Memo Aan: Cc: Van: Datum: Kenmerk: Onderwerp:
Gemeenteraad Oude IJsselstreek Wethouder H. Hengeveld 9 februari 2016 Strategisch meerjarenplan AGEM 2016
Aanleiding voor de memo Op 21 juni 2012 ( 12rvs0024 / 12int 00443) heeft u ingestemd met de oprichting van de coöperatieve Achterhoekse Groene Energie Maatschappij (hierna AGEM). AGEM heeft als doel regionale opwekking van duurzame energie en energiebesparing te stimuleren. Dit alles om bij te dragen aan de regionale ambitie “Achterhoek energieneutraal in 2030”. In de Bestuursvergadering van de Coöperatieve AGEM van 25 november 2015 is het strategisch meerjarenplan AGEM 2016 vastgesteld. Het strategisch meerjarenplan geeft inzicht in de activiteiten in 2016 met een doorkijk naar 2017 en verder. Kern Het gaat relatief goed met AGEM. In 2012 hebben de Achterhoekse gemeenten de AGEM opgericht en een startkapitaal vrijgemaakt verspreid over 5 jaar. Dit jaar 2016 is het laatste jaar dat de AGEM dit startkapitaal krijgt. De AGEM is financieel nu nog niet zelfstandig. De financiële resultaten zijn echter wel beter dan begroot. Het is de bedoeling dat in 2017 AGEM kostendekkend kan draaien. Om dit te bereiken hebben ze hun meerjarenstrategie aangepast. AGEM heeft een groot aantal projecten in de portefeuille, waarvan er komend jaar een aantal uitgevoerd gaan worden. De projectontwikkeling ligt daarmee financieel op koers. Ook de naamsbekendheid van AGEM groeit, wat vooral te danken is aan de lokale projecten waar ze bij betrokken zijn. De doelstelling van AGEM is de lokale energietransitie faciliteren en daarmee het stimuleren van de lokale werkgelegenheid. Op dit moment heeft AGEM ruim 470 klanten die jaarlijks bijna 4 miljoen Kwh 3 aan Achterhoekse stroom en ruim 1 miljoen m gas afnemen. Daarnaast is AGEM betrokken bij de ontwikkeling van tientallen projecten voor duurzame energieopwekking (hoofdzakelijk zonne-energie) in de Achterhoek. In december 2015 is de zonnestroomcentrale in Borculo geopend, binnenkort volgen Wichmond-Vierakker en Zieuwent. Met al hun werkzaamheden zorgt AGEM inmiddels ook voor extra werkgelegenheid in de Achterhoek. De doelstelling van AGEM wordt in 2016 en verder ongewijzigd voortgezet. De prioriteit voor de komende jaren komt nog meer te liggen bij projectontwikkeling van zonne-stroomprojecten en andere projecten met opwekking van duurzame energie, het kostendekkend maken van de uitvoeringsorganisatie en het in stand houden van de levering met beperkte groeiambities en wervingsinspanningen. Voor aanvullende informatie verwijs ik u naar het bijgevoegde strategisch meerjarenplan. Verdere toelichting Het strategische meerjarenplan is vastgesteld in de algemene ledenvergadering van de coöperatie AGEM. Dit plan stuur ik u ter kennisname.
AGEM: stand van zaken eind 2015, jaarplan 2016 en strategie Stand van zaken
Samenvatting jaarplan en strategisch meerjarenplan AGEM
Toelichting activiteiten AGEM Energielevering
Projecten
Diensten
Financiën AGEM
Vooruitzichten
Strategisch meerjarenplan t.b.v. gemeenteraden – januari 2016
Inhoudsopgave Samenvatting & besluiten Externe ontwikkelingen Interne Analyse 2014-2015 Strategie 2016-2018 Uitwerking meerjarenplan Meerjarenraming Begroting 2016 Bijlagen
sheets 3-5 sheet 6 sheets 8-15 sheet 16 sheet 17-20 sheet 21 sheet 22 sheet 23
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
2
Samenvatting meerjarenplan Vanuit het akkoord van Groenlo is het plan voor de AGEM voortgekomen. De AGEM is opgericht door de acht Achterhoekse gemeenten met het doel om te ondersteunen om in 2030 energieneutraal te zijn. DE AGEM is nu twee jaar onderweg, dus er zijn nog 15 jaar te gaan. Er is een energieleveringsbedrijf opgezet met bijna 500 klanten van groot tot klein (stroom voor ruim 1000 huishoudens). Er worden energiedisplays aangeboden en er is een platform voor zonnepanelen met 13 installateurs. Daarnaast wordt er gewerkt aan tientallen projecten voor duurzame energieopwekking. Drie projecten worden eind 2015/begin 2016 gebouwd. De doorlooptijd voor projectontwikkeling is lang. Er is een uitgebreid netwerk opgezet en samenwerking met bedrijfsleven, burgerenergiecoöperaties en maatschappelijke organisaties tot stand gebracht.
De hoofdlijnen van de strategie worden daarom ongewijzigd voortgezet: • Onze doelstelling is de lokale energietransitie, o.a. door de opwekking van duurzame energie, te faciliteren en daarmee de lokale werkgelegenheid te stimuleren. Tot nog toe is klantengroei als voornaamste middel ingezet voor het businessmodel waarmee AGEM in stand gehouden kan worden. Energielevering werkt goed maar de klantengroei gaat veel langzamer dan in eerdere plannen is verondersteld. Daarom zijn er alternatieven nodig voor het businessmodel: • blijvende financiering voor de informatie- en netwerkfunctie van AGEM *)(zie volgende sheet) en/of: • diensten die AGEM direct en via het verduurSaam Energieloket verricht tegen marktconforme tarieven aan gemeenten en derden
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
3
Samenvatting meerjarenplan Op termijn wordt lokaal opgewekte duurzame energie steeds belangrijker en krijgt meer steun, door (inter)nationale aandacht en regionale uitvoeringsplannen. Voor 2016 ligt voor AGEM de prioriteit bij: • Projectontwikkeling zonnestroomprojecten, postcoderoos- en SDE+-projecten incl. financieringsopties (banken zijn bijv. zeer geïnteresseerd in de financiering van zonnestroomprojecten Zon op Erf) • Het sneller kostendekkend maken van de uitvoeringsorganisatie van AGEM zodat deze in stand kan blijven om de energietransitie aan te jagen door: – Extra inkomsten uit diensten – Het in stand houden van de levering met beperkte groeiambities en beperkte wervingsinspanningen *) Er is nog niet zeker waar de financiering vandaan kan komen. Er zijn verschillende mogelijkheden daarvoor o.a. in het kader van het Gelders Energieakkoord, het energieloket en een ingediende Europese subsidieaanvraag. In dit plan zijn nog geen inkomsten voor deze functie opgenomen omdat deze nog niet zeker zijn gesteld.
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
4
Besluiten Voor de lange termijn: • Financiering voor de informatie- en netwerkfunctie AGEM zeker stellen. • Diensten voor de gemeenten door AGEM, zoals bijv. energiecampagnes organiseren (sport, klimaatstraatfeest e.d. ), aanvragen voor subsidies en leningen verwerken, uitvoeringsplannen begeleiden. • Voortvarend voortzetten van de ontwikkeling van de zogenaamde postcoderoosprojecten en Zon op Erf i.s.m. Achterhoek 2020, gemeenten en lokale coöperaties • Zelfstandige ontwikkeling van enkele SDE+-zonnestroomprojecten door AGEM met of zonder partners uit de markt Voor 2016 en verder: • Tijdelijk verminderen van de netwerk- en adviesrol voor biomassaprojecten. • Voor het winterseizoen 2016 het seizoenseffect van de energielevering opvangen door vooruitbetaling van de gemeentelijke bijdragen voor 2016 • Verminderen van inspanningen en kosten voor klantenwerving (reeds in gang gezet). strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
5
Externe ontwikkelingen •
Activiteiten directe concurrenten zijn toegenomen (van de Bron, Qurrent, Huismerk Energie; Nuon, Eneco e.d.) • Concurrenten stunten met gasprijs • Landelijk stimuleringsbeleid wordt geïntensiveerd. (n.a.v. borging energieakkoord/Urgenda-uitspraak) • Gelders energie-akkoord wordt voorbereid. • Uitvoeringsplannen Achterhoekse gemeenten gaan leiden tot meer activiteiten om besparing en duurzame energie te stimuleren. • Marktwaarde voor lokaal opgewekte duurzame energie lijkt geleidelijk aan toe te nemen Op termijn wordt lokaal opgewekte duurzame energie steeds belangrijker en krijgt meer steun!
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
6
Levering – realiteit ‘14-’15
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
7
Interne analyse 2014-2015 Informatie- en netwerkfunctie (zie bijlage): • Veel tijd wordt besteed aan netwerken, informatieverstrekking, presentaties e.d. • Dit is onbetaald en leidt nauwelijks tot klantengroei, deze kostenpost leidt (zonder subsidie of andere financiering) tot structureel verlies Energielevering • loopt achter qua klantengroei: het target voor eind 2015 was 1030; werkelijk is dit eind 2015: 463 • er zijn nog geen vooruitzichten waarom het overstapgedrag van klanten zou verbeteren; • wel zal de naamsbekendheid blijven toenemen • gerichte projecten zoals zonnestroom-opwekking en displays bij de slimme meter leveren aantoonbaar extra klantengroei op Projectontwikkeling zon • gaat financieel ongeveer volgens plan • veel potentiële projecten zijn in portefeuille, de kost gaat wel voor de baat uit en de doorlooptijden zijn lang • projectontwikkeling biomassa levert momenteel geen inkomsten op en dit valt ook niet te verwachten in 2016; de toegevoegde waarde als AGEM zit vooral in netwerking en informatieverstrekking
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
8
Stand van zaken Levering Algemeen • Het bedrijf werkt goed (kwalitatief), -zeer- brede dienstverlening opgezet • Groei klanten is trager dan gepland (autonoom, projecten en ledenacties) • Het is moeilijk om klanten over te laten stappen: – De Achterhoeker kiest nauwelijks makkelijker voor een Achterhoeks product, wel voor een project in de buurt (bijvoorbeeld Wichmond, Zieuwent) en/of via kennissen-netwerk – Argumenten als werkgelegenheid en krimp tegengaan werken niet voor brede groep, alleen in eigen kring; ook energietransitie is geen overtuigende reden voor overstap (werkt alleen als mensen al betrokken zijn of zelfs die stappen niet over; vergelijk van bank overstappen) • Investeringen in klantenwerving voor energielevering leveren (nog) (te) weinig op: wij doen het niet goed en/of de Achterhoeker wil er nog niet aan • Naamsbekendheid groeit gestaag maar is nog niet genoeg • Projecten gaan helpen voor naam en vertrouwen bijv. postcoderoosprojecten Berkelland, Wichmond, Zieuwent, windstroom Netterden, biogas de Marke, levering energiedisplays in Vorden
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
9
Windpark Netterden: aanbieding obligatielening en windstroom “met AGEM”
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
10
AGEM levert GROEN GAS • AGEM levert GROEN GAS van proefboerderij ‘De Marke’ in Hengelo GLD • Prachtig uniek product maar nog beperkte animo
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
11
Stand van Zaken Projectontwikkeling 2015: Zonnestroomprojecten ontwikkeld met crowd-funding: • Berkelland, met Berkelland Energie • Wichmond, met dorpsraad Wichmond Vierakker • Zieuwent • plus enkele soortgelijke projecten En: • Diverse SDE+-zonnestroomprojecten in voorbereiding voor 2016 • Tientallen projecten in de pijplijn, samen met anderen (zon, bio, wind, warmte). • Programma Zon op Erf (ZOEF). (sheet 15) strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
12
Zon op Erf: 750 zonneboerderijen: een decentraal zonnenetwerk van 750 MW als alternatief voor een centrale op fossiele energie strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
13
Stand van Zaken Diensten • Samenwerking tussen AGEM en 13 installateurs van zonnepanelen (sheet 17) om het hoger strategische doel van energieneutraal in 2030 en meer werkgelegenheid in de regio te bereiken, door: – Consumenten te voorzien van eenduidige en onafhankelijke informatie over zonnepanelen – Om een platform te bieden voor Achterhoekse installateurs, waardoor mogelijk meer pv wordt geplaatst in de Achterhoek – Koppeling met zonneatlas • Subsidie Achterhoek Bespaart 2015: uitvoering van de subsidieafhandeling voor de gemeente Bronckhorst, Oude IJsselstreek en Doetinchem. Subsidie voor particulieren t.b.v. energiebesparende maatregelen strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
14
Impressie www.agem.nu/pv-aanbod
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
15
Strategie AGEM Vanuit het akkoord van Groenlo is het plan voor de AGEM voortgekomen. De AGEM is opgericht door de acht Achterhoekse gemeenten met het doel om te ondersteunen om in 2030 energieneutraal te zijn. Dit hoofddoel is ongewijzigd gebleven, maar voor de wijze waarop dit doel te bereiken hebben we prioriteiten gesteld. Hoofdlijnen strategie ongewijzigd voortzetten: • De lokale energietransitie faciliteren en daarmee het stimuleren van de lokale werkgelegenheid. • Klantengroei is geen doel op zich maar wel een middel voor het business-model waarmee AGEM in stand gehouden kan worden
Voor 2016 ligt de prioriteit bij: • Projectontwikkeling zonnestroomprojecten • Het sneller kostendekkend maken van de uitvoeringsorganisatie van AGEM zodat deze in stand kan blijven om –tot 2030- de energietransitie aan te jagen door: – –
•
Kostenreductie bij klantenwerving, tragere klantengroei Extra inkomsten uit diensten
Het in stand houden van de levering met beperkte groeiambities
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
16
Levering: Meerjarenplan • Met behoud van onze doelstelling moet de klantenwerving commerciëler – Meer: afgestemd op klantvraag door o.a. aanwezig bijeenkomsten gericht op duurzaamheid, bijvoorbeeld de succesvolle ‘Slimme meter bijeenkomst Vorden Bespaart!’ – Minder: Algemene, ongerichte bijeenkomsten bijwonen. • Marketing moet doeltreffender: betere kosten-baten-verhouding • Marketing wordt gerichter gefocust op klantenwerving en naamsbekendheid; o.a. aangepast logo • De naam AGEM: Bij het aangepaste logo is ‘Achterhoekse Energie’ toegevoegd waardoor men ons altijd associeert met een Achterhoeks Energiebedrijf; nu hebben mensen niet die associatie bij AGEM • Website en social media moeten beter effect sorteren: sterker en beter richten op klantenwerving; bijvoorbeeld pakkende filmpjes met een prijsvraag of energieke boodschap strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
17
Levering: Meerjarenplan 1. Uitgaan van minimumvariant met inkomsten en uitgaven zo veel mogelijk in balans 2. Beperkte klantengroei als basis: 200 er bij per jaar tot totaal ca. 800 eind 2017 3. Uitbreiding van proposities en werving voor doelgroepen alleen als dit op basis van (nietgemeentelijke) subsidie mogelijk is en kostendekkend. 4. Marketing, communicatie en actieve werving: Kosten halveren, kleiner team, concentreren op Emarketing/social media – minder arbeidsintensief 5. Buffer aanhouden t.b.v. voorschotten, seizoenseffect strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
18
Diensten – Meerjarenplan • Rol als dienstverlener verder uitbreiden – lokale campagnes (sport, dorpshuizen, klimaatstraatfeest e.d) – uitvoering lokale regelingen (duurzaamheidslening) – begeleiding uitvoeringsprogramma’s gemeenten campagnes – In het plan is opgenomen voor 2016 dat EUR 80.000 extra aan diensten wordt omgezet
• Energieloket i.s.m. gemeenten en ADV – informatie verstrekken, presentaties, voorlichtingsbijeenkomsten e.d. ten dele uit VNG-budget voor energieloket strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
19
Ontwikkeling– meerjarenplan 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Het bouwwerk voor middelgrote zonne-energie projecten staat. We houden dit in stand en bouwen het aantal uit. Iedere kern zijn eigen project. Nieuw: Zelfstandig en/of met partner-ontwikkelaars ontwikkelen (Wordt eind 2015/begin 2016 verkend). Financieringsopties worden ontwikkeld Netwerk van externe adviseurs die voor AGEM kostendekkend worden ingeschakeld Ontwikkeling levert een kleine bijdrage aan de overhead-dekking van AGEM in 2016 Ontwikkeling biomassa wordt in de planperiode beperkt tot er budgetten voor beschikbaar komen, er is nu geen verdienmodel; (AGEM is niet betrokken bij BICON e.d.; kennisontwikkeling in Achterhoek is gefragmenteerd)
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
20
Meerjarenraming
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
21
Begroting AGEM 2016 Opbrengsten Diensten
Diensten incl. energieloket
EnergieleveringKleinverbruik (bruto marge) EnergieleveringGrootverbruik (bruto marge)
Projectontwikkeling Advisering Projectontwikkeling Begeleiding projecten Servicepunt Aanbod zonnepanelen Servicepunt
Totalen excl. doorlevering energie doorlevering energie, netbeheer e.d. Totaal omzet
Kosten 119.500 Servicepunt Servicepunt 87.378 energielevering 7.750 Kernteam - energielevering energielevering energielevering Kernteam 30.000 Projectontwikkeling 149.600 Projectontwikkeling 16.000 Servicepunt Servicepunt
project-management uitvoering services (klantenservice) energiecontracten ICT en GVO's management levering, ICT, diensten klantenservice en sales vergoeding kanalen diverse projectontwikkeling ontwikkelaars en adviseurs diverse project-management diverse directiekosten controlling en organisatiekosten marketing 410.228 Totalen excl. doorlevering energie 846.000 doorlevering energie, netbeheer e.d. 1.256.228 Totaal kosten Resultaat Ledenbijdrage 2016 Mutatie op saldo
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
25.000 55.000 18.194 30.000 34.800 4.000 5.000 50.000 76.000 6.000 10.000 76.000 81.700 45.000 516.694 846.000 1.362.694 -106.466 60.000 -46.466
22
Bijlagen
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
23
Financiële resultaten 2014 Zie voor de volledige resultaten de jaarrekening. • Resultaat 2014 is beter dan begroot (-252 t.o.v. -302 in het plan)
Coop Holding Levering Ontwikkeling TOTAAL
WERKELIJK baten kosten p.m. 187 6
resultaat p.m. -156 -156 -247 -60 -42 -36
193
-445
PLAN *) resultaat
-252
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
verschil
0 -185 -77 -40
29 17 4
-302
50
24
Financiële verwachting 2015 Omzet is veel lager (minder energieklanten), resultaat beter dan verwacht (-280 i.p.v. -340). Categorie
Kosten
Opbrengsten begroting verwachting
Diensten
delta
begroting
delta
Diensten incl. energieloket
41.000
85.000
44.000 project-management
30.000
27.000
-3.000
partner-programma PV
16.000
12.000
-4.000 project-management
20.000
4.000
-16.000
-7.000 uitvoering services (klantenservice)
30.000
30.000
-
20.000
15.000
-5.000
overige diensten
10.000
3.000
Energielevering
Kleinverbruik (bruto marge)
83.000
44.000
Energielevering
Grootverbruik (bruto marge)
7.000
4.000 -
Projectontwikkeling
Advisering
10.000 p.m.
Projectontwikkeling
Begeleiding projecten
50.000
55.000
-39.000 energiecontracten ICT en GVO's -3.000 management levering, ICT, diensten
16.000
20.000
4.000
klantenservice en sales
45.000
35.000
-10.000
vergoeding kanalen
13.000
2.000
-11.000
diverse
15.000
4.000
-11.000
projectontwikkeling
50.000
40.000
-10.000
ontwikkelaars en adviseurs
50.000
34.000
-16.000
5.000 102.000
10.000 103.000
5.000 1.000
73.000
83.000
10.000
90.000 559.000
77.000 484.000 535.000
-13.000 -75.000
5.000 diverse directiekosten controlling en organisatiekosten
Totalen excl. doorlevering energie doorlevering energie, netbeheer e.d. Totaal omzet
verwachting
217.000
203.000 535.000 738.000
marketing -14.000 Totalen excl. doorlevering energie doorlevering energie, netbeheer e.d. Totaal kosten
1.019.000
Resultaat
-281.000
Ledenbijdrage 2015
120.000
Mutatie op saldo
-161.000
strategisch meerjarenplan -8 januari 2016 t.b.v. gemeenteraden
25