Verdienen met ZLTO Ondernemen in moeilijke tijden Jos Thijssen Bedrijfsadviseur
Onderwerpen • • • • • • • • •
Algemene situatie Rentabiliteit Liquiditeit Managementinformatie De bank BBZ IOAZ Als het niet meer kan …. Voor elke fase …
Omvang in Nederland
opp.in ha bedrijven bedrijven daling sector 2012 2012 2000 bedr. akkerbouw 521.000 19.800 35.850 45 % glastuinbouw 9.960 5.100 11.070 54 % champignons 66 131 517 75 % vg tuinbouw 86.400 2.750 5.200 47 % fruitteelt 17.500 2.450 3.430 28 % boomteelt 17.000 3.330 5.040 34 % bron: CBS
Opbrengsten per € 100 kosten
voorlopig
sector akkerbouw glastuinbouw champignons vg tuinbouw fruitteelt boomteelt bron: Agriholland
2009 91 85 88 82 79 95
raming
2010 2011 2012 112 89 112 101 97 101 93 90 96
93 81 96
97 94 96
Toekomstverwachtingen Uitdagingen Communicatie
Toekomst (perspectief? ) Willen Verwachting
Rentabiliteitsbegroting
Motivatie
Liquiditeitsbegroting
Vraag en aanbod
Bundeling afzet
Financiering
Imago
Gezin
Seizoensarbeid
Crediteuren Omgeving
Ondernemer
Hoogste productie
Rentabiliteit • Winstgevendheid van een bedrijf Opbrengsten -/- kosten • Opbrengst: - hoeveelheid en kwaliteit product - markt - opbrengstprijzen - toegevoegde waarde leveren • Directe kosten: - arbeid: vast los uitzendbureau - energie: gas / elektra - plantmateriaal / zaaizaad - meststoffen / gewasbescherming • Indirecte kosten: - rente - vaste kosten
Rentabiliteit Bedrijfseigen cijfers • Lange termijn: voortschrijdend 5 jaars gemiddelde • Korte termijn: contractprijs / signalen uit de markt Rentabiliteitsbegroting noodzakelijk Ken je kostprijs Meten is weten Voor veel ondernemers is dit een valkuil
Liquiditeit
Liquiditeit = de portier van de portemonnee • Ontvangsten: hoeveel en wanneer? • Uitgaven: hoeveel en wanneer? De kredietlimiet is de bodem van de geldkist Liquiditeit = op korte termijn aan alle financiële verplichtingen kunnen voldoen. Leverancierskrediet = betalingen uitstellen Liquiditeitsprognose minimaal op maandbasis
Liquiditeit • Maak jaarlijks vóóraf een liquiditeitsprognose. • Vergelijk prognose met realisatie: - zijn afwijkingen verklaarbaar? - kan er bijgestuurd worden? • Inzicht voor de rest van het jaar • (Tijdelijke) verruiming van krediet • Uitstel van aflossingen • Leverancierskrediet: - geen betalingskorting - rente - gevolgen op termijn: * onderhandelingspositie * (deels) vooruitbetaling / bankgarantie
Managementinformatie Managementinformatie = Tom-Tom voor bedrijf • Concrete informatie • Liefst op één A4-tje • 5 à 6 belangrijkste kengetallen b.v. - hoeveelheid - prijs - arbeid - energie - plantkosten • Afwijkingen t.o.v. prognose verklaren Niet omdat het moet, maar doe er iets mee
Waar kijkt een bank naar? Ondernemer en bedrijf: • Ondernemerscapaciteiten • Bedrijf en omgeving Financieel: • Rentabiliteit - historie - prognose • Liquiditeit: - marge • Solvabiliteit: - vermogenseis 25 à 30 % • Bancaire positie: - zekerheid - aansprakelijkheid
BBZ BBZ kent 4 groepen: • Startende ondernemers • Oudere zelfstandigen die ouder zijn dan 55 jaar • Beëindigende zelfstandigen • Gevestigde ondernemers: - bijstandsbehoeftige omstandigheden - levensvatbaar bedrijf - inbreng alle privé-middelen - lening max. € 180.000 - rente 8,0 % / aflossen in max. 10 jaar - bij laag eigen vermogen bedrag om-niet - administratieve lasten / langdurig traject
IOAZ uitkering Voorwaarden voor deze uitkering: • U moet onvoldoende inkomen hebben om van te leven en gestopt zijn met uw werk als zelfstandige • U bent 55 jaar of ouder, maar jonger dan 65 • U hebt ten minste 10 jaar als zelfstandige gewerkt • Vermogen blijft deels buiten schot • De inkomsten uit uw bedrijf moet de laatste 3 jaar minder zijn geweest dan € 20.800 bruto gemiddeld per jaar. Voor de toekomst verwacht u een inkomen van minder dan € 21.400 bruto per jaar. • Aanvulling inkomen tot bijstandsniveau
En als het niet meer kan (1) • Zoek hulp! • Behoud zelf het initiatief! • Blijf in gesprek met bank en schuldeisers; - uitstel van aflossing - betalingsregeling - bankgarantie / betaling vóóraf • Breng alternatieven in kaart • Handel vanuit overtuiging
En als het niet meer kan (2) Faillissement: • Van natuurlijke personen crediteuren blijven aan de deur rammelen; • Van B.V.’ aansprakelijkheid DGA: bank / crediteuren? doorstart mogelijk? • Curator bepaalt wat er gebeurt.
En als het niet meer kan (3) Schuldsanering: • Vrijwillig (minnelijk): voorstel aan crediteuren (veelal 20 -40 %) • Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP) - Vrijwillig lukt niet; - Bewindvoerder bepaalt wat er gebeurt; - 3 jaar 90 % van bijstandsniveau, rest voor crediteuren; - Na 3 jaar met schone lei beginnen.
Voor elke fase … ZLTO heeft meerdere doelgroepen: • Joost jonge (toekomstige) ondernemers Begeleiden jonge mensen naar ondernemerschap • OC / bedrijfsadviseurs gevestigde ondernemers Begeleiden ondernemers bij processen rond keuzes, ambities, kansen • Tijd voor Toekomst ondernemers, die bedrijf gaan beëindigen vanwege: - bedrijfsoverdracht - levensfase - financiële redenen
Voor elke fase … Aanpak vanuit ZLTO: • Groepsbijeenkomst: - vergelijkbaar als deze - informatie op persoonlijk en sociaal vlak - informatie over technische en economische aspecten • Ondernemersgroepen: - nemen zelf verantwoordelijkheid - inzoomen op problematiek - deelnemers bepalen de inhoud • Individuele gesprekken: - adviseur - specialist
Voor elke fase …
Samenvattend • • • •
De voorbije jaren waren moeilijk Het water staat aan de lippen De toekomst is onzeker Blijf ondernemen: - meten is weten - blijf realistisch - blijf in gesprek met bank en crediteuren - zoek zo nodig professionele hulp - benut de mogelijkheden van ZLTO • Maar bovenal: - hou zelf het initiatief - zoek kansen ga er dan voor
Meer informatie • Stel uw vragen • Benut het formulier • Neem contact op met: - het Klantcontactcentrum ZLTO tel. 073 – 217 30 00 - direct met een van onze adviseurs
Veel succes
[email protected] Tel. 06 29 52 02 73
Verdienen met ZLTO Peter Greijmans Sociaal medewerker Jos Thijssen Bedrijfsadviseur
Verdienen met ZLTO
ZLTO sociaal Het mens-zijn centraal
SOCIAAL MEDEWERKERS ZLTO • Peter Greijmans • Werkgebied Midden en Oost Brabant, Zuid Gelderland
• Willem Leijs • Werkgebied West Brabant en Zeeland
• Vanuit ZLTO Landbouw en samenleving
BIJ ONDERNEMER AAN TAFEL • Letterlijk! • Ondernemer en / of overige gezinsleden • Individueel en / of samen • Volledig vertrouwelijk, ook binnen gezin
• Gratis
BIJ ONDERNEMER AAN TAFEL • Hoe in contact: o 50% zoekt zelf contact
o 50% via derden: Locale bestuurders ZLTO, afdelingen Familie, buren, kennissen etc. Diverse erfbetreders
AANLEIDING CONTACT • Zeer divers: o o o o o o o o o
Psychische problemen Relatie-/communicatieproblemen Financiële problemen Bedrijfsbeëindiging Ziekte Verlies Verwaarlozing Maken van keuzes Calamiteiten
Maar ook: • Sociaal Fonds • Een nieuwe start; stoppen met het bedrijf en op zoek naar werk
En:
• Guldenberg vakantieweek
• Lourdesreis • Inventarisatie nieuwe sociale activiteiten • …………
Contact Peter Greijmans:
• Telefoon: 06-29520293
•
[email protected]
