UMC Utrecht juli 2007 nr. 1

UMC Utrecht juli 2007 nr. 1

DE BALANS VAN 100 LONGTRANSPLANTATIES, KENNISCENTRUM PATIËNTVEILIGHEID VAN START, BART FAUSER OVER DE ILLUSIE VAN HET MAAKBARE LEVEN, HET KAN: ARTSEN OPLEIDEN IN VIER JAAR, CT-TOEPASSINGEN VOOR PATIËNTEN MET EEN HARTAANVAL, STAMCELLEN: SPELEN MET DE RIB VAN ADAM

 "1

{£

{n

È

Ê {ÊÊ 1˜ˆiŽÊ“œ“i˜Ì Ê ÈÊÊ

ˆiÕÜÃ

Ê nÊÊ «ˆ`i“ˆœœœ}Ê,ˆVŽÊÀœLLii Ê

Ê Ê¼6>>ŽÊˆÃÊ`iʜ«Ìˆ“>iÊÃ>“«iÊÈâiÊۜœÀÊii˜Êœ˜`iÀâœiŽÊ ˜Õ°Ê œiʅiÌʓ>>ÀʘˆiÌ]Ê`ˆÌÊܜÀ`ÌʘˆŽÃ½

Ê £ÎÊÊ iÊL>>˜ÃÊÛ>˜Ê£ääʏœ˜}ÌÀ>˜Ã«>˜Ì>̈iÃ Ê £nÊÊ Êޘ>iVœœœ}Ê >ÀÌÊ>ÕÃiÀʜÛiÀÊ`iʈÕÈiÊÛ>˜Ê…iÌÊÊ “>>ŽL>ÀiʏiÛi˜ ÊÓäÊÊ -Ì>“Vii˜\Êëii˜Ê“iÌÊ`iÊÀˆLÊÛ>˜Ê
`>“

ÓÈ

ÊÓxÊÊ ˜Ê`iʓ>À}i ÊÓÈÊÊ œÃÈiÀÊi`ˆÃV…iÊLii`ۜÀ“ˆ˜} Ê

Ê Ê6>˜ÊÀŸ˜Ì}i˜Ê̜ÌÊ,°Ê*ÕÃʘˆiÕÜiÊ /‡Ìœi«>ÃȘ}i˜Ê ۜœÀÊ«>̈l˜Ìi˜Ê“iÌÊii˜Ê…>ÀÌ>>˜Û>

ÊÎÎÊÊ iʜ«iˆ`iÀÊ>ÃʏiÀi˜`i ÊÎ{ÊÊ œŽÌiÀ]ʘˆiÌÊyՈÃÌiÀi˜ÊÜ>>Àʎˆ˜`iÀi˜ÊLˆÊ∍˜°°° ÊÎÈÊÊ -1
ÊqʼiÌʎ>˜]Ê>ÀÌÃi˜Êœ«iˆ`i˜Êˆ˜ÊۈiÀʍ>>À½ Ê{äÊÊ *Àœ“œÌˆià Ê{£ÊÊ 7>ÌʎœÃÌÊii˜ÊÃÌi՘…>À̶ Ê{ÓÊÊ Êi˜˜ˆÃVi˜ÌÀՓÊ*>̈l˜ÌÛiˆˆ}…iˆ`ʓœiÌʓi`ˆÃV…iÊÊ “ˆÃÃiÀÃÊۜœÀŽ“i˜

£Î ÓÊ5NIEK

œÌœÊœ“Ï>}\Ê>ܘÊœÀœÜˆÌâÊÉÊâiv>ÊÉÊ œÀLˆÃ°

Ê{nÊÊ i˜Ê`>}ÊՈÌʅiÌʏiÛi˜ÊÛ>˜Ê`iʏˆviÃÌޏiÊÛiÀ«ii}ŽÕ˜`ˆ}i Ê x£Ê >˜ÃÊ-̜œvÊÛiÀÌÀiŽÌʘ>Ê>V…Ìʍ>>ÀÊ,>>`ÊÛ>˜Ê iÃÌÕÕÀ

5NIEKEENNIEUWTIJDSCHRIFT VANHET5-#5TRECHT ¼i˜˜ˆÃÊ`ii˜½ÊˆÃÊii˜ÊÛ>˜Ê`iÊ`ÀˆiʎiÀ˜Ü>>À`i˜ÊÛ>˜Ê…iÌÊ1 Ê 1ÌÀiV…Ì°Ê7iÊ`œi˜Ê`>ÌÊ`œœÀʜ˜`iÀ܈ÃÊÌiÊ}iÛi˜Ê>>˜Êœ˜}iÊ “i˜Ãi˜Ê`ˆiʈ˜Ê`iÊâœÀ}ʜvÊ`iÊÜiÌi˜ÃV…>«ÊÛiÀ`iÀÊ܈i˜]Ê `œœÀÊÌiÊ«À>Ìi˜Êi˜ÊÌiÊÃV…ÀˆÛi˜ÊœÛiÀʜ˜âiÊÛiÀ˜ˆiÕ܈˜}i˜]Êi˜Ê `œœÀÊ`œœÀLÀ>Ži˜Êˆ˜Êœ˜`iÀâœiŽÊÌiÊÛiÀÌ>i˜Ê˜>>ÀÊ̜i«>ÃȘ}Ê ˆ˜Ê`iÊâœÀ}°Ê>>ÀʼŽi˜˜ˆÃÊ`ii˜½ÊˆÃʓiiÀ°Ê ˆÛœœÀLii`Ê>>˜Ê }i‹˜ÌiÀiÃÃiiÀ`i˜Ê>ÃÊÕÊÛiÀÌii˜ÊÜ>ÌÊÜiÊՈÌۈ˜`i˜]ʅœiÊÜiÊ …iÌÊՈÌۈ˜`i˜Êi˜ÊÜ>>Àœ“ÊÜiʅiÌÊՈÌۈ˜`i˜°Ê ˆÌʘˆiÕÜiÊL>`Ê «ÀœLiiÀÌʍՈÃÌÊ`?ÌÊÌiÊ`œi˜° 1ˆÌʏiâiÀܘ`iÀâœiŽÊˆÃÊ}iLiŽi˜Ê`>Ìʜ˜ÃÊۜÀˆ}iÊL>`]Ê-V>˜]Ê Ü>>Àˆ˜ÊÜiÊۜœÀ>ÊœÛiÀʅiÌʜ˜`iÀâœiŽÊˆ˜Ê…iÌÊ1 Ê1ÌÀiV…ÌÊ ÃV…ÀiÛi˜]ÊâiiÀÊ}iÜ>>À`iiÀ`ÊÜiÀ`°Ê/œV…ÊÜ>ÃÊiÀÊLi…œivÌiÊ >>˜ÊÛiÀ>˜`iÀˆ˜}°Ê i˜Ê>>˜Ì>ÊÌÀivvi˜`iÊÀi>V̈iÃ\ʼ7>ÌʅiivÌÊ `iÊ«>̈l˜ÌÊ>>˜Ê`iʘˆiÕÜiʎi˜˜ˆÃ¶½Ê¼7ˆiÊ∍˜Ê`iʓi˜Ãi˜Ê`ˆiÊ …iÌÊ>i“>>Ê`œi˜¶½Ê¼<ˆ˜ÊiÀʘˆiÕÜ̍iÃʈ˜ÊŽi˜˜ˆÃÊi˜ÊâœÀ}¶½Ê >>Àœ“Ê…iLLi˜ÊÜiÊ`iʼÃV>˜ŽœiÀýÊii˜ÊLii̍iÊÛiÀi}`°ÊÊ i˜˜ˆÃÊi˜Êˆ˜˜œÛ>̈iÊÃÌ>>˜Ê˜œ}ÊÃÌii`ÃÊVi˜ÌÀ>>]ʓ>>ÀÊ`iÊ Ìœi«>ÃȘ}ÊiÀÛ>˜ÊLˆÊ`iÊ«>̈l˜Ì]ʅiÌʘÕÌÊiÀÛ>˜ÊۜœÀÊ`iʓ>>̇ ÃV…>««ˆÊi˜Ê…iÌÊ`ii˜ÊiÀÛ>˜Êˆ˜Êœ˜`iÀ܈ÃÊi˜ÊۜœÀˆV…̈˜}ʅiL‡ Li˜Êii˜Ê}ÀœÌiÀiÊ«>>ÌÃÊ}iŽÀi}i˜°Ê"“`>ÌÊÜiʜ˜ÃÊ`>>À“iiʜ«Ê ii˜ÊLÀi`iÀÊ«ÕLˆiŽÊÀˆV…Ìi˜]ʈÃʜœŽÊ`iÊۜÀ“}iۈ˜}Ê>>˜}i«>ÃÌ°Ê

˜ÊâœÊˆÃÊ`ˆÌʘˆiÕÜiÊL>`ʜ˜ÌÃÌ>>˜\Ê1˜ˆiŽ° ¼1˜ˆiŽ½]ÊâՏÌÊÕʘÕÊÜiˆV…ÌÊâi}}i˜]ʼÃÊ`>ÌʘˆiÌÊÜ>ÌÊ«ÀiÌi˜‡ ̈iÕö½Ê
>˜Ê`iÊ>˜`iÀiʎ>˜Ì\ÊÜ>ÌʈÃÊiÀÊiˆ}i˜ˆŽÊœ«ÊÌi}i˜Êœ“Êœ˜âiÊ >“LˆÌˆiÊÌiʏ>Ìi˜Ê`œœÀŽˆ˜Ži˜Êˆ˜Ê`iÊ̈ÌiÊÛ>˜Ê`ˆÌÊL>`¶Ê i˜ÊL>`Ê Ü>>Àˆ˜ÊÜiʜÛiÀʜ˜ÃÊÜiÀŽÊÛiÀÌii˜Ê>>˜Êˆi`iÀii˜Ê`ˆiÊ`>>Àˆ˜Ê }i‹˜ÌiÀiÃÃiiÀ`ʈöÊ7iÊ∍˜ÊÌÀœÌÃʜ«Ê`iʼ1½ÊÛ>˜Ê1ÌÀiV…ÌÊi˜ÊÜiÊ Ü‰i˜Ê՘ˆiŽÊ∍˜Êˆ˜Êœ˜âiÊLˆ`À>}iÊ>>˜ÊŽi˜˜ˆÃÊi˜ÊâœÀ}°Ê1˜ˆiŽiÊ Ži˜˜ˆÃÊۜœÀÊ՘ˆiŽiÊ«>̈l˜Ìi˜Ê`œœÀÊ՘ˆiŽiʓi˜Ãi˜°Ê

˜Ê`ˆÌÊiiÀÃÌiʘՓ“iÀÊۈ˜`ÌÊÕÊÛiiÊœ˜`iÀâœiŽ\ÊÃÌ>“Vii˜]Ê Lii`ۜÀ“ˆ˜}]ʎˆ˜ˆÃV…iÊi«ˆ`i“ˆœœ}ˆi°Ê>>ÀʅiÌÊ}>>ÌʜœŽÊ œÛiÀÊâœÀ}°Êœ˜`iÀ`Ê1ÌÀiV…ÌÃiʏœ˜}ÌÀ>˜Ã«>˜Ì>̈iÃ]Ê`iÊÛiˆˆ}‡ …iˆ`ÊÛ>˜Ê«>̈l˜Ìi˜]Ê}i✘`…iˆ`ÊÛ>˜ÊÛÀœÕÜi˜\ʅiÌÊ1 Ê 1ÌÀiV…ÌÊÌi˜ÊۜiÌi˜ÊÕˆÌ°Ê iÊiiÀÃÌiÊÃÌÕ`i˜Ìi˜ÊÛ>˜Ê`iÊۈiÀ>Àˆ}iÊ œ«iˆ`ˆ˜}Ê}i˜iiÎ՘`iÊÃÌÕ`iÀi˜Ê>v]Ê>˜ÃÊ-̜œvÊܜÀ`ÌÊÀiV̜ÀÊ i˜ÊŽˆ˜`iÀi˜ÊÛiÀÌii˜ÊÜ>ÌÊâiÊ܈i˜ÊÛ>˜Êœ˜Ãʎˆ˜`iÀâˆiŽi˜…ÕˆÃ\Ê `iʓi˜ÃiˆŽiʓ>>Ìʈ˜Êii˜Ê}ÀœÌiÊÛiiŽiÕÀˆ}iʜÀ}>˜ˆÃ>̈i°Ê 6ˆiÀʎiiÀÊ«iÀʍ>>ÀÊâ>Ê1˜ˆiŽÊLˆÊÕÊLˆ˜˜i˜Û>i˜°Ê,i>V̈iÃÊ∍˜Ê Û>˜Ê…>ÀÌiÊÜiŽœ“ÆʼŽi˜˜ˆÃÊ`ii˜½ÊÜiÀŽÌʈ““iÀÃʘ>>ÀÊÌÜiiÊ Ž>˜Ìi˜°Ê iâiʎiÀ˜Ü>>À`iÊۜÀ“ÌÊÃ>“i˜Ê“iÌÊ`iÊÌÜiiÊ>˜`iÀi]Ê ¼}Ài˜âi˜ÊÛiÀi}}i˜½Êi˜Ê¼âœÀ}i˜ÊۜœÀʓi˜Ãi˜½]Ê`iʈ˜Ã«ˆÀ>̈iÊ Û>˜Ê…iÌÊ1 Ê1ÌÀiV…Ì°ÊŽÊ…œœ«Ê`>ÌÊÕÊ`iâiʈ˜Ã«ˆÀ>̈iʈ˜Ê1˜ˆiŽÊ âՏÌÊÌiÀÕ}ۈ˜`i˜° *Àœv°Ê`À°ÊiiÀÌÊ°Ê ˆ…>“ 6œœÀâˆÌÌiÀÊ,>>`ÊÛ>˜Ê iÃÌÕÕÀÊ1 Ê1ÌÀiV…Ì

1˜ˆiŽÊˆÃÊii˜ÊՈÌ}>ÛiÊÛ>˜Ê…iÌÊ1˜ˆÛiÀÈÌ>ˆÀÊi`ˆÃV…Ê i˜ÌÀՓÊ1ÌÀiV…ÌÊ­ÜÜܰՓVÕÌÀiV…Ì°˜®°Ê 1˜ˆiŽÊÛiÀÃV…ˆ˜ÌÊۈiÀʎiiÀÊ«iÀʍ>>Àʈ˜Êii˜Êœ«>}iÊÛ>˜ÊÓä°äääÊiÝi“«>Ài˜°Ê ,i`>V̈iÊ ˆ>˜iÊ>ÀLÕÃ]Ê ŽiÊ>ÕÌi˜L>}]Ê,ˆ˜âiÊ i˜i`ˆVÌÕÃ]ÊÊ >ÃÊœœ“>˜Ê­ÛœœÀÊÛ` É œ““Õ˜ˆV>̈iÊÀœi«® ,i`>V̈i>`ÀiÃÊ1 Ê1ÌÀiV…Ì]ʘÌiÀ˜iÊi˜Ê ÝÌiÀ˜iÊVœ““Õ˜ˆV>̈i]ÊՈëœÃ̘Փ“iÀÊ ä£°Î{Î]ÊÊ *œÃÌLÕÃÊnxxää]ÊÎxänÊ
Ê1ÌÀiV…Ì°Ê/iivœœ˜\Ê­äÎä®ÊÓxäÊÇ{ÊnÎ°Ê ‡“>ˆ\Ê՘ˆiŽJՓVÕÌÀiV…Ì°˜°ÊÊ ˜ÌiÀ˜iÌ\ÊÜÜܰ՘ˆiŽ“>}>∘i°˜°  œ˜Vi«ÌÊEÊÀi>ˆÃ>̈iÊÛ` É œ““Õ˜ˆV>̈iÊÀœi«Ê­ÜÜÜ°Û`L°˜® "˜ÌÜiÀ«ÊEÊۜÀ“}iۈ˜}Ê
˜˜iÊ,œÃiÊ"œÃÌiÀL>>˜Ê>À̈˜ˆÕà ˆÌ…œ}À>wiÊEÊ`ÀՎÜiÀŽÊÛ` É*Àˆ˜ÌÊ-Õ««œÀÌ -- Ê£nÇ{‡nÓ{{ œÌœ\Ê …ÀˆÃÊ/ˆ““iÀð

5NIEKÊÎÊ

5NIEKMOMENT

{Ê5NIEK

œÌœ\Ê œLÊ Àœ˜Ã…œvv°

6œœÀÊ`iʈ˜}>˜}ÊÛ>˜Ê…iÌÊ1 Ê1ÌÀiV…ÌÊL>>ÃÌÊ>˜ÃÊ>À̅>Ê­£È®ÊՈÌÊLˆÊ∍˜ÊÛÀˆi˜`ˆ˜Ê-œ>˜}iÊ-Ìi…œÕÜiÀÊ­£Ç®°ÊˆÊ…iivÌÊLiˆ`iÊ i˜ŽiÃÊ}iLÀœŽi˜Êi˜ÊLi}ˆ˜ÌʓœÀ}i˜Êqʘ>Êii˜Ê“>>˜`ʈ˜Ê…iÌÊ1 Ê1ÌÀiV…ÌÊÌiʅiLLi˜Ê`œœÀÊ}iLÀ>V…ÌÊqʓiÌÊ∍˜ÊÀiÛ>ˆ`>̈iÊ`ˆiÊ`ÀˆiÊ “>>˜`i˜Êâ>Ê`ÕÀi˜°Ê iˆ`i˜Ê∍˜ÊۜÊ}œi`iʓœi`°Ê˜Ê…iÌÊ1 Ê1ÌÀiV…Ìʜ«iÀiiÀÌÊ`iÊ`ˆÛˆÃˆiÊiiŽÕ˜`ˆ}iÊ-«iVˆ>ˆÃ“i˜Ê>>ÀˆŽÃÊ âœ½˜ÊxxäÊvÀ>VÌÕÀi˜]ÊÜ>>ÀÛ>˜ÊÎxäÊÛiÀÃiÆÊ`iÊÀiÃÌʈÃÊÃiV՘`>ˆÀiÊV…ˆÀÕÀ}ˆi°ÊiÌÊ}>>ÌÊ}œL>>Êœ“Ê£Çäʈ˜}Ài«i˜Ê>>˜Ê…iÌʜ˜`iÀLii˜]Ê £xäÊ>>˜Ê…iÌÊLœÛi˜Lii˜]ʙäÊ>>˜Ê`iʜ˜`iÀ>À“]ÊxäÊ>>˜Ê`iÊLœÛi˜>À“]Ê{äÊ>>˜Ê…iÌÊLiŽŽi˜Êi˜ÊÓäÊ>>˜Ê`iÊۜiÌ°

5NIEKÊxÊ

 17-

/ 9Ê
,Ê"-*/
Ê1/, /

"«Ê`ˆ˜Ã`>}Ê£xÊi˜Êܜi˜Ã`>}Ê£ÈʓiˆÊÜ>ÃʅiÌʼÌi``ÞLiÀi˜Ã«ÀiiŽÕÕÀ½Êˆ˜Ê…iÌÊ7ˆ…i“ˆ˜>ʈ˜`iÀâˆiŽi˜‡ …ՈðÊ,Ո“Ê{xäʎiÕÌiÀÃÊÛ>˜Ê˜i}i˜ÊœŽ>iÊL>ÈÃÃV…œi˜Êi˜Ê«>̈l˜ÌiÃÊՈÌʅiÌÊ7<ʎÜ>“i˜Ê“iÌÊ…Õ˜Ê Ìi``ÞLiiÀʏ>˜}ðÊiÌÊëiVˆ>iʼëÀiiŽÕÕÀ½Ê…iivÌÊ̜ÌÊ`œiÊŽˆ˜`iÀi˜Êii˜ÊLiÌiÀʈ`iiÊÌiÊ}iÛi˜ÊÛ>˜ÊÜ>ÌÊiÀÊ ˆ˜Êii˜ÊâˆiŽi˜…ÕˆÃÊ}iLiÕÀÌÊi˜Ê“i`ˆÃV…iÊÃÌÕ`i˜Ìi˜ÊÌiÊÌÀ>ˆ˜i˜Êˆ˜Ê`iʜ“}>˜}ʓiÌʎˆ˜`iÀi˜°Ê

,1<
Ê /Ê61 Ê1 / 7œ˜i˜Ê i˜Ê ÃV…œœ}>>˜Ê >˜}ÃÊ ii˜Ê `ÀՎŽiÊ Üi}Ê ˆÃʜ˜}i✘`°Ê >ÌÊÜ>ÃÊ>Ê>˜}iÀÊLiŽi˜`]ʓ>>ÀÊÊ -œwiÊÛ>˜Ê,œœÃLÀœiVŽÊ…iivÌʘÕÊ`iÊ`>>`ÜiÀŽiˆŽiÊ …œiÛii…i`i˜ÊÀœiÌÊi˜Êw˜Ã̜vÊ}i“iÌi˜]ÊÜ>>À>>˜Ê ˆ˜`ˆÛˆ`Õi˜ÊܜÀ`i˜ÊLœœÌ}iÃÌi`°Ê6œœÀʅ>>ÀÊ«Àœ‡ “œÌˆiœ˜`iÀâœiŽÊ`>ÌÊâiÊՈÌۜiÀ`iÊ>>˜Ê…iÌʘÃ̈ÌÕÌiÊ vœÀÊ,ˆÃŽÊ
ÃÃiÃÓi˜ÌÊ-Vˆi˜ViÃÊi˜Ê…iÌÊ1 Ê1ÌÀiV…Ì]Ê ˆiÌÊâiÊÛÀˆÜˆˆ}iÀÃÊۈiÀÊ̜ÌÊۈvʎiiÀÊ{nÊÕÕÀʏ>˜}Ê ii˜ÊÀÕ}â>ŽiÊ`À>}i˜Ê“iÌÊii˜Ê«œ“«iÊ`>ÌʏÕV…ÌÊ >>˜âՈ}Ì°Ê<œÊÜiÀ`Ê`iʅœiÛii…iˆ`Êw˜Ã̜vÊi˜ÊÀœiÌÊ ÛiÀâ>“i`ÊÜ>>À“iiÊ`iÊÛÀˆÜˆˆ}iÀÃÊ«iÀܜ˜ˆŽÊˆ˜Ê >>˜À>Žˆ˜}ʎÜ>“i˜°Êˆ˜`iÀi˜Ê`ˆiÊÃV…œœ}>>˜Ê˜>‡ LˆÊii˜ÊØiÜi}ÊLˆŽi˜Ê“iÌÊ`iÀ̈}Ê«ÀœVi˜ÌʓiiÀÊ ÀœiÌ`iiÌiÃʈ˜Ê>>˜À>Žˆ˜}ÊÌiʎœ“i˜Ê`>˜ÊŽˆ˜`iÀi˜Ê `ˆiÊÃV…œœ}>>˜Êœ«Êii˜ÊVœ˜ÌÀœiœV>̈iʈ˜Ê`iÊÃÌ>`°Ê

˜ÊۜÜ>ÃÃi˜i˜Ê`ˆiÊܜ˜i˜Ê>>˜Êii˜Ê`ÀՎŽiÊÜi}ʈ˜Ê `iÊÃÌ>`]ÊÛiÀâ>“ii˜Ê>V…Ì̈i˜Ê«ÀœVi˜ÌʓiiÀÊÀœi̇ `iiÌiÃÊ`>˜ÊۜÜ>ÃÃi˜i˜Êi`iÀÃʈ˜Ê`iÊÃÌ>`°Ê1ˆÌÊ `iʓiiÌ}i}iÛi˜ÃÊÛ>˜Ê`iʈ˜`ˆÛˆ`ÕiiÊÛÀˆÜˆˆ}iÀÃÊ “iÌÊÀÕ}â>Žiʎ>˜Ê`iÊLœœÌÃÌiˆ˜}Ê>>˜ÊÕV…ÌÛiÀ‡ œ˜ÌÀiˆ˜ˆ}ˆ˜}ÊۜœÀÊ}ÀœÌiÊ}Àœi«i˜Ê“i˜Ãi˜ÊLiÀi‡ Ži˜`ÊܜÀ`i˜°Ê

ÈÊ5NIEK

/iŽÃÌ\Ê,ˆ˜âiÊ i˜i`ˆVÌÕðʜ̜½Ã\Ê1 Ê1ÌÀiV…Ì]Ê,œÞÊiiÀ>̅Ã]ʈV…ˆiÊ7ˆ˜LiÀ}…ÊÉÊœ>˜`ÃiÊœœ}Ìi°Ê

-*,

11,Ê"Ê <" Ê <7
 ,Ê/ Ê7",

%ENGEZONDELEVENSSTIJLVERGROOTDE KANSOPZWANGERSCHAP£NVERGROOTDE KANSOPEENGEZONDEZWANGERSCHAP $AAROMSTARTHET5-#5TRECHT ALS EERSTEIN.EDERLAND METEENPRE CONCEPTIESPREEKUUR6OORVROUWENDIE ZICHAANMELDENVOOREEN)6& BEHANDE LINGMAAKTHETPRECONCEPTIESPREEKUUR NAASTDEMEDISCHEBEGELEIDINGDOORDE ARTS DEELUITVANDEBEHANDELINGINHET 5-#5TRECHT2OKEN VOEDING ALCOHOL ENOVERGEWICHTZIJNENKELEVANDE RISICOFACTORENDIEHET@ZWANGERWORDEN BEMOEILIJKENOFEENGEZONDEZWANGER SCHAPNADELIGBEÆNVLOEDEN)NDEPRAK TIJKBLIJKTDATECHTPARENZICHNIETALTIJD BEWUSTZIJNVANDENEGATIEVEEFFECTEN VANHUNLEVENSSTIJL:OBETEKENTROKEN INVEELGEVALLENDATDEVROUWMEERME DICATIEVOOREEN)6& BEHANDELINGMOET GEBRUIKEN MAAROOKDATHETSPERMA VANDEMANVANMINDEREKWALITEITKAN ZIJN%NBIJOVERGEWICHTISEENGEWICHTS VERMINDERINGVANTIENPROCENTSOMSAL GENOEGOMDEKANSENOPZWANGERSCHAP AANZIENLIJKTEVERGROTEN

* Ê  17 Ê

Ê

-1

""- " ,Ê "  
 , Ê

+INDERARTS INFECTIOLOOGPROFDR*AN+IMPEN  WORDTPEROKTOBERDECAAN'ENEES KUNDEENVICEVOORZITTERVANDE2AADVAN "ESTUUR-OMENTEELISHIJDIVISIEVOORZITTER +INDERENINHET7ILHELMINA+INDERZIEKENHUIS ONDERDEELVANHET5-#5TRECHT .AZIJNSTUDIEGENEESKUNDEAANDE+ATHOLIEKE

5NIVERSITEIT,EUVENSPECIALISEERDEHIJZICHIN INFECTIEZIEKTENBIJKINDEREN+IMPENISLID VANVERSCHILLENDENATIONALEENINTERNATIONALE WETENSCHAPPELIJKEORGANISATIES(IJVOLGT (ANS3TOOFOPDIERECTORMAGNIlCUSVANDE 5NIVERSITEIT5TRECHTWORDTZIEPAGINAVAN DITNUMMER 

" / /

iÌÊ̜i`ˆi˜i˜ÊÛ>˜ÊÃÌՎiÃÊ Žœi“iŽÊiˆÜˆÌÊ`ˆiÊÌiʎiˆ˜Ê∍˜Êœ“Ê ii˜Êۜi`ˆ}iÊ>iÀ}ˆÃV…iÊÀi>V̈iÊ œ«ÊÌiÊÀœi«i˜]ÊâœÕʅiÌʏˆV…>>“Ê ŽÕ˜˜i˜ÊiÀi˜Ê`>ÌʅiÌÊiˆÜˆÌÊ œ˜ÃV…>`iˆŽÊˆÃ°Ê >ÌÊVœ˜VÕ`iiÀÌÊ “i`ˆÃV…ÊLˆœœœ}Ê iÀÌÊ,ՈÌiÀʈ˜Ê∍˜Ê «ÀœivÃV…ÀˆvÌÊ`>ÌʅˆÊӣʍ՘ˆÊÛiÀ`i‡ `ˆ}`i°ÊˆÊ`ii`Ê∍˜Êœ˜`iÀâœiŽÊ >>˜Ê`iÊ>v`iˆ˜}Ê iÀʓ>̜œ}ˆiÊÛ>˜Ê …iÌÊ1 Ê1ÌÀiV…Ì°Ê

j˜ÊDÊÌÜiiÊ«ÀœVi˜ÌÊÛ>˜Ê`iÊ«>Ç }iLœÀi˜i˜ÊˆÃÊ>iÀ}ˆÃV…ÊۜœÀÊiˆÜˆÌ‡ Ìi˜Êˆ˜ÊŽœi“iŽ°Ê,ՈÌiÀʜ˜`iÀâœV…ÌÊ ÜiŽiÊÃÌՎiÃÊÛ>˜ÊŽœi“iŽiˆÜˆÌÊ `œœÀÊ/‡Vii˜ÊÛ>˜Ê…iÌʈ““Õ՘‡ ÃÞÃÌii“Ê…iÀŽi˜`ÊܜÀ`i˜Êi˜Ê`iÊ >iÀ}ˆÃV…iÊÀi>V̈iʜ«Àœi«i˜°Ê <œÜiÊ}i✘`iÊ>ÃÊ>iÀ}ˆÃV…iÊ Žˆ˜`iÀi˜ÊLˆŽi˜Ê…iÌâiv`iÊÃÌՎiÊ Žœi“iŽiˆÜˆÌÊÌiʅiÀŽi˜˜i˜°Ê

i˜Ê}i✘`ʈ““Õ՘ÃÞÃÌii“Ê`œiÌÊ ÛiÀ`iÀʘˆŽÃ]ʓ>>ÀÊLˆÊ>iÀ}ˆÃV…iÊ Žˆ˜`iÀi˜ÊÃV…ˆiÌʅiÌʈ““Õ՘‡ ÃÞÃÌii“Ê`œœÀ°Ê i˜ÊLi«>>`iÊ ˆ““Õ˜œœ}ˆÃV…iÊLœœ`ÃV…>««iÀ‡ Ã̜v]Êii˜ÊVÞ̜Žˆ˜i]ʈÃÊ`>>ÀۜœÀÊ ÛiÀ>˜ÌܜœÀ`iˆŽ]ʜ˜Ì`iŽÌiÊ,ՈÌiÀ°

"1  * Ê6"",Ê/ ,-

i˜Ê«iŽÊÜ>>ÀÊ̈i˜iÀÃʎiÌÃi˜]ÊÀi>Ýi˜Êœ«ÊœÕ˜}iL>˜Ži˜]ÊV…>ÌÌi˜Ê“iÌÊÛÀˆi˜`i˜Êi˜Ê…Õ˜Êiˆ}i˜Ê “ÕâˆiŽÊLiÕˆÃÌiÀi˜°Ê >ÌÊLˆi`ÌÊ`iÊ̈i˜iÀŽ>“iÀʈ˜Ê…iÌÊ7ˆ…i“ˆ˜>ʈ˜`iÀâˆiŽi˜…ÕˆÃÊ`ˆiʜ«Ê ££Ê>«ÀˆÊ}iœ«i˜`ʈðÊœ˜}iÀi˜ÊŽÕ˜˜i˜Ê…ˆiÀÊiŽiÊ`>}ÊÌÕÃÃi˜Ê>V…ÌÊÕÕÀʽÃʜV…Ìi˜`ÃÊi˜Ê̈i˜ÊÕÕÀÊ ½ÃÊ>ۜ˜`ÃÊÌiÀiV…Ì°Ê/ˆi˜iÀÃʅiLLi˜ÊLi…œivÌiÊ>>˜Êii˜Êiˆ}i˜Ê«iŽ]ÊâœÊLiiŽÊՈÌÊii˜Êœ˜`iÀâœiŽÊ Û>˜Ê…iÌÊâˆiŽi˜…ÕˆÃÊ­âˆiʜœŽÊ«>}ˆ˜>ÊÎ{ÊÛ>˜Ê`ˆÌʘՓ“iÀ®°


6

- ,/1", Ê

, ,Ê"*Ê/ Ê-*",

'ENETISCHENMOLECULAIRONDERZOEKNAARALVLEESKLIERKANKERBELOOFTBIOMARKERSOPTELEVERENWAARMEE DEAFWIJKINGINEENVROEGSTADIUMOPGESPOORDKANWORDEN/NGEVEERPROCENTVANDEALVLEESKLIER TUMORENMANIFESTEERTZICHPASINEENONGENEESLIJKSTADIUM)NZIJNPROEFSCHRIFT WAARHIJOPJUNI OPPROMOVEERDE BESCHRIJFT3TEVEN(USTINXNIEUWEGENENENEIWITTENDIEALLEENMEETBAARZIJNIN ALVLEESKLIERTUMORENOFVOORLOPERSDAARVAN(ETMETENVANDEZEBIOMARKERSMOETHETINDETOEKOMST MOGELIJKMAKENALVLEESKLIERKANKEROPTESPORENVIABLOED PANCREASSAPOFONTLASTING$AARNAASTBE SCHRIJFT(USTINXDATDERTIGPROCENTVANDEPATIÔNTENMETALVLEESKLIERKANKEREENSPECIlEKGENETISCH KENMERKHEEFTINDETUMORENBLIJKTHET-4!0 GENNIETMEERTEWERKEN$IEPATIÔNTENZIJNVATBAAR VOOREENSPECIALEVORMVANCHEMOTHERAPIEREMMERSVAN@DENOVOPURINESYNTHESE  5NIEKÊÇÊ

nÊ5NIEK

ˆ˜ˆÃV…Êi«ˆ`i“ˆœœœ}Ê,ˆVŽÊÀœLLii

@'OEDONDERZOEKVERGTEEN GOEDEVRAAGSTELLING ˆiÌÊ>iʓi`ˆÃV…iʜ˜`iÀâœiŽi˜ÊÛiÀœ«i˜ÊۏiŽŽiœœÃ°Ê -œ“Ãʘi}iÀi˜Êœ˜`iÀâœiŽiÀÃÊ«ÀœVi`ÕÀiiÊÀˆV…̏ˆ˜i˜]Ê `>˜ÊÜiiÀÊ`iÕ}ÌÊ`iʜ«âiÌʘˆiÌ°Ê >ÌʈÃʜ˜}iÜi˜ÃÌ°Ê *ÀœviÃÜÀÊ`À°Ê,ˆVŽÊÀœLLiiÊi˜Ê∍˜Ê“i`iÜiÀŽiÀÃÊÛ>˜Ê …iÌÊՏˆÕÃÊ i˜ÌÀՓÊ}iÛi˜ÊVœi}>½ÃÊÃÌi՘°ÊÊ œi\ÊLœÀ}ˆ˜}ÊÛ>˜Ê`iʎÜ>ˆÌiˆÌ°

3TATISTIEKENZEGGENDATMETEENOPDETIENMEDISCHEONDERZOEKENIETS MISIS2ICK'ROBBEE HOOGLERAARKLINISCHEEPIDEMIOLOGIE HALFSCHERT SEND@)KZOUZEGGENMETTIENVANDETIEN!LLEENISDEMEERDERHEIDVANDE FOUTENGELUKKIGNIETZOERG%ENOPDETIENGOEDMIS)KHEBHETZELFNIET ONDERZOCHT MAARIKKANMEVOORSTELLENDATIKDAAROPUITZOUKOMEN 2ICK'ROBBEE WASINEENVANDEINSPIRATORSBIJDEOPRICHTING VANHET*ULIUS#ENTRUM DATTEGENWOORDIGDEONDERTITEL@VOOR'EZOND HEIDSWETENSCHAPPENEN%ERSTELIJNS'ENEESKUNDEDRAAGT(IJISVOORZITTER VANHET-ANAGEMENT4EAM:IJNEIGENDISCIPLINE DEKLINISCHEEPIDEMIO LOGIE ISSTERKGERICHTOPDEMETHODISCHEKANTVANONDERZOEK :IJNBELANGRIJKSTERESULTAATALSWETENSCHAPPER@$ATWIJALSEPIDEMIOLOGIE LANGZAMERHANDBESCHOUWDWORDENALSEENWAARDEVOLENONMISBAARELE MENTINHETONDERZOEKOPHET5-#5TRECHT4WINTIGJAARGELEDENKEKEN MENSENNOGWELEENSMEEWARIGALSJEZEIDATJEDEEPIDEMIOLOGIEINGING (ETWASVOORVELENEENWATVAAGGEBIEDBINNENDESOCIALEGENEESKUNDE

iÊ,>>`ÊÛ>˜Ê iÃÌÕÕÀʅiivÌʈ˜ÊÓääÈʅiÌÊՏˆÕÃÊ i˜ÌÀՓʜ«`À>V…ÌÊ }i}iÛi˜Ê`iʎÜ>ˆÌiˆÌÊÛ>˜Ê}i˜iiӈ``ii˜œ˜`iÀâœiŽÊÌiÊ̜iÌÃi˜°ÊÊ

i˜Ê“i`ˆÃV…‡i̅ˆÃV…iÊ̜iÌÃÊÜ>ÃÊiÀÊ>°

@$E2AADVAN"ESTUURWILDATZULKEONDERZOEKEN GEDAANINHET5-# 5TRECHT VOLDOENAANINTERNATIONALESTANDAARDEN7IJHEBBENINHET KADERVANONZEACTIVITEITENOPHETGEBIEDVANKLINISCHEEPIDEMIOLOGIEEEN ERVARINGENEENAPPARAATONTWIKKELDDIEERVOORZORGENDATWEAANDIE STANDAARDENVOLDOEN$E2AADWILDEGRAAGDATWEDIETOETSLOSZOUDEN LATENOPDERESTVANHETHUIS%ENSERVICEINDEZIJLIJNVANONZECOREBUSI NESS)KBENEINDVERANTWOORDELIJK MEDEWERKERSVOERENDEKWALITEITSTOETS UITONDERAANSTURINGVAN!NNETTE"AK7EZIJNGEENPOLITIEAGENT MAAR LEVERENSUPPORTINHETOPWAARDERENVANKWALITEIT 7iʅiLLi˜Ê…iÌʘÕÊëiVˆwiŽÊœÛiÀʼÌÀˆ>Ã½Ê“iÌÊ«Àœiv«iÀܘi˜ÊÜ>>ÀLˆÊ ˜ˆiÕÜiÊ}i˜iiӈ``ii˜ÊܜÀ`i˜Ê}iÌiÃÌ°Ê7>Ìʎ>˜ÊiÀʓˆÃ}>>˜ÊLˆ˜˜i˜Ê `ˆiÊëiVˆwiŽiÊV>Ìi}œÀˆiÊÛ>˜Ê“i`ˆÃV…Êœ˜`iÀâœiŽ¶

@!LSDIEONDERZOEKENNIETWORDENUITGEVOERDINOVEREENSTEMMINGMET DERICHTLIJNENVOOR'OOD#LINICAL0RACTICE'#0 VANALLES*EHEBTINDE EERSTEPLAATSKLEINEDINGEN OPZICHGEENDRAMA%RISBIJVOORBEELDNIET TEACHTERHALENOPWELKMOMENTEENFORMULIERISINGEVULD$ECONTROLE OPDEKWALITEITVANDEPAPERTRAILISSTRENG%RMOETVANELKEBETROKKEN ONDERZOEKEREENCVINHETDOSSIERZITTENSOMSISDATNIETHETGEVAL/F ERGENSONTBREEKTEENHANDTEKENING$IEGEBREKENHOEVENDEKWALITEIT NIETAANTETASTEN MAARHETVOLGENVANDERICHTLIJNENISEENWAARBORG VOORHETBEHEERSENVANRISICOS

i˜ÊiÀ˜Ã̈}iÀÊ}iÛ>¶

@)KBENBETROKKENGEWEESTBIJEENONDERZOEKNAAREENTRIALIN.EDERLAND WAARBIJEENONDERZOEKEREENPAARHONDERDPATIÔNTENHADVERZONNEN $ATKANDERESULTATENVANZONONDERZOEKERNSTIGCOMPROMITTEREN  /iŽÃÌ\Ê }LiÀÌÊ>˜Ê,ˆi̅œv°ÊœÌœ½Ã\ÊiÃÌiÀÊ œœÛi°

5NIEKʙÊ

@:IEJEEENCOMPLICATIEBIJHETGEBRUIKVANEENGENEESMIDDEL DANMOETJEJEAFVRAGENOFDATMIDDELDECOMPLICATIENAARDEPATIÔNT HEEFTGEBRACHT OFDEPATIÔNTDECOMPLICATIENAARHETGENEESMIDDEL

7>ÌÊÜ>ÃÊ∍˜Ê“œÌˆiv¶

@/PPERVLAKKIGGEZIENGELD%ENONDERZOEKBETEKENTWERK DUSINKOMSTEN -AARHETHADBIJDEZEPERSOONOOKTEMAKENMETWATHIJZAGALSZIJNMIS SIEINDEWETENSCHAP(IJWASALOVERTUIGDVANWATHETONDERZOEKMOEST AANTONENENINFEITEVONDHIJDATONDERZOEKZELFZINLOOS0RESTIGESPEELDE OOKMEE$EEFFECTENWARENDRAMATISCHWANTOOKEERDERONDERZOEKVAN DEZEMANKWAMINEENANDERDAGLICHTTESTAAN/PBASISDAARVANWAREN MENSENJARENLANGOPEENBEPAALDEMANIERBEHANDELD$ITKOMTGELUKKIG WEINIGVOOR

˜ÊˆiÌÃÊÌÕÃÃi˜Ê`iâiÊՈÌiÀÃÌi˜Êˆ˜¶

@7EHEBBENEENSINEENVANONZEINTERNATIONALETRIALSEENKLINIEKVAN DEELNEMINGAANHETONDERZOEKUITGESLOTEN5ITDECHECKBLEEKDAT PROEFPERSONENDIEINEENBEPAALDELEEFTIJDSCATEGORIEMOESTENVALLENIETS JONGERWAREN%RG(OEFTNIET MAARHETISEENHELLENDVLAK/NDERAANDE HELLINGHEBJEDETOTAALVERZONNENPATIÔNT œi“ÌÊÕÊii˜ÃÊii˜ÊÀˆÃˆVœÊ`>ÌÊ`>˜ŽâˆÊ`iʎÜ>ˆÌiˆÌÃ̜iÌÃÊLiÌiÀÊÌiÊÊ Li…iiÀÃi˜ÊˆÃ°

@3OMSWEEGTEENONDERZOEKERDEERNSTVANBIJWERKINGENANDERSDANEEN COLLEGAZOUDOEN$ANISHETBELANGRIJKDATEREENGOEDMECHANISME BESTAATDATMETBEHULPVANDUIDELIJKECRITERIAIETSWATOPEENBIJWERKING WIJST SNELBIJEENMEDISCH ETHISCHECOMMISSIEDOETBELANDEN)NHET VERLEDENISDATNIETALTIJDOPEENGOEDEMANIERGEBEURD

iÌÊՏˆÕÃÊ i˜ÌÀՓÊۜœÀÊi✘`…iˆ`ÃÜiÌi˜‡ ÃV…>««i˜Êi˜Ê iÀÃÌiˆ˜ÃÊi˜iiÎ՘`i iÊÃÌ>vÊÛ>˜Ê…iÌÊՏˆÕÃÊ i˜ÌÀՓ]ʈ˜ÌiÀ˜iÊ`ˆÛˆÃˆiÊÛ>˜Ê …iÌÊ1 ʈ˜Ê1ÌÀiV…ÌÊȘ`ÃÊ£™™È]Ê}iivÌʜ˜`iÀ܈ÃÊi˜Ê `œiÌʜ˜`iÀâœiŽ°Ê iʜ˜`iÀ̈ÌiÊ¼i✘`…iˆ`ÃÜi‡ Ìi˜ÃV…>««i˜Êi˜Ê iÀÃÌiˆ˜ÃÊi˜iiÎ՘`i½ÊˆÃÊii˜Ê ÛiÀâ>“i˜>>“ÊۜœÀÊi«ˆ`i“ˆœœ}ˆi]Ê«ÕLˆVʅi>Ì…]Ê ÛiÀ«i}ˆ˜}ÃÜiÌi˜ÃV…>«]Ê`ˆlÌïiŽâœÀ}]Ê/
Êi˜Ê…ՈÇ >ÀÌÃ}i˜iiÎ՘`i°Ê iʎˆ˜ˆÃV…iÊi«ˆ`i“ˆœœ}ˆiʈÃÊ`iÊ L>ÈÃÊÛ>˜Ê`iÊÜiÌi˜ÃV…>««iˆŽiÊ`ˆÃVˆ«ˆ˜i°Ê ÀÊÜiÀŽi˜Ê ii˜ÊŽiˆ˜iÊۈiÀ…œ˜`iÀ`ʓi˜Ãi˜ÊLˆÊ…iÌÊ i˜ÌÀՓ°Ê iÊ œ˜`iÀâœiŽÃ>V̈ۈÌiˆÌi˜Ê∍˜Ê}ÀœvÜi}ʈ˜Ê`ÀˆiÊܜÀÌi˜Ê ÌiÊÛiÀ`ii˜\ʓi`ˆÃV…Êœ˜`iÀâœiŽÊˆ˜Êiˆ}i˜ÊLi…iiÀ]Ê œ˜`iÀâœiŽÊˆ˜Ê˜>ÕÜiÊÃ>“i˜ÜiÀŽˆ˜}ʓiÌÊ>˜`iÀiÊ 1 ‡œ˜`iÀâœiŽiÀÃÊi˜Ê…iÌÊ}iÛi˜ÊÛ>˜Ê“i̅œ`œœ‡ }ˆÃV…Ê>`ۈiÃÊ>>˜Ê>˜`iÀiʓi`ˆÃV…iʜ˜`iÀâœiŽiÀð

£äÊ5NIEK

/ˆ`i˜ÃÊii˜Êœ˜`iÀâœiŽÊŽÕ˜˜i˜Ê˜œÀ“i˜Êi˜ÊÜ>>À`i˜ÊÛiÀÛ>}i˜°ÊÃÊiÀÊ ˆ˜Ûœi`ÊÛ>˜Ê`iÊv>À“>ViṎÃV…iʈ˜`ÕÃÌÀˆi¶Ê

@$ATISMOGELIJK$EZEREGELSWERKENDANOOKTWEEKANTENOP/OKDE INDUSTRIEMOETNIETAFGLIJDENDOORBELANGENVERSTRENGELING)NDEJAREN ZEVENTIGENTACHTIGKONHETNOGGEBEURENDATEENFABRIKANTMETEEN NIEUWMIDDELKWAMENTIENSTUDIESLIETDOENBIJTIENONDERZOEKERS$RIE VIELENPOSITIEFUIT DEOVERIGENEGATIEFOFERTUSSENIN6ERVOLGENSBLEVEN ZEVENSTUDIESINDEARCHIEVEN.UZIJNERDIVERSEREGELSOMZOIETSTEVOOR KOMEN%ENVOORBEELDERBESTAATEENTRIALREGISTER7ANNEERJEAANEEN ONDERZOEKBEGINT MOETJEDATOOKALSINDUSTRIEVANTEVORENAANMELDEN (ETBLADWAARHETARTIKELHEENGAAT VRAAGTOMHETREGISTRATIENUMMER ENKANINHETREGISTERZIENWATEROVERDITONDERWERPALLEMAALNIETTOT PUBLICATIEKOMT ˆÌʅiivÌÊii˜Êi̅ˆÃV…iʎ>˜Ì°

@.ATUURLIJK!LSONDERZOEKERKUNJEVOORJEBEGINTEENBEPAALDEEIS STELLEN)NHET*ULIUS#ENTRUMSLUITENWEGEENCONTRACTENOVERONDERZOEK OPPATIÔNTENTENZIJWEERGERUSTOPZIJNDATDERESULTATENNAAmOOP BESCHIKBAARZIJNVOORPUBLICATIE)NHET5-#5TRECHTLETOOKDE MEDISCH ETHISCHECOMMISSIEERSTEEDSSTRENGEROP 7iʅ>``i˜Ê…iÌÊ̜ÌʅˆiÀʜÛiÀʅiÌÊLiÃV…iÀ“i˜ÊÛ>˜Ê`iÊ«ÀœVi`ÕÀiiÊ Ž>˜ÌÊÛ>˜Êjj˜ÊLi«>>`ÊܜÀÌʜ˜`iÀâœiŽ°Ê>>ÀʼŽÜ>ˆÌiˆÌ½Ê…iivÌÊÛiiÊ Ž>˜Ìi˜°ÊœiÊLiÀiˆŽÊiÊ>Ãʜ˜`iÀâœiŽiÀÊÛ>ˆ`iÊÀiÃՏÌ>Ìi˜¶

@:ONVRAAGSTAATCENTRAALINVEELMEERMEDISCHONDERZOEKDANALLEEN NAARGENEESMIDDELEN$ETOCHWATBUREAUCRATISCHERICHTLIJNENVAN'OOD #LINICAL0RACTICEZIJNMAAREENHULPMIDDEL$EBELANGRIJKSTEVOORWAARDE VOORGOEDONDERZOEKISEENGOEDEVRAAGSTELLING!LSHETDAARFOUTGAAT KOMTHETVERVOLGENSNOOITMEERINORDE/OKBIJDITSOORTKWESTIESHEB BENWIJEENROLALS*ULIUS#ENTRUM-AARDIEROLGAATVERDER(OEZETJE ONDERZOEKOP(OEVERTAALJEEENVRAAGSTELLINGNAARUITVOERBAARONDER ZOEKDATOVERTUIGENDERESULTATENOPLEVERT7IJHEBBENDAARUITGEWERKTE IDEEÔNOVER7EGEVENEROOKONDERWIJSIN œiʎ>˜Ê…iÌÊ`>ÌÊÕÊ`ˆiÊiÝ«iÀ̈ÃiÊLiâˆÌÊi˜Ê>˜`iÀiÊ`ˆÛˆÃˆiÃʘˆiÌʜvʈ˜Ê “ˆ˜`iÀiʓ>Ìi¶

@.ATUURLIJKISDATNIETONSEXCLUSIEVEDOMEIN%RZIJNVEELGOEDEKLINISCH ONDERZOEKERS-AARALSHETGAATOMTOEGEPASTONDERZOEK METPATIÔNTEN OFPOPULATIES DANISDEKRACHTVANDEEPIDEMIOLOGIEDATZEEENAANTALIN STRUMENTENBEZITENEENDENKKADERBIEDT DIEHELPENOMVANEENGOEDE VRAAGNAAREENGOEDANTWOORDTEKOMEN3OMSCONSTATERENWEDATHET MISZITMETDEONDERZOEKSVRAAGOFDEANALYSE À>>}Êii˜ÊۜœÀLii`°

@%RBESTAATEENSTOFJE #20# REACTIEFPROTEÆNE EENACUTEFASE EIWIT DATJEKUNTMETENINHETBLOED)NEENBLADVERSCHIJNTHETRESULTAATVAN ONDERZOEKHETISEENGOEDEVOORSPELLERVANHART ENVAATZIEKTEN)S#20

verhoogd, dan is er verhoogd risico. Onder aan het artikel staat dat het nu maar bij iedereen gemeten moet worden. Maar is dit zo? Stel een dokter heeft een patiënt voor zich en stelt zich de klinische vraag: “Wat is zijn risico?” Kun je de vraag beantwoorden met simpel en alleen de mededeling dat je het CRP moet meten? In de praktijk ziet de klinische vraag er anders uit. De dokter weet hoe oud de patiënt is, dat hij man is, rookt, een hoge bloeddruk heeft, cholesterol niet best, neigt naar suikerziekte… Heeft het zin dat stofje te meten? Dat is een andere vraag! De indruk die je kreeg uit het artikel betrof CRP in isolement, maar je moet je realiseren dat in de praktijk zo’n stofje nooit “alleen staat”. Meten wij – andere onderzoekers – het risico voor iemand met een bepaald profiel, dan komen we op twintig procent. Doen we hetzelfde met behulp van CRP, dan komen we ook op twintig procent… Conclusie: CRP zal best voorspellen, maar het voegt niets toe.’ Zo kom je tot andere conclusies over hoe een onderzoek eruit moet zien of had moeten zien?

‘Ja. Bij de onderzoeksopzet kijken we heel sterk naar wat de vraag nu eigenlijk ís en onder welke omstandigheden hij beantwoord moet worden. Neem een onderzoek naar een geneesmiddel. Wat is de waarde ervan? Dat hangt sterk af van de omstandigheden. Wat is het risico? Aan wie ga je het later voorschrijven, wellicht aan een andere groep dan op wie je het test? Leidt dat tot risico? Hierover moet je nadenken bij de onderzoeksopzet. Er bestaan systemen voor. Principes.’ Systemen, principes, maar de methodologie van medisch onderzoek lijkt een moeilijk begaanbaar gebied.

Het Bureau Kwaliteitsborging Onderzoek In het Julius Centrum huist sinds 1 juni 2006 het Bureau Kwaliteitsborging Onderzoek (BKO). De Raad van Bestuur van het UMC Utrecht heeft het bureau ingesteld om de kwaliteit van klinisch geneesmiddelenonderzoek te waarborgen. De aanpak is vierledig: a) een kwaliteitstoets van alle geneesmiddelenonderzoek vóór toetsing door de ethische commissie (intake); b) een training van onderzoekspersoneel op wet- en regelgeving; c) functie als vraagbaak voor organisatorische aspecten; d) steekproefsgewijze interne controle van de uitvoering. Na negen maanden heeft het BKO 51 intakes uitgevoerd, negen trainingen gegeven aan ruim negentig medewerkers en wekelijks drie tot vier vragen beantwoord.

‘Dat is het ook. Onderzoek naar bijwerkingen bijvoorbeeld is een gebied met mijnen. Je kunt het aan iets anders illustreren. Ik las in de krant dat ziekenhuizen met een meerkoppig bestuur het slechter doen dan ziekenhuizen met één bestuurder. Ik denk dan: zijn die ziekenhuizen wel vergelijkbaar? Of is het misschien zo dat als een ziekenhuis het niet goed doet, de neiging groot is er meer bestuurders in te zetten? Dit verschijnsel van vertekening komen wij vaak tegen. Wat bijwerkingen betreft: als je een complicatie ziet bij het gebruik van een geneesmiddel, moet je je afvragen of dat middel de complicatie naar de patiënt heeft gebracht, of de patiënt de complicatie naar het geneesmiddel. Dat zijn belangrijke dingen. Je kunt een geneesmiddel de nek omdraaien door in een goed blad van zes patiënten te beschrijven dat ze een ernstig probleem opliepen. Als in dit onderzoek slecht rekening is gehouden met selectie van patiënten en met andere factoren die dezelfde effecten kunnen hebben, dan is de waarde van de conclusies aanvechtbaar en de schade aan het middel groot.’ Hoe dicht kun je komen bij een echt valide en betrouwbaar resultaat?

‘Karl Popper, de bekende wetenschapsfilosoof, heeft gezegd: je kunt niets aantonen, je kunt alleen uitsluiten. Falsifiëren. Sommige dingen zijn niet onderzoekbaar, maar het is ook dan goed het te constateren.  Uniek 11

@3OMSKUNJEBETERIETSNIETMETENDANHETSLECHTMETEN WANTDATLAATSTELEIDTTOTVERWARRING

3OMSKUNJEBETERIETSNIETMETENDANHETSLECHTMETEN WANTDATLAATSTE LEIDTTOTVERWARRING/NDERZOEKERSKOMENVAAKBIJONSMETHETVERZOEK UITTEREKENENHOEVEELPATIÔNTENZENODIGHEBBEN DESAMPLESIZE BEREKE NING)KVINDDATJAMMER WANTDATISEENISSUEVANWEINIGBELANG7AT IKWELWEETVAAKISDEOPTIMALESAMPLESIZENUL$OEHETMAARNIET DIT WORDTNIKS$ANLEGGENWEVOORDATDEOPZETANDERSZOUKUNNEN$AN KUNJEWAARDEVOLLEDISCUSSIESKRIJGEN

KWALITATIEFGOEDONDERZOEKWAARBIJOOKPROFESSOR!LGRA MEDEWERKER VANDEZEDIVISIE BETROKKENWAS4IENJAARGELEDENHADEENANDERONDER ZOEKPRECIESHETZELFDEAANGETOOND MAARDATRESULTAATWASNIETSERIEUS GENOMENOMDATDEZELFDEMANERAANMEEWERKTEDIEIKEERDERNOEMDE DEGENEDIENIETBESTAANDEPATIÔNTENHADOPGEVOERD

ÃʅiÌÊ}œi`Ê>ÃÊii˜Êœ˜`iÀâœiŽiÀÊ>>˜}iivÌʅœiÊ}ÀœœÌÊ`iʜ˜âiŽiÀ…iˆ`Ê Û>˜Ê`iÊÀiÃՏÌ>Ìi˜ÊˆÃ¶

@.OUJA NIEUW(ET5-#5TRECHTHEEFTEPIDEMIOLOGIETOTSPEERPUNT GEMAAKTENDAARGELDVOORINGEZET-AARDITPROGRAMMAISGEHEELIN LIJNMETWATWEHIERDEAFGELOPENTIENJAARAANHETOPBOUWENZIJN$E EPIDEMIOLOGIEHIELDZICHINOORSPRONGBEZIGMETINFECTIEZIEKTEN MAARDE ONTWIKKELDEMETHODENENTECHNIEKENBLEKENGELEIDELIJKAANOOKBUITEN HETTERREINVANINFECTIEZIEKTENTOETEPASSEN ZOALSINONDERZOEKNAAR KANKERENHART ENVAATZIEKTEN7EDOENDUSONDERZOEKOMVRAGENTE BEANTWOORDENDIEVOORDEKLINISCHEGENEESKUNDEVANBELANGZIJN

@:EKER WANTINDEWETENSCHAPKANEENINZICHTGELEIDELIJKGROEIEN OOK DOORONDERZOEKSRESULTATENMETMINDERNAUWKEURIGHEID$EHELEWAAR HEIDVANGENINGETALLENKANBIJNANIET(ETGAATEROMISDERICHTINGVAN HETANTWOORDJUISTENKENNENWEDEMATEWAARINHETWERKTVOLDOENDE PRECIES3OMSKUNJETWEEONDERZOEKENDIEBEIDEOPZICHWEINIGPRECIES ZIJNDOORHUNKLEINSCHALIGHEID SAMENVOEGENTOT££NRESULTAATMETEEN BETERERICHTINGENMEERPRECISIE7EHOEVENNIETNEERTEKIJKENOPKLEIN SCHALIGONDERZOEK ALSJEDEBEPERKINGERVANMAARKENT:EKERHEIDOVER HOEIETSZIT KANGROEIEN$ATISGOED >>ÀÊiÀÊ∍˜]ʘii“ʈŽÊ>>˜]ʜœŽÊÀiÃՏÌ>Ìi˜ÊÜ>>ÀœÛiÀÊ}ii˜Ê`ˆÃVÕÃÈiÊ “iiÀÊLiÃÌ>>Ì°

@:EKER)KNOEMHETGEBRUIKVANPERSANTINBIJEENHERSENBLOEDING .IEMANDTWIJFELTERMEERAANDATDATMIDDELGOEDWERKTnNAEENRECENT

œœ`Ê ˆ˜ˆV>Ê*À>V̈Vi iÊ`ÀˆÛi˜`iÊÀi}i}iۈ˜}ÊۜœÀʎˆ˜ˆÃV…Ê}i˜iiӈ``i‡ i˜œ˜`iÀâœiŽÊˆÃÊ`iÊâœ}i…iÌi˜Êœœ`Ê ˆ˜ˆV>Ê*À>V̈ViÊ ­ *®°Ê œiÊ…ˆiÀÛ>˜ÊˆÃʜ“Ê…iÌÊÜiâˆ˜Êi˜Ê`iÊÀiV…Ìi˜Ê Û>˜Ê`ii˜i“iÀÃÊÌiÊLiÃV…iÀ“i˜Êi˜Ê`iʈ˜Ìi}ÀˆÌiˆÌÊi˜Ê ŽÜ>ˆÌiˆÌÊÛ>˜Ê`iʜ˜`iÀâœiŽÃ`>Ì>ÊÌiÊÜ>>ÀLœÀ}i˜°ÊÊ iʏ>˜`i˜ÊÛ>˜Ê`iÊ ÕÀœ«iÃiÊ1˜ˆi]Ê œœÀ`‡
“iÀˆŽ>Ê i˜Ê>«>˜Êœ˜`iÀÃV…ÀˆÛi˜Ê`iÊÀi}iÃ°Ê iÊLi>˜}ÀˆŽÃÌiÊÊ Êii“i˜Ìi˜ÊÛ>˜Ê *Ê∍˜Êœ«}i˜œ“i˜Êˆ˜Ê`iÊ i`iÀ‡ >˜`ÃiÊ7iÌʓi`ˆÃV…‡ÜiÌi˜ÃV…>««iˆŽÊœ˜`iÀâœiŽÊ “iÌʓi˜Ãi˜Ê­7"®Êi˜Ê`iÊ ÕÀœ«iÃiÊ ˆ˜ˆV>Ê/Àˆ>Ê ˆÀiV̈Ûi°

£ÓÊ5NIEK

iÌÊՏˆÕÃÊ i˜ÌÀՓʈÃÊLiâˆ}ʓiÌÊii˜Ê˜ˆiÕÜʜ˜`iÀâœiŽÃ«Àœ}À>““>]Ê

ˆ˜ˆV>Ê «ˆ`i“ˆœœ}Þ°

6œœÀLii`i˜¶

@/PHETGEBIEDVANBEHANDELINGBIJVOORBEELD%RISNETEENGROTESTUDIE AFGERONDNAARDEWAARDEVANDENIEUWECHOLESTEROLVERLAGERS$IEBLEKEN NIETZOGOEDTEWERKENENMISSCHIENZELFSSCHADELIJKTEZIJN.UTTIGOMTE WETEN"IJONDERZOEKNAARFYTO OESTROGENENISEENMYTHEONDERUITGE HAALDERWASEENHYPOTHESEDATDIENATUURLIJKESTOFFENALLERLEICHRONI SCHEZIEKTENNADEMENOPAUZEZOUDENHELPENVOORKOMEN"IJEENGROTE TRIALKONDENWEGEENENKELEFFECTVASTSTELLEN -AARSOMSISEROOKGOEDNIEUWS7EHEBBENALEENTIJDGELEDENLATEN ZIENDATKOFlEGEBRUIKBINNENEENRANGEVANNULTOTACHTKOPPENPER DAGGEENKWAADKANVOORHARTENVATEN ENALSJEDEKOFlEMAARlLTERT STIJGTJECHOLESTEROLEROOKNIETVAN6ERDERWORDTHIERONDERZOEKGEDAAN NAAROPTIMALEDIAGNOSTIEKINDEHUISARTSPRAKTIJK$AARISEENSETREGELS UITVOORTGEKOMENWAARMEEDEHUISARTSBIJVOORBEELDBIJEENVERMOEDEN VANVENEUZETROMBOSEKANBESLISSENDOORSTURENOFTHUISHOUDEN5ITERST NUTTIGENNUALTERUGTEVINDENINRICHTLIJNEN œiÛiiÊ“i`ˆÃV…iʜ˜`iÀâœiŽi˜Ê∍˜ÊiÀʘÕÊ}>>˜`iÊLˆ˜˜i˜Ê…iÌÊՏˆÕÃÊ

i˜ÌÀՓ¶

@:ON)NHADDENWEONGEVEERWETENSCHAPPELIJKEPUBLI CATIES VAAKINSAMENWERKINGMETANDEREDIVISIES ENPROMOTIES)N HETKADERVANHET3-!24 PROJECT3ECOND-ANIFESTATIONSOF!24ERIAL DISEASE WAARALZONVAATPATIÔNTENBIJBETROKKENZIJN PROBERENWE TEBEVORDERENDATALLEDISCIPLINESSAMENWERKENDIEIETSMETDEVAATZORG TEMAKENHEBBENDECARDIOLOOG DEVAATCHIRURG DERADIOLOOG DENEU ROLOOG DEINTERNISTENDEKLINISCHEPIDEMIOLOOG3AMENBEDENKENWE ONDERZOEKSVRAGEN ZETTENONDERZOEKOPENPUBLICERENGEGEVENS:ONDER DEINTENSIEVESAMENWERKINGMETANDEREDIVISIESZOUDENWENIETZIJNWAT WENUZIJN 

$EBALANSVAN LONGTRANSPLANTATIES ENHOENUVERDER



ˆÌÊۜœÀ>>ÀÊۜ˜`ʈ˜Ê…iÌÊ1 Ê1ÌÀiV…ÌÊ`iʅœ˜`iÀ`ÃÌiʏœ˜}ÌÀ>˜Ã«>˜Ì>̈iÊ«>>ÌðÊœ˜}>ÀÌÃÊiœÀ}iÊ œÃÃi˜ÌÊ ˜œi“ÌÊ✽˜ÊÌÀ>˜Ã«>˜Ì>̈iÊii˜Ê¼À>ViÊÌi}i˜Ê`iʎœŽ½°Ê/Üiiʍ>>ÀÊ}ii`i˜Êܜ˜Êœ˜}i“vÞÃii“«>̈l˜ÌÊ
LiÀÌÊ Û>˜Êiˆi˜Ê≍˜ÊÀ>Vi\ʅˆÊÃÌii}ʜ«Ê`iÊÜ>V…̏ˆÃÌÊi˜Êœ˜`iÀ}ˆ˜}Êii˜Ê`ÕLLiiʏœ˜}ÌÀ>˜Ã«>˜Ì>̈i°Ê /iŽÃÌ\Ê ŽiÊ>ÕÌi˜L>}°ÊœÌœ½Ã\Ê1 Ê1ÌÀiV…Ì]Ê>ÀVœÊ6iˆ˜}>ÊÉÊ ii`Ài`>V̈i]Ê >˜ˆiÊ >ÞÊÉÊiÌÌÞÊ“>}iÃ



5NIEKÊ£ÎÊ

:ODRAERGENSIN.EDERLANDEENOFTWEELONGEN BESCHIKBAARKOMEN BEKIJKT%UROTRANSPLANT nDESTICHTINGDIEHIERVERANTWOORDELIJKISVOOR DEVERDELINGVANDONORORGANENnWELKEPATIÔNT AANDEBEURTIS,ONGARTS'EORGE.OSSENT@!LS DATOMEENPATIÔNTVANONSGAAT BEGINTHETHELE CIRCUS%ERSTGAANWENAOFDEPATIÔNTINOPE RABELESTAATIS HIJMOETNIETNETGRIEPHEBBEN 6ERVOLGENSVERTREKTDEPATIÔNTNAARHET5-# 5TRECHTENSTARTENWIJDEVOORBEREIDINGEN/P DATMOMENTISDETRANSPLANTATIECOšRDINATORMET EENCHIRURGENEENLONGARTSALONDERWEGNAAR HETZIEKENHUISVANDEDONOROMDELONGENTE CHECKEN!LSDIELONGENTESLECHTBLIJKENVOOREEN TRANSPLANTATIE BLAZENWEDEBOELWEERAFENGAAT ONZEPATIÔNTnTELEURGESTELDnNAARHUIS%NHELAAS KOMTDATTOCHWELEENSVOORHERSENDODEMENSEN ONTWIKKELENVAAKALLERLEIONTSTEKINGSREACTIESDIE DEKWALITEITVANHARTENLONGENERNSTIGKUNNEN AANTASTEN5ITERAARDISONZEPATIÔNTALTIJDVAN DEZEMOGELIJKHEIDOPDEHOOGTE

:IJNDELONGENWELGOED DANBEGINTDERACETE GENDEKLOK 6ANAFHETMOMENTDATDELONGENUITHETDO NORLICHAAMZIJNENHUNCONDITIESNELVERMIN DERT HEEFTHETTEAMONGEVEERZESUURDETIJD $ANMOETDEOPERATIEAFGERONDZIJN/MDAT HETOMEENZEERCOMPLEXEOPERATIEGAAT ZIJNER VEELMENSENBIJBETROKKENCHIRURGEN OK ASSI STENTEN PERFUSIONISTEN ANESTHESIEASSISTENTEN ANESTHESIOLOGENENLONGARTSEN$IEWORDENAL LEMAAL VAAKMIDDENINDENACHT OPGEROEPEN OMDEKLUSTEKLAREN,ASTIGWORDTHETALSEROP HETZELFDEMOMENTOOKEENHARTTRANSPLANTATIE KANPLAATSVINDEN .OSSENT@$ANHEBBENWECAPACITEITSPROBLEMEN (ETISNATUURLIJKONZEINTENTIEDIETWEETRANS PLANTATIESTEGELIJKERTIJDOFVLAKNAELKAARTEDOEN 3OMSLUKTDATOOK-AARALSWENIETGENOEGME DEWERKERSKUNNENOPTROMMELEN MOETENWEDE LONGENOFHETHARTDOORGEVENENPROlTEERTEEN ANDEREPATIÔNTERVAN

@6ANAFHETMOMENTDATDELONGENUITHETDONORLICHAAMZIJNENHUNCONDITIESNEL VERMINDERT HEEFTHETTEAMONGEVEERZESUURDETIJD$ANMOETDEOPERATIEAFGERONDZIJN £{Ê5NIEK

7
/-/\Ê/7

Ê/"/Ê6 ,Ê

,

3INDSMAGHET(ART,ONG#ENTRUM5TRECHT (,#5 SAMENMETHET%RASMUS5-#LONG TRANSPLANTATIESDOEN)NHET(,#5WERKTHET 5-# 5TRECHT SAMEN MET HET !NTONIUS :IE KENHUISIN.IEUWEGEIN!:. $ELONGTRANS PLANTATIESVINDENALLEMAALPLAATSINHET5-# 5TRECHT(ET!:.VOERDEDEEERSTEENKELZIJDIGE ENDEEERSTEDUBBELZIJDIGELONGTRANSPLANTATIEIN .EDERLANDUITINEN )NDEJARENNEGENTIGHADALLEENHET5-#'RO NINGENEENVERGUNNINGLONGTRANSPLANTATIESUIT TEVOEREN$OORHETGEBREKAANCAPACITEITKREEG HET(,#5INEVENEENSEENVERGUNNING.U VINDENERIN.EDERLANDZONVIJFTIGLONGTRANS PLANTATIESPERJAARPLAATSENDATISEENRUIMEVER DUBBELINGTENOPZICHTEVANTIENJAARGELEDEN (ELAASLEIDTDEZEGROTERECAPACITEITNIETTOTEEN KORTEREWACHTLIJST.OSSENT@"IJMEERMOGELIJK HEDENNEEMTDIRECTDEVRAAGTOE%RSTAANNUZON PATIÔNTENOPDEWACHTLIJST'EMIDDELDDUURT HETnAFHANKELIJKVANDEBLOEDGROEPnTWEETOT VIERJAARVOORIEMANDAANDEBEURTIS < 6 Ê

,Ê
 ,

-ENSENDIEINAANMERKINGKOMENVOOREENLONG TRANSPLANTATIE HEBBENMEESTALAANDOENINGENALS CYSTICFYBROSIS #/0$ EMFYSEEMOFLONGlBROSE 7ANNEERZIJAANDEBEURTZIJNVOOREENTRANSPLAN TATIE HANGTVANMEERDEREFACTORENAF

.OSSENT@/NZEWACHTLIJSTENGAANUITVANHISTO RISCHRECHT7IEHETLANGSTOPDELIJSTSTAAT KOMT HETEERSTAANDEBEURT5RGENTIEGAATDAAREEN BEETJETUSSENDOOR7IESNELDREIGTTEOVERLIJDEN STIJGTOPDELIJST-AAROOKALSIEMANDBOVENAAN STAAT KANHETNOGEVENDUREN,ENGTE LONGCAPA CITEITENBLOEDGROEPVANDEDONORMOETENOVER EENKOMEN ANDERSMATCHTHETNIET 7IEEENMAALEENNIEUWELONGHEEFT KANEENAAN TALEXTRAJARENLEVEN'EMIDDELDLEEFTEENPATIÔNT METEENDONORLONGZEVENJAARLANGER.OSSENT @$ATISERGWEINIG$EOVERLEVINGBIJEENHART OF NIERTRANSPLANTATIEISVEELHOGER NAMELIJKTIENTOT VIJFTIENJAAR7EHEBBEN££NPATIÔNTDIEALZESTIEN JAARMETZIJNNIEUWELONGLEEFT MAARERZIJNEROOK DIEEENDAGNADEOPERATIEOVERLIJDEN7ERELDWIJD GEZIENBOEKTHET5-#5TRECHTVOLGENS.OSSENT GOEDERESULTATENnIETSWATTROUWENSVOORHEEL 7EST %UROPAGELDT@$ATKOMTOOKDOORDATWEEEN AANZIENLIJKAANTALTRANSPLANTATIESPERJAARDOEN $ATBLIJKTTOCHWELBELANGRIJKTEZIJNOMDENODIGE ERVARINGENROUTINEOPTEBOUWEN ,ONGTRANSPLANTATIESZIJNLEVENSREDDENDEOPERA TIES MAARDEKWALITEITVANLEVENNEEMTOOKENORM TOE6EELPATIÔNTENKUNNENNAEENTRANSPLANTATIE VANDEZUURSTOFAFOFUITHUNROLSTOELKOMEN'E WELDIG VINDT.OSSENT@(ELAASISDEBETEREKWALI TEITVANLEVENNUGEENREDENVOOREENLONGTRANS PLANTATIE!LSWEVOLDOENDEDONORLONGENZOUDEN HEBBENWEL MAARDATISNIETHETGEVAL

," -  Ê
-/"/ 

/MDELEVENSVERWACHTINGVANPATIÔNTENMET EENDONORLONGINDETOEKOMSTTELATENSTIJGEN DOETHET5-#5TRECHTALJARENONDERZOEKNAAR CHRONISCHEAFSTOTING.OSSENT@6EELGETRANSPLAN TEERDENSTERVENAANEENINFECTIE MAARDEMEESTE OVERLIJDENUITEINDELIJKnVAAKPASNAJARENnAAN CHRONISCHEAFSTOTING(IERNAARWORDTDANOOK WERELDWIJDVEELONDERZOEKGEDAAN(OEISDIE AFSTOTINGTEVOORKOMEN$AARGAATHETOM)N HET5-#5TRECHTHEBBENWEALENKELEMARKERS GEVONDENDIEDEKANSOPCHRONISCHEAFSTOTING KUNNENVOORSPELLEN$AARMEEHOPENWEDEZE MECHANISMENTEKUNNENONTRAFELENENOPTER MIJNTEBEÆNVLOEDEN /NDERTUSSENWORDTEROOKONDERZOEKGEDAAN NAARBETEREMETHODENOMDONORLONGENTEBE WAREN ZODATZELANGERINCONDITIEGEHOUDENKUN NENWORDEN)N,EUVENPROBERENZEDELONGIN EENSOORTCOUVEUSETEBEADEMENENVANBLOEDTE VOORZIEN)N(ANNOVERTRACHTENZEDELONGLANGER GOEDTEHOUDENDOOREREENBEPAALDEVLOEISTOF INTESPUITEN.OSSENT@6OORALVANDEZELAATSTE METHODEVERWACHTENWEVEEL$IEZOUERBINNEN ENKELEJARENVOORKUNNENZORGENDATEENLONG TUSSENDETWAALFENVIERENTWINTIGUURINCONDITIE BLIJFT$ATZOUDESTRESSBIJZONCOMPLEXEOPERA TIESTERKVERMINDERENENHETDRUKKENACHTWERK VERMIJDEN$ANKUNJESMORGENSMETEENFRIS TEAMAANDESLAG  5NIEKÊ£xÊ


LiÀÌÊÛ>˜Êiˆi˜Êœ˜`iÀ}ˆ˜}Êii˜Ê`ÕLLiiʏœ˜}ÌÀ>˜Ã«>˜Ì>̈i
LiÀÌÊÛ>˜Êiˆi˜°

.OGNIETZOLANGGELEDEN OPVIJFTIGJARIGELEEF TIJD ONTDEKTE!LBERTVAN,EIJENVOLVERWONDE RINGHOEDEMEESTEMENSENZICHVOELENNAEEN LICHTEINSPANNING@:EVOELENHELEMAALNIETS
4OENIKNAEENlETSTOCHTVANEENHALVEKILOME TERBIJDEBAKKERAFSTAPTE MERKTEIKDATIKNIET BUITENADEMWAS )NZIJNTUSSENWONINGIN6EENENDAALVERTELT!L BERTVAN,EIJENSAMENMETZIJNVROUW'ERDA OVERDEDUBBELELONGTRANSPLANTATIEDIEHIJTWEE JAARGELEDENONDERGINGENOVERZIJNLEVENV˜˜RDE TRANSPLANTATIE(OEHIJVANAFZIJNGEBOORTELEED AANEENERFELIJKEVORMVANLONGEMFYSEEMENHOE HIJALSTIENERALMERKTEDATHIJZIJNVRIENDENOP SPORTIEFGEBIEDNIETKONBIJBENEN$ATZIJNAAN DOENINGGROTEINVLOEDOPZIJNGEZINSLEVENHAD VROUWENKINDERENMOESTENERALTIJDREKENING MEEHOUDENnINHETDAGELIJKSELEVENENINVAKAN TIESVADERKONHEELWEINIG7ERKEN DATKONHIJ WEL-AARNAASTZIJNFULLTIMEBAANALSCONTROLEUR BIJHETMINISTERIEVAN,ANDBOUWLUKTEHEMNIETS MEER$ANWASHIJVOLKOMENUITGEPUT $OOR DE JAREN HEEN NAM ZIJN LONGCAPACITEIT STEEDSVERDERAF-EERDEREKERENBELANDDEHIJ VOORLANGEREOFKORTERETIJDINHETZIEKENHUIS)N KWAMHIJBIJEENLONGARTSVOOREENSECOND OPINIONINHET5-#5TRECHT$EZEVERWEESHEM NAARHET5-#IN'RONINGENOMTEONDERZOEKEN OFHIJINAANMERKINGKWAMVOOREENLONGTRANS PLANTATIEINDIETIJDWERDDEZEOPERATIENOGNIET INHET5-#5TRECHTGEDAAN $AARVONDENZE HEMNOGTEGOED$E5TRECHTSELONGARTSADVISEER DEEENLONGREVALIDATIEWAARHIJLEERDEDEWEINIGE £ÈÊ5NIEK

ZUURSTOFZOEFlCIÔNTMOGELIJKTEGEBRUIKEN EN DEELDEENPASSANTMEEDATHIJHOOGUITNOGTIEN JAARHAD@/VERDIEMEDEDELINGMAAKTEIKMETOEN ENORMBOOS VERTELT'ERDAVAN,EIJEN@!CHTERAF GEZIENHEEFTDEZEARTSPRECIESGELIJKGEKREGEN

OVERWOGENZENOGOMHEMVANDEWACHTLIJSTAFTE HALEN$ATDEDENZENIET ZEMAAKTENHEMURGENT WAARDOORHIJSTEEGOPDEWACHTLIJST4WEEDAGEN LATERWARENERTWEEGOEDELONGENVANZIJNRELATIEF ZELDZAMEBLOEDGROEP" BESCHIKBAARENVOND DETRANSPLANTATIEPLAATS

"6 , 6

)NDREIGDEHETECHTFOUTTEGAAN6AN,EIJEN ZATINMIDDELSINEENROLSTOEL HADALTIJDEXTRA ZUURSTOFBIJDEHANDENWERKTEALENKELEJAREN NIETMEER/PTWEEDEPAASDAGGINGHETNIETMEER ENISHIJOPGENOMENOPDEINTENSIVECAREVANHET %DESEZIEKENHUIS'ERDAVAN,EIJEN@(IJWASZO ZWAK%TENWASALTEZWAAR6IAEENhPEGSONDEv KREEGHIJVOEDSELDIRECTINZIJNMAAG)KHADEEN BEDOPZIJNKAMER ZODATIKCONSTANTBIJHEM KONZIJN7EHEBBENMEERDEREKERENDEFAMILIE OPGETROMMELDOMDATHETERNAARUITZAGDATHET ECHTAFGELOPENWAS6AN,EIJENZELFHERINNERTZICH NIETSMEERVANDIEPERIODE@)KWASALLEENAAN HETOVERLEVEN :ODRA HIJ VOLDOENDE WAS AANGESTERKT IS 6AN ,EIJEN NAAR HET 5-# 5TRECHT OVERGEPLAATST $EARTSENVONDENHEMEIGENLIJKTEZWAKVOOR EENLONGTRANSPLANTATIE/PEENVRIJDAGINAPRIL

" <7



.UISHETNAUWELIJKSVOORTESTELLENDATDEZEMAN NOGNIETZOLANGGELEDENZ˜WEINIGKON+WIEK DOORDEKAMERLOPEND VERTELTHIJHONDERDUIT @/PHETLAATSTKONIKNIETEENSMEERPRATEN DAT KOSTTEMETEVEELENERGIE)KKONMIJNVROUWNIET MEEROMHELZEN IKKONNIKS6AN,EIJENHEEFT ZIJNOUDEBAANWEEROPGEPAKT VOORTWINTIGUUR INDEWEEK(IJBEOEFENTVERSCHILLENDESPORTENEN ISOOKINHUISACTIEF@%ENHELEOMMEZWAAI VOOR ONSALLEMAAL BEVESTIGTZIJNVROUW %NDETOEKOMST%ENPATIÔNTDIEEENLONGTRANS PLANTATIEHEEFTONDERGAAN LEEFTGEMIDDELDZEVEN JAAR6AN,EIJENREAGEERTOPTIMISTISCH@)KGENIET VANIEDEREDAG IKBENBLIJMETALLESWATIKZIE%N DIEZEVENJAAR$ATISEENGEMIDDELDE%RISEEN PATIÔNTDIEALZESTIENJAARLEEFTMETZIJNNIEUWE LONGENDATGAIKOVERTREFFEN

¼"«Ê…iÌʏ>>ÌÃÌʎœ˜ÊˆŽÊ˜ˆiÌÊii˜ÃʓiiÀÊÊ «À>Ìi˜]Ê`>ÌʎœÃÌÌiʓiÊÌiÊÛiiÊi˜iÀ}ˆi½

$ILEMMALONGDONATIEBIJLEVEN

@)KZOUHETNIETPROMOTEN -Ìi\ʅiÌʏiÛi˜ÊÛ>˜Êii˜ÊŽˆ˜`ʓiÌÊVÞÃ̈VÊvÞLÀœÃˆÃÊ­Ì>>ˆÃˆ“âˆiŽÌi®ÊŽ>˜ÊÛiÀ‡ i˜}`ÊܜÀ`i˜]Ê>ÃÊ∍˜ÊœÕ`iÀÃÊii˜Êœ˜}ŽÜ>LÊ>vÃÌ>>˜°Ê˜Ê«Àˆ˜Vˆ«iʎ>˜Ê…iÌÊ 1 Ê1ÌÀiV…ÌÊ✽˜Êœ«iÀ>̈iÊՈÌۜiÀi˜]ʓ>>ÀÊ`iʏœ˜}>ÀÌÃi˜ÊÃÌ>>˜ÊiÀÊâiiÀÊ ÌiÀÕ}…œÕ`i˜`ÊÌi}i˜œÛiÀ°Ê

BESCHIKBAARKOMEN TRANSPLANTERENWIJDIETWEE LONGENNAARDEZELFDEPATIÔNT7EZOUDENDIETWEE LONGENOOKINTWEEPATIÔNTENKUNNENZETTEN$AN STIJGTDEKWALITEITVANLEVENIETSMINDER MAARRED JEWELTWEEMENSEN-OETEENGETRANSPLANTEERDE EENMARATHONKUNNENLOPENOFISWANDELENMET DEKINDERENVOLDOENDE *,"°Ê ,°Ê1 -Ê6
Ê Ê "- ÊZOUGRAAG

%ENRECHTERLONGBESTAATUITDRIEKWABBEN DE LINKERLONGUITTWEE%ENVOLWASSENEMETTWEE GEZONDELONGENKANHETZONDERPROBLEMENMET EENKWABMINDERDOEN%ENPATIÔNTMETCYSTIC FYBROSIS#&OFTEWELTAAISLIJMZIEKTE HEEFT MEESTALTWEENIEUWELONGENNODIG EENKIND MET#&HEEFTDOORGAANSVOLDOENDEAANTWEE GEZONDELONGKWABBEN!LSBEIDEOUDERSEEN KWABAANHUNZIEKEKINDDONEREN KUNNENZIJ HIERMEEHETLEVENVANHUNKINDMETGEMIDDELD VIJFTOTZEVENJAARVERLENGEN5ITERAARDMOETDE BLOEDGROEPVANBEIDEOUDERSDANWELOVEREEN KOMENMETDIEVANHUNKINDDELONGKWABBEN MOETENMATCHEN,IVINGRELATEDLOBARDONATION ZOALSDEBEHANDELINGHEET VINDTMETENIGERE GELMAATPLAATSINDE6ERENIGDE3TATENEN*APAN IN%UROPANOGNIET)NPRINCIPEKANHET5-# 5TRECHTDEZEOPERATIEUITVOEREN MAARERZITTEN NOGALWATHAKENENOGENAAN " 
,/-Ê ", Ê "-- /Ê ISTERUGHOU

DEND@,ONGDONATIEBIJLEVENISIN!MERIKAALVA KERGEDAAN MAARDERESULTATENOPKORTEENLANGE TERMIJNVALLENWATTEGEN*EZOUVERWACHTENDAT DERESULTATENBIJDEZEPATIÔNTENBETERZIJNDANBIJ PATIÔNTENDIEEENPOSTMORTALELONGONTVINGEN $ATBLIJKTDUSNIETHETGEVALTEZIJN7EWETEN NOGNIETHOEDATKOMT%ENTWEEDENADEELISDE ENORMELOGISTIEKWEMOETENDRIEMENSEN VAN WIEERTWEEKERNGEZONDZIJN TEGELIJKERTIJDOPERE REN$ATISEENPOTENTIÔLEOPERATIEMORTALITEITVAN DRIEHONDERDPROCENT%NWIEACCEPTEERJEALSDO NORALLEENFAMILIEOFOOKANDEREGERELATEERDEN

.OSSENTZIETWELWATINDEOPLOSSINGWAARVOORIN ,OS!NGELESISGEKOZEN@(IERKOMENALLEENDIE LONGPATIÔNTENINAANMERKINGVOOREENDONATIEBIJ LEVEN ALSZEALSHIGHURGENTOPDEWACHTLIJSTSTAAN )NDATGEVALHEEFTDEPATIÔNTNAARVERWACHTING NOGENKELEWEKENOFMAANDENTELEVENALSERNIET TIJDIGEENLONGBESCHIKBAARKOMT7ELLICHTISDAT EENGOEDETUSSENOPLOSSING " 
,/-Ê Ê6
Ê Ê,

\Ê @(ETTRANS

PLANTEREN VAN LONGKWABBEN )K ZOU HET NIET PROMOTEN%RZITTENNOGALWATETHISCHEKANTEN AAN(ETVRIJWILLIGEASPECTVANDEDONATIEISBE LANGRIJK-AARHOEWEETJEOFHETECHTVRIJWILLIG IS7ANNEERDEMOEDERVANEENKINDBEREIDIS EENKWABAFTESTAAN INHOEVERREKANDEVADER DANNOGEENWELOVERWOGENKEUZEMAKEN3TAAT HIJNIETTEVEELONDERDRUK%N#&ISEENERFELIJKE AANDOENING6EELOUDERSHEBBENTWEEOFDRIE KINDERENMET#&'AJEDANHETEERSTEKINDWEL HELPENENNUMMERTWEEENDRIENIET6ANDE 'RAAFVINDTDATERANDEREVOORDEHANDLIGGENDE METHODENZIJNOMMEERLONGPATIÔNTENTEHELPEN @$ENON HEART BEATING DONATIEBIJVOORBEELD$IT ISEENNIEUWEONTWIKKELINGWAARBIJHETMOGELIJK ISLONGENTEGEBRUIKENVANMENSENDIENIETAL LEENHERSENDOODZIJN MAARVANWIEOOKHETHART STILSTAAT(ET5-#'RONINGENHEEFTDEZENIEUWE TECHNIEKALNEGENKEERMETSUCCESTOEGEPAST7IJ KUNNENDATCHIRURGISCHNOGNIET$EZETECHNIEK ZOUDENWIJONSWELEIGENMOETENMAKEN%EN ANDEREMOGELIJKHEIDISHETMINDERVAAKTRANS PLANTERENVANDUBBELELONGEN!LSERTWEELONGEN

EENMAATSCHAPPELIJKEDISCUSSIEOVERDITONDER WERPZIEN@$EBEHOEFTEAANLONGTRANSPLANTATIES NEEMTTOE METALSGEVOLGEENLANGEREWACHTLIJST .USTERVENERMENSENOPDEWACHTLIJST TERWIJL BEPAALDEMOGELIJKHEDENONBENUTZIJNGEBLEVEN (ETGEBRUIKVANEENLONGKWABVANLEVENDEDO NORENISEENVANDEZEMOGELIJKHEDEN-AARDEZE BEHANDELINGKOMTVOORTUITHETDONORTEKORTALS ERVOLDOENDEPOSTMORTALEDONORENWAREN ZOU DATHETZOEKENNAARDITSOORTALTERNATIEVENOVER BODIGMAKEN

*,"°Ê ,°Ê
-Ê6
Ê  VOORZITTERVAN

DE#OMMISSIE-EDISCHE%THIEKVANHET5-# 5TRECHT ISBLIJMETDETERUGHOUDENDHEIDVANDE ARTSENBIJDEZEBEHANDELING@7IJHEBBENDE2AAD VAN"ESTUURINGEADVISEERDLEVENDELONGDO NATIEnONDERVOORWAARDENnGOEDTEKEUREN$E GROOTSTEMOEITEHEBIKMETHETFEITDATWEHIER EENGEZONDMENSZIEKMAKEN OMIEMANDANDERS nTIJDELIJKnTEREDDEN%NHETTWEEDEPROBLEEM ISDATHETERGMOEILIJKISDEVRIJWILLIGHEIDVANDE DONORTEWAARBORGEN.ATUURLIJKZOUDENVEEL OUDERSDITDIRECTVOORHUNKINDWILLENDOENALS ZEDEMOGELIJKHEIDKREGEN MAARHOEVRIJWILLIGIS DATEIGENLIJKINZONSITUATIEK¢NNENZEWELNEE ZEGGEN$AAROMHEBBENWEBIJONZEGOEDKEU RINGOOKGESTELDDATEENOUDERDIEWEIGERTEEN LONGKWABAFTESTAAN DITGEHEIMMAGHOUDEN$E ARTSKANDANBIJVOORBEELDZEGGENDATDEDONOR NIETAANDECRITERIAVOLDEEDEENLEUGENTJEOM BESTWIL  5NIEKÊ£ÇÊ

Gynaecoloog Bart Fauser is een warm pleitbezorger van een mildere hormoonbehandeling bij in-vitrofertilisatie. Daarnaast maakt hij zich sterk voor aparte gezondheidscentra voor vrouwen. We leggen hem vijf stellingen voor.

WAAR OF NIET WAAR? Milde IVF is beter dan de huidige harde IVF, maar het gaat nog jaren duren voordat de milde methode algemeen wordt toegepast. ‘Waar, helemaal waar. Ik was zojuist bezig met een reactie op een ingezonden brief van vooraanstaande Amerikanen op ons artikel in The Lancet, waarin we die milde vorm van IVF bepleiten. Ze reageren heel emotioneel; dat we niet weten waarover we praten, dat we IVF niet beheersen… Ze blijven voorstanders van de harde aanpak, waarbij de kans op een zwangerschap per IVF-cyclus zo hoog mogelijk is, ongeacht de prijs die vrouw en kind daarvoor betalen. De discussie wordt vertroebeld door de manier waarop het succes van de behandeling wordt bepaald. Momenteel geldt als norm de kans op een kind per IVF-cyclus. Dat werkt de harde IVF in de hand, want hoe sterker de hormoonstimulatie en hoe meer embryo’s je terugplaatst, hoe groter de kans op een kind. Maar die aanpak zorgt zowel bij vrouw als kind voor veel schade. De voordelen wegen niet meer op tegen de nadelen. Wij laten zien dat een milde IVF-cyclus goedkoper is, sneller verloopt en minder complicaties geeft. Terwijl de kans op een kind na een jaar vergelijkbaar is met de kans bij harde IVF. Maar dan wel met meer kans op een gezond kind omdat meerlingzwangerschappen vermeden worden. Daarom moet de beoordeling per cyclus zo snel mogelijk worden vervangen door een beoordeling van de totale behandeling. Bij chemotherapie kijken we toch ook niet naar het resultaat van slechts een kuur? Bij een antibioticakuur is de situatie na een dag slikken toch ook niet doorslaggevend? Dan moeten we ook niet op die manier naar IVF kijken. Ook de zorgverzekeraars moeten om. Ze betalen nu per IVF-cyclus, 18 Uniek

Tekst: Pieter Lomans. Foto: Evelyne Jacq / Hollandse Hoogte.

waardoor die harde aanpak in feite gestimuleerd wordt. Toch dringt ook bij zorgverzekeraars het besef door dat de harde aanpak hen indirect handen vol geld kost, vooral vanwege de complicaties bij meerlingzwangerschappen. Uit internationaal onderzoek blijkt dat de zorgkosten voor complicaties bij IVF-zwangerschappen veel hoger zijn dan de hele IVF bij elkaar!’

Pre-implantatiescreening brengt ons dichter bij de maakbare mens. ‘Waar in theorie, niet waar in de praktijk. In theorie kun je embryo’s screenen op allerlei chromosomale afwijkingen en daarna het beste embryo terugplaatsen. Zo wordt het concept ook vaak verkocht. Maar in de praktijk werkt die maakbaarheid niet. Een voorbeeld: na embryoscreening daalt het aantal miskramen nauwelijks. Het concept van de pre-implantatie genetische screening (PGS) heeft geleid tot een enorme controverse tussen Europa en de VS. In de VS vindt PGS op grote schaal plaats in privéklinieken. Daar wordt dik aan verdiend. Dus roepen ze daar heel hard dat het kan en dat het goed is. Op zichzelf is PGS een bruikbare techniek. Als je meerdere embryo’s hebt, waarom zou je dan niet kiezen voor het embryo met de beste kansen? Maar als dat leidt tot selectie op niet medische gronden, bijvoorbeeld tot sekseselectie, dan ben ik tegen. Ik vind niet dat je uit oogpunt van family balancing een meisje of jongetje mag komen uitzoeken. Ook al gebeurt dat in landen als Australië en Cyprus en gaan ook in Nederland stemmen op om het te doen; ik ben vierkant tegen. Het is een hellend vlak. Wat daarna te doen met verzoeken omtrent blond haar en blauwe ogen?’

/VERHEDENENBEDRIJVENIN%UROPATREFFEN STEEDSVAKERMAATREGELENOMVROUWENTESTI MULERENKINDERENTEKRIJGENDIEBEMOEIENIS TASTDEKEUZEVRIJHEIDVANVROUWENAAN

Ê

"ART&AUSER

ˆÃʅœœ}iÀ>>ÀÊޘ>iVœœ}ˆiÊi˜Ê…œœv`Ê Û>˜Ê`iÊ>v`iˆ˜}Ê6œœÀÌ«>˜Ìˆ˜}Ã}i˜iiÎ՘`iÊÊ ˆ˜Ê…iÌÊ1 Ê1ÌÀiV…Ì°Ê ˜Ê/…iÊ>˜ViÌÊÛ>˜ÊÎʓ>>ÀÌÊÓääÇÊ«ÕLˆViiÀ`iʅˆÊ`iÊ ÀiÃՏÌ>Ìi˜ÊÛ>˜Êii˜Êœ˜`iÀâœiŽÊ˜>>ÀÊii˜Ê“ˆ`iÊ6‡Ê Li…>˜`iˆ˜}°Ê iâiʓˆ`iʅœÀ“œœ˜Ì…iÀ>«ˆiʏiÛiÀÌÊ “ˆ˜`iÀÊiˆVii˜Êœ«Ê`>˜Ê`iʅՈ`ˆ}iÊÃÌ>˜`>>À`Li…>˜`i‡ ˆ˜}]ʓ>>ÀÊ`iʎÜ>ˆÌiˆÌÊÛ>˜Ê`iʜ˜ÌÃÌ>˜iÊi“LÀޜ½ÃʈÃÊ LiÌiÀ°Ê
ÀÌÃi˜ÊŽÕ˜˜i˜Ê`>>À`œœÀÊÛ>ŽiÀÊۜÃÌ>>˜Ê“iÌʅiÌÊ ÌiÀÕ}«>>ÌÃi˜ÊÛ>˜Êjj˜Êi“LÀޜ]Êâœ`>ÌʓiiÀˆ˜}}iLœœÀ‡ ÌiÃÊqÊi˜Ê`>>À“iiÊÃ>“i˜…>˜}i˜`iÊ«ÀœLi“i˜ÊqÊÊ ÛœœÀŽœ“i˜ÊܜÀ`i˜°Ê iʓˆ`iÊLi…>˜`iˆ˜}ʏiÛiÀÌÊÊ Ìi˜Ê“ˆ˜ÃÌiÊiÛi˜ÛiiÊ}i✘`iʎˆ˜`iÀi˜Êœ«Ê>ÃÊ`iÊÊ ÃÌ>˜`>>À`Li…>˜`iˆ˜}°

$EMEDISCHEWETENSCHAPROEPTDEILLUSIEOP VANEENMAAKBAAR PLANBAARLEVEN @7AAR$EVOORTPLANTINGSGENEESKUNDEWEKTINDERDAADVEELVER WACHTINGEN$ATWEBIJVOORBEELDHETPERFECTEKINDKUNNENMAKEN$AT WENADEINRICHTINGVANHETEIGENHUISENDEEIGENTUIN OOKONZEEIGEN DESIGNBABYKUNNENVORMGEVEN-AARHETZIJNVALSEVERWACHTINGEN%R WORDTVEELMEERBELOOFDDANWEKUNNENWAARMAKEN $EPILHEEFTEENGROTEBIJDRAGEGELEVERDAANDEBEVRIJDINGENEMANCIPATIE VANDEVROUWDOORDATSEKSENVOORTPLANTINGWERDENLOSGEKOPPELD3EKS WERDMOGELIJKZONDERVOORTPLANTING)6&ROEPTHETOMGEKEERDEOP VOORTPLANTINGZONDERSEKS3EKSDOEJEVOORJEPLEZIER%NVOORKINDEREN GAJENAARDEDOKTER6OILÍ DEILLUSIEVANMAAKBAARHEID )NDIEZINSPEELT)6&EENBEDENKELIJKEROL$EMEESTEVROUWENWETEN INMIDDELSDATDEKANSOPZWANGERSCHAPDAALTMETHETOUDERWORDEN -AARZEDENKENSTEEDSVAKERDATZEALTIJDNOGEEN)6&ACHTERDEHAND HEBBEN&EITIS DATDEKANSOPZWANGERSCHAPMET)6&˜˜KSTERKDAALT METHETSTIJGENVANDELEEFTIJD:OCREÔERT)6&DEILLUSIEDATJEZWANGER SCHAPENKINDERENRUSTIGKUNTUITSTELLEN.EEDUS

@.IETWAAR3TEEDSMEEROVERHEDENENBEDRIJVENTREFFENINDER DAADMAATREGELENDIEHETKRIJGENVANBABYSAANTREKKELIJKERMAKEN $ATKUNJEZIENALSDWANG MAARIKZIEHETEERDERALSEENKANS$E AFGELOPENDECENNIAHEBBENEENAANTALOMSTANDIGHEDENDEKEUZE OMVROEGKINDERENTEKRIJGENKENNELIJKBELEMMERD%NNUPROBEREN WEDIEOMSTANDIGHEDENWEERTEVERBETEREN/OKAL OMDATWEDE DEMOGRAlSCHECONSEQUENTIESVANDATVERMINDERDEBARINGSGEDRAG BEGINNENTEVOELEN !LSEENAANZIENLIJKDEELVANDEVROUWENDOOROMSTANDIGHEDENNIETAAN HETKRIJGENVANKINDERENISTOEGEKOMEN DANISHETTEVERDEDIGENDAT DIEOMSTANDIGHEDENWORDENVERBETERD:ODATVROUWENVOORTAANW£L TOEKOMENAANHUNLEGITIEMEKEUZES)KZIEHETEERDERALSEENCORRECTIE OPEENMAATSCHAPPELIJKEhDWANGvOMTE LAATOFHELEMAALNIETAANDIE KEUZETOETEKOMEN5ITERAARDBLIJFTDEKEUZEOVERWELOFGEENKINDEREN GEHEELLIGGENBIJDEVROUWOFHETPAARZELF %ENAPARTGEZONDHEIDSCENTRUMVOOR VROUWENISONZIN @.IETWAAR)NTEGENDEEL
7EHEBBENJUISTBEHOEFTEAANAPARTE GEZONDHEIDSCENTRAVOORVROUWEN OMDATHUNSPECIlEKEGEZONDHEIDS ASPECTENNIETOFNAUWELIJKSWORDENBELICHT-EDICIJNEN ZIEKTEBEELDEN THERAPIEÔNZEZIJNVRIJWELALLEMAALGEBASEERDOPDEMAN4ERWIJLMAN NENENVROUWENOPMEDISCHGEBIEDVAAKSTERKVANELKAARVERSCHILLEN +IJKNAARDEHART ENVAATZIEKTEN DANZIEJEDATVOORMANENVROUWDE SYMPTOMENENHETBELOOPSTERKVERSCHILLEN/VERGEWICHTENMETABOOL SYNDROOMZORGENERVOORDATOOKJONGEVROUWENSTEEDSVAKERHART ENVAATZIEKTEONTWIKKELEN TERWIJLDOKTERSDAARNOG GEENOOGVOOR HEBBEN2ECENTELIJKWERDDUIDELIJKDATIN&RANSEZIEKENHUIZENMEER JONGEVROUWENDANJONGEMANNENOVERLIJDENAANHART ENVAATZIEKTEN /MDATARTSENNIETAANDIEMOGELIJKHEIDDENKENENDAAROMDEDIAG NOSEMISSEN /OKINDEGERIATRIE DEPSYCHIATRIEENANDEREMEDISCHEVAKGEBIEDENZIE JEGROTEVERSCHILLENTUSSENDESEKSEN'EZONDHEIDSCENTRAVOORVROUWEN MOETENERDUSDRINGENDKOMEN 

¼ iÊâœÀ}ŽœÃÌi˜ÊۜœÀÊVœ“«ˆV>̈iÃÊ LˆÊ6‡âÜ>˜}iÀÃV…>««i˜Ê∍˜ÊÛiiÊ …œ}iÀÊ`>˜Ê`iʅiiÊ6ÊLˆÊiŽ>>À½ 5NIEKÊ£™Ê

,i}i˜iÀ>̈iÛiÊ}i˜iiÎ՘`iʎÀˆ}ÌÊÃÌiۈ}iʈ“«ÕÃ

-*  Ê METDERIBVAN!DAM

iÌÊÃÌ>“Vii˜Ê∍˜Ê>iÀiˆÊÜiivÃiÃÊi˜ÊœÀ}>˜i˜ÊÌiʓ>Ži˜°Ê i˜Ê…>«iÀi˜`Ê Lœi`Û>ÌÊÀi«>ÀiÀi˜ÊœvÊii˜ÊÃÌՎiÊLœÌÊՈ̫Àˆ˜Ìi˜¶Êii˜Ê«ÀœLii“°Ê i˜Ê ˜ˆiÕÜʅ>ÀÌʜvʘˆiÕÜiʘˆiÀʎÜiŽi˜¶ÊœiÌʎ՘˜i˜°Ê >˜ŽâˆÊ`iÊÃÌ>“Vii˜Ê ˆ˜Ê…iÌÊiˆ}i˜ÊˆV…>>“ÊܜÀ`Ìʈi`iÀʓi˜Ãʈ““iÀÃʏiÛiÀ>˜VˆiÀÊÛ>˜Ê∍˜Êiˆ}i˜Ê œ˜`iÀ`ii˜°

$EREGENERATIEVEGENEESKUNDEOF2EGENERA TIVE-EDICINE2- BIEDTONSVOLGENSSOMMI GEWETENSCHAPPERSPRECIESHETBOVENSTAANDE FANTASTISCHEPERSPECTIEF2- ONDERZOEKERS 7OUTER$HERTEN0AUL#OFFERTEMPERENDIEVER WACHTINGONMIDDELLIJK#OFFER HOOGLERAARPE DIATRISCHEIMMUNOLOGIEENHOOFDVANHET2- STAMCELLABORATORIUM@:EKER DEVOORUITZICHTEN ZIJNGOED MAARWESTAANOPVRIJWELELKGEBIED NOGMAARNETAANHETBEGIN$HERT HOOFD 2ESEARCHVANDEAFDELING/RTHOPEDIE@"OVEN DIENZALDEOPLOSSINGVOORVEELPROBLEMEN EERDERLIGGENBIJVROEGTIJDIGEPREVENTIE DANBIJ HETKWEKENVANCOMPLEETNIEUWEORGANEN /NDANKSALLENUANCERINGENISDE2-BIJZONDER HOT/OKIN5TRECHT/NLANGSSTIMULEERDENDE 2AADVAN"ESTUURENHET7+:&ONDS7ILHEL MINA+INDERZIEKENHUIS DE2-BIJVOORBEELD METEENSTRATEGISCHEIMPULSVANTWEEMILJOEN EURO3NELDAARNAVOLGDEMEERGOEDNIEUWS DEMINISTERIESVAN%CONOMISCHE:AKENEN /NDERWIJS #ULTUUREN7ETENSCHAPPENSTELDEN VOOR2-IN.EDERLANDMILJOENBESCHIKBAAR VIAEEN3MART-IX SUBSIDIE%ENAANZIENLIJK ÓäÊ5NIEK

DEELVANDATGELDGAATNAAR5TRECHT4USSENDOOR KENDE.7/OOKNOG6%.) SUBSIDIESTOEAAN TWEE5TRECHTSE2- ONDERZOEKERS%NDE.IER STICHTINGKENDEEENSUBSIDIEOP2- GEBIEDTOE *A HETBEGINTAARDIGTELOPEN STELLEN$HERTEN #OFFERMETGEVOELVOORUNDERSTATEMENT

VORMENIMMERSHETBASISMATERIAALVOORDE REGENERATIEVEPROCESSEN5ITDESTAMCELLEN MOETENDEVATEN DEHARTSPIERENENDEBOT STUKJESWORDENGEKWEEKT$ANWILJENATUURLIJK GRAAGWETENHOEDIESTAMCELLENFUNCTIONEREN HOEJEZEKUNTAANZETTENTOTGROEI TOTRUST ENZOVOORT#OFFER HOOFDVANHETONLANGS OPGERICHTE2- STAMCELLAB HEEFTDEAFGELOPEN JARENVEELONDERZOEKGEDAANNAARDEBLOED STAMCEL DEHEMATOPOÔTISCHESTAMCEL5ITDEZE STAMCELnDIEINHETBEENMERGZITnONTSTAANDE BLOEDPLAATJES DERODEBLOEDCELLEN MAAROOK ALLEVERSCHILLENDETYPENWITTEBLOEDCELLEN #OFFERONDERZOCHTVOORALHOEDEWITTEBLOED CELLENONTSTAAN DECELLENDIEEENBELANGRIJK DEELVANONSAFWEERSYSTEEMVORMEN  -*,  Ê
1-/ , Ê Ê Ê





,Ê6

,/

0LANNENVOORHET2- PROGRAMMAONTSTONDEN EENJAAROFTWEEGELEDEN METDEBEDOELINGDE VERSNIPPERDEAANDACHTVOORSTAMCELLENEN TISSUEENGINEERINGINHET5-#MEERFOCUSEN MASSATEGEVEN6IAEEN2- PROGRAMMAKON DENDIVERSEGROEPENMEERENBETERMETELKAAR SAMENWERKENENHOEFDENIETIEDEREENHETWIEL ZELFUITTEVINDEN:OZOUEROOKMEERVAARTEN SYNERGIEONTSTAAN KONDENONDERZOEKERSENCLI NICIMEERVANELKAARLERENENZOUDENPATIÔNTEN EERDERPROlTERENVANDERESULTATEN+ORTOM GENOEGREDENENVOOREENHELDERPROGRAMMA METEENFUNDAMENTELEKERNENDRIETOEPAS SINGSGEBIEDEN $EFUNDAMENTELEKERNWORDTGEVORMDDOOR HETONDERZOEKNAARSTAMCELLEN3TAMCELLEN

/iŽÃÌ\Ê*ˆiÌiÀÊœ“>˜Ã°ÊÕÃÌÀ>̈i\ʈœ°ÊœÌœ½Ã\Ê >ÃÊ ii˜Ìið

#OFFER@%RBESTAATEENINGENIEUSSYSTEEMDATDE PRODUCTIEVANALDEZECELLENREGELTENBIJSTUURT 3OMSHEEFTHETLICHAAMMEERVANDEENESOORT NODIG SOMSMEERVANEENANDERESOORT7IJ HEBBENVOORALGEKEKENNAARDECOMMANDOS ¤NDESTAMCELENDECELLENDIEUITDESTAMCEL ONTSTAAN7ANTALDIEWITTEBLOEDCELLEN ALDIE AFWEERCELLEN ONTSTAANINEENPROCESWAARBIJ CELLENZICHSTEEDSOPNIEUWAFSPLITSENENVERDER ONTWIKKELEN5ITDEZELFDEBLOEDSTAMCELnDE MOEDERALLERBLOEDCELLENnKUNNENNAEEN AANTALDELINGENZOWELWITTEBLOEDCELLENALSRODE BLOEDCELLENONTSTAAN-AARWAARINDEONTWIK KELINGBESLUITEENCELDATHIJEENWITTEBLOEDCEL WORDT/FJUISTEENRODEBLOEDCEL:ONBESLUIT VERLOOPTINELKGEVALVIACELSPRAAK VIASIGNALEN INDEZICHONTWIKKELENDECELLEN 

5NIEKÊÓ£Ê

)KPROBEERTEONTCIJFERENWELKEWOORDENEN SIGNALENCRUCIAALZIJNBIJDERGELIJKEKEUZES :ODATWEDIESIGNALENKUNNENGEBRUIKENOM DEONTWIKKELINGVANSTAMCELLENZELFTESTUREN .AASTDEHEMATOPOÔTISCHESTAMCELnWAARUIT BLOEDCELLENENBLOEDVAATJESONTSTAANnISOOK DEMESENCHYMALESTAMCELVANGROOTBELANG 5ITDEZESTAMCELZIJNBIJVOORBEELDHARTSPIEREN KRAAKBEEN BOTENSPIERENTEKWEKEN3INDS KORTONDERZOEKTDEGROEPVAN#OFFEROOKDEZE MESENCHYMALESTAMCEL@"EIDESTAMCELLENVER SCHILLENVANELKAAR ZEGTHIJ @MAARZEVERTONEN OOKVEELOVEREENKOMSTEN)NVEELGEVALLEN GEBRUIKENZEDEZELFDECOMMANDOS MAARROEPT DEEENWATLATERDANDEANDER OFmUISTERTDEEEN WAARDEANDERJUISTSCHREEUWT(OEDANOOK WEWILLENDEBELANGRIJKECOMMANDOSINDEBE LANGRIJKSTESTAMCELLENZOGEDETAILLEERDMOGELIJK INBEELDBRENGEN "* 
*/ Ê  

$HERT DIEMETBOTENKRAAKBEENEENVANDE DRIETOEPASSINGSGEBIEDENVERTEGENWOORDIGT ISBLIJMETDATFUNDAMENTELEONDERZOEK@)N DEORTHOPEDIEZIJNWEVRIJVROEGBEGONNEN METTISSUEENGINEERING METHETKWEKENVAN KRAAKBEENENBOT-AARGAANDEWEGBLEEKDAT WEMEERKENNISNODIGHADDENVANDECELLULAIRE PROCESSENDIEDEGROEPVAN#OFFERBESTUDEERT $ATMAAKTHET2- PROJECTZOWAARDEVOL 6ERDERLERENWEVANANDEREGROEPENDIEOOK METKLINISCHETOEPASSINGENBEZIGZIJN TERWIJL WEOPONZEBEURTVEELKENNISINBRENGENOVER DEMANIERWAAROPDRAGERSVOORSTAMCELLENEN GROEIFACTORENGEMAAKTENGEBRUIKTKUNNEN WORDEN /RTHOPEED3ARISHEEFTONLANGSEENTRIALAFGE SLOTENWAARBIJWERDGEKEKENNAARHETEFFECTVAN GEKWEEKTKRAAKBEENOP@VERSELOKALEKRAAK BEENDEFECTENOFTEWELVERDRAAIDEKNIEÔN"IJDE PATIÔNTENWERDWATKRAAKBEENVERWIJDERDDAT VERVOLGENSDOORHET"ELGISCHEBEDRIJF4IGENI8 WERDOPGEKWEEKT$EKRAAKBEENKWEEKWERD DAARNATERUGGEPLAATSTINDEBESCHADIGDEKNIE (ETRESULTAAT@"ETERKRAAKBEENDANBIJDESTAN DAARDBEHANDELING ZEGT$HERT DIEERMETEEN AANTOEVOEGTDATDITG££NBEHANDELINGISVOOR ARTROSE@:OVERZIJNWENOGLANGNIET 7 ,6 1- -

5ITEINDELIJKWIL$HERTDEWEEFSELKWEEKBUITEN HETLICHAAMINRUILENTEGENSTIMULERINGVAN NIEUWEGROEI¤NHETLICHAAM$OORBIJVOORBEELD METDEJUISTECOCKTAILVANGROEIFACTORENENAN DEREEIWITTENPRECIESDEEFFECTENTEKRIJGENDIE JEWILT/PDITMOMENTLOOPTONDERLEIDINGVAN $HERTENORTHOPEDISCHCHIRURG#UMHUR ÓÓÊ5NIEK

*>ÕÊ œvviÀ]ʅœœ}iÀ>>ÀÊ«i`ˆ>ÌÀˆÃV…iʈ““Õ˜œœ}ˆi°

@7EWILLENDEBELANGRIJKECOMMANDOSIN DEBELANGRIJKSTESTAMCELLENZOGEDETAILLEERD MOGELIJKINBEELDBRENGEN

™NEREEN%UROPEESONDERZOEKDATALSEEN EERSTE EENVOUDIGEPOGINGKANWORDENGEZIEN $HERT@"IJPATIÔNTENMETRUGPIJNVANWEGE EENVERSLETENTUSSENRUGWERVELLATENWEDEBO VEN ENONDERGELEGENWERVELSOMSAANELKAAR VASTGROEIENDOORDAARBOTSNIPPERSTUSSENTE PLAATSEN7EONDERZOEKENNUOFEROOKGOEDE WERVELFUSIESONTSTAANALSWEINPLAATSVAN

BOTSNIPPERSEENGROEIFACTORGEBRUIKEN !LSEENVANDEINITIATIEFNEMERSVANDE2- NEEMTHET7ILHELMINA+INDERZIEKENHUIS 7+: EENTWEEDETOEPASSINGSGEBIEDVOOR ZIJNREKENINGSTAMCELTHERAPIEVOORERNSTIGE KINDERZIEKTEN(ET7+:HEEFTVEELERVARING METBEENMERGTRANSPLANTATIESBIJKINDERENMET LEUKEMIEENBIJKINDERENMETREUMA%RWORDT

NUBEKEKENOFDIEBEHANDELINGENVERDERZIJNUIT TEBREIDENMETEENTHERAPIETEGENOSTEOGENESIS IMPERFECTAENDEZIEKTEVAN(URLER/STEO GENESISIMPERFECTAISEENERFELIJKEAFWIJKING WAARDOORKINDERENERGBROZE BREEKBAREBOTTEN HEBBEN$EZIEKTEVAN(URLERONTSTAATDOOREEN ERFELIJKPROBLEEMINDESTOFWISSELING -/


 Ê6"",Ê ,

+INDERENMETDEZIEKTEVAN(URLERWORDEN ZONDERTHERAPIEZELDENOUDERDANTIENJAAR $EOORZAAKVANDEZIEKTEISEENDEFECTGEN WAARDOORHETBIJBEHORENDEENZYMNIETGOED WERKT.ORMAALRUIMTDITENZYMBEPAALDE SUIKERSOPINDELICHAAMSCELLEN$ATGEBEURT NUNIET WAARDOORDECELLENLANGZAAMWORDEN VERGIFTIGD%RBESTAATWELEENENZYMTHERAPIE VOOR(URLER MAARDIEWERKTNIETGOEDOMDAT HETENZYMDEHERSENENNIETKANBEREIKEN7AT VOOROPTIESZIJNERDANNOG +INDERIMMUNOLOOG.ICO7ULFFRAATSCHETSTE ENIGETIJDGELEDENDRIEMOGELIJKHEDEN%EN TRANSPLANTATIEMETSTAMCELLENUITBEENMERG OFNAVELSTRENGBLOEDBLIJKTBIJVOORBEELDGOEDTE WERKEN+ENNELIJKKUNNENDESTAMCELLENnDIE HETENZYMWELAANMAKENnDEHERSENENGOED BEREIKEN(ETGAATOMEENNOGVRIJNIEUWEBE HANDELINGDIEVERDERONDERZOCHTMOETWORDEN 4WEEANDERE NOGEXPERIMENTELEVARIANTEN HETINBRENGENVANEENGOEDFUNCTIONERENDGEN INDESTAMCELLENVANDEPATIÔNTENZEDAARNA TERUGPLAATSEN/FTRANSPLANTATIEVANMESEN CHYMALESTAMCELLENVANEENDONOR)NBEIDE GEVALLENMOETONDERZOEKINMUIZENMODELLEN MEERINZICHTGEVENINDEWERKINGENTOEPAS BAARHEIDVANDEZETHERAPIEÔN 
, Ê6
Ê /Ê
,/

)NTERNIST-ARIANNE6ERHAARENBIOLOOG-ARIE *OS£'OUMANSWERKENAANHETDERDESPEERPUNT VANHET5TRECHTSE2- PROGRAMMAHETHERSTEL VANHARTENBLOEDVATEN'OUMANS@"IJDE CARDIOLOGIEONDERZOEKENWEUITEENLOPENDE MOGELIJKHEDENVOORHARTREGENERATIE3TAMCEL LENVORMENEENWEZENLIJKONDERDEELVANDIE AANPAK.AEENHARTINFARCTOFBIJHARTFALEN MOETENZOWELDEKAPOTTEHARTSPIERENALSDE AANGETASTEBLOEDVATENWORDENGEREPAREERD :ODRADEKAPOTTEHARTSPIERISHERSTELD MOET EROOKWEERGENOEGBLOEDNAARTOESTROMENOM HEMINLEVENTEHOUDEN/PDITMOMENTZOEKT IEDEREENNAARDEBESTESTAMCELWAARWEHART SPIERCELLENUITKUNNENKWEKEN7IJHEBBENZELF EENINTERESSANTESTAMCELGEVONDENDIEINDE HARTOORTJESZIT (ARTOORTJESZIJNKLEINESTUKJESHARTDIEMENSEN ZONDERPROBLEEMKUNNENMISSEN DEBLINDE

7œÕÌiÀÊ …iÀÌ]ʅœœv`ÊÀiÃi>ÀV…ÊÛ>˜Ê`iÊ>v`iˆ˜}Ê"À̅œ«i`ˆi°

@7EONDERZOEKENNUOFEROOKGOEDE WERVELFUSIESONTSTAANALSWEINPLAATSVAN BOTSNIPPERSEENGROEIFACTORGEBRUIKEN

DARMENVANHETHART'OUMANSONDERZOEKT HOEUITDESTAMCELLENVANDIEHARTOORTJESHET BESTEHARTSPIERCELLENZIJNTEMAKEN!NDERE VRAGENHANGENDAARMEESAMENTREKKENDE GEKWEEKTEHARTSPIERCELLENGEORDENDSAMEN ZODATERGEENRITMESTOORNISSENONTSTAANENZE BIJDRAGENAANDEPOMPFUNCTIE%NHOEMOETEN DESTAMCELLENWORDENINGEBRACHT'OUMANS

@7EKUNNENDIEGEKWEEKTESPIERCELLENNIET ZOMAARTERUGSPUITENINHETHART+NIJPTHET HARTSAMEN DANWORDTEENGROOTDEELGEPLETEN EENANDERDEELSPUITMETEENWEERNAARBUITEN -ISSCHIENMOETENWEHETINJECTIEGAATJEMET LIJMDICHTENOFDESPIERCELLENOPEENLAPJELATEN GROEIENENDATTRANSPLANTEREN+ORTOM ERMOET NOGVEELWORDENUITGEZOCHT  5NIEKÊÓÎÊ

,‡ /

ÊÊ˜Ê >ˆvœÀ˜ˆlʈÃʍ>>ÀˆŽÃÊÎääʓˆœi˜Ê`œ>ÀÊLiÃV…ˆŽL>>ÀÊۜœÀÊÊ Ài}i˜iÀ>̈iÛiÊ}i˜iiÎ՘`i° ÊÊ>>ÀˆŽÃʎÀˆ}i˜Ê{ää°äääʓi˜Ãi˜Êˆ˜Ê`iÊ6-Êii˜ÊÜiÀÛivÕÈi]ʓiÌÊ ii˜Ê >>ÀˆŽÃiÊ Ìœi˜>“iÊ Û>˜Ê £xÊ ÌœÌÊ ÓäÊ «ÀœVi˜ÌÊ œœŽÊ `iÊ Ã˜iÃÌÊ }Àœiˆi˜`iʜÀ̅œ«i`ˆÃV…iʈ˜}Àii«°ÊiÃV…>ÌÌiʜ“âiÌÊ«iÀʍ>>À\Ê Î]xʓˆ>À`Ê`œ>À° ÊÊ6œœÀÊÛiiÊ`i}i˜iÀ>̈iÛiÊâˆiŽÌi˜Ê“iÌÊ>>˜Ì>Ã̈˜}ÊÛ>˜ÊÜiivÃiÊˆÃÊ ii˜ÊÀi}i˜iÀ>̈iÛi]ʅiÀÃÌii˜`iʈ˜}Àii«ÊÌiÊLi`i˜Ži˜°Ê ˆiÀv>i˜]Ê …>À̈˜v>ÀVÌ]ÊÛ>>̏ˆ`i˜]Ê}iÜÀˆV…ÌÃψÌ>}i]ÊLœÌœ˜ÌŽ>Žˆ˜}]Ê`ˆ>Li‡ ÌiÃ\Ê`iʓ>ÀŽÌÊۜœÀÊÜiivÃi…iÀÃÌiÊˆÃÊi˜œÀ“Ê}ÀœœÌ° "/*, / ,

>Ì>>Êi`iÀœÛˆV…Ê`ii`Ê>Êi˜Žiiʍ>Ài˜Êœ˜`iÀâœiŽÊ“iÌÊii˜ÊLœÌ‡ «Àˆ˜ÌiÀʈ˜Ê/Üi˜Ìi]ʓ>>ÀÊLˆ˜˜i˜ŽœÀÌÊLiÃV…ˆŽÌÊ∍ʜÛiÀÊii˜ÊLœÌ«Àˆ˜‡ ÌiÀʈ˜Ê…iÌÊ1 Ê1ÌÀiV…ÌʓiÌÊÛiiÊ“iiÀʓœ}iˆŽ…i`i˜°Ê¼ >˜ŽâˆÊ `iÊ-“>À̓ˆÝ‡ÃÕLÈ`ˆiʎœ˜`i˜ÊÜiÊiÀʘÕÊâivÊii˜ÌiÊ>>˜ÃV…>vvi˜½]Ê âi}ÌÊ7œÕÌiÀÊ …iÀÌ]ÊLi}iiˆ`iÀÊÛ>˜Êi`iÀœÛˆV…° <œ½˜ÊLœÌ«Àˆ˜ÌiÀʈÃÊÌiÊÛiÀ}iˆŽi˜Ê“iÌÊii˜Ê˜œÀ“>iÊ«Àˆ˜ÌiÀ°Ê
ii˜Ê “œiÌÊiÀÊۜœÀÊLœÌʈ˜Ê`ÀˆiÊ`ˆ“i˜ÃˆiÃÊܜÀ`i˜Ê}i«Àˆ˜Ì°Ê >ÌÊÛÀ>>}ÌÊ œ“Êii˜Ê}iÊœvÊii˜Ê>˜`iÀÊ`À>}iÀ“>ÌiÀˆ>>ÊÜ>>Àˆ˜Ê`iÊLœÌÃÌÀÕVÌÕÕÀÊ >>}iÊۜœÀʏ>>}iÊܜÀ`ÌÊ>v}i`ÀÕŽÌ°Ê œ}Êii˜ÊÛiÀÃV…ˆ\ÊLœÌ«Àˆ˜ÌiÀÃÊ }iLÀՈŽi˜Ê}ii˜Ê`œ`iʎiÕÀi˜ˆ˜ŽÌ]ʓ>>ÀʏiÛi˜`iÊÜiÌÜ>Ài]Êâœ>ÃÊ LœÌVii˜]ÊLœi`Û>ÌVii˜]Ê}Àœiˆv>V̜Ài˜]Êi˜âœÛœœÀÌ° "«Ê`ˆiʓ>˜ˆiÀʜ˜ÌÃÌ>>ÌÊii˜ÊiÛi˜`i]Ê`Àˆi`ˆ“i˜Ãˆœ˜>iʎœ«ˆiÊÛ>˜Ê ii˜ÊLœÌÌiŽi˜ˆ˜}°ÊiÌʈÃÊ`iʎ՘ÃÌʜ“Ê`>ÌʏiÛi˜`iʎœ«ˆi̍iÊ`>>À˜>Ê œœŽÊˆ˜ÊiÛi˜ÊÌiʅœÕ`i˜Êi˜Ê…iÌÊۜ`œi˜`iÊii˜…iˆ`Êi˜ÊVœ˜ÃˆÃÌi˜ÌˆiÊ “iiÊÌiÊ}iÛi˜°Ê<œ`>ÌʅiÌ]Ê܈iÊÜiiÌ]ʜœˆÌÊ}œi`Ê}i˜œi}ʈÃʜ“ʈ˜Ê ii˜Ê“i˜ÃÊ}i«>>ÌÃÌÊÌiÊܜÀ`i˜°

˜ÌiÀ˜ˆÃÌÊ>Àˆ>˜˜iÊ6iÀ…>>ÀÊ­ˆ˜ŽÃ®Êi˜ÊLˆœœœ}Ê>Àˆi‡œÃjʜՓ>˜Ã°Ê

@/PDITMOMENTZOEKTIEDEREENNAARDEBESTESTAMCELWAARWEHARTSPIER CELLENUITKUNNENKWEKEN7IJHEBBENZELFEENINTERESSANTESTAMCEL GEVONDENDIEINDEHARTOORTJESZIT 
*1/

, Ê6" /

'OUMANSWERKTVANWEGEHETGROTEBELANGVAN DEVAATREGENERATIEBIJHARTREGENERATIENAUW SAMENMET-ARIANNE6ERHAAR(ETWERKVAN 6ERHAARZITALDICHTERBIJDEPATIÔNTENZIJGE BRUIKTVOORNAMELIJKENDOTHEELVOORLOPERCELLEN DIEAFKOMSTIGZIJNUITHETBEENMERG@5ITEERDERE EXPERIMENTENISGEBLEKENDATDEZEBEENMERGCEL LENENDOTHEELCELLENMAKEN$IECELLENVORMEN DEVOERINGVANDEBLOEDVATEN7EHEBBENSTERKE AANWIJZINGENDATWEMETDIEBEENMERGCELLEN SLECHTEVATENKUNNENOPLAPPEN"IJPATIÔNTEN Ó{Ê5NIEK

METEENCHRONISCHNIERPROBLEEMWILLENWE GAANONDERZOEKENOFDIEBEENMERGCELLENDE NIERSCHADEKUNNENVERMINDEREN 6EELVERDERISHET*UVENTAS ONDERZOEKDAT 6ERHAARSAMENMETVAATCHIRURG&RANS-OLL HEEFTOPGEZET"IJSOMMIGEPATIÔNTENMETEEN DIABETISCHEVOETOFERNSTIGVAATLIJDENMOETDE VOETWORDENGEAMPUTEERD6ERHAARBEKIJKTBIJ RUIMHONDERDPATIÔNTENVOORWIEDITSCENARIO DREIGT OFEENTHERAPIEMETBEENMERGCELLEN DETOESTANDVANDEAANGETASTEBLOEDVATENKAN VERBETEREN"ELANGRIJKISDEDIRECTEKOPPELING

VANHETPATIÔNTENONDERZOEKAANLABORATORIUM WERK6ERHAAR@7EWETENDATDEZEPATIÔNTEN OVERHETALGEMEENMINDERBEENMERGSTAMCEL LENHEBBEN DIEOOKMINDERGOEDWERKEN7E PROBERENMETEENUITTEZOEKENHOEDATKOMT -ISSCHIENKUNNENWEMETDIEKENNISDETHERA PIEVERBETEREN BIJVOORBEELDDOORDESTAMCELLEN VOORTOEDIENINGNOGOPTEWERKEN$OORDE EXPERTISEVANALLEBETROKKENENBIJDEREGENE RATIEVEGENEESKUNDEnVANLABTOTKLINIEKn KOMTERDEKOMENDEJARENONGETWIJFELDNOG MEERVAARTENVISIEINHETWERKTELIGGEN 

 Ê Ê
, 0RODUCTIE AIOS $ECARRIÞREVANNAGENOEGELKEWETENSCHAPPERBEGINTALSASSISTENTIN OPLEIDINGAIO )NHETBUITENLANDZIJNAIOSEENSOORTVEREDELDESTUDEN TENDIEONDERWIJSKRIJGEN TENTAMENSMOETENMAKENENVANWIEWORDT VERWACHTDATZEUITEINDELIJKMISSCHIEN££NARTIKELTJESCHRIJVEN MAARIN .EDERLANDBENJEERVOORDEPRODUCTIE)NVIERJAARTIJDWORDJEGEACHT VIERARTIKELENININTERNATIONALETIJDSCHRIFTENAFTELEVEREN ENVOORDIE OPDRACHTSTAJEGROTENDEELSALLEEN%ENPROMOTIETRAJECTISINFEITEEENVIER JAARDURENDECURSUSZELFSTANDIGHEID )KZALDITVERDUIDELIJKEN3TEL JELEGTALSAIOEENPROBLEEMVOORAANJE PROMOTORnIKNOEMMAARWAT(ETDIERMODELWERKTNIET"ESEFDANDATDIT TWEEPROBLEMENINEENZIJN 0ROBLEEMVANDEAIO (ETDIERMODELWERKTNIET 0ROBLEEMVANDEPROMOTOR -IJNAIOKLAAGTDATHETDIERMODELNIET WERKT

ˆµÕiÊ Տ˜iÃʈÃÊ>ÀÌǓˆVÀœLˆœœœ}ʈ˜Êœ«iˆ`ˆ˜}ÊÊ i˜ÊÃV…ÀˆÛiÀ°ÊˆÊ«ÕLˆViiÀ`iʜ˜`iÀʓiiÀÊ`ÀˆiÊÀœ“>˜Ã\Ê <œÀ}]Ê>LÊi˜Ê
ÌÌ>µÕi°

¼ i˜Ê«Àœ“œÌˆiÌÀ>iVÌʈÃʈ˜ÊÊ viˆÌiÊii˜ÊۈiÀʍ>>ÀÊ`ÕÀi˜`iÊ VÕÀÃÕÃÊâivÃÌ>˜`ˆ}…iˆ`½

7AARBIJHETCRUCIALEVERSCHILTUSSENBEIDEISDATVOORHETOPLOSSENVAN PROBLEEMNIETPERSEHETDIERMODELHOEFTTEWERKEN $OORGAANSZIJNGESPREKKENMETJEBEGELEIDERSGEENOVERLEGMOMENTEN MAARDESTEMEERDIDACTISCHECONFRONTATIESMETDEREALITEITWAARIN@WE GEENMEERVOUDSVORMIS@7EGAANGEWOONWATHARDERWERKENOF@7E HEBBENHETTOTNUTOEVERKEERDAANGEPAKTBETEKENTINDEPRAKTIJKIETSHEEL ANDERSDANOPPAPIER 3TERKERNOG JEMOETALSAIOOPPASSENDATJENIETUITZONGESPREKWEGLOOPT METEENGROTEREWERKBELASTINGDANWAARMEEJEHETINGING$EPERSOON AANDEANDEREKANTVANDETAFELISNIETVERANTWOORDELIJKVOORDEUITVOE RINGVANZIJNIDEEÔNENDIENSFANTASIEWORDTDANOOKNIETBEPERKTDOOR BANALE ALLEDAAGSEBEGRIPPENALS@TIJDEN@RUIMTE6OORSTELLENVANDE PROMOTORDIENENMETARGWAANTEWORDENAANGEHOORD ZEKERALSZEGEFOR MULEERDZIJNINDETRANTVAN@$ITMOETJEGEWOONEVENUITZOEKEN /FINDETRANTVAN@!LSDITEXPERIMENTIETSOPLEVERT KUNNENWEOPZOEK GAANNAARANALYTISCHEONDERSTEUNING /FVAN@7EGAANIETSDOENWATNOGNOOITIEMANDANDERSHEEFTGEDAAN /F@)KHEBEENSTUDENTGEVONDENOMJETEHELPEN !LSDEIDEEÔNOPZIJN WORDTERDOORGAANSGEKOZENVOOREENALTERNATIEVE STRATEGIEHETSTELLENVANEENDEADLINE$ITISGEENKWADEWILnSOMMIGE MENSENDENKEN£CHTDATZEJEHELPENDOORJETEVERTELLENWANNEERIETSAF MOETZIJN @,ATENWEAFSPREKENDATJENOGTOTKERSTHEBTVOORDEPROEVEN /F@*EMOETHETARTIKELVOORHETEINDVANDEMAANDINLEVEREN /F ALSZEECHTNIETMEERWETENWATZEMETJEAANMOETEN@0RIKMAAREEN DATUMVOORJEPROMOTIE 

INJEVRIJETIJD INHETONWAARSCHIJNLIJKEGEVALDAT  TECHNISCHMOGELIJKBLIJKT  NADENKENOVER  JIJGAAT  ISGELUKT 

œÌœ\ʈV…iÊ >“«vi˜Ã°

5NIEKÊÓxÊ

DOSSIER MEDISCHE BEELDVORMING jaars Liesbeth Bax is vierde . Zij vindt ing leid radioloog in op k: sva ng ari erv het een echt anavan se aba dat ‘Je moet een je hoofd tomische varianten in onrechte ten t nie je at zod , hebben 32. alarm slaat.’ Zie pagina

26 Uniek

DOSSIER MEDISCHE BEELDVORMING Dankzij röntgenfoto’s, echo’s, CT- en MRI-scans kunnen we in het lichaam kijken zonder het open te maken. In 2006 gebeurde dat in het UMC Utrecht 167.000 keer. Een overzicht. Plus: radioloog Willem Mali over nieuwe CT-toepassingen voor acute patiënten met een hartaanval of herseninfarct. ‘De logistiek van de cardiale zorg gaat helemaal veranderen.’ 

Uniek 27

"-- ,Ê -  Ê

 6", Ê "-- ,Ê -  Ê

 6", Ê !ANHETEINDVANDENEGENTIENDEEEUWWERDEENVANDEEERSTERšNTGEN FOTOSGEMAAKT VANEENHANDDIEGERAAKTWASDOOREENSCHOTHAGEL$E RšNTGENFOTOMARKEERDEHETBEGINVANEENBLOEIENDEENSNELUITWAAIERENDE DISCIPLINEDEMEDISCHEBEELDVORMING)NMIDDELSZIJNERVEELMEERTECH NIEKENBESCHIKBAAROMINHETLICHAAMTEKIJKENZONDERHETTEOPENEN$E RšNTGENFOTOEVOLUEERDETOTDEMEERGEAVANCEERDE#4 SCAN -2) SCANNERS BRENGENZACHTEWEEFSELSINBEELDENULTRAGELUIDMAAKTONGEBORENKINDEREN ZICHTBAAR !LDEZERADIOLOGISCHETECHNIEKENZIJNONMISBAARGEWORDENINHETZIEKEN HUIS ZOWELOMDIAGNOSESTESTELLENALSOMINGREPENVOORAFTEPLANNENEN OMHETEFFECTVANBEHANDELINGENTEVISUALISEREN)NHET5-#5TRECHTZIJNIN MEERDANRADIOLOGISCHEVERRICHTINGENGEDAAN$ATISHETTOTAAL VANRšNTGENFOTOS ECHOS -2) EN#4 SCANSENNOGEENSERIEBEHANDELINGEN (OEWERKENDEZETECHNIEKENENWATKUNNENWEERMEE%ENOVERZICHT £ää°äääÊ,& / "/"½-Ê­*1-ÊәääÊ
",
 Ê ÊÓxääÊ ,
""-  Ê / ,6 / -®

2šNTGENSTRALINGGAATDWARSDOORDEZACHTEDELENVANHETMENSELIJKLICHAAM ENWORDTVEELMEERGEABSORBEERDDOORHARDWEEFSELZOALSBOTTEN/PEEN BEELDGEMAAKTDOOREENDETECTORACHTERHETLICHAAM DEMODERNELICHTGE VOELIGEPLAAT ZULLENBOTTENWITZIJNENWATERIGEOFLUCHTIGELICHAAMSDELEN DONKER2šNTGENSTRALINGISDAAROMZEERGESCHIKTOMHETSKELETMEEAFTE BEELDEN MAARWORDTOOKGEBRUIKTOMLONG ENBORSTKASFOTOSMEETEMAKEN "IJVOORBEELDBIJBORSTKANKERSCREENING%NFOTOSVANDELONGENHELPENBIJHET VASTSTELLENVANBIJVOORBEELDTAAISLIJMZIEKTE TUBERCULOSEENLONGKANKER %ENBELANGRIJKETOEPASSINGVANRšNTGENSTRALINGISHETZICHTBAARMAKENVAN BLOEDVATEN$ITGAATVIAEENZOGEHETENANGIOGRAlSCHONDERZOEK$OOREEN KATHETER EENLANGEENDUNNESLANG WORDTVIADELIESCONTRASTMIDDELINDE BLOEDVATENINGEBRACHTOMZEOPDERšNTGENFOTOGOEDZICHTBAARTEMAKEN $OORVERVOLGENSEENGEWONERšNTGENFOTOZONDERCONTRASTVLOEISTOF VIADE COMPUTER@AFTETREKKENVANDEFOTOMETDECONTRASTVLOEISTOF VERDWIJNENDE BOTTENENANDEREORGANEN ENBLIJFTALLEENHETBEELDVANDEBLOEDVATEN HET ANGIOGRAM OVER$ITNOEMTMEN@DIGITALESUBSTRACTIEANGIOGRAlE /PNAMESMAKENT¤JDENSMEDISCHEINGREPENHEETDOORLICHTING(IERBIJWORDT EENPATIÔNTCONTINUBESTRAALDMETRšNTGENENISOPEENSCHERMHET@DOORGE LICHTELICHAAMZICHTBAAR:OZIJNBIJVOORBEELDDEADEMHALINGSBEWEGINGEN GOEDTEZIEN-AAROOKBIJVOORBEELDDEBLOEDVATENTIJDENSHETDOTTEREN HETVIAEENBALLONNETJEOPREKKENVANDICHTGESLIBDEVATEN OFTIJDENSHET AANBRENGENVANEENSTENT EENBUISJEDATHETDICHTGAANVANEENBLOEDVAT VOORKOMT/OKDARMBEWEGINGENZIJNVIADOORLICHTINGGOEDTEZIEN £™°äääÊ /‡-
-

!LBIJNAEVENZEERINGEBURGERDALSDERšNTGENFOTOISDE#4 SCAN EENGE AVANCEERDERšNTGENTECHNIEK$EGEBRUIKTESTRALINGISHETZELFDE MAARDE RESULTATENZIJNSPECTACULAIRDER#4COMPUTEDTOMOGRAPHY LEVERTEENDRIEDI MENSIONAALBEELDVANHETLICHAAM4IJDENSEENSCANSCHUIFTEENPATIÔNTDOOR EENRINGMETEENRONDDRAAIENDESTRALINGSBRONENTEGENOVERLIGGENDEDETEC TOREN(ETLICHAAMWORDTDUSVANALLEKANTENBELICHTMETRšNTGENSTRALING (ETGEEFTEENSPIRAALVORMIGBEELDVANDEPATIÔNTDATVIASLIMMESOFTWARE @TERUGGEREKENDKANWORDENTOTDOORSNEDENOFLICHAAMSPLAKKEN $ETECHNOLOGIEACHTERDE#4 SCANEVOLUEERTPIJLSNEL$EGROOTSTEVOORUITGANG ISGEBOEKTDOORMEERDEREPARALLELLERIJENDETECTORENTEGELIJKTEGEBRUIKEN ÓnÊ5NIEK

$ITNIEUWEPRINCIPEHEETDEMULTISLICEOFMULTIDETECTOR ROW#4)NMIDDELS STAATDETELLEROPRIJENDETECTORENENHETEINDEISNOGNIETINZICHT(ET GROTEAANTALDETECTORRIJENVERGROOTDESCANSNELHEIDENORM %ENMULTISLICE#4 SCANNERMAAKTBEELDENZOSNEL DATHETMOGELIJKISOMHET KLOPPENDHARTSCHERPINBEELDTEKRIJGEN6OORALINTERESSANTOMZICHTBAAR TEMAKENISDEDOORSTROMINGVANDECORONAIREN DEKRANSSLAGADERSDIEDE HARTSPIERVANBLOEDVOORZIEN6ERNAUWINGENINDIEVATENDOORADERVERKAL KINGKUNNENIMMERSTOTEENHARTINFARCTLEIDEN 2ADIOLOGENBESLISSENVOORTDURENDOFDEINFORMATIEUITEENNIEUWERšNT GENFOTOOF#4 SCANOPWEEGTTEGENDEHOEVEELHEIDSTRALINGDIEEENPATIÔNT DAARBIJOPLOOPT(ETUITGANGSPUNTHEETMETEEN%NGELSACRONIEM!,!2! ASLOWASREASONABLYACHIEVABLE WANTHOEMINDERSTRALING HOEBETER £n°äääÊ,‡-
-

$EAANSPREKENDSTEVORMVANMEDISCHEBEELDVORMINGMOETWELDE-2)OF -AGNETIC2ESONANCE)MAGINGZIJN-2)KANENORMVEELZICHTBAARMAKEN JUIST INZACHTEWEEFSELSWAARRšNTGENSTRALINGDOORHEENSCHIET:ENUWEN PEZEN SPIERENENBLOEDVATEN VANDEAORTATOTDEKLEINEVAATJES VERSCHIJNENALLEMAAL OPHETSCHERMALSDEPATIÔNTINDESCANNERLIGT-AAROOK VIADENODIGETRUCS DE STROOMRICHTINGVANHETBLOED DEHOEVEELHEIDBLOEDDIEDOOREENVATSTROOMT DEHOEVEELHEIDBLOEDPERHOEVEELHEIDWEEFSEL OFZELFSDETEMPERATUURVAN HETWEEFSEL +OMTERBIJEEN#4 SCANNOGSCHADELIJKESTRALINGKIJKEN -2)WERKTVIA ONSCHULDIGEMAGNEETVELDENENRADIOGOLVEN$OORHETLICHAAMINEENSTERK MAGNEETVELDTEPLAATSEN RAAKTHETEENKLEINBEETJEGEMAGNETISEERD$AAR DOORRICHTENWATERSTOFATOOMKERNENWATERSTOFISEENVANDEBOUWSTENEN VANWATERMOLECULEN ZICHNAARDITMAGNEETVELD MINOFMEERZOALSEEN KOMPASNAALD$OORRADIOGOLVENHETLICHAAMINTESTUREN VERANDERTDE RICHTINGVANDEATOOMKERNEN$EATOOMKERNENDRAAIENECHTERWEERTERUG NAARDEHOOFDRICHTINGALSDERADIOGOLFSTOPT"IJHETTERUGDRAAIENGEVENDE ATOOMKERNENEENRADIOSIGNAALAF WAARUITHUNLOCATIEAFTELEIDENIS$ITVER SCHAFTINFORMATIEOVERDESTRUCTUURVANHETWEEFSELWAARDEWATERMOLECULEN INZITTEN%NOMDATOVERALINHETLICHAAMWATERZIT ISMET-2)PRAKTISCHAL HETWEEFSELINBEELDTEBRENGEN 3TROMENDBLOEDISTEVISUALISERENMETBEHULPVANHETZOGEHETENARTERIÔLE SPINLABELING$OORHETBLOEDTE@LABELENMETEEN@MAGNETISCHVLAGGETJEKAN HETGEVOLGDWORDENINDEHERSENEN$EMETHODEMAAKTHETGEBRUIKVAN CONTRASTMIDDELINDEBLOEDVATENVOORSOMMIGETOEPASSINGENOVERBODIG 6OORHETMETENVANDEBREINPERFUSIE ZEGMAARDEMATEVANDOORBLOEDING ISDEZETECHNIEKBIJUITSTEKGESCHIKT$ATKOMTBIJVOORBEELDVANPASBIJHET EVALUERENVANEENBLOEDVATSTENT DIEEENVERNAUWINGOPLOST.APLAATSING VANDESTENTZOUDEDOORBLOEDINGMOETENTOENEMEN %ENNIEUWEONTWIKKELINGINHET5-#5TRECHTISHETINBEELDBRENGENVAN KLEINEBLOEDVAATJESINDEHERSENEN(ETWORDTSTEEDSDUIDELIJKERDATVEELCOG NITIEVEAANDOENINGEN BIJVOORBEELDDEZIEKTEVAN!LZHEIMER EENVASCULAIRE COMPONENTHEBBEN$IEZIEKTESZIJNBETERTEBEGRIJPENALSVAATAFWIJKINGEN DAARAANGERELATEERDKUNNENWORDEN Ó{°äääÊ "½-Ê­*1-Ê£ÓääÊ6"",Ê" ,<" Ê6

/1 / ®

5LTRAGELUIDWORDTGEMAAKTVIAEENPIÔZO ELEKTRISCHKRISTALDATVERVORMT ONDERINVLOEDVANEENKLEINEELEKTRISCHESPANNING$OORDESPANNINGHEEL SNELAANENUITTEZETTEN KOMTHETKRISTALINTRILLINGENPRODUCEERTHETGE

/iŽÃÌ\Ê,ˆ˜âiÊ i˜i`ˆVÌÕðʜ̜½Ã\Ê6ˆ˜Vi˜ÌÊ œœ˜]Ê*ÊÉÊœÃjÊ°Ê*ii>âÊÉÊ œÀLˆÃ]Ê …Àœ˜ˆÃÊœ˜ÃÊÉÊ-̜˜iÊÉÊiÌÌÞÊ“>}iðÊÊ

iÌÊ`>˜ŽÊ>>˜ÊÊÊÊ

OSSIER MEDISCHE BEELDVORMING DOSSIER MEDISCHE BEELDVORMING

luid. Dat wil zeggen, ultrageluid, want voor mensen is het onhoorbaar. Het medisch gebruikte geluid heeft voor veel toepassingen een frequentie van 3,5 miljoen hertz, voor kleinere organen zoals testis of borsten worden ook wel hogere frequenties gebruikt. Het menselijk oor kan frequenties aan tussen de 20 en 20.000 hertz. De bekendste toepassing is de zwangerschapsecho. Ultrageluid een zwangere buik insturen, levert beelden op doordat het geluid weerkaatst wordt bij overgangen tussen verschillende organen. Elk orgaan heeft een andere samenstelling, waardoor uit het teruggekaatste geluid, de echo, is af te leiden waar het orgaan zich bevindt. Het laat zien hoe het staat met de gezondheid van de ongeboren baby. Essentieel bij het maken van (zwangerschaps)echo’s is de akoestische gel tussen echokop en lichaam. Die vergemakkelijkt natuurlijk het bewegen, maar is vooral nodig om het geluid het lichaam in te leiden. Zonder de gel zou het meeste geluid al terugkaatsen op een luchtlaagje. Met ultrageluid is ook stromend bloed zichtbaar te maken. Door het dopplereffect weerkaatst bloed, afhankelijk van de stroomrichting en -snelheid, geluid anders. Bloedvatvernauwingen en hartfuncties zijn dus prima te zien via een echo. 

NIEUW: 7 TESLA-SCANNER

Het UMC Utrecht heeft één MRI-scanner met een veldsterkte van 1,0 Tesla, drie scanners van 1,5 Tesla en één met een sterkte van 3,0 Tesla. De sterktes klinken weinig imponerend, maar de magneetvelden die de scanners opwekken, zijn gigantisch. Een 1,5T-scanner is al 30.000 maal zo sterk als het aardmagnetisch veld, dat overal ter wereld kompasnaalden naar het noorden doet wijzen. Nieuw voor Nederland is de bouw van een 7 Tesla-scanner. Het UMC Utrecht krijgt net als het UMC Leiden zo’n sterke scanner. De bouw daarvan is nu gaande. Dat is een zware klus vanwege het gewicht van de scanner, 35 ton, en het magnetisch afschermen ervan met 450 ton staal. In november moet het apparaat in gebruik genomen worden. De 7 Tesla is primair bedoeld voor wetenschappelijk onderzoek naar psychiatrische aandoeningen als Alzheimer, Parkinson, autisme, en dyslexie.

dr. Wilbert Bartels van het Image Sciences Institute voor de achtergrondinformatie en Marion Verkerk van de afdeling Radiologie voor het verrichtingenoverzicht.

Uniek 29

"-- ,Ê -  Ê

 6", Ê "-- ,Ê -  Ê

 6", Ê

2ADIOLOOG7ILLEM-ALIVOORZIET STANDAARD#4 SCANBIJHARTAANVAL ˆiÕÜiÊ}i˜iÀ>̈iÃÊ /‡ÃV>˜˜iÀÃÊLÀi˜}i˜ÊLœi`Û>Ìi˜ÊØiiÀÊi˜ÊÃV…iÀ«iÀʈ˜ÊLii`°Ê
ÀÌÃi˜Ê}iLÀՈŽi˜Ê `iÊÃV>˜˜iÀÊ`>>Àœ“ÊÃÌii`ÃÊÛ>ŽiÀÊLˆÊ>VÕÌiÊ«>̈l˜Ìi˜°Ê >ÌʈÃÊ}œi`ʘˆiÕÜÃÊۜœÀÊ«>̈l˜Ìi˜Ê“iÌÊii˜Ê …>ÀÌ>>˜Û>ÊœvʅiÀÃi˜ˆ˜v>ÀVÌ°Ê ÎäÊ5NIEK

"-- ,Ê -  Ê

 6", Ê "-- ,Ê -  Ê

 6",  $E#4 SCANNERISHETWERKPAARDVANDEAFDELING2ADIOLOGIE$ESCANNER HEEFTENKELEBELANGRIJKEVOORDELENTENOPZICHTEVANZNGEAVANCEERDE CONCURRENT DE-2)/NDANKSHETFEITDATDE-2) SCANNERPRAKTISCHALLES KANWATDE#4KAN ENNOGVEELMEER-AARHETMAKENVANEEN-2) SCAN DUURTLANGERENISVEELINGEWIKKELDER"OVENDIENISHETVOORPATIÔNTENVEEL LAAGDREMPELIGEREEN#4 SCANTEONDERGAANDANEEN-2) SCAN"IJDE#4 SCHUIFTDEPATIÔNTINENKELEMINUTENDOOREENOPENRING TERWIJLEEN-2) SCANINHOUDTDATDEPATIÔNTMINSTENSEENKWARTIERSTILMOETLIGGENINEEN DICHTE LAWAAIERIGEBUIS (ETVISUALISERENVANBLOEDVATENISEENVANDESPEERPUNTENVANHET5-# 5TRECHT$ANKZIJDECONTINUVERBETERENDE#4 TECHNIEKZIETPROFDR7ILLEM -ALI VERANTWOORDELIJKVOORDERESEARCHVANDEAFDELING2ADIOLOGIEVANHET 5-#5TRECHT OPDATTERREINTWEEGROTESPRONGENVOORWAARTSAANKOMEN $EBEHANDELINGVANISCHEMISCHEHERSENINFARCTENENVANACUTEHARTPROBLE MEN-ALI@(ETISMIJNSTELLIGEOVERTUIGINGDATDELOGISTIEKVANDECARDIALE ZORGHELEMAALGAATVERANDEREN)KDENKDATWEVANALLEPATIÔNTENMETEEN HARTAANVALSTRAKSSTANDAARDEEN#4 SCANMAKEN$ATISEENKWESTIEVAN MINUTEN$ECARDIOLOOGWEETDANMETEENOFHIJNOGWATKANDOENOFNIET OMDATTEGENWOORDIGDECORONAIREVATENZOGOEDINBEELDTEBRENGENZIJN$E CORONAIREDOORBLOEDINGVOORZIETDEHARTSPIERVANBLOED!LSUITDESCANBLIJKT DATERNOGLEVENDWEEFSELIS DANHEEFTINGRIJPENZIN$ANKANDEOPERATIE METEENBEGINNEN METDEOPTIMAALBESCHIKBAREINFORMATIE ""*6"

(ETPROTOCOLVOORDEBEHANDELINGVANPATIÔNTENMETEENISCHEMISCHHER SENINFARCTZALOOKVERANDEREN DENKT-ALI"IJZONINFARCTBELEMMERTEEN PROPJE BIJVOORBEELDONTSTAANDOORADERVERKALKING DEDOORSTROMINGINEEN BLOEDVAT(ETACHTERGELEGENHERSENGEBIEDONTVANGTDANGEENBLOEDENZUUR STOFMEERENSTERFTNAVERLOOPVANTIJDAF$ERICHTLIJNISDATALLEENPATIÔNTEN DIEBINNENDRIEUURNAHETINFARCTHETZIEKENHUISBINNENKOMENBLOEDVER DUNNERSKRIJGENOMDEDOORBLOEDINGTESTIMULERENENZODEZUURSTOFAANVOER NAARAFGESLOTENHERSENGEBIEDENTEHERSTELLEN.ADRIEUURZOUDATGEENZIN MEERHEBBEN OMDATDERISICOSVANDEBLOEDVERDUNNERSNIETLANGEROPWEGEN TEGENDEEVENTUELEWINST!LTHANS DATISDEHEERSENDEGEDACHTE -ALIHEEFTEENONDERZOEKOPGEZETWAARINVANMENSENMETEENHERSENINFARCT EEN#4 SCANVANHETBREINGEMAAKTWORDT(IJWILERACHTERKOMENOFDE PERIODEVANDRIEUUR DIEALTIENJAARALSSTANDAARDGELDT WELWATERDICHTIS @.AEENHERSENINFARCTSTERFTHETHERSENGEBIEDAFDATTELANGVANBLOEDVER STOKENISGEWEEST MAARDAAROMHEENKANEENGROOTGEBIEDLIGGENDATNOG WELTEREDDENISnOOKNÕDRIEUUR3LECHTSEENPAARPROCENTVANDEPATIÔNTEN KOMTBINNENDIEDRIEUURBIJONSENDIEMOGENWEBEHANDELEN ALDIEANDERE MOETENWELATENGAAN -ALI@7IJWILLENDAAROMAFVANDIESTRIKTETIJDSLIMIETENNIETTIJDALSCRITERI UMGEBRUIKENVOORDEBEHANDELING MAARINFORMATIEOVERDEECHTETOESTAND VANHETBREIN6IADEPERFUSIE#4 DIEDOORBLOEDINGINHETBREINZICHTBAAR MAAKT ISDATMOGELIJK"INNENVIJFMINUTENHEBBENWEINFORMATIEOVERDE GROOTTEVANHETINFARCTENOVERHETOMLIGGENDEDEELDATMISSCHIENNOGTE REDDENIS$ITGEBIED DEPENUMBRA ISWELGETROFFENDOORHETINFARCT MAAR ISNOGLEVENSVATBAAROMDATOMLIGGENDE KLEINEREBLOEDVATENHETNOGWEL BEREIKEN$OORHETGEVENVANBLOEDVERDUNNERSNEEMTDIEDOORBLOEDINGTOE /OKDRIEUURNÕEENHERSENINFARCTKUNNENGROTEGEBIEDENNOGOPKNAPPEN $ITISEENHOOPVOLVERHAAL 5NIEKÊΣÊ

DOSSIER MEDISCHE BEELDVORMING

Radiologie is vooral ‘leren herkennen’ Een radioloog beoordeelt CT-beelden, MRI-scans, echo’s en röntgenfoto’s voor alle soorten medische problemen en voor alle soorten patiënten, van kleine kinderen tot bejaarden. Liesbeth Bax, vierdejaars radioloog in opleiding, vindt het een echt ervaringsvak.

Wat ik ook lastig vind, is het vinden van fracturen in toch al ontkalkte botten van oudere mensen. Als je geen vergelijkende foto hebt, is het moeilijk om tussen versleten rugwervels een nieuwe breuk te zien. Sommige breuken of aandoeningen kunnen in boeken met honderd kleuren uitgelegd staan, pas als je het één keer in het echt gezien hebt, onthoud je het. En als je het een keer mist, vergeet je het nooit meer. Laatst heb ik op een foto een heupfractuur bij een oudere vrouw gemist…’ TROTS

‘Veel doen en leren herkennen, dat is radiologie. En dat begint al met de gewone, gezonde anatomie. Mensen kunnen onderling sterk verschillen, zonder dat er iets aan de hand is. Deze normaalvarianten, zoals wij ze noemen, moet je wel herkennen. Zo kan aan de achterkant van de wervels een los stukje bot zitten, maar niet bij iedereen. Als je dat niet weet, lijkt het soms of daar een breuk zit. Maar ook rond de lever bestaat veel anatomische variatie. Je moet als het ware een database in je hoofd hebben van al die varianten, zodat je niet ten onrechte alarm slaat. Tegenwoordig is het ook een onderdeel van de opleiding om tijdelijk in een perifeer ziekenhuis te werken. Dat is nuttig omdat je in het academisch ziekenhuis toch vooral de moeilijkere gevallen tegenkomt. In de periferie kom je in aanraking met iets meer huis-tuin-en-keukengeneeskunde en leer je productie draaien. Dat is goed voor de ervaring.’ LASTIG

‘Bij kinderen zijn breuken wel eens lastig te zien omdat het bij hen niet altijd lukt een goede foto te maken en omdat de groeischijven nog open zijn. 32 Uniek

‘Daar staat tegenover dat ik op een röntgenfoto ontdekte dat twee handbotjes niet goed tegenover elkaar stonden, een subtiele maar belangrijke bevinding met therapeutische consequenties. Zelfs de opleider vond het goed gezien, dus daar was ik best even trots op. Dat gebeurde tijdens ons heilig uur, wat we elke dag hebben. Dan bespreken we met de arts-assistenten en een aantal stafleden interessante of moeilijke gevallen. Elke assistent heeft een boekje bij zich waarin hij die gevallen opschrijft. Het gaat dan niet alleen om subtiele, slecht zichtbare afwijkingen, maar ook om moeilijke foto’s uit de dienst of duidelijke maar zeldzamere aandoeningen. Slokdarmkanker bijvoorbeeld. We doen veel slikonderzoeken met die vraagstelling, maar zien zulke tumoren toch niet veel. Maar hetzelfde geldt bijvoorbeeld ook voor een gewone longontsteking. Ook voor co-assistenten moet zo’n overleg nuttig zijn.’ ECHOKOP

‘Het maken van echo’s is een verhaal apart omdat je daar zelf het beeld maakt. Het betekent dat je eerst goed moet leren echoën voor je je kunt verdiepen in de interpretatie van het beeld. Je kunt het ook niet leren door te kijken hoe de radioloog het doet. Je moet echt zélf de echokop vasthebben om te begrijpen hoe het werkt en wat je ziet. Bij het oefenen maken we daarom eerst zelf een echo en daarna nog een keer samen met de radioloog. Als hij structuren beter in beeld brengt, kun je leren hoe hij dat doet. Elke dag worden alle conventionele foto’s verdeeld en beoordelen we verder beelden van de MRI, de CT of de echo, afhankelijk van waar we stage lopen. Sommige dingen kun je op een gegeven moment zelfstandig, naarmate je verder bent in de opleiding. Als je ergens niet uitkomt, vraag je de supervisor erbij. Maar het gaat ook om de dingen die je niet ziet. Daarom kan het altijd nuttig zijn foto’s nog eens met je supervisor door te nemen. Je moet je leermomenten pakken.’ 

De opleider als lerende

Edith ter Braak is internist en plaatsvervangend opleider interne geneeskunde. Als hoogleraar medisch onder-

Cornelius Celsus noteerde het al in de eerste eeuw na Christus: niets bevordert de geneeskunde meer dan ervaring. Anno 2007 maken artsen in opleiding tot medisch specialist (AIOS) veel vlieguren: spreekuur op de polikliniek, patiëntcontacten, operaties, verrichten van ingrepen en zo meer. Leren van ervaring in de patiëntenzorg op de werkplek vormt nog altijd de ruggengraat van de opleiding.

wijs houdt zij zich bezig met methoden van opleiden in de praktijk van de patiëntenzorg en met scholing van opleiders en opleidingsteams. Haar oratie de Ervaring Leert (d.d. 14 mei 2007) vindt u op www.uniekmagazine.nl.

Toch maakt ervaren alleen onvoldoende gebruik van de mogelijkheden om efficiënt en effectief te leren van ervaring in de patiëntenzorg. Dit verlangt reflectie op en evaluatie van opgedane ervaring. Door vervolgens op zoek te gaan naar alternatieve handelwijzen, die opnieuw in de praktijk toe te passen en opnieuw te evalueren is de cirkel rond. De effectiviteit van dit zogeheten ‘ervaringsleren’, laat zich krachtig samenvatten in de (vrij vertaalde) woorden van de Chinese wijsgeer Confucius: Vertel me iets en ik vergeet het weer. Doe me iets voor, dan herinner ik het me misschien. Laat me meedoen en ik maak het me eigen. De zelfreflectie en de systematische feedback die in dat ‘ervaringsleren’ zo’n belangrijke rol spelen, kunnen concreet vorm krijgen met behulp van het portfolio. Een portfolio is een verzameling eigen werk, waarmee de AIOS verantwoording aflegt over zijn ontwikkeling. Met het portfolio laat hij zien wat hij weet, wat hij kan, wat hij belangrijk vindt, welke aanpak bij hem hoort – kortom hoe hij zich ontwikkelt heeft – én wat hij nog wil en moet leren. Het portfolio ondersteunt het leren door volwassenen: zij kiezen immers zelf wat ze willen leren, hebben een duidelijk doel voor ogen, willen hun eigen koers bepalen en zelf aan het roer staan.

De invoering van een portfolio in de specialistenopleidingen is haalbaar, zij het dat professionalisering van de opleiders cruciaal is om dit tot een succes te maken. Medisch specialisten zijn geen geboren opleiders. Medici zijn experts in wát zij doceren en niet vanzelfsprekend in hóe zij dat doen. Didactische vaardigheden moeten zij zich, net als andere vaardigheiden, eigen maken. Het recente besluit van het Centraal College Medische Specialismen om didactische scholing van opleiders en opleidingsteams verplicht te stellen, is dan ook terecht. Het UMC Utrecht biedt cursussen voor opleiders en leden van opleidingsteams waarin didactische basisprincipes aan bod komen en waarin geoefend wordt met het geven van constructieve feedback en het gebruik van het portfolio. Vaak passen we in deze trainingen het principe van ‘verdubbeling’ toe. Dit houdt in dat de beoogde manier van opleiden model staat voor de manier waarop de opleiders zelf getraind worden; en die dus aan den lijve ervaren wat werkt én wat niet. Daarnaast ontwikkelen opleiders zich, net als AIOS, vooral in de praktijk. Het principe van verdubbeling kan hierbij opnieuw worden toegepast. Methoden die gebruikt worden bij het opleiden van AIOS in de praktijk van de patiëntenzorg kunnen eveneens worden gebruikt bij de professionalisering van opleiders in de praktijk van het opleiden. Ook opleiders kunnen leren van constructieve feedback, niet alleen gegeven door andere opleiders maar ook door AIOS. Even wennen misschien, de opleider als lerende, maar het zal de kwaliteit van de opleiding beslist ten goede komen.

‘Medici zijn experts in wát zij doceren en niet vanzelfsprekend in hóe zij dat doen’ Foto: UMC Utrecht.

Uniek 33

¼ ˆiÌÊyՈÃÌiÀi˜ÊÜ>>Àʎˆ˜`iÀi˜ÊLˆÊ∍˜°°°½

$OKTER Ê`ˆÌÊۈ˜`ÊÊ ˆ˜`iÀi˜Ê܈i˜Ê…iÌʏˆivÃÌÊii˜Ê«ÀˆŽ‡Êi˜Ê«ˆ˜œœÃÊâˆiŽi˜‡ …ÕˆÃ]ʓ>>ÀÊÜiÌi˜ÊœœŽÊÜiÊ`>ÌÊ`?ÌʘˆiÌʎ>˜°Ê7>Ìʎ>˜Ê Üi¶Ê i˜Ê`À>>}ˆŽiÀÊÛiÀLˆv°Êˆ˜`iÀÊi˜}iÊLi…>˜`i‡ ˆ˜}i˜°Ê œŽÌiÀÃÊ`ˆiʘˆiÌʝÛiÀ]ʓ>>ÀÊÌj}i˜Ê…i˜Ê«À>Ìi˜°Ê iÌÊ7ˆ…i“ˆ˜>ʈ˜`iÀâˆiŽi˜…ÕˆÃʓ>>ŽÌÊÜiÀŽÊÛ>˜Ê…Õ˜Ê Üi˜Ãi˜°

 ,Ê7
/

-URENVERVENISRELATIEFEENVOUDIG MAARHOEMOEILIJKISHETOMTUSSENDE MEDISCHEBEDRIJVIGHEIDDOORGESTALTETEGEVENAANDERESTVANDEKINDER WENSEN$ATKOSTTIJD GELDENEENCULTUUROMSLAGHIERENDAAR MAARALLE MEDEWERKERSZETTENHUNBESTEBEENTJEVOOR VINDT4ONNY3NEL HOOFDPEDA GOGISCHEZORGINHET7+:@.EEMHETMINDERWACHTEN OOKEENPROMINENTE KINDERWENS.IETZOEENVOUDIGTEREALISEREN MAARWEHEBBENDEWACHTTIJD OPDEPOLISTOCHALKUNNENVERKORTEN/OKHEBBENWETWEEBEZOEKENGE KOPPELDIN££NPREOPERATIEFSPREEKUURNAHETGESPREKMETHUNARTSKUNNEN KINDENOUDERS METEENDOORNAARDEANESTHESISTVOOREENLICHAMELIJK ONDERZOEKENUITGEBREIDEINFORMATIEOVERDEOPNAME /Ê/ 

"LOEDVLOEITBETERUITWARMEVINGERTOPPENDANUITKOUDE)NKOUDEVINGERS MOETNADEPRIKnOPZICHALVERVELENDGENOEGnOOKNOGEENSGEKNEPEN WORDENOMHETBLOEDERUITTEKRIJGEN$UBBELNAAR$USKRIJGENKINDEREN INHET7ILHELMINA+INDERZIEKENHUIS7+: V˜˜RDEPRIKEENHANDENWAR MERTJE%ENSIMPELEOPLOSSINGDIEWEINIGKOST 

,Ê 1,

(ETISEENVANDEVERBETERINGENDIEHET7+:DOORVOERDENAARAANLEIDING VANDEENQUãTE$OKTER DITVINDIK
$EENQUãTE INGEVULDDOORKINDEREN VANTOTJAAR LEVERDEEENLIJSTVANZEVENCONCRETEVERBETERPUNTENOP*E EIGENHUISDIEROPBEZOEK BIJVOORBEELD,EKKERDERETEN-EERKLEURINDE SPREEKKAMERS"ETERLUISTEREN%NHETLIEFSTEENPRIKLOOSZIEKENHUISDUS AL WETENDERESPONDENTENZELFOOKWELDATDITONMOGELIJKIS-AAR ZOBESLOOT DEDIVISIE+INDEREN HETVERBLIJFDRAAGLIJKERENDEBEHANDELINGENMINDER ENGMAKEN KANWEL $ATKINDERENDEOVERVLOEDAANWITZOVERVELENDVINDEN ISEENENQUãTE UITKOMSTDIEPROFDR7IETSE+UIS KINDERARTSENONDERZOEKSMANAGERVAN DEDIVISIE+INDEREN NIETHADVERWACHT@-INDERPIJNENJEEIGENHONDOF KATOPSCHOOT DATWISTENWEEIGENLIJKALWEL MAARMEERKLEUR$ESPREEK KAMERSOPDEPOLISHEBBENINMIDDELSKLEURGEKREGENnGEENKNALKLEUREN MAARZACHTEENLICHTETINTEN Î{Ê5NIEK

/iŽÃÌ\Ê>˜œÕÊÛ>˜Ê`iÊ<>˜`i°ÊœÌœ\Ê>Àˆ˜>ÊivviÀܘÊÉÊiÌÌÞÊ“>}ið

%ENVANDEERGSTEDINGENDIEJE7+: PATIÔNTENKUNTAANDOEN ISOVERHUN HOOFDHEENPRATEN:EWILLENDUIDELIJKEENEERLIJKEINFORMATIE BLIJKTUITDE ENQUãTE@.IETmUISTERENWAARKINDERENBIJZIJN VATTEEENRESPONDENTHET SAMEN4ONNY3NELVERWACHTDATDITnNIET˜VERPATIÔNTJESPRATEN MAART£GEN HENnVANSOMMIGEMEDEWERKERSEENCULTUUROMSLAGVRAAGT@:EKERALSEEN KINDHIERVANAFZIJNEERSTELEVENSDAGBEHANDELDWORDT ZIJNZEZ˜GEWEND OMALLEENMETDEOUDERSTEPRATEN @%ENBOEIENDEUITKOMST VINDT7IETSE+UIS@"LIJKBAARHEBBENWENOGNIET DEJUISTEMANIERGEVONDENOMMETKINDERENOVERHUNZIEKTEENBEHANDELING TEPRATEN#OMMUNICATIEWORDTDANOOKH£TITEMVANDEKOMENDEJAREN 6ANDERESPONDENTENDIEDEVRAGENLIJSTVOOR$OKTER DITVINDIK
IN INVULDEN ISBIJNADRIEKWARTMINSTENSTIENKEERALSCHRONISCHE PATIÔNTIN HET7+:GEWEEST/PHETTWEEDEKINDERSYMPOSIUMDATMAARTVANDIT JAARWERDGEHOUDEN PRESENTEERDEDEDIVISIELEIDINGDEVERBETERINGENDIETOT NUTOEGEREALISEERDZIJN(ET7+:ISVANPLANOMZOWELDEENQUãTEALSHET SYMPOSIUMELKETWEEJAARTEBLIJVENHOUDEN iÌÊ7ˆ…i“ˆ˜>ʈ˜`iÀâˆiŽi˜…ÕˆÃÊ­7<®ÊÊ ˆÃʜ˜`iÀ`iiÊÛ>˜Ê…iÌÊ1 Ê1ÌÀiV…Ì°ÊÊ iÌÊ7<ÊÌiÌÊÓÓäÊLi``i˜Êi˜Êœ˜ÌÛ>˜}ÌÊÊ âœ½˜ÊÇxääÊ«>̈l˜Ìi˜Ê«iÀʍ>>À°Ê iiÀʈ˜vœÀ“>̈i\ÊÜÜÜ°…iÌ܎Ⱈ°Ê

Ê

IK


* *
-*"",/

i˜Ê«ÀœL>>ÌÊ«ˆ˜Li…iiÀÃi˜`Êi˜ÊLi}Àˆ«‡ ÛiÀ…œ}i˜`ʓˆ``iÊۜœÀʎˆ˜`iÀi˜ÊˆÃʅiÌÊ *ˆ˜«>뜜ÀÌÊqʓiÌÊ`Ü>ÀÃÊ`œœÀʅiÌÊܜœÀ`Ê ¼«ˆ˜½Êii˜Ê}ÀœœÌʎÀՈðÊ
iʎˆ˜`iÀi˜Ê`ˆiÊ Û>ŽiÀʈ˜Ê…iÌÊ7ˆ…i“ˆ˜>ʈ˜`iÀâˆiŽi˜…ÕˆÃÊ ­7<®Ê“œiÌi˜Ê∍˜]ʎÀˆ}i˜ÊiÀÊii˜Ìi°ÊÊ ÌÊâiʼw˜½Êۈ˜`i˜ÊLˆÊ…iÌÊLœi`«ÀˆŽŽi˜]Ê âœ>Ã\ʼ>>ÌʓiÊiiÀÃÌÊ̜ÌÊ̈i˜ÊÌii˜½]ÊÊ

œv\ʼiˆ`ʓiÊ>vÊi˜Ê«ÀˆŽÊ`>˜½°Ê iÌÊ«ˆ˜«>뜜ÀÌʈÃÊii˜Êˆ˜ˆÌˆ>̈ivÊÛ>˜Ê۝ÀÊ `iÊi˜µÕkÌiÊ œŽÌiÀ]Ê`ˆÌÊۈ˜`ʈŽt]ʓ>>ÀÊ«>ÃÌÊ ˜>>`œœÃʈ˜Ê…iÌÊÃÌÀiÛi˜Êœ“Ê…iÌÊÛiÀLˆvÊÛ>˜Ê Žˆ˜`iÀi˜Êˆ˜Ê…iÌÊ7<ÊÌiÊÛiÀ>>˜}i˜>“i˜°Ê /œ˜˜ÞÊ-˜i]ʅœœv`Ê«i`>}œ}ˆÃV…iÊâœÀ}\ʼiÌÊ «>뜜ÀÌʈÃÊii˜Ê“œœˆÊ“ˆ``iÊœ“ʈ˜Ê}iëÀiŽÊ Ìiʎœ“i˜°Ê ˜Ê`>˜ÊLˆŽÌÊii˜ÊŽˆ˜`ÊܓÃÊ “iiÀÊÌiÊÜiÌi˜ÊœvÊÌiÊ܈i˜Ê`>˜ÊÛiÀÜ>V…Ì°½

5NIEKÊÎxÊ

SUMMA

Master slaat brug tussen zorg en wetenschap

Deze zomer studeert de eerste lichting van de Selective Utrecht Medical Master af, kortweg SUMMA. Deze vierjarige opleiding is een hogedrukpan van theorie en praktijk, die een selecte groep studenten klaarstoomt voor een loopbaan als arts én klinisch onderzoeker. ‘Het kan, artsen opleiden in vier jaar.’ Het is uniek in Nederland: SUMMA oftewel de Selective Utrecht Medical Master die de Universiteit Utrecht aanbiedt in nauwe samenwerking met het UMC Utrecht. Deze vierjarige master leidt streng geselecteerde studenten op tot artsen, die klinische zorg combineren met wetenschappelijk onderzoek. Het SUMMA-programma bevat behalve medische theorie en praktijk dan ook een zware wetenschappelijke component. SUMMA-coördinator Gerda Croiset: ‘Voor artsen is het vaak moeilijk voorstelbaar wat er diep in de reageerbuizen in het lab gebeurt en voor onderzoekers is het lastig om te weten wat er in de kliniek speelt. De afgestudeerden zijn bij uitstek geschikt om een brug te slaan tussen zorg en wetenschap: ze kunnen vragen uit de dagelijkse gezondheidszorg vertalen naar wetenschappelijk onderzoek – zowel klinisch als fundamenteel – én ze kunnen nieuwe weten schappelijke bevindingen inpassen in de zorg.’


Gerda Croiset (50), hoogleraar medische onderwijskunde en SUMMA-coördinator.

KIRSTEN VAN BAARSEN (23),

Wat vind je goed?

Droombaan?

TWEEDEJAARS SUMMA

‘Ik heb twee hbo-oogheelkundestudies gedaan, optometrie oftewel oogmeetkunde en orthoptie, de studie van oogafwijkingen. Op m’n vijftiende had ik al een bijbaan in een optometriezaak .’

‘Ik had verwacht dat het heel moeilijk zou zijn, maar dat valt mee. Het is hard werken, maar ik vind het ontzettend leuk. Het kleinschalige is geweldig, een prof die voor zestien studenten onderwijs geeft... En meteen patiëntencontact! We hebben drie dagen college en lopen twee dagen poli. Zo kom je er meteen achter welk specialisme je aanspreekt.’

Waarom SUMMA?

Wat kan beter?

‘Tijdens mijn oogheelkundige stages kwam ik erachter dat ik eigenlijk meer wilde kunnen en doen. Ik wilde ook opereren en medicijnen voorschrijven. Maar om oogarts te kunnen worden, moet je eerst basisarts zijn. Deze turbogeneeskunde kwam precies goed uit.’

‘Ik vind het jammer dat de politiek besloten heeft dat SUMMA alleen nog maar via vier studies toegankelijk is. In onze groep zitten naast mij bijvoorbeeld een epidemioloog en een tandarts. Die diversiteit is leuk, we vullen elkaar goed aan.’

‘Oogarts. Ik hoop dat ik mijn promotie en opleiding tot oogarts kan combineren. Ik ga mijn afstudeeronderzoek doen bij de afdeling Neuro-ophtalmologie. Hopelijk kan het artikel dat daaruit voortkomt het eerste hoofdstuk worden van mijn proefschrift. Ik heb geregeld dat ik mijn co-schap oogheelkunde in Kenia kan doen. Ik wil later graag contact houden met Afrika, ik vind het een prachtig continent. Ik wil daar helpen bij het opzetten van nieuwe klinieken en het opleiden van de bevolking. Deels uit idealisme, maar vooral om in zo’n heel andere setting mijn beroep uit te kunnen oefenen.’

Wat heb je hiervoor gedaan?

36 Uniek

Tekst: Rinze Benedictus. Foto’s: Michel Campfens.

Kirsten van Baarsen en Roeland de Wilde.

ROELAND DE WILDE (22), TWEEDEJAARS SUMMA

Wat heb je hiervoor gedaan?

‘Ik ben in het oosten van Nederland opgegroeid, maar dat was het voor mij niet helemaal. Daarom heb ik vijf en zes vwo in de Verenigde Staten gedaan, op een United World College. Ik wist in de vierde al dat ik geneeskunde wilde studeren en dat de overgang van Amerika naar Nederland moeilijk zou worden. En inderdaad: ik bleek hier geen geneeskunde te kunnen studeren met mijn Internationaal Baccalaureaat, een pre-universitaire opleiding .’ Waarom SUMMA?

‘Terug in Nederland heb ik het University Col-

lege van de Universiteit Utrecht gedaan, een brede driejarige opleiding in de levenswetenschappen. Het vierjarige SUMMA-programma sluit daar perfect op aan. Het is voor mij de snelste manier om arts te worden. Opgeteld ben ik zeven jaar bezig, slechts een jaar langer dan de gewone studie.’ Wat vind je goed?

‘Dat we al zo vroeg met de praktijk geconfronteerd worden. Ik steek daar het meest van op. Zelf patiënten ondervragen, is heel leerzaam. Ik vind het ook prettig dat de docenten zo dicht bij ons staan, ze leren je echt kennen. Daardoor wordt je ontwikkeling continu geëvalueerd en werk je structureler aan je eigen kunnen.’

Wat kan beter?

‘Onze groep bestaat uit mensen met nogal uiteenlopende achtergronden en karakters en is niet zo hecht. Iedereen weet al wat hij wil en is wel erg met z’n eigen ding bezig.’ Droombaan?

‘Orthopedie spreekt me het meest aan. Dat komt ergens voort uit mijn voorliefde voor klussen en knutselen. De afwisseling tussen het ruigere werk en het subtiele priegelen vind ik fascinerend. En de creativiteit die elke fractuur vergt... Voor het weghalen van een galblaas bestaat een protocol, hoe je met schroeven en bouten twee botten netjes aan elkaar zet, is elke keer weer een uitdaging.’

Uniek 37

>Àœiˆ˜Êœ“ÃÊi˜Ê
˜˜iÌÌiÊ >>ð

6 , 

,-Ê-1
Ê

6OORMIJMISSCHIENWEERWATOVERDREVEN MAAR WELLEUK%NIKZIEGELIJKDEPRAKTIJK DATISERG INTERESSANT

7>ÌʅiLʍiʅˆiÀۜœÀÊ}i`>>˜¶

7>ÌÊۈ˜`ʍiÊ}œi`¶

@.ADATIKUITGELOOTWASVOORGENEESKUNDE HEB IKVOEDINGENGEZONDHEIDGESTUDEERDIN7AGE NINGEN$AARNABENIKINHET%RASMUS-# IN2OTTERDAMGEPROMOVEERDOPDEAFDELING -AAG DARM ENLEVERZIEKTEN)KHEBONDER ZOEKGEDAANNAARPALLIATIEVEZORGBIJPATIÔNTEN METSLOKDARMKANKER$AARSTONDIKMIDDEN TUSSENDEARTSEN£NDEPATIÔNTENENDATBEVIEL MEERGGOED

@)KVINDHETKLEINSCHALIGEONDERWIJSENDEGE MOTIVEERDESTUDENTENERGLEUK(ETONDERWIJS ISHEELGERICHT/MDATWEMAARVIJFWEKEN HEBBENVOORVAKKENWAARINHETGEWONE CURRICULUMTIENWEKENVOORSTAAN GAATHET SNEL%RZITWEINIGRUISTUSSEN IKVINDDATWEL LEKKER)NONZELICHTINGTREKKENWEELKAARER ECHTDOORHEEN)KHEBMENSENALMEERMAALS HORENZEGGENDATZEERMEEZOUDENSTOPPEN WAARNAZEDOORANDERENWERDENOVERGEHAALD OMDOORTEGAAN7EHEBBENEENHECHTEGROEP WESPREKENNOGSTEEDSAFOMTEBORRELENOFOM SINTERKLAASTEVIEREN


,"  Ê"-ʭΣ®]ÊÊ

7>>Àœ“Ê-1
¶

@(ETISVOORMIJPERFECT)KKONTIJDENSHET EERSTEJAARNOGMNPROMOTIEAFMAKEN DAT ZIEJEHIERWELMEER%RZITVEELWETENSCHAPIN ÎnÊ5NIEK

7>Ìʎ>˜ÊLiÌiÀ¶

@(ETNADEELVANGENEESKUNDEINHETALGEMEEN ISDEBEPERKTEKEUZEVRIJHEID(ETISEENGROTE HBO OPLEIDING!LLESWORDTHEELSTRAKGEORGA NISEERD DEACADEMISCHEVRIJHEIDISBEPERKT Àœœ“L>>˜¶

@/NCOLOOG)KBENNETAANGENOMENALS INTERNISTINOPLEIDINGINHET5-#5TRECHT .AVIERJAAROPLEIDINGMOETJEJEDANNOGTWEE JAARSPECIALISERENINONCOLOGIE(ETMOOIEVAN ONCOLOGIEISHETINTENSIEVECONTACTMETPATIÔN TEN$EDIAGNOSE@KANKERKOMTVAAKALSEEN DONDERSLAGBIJHELDEREHEMELDEARTSHEEFTDAN EENHEELBELANGRIJKEROLINDECOMMUNICATIE 6OORALDEZORGVOORONGENEESLIJKEPATIÔNTENIS MIJNDING DAARGINGMIJNPROMOTIEOOKOVER

>>À˜>>ÃÌÊۜ`œiÌÊ-1
Ê>>˜Ê`iʅՈ`ˆ}iÊÜi˜Ãʜ“Ê“iiÀÊ>ÀÌÃi˜Êœ«ÊÌiʏiˆ`i˜Êˆ˜Ê “ˆ˜`iÀÊ̈`]Êii˜Ê}iۜ}ÊÛ>˜Ê`iÊLi«iÀŽÌiʜ«iˆ`ˆ˜}ÃV>«>VˆÌiˆÌÊi˜Ê`iÊ}Àœiˆi˜`iÊ ÛÀ>>}ʘ>>Àʓi`ˆVˆ°Ê ÀœˆÃiÌ\ʼ ˜Ê…iÌʎ?˜]Ê>ÀÌÃi˜Êœ«iˆ`i˜Êˆ˜ÊۈiÀʍ>>À°Ê˜Ê
ÕÃÌÀ>ˆl]Ê …iÌÊ6iÀi˜ˆ}`Êœ˜ˆ˜ŽÀˆŽÊi˜Ê`iÊ6iÀi˜ˆ}`iÊ-Ì>Ìi˜Ê}iLiÕÀÌʅiÌʜœŽ°½ 6

,/Ê-/1 /

ˆiÌʈi`iÀii˜ÊŽ>˜Ê“ii`œi˜Ê>>˜Ê`iÊ-1
‡œ«iˆ`ˆ˜}°Ê*iÀʍ>>ÀÊÃÌ>ÀÌi˜ÊÛiiÀ̈}Ê ÃÌÕ`i˜Ìi˜°Ê
ÃÊۜœÀœ«iˆ`ˆ˜}ʈÃÊii˜ÊLˆœ“i`ˆÃV…iÊL>V…iœÀÊÛiÀiˆÃÌʓiÌÊ}i‡ “ˆ``i`Êii˜ÊâiÛi˜ÊۜœÀÊ>iÊÛ>ŽŽi˜°Ê iÊÃiiV̈i«ÀœVi`ÕÀiÊLiÃÌ>>ÌÊՈÌÊii˜Ê Lˆœ“i`ˆÃV…iʎi˜˜ˆÃ̜iÌÃ]Êii˜Ê܏ˆVˆÌ>̈i}iëÀiŽ]Êii˜ÊÃÌÕ`ˆiœ«`À>V…ÌÊi˜Ê…iÌÊ ÃV…ÀˆÛi˜ÊÛ>˜Êii˜Ê ˜}iÃÌ>ˆ}ÊiÃÃ>Þ°Ê

ÀœˆÃiÌÊi˜ÊVœi}>½ÃÊÃiiVÌiÀi˜ÊÃÌÕ`i˜Ìi˜Êœ«Ê>>˜Ìœœ˜L>ÀiÊ>vw˜ˆÌiˆÌʓiÌÊÜi‡ Ìi˜ÃV…>««iˆŽÊœ˜`iÀâœiŽ°Ê¼iʓœiÌÊÜiÊ}i“œÌˆÛiiÀ`Ê∍˜Êœ“Ê`iâiʜ«iˆ`ˆ˜}Ê ÌiÊ`œi˜]ÊÜ>˜Ìʜ“ʈ˜ÊۈiÀʍ>>ÀÊ̈`Ê>ÀÌÃÊi˜ÊŽˆ˜ˆÃV…Êœ˜`iÀâœiŽiÀÊÌiÊܜÀ`i˜]ʓœiÌÊ iʅ>À`ÊÜiÀŽi˜\Ê{äÊ̜ÌÊ{xÊÕÕÀÊÃÌÕ`iÀi˜Ê«iÀÊÜiiŽ°ÊiÌʈ˜Ìi˜ÃˆiÛiÊ«Àœ}À>““>Ê ŽÜiiŽÌÊii˜Ê…iV…ÌiÊL>˜`ÊÌÕÃÃi˜Ê`iÊÃÌÕ`i˜Ìi˜°Ê˜ˆÃiÀi˜Êœ˜`iÀˆ˜}Ê>‡ iÀiˆÊÜVˆ>iÊ>V̈ۈÌiˆÌi˜Êi˜ÊiÀʈÃʘÕÊâivÃÊii˜Ê-1
‡ÛœiÌL>Ìi>“°½ ˆâœ˜`iÀÊ>>˜Ê…iÌÊVÕÀÀˆVՏՓʈÃÊ`>ÌÊ`iÊÃÌÕ`i˜Ìi˜Ê>Êˆ˜Ê…iÌÊiiÀÃÌiʍ>>Àʈ˜Ê>>˜À>‡ Žˆ˜}ʎœ“i˜Ê“iÌÊiV…ÌiÊ«>̈l˜Ìi˜°Ê˜Ê…iÌʜ˜`iÀ`iiÊˆ˜ˆÃV…Ê i˜Ži˜ÊÛiÀÌiÌÊii˜Ê «>̈l˜ÌÊ>>˜Êii˜ÊŽiˆ˜Ê}Àœi«iÊÃÌÕ`i˜Ìi˜Ê∍˜ÊâˆiŽÌi}iÃV…ˆi`i˜ˆÃ°Ê6iÀۜ}i˜ÃÊ ŽÀˆ}i˜Ê`iÊÃÌÕ`i˜Ìi˜Êˆ˜â>}iʈ˜Ê…iÌʓi`ˆÃV…iÊ`œÃÈiÀ\ÊâiÊÛiÀ`ˆi«i˜ÊâˆV…ʈ˜Ê `iÊâˆiŽÌi}iÃV…ˆi`i˜ˆÃÊi˜ÊiÀi˜Ê“i`ˆÃV…iÊLiψӜ“i˜Ìi˜ÊÌiʜ˜`iÀLœÕÜi˜°Ê "œŽÊ∍˜ÊۜœÀÊ-1
ÊëiVˆ>iÊÃÌÕ`i˜Ìi˜«œˆ½Ãʜ«}iâiÌ]ÊÜ>>ÀLˆÊ«>̈l˜Ìi˜Ê Û>˜ÊÛiÀÃV…ˆi˜`iÊ>v`iˆ˜}i˜Ê­âœ>ÃÊޘ>iVœœ}ˆiʜvʘÌiÀ˜iÊ}i˜iiÎ՘`i®Ê œ˜`iÀâœV…ÌÊܜÀ`i˜Ê`œœÀÊ-1
‡ÃÌÕ`i˜Ìi˜]ÊՈÌiÀ>>À`ʈ˜Ê>>˜Üiâˆ}…iˆ`ÊÛ>˜Ê `iÊëiVˆ>ˆÃÌ°

ÀœˆÃiÌʘœi“ÌʅiÌÊii˜ÊۜœÀÀiV…Ìʜ“Ê“iÌÊ`iâiÊ}i“œÌˆÛiiÀ`iÊÃÌÕ`i˜Ìi˜ÊÌiÊ ÜiÀŽi˜°Ê՘Êi˜Ì…œÕÈ>ÓiÊÜiÀŽÌÊ>>˜ÃÌiŽiˆŽÊi˜Ê“>>ŽÌʅiÌÊۜœÀÊ`œVi˜Ìi˜Ê iÝÌÀ>ʏiՎʜ“ÊLœiˆi˜`ʜ˜`iÀ܈ÃÊÌiÊÛiÀâœÀ}i˜°Ê¼7iÊ∍˜Ê`>>ÀÊâՈ˜ˆ}ʜ«°Ê7iÊ …iLLi˜Êii˜Ê}i˜Ìi“i˜½ÃÊ>}Àii“i˜ÌʓiÌÊ`iÊÃÌÕ`i˜Ìi˜\ʜœŽÊ>ÃʅiÌʘˆiÌÊ ÛiÀ«ˆV…ÌʈÃ]Ê∍˜ÊâiÊLˆÊ…iÌʜ˜`iÀ܈ÃÊ>>˜Üiâˆ}°ÊՎÌʅiÌÊii˜ÊŽiiÀʘˆiÌʜvÊ …iLLi˜ÊâiÊâˆV…ʘˆiÌʎ՘˜i˜ÊۜœÀLiÀiˆ`i˜]Ê`>˜Ê“i`i˜ÊâiÊ`ˆÌÊLˆÊ`iÊ`œVi˜ÌÊ “iÌʜ«}>>vÊÛ>˜ÊÀi`i˜°½




// Ê

-Ê­Îä®]ÊÊ

/7



,-Ê-1
Ê

7>ÌʅiLʍiʅˆiÀۜœÀÊ}i`>>˜¶

@)KHEBIN5TRECHTMEDISCHEBIOLOGIEGESTU DEERD DAARNAHEBIKPROMOTIEONDERZOEK GEDAANNAAREENTUMORSUPPRESSOR EIWIT$AT GING NAEENMOEILIJKEPERIODEINHETBEGIN HEELGOEDIKBENCUMLAUDEGEPROMOVEERD .AMNPROMOTIEHEBIKEENJAARGEWERKTBIJ DEAFDELING$.! DIAGNOSTIEKINHET2ADBOUD ZIEKENHUIS 7>>Àœ“Ê-1
¶

@)KBENALTIJDGEÆNTERESSEERDGEWEESTINHETME DISCHE MAAROPDEMIDDELBARESCHOOLDACHTIK NOOITDATIKDOKTERWILDEWORDEN$ATLEEKME ZONVERANTWOORDELIJKEBAAN-AARMIJNZUS

"‡- 
**

iÌÊ`iÀ`iÊ-1
‡>>ÀÊLiÃÌ>>ÌÊՈÌʅiÌʏœ«i˜ÊÛ>˜Ê`iÊVœ‡>ÃÈÃÌi˜ÌÃV…>««i˜]Ê `iÊâœ}i…iÌi˜ÊVœ‡ÃV…>««i˜°Ê >ÌÊLiÌiŽi˜Ì\ʓii`À>>ˆi˜Êœ«Ê>iÊ>v`iˆ˜}i˜ÊÛ>˜Ê …iÌÊâˆiŽi˜…ՈðÊ-1
ʅiivÌʅˆiÀۜœÀÊii˜ÊÌi>V…ˆ˜}ʅœÃ«ˆÌ>]ʅiÌÊiÀiâˆi‡ Ži˜…ÕˆÃʈ˜Ê
«i`œœÀ˜°Ê˜ÊÌi}i˜ÃÌiˆ˜}Ê̜ÌÊ`iÊÀi}ՏˆiÀiʜ«iˆ`ˆ˜}]ÊÜ>>À“iiÊ`iÊ }i˜iiÎ՘`iÃÌÕ`i˜Ìi˜ÊiŽÊëiVˆ>ˆÃ“iʈ˜Êii˜Ê>˜`iÀÊâˆiŽi˜…ÕˆÃʏœ«i˜]ÊâˆÌÌi˜Ê `iÊ-1
‡ÃÌÕ`i˜Ìi˜Êii˜Ê…iiÊ>>Àʈ˜Êjj˜ÊâˆiŽi˜…ÕˆÃ°Ê ÀœˆÃiÌ\ʼ<œÊ…œiÛi˜ÊâiÊ ˜ˆiÌÊÌiŽi˜Ãʜ«˜ˆiÕÜÊÌiÊÜi˜˜i˜Ê>>˜Ê}iܜœ˜ÌiÃÊi˜Ê…ÕˆÃÀi}iÃ°Ê >Ìʓ>>ŽÌÊ`iÊ Vœ‡ÃV…>««i˜ÊivwVˆl˜ÌiÀÊi˜ÊœœŽÊivviV̈iÛiÀ°Ê"“`>ÌÊ`iÊÃÌÕ`i˜Ìi˜Êii˜Ê…iiÊ >>Àʈ˜Êjj˜ÊâˆiŽi˜…ÕˆÃʓii`À>>ˆi˜]ÊܜÀ`i˜Ê…iÌʜœŽÊiV…ÌiÊVœi}>½Ã°½ iʜ˜`iÀ܈ÃVœŸÀ`ˆ˜>̜Ài˜Êˆ˜Ê…iÌÊiÀiâˆiŽi˜…ÕˆÃ]Ê "‡>ÀÌÃÊ>˜Ê
˜ÌÛiˆ˜ŽÊ i˜Ê}ޘ>iVœœ}iÊ
˜œŽiÊՈÍiÃ]Ê∍˜Êi˜Ì…œÕÈ>ÃÌʜÛiÀÊ`iÊ-1
‡ÃÌÕ`i˜‡ Ìi˜°Ê
>˜Û>˜ŽiˆŽÊ܈ÃÌi˜Êâiʘœ}ʘˆiÌʅii“>>ÊÜ>Ìʅi˜ÊÌiÊÜ>V…Ìi˜ÊÃ̜˜`°Ê
˜ÌÛiˆ˜Ž\ʼ7iʅ>``i˜Ê…iÌʈ`iiÊ`>ÌʅiÌʜ“ÊÃÕ«iÀˆ˜Ìiˆ}i˜ÌiÊÃÌÕ`i˜Ìi˜ÊâœÕÊ }>>˜]ʓ>>ÀʅiÌÊLiŽi˜ÊۜœÀ>ÊiՎiÊi˜Ê}i“œÌˆÛiiÀ`iʍœ˜}iʓi˜Ãi˜ÊÌiÊ∍˜°½Ê ՈÍiÃ\ʼ
ÃÊâiʅˆiÀʅ՘ÊVœ‡ÃV…>««i˜ÊŽœ“i˜Êœ«i˜]Ê܈i˜ÊâiʅiÌʘ>>`iÊ Û>˜Ê`iʎœÕÃÊÜiÌi˜°Ê ˜ÊœœŽÊ>Ê∍˜Êâiʘœ}ʓ>>ÀÊ`iÀ`i>>ÀÃ]ÊâiÊ∍˜Ê“ˆ˜ÃÌi˜ÃÊ iÛi˜Ê}œi`Ê>ÃÊ`iÊۈv`i>>ÀÃÊVœ‡>ÃÈÃÌi˜Ìi˜Ê`ˆiÊÜiÊÛÀœi}iÀʅ>``i˜ÊÛ>˜Ê`iÊ âiÍ>Àˆ}iʜ«iˆ`ˆ˜}°½Ê ˜“ˆ``iÃʈÃÊ`iÊiiÀÃÌiÊ}Àœi«Ê>ÊÜiiÀÊ`œœÀʘ>>ÀʅiÌÊۈiÀ`iʍ>>À°Ê iÊVœŸÀ`ˆ˜>‡ ̜Ài˜Êۈ˜`i˜Ê…iÌʏiՎÊ`>ÌÊâiÊ>iÊÃÌÕ`i˜Ìi˜Ê}i`ÕÀi˜`iÊ`>Ìʍ>>ÀÊ}œi`ʏiÀi˜Ê Ži˜˜i˜°ÊՈÍiÃ\ʼ7iÊâˆi˜ÊâiÊÃÌii`ÃʓiiÀÊii˜ÊiV…ÌiÊ`œŽÌiÀÊܜÀ`i˜°Ê ˜Ê>ÃÊ iÀÊLˆÊii˜Êˆ˜`ˆÛˆ`ÕiiÊÃÌÕ`i˜Ìʘœ}ʈiÌÃÊ>>˜Êœ˜ÌLÀiiŽÌ]ÊLˆÛœœÀLii`ÊLi«>>`iÊ Vœ}˜ˆÌˆiÛiʜvÊVœ““Õ˜ˆV>̈iÛiÊÛ>>À`ˆ}…i`i˜]Ê`>˜Ê…iLLi˜ÊÜiÊ`iÊ̈`ʜ“ÊiÀÊ “iÌÊ`iÊÃÌÕ`i˜ÌÊ}iÀˆV…ÌÊ>>˜ÊÌiÊÜiÀŽi˜°Ê7ˆÊ∍˜ÊâiiÀÊÌiÛÀi`i˜Ê“iÌʅiÌÊVœ˜Vi«ÌÊ Û>˜Êii˜ÊÌi>V…ˆ˜}ʅœÃ«ˆÌ>°½ iÌÊۈiÀ`iÊi˜Ê>>ÌÃÌiʍ>>ÀÊÛ>˜Ê`iÊ-1
‡œ«iˆ`ˆ˜}]ʅiÌÊâœ}i˜œi“`iÊÃV…>‡ Ži>>À]ÊLiœœ}ÌÊii˜Ê˜>ÌÕÕÀˆŽiʜÛiÀ}>˜}ÊÛ>˜ÊL>ÈÜ«iˆ`ˆ˜}ʘ>>ÀÊëiVˆ>ˆ‡ Ã>̈iÀˆV…̈˜}°Êi`ÕÀi˜`iÊÌÜ>>vÊÜiŽi˜ÊÜiÀŽi˜Ê`iÊÃÌÕ`i˜Ìi˜Êˆ˜Ê…œ}iʓ>ÌiÊ âivÃÌ>˜`ˆ}Ê>ÃÊÃi“ˆ‡>ÀÌÃʈ˜Ê…Õ˜Êâiv}iŽœâi˜ÊëiVˆ>ˆÃ“i°Ê >>À˜>>ÃÌÊۜiÀi˜Ê ∍ÊâivÃÌ>˜`ˆ}Êii˜ÊÜiÌi˜ÃV…>««iˆŽÊœ˜`iÀâœiŽÊՈÌ]ÊÜ>>ÀLˆÊ}iÃÌÀiiv`ÊܜÀ`ÌÊ ˜>>ÀÊii˜Ê«ÕLˆV>̈i°Ê iâiÊ✓iÀÊÃÌÕ`iÀi˜Ê`iÊiiÀÃÌiÊ-1
‡ÃÌÕ`i˜Ìi˜Ê>v°ÊÊ

ISINTERNIST ENTOENDIEMETVERHALENOVERPA TIÔNTENKWAM LEEKHETMETOCHWELBIJZONDER "OVENDIENISHETNADEELVANONDERZOEKDOEN DATJEERGGEFOCUSTBENTOPJEEIGENWERELDJE 4OENIKNAMNPROMOTIEGINGNADENKEN OVERWATIKECHTWILDE KWAMIKTOCHUITBIJ GENEESKUNDE

7>Ìʎ>˜ÊLiÌiÀ¶

7>ÌÊۈ˜`ʍiÊ}œi`¶

Àœœ“L>>˜¶

@)KVINDHETECHTSUPERLEUK
$EMEESTEDOCEN TENZIJNENORMGOEDENDOORDEKLEINSCHALIG HEIDKUNJEMAKKELIJKVRAGENSTELLEN1UA ZWAARTEVALTHETMEMEE WEHEBBENWEINIG CONTACTUREN(ETISWELVEELSTOF MAARHETIS NIETHEELMOEILIJK!LSJEGEDISCIPLINEERDSTU DEERT ISHETGOEDTEDOEN)KWERKERNAASTNOG ZESTIENUURPERWEEKBIJHET*ULIUS#ENTRUM ALSBEGELEIDERVANEENMEDICIJNONDERZOEK

@)KWILGRAAGINTERNISTWORDENINEENACADE MISCHZIEKENHUIS ZODATIKPATIÔNTENZORGKAN COMBINERENMETWETENSCHAPPELIJKONDERZOEK )KDENKDATHETBEVREDIGENDISOMPATIÔNTEN TEHELPENENTEGELIJKVERNIEUWENDBEZIGTEZIJN 7ELHOOPIKDATWERKENALSARTSWATMAKKELIJ KERWORDTVOORVROUWEN(ETCOMBINERENVAN WERKENGEZINISNOGALTIJDEENHELETOER

@)KBENBENIEUWDHOEHETINDEPRAKTIJKGAAT OFWEIN££NJAARCO SCHAPPENNETZOVEELKUN NENLERENALSGEWONEGENEESKUNDESTUDENTEN INTWEEJAAR)KBENTHEORETISCHSTERK MAAR DEPRAKTIJKGAATMEMINDERMAKKELIJKAF$E EERSTEKEERBIJDESTUDENTENPOLIVIELHETTEGEN

5NIEKÊΙÊ

Promoties 3 juli 2007

12 juli 2007

ALIENKE WIJMENGA-MONSUUR

HAMID NAKHAI-POUR

Unraveling the molecular genetic aspects of intestinal inflammatory disorders 
Promotor: prof. dr. C. Wijmenga Beter inzicht in het ontstaan van coeliakie of glutenallergie en een eerste stap op weg naar een betere behandeling van de ziekte. Dat is de opbrengst van het proefschrift van Alienke Wijmenga-Monsuur. Zij ontdekte dat het gen myosine IXB een rol speelt bij het ontstaan van coeliakie. In 2005 beschreef ze het gen in het tijdschrift Nature Genetics samen met Nederlandse en Amerikaanse collega’s. Veranderingen in het gen verklaren bijna een kwart van alle coeliakiegevallen in Nederland. Waarschijnlijk beïnvloedt myosine IXB de doorlaatbaarheid van de darmen. Coeliakie is een erfelijke ziekte waarbij het immuunsysteem hevig reageert op gluten, een eiwit dat voorkomt in de meeste graansoorten. Ongeveer één procent van de bevolking lijdt aan deze ziekte, waarbij de darmen weinig voedingsstoffen kunnen opnemen. Momenteel is de enige behandeling een levenslang glutenvrij dieet.

Androgens and selected cardiovascular risk factors in aging men 
Promotor: prof. dr. D.E. Grobbee Het oraal toedienen van testosteron aan oudere mannen heeft geen positief effect op bloeddruk of aderverkalking. Dat concludeert Hamid Nakhai-Pour in haar proefschrift. In haar onderzoek volgde ze 237 oudere mannen met lage tot gemiddelde testosteronwaarden in het bloed die gedurende een half jaar testosteroncapsules slikten. Nakhai-Pour vond geen verschil tussen de mannen die hormonen gebruikten en de placebogebruikers. Het vermoeden bestaat dat mannelijke hormonen een rol spelen bij het ontstaan van hart- en vaatziekten bij mannen. De daling van hormoonniveaus in het latere leven zou de kans op vaatproblemen vergroten.

‘Zwangere vrouwen met een hoge bloeddruk lopen later meer risico op verkalking van de kransslagaderen’ (Siamak Sabour)

40 Uniek

9 juli 2007

12 juli 2007

GIE AUW YANG

SIAMAK SABOUR

Boundary conditions for cartilage regeneration 
Promotor: prof. dr. A.J. Verbout Kraakbeendefecten zouden hersteld moeten worden via een transplantatie van lichaamseigen kraakbeenvormende cellen; waar zo’n transplantatie nu slechts een laatste redmiddel is, zou het de eerste aanpak moeten zijn. Die stelling verdedigt Gie Auw Yang in zijn proefschrift. Bij zo’n ‘autologe chondrocyten implantatie’ haalt de arts cellen uit het kraakbeen, laat die buiten het lichaam uitgroeien en plaatst de cellen terug op de plaats van een defect, bijvoorbeeld in de knie. Het nadeel van de huidige behandelingen, zoals het schoonmaken van gewrichten, het transplanteren van kraakbeenplugs uit andere gedeelten van het gewricht of het doorboren van de onderliggende botlaag, is dat ze weefsel opleveren met slechtere structurele en mechanische eigenschappen dan het oorspronkelijke gewrichtskraakbeen.

Calcification of the coronary arteries; reproducibility, risk factors and risk 
Promotoren: prof. dr. D.E. Grobbee en dr. M.L. Bots Veel vrouwen kampen tijdens de zwangerschap met een hoge bloeddruk. Hoewel dit meestal overgaat, bestaat het vermoeden dat het wel degelijk een risicofactor is voor hart- en vaatziekten. Het promotieonderzoek van Siamak Sabour lijkt dat te bevestigen. Hij ontdekte dat vrouwen met een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap meer kans lopen later in het leven verkalking van de kransslagaderen te krijgen. Sabour analyseerde via CT-scans de kransslagaderen van 491 postmenopausale vrouwen en ondervroeg ze via vragenlijsten naar de bloeddruk tijdens de zwangerschap. Meer dan dertig procent gaf aan tijdens de zwangerschap een verhoogde bloeddruk gehad te hebben. Dit bleek de kans op kransslagaderverkalking met 57 procent te vergroten.

Tekst: Rinze Benedictus.



Naam: cardiac assist device. 

In spreektaal: steunhart of hartpomp. 

Functie: laatste redmiddel als het hart faalt en herstel onmogelijk is. Met oudere typen leven enkele patiënten al vier jaar, van de modernste typen is nog niet te zeggen hoeveel levensjaren zij toevoegen. Een steunhart is geen volwaardig alternatief voor een donorhart, waarmee hartpatiënten tien tot vijftien jaar extra kunnen leven. 

Prijs per stuk: ca.  75.000 ( 150.000 inclusief operatie en nazorg). Nederlandse zorgverzekeraars vergoeden jaarlijks vijftien implantaties. 

U
MC Utrecht: voerde in 2006 zestien van de twintig implantaties in Nederland uit.

Tekst: Rinze Benedictus met dank aan hart-longchirurg Jaap Lahpor. Foto: Vincent Boon.

Uniek 41


˜iÃ̅iȜœœ}Ê œÀÊ>Ž“>˜Ê­ÀiV…ÌÃ]ÊâˆÌÌi˜`ʜ«Ê`iÊL>˜Ž®ÊÊ “iÌÊii˜Ê>>˜Ì>ÊVœi}>½ÃÊÛ>˜Ê…iÌÊi˜˜ˆÃVi˜ÌÀՓÊ*>̈l˜ÌÛiˆˆ}…iˆ`\Êۏ˜À°Ê>˜ÊiˆÃ̈ŽœÜ]Ê >ÀVi>Ê À՘]ʈiÃLi̅ÊÛ>˜Ê,i˜Ãi˜]Ê«Àœv°Ê`À°Ê>ÀiÊœœ˜Ã]Ê>Àˆ˜iÊÀœi˜°Ê

{ÓÊ5NIEK

/iŽÃÌ\Ê>˜œÕÊÛ>˜Ê`iÊ<>˜`i°ÊœÌœ½Ã\Ê6ˆ˜Vi˜ÌÊ œœ˜°

+ENNISCENTRUM 0ATIÔNTVEILIGHEID œÕÌi˜Ê…iLLi˜Ê >ii˜Ê˜ÕÌÊÊ >ÃʍiÊâiÊ`iiÌ

6iÀ“ˆ`L>ÀiÊvœÕÌi˜Êˆ˜ÊâˆiŽi˜‡ …Õˆâi˜ÊÛiÀœœÀâ>Ži˜Ê>>ÀˆŽÃÊ £ÇÎxÊ`œ`i˜Êi˜Êœ˜…iÀÃÌiL>ÀiÊ ÃV…>`iÊLˆÊÌÜiiʜ«Ê`iʅœ˜`iÀ`Ê «>̈l˜Ìi˜°ÊiÌʘˆiÕÜiÊi˜˜ˆÃ‡ Vi˜ÌÀՓÊ*>̈l˜ÌÛiˆˆ}…iˆ`Ê܈Ê `>ÌÊܜÀÌÊvœÕÌi˜ÊÌiÀÕ}`Àˆ˜}i˜]Ê Lˆ˜˜i˜Êi˜ÊˆivÃÌʜœŽÊLՈÌi˜Ê…iÌÊ 1 Ê1ÌÀiV…̰ʼ*>̈l˜ÌÛiˆˆ}…iˆ`Ê “œiÌʜÛiÀÊ✽˜Êۈvʍ>>ÀÊÃÌiۈ}ÊÛiÀ‡ >˜ŽiÀ`Ê∍˜Êˆ˜Ê…iÌʅ>˜`ii˜ÊÛ>˜ÊÊ iŽiÊâœÀ}ÛiÀi˜iÀ°½Ê

 5NIEKÊ{ÎÊ

(ETFOUTLOZEZIEKENHUISSTAATIN5TOPIA ZORG VERLENERSINDEECHTEWERELDMAKENVERGISSIN GEN,AATDAARGEENMISVERSTANDOVERBESTAAN -AARLERINGTREKKENUITKLEINEENGROTEVERGIS SINGENKANVEELONNODIGLEEDVOORKOMEN)EDER JAARLOPENPATIÔNTENTIJDENSHUNBEHAN DELINGINEEN.EDERLANDSZIEKENHUISSCHADE OPDIEVOORKOMENHADKUNNENWORDEN$AT BLEEKONLANGSUITEENONDERZOEKDATHET%-'/ )NSTITUUT65MCENHET.)6%,UITVOERDENOP INITIATIEFVANDE/RDEVAN-EDISCH3PECIALISTEN )NTOTAALDEDENZIEKENHUIZENMEEAANHET ONDERZOEK WAARINBIJNAACHTDUIZENDDOSSIERS VANPATIÔNTENUITWERDENGEANALYSEERD ENBEOORDEELD$EOORZAKENVANDEMEDISCHE FOUTENBLEKENVANMENSELIJKE ORGANISATORISCHE ENTECHNISCHEAARDTEZIJN ,ERENVANFOUTENBEGINTMETHETBESPREKEN ERVAN IETSWATNIETOVERALGEWOONIS6OLGENS ANESTHESIOLOOG#OR+ALKMANISDAAREEN VEILIGHEIDSCULTUURVOORNODIGEENWERKKLIMAAT WAARINMEDISCHPERSONEELZONDERVREESVOOR SANCTIESINCIDENTENOFBIJNA INCIDENTEN KAN MELDEN VARIÔRENDVANEENVERKEERDINGEBRACHT INFUUSTOTEENLINKSRECHTSVERWISSELINGBIJEEN BEENOPERATIE %LKZIEKENHUISISOPJANUARIWETTELIJK VERPLICHTEEN6EILIGHEIDS-ANAGEMENT3YSTEEM TEHEBBEN@$US STELTPROF+ALKMAN @GEEN ENKELZIEKENHUISKANHETZICHPERMITTERENOM N¤£TMETPATIÔNTVEILIGHEIDBEZIGTEZIJN/NDER ZIJNLEIDINGHOOPTHETNIEUWE+ENNISCENTRUM 0ATIÔNTVEILIGHEIDVANHET5-#5TRECHTEEN

,ERENVANFOUTENBEGINTMETHETBESPREKEN ERVAN IETSWATNIETOVERALGEWOONIS BELANGRIJKEBIJDRAGETELEVERENAANDEVEILIGHEID INEIGENHUISENNIEUWEKENNISTEVERWERVEN WAARMEEOOKANDEREHUIZENHUNVOORDEEL KUNNENDOEN@0ATIÔNTVEILIGHEIDMOETOVER PAKWEGVIJFJAARSTEVIGVERANKERDZIJNINHET HANDELENVANELKEZORGVERLENER / - ,/Ê6"",ÊÊ *
/ /6  

/MTELATENZIENDATHETMENENSIS BRENGT HET+ENNISCENTRUMEENEIGENTIJDSCHRIFTVOOR PATIÔNTVEILIGHEIDUIT.OTA"ENE!FGEKEKENVAN DE+,- WAARHETBLAD)NFOR3AFETYALJARENLANG WORDTVERSLONDENDOORPILOTEN:ONREPUTATIE ZIET+ALKMAN.OTA"ENEOOKGRAAGKRIJGEN)N .OTA"ENEWORDENMEDISCHEFOUTENNUCHTER UITDEDOEKENGEDAAN$EBETROKKENARTSENEN ANDEREZORGVERLENERSBLIJVENDAARBIJnNETALSDE PILOTENINHET+,- BLADnANONIEM @(ETKOSTTEAANVANKELIJKMOEITEMENSENTE OVERTUIGENVANDEKRACHTVANZONBLAD MAAR NUHEBBENWEEENENTHOUSIASTEREDACTIEBIJEL KAAR$EGEDACHTEACHTER.OTA"ENEISDATDOOR TEBESCHRIJVENWATEROPAFDELINGISGEBEURD AFDELINGENENDAAROOKWATAANHEBBEN 6OORLOPIGVERSCHIJNTHETINTERN MAARHETZOU

MOOIZIJNALSANDEREZIEKENHUIZENWILLEN AANHAKEN$ANKUNNENWEMEERVERTELLENEN DUSMEERLEREN !LSBELANGRIJKHULPMIDDELVOORHETVERBETEREN VANDEPATIÔNTVEILIGHEIDNOEMT+ALKMANDE )#4@4ECHNISCHKANERZ˜VEEL JEHEBTALLEEN DEJUISTEINSTEEKNODIG:OGAATBIJDRIEDIVISIES EENWEBPROJECTVANSTART GERICHTOPEIGEN COMPETENTIESENVAARDIGHEDEN7ANTWATEEN ARTSOFVERPLEEGKUNDIGEANNONUVOORZIJNWERK MOETKUNNEN ISNIETMEERHETZELFDEALSTOENHIJ BEGON@$ATMOETJEBIJHOUDEN .OGMEER)#4HET#ENTREFOR!DVANCED'AMING AND3IMULATION EENSAMENWERKINGSVERBAND TUSSENDE5NIVERSITEIT5TRECHT 5TRECHT3CHOOL OFTHE!RTSEN4./ GAATTEAMTRAININGEN ONTWIKKELEN@*EBENTDANVIRTUEELBIJVOOR BEELDEENDOKTERDIEONDERTIJDSDRUKCRUCIALE BESLISSINGENMOETNEMEN SOMSOPGROND VANINCOMPLETEINFORMATIE!LGAMENDKUN JESITUATIESNASPELENDIEINHETECHTGELUKKIG ZELDENVOORKOMEN ENDIEJEDUSN¤£TOPECHTE PATIÔNTENWILTOEFENEN
 +ALKMANSCOLLEGASVANHET+ENNISCENTRUM ZIJNAANDESLAGGEGAANINHETONDERWIJS MET ONDERZOEKENOPDEWERKVLOER

@0ATIÔNTVEILIGHEIDMOETINHET$.!VANDEORGANISATIEKOMENTEZITTEN $R0AUL"ARACH!NESTHESIOLOOGENDIRECTEURVAN HET#ENTERFOR0ATIENT3AFETYVANDE5NIVERSITEITVAN-I AMI7ASIN££NWEEKTEGAST NUEENJAARLANGALS VISITINGPROFESSOR)SZEERONDERDEINDRUKVAN@THEVISION ANDLEADERSHIPFORPATIENTSAFETYANDQUALITYIMPROVEMENT INHET5-#5TRECHT @)KZIEHIERHARDWERKENDE TOEGEWIJDEENGOEDOPGELEIDE MENSENDIEHUNUITERSTEBESTDOENOMPATIÔNTENZORGVEI LIGERTEMAKEN MAARDAAREIGENLIJKNIETGENOEGTIJD MO GELIJKHEDENENMANKRACHTVOORHEBBEN(OGEPRODUCTIE HEEFTPRIORITEIT$AARDOORISERNAUWELIJKSGELEGENHEIDOM EENSTAPJEACHTERUITTEDOENENONSTEBEZINNENOPDEVRAAG HOEWEZORGOPEENEFlCIÔNTEREENMEERPATIÔNTGERICHTE MANIERKUNNENVERLENEN )KBESCHOUWZORGVERLENERSALSSERVICEVERLENERSVANHET HOOGSTEKALIBER0ATIÔNTENZORGDRAAITOMHETVERBETEREN VANHETWELZIJNVANDEPATIÔNT ZOWELZIJNFYSIEKE SOCIALE ALSPSYCHISCHEWELZIJN7IJKUNNENVEELLERENVANANDERE SERVICEGERICHTEBEDRIJFSTAKKEN VANDEVLIEG ENHOTELWERELD {{Ê5NIEK

TOTHETSUPERMARKTWEZEN'ROTEORGANISATIESALS5-#S KUNNENVERYOPAQUEZIJNHETISMOEILIJKOMALLEPROCESSEN HELDERTEZIEN ENDUSOOKMOEILIJKDEZETEVERBETEREN-IJN TOEKOMSTIDEAALPATIÔNTENZELFZIJNONDERDEELVANHETZIE KENHUISBESTUUR:OKUNNENZIEKENHUIZENBETERINSPELEN OPWENSENVANUITDEGEMEENSCHAP INPLAATSVAN@ALLEEN MAARAANDISEASEMANAGEMENTTEDOEN 'EZONDHEIDSZORGMOETZICHAANPASSENENVERANDEREN MAARWIJZULLENONSDOELNIETBEREIKENZOLANGWENIET WORDENAFGEREKENDOPDECONSEQUENTIESVANLESS THAN OPTIMALCARE$ATZIJNNOGALREVOLUTIONAIREIDEEÔNENDIE ROEPENWEERSTANDOP6EELMENSENZIENDENOODZAAKVAN VERANDERENNIETIN-AAREENSOLIDEVEILIGHEIDSCULTUURIS NIETALLEENEENETHISCHEVISIE HETISOOKEENZAKELIJKE(ET LEVERTUITEINDELIJKlNANCIEELSUCCESOP:ONCULTUURONT STAATNIETZOMAARHETZALJARENDURENVOORDATIEDEREEN INDEH£LEORGANISATIE WERKENVIAEENSAFETYlLTERALSZN TWEEDENATUURBESCHOUWT

@'EDEGENWETENSCHAPPELIJKONDERZOEKZALEENVANONZEGROOTSTEUITDAGINGENZIJN 0ROF DR +AREL -OONS (OOGLERAAR KLINISCHE EPIDEMIOLOGIE BIJ HET *ULIUS #ENTRUM VOOR 'EZOND HEIDSWETENSCHAPPENEN%ERSTELIJNS'ENEESKUNDE)S@DE METHODOLOOGVANHET+ENNISCENTRUM:IETEROPTOEDAT PROMOTIE ONDERZOEKENDEGELIJKWORDENOPGEZET UITGE VOERD GEANALYSEERDENGEPUBLICEERD @)KZITINDECOMMISSIE0ATIÔNTVEILIGHEIDVAN:ON-W DE ORGANISATIEVOORGEZONDHEIDSONDERZOEKENZORGINNOVATIE DIEOOKVERSCHILLENDEONDERZOEKENVANDIT+ENNISCENTRUM SUBSIDIEERT$USHETISLOGISCHVOORMIJOMDIT+ENNIS CENTRUMMETHODOLOGISCHTEBEGELEIDENINZIJNONDERZOEKS TAKEN"OVENDIENWERKIKALZESJAARSAMENMET#OR+ALK MAN7EHEBBENSAMENHETPROJECT(EADSUPAT(ANDOVERS GESCHREVEN HETONDERZOEKNAAROVERDRACHTSMOMENTEN VAN+ARINE'ROENEN-ARJON3MITENGEZORGDDATDAAR

SUBSIDIEVOORKWAM$ATZALOVERIGENS SAMENMET#OR 0AULEN,IESBETHVAN2ENSENEENVANMIJNTAKENVOORHET +ENNISCENTRUM BLIJVEN ZORGEN DAT ER ONDERZOEKSGELD KOMT6ERDERZALIKMIJVOORALBEZIGGAANHOUDENMETDE OPZETENUITVOERVANDE#ONTINUE/UTCOME2EGISTRATIE EEN VANDEONDERZOEKENVAN,IESBETHVAN2ENSEN.AASTDE INHOUDELIJKEENMETHODOLOGISCHEKANTENHIERVAN ISVOORAL OOKDELOGISTIEKEKANTNOGALEENEXERCITIEUITEINDELIJKMOET HET5-#5TRECHT BREEDGEBRUIKTWORDEN #ONTINUE/UTCOME2EGISTRATIEISESSENTIEELOMNATEGAAN OFDEKWALITEITVANZORGnOPHETNIVEAUVANDEPATIÔNT nWERKELIJKVERBETERTMETDEJAREN-AARHETISOOKVAN BELANGVOORHETUITVOERENVANGEDEGENWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEKOPHETGEBIEDVANPATIÔNTVEILIGHEID$ITZALEEN VANONZEGROOTSTEUITDAGINGENZIJN

@$EZEZOMERGAANWEEENNIEUWETRAININGONTWIKKELEN SAMENMET4./ )AN,EISTIKOW3TAmIDVANDE2AADVAN"ESTUUR RECH TERHANDVANPROF+ALKMAN7ERKTEALSARTSENKELEJAREN INDEPSYCHIATRIEENSINDSALSCOšRDINATORVANHET PROJECT0ATIÔNTVEILIGHEIDINHET5-#5TRECHT"EMOEIT ZICHINHET+ENNISCENTRUMMET@ALLESEENBEETJE ENEEN BEETJEMEERMETONDERWIJS @!RTSENENVERPLEEGKUNDIGENZIJNVANHUISUITOPLOSSINGS GERICHTBEZIG$ATDOENWEOOKMETONZEWERKSITUATIEZELF WELOSSENEENPROBLEEMOPDOOREROMHEENTEWERKEN 3IMPELVOORBEELDJEPAKTELKEKEEREENOPSTAPJEOMGEGE VENSVANEENTEHOOGOPGEHANGENSCHERMTELEZEN-ETDAT OPSTAPJELOSJEHETPROBLEEMALLEENVOORJEZELFOPPASALS JEHETSCHERMLAGERHANGT ISHETPROBLEEMVOORIEDEREEN OPGELOST(ETZELFDEPRINCIPEGELDTOOKVOORPATIÔNTVEILIG HEIDALSERIETSGEBEURTMAARJEVERTELTHETNIET KANHET ANDERENOOKBL¤JVENOVERKOMEN |

)KHEBEENCOšRDINERENDEROLINHET+ENNISCENTRUM TUSSEN DEDRIEPIJLERSONDERWIJS ONDERZOEKENZORG)NDEPRAKTIJK ISERNATUURLIJKVEELOVERLAP WATOOKHETAARDIGEISVANDIT TEAM/NDERWIJSENTRAININGZIJNMIJNGEBIEDENENIKWERK HIERBIJNAUWSAMENMET"ASDE6RIESEN+ARIENDEN2IDDER VANDEDIRECTIE/NDERWIJSEN/PLEIDINGENVANHET5-# 5TRECHT(ETANALYSERENVANINCIDENTENWORDTNUGETRAIND METDE3)2% TRAINING%ENGROOTSUCCES RUIMDERTIGPRO CENTVANDE.EDERLANDSEZIEKENHUIZENHEEFTMEDEWERKERS DEZETRAININGLATENVOLGEN$EZEZOMERGAANWEEENNIEUWE TRAININGONTWIKKELEN SAMENMET4./#ENTRAALDAARIN STAANDEZOGENOEMDEHUMANFACTORSPASJIJJEAANJEOMGE VINGAAN OFZORGJEDATJEOMGEVINGZICHAANJ˜¢AANPAST 0RAKTISCHVOORBEELDHETGEBRUIKSVRIENDELIJKERMAKENVAN MEDISCHEAPPARATUURENDEHANDLEIDINGENERVANnDIEZIJN NUSOMSPAGINASDIK  5NIEKÊ{xÊ

@)EDEREENVOELDEHETVOORDEELVANDEVEILIGHEIDSCULTUUR 9VONNEVANDER4UIJN)# VERPLEEGKUNDIGE:ETTE SAMENMETEENAANTALVERPLEEGKUNDIGENENARTSENOPDE CHIRURGISCHE)NTENSIVE#ARE)# VANHET2OTTERDAMSE 3OPHIAKINDERZIEKENHUISVANHET%RASMUS-#EENPA TIÔNTVEILIGHEIDMANAGEMENTSYSTEEM06-3 OP:ETHAAR PRAKTIJKERVARINGNUINVOORHET5-#5TRECHT @)NHET3OPHIAZIENSTEEDSMEERMEDEWERKERSECHTDEVOOR DELENVANEENVEILIGMELDINGSSYSTEEM ENHANDELENZEER DUSOOKNAAR'AATERIETSFOUTOFBIJNAFOUT DANWORDTDIT MEESTALGEMELD$E)#VANHET3OPHIADOETNUONGEVEER MELDINGENPERMAAND VANEENVERKEERDEAFSPRAAKMAKEN TOTAANGROTEREFOUTENALSEENTIENKEERTEHOGEMEDICATIEDO SIS4OENERLAATSTEENERNSTIGINCIDENTHADPLAATSGEVONDEN VOELDEIEDEREENHETVOORDEELVANDENIEUWEVEILIGHEIDSCUL

TUURPASGOEDJEKONEROPENENEERLIJKOVERPRATEN )K@DEEDPATIÔNTVEILIGHEIDEERSTOPAFDELINGSNIVEAU TOEN EENBEETJEOP3OPHIA NIVEAUENNUDUSOP5-# NIVEAU )KSPRINGINHETDIEPEMETDEZENIEUWEBAAN ENHEBERHEEL VEELZININ$EZEMAANDWERKIKMEEAANEENSYMPOSIUM OVERPATIÔNTVEILIGHEID WAARIKVERTELOVERDEZOGENAAMDE #REW2ESOURCE-ANAGEMENTTRAINING#2- #2-ISIN HET3OPHIAEENONDERDEELVANHET06-3$EZETEAMTRAI NINGISGERICHTOPHETVOORK˜MENVANINCIDENTEN ONDER ANDEREDOOREENBETERESAMENWERKINGENONDERLINGECOM MUNICATIE$ETRAININGISAFKOMSTIGUITDELUCHTVAARTEN NUVERTAALDNAARDEZIEKENHUISSITUATIE7ANTMEDISCHE FOUTENONTSTAANOOK ZEKERTIJDENSACUTESITUATIES DOOR EENGEBREKKIGESAMENWERKING

@6EELPROBLEMENSPELENINMEERDEREZIEKENHUIZEN $R,IESBETHVAN2ENSEN3ENIORONDERZOEKER GAATONDERZOEKCOšRDINERENENPROMOVENDIBEGELEIDEN 7ILVANHET+ENNISCENTRUM0ATIÔNTVEILIGHEIDEENBEGRIP MAKENIN.EDERLAND @!LSEREENVRAAGRIJSTOVERPATIÔNTVEILIGHEID MOETIEDER EENEERSTAANONSDENKEN)KGABEHALVEVOORMIJNON DERZOEKSWERK MIJN BEST DOEN OM HET +ENNISCENTRUM 0ATIÔNTVEILIGHEIDOPDEKAARTTEZETTENIN.EDERLAND$E SAMENWERKINGMETANDEREACADEMISCHE ZIEKENHUIZENIS BIJHETVINDENVANANTWOORDENENPRAKTISCHEOPLOSSINGEN VANGROOTBELANGVEELPROBLEMENSPELENIMMERSINMEER DEREZIEKENHUIZEN -IJNEIGENONDERZOEKGAATOVER#ONTINUE/UTCOME2EGIS TRATIEPATIÔNTENVOLGENNAHUNZIEKENHUISOPNAME%RISNU GROTEDRUKOMPATIÔNTENZOKORTMOGELIJKINHETZIEKENHUIS TEHOUDEN$USALSWEWILLENWETENHOEHETHENVERGAATNÕ EENBEHANDELINGOFOPERATIE MOETENWEZETHUISVOLGEN

$ERTIGDAGENNAHUNONTSLAGKRIJGENZEEENVRAGENLIJST EN NOGEENSNAEENJAAR(EEFTHUNOPNAMEZINGEHAD /NDERZOEKISECHTMIJNDING.AMIJNPROMOTIEONDER ZOEK OVERHETMONITORENVANLUCHTWEGONTSTEKINGENBIJ ASTMAPATIÔNTEN BENIKBIJ:ON-W DEORGANISATIEVOOR GEZONDHEIDSONDERZOEKENZORGINNOVATIE GAANWERKEN 4OTVOORKORTWASIKPROGRAMMASECRETARISVOORHETPRO GRAMMA$OELMATIGHEIDS/NDERZOEK)KHEBBIJ:ON-W VEELGELEERDOVERBELEIDENSTRATEGIEENOVERHETFEITDAT ONDERZOEKSRESULTATENNIETVANZELFHUNWEGVINDENNAARDE PRAKTIJK MAARZELFONDERZOEKDOENHEBIKERGGEMIST)KWIL ZIENWATDEBELEIDSMATIGECONSEQUENTIESZIJNVANONDER ZOEKSRESULTATENENWILDATGRAAGMIDDENOPDEWERKVLOER MEEMAKEN)KHEBEERDERINHET,5-#IN,EIDENENIN EEN,ONDENSZIEKENHUISONDERZOEKGEDAANENDATIKWEER TERUGBENINHETZIEKENHUIS VINDIKHEERLIJK

@$EANDERWEETNIETALTIJDWATJIJWEET +ARINE'ROEN/RTHOPEDAGOOGENONDERZOEKERVOOR HETPROJECT(EADSUPATHANDOVERSANALYSERENVANOVER DRACHTSMOMENTENTUSSENMEDISCHPERSONEELINENRONDOM )# AFDELINGENVANZESZIEKENHUIZEN6ERVULTSAMENMET -ARJON3MITEENFULLTIMEFUNCTIE @7ATERMISKANGAAN ZITMVAAKINEENSERIEKLEINEON DUIDELIJKHEDENOFONDERBREKINGEN7EGLOPENVOOREEN TELEFOONTJEBIJVOORBEELD OFTUSSENDOOREENVRAAGVANEEN LANGSLOPENDECOLLEGABEANTWOORDEN/FCOMMUNICATIEDE ARTSDIEDENKTDATZIJNCOLLEGAAANEENHALFWOORDGENOEG HEEFT OFERVANUITGAATDATDEANDERNETZOVEELKENNISVAN DESPECIlEKEPATIÔNTHEEFTALSHIJZELF$ANDERAPPORTAGE DIENAUWSAMENHANGTMETHETVOORGAANDE(ETVERSLAGIS SOMSWARRIGENVAAKONVOLLEDIG/OKVERWACHTIKDATDE PLAATSVANOVERDRACHTIETSTEMAKENZALHEBBENMETHETSUC {ÈÊ5NIEK

CESERVAN$IEVERSCHILTERGPERAFDELINGENPERZIEKENHUIS SOMSAANHETBED SOMSINEENAPARTEKAMERx 7EZIJNINALLEVIJFDEELNEMENDEZIEKENHUIZENGAANKIJKEN 5-#5TRECHT -EDISCH#ENTRUM!LKMAAR :IEKENHUIS GROEP4WENTEIN!LMELO %LKERLIEK:IEKENHUISIN(ELMOND EN)SALA:IEKENHUISIN:WOLLE(IERGAANWEDEVOLGENDE OVERDRACHTENONDERDELOEPNEMENDIENSTOVERDRACHTEN VANVERPLEEGKUNDIGENENARTSENPATIÔNTOVERDRACHTENVAN /+NAAR)# VAN/+NAAR2ECOVERY VANDEAFDELINGENNAAR DE)#ENTOTSLOTVANANDEREZIEKENHUIZENNAARDE)#7E BEGINNENMETHETlLMENVANOVERDRACHTSMOMENTEN.A DRIEUURVRAGENWEWATDEBETROKKENENNOGWETENVANDE OVERDRACHTENNAUURINVENTARISERENWEDEZORGNÕDE OVERDRACHT)SALLESGEGAANZOALSGEPLAND7ATISERVERGE TEN7ASDEINFORMATIEVOLLEDIG

@6ERPLEEGKUNDIGENZIJNVERDERINHETSTRUCTURERENVANOVERDRACHTENDANARTSEN -ARJON3MIT!NESTHESIOLOOGENINTENSIVISTINHET )# CENTRUM7ILDEONDERZOEKDOENENKONINSTAPPEN BIJ(EADSUPATHANDOVERS6ORMTMET+ARINE'ROENEEN ONDERZOEKSDUOWAARINBEWUSTISGEKOZENVOOREENCOMBI NATIEVANMEDISCHESCHOLINGENPSYCHOLOGISCHEKENNIS @7EZULLENBIJHETANALYSERENVANDEGElLMDEOVERDRACHTEN BESTWELONVERWACHTEDINGENTEGENKOMEN.IETALLESZALZO VOORDEHANDLIGGENALSTEWEINIGTIJDNEMENOFONDUIDELIJK PRATEN/FIKNUALVERBETERPUNTENKANVERZINNEN(ET BELANGRIJKSTEISWAARSCHIJNLIJKDUIDELIJKERCOMMUNICEREN %NMISSCHIENGAATDATBETERDOORMEERRUSTTENEMENVOOR HETOVERDRACHTMOMENT -IJNIDEEnUITPERSOONLIJKEERVARINGnISDATVERPLEEGKUN DIGENVERDERZIJNINHETSTRUCTURERENVANHUNOVERDRACHTEN

DANARTSEN$AG ENNACHTDIENSTENAANELKAAROVERDRA GENZIJNZEALVANAFHETBEGINVANHUNLOOPBAANGEWEND 7ERKOVERDRACHTKRIJGTTIJDENSDEARTSENOPLEIDINGWEINIG AANDACHT"OVENDIENISWERKENINPLOEGENDIENSTBIJARTSEN RELATIEFNIEUWVERGELEKENMETHETVERPLEEGKUNDIGEVAK /MDATDITONDERZOEKWORDTGEHOUDENINENROND)# CEN TRA ZIJNPATIÔNTENERZELFNIETBIJBETROKKEN$EMEESTE PATIÔNTENOPEEN)#ZIJNNIETVOLDOENDEBIJBEWUSTZIJNOM AANZOIETSMEETEDOEN(ETGAATWELISWAAROMDEINFOR MATIEOVERDRACHT˜VERHEN MAARONSONDERZOEKRICHTZICH PRIMAIROPDECOMMUNICATIETUSSENARTSENENVERPLEEG KUNDIGEN METELKAARENONDERLING(EADSUPAT(ANDOVERS LOOPTTOTINMAART)NDETUSSENTIJDZULLENWEEENPAAR KEERRESULTATENNAARBUITENBRENGEN

@3LAAPPILLENBLIJVENSLIKKENISBIJOUDERENHEELGEVAARLIJK !NNE,EENDERTSE7ERKTEALSOPENBAARAPOTHE KER STUDEERDEIN'LASGOWAFALSCLINICALPHARMACISTnEEN APOTHEKERDIEMEERPATIÔNTGERICHTWERKTDANEENGEWONE 7ERDTERUGIN.EDERLANDCOšRDINATORVANHET(!2- ONDERZOEKJAARLIJKSBLEKENZIEKENHUISOPNAMES VEROORZAAKTTEWORDENDOORGENEESMIDDELENGEBRUIKBIJNA DEHELFTDAARVANWASHETGEVOLGVANMEDICATIEFOUTEN 3TART NUVERVOLGONDERZOEKONDERAPOTHEKERSENHUISARTSEN @7EHEBBENINHET(!2- ONDERZOEKOOKGEKEKENWIEDE GROOTSTERISICOGROEPENZIJNOUDEREN MENSENMETMEER DEREAANDOENINGENENDUSVERSCHILLENDEMEDICIJNEN EN MENSENDIENIETMEERTHUISWONEN$EMOGELIJKECOMPLI CATIESVANVERKEERDMEDICIJNGEBRUIKZIJNDIVERSVANEEN ALLERGISCHEREACTIETOTEENGEBROKENHEUPBIJEEN PLUSSER DIEZOWELPLAS ALSSLAAPPILLENGEBRUIKT$IEWORDTSNACHTS WAKKEROMDATHIJMOETPLASSEN ISSUFlGVANDESLAAPPILLEN ENSTAPTVERKEERDx :ULKSOORTOPNAMESWILLENWENATUURLIJKVOORKOMENEN

WEBEGINNENDAAROMMETEENLANDELIJKINTERVENTIEON DERZOEKINDEEERSTELIJNSZORG METEXTRAAANDACHTVOOR DERISICOGROEPEN:IJNAPOTHEKERSENHUISARTSENDUIDELIJK NAARELKAAR7ETENZEGENOEGOVERHETMEDICIJNGEBRUIK VANHUNPATIÔNTEN)KHEBEENPRESENTATIEVOORAPOTHEKERS GEHOUDENENZIJWARENERGENTHOUSIAST7EWILLENHONDERD APOTHEKERSMEELATENDOEN SAMENMET@HUNHUISARTSEN  0ERLOCATIEHOPENWEVIJFTIGPATIÔNTENTEINCLUDEREN $AARNAASTGAIKEENSCHOLINGSPROGRAMMAONTWIKKELEN VOORAPOTHEKERS/VERHOEZEDECOMMUNICATIEMETDE HUISARTSKUNNENVERBETERENnWANTDIEKANECHTBETERnEN DIEMETDEPATIÔNT(ETISDEBEDOELINGDATZESAMENMETDE PATIÔNTEEN@INNAMEPLANMAKENENMEERVOORLICHTINGGE VEN%ENPATIÔNTMOETWETENWAAR˜MHIJIETSMOETSLIKKEN ENZICHBEWUSTZIJNVANDERISICOSALSHIJTELANGDOORGAATOF JUISTTEVROEGSTOPTMETEENMEDICIJN(EELSPANNEND WANT OFONZEINSPANNINGENRESULTAATZULLENHEBBEN ZIENWIJNIET DIRECT$ATMOETBINNENSHUISBLIJKEN BIJDEPATIÔNTZELF

iiÀÊÜiÌi˜¶ÊÜÜÜ°«>̈i˜ÌÛiˆˆ}…iˆ`°˜ÊœvÊÜÜÜ°«>̈i˜ÌÃ>viÌÞ°˜°

UNIEKÊ{ÇÊ

ˆviÃÌޏiÊ ÛiÀ«ii}ŽÕ˜`ˆ}i %ENDAGUITHETLEVENVANDE

-œ«…ˆiʈVŽœÝÊLi}iiˆ`ÌÊ«>̈l˜Ìi˜Ê`ˆiʏˆ`i˜Ê>>˜ÊœLiÈÌ>Ãʈ˜ÊVœ“Lˆ˜>̈iÊ “iÌÊii˜Ê…œ}iÊLœi``ÀՎ]ʅœ}iÊLœi`ÃՈŽiÀëˆi}iÊi˜Ê…œœ}ÊV…œiÃÌiÀœ‡ }i…>Ìi°Ê"«Ê…iÌÊâœ}i…iÌi˜ÊiÌ>LœœÊ-ޘ`Àœœ“ʏˆviÃÌޏi‡Ã«ÀiiŽÕÕÀÊ}iivÌÊ âˆÊ…Õ˜Ê>`ۈiâi˜Êœ“Ê}i✘`iÀÊÌiʏiÛi˜°Ê¼>Ài˜>˜}Ê>ÌʅˆÊiŽiÊ`>}ÊiˆiÀi˜]Ê ÛiiÃʓiÌÊÛiÌÌiʍÕÃ]ÊۜiʓiŽÊi˜Ê}ÀœÌiÊÀi«i˜ÊV…œVœ>`i°½

UUR)KSLUIPDOORHETHUISENHOOPOP EENHALFUURVOORMEZELF-AARMIJNDOCHTER 3URYAVANVEERTIENMAANDENWORDTWAKKER )KNEEMHAAROPDEARMMEENAARBENEDEN 4ERWIJLDEKOFlELOOPT GEEFIKHAAREENmESJE 2USTIGALLEENONTBIJTENSCHIETERVANOCHTENDBIJ IN/MUURDRAAGIKHAAROVERAANMIJN MAN*OHN(IJBRENGTHAARENZOON,ARS STRAKSNAARDECRÞCHE%VENLATEREETIKACHTER HETSTUURINDElLEMIJNBROOD)KHOUDDAAR NIETVAN ETENTERWIJLJEIETSANDERSDOET)KLEER HETOOKMIJNKINDEREN˜FJESPEELT˜FJEEET

VATENINGEVAAR%ENSPERMAANDKOMENZE NAARHETLIFESTYLE SPREEKUUR)KVERZAMELHUN DOSSIERSVOORDEVOORBESPREKINGMETDEINTER NIST!LSWEKLAARZIJN KANIKNOGNETEENBEKER THEEHALENVOORHETSPREEKUURBEGINT

UUR.ADATIKMIJNPIEPERHEBGEHAALD NEEMIKDETRAPNAARMIJNKAMEROPDEEERSTE VERDIEPING%RSTAANVOORVANDAAGACHTPA TIÔNTENINMIJNAGENDA:EZIJNALLEMAALOBESE ENHUNLEVENSSTIJLBRENGTDECONDITIEVANHUN {nÊ5NIEK

/iŽÃÌ\Ê,ˆlÌÌiÊ ÕޘÃÌii°ÊœÌœ\Ê `܈˜Ê7>ÛˆÃV…°

UUR-ENEERVAN:ANEN ISEEN ZWAREMAN ACTIEFENBEKWAAMINZIJNVAK n)#4*ARENLANGATHIJELKEDAGEIEREN VLEESMET VETTEJUS VOLLEMELKENGROTEREPENCHOCOLADE (IJDINEERTVEELINRESTAURANTS6ROEGERDEEDHIJ KARATE MAARHIJMOESTSTOPPENVANWEGERUG KLACHTEN6ANDAAGWEEGTHIJKILO ANDERHAL VEKILOMINDERDANVORIGEMAAND(IJZEGTDAT HIJM££RHADKUNNENAFVALLEN MAARHIJHADON LANGSEENFEESTTHUISALLESWATOVERWAS MOEST OP6AN:ANENISEENRATIONELEMAN HIJEETNIET VANWEGEPROBLEMEN)KLAATHEMHETEFFECTZIEN VANZIJNINSPANNINGEN@5WTRIGLYCERIDENWAS  ENISNU 5WBUIKOMVANGISVERMINDERD METVIJFCENTIMETER(ETRESULTAATMOTIVEERT HEMENORM(IJVERTELTDATHIJSINDSKORTEEN HONDHEEFTDATLEGITIMEERTEENAVONDWANDE LING@)KWASALTIJDBANGDATMENZICHAFVROEG h7ATDOETDIEMANALLEENOPSTRAATv 

¼ˆÊÛiÀÌiÌÊ`>ÌʅˆÊȘ`ÃʎœÀÌÊ ii˜Ê…œ˜`ʅiivÌÆÊ`>Ìʏi}ˆÌˆ“iiÀÌÊ ii˜Ê>ۜ˜`Ü>˜`iˆ˜}½

-œ«…ˆiʈVŽœÝʏiivÌÊÃ>“i˜Ê“iÌÊœ…˜]Ê`œV…ÌiÀÊ-ÕÀÞ>Ê­£®Êi˜Ê ✜˜Ê>ÀÃʭή°Ê}i˜Ê«iÀÊÜiiŽÊ>ÃÊÊ ÛiÀ«ii}ŽÕ˜`ˆ}ÊëiVˆ>ˆÃÌ°

5NIEKÊ{™Ê

¼
ÃÊâiÊLˆÊ“iʈÃ]ʅՈÌÊâi°ÊÊ >>Àʓ>˜ÊÃV…i`Ìʅ>>ÀÊՈÌÊۜœÀÊ `ˆŽâ>ŽÊi˜ÊÃÌiÌÊۜœÀÌ`ÕÀi˜`Ê œ˜Ài`iˆŽiÊiˆÃi˜½ UUR-EVROUW4ER(AAR IS KILOENNOGGEENKILOKWIJTGERAAKT@6ORIGE KEERNAMUZICHVOORMEERTEGAANWANDELEN HOEHEBTUDATCONCREETGEMAAKT:EHEEFT AFGESPROKENMETDEBUURVROUW MAARHETISER NOGNIETVANGEKOMEN-EVROUW4ER(AARIS INITIATIEmOOS$EWEEKENDENKIJKTZEALETEND VOORTDURENDVIDEOS(AARMANISDANNAAR DEVOETBALCLUB)KPROBEERHAARDIRECTIEVERIN BEWEGINGTEKRIJGEN@(OUDTUVANZWEMMEN @.EE @3PORTENMETHETBUURTHUIS @.EE )KVRAAGOFZEZICHZELFALSSOMBERZOUOMSCHRIJ VEN @.EEHOOR (AARSTEMKLINKTVLAK:EHEEFTMEOOITVERTELD DATZEONGEWENSTKINDERLOOSIS MAARDAARNU GEENPROBLEEMMEERMEEHEEFT)KDENKDAT ZEHAARVERDRIETVERDRINGT)KKRIJGGEENVAT OPHAAR HETVOELTALSGELEIDIETELKENSUITMIJN HANDENGLIPT@/MDATAFVALLENMOEILIJKVOORU IS BLIJFTOOKUWBLOEDDRUKHOOG LEGIKUIT )KSTELHAARVOORDATWESTARTENMETBLOEDDRUK MEDICATIE UUR-EVROUW"OUAZZA IS-A ROKKAANSE:ESPREEKTSLECHT.EDERLANDS:E HEEFTEENPLASTICZAKVOLBOODSCHAPPENOPHAAR SCHOOT:ELAATMEDEINHOUDZIENHALVARINE SUIKERVRIJEJAM OLIJFOLIE EENPOTJEZOUT"IJ ALLESVRAAGTZE@$ITGOED3INDSZEGEZONDER EETENMEERBEWEEGT ISHAARBLOEDGLUCOSEWEER NORMAAL

UUR)KWERKDRIEDAGEN MAARALLEEN OPWOENSDAGLUNCHIKINDEKANTINE)KEETMIJN EIGENBROOD MAARNEEMWELSOEP SALADEEN xäÊ5NIEK

KARNEMELK)KVERTELMIJNCOLLEGAOVERDEBIJ SCHOLINGINDEJAARBEURSENDATDAARGEENTRAP TEVINDENIS ALLEENEENGROTEROLTRAP@.EEM VAKERDETRAP ISHETADVIESVOORWIEGEZONDER WILLEVEN(ETWORDTHENERZONIETGEMAKKELIJK OPGEMAAKT

OOK(IJLEGTMIJEENNIEUWPROBLEEMVOOR@7E HEBBENOPDEPOSTKAMEREENNIEUWESNOEPAU TOMAAT7ATKANIKDAARUITHETBESTENEMEN

UUR$ELAATSTEPATIÔNT-ENEER (EIJMANS EENOUDEHIPPIE)KHEBALTIJD DEINDRUKDATHIJSTONEDOPMIJNSPREEKUUR VERSCHIJNT(IJISEENAANTALKILOSKWIJT MAAR LEEFTONREGELMATIG GAATLAATNAARBEDENNEEMT ZIJNMEDICIJNENNIET-ETMEDEWETENVANZIJN BAASHEEFTHIJOPZIJNWERKEENCARAVANINDE TUINGEZET$AARROOKTHIJSMIDDAGSEENJOINT ENDOETHIJEENDUTJE!LLESWATHIJMIJVERTELT ONTAARDTINTHEMASDIENIETTERZAKEDOEN/VER CELDELINGENHETEFFECTVANELEKTROSHOCKS)K VRAAGWATIKKANDOENOMHEMZIJNMEDICATIE TEDOENNEMEN@.IKS ZEGTHIJ@(ETGAATOM WILSKRACHT MAARDIEMISIK.IEMANDKANMIJ HELPEN$USGEEFMIJMAARELEKTROSHOCKS

UUR)KGAGELIJKDOORNAARDECRÞCHE !LS3URYAWEETDATIKKOM HOUDTZEDEKLAP DEURINDEGATEN:EISBLIJALSZEMEZIET)K KNUFFELHAAR$ELEIDSTERVERTELTHOEVEELZEHEEFT GESLAPENENWATZEHEEFTGEGETEN6OORALDAT LAATSTEVINDIKBELANGRIJK7ELOPENNAARHET SPEELPLEINWAAR,ARSOPEENLOOPlETSRONDRIJDT /PDECRÞCHEEETHIJBETERDANTHUIS(ETSTI MULEERTHEMOMANDEREKINDERENTEZIENETEN -ISSCHIENWERKTHETOOKZOBIJMENEER-EYER DATHIJDIEFASENOOITISONTGROEID

UUR-EVROUW+RAMER ISNAAR DEKAPPERGEWEESTENZICHTBAARAFGEVALLEN:E WEEGTKILO VEERTIENKILOMINDERDANZES MAANDENGELEDEN!LTIJDALSZEBIJMEIS HUILT ZE(AARMANSCHELDTHAARUITVOOR@DIKZAK @VREETZAK ENSTELTVOORTDURENDONREDELIJKE EISENAANHAAR:EBEDWINGTMETVOEDSELHAAR VERZET@5ZIETERFANTASTISCHUIT ZEGIK:E VINDTDATlJNOMTEHOREN-EVROUW+RAMER RAAKTME-ISSCHIENOMDATIKIETSINHAAR HERKENZEHEEFTMOEITEMETGRENZENSTELLEN 6OORDATZESTARTTEMETHETLIFESTYLE SPREEKUUR BEWOOGZESCHRIKBARENDWEINIG'EMIDDELD STAPPENPERDAGVANDEBANKNAARHET TOILETOFDEKEUKENENWEERTERUG.USPORTZE !ANVANKELIJKINPANTYSENEENJURK INMIDDELS INEENBROEKDIEZEZELFHEEFTGEMAAKT3INDS JARENlETSTZEWEER@(ETISTEZIENINUWBLOED PRIJSIKHAAR@5KUNTUWBLOEDGLUCOSEMEDICA TIEENPLASTABLETTENHALVEREN

UUR-ETEENAPPELENEENKOPTHEE NAARBUITEN%VENLATERKOMT*OHNBIJMEZITTEN /MUURGAIKMEDITEREN$ATHOUDTME INCONTACTMETMEZELF

UUR-ENEER-EYER MISTHET

UUR)KLIGINBED-ORGENEVALUEER

VERSTANDELIJKVERMOGENDATNODIGISVOORZELF INZICHT(IJISVANGOEDEWIL MAARHETLUKT HEMNIETOMVOLGENSEENPLANAFTEVALLENOF MEERTEBEWEGEN/OKVANDAAGGEENRESULTAAT @7EHEBBENVANDEPOSTKAMEREENCHOCOLADE PAASHAASGEKREGEN VERTELTHIJ(IJGEEFTMET TWEEHANDENDEMAATAAN-ENEER-EYER NEEMTHETLEVENZOALSHETZICHAANDIENT /MDATIEDEREENINDEKANTINEEET EETHIJER

IKDEPATIÔNTENMETDEINTERNIST!LSERnZOALS BIJMEVROUW-EYERnDIEPGEWORTELDEEMOTIES TENGRONDSLAGLIGGENAANIEMANDSEETPA TROON MOETENWEMISSCHIENPSYCHOLOGISCHE BEGELEIDINGADVISEREN)KGAHEMOOKVRAGEN OVERMENEER(EIJMANS-AGIKVERWACHTENDAT IEMANDCLEANOPMIJNSPREEKUURKOMT 

UUR*OHNKOMTPASOMUUR THUIS)KEETVASTMETDEKINDEREN,ARSLUST GEENGROENTE DUSIKGEEFHEMFRUITBIJZIJN AARDAPPELEN/MUURLIGGENZEINBED *OHNZITTEETENENIKRUIMDEKEUKENOP)KRED HETNETOPTIJDVOORHET*OURNAAL

$ENAMENVANDEPATIÔNTENZIJNGElNGEERD

Welke functies bekleedde u in het verleden?

‘Vóór mijn huidige functies was ik onder meer hoogleraar experimentele neurologie aan de VU, wetenschappelijk directeur van de Onderzoeksschool Neurowetenschappen in Amsterdam, lid van het Gebiedsbestuur Medische Wetenschappen van NWO, en voorzitter van de commissie die het Wetenschappelijk Kaderprogramma Hersenwerk 2002 heeft ontworpen.’ Waarom stapt u over?

‘Toch de uitdaging. Na acht jaar Raad van Bestuur van het UMC Utrecht is een nieuw perspectief geen slechte gedachte. Ik overwoog al enige tijd om volgend jaar, als ik 62 word, mijn huidige baan in te wisselen voor een aantal interessante, doch aanzienlijk minder tijdrovende bestuurlijke werkzaamheden. Maar ja, toen kwam dat aanbod rector magnificus te worden. Na twee weken rijp beraad heb ik besloten het te accepteren, met als argument dat je hier op de Uithof twee grote kennisinstellingen hebt. De ene is het UMC Utrecht, dat daarnaast natuurlijk ook een zorginstelling is, en de andere de Universiteit Utrecht. Het is een wel erg aantrekkelijke gedachte dat er in het College van Bestuur van de universiteit iemand zit die ook weet hoe de hazen bij het UMC lopen.’ Wat maakt u interessant voor de Universiteit Utrecht?

Prof. dr. Hans Stoof (1946) is nu nog decaan Geneeskunde en vice-voorzitter van de Raad van Bestuur van het UMC Utrecht. Vanaf 1 oktober is hij voor een periode van vier jaar rector magnificus van de Universiteit Utrecht.

‘Het lijkt me een redelijke aanname dat mijn bestuurlijke ervaring een rol zal hebben gespeeld. Er zijn de afgelopen acht jaren weinig bananenschillen geweest waar wij als Raad van Bestuur over zijn gestruikeld. Cruciaal is ook dat je in een team mensen bijeenbrengt die het goed met elkaar kunnen vinden. Ik heb de afgelopen jaren de nodige interacties gehad met

het College van Bestuur van de universiteit; als decaan van de faculteit Geneeskunde zit je nu eenmaal regelmatig met dat college aan één tafel. Ik durf daarom te zeggen dat ik het in principe goed kan vinden met de mensen bij wie ik straks in één team kom te zitten. En blijkbaar durven zij het ook met mij aan.’ Wat maakt de Universiteit Utrecht interessant voor u?

‘De universiteit heeft een moeilijke periode doorgemaakt, zowel financieel als organisatorisch. De problemen zijn in veel opzichten vergelijkbaar met een aantal uiterst lastige kwesties waar het UMC Utrecht acht jaar geleden voor stond. Het proces om daarvoor oplossingen te vinden, heb ik toen als buitengewoon interessant ervaren. Ik mag graag helpen om de kar, samen met mijn toekomstige collegae, heuvelopwaarts te trekken. En dan het liefst zo ver mogelijk natuurlijk!’ Wat zult u het meest missen als u het UMC Utrecht verlaat?

‘Het totale UMC: een ongelooflijk prettige, dynamische, boeiende organisatie met ontzettend veel leuke mensen bij wie je van de gezichten kunt aflezen dat ze er zin in hebben.’ Wat zult u helemaal niet missen?

(Na enig nadenken) ‘De vaak buitengewoon intensieve overheidsbemoeienis en het voortdurend té gedetailleerd verantwoording moeten afleggen, al zal dat bij de universiteit niet zo veel anders zijn.’ Hebt u nog tips voor uw opvolger, kinderarts-infectioloog prof. dr. Jan Kimpen?

‘Haal niet de hele boel overhoop. Maar dat is hij geloof ik ook niet van plan.’ 

Tekst: Hans Bouman. Foto: Bas Beentjes.

Uniek 51



% "
%



% 
"
 (" 


! 

!!
!!



!

!!

%
%
!
#"$

#!





"!

%

%

$ 

#
#

!
 !"
#
$! 
!

!!
#
"


#
#!" 
 


!
"$ 
#!
"

   

  

%"!
" 

!
"!"!

%"


 
!
"!
' # 
&
#
"## 


"


#"

!#"
&

 
"
!" "
"! !
&
 
$

"
"#!
 
 !"#
%

"

 !"
%%



")



!
!
!
$