Voorbereidende raadsbijeenkomst Secretariaat:
tel. 589197
Datum:
18 mei 2011
Aanvang:
19.30 uur
Locatie:
Atrium, Antwerpseweg 5 Gouda
1.
verslag
Opening De heer De Laat opent de voorbereidende raadsbijeenkomst en heet allen welkom.
2.
Debat actualisatie Waterplan Het huidige waterplan Gouda is vastgesteld begin 2003. Daarna zijn in Gouda veel maatregelen uitgevoerd en geëvalueerd in 2008. Tevens is op nationaal, provinciaal en gemeentelijk gebied sprake van beleidsontwikkelingen en veranderde wetgeving. Beide zaken zijn reden geweest voor een actualisatie van het waterplan uit 2003. Op 23 maart heeft de Raad al verkennend kunnen spreken over het concept. Het woord is nu aan de Raad voor een debat over de politieke keuzes in het waterplan. Vooraf geeft de voorzitter de heer Van der Weijden van de KNNV gelegenheid om gebruik te maken van het inspreekrecht. De heer Van der Weijden vertegenwoordigt de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging, bestaande uit ruim honderd leden die zich bezighouden met natuurstudie, -educatie en natuurbescherming. De KNNV viert binnenkort het 110-jarig bestaan. Water is voor de natuur- en landschapsbeleving en de stadsnatuur even belangrijk als het groen. Natuurervaring hoort bij de mensvorming. Veel natuurervaring wordt door kinderen opgedaan aan de waterkant, maar dan moet het water wel helder zijn. De KNNV wijst erop dat het een misverstand is dat watergangen moeten worden doorgespoeld. Stilstaand water heeft een grote zelfreinigingkracht. Overigens is het Waterplan op dit punt niet consistent, want op de ene plaats wordt doorspoelen gepropageerd, op de andere plaats ontraden. Doorspoelen van Waddinxveens en Reeuwijks gebied is geen Gouds belang, maar vooral Rijnlands belang en daarvoor bestaan alternatieven. Als men toch water door Gouda wil doorvoeren, bepleit de KNNV voorzuivering. Maar Rijnland is daar nog lang niet aan toe. Het streven om het complete beheer van het water over te dragen aan Rijnland, heeft dus nog wel wat voeten in de aarde vanwege dat waterbeheer, maar ook omdat Rijnland slordig is met de peilhandhaving. Water draagt de bodem van Gouda, dus mag er geen laag peil zijn. De enorme bodemdaling in Gouda is te wijten aan de grote drooglegging. Die zou minder moeten, dat is ook kostenbesparend. Paalrot is veel erger dan wat grondwater in de kruipruimte. Bouwkundig is het ook geen nadeel, als een kruipruimte maar goed wordt geventileerd. De KNNV staat open voor vragen van de Raad. De voorzitter verzoekt de fracties hun partijvisie te ventileren en aan te geven over welke punten zij in debat willen, c.q. een mutatie zouden willen doorvoeren in het waterplan. Mevrouw Niezen dankt de heer Van der Weijden. Zij is blij dat de samenwerking van het waterschap met de gemeente goed is en is benieuwd naar de reactie van de Provincie op dit plan. Bezorgd is GroenLinks over wat er allemaal uit de onderzoeken gaat komen en wat de toekomst gaat brengen, door de klimaatverandering en de zakkende bodem. Wat heeft Gouda ervoor over om op deze plek te staan? Het is goed dat de problemen onder ogen worden gezien en worden onderzocht. Haar fractie heeft behoefte aan een goed vervolg op dit waterplan.
Verslag voorbereidende raad 19 mei 2011 Debat actualisatie Waterplan.doc
Mevrouw Arenoe is blij dat het waterschap zo gebroederlijk met de gemeente optrekt richting Provincie. Het waterschap stelt zich heel maatschappelijk op en dat is een goede zaak. Gouda zou de hoge kosten voor een verdere drooglegging nooit kunnen betalen. Het peilbeheer is de core business van het waterschap, met een eigen bestuur dat de afweging maakt of het te nat of te droog is. De KNNV zou bij dat bestuur terecht moeten. De indruk van de PvdA is dat dit bestuur het heel goed doet en is er voorstander van dat het beheer van het stedelijk water overgaat naar het waterschap. Het kan hopelijk ook tot kostenbesparing leiden. De fractie is blij met de heroriëntatie op de afkoppeling van hemelwater en is benieuwd of het zal leiden tot aanpassingen in het gemeentelijk rioleringsplan. Is de 350.000 euro die wij nog hadden liggen, ook tegen het licht gehouden in het kader van de bezuinigingsoperatie? Het is mooi dat er een campagne komt tegen zwerfvuil in het water en dat er een koppeling wordt gemaakt met educatie. Is er ook een koppeling te maken tussen water en stadsmarketing, b.v. met bootjes in de grachten die het vuil in het water opruimen en dan ’s avonds een feestelijke, verlichte tocht maken door de grachten? Het is maar een gedachte! De heer Castelijns vindt dat in dit plan een zorgvuldige afweging is gemaakt. Zijn fractie stemt ermee in. Twee aandachtspunten: kan de wethouder met het nieuwe college van GS overleggen om de provinciale waterverordening aan te passen, zodat het uitvoerbaar en betaalbaar wordt voor de gemeenten? Het stedelijk waterbeheer wordt overgeheveld van Cyclus naar Rijnland. Het lijkt D66 een goede zaak om afspraken te maken met Rijnland over natuurvriendelijk waterbeheer. Voorkomen moet worden dat slecht onderhoud wordt verdoezeld onder het mom van natuurvriendelijk oeverbeheer. De heer Dijkxhoorn ondersteunt de insteek die wordt gekozen van samenwerking tussen het waterschap en de gemeente en met veel aandacht voor de burger. De VVD vindt ook dat het stedelijk waterbeheer het beste van Cyclus naar Rijnland kan worden gebracht, vanwege deskundigheid en meer inzicht in de situatie bij Rijnland. Tegen het voorstel van de fractie om tot afkoppeling van het hemelwater en rioolwater te komen, waren nogal wat bezwaren. Het gaat om de afvoer rechtstreeks naar de IJssel van het teveel aan hemelwater. Spreker heeft deskundigen van BAM gesproken die er een rapport van hebben gemaakt. Een stad van 10 km2 met 30% niet waterdoorlatende verharding moet 23 miljoen kuub water rechtstreeks afvoeren. Dat is heel veel. Het is voorstelbaar dat dit water wordt opgevangen in bassins, waar het blijft tot het te droog wordt in de polder, waarna men het water via een buizenstelsel laat doorlopen naar de woningen. Spreker verzoekt de wethouder, daar nog eens naar te kijken. De heer Thieme is heel blij met de samenwerking tussen de gemeente en het waterschap en gaat akkoord. Een kanttekening bij het eerste punt in het raadsbesluit: ‘voldoende’ moet daar z.i. zijn: ‘onvoldoende’. De heer Verdouw vindt het ook niet meer dan logisch dat Rijnland die meer expertise en een globale view heeft, een groot deel van de verantwoordelijkheid voor het waterbeheer op zich neemt. Wat zijn fractie betreft kan het nog wel verder gaan, b.v. ook bij het baggerplan en het grondwaterplan. Er moet breder en integraler moet worden gedacht. Spreker is het eens met wat de PvdA zegt over maatschappelijk nut van de scheiding van hemelwater. Het is een kostbare operatie die financieel niet verantwoord is. Hij leest in het waterplan overigens niets over de bereikbaarheid over water d.m.v. waterbussen, zoals in Amsterdam. Dat dringt de files terug. De heer Schotanus stelt vast dat in het waterplan 2003 ook al werd gesproken over actualisatie en ‘smart’ doelstellingen. De acties die worden genoteerd, zou zijn fractie veel beter in beeld willen hebben, zodat de Raad weet wanneer deze starten en eindigen en hoeveel geld ermee gemoeid is. Ook andere belangenbehartigers willen graag zien wat er precies gebeurt. De fractie wil ook een campagneplan om de grachten en singels te reinigen, waarin bijvoorbeeld staat dat men geen eenden moet voeren. Wat is de subsidie op groene daken? Hoe staat het met het gebruik van regentonnen en de communicatie naar de burgers over wat zij kunnen doen met het regenwater? De fractie stelt voor om daar een campagne op te zetten. Wat betreft het waterpeil vraagt spreker zich af
2
pagina
of de KNNV gelijk heeft: een te laag polderpeil gaat ons heel veel geld kosten. Gouda is gebaat bij een hoog polderpeil. De ChristenUnie wil dat de gemeente daar nog eens goed naar kijkt met het hoogheemraadschap en dringt erop aan, het beheer alleen uit handen te geven aan experts in wie zij volledig vertrouwen heeft. Op dit moment heeft de fractie dat nog niet. Zij wil niet overal in Gouda hetzelfde water; juist de diversiteit is aantrekkelijk. Wel wil ze een goede samenwerking en elkaar scherp houden. Mevrouw Arenoe: de ChristenUnie wil het peilbeheer toch niet in handen geven van de gemeente? De heer Schotanus ziet de gemeente als toezichthouder en rekent wel op de betrouwbaarheid van Rijnland, maar door de zienswijze van de KNNV roept hij de wethouder toch op het beheer niet te snel uit handen te geven. Wat betreft de financiële gevolgen sluit hij niet uit dat de wethouder weer naar Den Haag moet, en dan niet naar de Provincie maar naar het Rijk. De heer Van Rossum ziet dit waterplan als raamwerk voor heel veel plannen die met elkaar samenvallen. De uitwerking daarvan komt nog naar de Raad. Waarom worden het waterbedrijf en het drinkwater niet genoemd? Die expertise kan er toch ook bij worden betrokken? Op 5 april jl. is een onderzoek van Royal Haskoning naar buiten gekomen, dat veel elementen bevat die dit plan raken. De conclusies over m.n. de verzilting en de consequenties daarvan voor Gouda ziet zijn fractie graag terug in dit waterplan. Verder wil de fractie het belang van duurzame energie meenemen, met aandacht voor o.m. koude-warmte-opslag, groene daken en riolen. Hoeveel kan er in de waterketenaanpak worden bespaard door doelmatig beheer en efficiency? De fractie pleit ervoor dat de overheid en platform creëert, waar expertise bij elkaar komt en van waaruit bewoners op de hoogte worden gesteld van mogelijkheden, zoals het gebruik van een regenton en een grindput. De heer De Lange sluit zich bij de vorige sprekers aan en dankt voor de beantwoording van zijn schriftelijke vragen. Over verharding van het eigen terrein is nog onduidelijkheid. De burgers worden geïnformeerd, maar de vraag is: hoe kunnen de burgers participeren, wat kunnen ze doen? De heer Weeber richt zich op het voorliggende besluit. Bij punt 2 staat dat wordt geaccepteerd dat groen, sportvelden en wegen in de toekomst soms enige tijd onder water staan. Met die formulering kan zijn fractie niet akkoord gaan. Zij wil dat in tijd en ernst gelimiteerd zien. Ook bij de andere punten moet een streefdatum worden gezet. De heer Verwoerd dankt de inspreker voor diens studie van het waterplan. Het is hem opgevallen dat slechts bij 3 van de 50 actiepunten in het waterplan een jaartal wordt genoemd. Die opzet levert de gemeente een maximum aan flexibiliteit, maar maakt het de Raad onmogelijk om zaken te volgen en te controleren. Zijn fractie wil de acties dus graag meer ‘smart’ geformuleerd zien. Opvallend is dat de te grote drooglegging in de wijken extra wordt vergroot, doordat Rijnland zich niet aan het peilbesluit houdt. Regelmatig staat het peil 3 tot 7 cm te laag. Dat levert op termijn paalrot op en extra bodemdaling. D.w.z. onnodige problemen en kosten voor de bewoners en de gemeente. Zijn fractie wil dat de gemeente betere afspraken maakt met Rijnland over de handhaving van het afgesproken peilbesluit en dat zij die afspraken beter monitort. Het effect van 65 cm ophogen boven het waterpeil maakt dat door die grotere last het veen sneller inklinkt. Bij een waterpeil van 20 cm is de inklinking bijna nul. Is het niet voordeliger om op te hogen tot 35 cm en te accepteren dat er dan wat vaker moet worden opgehoogd? Trots verzoekt de wethouder een regeling te ontwerpen waardoor kan worden afgedwongen dat zowel de overheid als particulieren veel meer met open bestrating gaan werken, waardoor meer water in de grond komt. Gouda heeft weinig financiële armslag. De fractie ziet geen koppeling naar de gemeentebegroting of andere inkomstenbronnen voor het waterplan. Wat betreft de overdracht aan het hoogheemraadschap volgt Trots de ChristenUnie: het heeft voor- maar ook nadelen. Wethouder Ruwhof is blij met de plezierige samenwerking met het waterschap. Dit plan is in feite een agenda voor een aantal jaren, op basis waarvan jaarlijks met het waterschap een uitvoeringsplan met prioriteiten en een financiële paragraaf zal worden gemaakt. Dit uitvoeringsplan zal zij jaarlijks
3
pagina
aan de Raad doen toekomen; alleen als bespreekstuk als er financiële middelen worden gevraagd. Dat is ook het communicatiemoment met de burger. De resterende 3,5 ton zijn in het kader van de bezuinigingen wel bekeken, maar blijven beschikbaar om het jaarlijkse uitvoeringsplan te maken, waarbij wordt geprobeerd om werk met werk te maken, b.v. door ook te kijken of de rioleringsplannen daaraan gehangen kunnen worden. Het idee van de zwerfvuilcampagne spreekt haar erg aan; daar gaat ze zeker naar kijken. Het hoogheemraadschap staat er ook achter dat de gemeente gaat afwijken van die provinciale verordening en gaat mee naar de Provincie; en zo nodig samen naar het Rijk. Het idee van BAM om water op te vangen in bassins, gebeurt al op veel plekken in het land. In Gouda is een aantal waterbergingen al verruimd, maar het water staat hier al zo hoog dat er niet zoveel regenwater meer bij kan. Het is een goed idee, maar beperkt toepasbaar. Mevrouw Driehuijs, ambtenaar waterplan, vult aan dat bij het baggeren zoveel mogelijk wordt samengewerkt. Rijnland heeft de verantwoordelijkheid voor de hoofdwatergangen. Daar voert het waterschap ook de taak van het baggeren uit. Voor alle secundaire watergangen is de gemeente zelf verantwoordelijk, of particulieren die aan dat water wonen. De activiteiten worden zoveel mogelijk met Rijnland afgestemd en de kosten met elkaar verrekend. De heer Verdouw vraagt of het een optie is, de verantwoordelijkheid voor het baggeren over te hevelen naar Rijnland. Mevrouw Driehuijs zou dat wel willen, maar daar moet de gemeente dan voor betalen. Het is onze eigen verantwoordelijkheid dat het water op een bepaalde diepte blijft. De wethouder zegt dat de gemeente het baggeren niet helemaal bij het waterschap kan neerleggen. De heer Verwoerd dringt erop aan dat het hoogheemraadschap naar de eigenaren toe helder communiceert wanneer er gebaggerd gaat worden. Dit opdat particulieren hun baggerwerkzaamheden kunnen afstemmen op de werkzaamheden van het hoogheemraadschap. De wethouder vervolgt dat het grondwaterplan in de maak is en apart in de Raad aan de orde zal komen. Wat betreft het maatschappelijk nut van de scheiding van hemelwater: de gedachte was dat de rioolwaterzuivering te veel zou worden belast, maar inmiddels is het denken daarover veranderd. Het is efficiënter om het niet te scheiden en een veel grotere zuiveringsinstallatie te bouwen. De vraag is wat energetisch het beste is. Mogelijk wordt de aanpak bijgesteld; de wethouder houdt de Raad op de hoogte. De bereikbaarheid over water zit in het Mobiliteitsplan. Het bedrijfsleven moet dat zelf oppakken; zij zal het waar mogelijk bevorderen. Helaas heeft Gouda geen subsidiebudget voor groene daken. Voor regentonnen zijn er wel mogelijkheden, maar een campagne wil de wethouder pas doen als de riolering in een wijk is vervangen. Wie wil, kan dan een regenton krijgen. De heer Van Rossum oppert, een vijverbak in de tuin te doen, daar kan nog meer water in. De gemeente moet meer informatie over de mogelijkheden geven aan de wijken. De wethouder neemt die opmerking graag mee. Het idee van natuurspeelplekken en waterontdekplekken wil zij ook met de wijkteams bespreken, om te kijken of er mogelijkheden voor zijn in bepaalde buurten. Het is haar bedoeling om de communicatie over wat de gemeente gaat doen – heel praktische en concrete dingen -, te koppelen aan het jaarlijkse uitvoeringsprogramma. Gaat het om grote plannen in de wijk, gekoppeld aan het rioleringsplan, dan worden er wijkinformatieavonden belegd. Een van de dingen die zij met Rijnland heeft afgesproken, is dat de gemeente via een meetindicatiesysteem door het waterschap beter op de hoogte zal worden gehouden van de waterpeilen. Mevrouw Driehuijs legt uit waarom het drinkwaterbedrijf er deze keer niet bij is betrokken. Bij het eerste waterplan is dat nog wel gebeurd, maar de samenwerking kwam toen niet goed van de grond.
4
pagina
Het waterbedrijf kon niet zoveel met de onderwerpen waar wij hier mee bezig zijn. Op enkele andere plekken in het land is inmiddels wel samenwerking aan het ontstaan. Als er initiatieven ontstaan, gaat de gemeente wel mee. De wethouder vindt energiebesparing een goed punt. Zij is het wel met het CDA eens dat energiebesparing nu nog een beperkte rol speelt in dit plan. Een uitwerking hoe Gouda verder kan komen als CO2-neutrale stad, is in de afrondende fase. Zij is contacten aan het leggen met behoorlijk wat bedrijven en zal dat ook doen met Oasen. Wat betreft de ontwikkeling rond de waterketen: landelijk is becijferd dat het 300 miljoen zou kunnen besparen. Er zijn bijeenkomsten geweest tussen het hoogheemraadschap en het weilandgebied. Als vertegenwoordiger van de gemeenten houdt zij het gemeentelijk belang in de gaten. Het wordt handen en voeten gegeven in ‘kringen’, binnen het Rijnlandgebied. In juni is er een bijeenkomst. Als daar stappen worden gezet zal de wethouder de Raad informeren. Zij zal bewaken wat de effecten en consequenties van het rapport van Royal Haskoning zijn voor Gouda. De mate van participatie van burgers hangt af van het project in kwestie. Zij zoekt het voorlopig liever in het voorlichten over verharding van het eigen terrein, dan handhavend op te treden. Besluitpunt 1: bij ‘enige tijd’ denkt ze aan een maximum van 2 à 3 dagen. Maar wat, als het dan 4 dagen worden? De heer Weeber wil dat toch graag in het besluit vastgelegd hebben. Hij kan het niet voor zijn rekening nemen wanneer een sportveld bijvoorbeeld een maand blank staat. De heer Verdouw sluit zich daarbij aan. Mevrouw Arenoe wil een ander geluid laten horen. Zij vindt dat nu eenmaal niet alles maakbaar is. Op de knetterharde stortbuien die wij tegenwoordig hebben, is het riool helemaal niet geschikt te maken. Men moet soms accepteren dat er overlast is, of men moet al het geld van de gemeente hier in steken. De wethouder zal ‘enige tijd’ veranderen in ‘enkele dagen’. Zij zegt tenslotte dat wat vaker wat minder hoog ophogen zoals Trots voorstelde, niet goedkoper is. De meeste kosten zitten nl. niet in het ophoogmateriaal, maar in het opbreken en opnieuw aanleggen van de wegen. Richting de heer Thieme: ‘voldoende’ zal zij laten wijzigingen in: ‘onvoldoende’. De heer Schotanus dankt voor de beantwoording; hij ziet de toezeggingen van de wethouder graag zwart op wit bij het besluit. De heer Van Rossum sluit zich daarbij aan. De heer Verdouw wil in het besluit ook een jaartal genoemd hebben bij een aantal beslispunten. Het is nu wel heel open geformuleerd. Hij wil graag houvast voor de langere termijn. De wethouder wil dat samen met Rijnland bekijken. Zij zal elk jaar een zo concreet mogelijk uitvoeringsplan maken, maar durft zich nu niet vast te leggen op jaartallen. Deze zomer komt het eerste uitvoeringsplan. Verder dan deze toezegging kan zij niet gaan. Dit plan wordt ook vastgesteld door de verenigde vergadering van het hoogheemraadschap. Zij zal nagaan of bij het eerste uitvoeringsplan een doorkijk kan worden gegeven naar de langere termijn, want zij kan zich de wens van de Raad wel voorstellen. De heer Verdouw kan leven met deze toezegging van de wethouder. De heer Dijkxhoorn vraagt of het mogelijk is de burger te motiveren om waterdoorlatend materiaal te gebruiken als hij zijn achterplaats wil verharden. De wethouder antwoordt dat er een experiment is in Korte Akkeren met waterdoorlatend materiaal.
5
pagina
Zij geeft de voorkeur aan voorlichten boven voorschrijven, want het is niet te handhaven. De tendens is overigens dat men weer vaker een tuin aanlegt, in plaats van een geheel verharde achterplaats. De voorzitter concludeert dat er breed draagvlak is voor het waterplan.
3.
Sluiting Hij dankt allen voor de gegeven inbreng en sluit de vergadering.
Vertegenwoordigers van de fracties:
dhr. J.M. de Laat, voorzitter mw C.M. Arenoe, PvdA dhr drs M.G.C.M. Castelijns, D66 dhr drs J. Dijkxhoorn, VVD dhr E.P.M. de Lange, G50+ mw H. Niezen, GroenLinks dhr H. van Rossum, CDA dhr G. Schotanus, ChristenUnie dhr C.P.D. Thieme, burgerraadslid GBG dhr C. Verdouw, burgerraadslid SGP dhr W. Verwoerd, Trots dhr drs J. Weeber, Gouda Positief
Raadsadviseur:
mw mr drs E.J. Karman-Moerman
Van het college:
mw W. Ruwhof
Verslag:
mw S.J.C. Buizer-Schakel, Verslagbureau HBS
Verslagbureau HBS, 25 mei 2011 Hilde Buizer
6
pagina
