Vluchtelingen coachen

Jaarverslag 2012

VluchtelingenWerk

Zuid-Holland Noord

Tevreden vrijwilligers

3

Steun bij toelatingsprocedure

Vluchtelingen coachen

4

Belangen behartigen

8

Resultaten 2012

13

15

Activiteiten en projecten van VluchtelingenWerk Zuid-Holland Noord in 2012

voor veiligheid en integratie Voor gemeenten is maatschappelijke begeleiding onze meest omvattende taak. Ons werk voor vluchtelingen begint echter al eerder. Daarom start dit jaarverslag met onze activiteiten op het speciale AZC, de gezinslocatie in Katwijk. Daar gaven we in 2012 niet alleen juridische ondersteuning, maar droegen we ook bij aan onderzoek naar verbetering van de opvangcondities in gezinslocaties en de succesvolle lobby voor het ‘kinderpardon’. In de gemeenten speelde de vraag welke gevolgen de wijziging van de Wet Inburgering na de verkiezingen zou hebben voor vluchtelingen.

Dankzij onder meer de lobby van VluchtelingenWerk met de VNG is er een specifieke regeling voor maatschappelijke begeleiding van vluchtelingen gekomen. Ook hoeven vluchtelingen zich niet meer in de schulden te steken om hun inburgeringsexamen te halen. In 2012 onderzochten we de tevredenheid van de vrijwilligers van VluchtelingenWerk. De resultaten van dit onderzoek zijn belangrijk in de huidige discussie over de inzet van burgerkracht: de waardering is hoog, maar het gaat niet vanzelf goed en kost dus geld. Om kwaliteit te waarborgen

moeten we vrijwilligers blijven opleiden en aansturen. Alleen op die manier kunnen we investeren in vluchtelingen. Met tijdelijke trajecten op maat, op weg naar actieve integratie in de samenleving, zoals zoveel vluchtelingen wensen.

Wilma Th. Nijborg directeur-bestuurder VWZHN

doelgroep

Vluchten doe je niet zomaar Mensen die op de vlucht slaan, doen dat niet zomaar. Ze vluchten omdat ze gevaar lopen. Vanwege oorlog bijvoorbeeld, of omdat ze bedreigd of vervolgd worden. Vluchtelingen verlaten hun land en laten daarbij vrienden, familie en bezittingen achter op zoek naar bescherming in een ander land. Wereldwijd zijn miljoenen mensen op de vlucht. De meesten vluchten naar een buurland, of blijven in een ander deel van hun eigen land. Een klein deel zoekt bescherming in Nederland. Hier wordt gekeken of iemand in zijn thuisland inderdaad gegronde vrees heeft voor vervolging, en daartegen geen bescherming kan krijgen. In dat geval worden mensen ‘erkend vluchteling’. Ze krijgen een verblijfsvergunning en mogen in Nederland een nieuw bestaan opbouwen.

missie vwzhn VluchtelingenWerk Zuid-Holland Noord (VWZHN) komt op voor de rechten van vluchtelingen en migranten in onze regio (zie het kaartje op de achterkant van dit jaarverslag). We behartigen hun belangen, helpen bij toelating,

2.

Vluchtelingen in getallen In 2012 waren er wereldwijd 10,4 miljoen vluchtelingen, waarvan 1,5 miljoen (14,5 %) in Europa werden opgevangen. De afgelopen jaren zochten jaarlijks tussen de 10.000 en 15.000 60000

mensen asiel in Nederland. In 2011 was dit 4,2% van alle asielverzoeken in Europa. Het aantal asielzoekers bedraagt jaarlijks minder dan 10% van het aantal immigranten in Nederland.

Aantal asielverzoeken in Nederland 1993-2011: 50000

40000

30000

20000

10000

0

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Vluchtelingenwerk Nederland VWZHN is een zelfstandige stichting en lid van de vereniging VluchtelingenWerk Nederland, een onafhankelijke vereniging met een verenigingsraad, een Landelijk Bureau en 13 regionale stichtingen door het land. Door deze landelijke samenwerking is er binnen de organisatie

specialistische kennis beschikbaar, bijvoorbeeld over landen van herkomst, de toelatingsprocedure en integratie. Zo staan we ook sterker in landelijke beleidsbeïnvloeding en kunnen we samen grote projecten uitvoeren van bijvoorbeeld Europese fondsen.

ondersteunen hen als zij een bestaan in ons land gaan opbouwen en werken aan draagvlak in de samenleving. VWZHN is een professionele organisatie met deskundige en betrokken vrijwilligers en stagiairs

onder leiding van betaalde krachten. Om ons doel te bereiken werken we samen met organisaties die verantwoordelijk zijn voor opvang, bescherming, inburgering en integratie van vluchtelingen en migranten.

medewerkers

Professioneel vrijwilligerswerk Het werk van VWZHN is mogelijk door de vele vrijwilligers in onze regio. Dankzij hun inzet blijft ons werk betaalbaar en kunnen we vluchtelingen op maat begeleiden. Vrijwilligers helpen ook het draagvlak in de samenleving te versterken. Ze kennen de buurt waar de vluchteling woont en kunnen hem helpen integreren. Vrijwilligers kunnen rekenen op goede begeleiding. De betaalde krachten zorgen voor de randvoorwaarden en beleid. Zij geven leiding en bieden ondersteuning. Wie als vrijwilliger voor VWZHN aan de slag gaat krijgt een basistraining, eventueel aangevuld met specifieke bijscholing. Een deel van deze trainingen geven we intern – we hebben daarvoor een eigen trainer in dienst. Daarnaast maken we gebruik van het trainingsaanbod van VluchtelingenWerk Nederland.

integere inzet Trainingen in 2012

Trainingen

Deelnemers

Introductiecursus

5

53

Basiscursus deel 1

4

52

Basiscursus deel 2

4

45

Coachen en planmatig begeleiden

4

45

Sociale zekerheid

2

16

Omgaan met instanties

1

7

Taal + participatiecoaching

9

53

Landelijke trainingen*

23

* Dit zijn bijvoorbeeld trainingsdagen over de asielprocedure, herkomstlanden, gezinshereniging, vluchtverhaalanalyse en omgaan met psychosociale problemen.

tevreden vrijwilligers In mei 2012 voerde Motivaction een tevredenheidsonderzoek uit binnen VluchtelingenWerk. 128 vrijwilligers uit Zuid-Holland Noord deden hier aan mee. De belangrijkste resultaten voor onze regio: • Vrijwilligers zijn tevreden. Ze geven gemiddeld een 7,4. • 84% is tevreden met de mogelijkheden voor scholing. 96% van de vrijwilligers is (zeer) gemotiveerd. • 93% raadt het vrijwilligerswerk bij anderen aan.

3.

Landelijk komt uit het onderzoek een aantal aandachtspunten naar voren. Deze gaan over aansturing, begeleiding en inwerken van vrijwilligers, inspraak van vrijwilligers, bekendheid met de organisatie en de zichtbaarheid van VluchtelingenWerk in de media. Op basis van deze aandachtspunten stelden we speerpunten voor vrijwilligersbeleid vast voor 2013. Deze sluiten overigens aan bij ontwikkelingen die we al eerder in gang zetten.

Medewerkers per 31/12/2012

Vrijwilligers

334

Maatschappelijk begeleiders

162

Juridisch begeleiders

21

Taal- + participatiecoaches

84

Raad van Toezicht

6

Overig*

61

Stagiairs

10

Betaalde krachten

39

* administratie, receptie, PR, archief, fietsles, vrouwengroepen, jobcoaches, etc.

kerntaak: ondersteuning tijdens de toelatingsprocedure

Ondersteuning tijdens de toelatingsprocedure VWZHN ziet het als een van haar kerntaken om asielzoekers te ondersteunen in hun toelatingsprocedure. Daar gaven we ook in 2012 invulling aan in AZC Katwijk. Dit AZC heeft de status van ‘gezinslocatie’. Dit houdt in dat uitgeprocedeerde gezinnen met kinderen hier werken aan terugkeer naar hun land van herkomst. In de praktijk woonden er eind 2012 ook ruim 50 bewoners met een lopende procedure en gezinnen met een verblijfsvergunning in afwachting van een woning. We maakten voor 85 gezinnen een vluchtverhaalanalyse en gaven juridische begeleiding en informatie aan totaal 662 bewoners. Daarnaast dienden 120 volwassenen een herhaald asielverzoek in, onder andere op grond van verandering van beleid en de verslechterde veiligheidssituatie in het land van herkomst. Dat is een belangrijk signaal dat er voor bewoners tóch uitzicht is op asiel, en voor VluchtelingenWerk een goede reden om alle procedures nauwgezet te volgen en te begeleiden.

4.

op de gezinslocatie Lobby voor een betere opvang Eind 2011 deed VluchtelingenWerk onderzoek naar de leefomstandingheden op de gezinslocatie. We signaleerden dat mensen de dagelijkse meldplicht midden op de dag als een grove inbreuk op hun bewegingsvrijheid ervaren. Die bewegingsvrijheid wordt nog verder beperkt omdat ze eigenlijk niet buiten de grenzen van de gemeente Katwijk mogen komen. We signaleerden dat gezondheidszorg niet altijd toegankelijk is voor bewoners. Er is gebrek aan continuïteit in behandelingen.

Positieve ontwikkelingen Mede dankzij de lobby van VluchtelingenWerk en de media-aandacht rond de gezinslocatie waren er afgelopen jaar ook positieve ontwikkelingen. Zo is de meldplicht op zondag afgeschaft, wat bewoners iets meer bewegingsvrijheid geeft. Er is ook extra aandacht besteed aan de leefsituatie van kinderen op de gezinslocatie. Ten eerste is de kwaliteit van het onderwijs op de basisschool op de gezinslocatie verhoogd door het invoeren van leerplannen, kleinere groepen met onderwijs op maat en aanbod van Engelse les. Voor jongere kinderen zijn de speelvoorzieningen uitgebreid, voor oudere kinderen zijn een chill-ruimte en een huiswerkruimte gerealiseerd. Zij kunnen ook hun stem laten horen via de nieuw opgerichte jongerenraad.


Tell Me Kinderen van asielzoekers hebben weinig informatie over hun eigen situatie. Om daar verandering in te brengen, startte VluchtelingenWerk Nederland in oktober het project ‘Tell Me’. Het doel van het project is dat kinderen weerbaarder worden doordat ze zich bewuster zijn van hun rechten. Het voorlichtingsmateriaal is vooral toegesneden op de belevingswereld van kinderen waarvan de asielprocedure nog niet is afgelopen en de reis naar Nederland nog vers in het geheugen ligt. De voorlichters begonnen daarom op de reguliere AZC’s, om later ook de gezinslocaties te bezoeken. In december stond de voorlichting gepland op onze gezinsloca-

Voorlichting aan kinderen tie, maar een grote groep ouders wilde hun kinderen geen toestemming geven om mee te doen. Zij hadden grote twijfels of onze informatie wel zou aansluiten bij wat zij zelf aan hun kinderen vertellen. Zij vinden de realiteit te

Gezinshereniging Iedereen heeft recht op familieleven. Dat houdt in dat vluchtelingen die door vlucht, oorlog en geweld van hun gezinsleden gescheiden zijn, recht hebben op gezinshereniging. Een vluchteling die een hereniging met partner of kinderen wil, moet daartoe binnen drie maanden na het verkrijgen van een verblijfsvergunning een aanvraag indienen. Daarbij moeten gezinsleden bewijzen dat ze gezinsleden zijn. Dat is niet eenvoudig, omdat die gezinsleden vaak nog in chaotische en zeer gevaarlijke conflictsituaties leven. Een DNA-test is bovendien niet altijd voldoende. Vaak vinden gehoren plaats om vast te stellen

5.

confronterend voor hun kinderen. Dit was voor ons aanleiding om de voorlichting uit te stellen. We passen het programma aan zodat het beter aansluit op de situatie van kinderen in gezinslocaties en geven hier in 2013 voorlichting.

Illegaliteit strafbaar of het gezin bij elkaar hoorde op het moment van de vlucht van de ‘hoofdpersoon’. Ook jonge kinderen worden soms urenlang ondervraagd over details van jaren geleden. Dat maakt de kans op tegenstrijdigheden in verhalen groot, terwijl de IND deze antwoorden wel meeneemt in haar beslissing. Op dit moment wordt daardoor 80% van de aanvragen afgewezen. Daardoor duurt gezinshereniging lang, soms meerdere jaren. Al die tijd blijven gezinsleden in het land van herkomst in een onveilige situatie, en gezinsleden hier in grote onzekerheid. Dat is niet bevorderlijk voor hun integratie.

Per 1 januari 2012 is de vreemdelingenwet gewijzigd. In de wet is een terugkeerrichtlijn opgenomen, die illegaliteit strafbaar stelt. Dat houdt in dat afgewezen asielzoekers een vertrektermijn krijgen, waarbinnen zij het land moeten verlaten. Wie dat niet doet, is strafbaar. Veel afgewezen asielzoekers kunnen niet terugkeren naar hun land van herkomst. Deze maatregel zorgt ervoor dat zij zich in nog moeilijkere omstandigheden in de illegaliteit staande moeten houden.


Toekomstprojecten Per 1 januari 2012 is de vreemdelingenwet verder aangescherpt (zie kader op pagina 5). De druk op uitgeprocedeerde asielzoekers is daarmee nog meer verhoogd. In twee ‘toekomstprojecten’ voeren we gesprekken met (bijna) uitgeprocedeerden. Samen met de cliënt kijken we of er nog perspectief is op verblijf in Nederland. Waar geen kans is op legaal verblijf in Nederland maken we vrijwillige terugkeer bespreekbaar. In deze gesprekken ligt de nadruk op signalering van

psychosociale problemen en op empowerment, waardoor re-integratie in het land van herkomst meer kans van slagen heeft. Dit doen we met (bijna) uitgeprocedeerden in de gezinslocatie in Katwijk, en ook met uitgeprocedeerden zonder vaste woon- of verblijfplaats elders in onze regio. Na terugkeer in het land van herkomst begeleidt een partnerorganisatie de re-integratie in eigen land. Dit contact loopt via Maatwerk bij Terugkeer. Het voordeel voor cliënten is dat

zij vrijwillig vertrekken, niet in detentie komen, veilig terugkeren en hulp krijgen bij het opbouwen van een nieuw bestaan in eigen land. In 2012 zijn in beide projecten samen 109 gezinnen en alleenstaanden begeleid. 10 mensen zijn doorverwezen naar Maatwerk bij Terugkeer. Eén gezin en twee alleenstaanden zijn inmiddels succesvol teruggekeerd. Deze projecten zijn mede mogelijk dankzij het Europees TerugkeerFonds.

kinderpardon VluchtelingenWerk pleitte in 2012 voor een ‘kinderpardon’. In grote lijnen houdt die regeling in dat kinderen, die vijf jaar onafgebroken in Nederland verblijven en geworteld zijn, recht hebben op verblijf in Nederland. Na de verkiezingen bleek er een Kamermeerderheid voor een kinderpardon te zijn en na kerst werden de kaders van de regeling duidelijk. Veel bewoners van de gezinslocatie reageerden euforisch. Tegelijk was er veel onzekerheid of men wel onder de regeling zou vallen. Zeker toen het Leidsch Dagblad foutief meldde dat kinderen in Katwijk niet onder de regeling zouden vallen. Na een uitgebreide inventarisatie verwachten we nu dat

6.

ongeveer 50 gezinnen (200 bewoners) in aanmerking komen voor deze regeling. Pas in 2013 zal duidelijk worden hoe deze regeling exact vorm krijgt en welke gezinnen in Nederland mogen blijven. Landelijk gaat VluchtelingenWerk verder met de lobby om te voorkomen dat de regeling te strikt wordt uitgelegd.

De belangrijkste twee voorwaarden voor de pardonregeling zijn dat kinderen op 29-10-2012 minimaal vijf jaar in Nederland verbleven en nog geen 21 jaar oud waren. Ook mogen (de ouders van) deze kinderen zich in die vijf jaar niet langer dan 3 maanden onttrokken hebben aan het toezicht van de Nederlandse overheid.


Naturalisatie pardonners

‘ Wij mogen geen nederlanders zijn’ In 2007 kreeg een groep asielzoekers die al lange tijd in ons land verbleef een ‘Generaal Pardon’. Inmiddels zijn er vijf jaar verstreken en mogen deze mensen onder voorwaarden naturaliseren. Voor een grote groep gepardonneerden zijn de voorwaarden echter te streng, waardoor zij zich tweederangsburger blijven voelen.

kwam er een einde aan dit onzekere bestaan. Het hele gezin kreeg een vergunning op grond van het Generaal Pardon. Ze betrokken een huis in Leiden en konden eindelijk werken aan een bestaan in Nederland. Voor de kinderen was Nederland toen al hun thuisland - Azerbeidzjan konden ze zich niet meer herinneren.

Vanwege etnische conflicten in Azerbeidzjan vluchtte de familie G. in 1997 met drie jonge kinderen naar Nederland. Hier doorliepen zij een lange asielprocedure, waarbij ze meerdere malen zijn afgewezen. Na 10 jaar wachten

Hoewel alle familieleden zich inmiddels Nederlander voelen, werd afgelopen jaar pijnlijk duidelijk dat zij in 2013 waarschijnlijk toch geen Nederlander kunnen worden. Om te kunnen naturaliseren hebben ze een geldig paspoort en

7.

een originele geboorteakte nodig. Het is voor de familie onmogelijk om vanuit Nederland aan deze documenten te komen. De IND is van mening dat het gezin met een vreemdelingenpaspoort naar Azerbeidzjan kan, om daar alsnog de papieren te regelen. De familie durft de reis naar het land waaruit ze wegvluchtten echter niet te maken. Vooral voor de kinderen is de situatie pijnlijk. Zij wonen nagenoeg hun hele leven in Nederland, maar weten dat ze voorlopig nog geen Nederlanders mogen zijn.

kerntaak: coachen naar een zelfstandig bestaan

Coachen naar een zelfstandig bestaan

een nieuwe start De tweede kerntaak van VWZHN is ‘coachen naar een zelfstandig bestaan’. Dit begint bij huisvesting in de gemeente, gevolgd door maatschappelijke begeleiding. Taakstelling huisvesting Gemeenten hebben de plicht jaarlijks een aantal vluchtelingen te huisvesten. Dit noemen we de (wettelijke) taakstelling huisvesting vergunninghouders. In onze regio ging dat in 2012 om in totaal 241 vluchtelingen.

Veel gemeenten hadden moeite om aan deze taakstelling te voldoen. Daardoor liepen sommige gemeenten een achterstand op en moesten mensen langer in een AZC blijven tot er een woning beschikbaar was. Dat is vervelend voor de vluchteling maar ook duur doordat er zo meer druk op de opvangcapaciteit komt. Om de plaatsing van vluchtelingen in de toekomst beter te laten verlopen is sinds oktober 2012 de toewijzing van woningen aan vluchtelingen gewijzigd.

Huisvesting en begeleiding in de regio

Aantal

Door afspraken tussen de verschillende partners moet een vluchteling nu binnen 14 weken na vergunningverlening naar een woning zijn verhuisd. VWZHN voert voor een aantal gemeenten deze huisvestingstaak uit. Waar dit het geval is zijn de resultaten volgens de provinciale toezichthouder beter. Daar waar sprake was van achterstanden zijn die nu ingelopen. Veel gemeenten lopen nu zelfs voor op de taakstelling. Categorieën hulpvragen

%

Te huisvesten vergunninghouders (wettelijke taakstelling)

241

Juridisch

9,3

Woningen waarin vergunninghouders zijn gehuisvest

212

Huisvesting

7,5

Vluchtelingen gehuisvest

354

Gezondheid / medisch

6,3

Vluchtelingen in maatschappelijke begeleiding

2.196

Financiën / Soza

38,6

Vergunninghouders met tijdelijke verblijfsvergunning

1.976

Studie school werk inburgering

13,6

Spreekuurcontacten Nationaliteiten in maatschappelijke begeleiding

8.

15.096 82

Gemeente / GBA Diversen

8,5 16,2

Maatschappelijke begeleiding


Na de verhuizing komt er veel op vluchtelingen af. Ze moeten hun woning inrichten, water, gas en licht aanvragen, een inkomen regelen, een bankrekening openen, de financiën op orde brengen, instanties bezoeken, verzekeringen afsluiten, zich inschrijven bij de gemeente, huisarts en tandarts en eventueel een school voor de kinderen regelen. Dat is extra lastig, omdat ze de taal nog niet beheersen. Zodra ze als vluchteling in de gemeente komen, zijn ze echter verplicht de

Voor cliënten die op weg zijn naar zelfredzaamheid en actief aan hun integratie moeten werken is

maatschappelijke begeleiding een must. Een goede basis maakt dat later minder hulp nodig zal zijn. In het begin van dit traject neemt de contactpersoon van VluchtelingenWerk het initiatief, later verandert de rol in die van coach, totdat de vluchteling zijn zaken zelf kan regelen. Voor een systematische en planmatige aanpak onderscheiden we in de maatschappelijke begeleiding verschillende, elkaar opvolgende fasen. Die zijn omschreven in producten en zijn te vinden op onze website.

‘De coördinator is de spin in het web. Ik kan altijd bij hem met mijn vragen terecht en het is natuurlijk altijd prettig om te vragen of ik op de juiste weg zit. Overleg en sparren met mijn leidinggevende vind ik essentieel voor de uitvoering

van mijn werk. Zeker nu ik naast Irakese vluchtelingen ook mensen uit Afrika begeleid. Ik ervaar nu het verschil tussen verschillende nationaliteiten. Dat maakt werken voor VWZHN ook leuk - geen dag is hetzelfde.’

taal te leren, en binnen drie jaar het inburgeringsexamen te halen. In alle gemeenten in ons werkgebied krijgen vluchtelingen een maatschappelijk begeleider toegewezen. Samen bekijken zij wat de vluchteling zelfstandig kan doen en waar ondersteuning bij nodig is. De begeleider maakt de vluchteling wegwijs in de samenleving, zodat hij steeds meer zelfstandig kan.

geen dag hetzelfde In Zoetermeer werkt Salah Jabbari als (vrijwillig) maatschappelijk begeleider. Twee dagen per week begeleidt hij vluchtelingen die vanuit het AZC nieuw in de gemeente komen. Salah: ‘Ik heb contact met cliënten vanaf het allereerste moment dat ze in de gemeente komen. Ik vind het prachtig om te zien hoe de ‘nieuwe Zoetermeerders’ in korte tijd hun weg in de samenleving vinden, naar school gaan, de taal leren en werk vinden. Dat geeft me veel voldoening.’ Salah kwam zelf ooit als vluchteling uit Irak naar Nederland en kende VluchtelingenWerk al van zijn werk als tolk. Ondanks zijn ruime ervaring is hij blij met de ondersteuning van de werkbegeleider.

9.

‘het geeft me veel voldoening’

werkbegeleider aan het woord


Jaqueline van Bemmelen is één van de 39 betaalde krachten van VWZHN. In Lansingerland is ze werkbegeleider van 10 vrijwillige maatschappelijk begeleiders. ‘Ik ben werkbegeleider van een ploeg van gemotiveerde, betrokken en enthousiaste vrijwilligers. Zij voeren de maatschappelijke begeleiding uit en ik bied ondersteuning door middel van evaluatie en intervisie. Ik bewaak ook de uitvoering op planmatig niveau,

ben contactpersoon voor andere organisaties en streef ernaar de cliëntcontacten zo efficiënt mogelijk te laten verlopen. Meestal fungeer ik als achterwacht, maar soms ga ik samen met de vrijwilliger met de cliënt aan de slag. Bijvoorbeeld bij complexe casussen en meervoudige problematiek. Bij efficiënte, doelen planmatige begeleiding is de aansturing door een professional nodig. Daar waar de deskundigheid van de vrijwil-

liger stopt, biedt de professional aanvulling. Tevens waarborgt het de continuïteit van de begeleiding.’

Jaqueline (l) aan het werk

‘wat moest er veel geregeld worden’ inrichting van het huis, zorgverzekering, nutsbedrijven, inschrijving bij scholen, huursubsidie, zorgtoeslag. Als wethouder kon ik dat soort zaken uitbesteden, nu ondervond ik aan den lijve hoe ingewikkeld sommige zaken zijn. We hebben een hele goede samenleving, maar ook een complexe!

veelomvattend werk ‘Ik was net met pensioen toen in de krant een wervingsadvertentie stond van VluchtelingenWerk. Ze zochten maatschappelijk begeleiders. Als oud-wethouder Sociale Zaken leek me dat wel wat. Ik wist immers al van de hoed en de rand. Dat viel tegen. Het werk was moeilijker, meer en veelomvattend.

10.

Gelukkig werd ik ingewerkt, en was de begeleiding goed. Ik kreeg een gezin met 5 kinderen onder mijn hoede. Gevlucht voor hun leven uit Somalië, en via Jemen en het AZC in Heerenveen in Reeuwijk beland. Wat moest er die eerste weken veel geregeld worden. Geld voor de

We zijn nu een paar jaar verder. Alle gezinsleden beheersen de Nederlandse taal. Pa werkt in Woerden, een van de zoons heeft een krantenwijk. De eerste dochter is de deur uit en getrouwd. Ze leerden welke papieren ze weg kunnen gooien en hoe je met geld omgaat in een complexe samenleving als de onze. De familie kan zonder begeleiding verder. Als ik er nu kom is het als vriend.’ Dirk Hagoort

Ondersteuning van inburgering burgeraars uit en onderzochten of ze een inburgeringsplicht hadden. Als dat het geval was maakten we een beschikking op, en stelden een termijn vast voor het examen.

cliënten in de 12 gemeentes rondom Gouda. Dat het project succesvol was blijkt uit de statistieken. Waar het landelijk slagingspercentage rond de inburgering op 74% ligt, haalden wij een score van 84%.

In een aantal gemeenten verzorgden we ook trajecten op maat. In zo’n geval zorgden we ervoor dat de inburgeraar werd getoetst, zodat we samen met het ID College in Gouda een passend aanbod konden doen. Dat aanbod varieerde van alfabetisering tot Staatsexamen II. Daarnaast was er de trajectbegeleiding, de gesprekken met cliënten en de voorlichting. Dat waren soms moeizame gesprekken, omdat oudkomers gemotiveerd moesten worden om alsnog in te burgeren.

Margreet van Mourik, één van de casemanagers, blikt terug op het project: ‘Uitgerust met een laptop en een dongel ging ik in 2008 op pad langs gemeentehuizen en kantoren van VluchtelingenWerk. Daar nodigden we potentiële in-

Een heel verschil met nieuwkomers die staan te popelen om Nederlands te leren. Of jonge inburgeraars die mij na een paar maanden cursus in goed Nederlands uitleggen dat ze wel wat meer grammatica in de les willen!’

project: casemanagement inburgering

Casemanagers Pieter, Astrid en Margreet VWZHN ondersteunt met verschillende projecten de inburgering van vluchtelingen en migranten. Bijvoorbeeld door het oefenen van Nederlands in de praktijk met een taalcoach of hulp bij sociale participatie en het vinden van vrijwilligerswerk of betaald werk. Eind 2012 liep voor het Intergemeentelijk Samenwerkingsorgaan Midden-Holland het project Casemanagement Inburgering af. Sinds de start in 2008 ondersteunden we met dat project 2211

toekomst In de toekomst gaat VluchtelingenWerk zelf inburgeringcursussen aanbieden. Iedere inburgeraar krijgt een taalcoach om de taal in de praktijk te oefenen, en er staan voldoende contacturen met NT2docenten gepland. Zo willen we inburgeraars laten stijgen op de participatieladder. In 2013 werken we deze cursussen verder uit.

11.

inburgeren

taal in beweging

project: taal in beweging

taal vergroot het netwerk In 2012 startten we het project ‘Taal in Beweging’. Getrainde taalcoaches gaan één op één met vluchtelingen aan de slag om de taal in de praktijk te leren en te oefenen. Deze taalkoppels trekken tenminste een half jaar gedurende anderhalf uur per week samen op. Taalcoaching is een uiterst zinvolle aanvulling op maatschappelijke begeleiding. Doelen zijn: 1. Verbetering van taalniveau en communicatievaardigheden. 2. Kennismaken met verschillende vormen van vrijetijdsbesteding, vrijwilligerswerk of met bedrijven in de directe omgeving. 3. Stimuleren een eigen sociaal netwerk in de buurt op te bouwen. In de looptijd van het project - 1 juni 2012 tot 1 juli 2014 - willen we 140 koppelingen bewerkstelligen.

12.

Per 31-12-2012 hebben we reeds 51 koppelingen kunnen realiseren. Naast het vergroten van de taalvaardigheid ligt de nadruk bij het project op uitbreiding van het netwerk van de vluchteling. In de praktijk betekent dit dat de taalcoach en de vluchteling zich oriënteren op hun directe omgeving, activiteiten in de gemeente, het culturele leven in Nederland, maar vooral ook dat ze kennismaken met de sportclub, kinderopvang, een computercursus, musea of buurthuizen. Sinds 1 juni boekten we al concrete resultaten. Doordat taalcoaches de tijd hebben om taal in de praktijk te oefenen, kunnen ze cliënten in aanraking brengen met organisaties waar hun interesse ligt. Cliënten vonden daardoor vrijwilligerswerk bij onder andere de dierenambulance, de kringloopwinkel, Tafeltje Dek Je, een basisschool en een verzorgingshuis.

Dit project is mede mogelijk gemaakt door Fonds 1818, het Europees IntegratieFonds en het Europees VluchtelingenFonds.

participatie Robel is een jonge, Eritrese vluchteling van 22 jaar. Monique is zijn taalcoach. Samen oefenen zij de Nederlandse taal. Soms aan de hand van huiswerk van de inburgeringlessen, soms door te praten over van alles en nog wat. Robel en Monique gingen samen naar de schaatsbaan, de fietsenmaker en een wielrenclub. Ze wandelden door Leiden, dronken koffie op een terrasje en gingen naar de bibliotheek. Nu Robel regelmatig Nederlands spreekt, gaan zijn communicatievaardigheden snel vooruit. Hij hoopt zich binnenkort te gaan oriënteren op een opleiding bij het MBO.

kerntaak: belangenbehartiging

belangenbehartiging De derde kerntaak van VWZHN betreft belangenbehartiging. We behartigen de belangen van asielzoekers en vluchtelingen in onze regio in de breedste zin van het woord. Vrijwilligers maken vluchtelingen wegwijs in hun dorp of stad en trekken aan de bel wanneer dat nodig is. Ze gaan mee naar het UWV, de zorgverzekeraar en de gemeente of bellen met de advocaat of de IND bij juridische problemen. Naast deze individuele belangen, behartigen we ook de collectieve belangen.

Resultaten In 2012 boekten we een aantal mooie resultaten. Mede dankzij onze lobby komt er een pardonregeling voor gewortelde asielzoekerskinderen en hun ouders. Leges voor gezinshereniging en verlenging van verblijfsvergunningen worden daarnaast verlaagd. Vluchtelingen die nieuw in een gemeente komen behouden hun recht op maatschappelijke begeleiding. Ook wordt hun lening voor inburgering kwijtgescholden als ze het inburgeringsexamen halen.

Landelijk Landelijk zet VluchtelingenWerk Nederland zich in voor rechtsbescherming en voert ze lobby in Den Haag. VWZHN vormt lokaal de handen, ogen en oren voor de landelijke lobby. Vanuit de dagelijkse praktijk geven wij aan hoe het landelijke beleid plaatselijk uitwerkt en soms wringt.

Zorgen Er blijven echter veel zorgen over. Zo belanden veel asielzoekers na de algemene asielprocedure van acht dagen op straat of in detentie, zonder iets misdaan te hebben.

Regionaal Ook regionaal brengen we knelpunten onder de aandacht en waarborgen de rechten van vluchtelingen. We overleggen met gemeenten en lokale politici over huisvesting, schulden, inburgering en arbeidsparticipatie. Middels voorlichting en publiekscampagnes versterken we ook het draagvlak voor vluchtelingen in de samenleving. We doen mee aan antidiscriminatiebijeenkomsten, zijn aanwezig op informatiemarkten, organiseren ontmoetingsactiviteiten en geven voorlichting aan diverse organisaties en scholen.

13.

Maar liefst 80% van de aanvragen voor gezinshereniging wordt afgewezen, waardoor veel vluchtelingen gescheiden van hun partner of kinderen moeten leven. Het ‘kinderpardon’ lijkt wel heel strikt uitgelegd te worden, waardoor er toch weer veel langdurig in Nederland verblijvende kinderen buiten de boot vallen. Door de crisis en teruglopende participatiegelden verliezen meer vluchtelingen hun baan dan dat ze er een krijgen, terwijl het werkloosheidscijfer onder vluchtelingen al schrikbarend hoog is. Veel gepardonneerden lukt het niet om te naturaliseren door onredelijk strenge eisen. In 2013 blijven we op al deze terreinen opkomen voor vluchtelingen.

umbrella march Op 20 juni 2012 liepen meer dan 1000 mensen mee met de Umbrella March van VluchtelingenWerk Nederland in het kader van Wereldvluchtelingendag. Het einde van de Umbrella March was het startsein op het Spuiplein voor de Kinderrechtenmanifestatie, die georganiseerd werd door een groot aantal mensenrechten- en vluchtelingenorganisaties.

voorlichting op scholen

leven in veiligheid Iedere vluchteling heeft zijn eigen verhaal. Maar dat verhaal is niet van zijn of haar gezicht af te lezen. Met de campagne ‘Leven in Veiligheid’ vraagt VluchtelingenWerk Nederland daarom aandacht voor de indringende verhalen van vluchtelingen.

project: voorlichting op scholen

GASTLESSEN VWZHN geeft al jaren voorlichting op scholen. Door de gastlessen krijgen jongeren begrip voor de moeilijke positie van vluchtelingen en waardering voor de veerkracht die veel mensen laten zien. In de lessen geven we informatie over het Vluchtelingenverdrag en de consequenties van vluchten voor betrokkenen. Tijdens de les vertelt een vluchteling over zijn of haar eigen geschiedenis, vlucht en bestaan in Nederland. Na de les klinkt soms applaus, vaak blijft het opvallend stil. Als de leerlingen het lokaal uit lopen, komen de opmerkingen en vragen: ‘Wat moedig dat u dit wilt vertellen.’ In 2012 waren we actief op scholen in Hillegom, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Leiden en Alphen. Daar verzorgden we 42 lessen voor circa 1.250 leerlingen en studenten. Aan het project werken 6 vrijwilligers met Nederlandse achtergrond en 10 vrijwilligers met vluchtelingenachtergrond mee.

14.

Een van de reacties: ‘Vanmorgen moest ik denken aan het verhaal dat ik gisteren had gehoord. Ik besefte hoeveel geluk ik heb om in Nederland te leven. Als ik het niet eens ben met de politiek, kan ik dat gewoon uiten. Ik kan gewoon korte rokjes dragen, met een vriendje hand in hand lopen en zoenen zonder dat er iemand achter me staat om me mee te nemen naar het bureau. In Iran kan dat niet. Als je je daar niet precies gedraagt zoals zij het willen, dan kun je in de gevangenis verdwijnen, als je ongeluk hebt levenslang krijgen en als je geluk hebt na een aantal jaar weer op straat staan. Zonder reden vastzitten, zonder eerlijk proces veroordeeld worden. Dingen die ik me eigenlijk niet kan inbeelden, omdat het voor mij gewoon normaal is dat je pas in de gevangenis komt als je iets strafbaars hebt gedaan. De veiligheid in Nederland tegenover de onveiligheid en willekeur in Iran.’

Een van de verhalen is dat van Babaak, een 36-jarige vluchteling uit Iran: ‘… Wij lieten alles achter en zijn direct gevlucht. Ik zat maandenlang ondergedoken in een huisje in de bossen. Een vriend bracht me eten, ik kon niet naar buiten. Dat was een heel moeilijke tijd. Ik belde een keer met een vriendin in de stad. Zij vertelde dat twee vrienden in de gevangenis zaten en een derde was vermoord. Het was ontzettend moeilijk om weg te gaan uit mijn land, maar er was geen andere mogelijkheid. Ik moest opnieuw vluchten. Ditmaal naar Nederland...’ Wie het hele verhaal van Babaak wil lezen, of meer wil weten gaat naar www.leveninveiligheid.nl

organisatie en beleid

resultaten 2012

organisatie en beleid

Verspreid in dit jaarverslag las u al verschillende resultaten die we in 2012 bereikten. We zetten de belangrijkste hieronder voor u op een rijtje: • Er komt - mede dankzij onze lobby - een pardonregeling voor kinderen van uitgeprocedeerde asielzoekers die al langer dan 5 jaar in Nederland zijn. • Maatschappelijke begeleiding voor vluchtelingen die in een gemeente zijn komen wonen blijft behouden. • Vluchtelingen hoeven hun lening niet terug te betalen als zij hun inburgeringsexamen halen. • Veel leges zijn verlaagd. • Een aantal uitgeprocedeerden uit onze regio is via VWZHN veilig en humaan teruggekeerd en werkt nu aan een toekomst in eigen land. • 354 vluchtelingen zijn gehuisvest in onze regio. • 2.196 vluchtelingen zijn in 2012 wegwijs gemaakt in hun dorp of stad. • Ondanks het stoppen van overheidsfinanciering kunnen we zo’n 140 vluchtelingen en migranten toch extra taalondersteuning geven en hen helpen hun netwerk te vergroten, dankzij diverse fondsen. • Alle vrijwilligers zijn opgeleid en getraind. • 1.250 scholieren zijn voorgelicht over redenen waarom mensen vluchten en het belang om hen veiligheid te bieden.

Personeelsbeleid • We startten het project ‘Employability’ om VWZHN ook in de toekomst gezond te houden, en onze medewerkers gemotiveerd en competent. Dit project werd mede mogelijk door het Europees Sociaal Fonds. • Veel vrijwilligers namen deel aan het vrijwilligerstevredenheidsonderzoek, zoals elders in dit jaarverslag beschreven. • Door dalende inkomsten waren we helaas genoodzaakt om tijdelijke contracten van medewerkers niet meer te verlengen en geen mensen meer in vaste dienst aan te nemen. • Op 31 december 2012 waren 39 medewerkers in dienst, met gemiddeld over heel 2012 28,1 fte. (Op 31 dec 2011 was dit 43 medewerkers; 31,0 fte). Daarnaast is een aantal betaalde krachten op andere locaties gaan werken om recht te doen aan de verdeling van inkomsten over de gemeenten.

15.

Organisatie en financiën • We startten in 2012 een pilot om de Sociocratische KringMethode als vorm van medezeggenschap in te voeren. Hiermee voldoen we aan de WOR. • Verder besloten we om onder de vlag van VluchtelingenWerk zelf een inburgeringsaanbod te ontwikkelen, zodat vluchtelingen en migranten hun inburgeringsexamen tijdig halen. • Het Handboek voor een uniforme kwalitatieve dienstverlening uit 2011 implementeerden we dit jaar, en updaten we regelmatig. • Alle locaties zijn aangesloten op ons netwerk. • Alle betaalde krachten schrijven hun uren in het tijdschrijfsysteem Clockwise. • Cliëntgegevens worden bijgehouden in VVS. • Eind 2012 zijn we overgestapt op telefoneren via internet (VOIP) om de interne communicatie te verbeteren en kosten te besparen.

financiering Het grootste deel van de inkomsten van VWZHN bestaat uit gemeentelijke subsidies. Met dat geld bekostigen we de diverse taken die we voor de gemeente uitvoeren, zoals huisvesting van vluchtelingen en hun maatschappelijke begeleiding. Voor de (juridische) ondersteuning in de Gezinslocatie in Katwijk krijgen we rijksmiddelen via VluchtelingenWerk Nederland. Onze projecten zijn mede mogelijk dankzij verschillende fondsen, donaties, bijdragen van VluchtelingenWerk Nederland en soms specifieke gelden van gemeenten.

Kengetallen

vwzhn

VWZHN is actief in 26 gemeenten en op de gezinslocatie in Katwijk. Eind 2012 hebben we 334 vrijwilligers, 10 stagiairs en 39 betaalde krachten (gemiddeld 28,1 fte). We coachten in de gemeenten 2196 vluchtelingen naar een zelf-

standig bestaan in Nederland. In de gezinslocatie Katwijk gaven we juridische ondersteuning en voorlichting aan 662 bewoners. Kijk voor een overzicht van alle adressen op www.vwzhn.nl

Hillegom Noordwijkerhout Noordwijk

Lisse

Teylingen Kaag en Braassem

GL Katwijk

Oegstgeest Leiden

Voorschoten

Ter Aar

Leiden hoofdkantoor Leiderdorp Zoeterwoude Rijnwoude

Leidschendam-Voorburg

Nieuwkoop

Bodegraven-Reeuwijk Boskoop

Zoetermeer

Waddinxveen Gouda

Management Team: • Wilma Th. Nijborg (directeur-bestuurder) • Harry Wijnberg (regiomanager Rijn- en Bollenstreek) • Petran Tulkens (regiomanager Gouwestreek) • Bert Slager (regiomanager Leiden, Leidschendam-Voorburg en Lansingerland) Raad van Toezicht: • Dhr. A.J.W. Kohlbeck (voorzitter) • Mevr. G. Gravesteijn-Witvoet • Mevr. mr. drs. H. Janssen • Mevr. mr. F.A.M. van der Klauw-Koops • Dhr. drs. A. Tieleman • Dhr. ir. T.J. Halma Adresgegevens: VWZHN Oude Rijn 44c 2312 HG Leiden 071 5663128 [email protected] www.vwzhn.nl

Lansingerland Zuidplas

Vlist Schoonhoven

Ouderkerk

Bergambacht

Nederlek

Redactie: Angela van der Lans, Inge Gillis, Suze Hallman, Ruud Montagne en Bert Slager Fotografie: Ruud Montagne Eindredactie en vormgeving: Terp 10 Communicatie

EIF: van EU naar lokaal ETF: return, not necessarily a step backwards EVF: ruimte voor innovatieve projecten ESF: investeert in uw toekomst

16.

Vluchtelingen coachen

Recommend Documents