend Documents