ZLTO Advies
ZLTO Advies
Ir. Jos Commissaris
Ing. Jenny Geelen
Senior Adviseur ROMB
Bedrijfsadviseur pluimveehouderij
Agenda •
Milieu en bedrijfseconomische aspecten bij de bedrijfsontwikkeling in de leghennenhouderij
•
Milieu en bedrijfseconomische aspecten bij de bedrijfsontwikkeling in de legopfok
•
Ammoniak en fijnstof inpassing systemen en de combinatie met de Maatlat Duurzame Veehouderij
•
Koloniehuisvesting
•
Vermeerdering leghennenhouderij
•
Fiscale regelingen en subsidies
•
Beoordeling financiering
Milieuaspecten bedrijfsontwikkeling
Bij het ombouwen/uitbreiden pluimveebedrijf spelen met name de volgende milieuaspecten: • • • • •
Wet ammoniak en veehouderij & IPPC-richtlijn Besluit huisvesting ammoniak en veehouderij Wet geurhinder en veehouderij Wet Luchtkwaliteit (fijn stof) Natuurbeschermingswet
AAN DE HAND VAN VOORBEELD BEDRIJF
Uitwerking o.b.v. voorbeeldbedrijf
Voorbeeld bedrijf leghennen Uitgangssituatie Eén stal met 50.000 kooihuisvesting en 30.000 volière Optie 1 Kooistal ombouwen naar 36.000 volière+droogtunnel Optie 2 Ombouw + nieuwe stal voor 34.000 volière+droogtunnel
Voorbeeldbedrijf: Vergunde situatie
Diersoort
Stalsysteem
Aantal dieren
Ammoniak kg NH3 per dier per jaar
Ammoniak totaal kg NH3 / jaar
Emissie PM10 g/dp/jaar
Emissie totaal kg PM10 /jr
Legkippen
E 2.5.1 Mestbandbatterij met beluchting (BB 93.06.008)
50.000
0,042
2.100
5
250
Legkippen
E 2.11.1 volière, 1/week afdraaien 50% roosteroppervlak
30.000
0,090
2.700
65
1.950
E 6.4.1 droogtunnel
30.000
0,002
60
-
-
Totaal PM10 Kg/jaar
2.200
Totaal Ammoniak kg/jaar
4.860
Maximale emissiewaarde besluit huisvesting is 0,125 kg ammoniak voor alternatieve huisvesting.
Emissiearme systemen leg-vermeerdering
Mogelijkheden stalsystemen stalsysteem
Ammoniak [g/dp/jr]
Geurnorm [OUe/s)
Fijn stof [g/dp/jr]
Geschikt voor leg
Geschikt voor vermeerdering
Volière in diverse varianten. Afh. Van: - beluchting, percentage rooster.
0,025-0,090
0,34
65
+
0
Grondhuisvesting. Afh. Van: - Beluchting, mestbanden, etages
0,068-0,125
0,34
84
+
+
Koloniehuisvesting
0,030
0,34
23
+
0
Luchtwasser chemisch 90% reductie Luchtwasser biologisch 70% reductie Waterwasser (30% fijn stof reductie) Gecombineerde luchtwassers (geurammoniak- en fijn stof reductie)
0,032 0,095 -
0,24/0,20 0,19 -
59 24/59 46 -
Luchtwassers zijn geschikt voor alle stallen onder voorwaarden
Voorwaarden luchtwassers • Robuuste wassers met voldoende wascapaciteit • Mogelijkheid voor toepassen bypass • Afvoer (biologisch) spuiwater
Luchtwasser horizontaal
verticaal
Voorbeeld luchtwasser
Voorbeeldbedrijf leg
Afwegingen voor keuze stalsystemen Nieuwe stal (ombouw stal) : ammoniak leidend • O.b.v. amvb-huisvesting/IPPC : 0,125 kg • O.b.v. IPPC-richtlijn : 0,125 (<5.000 kg): 0,090 (5-10000 kg): 0,055 (>10.000 kg) • O.b.v. provinciale verordening (brabant/limburg) 0,055 kg Per bedrijf kunnen nog andere aspecten een rol spelen • Geurwetgeving • Fijn stof • Wet ammoniak en veehouderij 250 m zone • Natuurbeschermingswet
Voorbeeldbedrijf leg: Optie 1
Diersoort
Stalsysteem
Aantal dieren
Ammoniak kg NH3 per dier per jaar
Ammoniak totaal kg NH3 / jaar
Emissie PM10 g/dp/jaar
Emissie totaal kg PM10 /jr
Legkippen
E 2.11.2 volière, 1/week afdraaien 50% roosteroppervlak + beluchten
36.000
0,055
1.980
65
2.340
Legkippen
E 2.11.1 volière, 1/week afdraaien 50% roosteroppervlak
30.000
0,090
2.700
65
1.950
E 6.4.1 droogtunnel
66.000
0,002
132
-
-
Totaal PM10 Kg/jaar
4.290
Totaal Ammoniak kg/jaar
4.812
Voorbeeldbedrijf leg: Optie 1
voorbeeldbedrijf 50.000 hennen in kooihuisvesting herinrichting naar 36.000 volière huisvesting en bouw droogtunnel. Vergunning voor 80.000 hennen met mestdroging
Sloopkosten / verkoop huidige systeem Renovatie stal 36.000 hennen (volière) Droogtunnel Verkoop rechten voor 14.000 hennen Totaal
€ 0 € 435.000 € 72.000 € 119.000 € 388.000 5,88 / hen
Dierfinanciering (66.000 hennen)
€ 235.000
Bruto overschot bij voerwinst van € 4,78
€ 194.000
(beschikbaar voor rente, aflossingen, vervangingsinvesteringen en privé-uitgaven)
Huidige financiering; € 4,35 / hen, nieuwe situatie € 14,70 / hen
Voorbeeldbedrijf leg: Optie 2
Diersoort
Stalsysteem
Aantal dieren
Ammoniak kg NH3 per dier per jaar
Ammoniak totaal kg NH3 / jaar
Emissie PM10 g/dp/jaar
Emissie totaal kg PM10 /jr
Legkippen
E 2.11.2 volière, 1/week afdraaien 50% roosteroppervlak + beluchten
36.000
0,055
1.980
65
2.340
Legkippen
E 2.11.1 volière, 1/week afdraaien 50% roosteroppervlak
30.000
0,090
2.700
65
1.950
Legkippen
E 2.11.2 volière, 1/week afdraaien 50% roosteroppervlak + beluchten
34.000
0,055
1.870
65
2.210
E 6.4.1 droogtunnel
100.000
0,002
200
-
-
Totaal PM10 Kg/jaar
6.500
Totaal Ammoniak kg/jaar
6.750
Voorbeeldbedrijf leg: Optie 2 voorbeeldbedrijf 50.000 hennen in kooihuisvesting herinrichting naar 36.000 volière huisvesting en nieuwbouw 34.000 volière en bouw droogtunnel. Vergunning voor 100.000 hennen met mestdroging
Sloopkosten / verkoop huidige systeem Renovatie stal 36.000 hennen (volière) Nieuwbouw stal 34.000 hennen (volière) Koop rechten voor 20.000 hennen Droogtunnel Totaal
€ 0 € 435.000 € 850.000 € 170.000 € 140.000 € 1.595.000 € 15,95 / hen
Dierfinanciering
€
355.000
Bruto overschot bij voerwinst van € 4,97
€
305.000
(beschikbaar voor rente, aflossingen, vervangingsinvesteringen en privé-uitgaven)
Huidige financiering; € 4,35 / hen, nieuwe situatie € 22,98 / hen
Beoordeling fijn stof - 1
Wet luchtkwaliteit Ter plaatse van gevoelige objecten, waar mensen gedurende langere tijd verblijven (blootstellingscriterium) dient te worden voldaan aan de volgende normen • Concentratie a.g.v. immissie fijnstof maximaal 40 µg/m³ • Maximaal 35 dagen overschrijding etmaalgemiddelde 50 µg/m³ - Correctie voor zeezout is afhankelijk regio - Uitkomst afhankelijk van achtergrondconcentratie - Berekeningen met rekenprogramma ISL3A
Beoordeling fijn stof - 2
Niet In Betekenende Mate (NIBM) Indien de immissietoename niet meer bedraagt dan 3% van maximale concentratie is dat NIBM Vereenvoudigd naar afstandstabel
In de praktijk meestal uitgebreide berekening maken, vaak kan er toch voldaan worden.
Beoordeling fijn stof - 3
Erkende mogelijkheden fijn stof reductie • Waterwasser 30% reductie • Oliefilmsysteem met drukleidingen 50% reductie • Ionisatiesysteem 25% reductie
Beoordeling fijn stof - 4
Erkende mogelijkheden fijn stof reductie
Bedrijfsontwikkeling
Bij aanpassing bedrijf rekening houden met o o o o o
•
Wet geurhinder en veehouderij Wet luchtkwaliteit (fijn stof) Wet ammoniak en veehouderij, IPPC richtlijn (>40.000) en natuurbeschermingswet Maatlat duurzame veehouderij (MIA/VAMIL) Geïntegreerde duurzame stallen (subsidie)
Strategie richting toekomst bedrijfseconomische afwegingen
Uitwerking o.b.v. voorbeeldbedrijf
Voorbeeld bedrijf opfokhennen Uitgangssituatie Eén stal met 50.000 kooihuisvesting en 50.000 volière Optie 1 Kooistal ombouwen naar 50.000 volière Optie 2 Kooistal ombouwen naar 35.000 nivo varia+luchtwasser
Voorbeeldbedrijf: Vergunde situatie
Diersoort
Stalsysteem
Aantal dieren
Ammoniak kg NH3 per dier per jaar
Ammoniak totaal kg NH3 / jaar
Emissie PM10 g/dp/jaar
Emissie totaal kg PM10 /jr
Opfok leg
E 1.5.1 Mestbandbatterij met beluchting (BB 93.06.008)
50.000
0,020
1.000
2
100
Opfok leg
E 1.8.1 volière, 1/week afdraaien 50% roosteroppervlak
50.000
0,050
2.500
23
1.150
E 6.4.1 droogtunnel
50.000
0,001
50
-
-
Totaal PM10 Kg/jaar
1.250
Totaal Ammoniak kg/jaar
3.550
Maximale emissiewaarde besluit huisvesting is 0,170 kg ammoniak voor alternatieve huisvesting.
Emissiearme systemen opfok leg
Mogelijkheden stalsystemen stalsysteem
Ammoniak [g/dp/jr]
Geurnorm [OUe/s)
Fijn stof [g/dp/jr]
Volière in diverse varianten. Afh. Van: - beluchting, percentage rooster.
0,014-0,050
0,18
23
Grondhuisvesting (nivo varia-varianten
0,170
0,18
30
Kooihuisvesting
0,006-0020
0,18
2
Luchtwasser chemisch 90% reductie Luchtwasser biologisch 70% reductie Waterwasser (30% fijn stof reductie) Gecombineerde luchtwassers (geurammoniak- en fijn stof reductie)
0,017 0,051 -
0,11/0,13 0,10 -
21 9/21 16 -
Voorbeeldbedrijf opfok leg
Afwegingen voor keuze stalsystemen Nieuwe stal (ombouw stal) : ammoniak leidend • O.b.v. amvb-huisvesting/IPPC : 0,170 kg • O.b.v. IPPC-richtlijn (maatwerk >5.000 kg en 10.000 kg) • O.b.v. provinciale verordening (brabant/limburg) 0,020 kg Per bedrijf kunnen nog andere aspecten een rol spelen • Geurwetgeving • Fijn stof • Wet ammoniak en veehouderij 250 m zone • Natuurbeschermingswet
Voorbeeldbedrijf opfok: Optie 1
Diersoort
Stalsysteem
Aantal dieren
Ammoniak kg NH3 per dier per jaar
Ammoniak totaal kg NH3 / jaar
Emissie PM10 g/dp/jaar
Emissie totaal kg PM10 /jr
Opfok leg
E 1.8.2 volière, 1/week afdraaien 50% roosteroppervlak+beluchting
50.000
0,020
1.000
23
1.150
Opfok leg
E 1.8.1 volière, 1/week afdraaien 50% roosteroppervlak
50.000
0,050
2.500
23
1.150
E 6.4.1 droogtunnel
100.000
0,001
100
-
-
Totaal PM10 Kg/jaar
2.300
Totaal Ammoniak kg/jaar
3.600
Maximale emissiewaarde besluit huisvesting is 0,170 kg ammoniak voor alternatieve huisvesting.
Voorbeeldbedrijf opfok: Optie 2
Diersoort
Stalsysteem
Aantal dieren
Ammoniak kg NH3 per dier per jaar
Opfok leg
E 1.9 grondhuisvesting+ chemische luchtwasser
35.000
0,017
595
21
735
Opfok leg
E 1.8.1 volière, 1/week afdraaien 50% roosteroppervlak
50.000
0,050
2.500
23
1.150
E 6.4.1 droogtunnel
50.000
0,001
50
-
-
Totaal PM10 Kg/jaar
1.885
Totaal Ammoniak kg/jaar
Ammoniak totaal kg NH3 / jaar
3.145
Emissie PM10 g/dp/jaar
Emissie totaal kg PM10 /jr
Financiering opfokbedrijf
Renovatie stal Droogtunnel Luchtwasser Verkoop rechten Totaal
A: 50.000 volière en droogtunnel
B: 35.000 Nivo Varia en chemische luchtwasser 90%
€ 350.000 € 100.000
€ 182.000
€ 450.000
€ 75.000 € 43.000 € 214.000
Bruto overschot bij 6,3 cent vergoeding € 169.000 € 138.000 Verschil 0,1 cent vergoeding per afgeleverde hen per week € 4.000 (beschikbaar voor rente, aflossingen, vervangingsinvesteringen en privé-uitgaven)
A: Huidige financiering; 3,65 Euro/ hen, nieuwe situatie 8,15 €/hen B: Huidige financiering; 3,65 Euro/ hen, nieuwe situatie 6,81 €/hen
Beoordeling fijn stof
Niet In Betekenende Mate (NIBM) De toename van emissie is bij optie 1 : 1.050 kg/jaar De toename van emissie is bij optie 2 : 656 kg/jaar Vlgs. Tabel is optie 2 bij 125 m mogelijk zonder berekening en optie 1 bij 150 m
Koloniehuisvesting • Investeringsbedragen inrichting en stal ongeveer gelijk aan volière leghennen. • Verwachting 10-20% van pluimveestapel • Lagere marge grotere eenheden om voldoende inkomen te realiseren • Acceptatie consument / supermarktketen /actiegroepen • Kostprijs van kooi buiten EG met lagere eisen Opgenomen in de maatlat: • E2.5.6 koloniehuisvesting met mestbandbeluchting (0,7 m3 per dier per uur)
Vermeerdering voor de legsector • Bedrijven met < 40.000 hennen mogen Plan van aanpak maken. • Traditionele scharrel • Volièrehuisvesting
Fiscale regelingen en subsidies • • • • •
Mia/ Vamil Maatlat duurzame veehouderij - pluimvee Geintegreerde duurzame stallen Regeling gecombineerde luchtwassystemen Energie Investeringsaftrek
Beoordeling financiering Algemeen uitgangspunt: •
Voldoen aan rente- en aflossingsverplichtingen
Voerwinst t.o.v. de sector Besparingen:
Ontwikkeling eigen vermogen
Liquiditeitsontwikkeling:
Ontwikkeling contante middelen
Solvabiliteit:
> 30 % = eigen vermogen t.o.v. vreemd vermogen, excl. rechten, maar wel met stille reserves over grond en gebouwen.
Dekking:
Belangrijk voor prijs
Goed Ondernemerschap
ZLTO Advies en uw Bedrijf Hoe beginnen? inventariseren van uw wensen, omgeving, wet- en regelgeving, financiële positie. Maak een bedrijfsplan met actuele cijfers – financieel per kwartaal Met investeringen voor 2012 Maak een liquiditeit prognose tot na 2013. Ga de markt op: gezonde concurrentie levert altijd ergens voordeel: financiering is een zakelijke handeling Maar eerst met uw adviseur aan tafel Richtingbepalend instrument: HET INVESTERINGSKOMPAS
ONDERSTEUNING ZLTO ADVIES
ZLTO Bedrijfsadvies Fred de Jongh Jenny Geelen
: 013-5836579
ZLTO ROM en bouwzaken Herman Cruijsen John Timmers Jos Commissaris
: 013-5836330