Collegevoorstel
Openbaar Onderwerp
Uitvoeringsplan Verduurzaming Gemeentelijk Vastgoed 2015 Programma
BW-nummer
Sport & Accommodaties
BW-01436
Portefeuillehouder
R. Helmer-Englebert Samenvatting
Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr.
In 2012 heeft de Raad het vliegwielprincipe Duurzaamheid voor Duurzaamheid en een bijbehorend jaarlijks krediet vastgesteld. In dat kader worden op basis van een “Uitvoeringsplan Verduurzaming Gemeentelijk Vastgoed” jaarlijks -zichzelf terugverdienendeduurzaamheidsmaatregelen getroffen. Op die manier realiseren we, zonder extra lasten, nieuwe duurzaamheidsmaatregelen die op hun beurt weer extra besparingen opleveren. We verwerken de besparingen, kapitaallasten en vervangingen centraal bij Maatschappelijk Vastgoed via de speciale Reserve Duurzaamheid Dit voorstel betreft de verbijzondering naar de maatregelen voor de invulling van het door de Raad vastgestelde krediet voor 2015.
VA22, Erik Cobussen, 3073 Datum ambtelijk voorstel
19 juni 2015 Registratienummer
15.0006499
Ter besluitvorming door het college
1. Het krediet Duurzaamheid 2015 ter grootte van € 2 miljoen te verbijzonderen voor de voorgestelde duurzaamheidsmaatregelen. 2. De financiële programma-effecten voor 2016 en verder bij de Stadsbegroting 2016-2019 door de Raad te laten vaststellen.
Paraaf akkoord
Datum
Paraaf akkoord
Datum
Steller Erik Cobussen
3. Begrotingswijziging BW-01436 vast te stellen.
Alleen ter besluitvorming door het College Besluit B&W d.d. 7 juli 2015
X
Conform advies Aanhouden Anders, nl.
nummer:3.20
Bestuursagenda
Portefeuillehouder
Collegevoorstel
1
Probleemstelling
De Raad heeft in september 2012 het vliegwielprincipe “Duurzaamheid voor Duurzaamheid’” vastgesteld. Voor het realiseren van duurzaamheidsaanpassingen in het gemeentelijk Vastgoed heeft de Raad in dat kader een -zichzelf terugverdienend- jaarlijks krediet van € 2,0 miljoen beschikbaar gesteld. De kapitaallasten van deze duurzaamheidsinvesteringen bekostigen we met de (energie)besparingen die de maatregelen opleveren. Om de besparingen blijvend te kunnen inzetten voor nieuwe en de, op termijn noodzakelijke, vervanging van de gerealiseerde aanpassingen, werken we met de Reserve Duurzaamheid. Op basis van het Uitvoeringsplan Verduurzaming Vastgoedportefeuille initiëren, investeren en monitoren we de duurzaamheidsmaatregelen centraal vanuit Maatschappelijk Vastgoed met een apart product Duurzaamheid. De betrokken beleidsprogramma’s dragen alle (energie)besparingen af aan de Reserve Duurzaamheid om daarmee budgettair-neutraal weer nieuwe duurzaamheidsinitiatieven te realiseren. We zetten het investeringskrediet onder andere in voor diverse bouwkundige en installatietechnische maatregelen in het Stadhuis en andere panden, het toepassen van duurzame verlichting in bijvoorbeeld sportaccommodaties en parkeergarages, verduurzamingsmogelijkheden bij geplande renovaties en het optimaliseren van klimaatinstallaties. Dit voorstel betreft de invulling van de verduurzamingsplannen van de vastgoedportefeuille voor 2015. Het omvat concrete voorstellen voor duurzaamheidsmaatregelen met de bijbehorende verbijzondering van het krediet voor een bedrag van € 2.000.000. 2
Juridische aspecten
Uitvoeringsplan De maatregelen voorgesteld in het uitvoeringsplan sluiten aan bij het bestaande wettelijke kader en anticiperen al zoveel mogelijk op verwachte ontwikkelingen in de regelgeving op het gebied van energie en duurzaamheid. Investeringskrediet en Reserve Duurzaamheid Het gebruik en de inzet van het krediet Duurzaamheid en de Reserve Duurzaamheid sluit aan bij de wettelijke richtlijnen van het BBV (Besluit Begroten en Verantwoorden) en onze eigen gemeentelijke richtlijnen met betrekking tot investeren en afschrijven. 3
Doelstelling
Met de voorgestelde maatregelen dragen we verder bij aan de realisatie van de doelstellingen uit de Duurzaamheidsagenda. We hebben ons aan landelijke afspraken geconformeerd. Daar is afgesproken dat overheden in 2020 een energiebesparing van 30% hebben gerealiseerd t.o.v. 2008. Met dit invullingsvoorstel ad € 2.000.000 kunnen we de daadwerkelijke uitvoering van de verduurzaming van onze vastgoedportefeuille vervolgen. 4
Argumenten
Maatregelen algemeen Het Uitvoeringsplan Verduurzaming Gemeentelijke Vastgoedportefeuille geeft inzicht in relevante duurzaamheidsmaatregelen in onze panden. Uitvoering daarvan levert een belangrijke bijdrage aan het realiseren van de doelstelling om eerst een klimaat-neutrale en vervolgens een energie-neutrale organisatie te worden.
Collegevoorstel
Vervolgvel
2
Om het vliegwiel op gang te krijgen hebben we in 2013 allereerst ingezet op de zogeheten “quick wins”: snel te realiseren aanpassingen die een goede (energie)besparing opleveren en die bijdragen aan de voorbeeldfunctie van de gemeente. Succesvolle maatregelen uit 2013 en 2014 zetten we in 2015 door naar andere panden. Evenals bij de vorige invullingen groeperen we de voorstellen naar de hoofdcategorieën Verduurzaming Bouwkundig, Verduurzaming Installaties, Verduurzaming Stadhuis, Verduurzaming Schouwburg, Zonnepanelen, Duurzame Verlichting, Duurzame Verlichting Parkeergarages en Monitoring en Optimalisatie van Installaties. De concrete invulling van deze categorieën in 2015 lichten we hieronder verder toe. Verduurzaming Bouwkundig: De planmatige bouwkundige aanpassingen bieden blijvend kansen voor verduurzaming. Als bijvoorbeeld de kozijnen geschilderd worden, is het relatief goedkoop om op dat moment ook het glas te vervangen. Het gaat hier om verschillende aanpassingen die vaak ook in meerdere panden te realiseren zijn. Zo gaan we bijvoorbeeld bij wijkcentrum Burghardt in Bottendaal en bij wijkcentrum Hatert het enkel glas vervangen door HR++ glas en gaan we bij wijkcentrum Hatert ook het dak renoveren, waarbij we dan tevens extra isolatie plaatsen. Verduurzaming Installaties Evenals bij bouwkundige aanpassingen bieden ook de noodzakelijke aanpassingen of vervangingen van installaties kansen voor verduurzaming. Het gaat dan o.a. over het plaatsen van verbeterde en energiezuiniger cv-ketels en klimaatinstallaties in diverse panden. Zo heeft een aantal panden, waaronder de Jan Massinkhal en SoZaWe nog warm-water leidingen en koppelingen die niet geïsoleerd waren. Deze worden ingepakt met thermodekens, waardoor minder warmte verloren gaat. Verduurzaming Stadhuis De verduurzaming van het Stadhuis draagt bij aan de verbetering van energielabel F naar B en aan de voorbeeldfunctie vanuit de gemeente. De reeds doorgevoerde aanpassingen en verbeteringen van de klimaatinstallaties (warmteterugwinning en betere regelingen) en het vervangen van het oude isolatieglas (en houten luikjes) door drie-laags glas leiden tot een forse reductie van het relatief hoge energieverbruik in het Stadhuis. Ook vanuit het programma Klimaat en Energie was dit pand eerder al aangewezen voor het doorvoeren van energiemaatregelen. Het dak wordt voorzien van extra isolatie en nieuwe dakbedekking en er worden zonnepanelen geplaatst. Tenslotte zal de aluminium vliesgevel van nieuw drielaags glas en beter geïsoleerde panelen worden voorzien. Verduurzaming Stadsschouwburg Op grond van eerdere besluitvorming wordt de bijdrage vanuit het programma Klimaat en naast het Stadhuis (zie hierboven) ook ingezet voor de verduurzaming van de Stadsschouwburg en De Vereeniging. Voor de Vereeniging zijn de, grotendeels installatietechnische, aanpassingen geïntegreerd in de lopende grootschalige renovatie en inmiddels uitgevoerd. Bij de Stadsschouwburg wordt dit jaar het dak gerenoveerd, waarbij extra isolatie wordt aangebracht en een deel wordt voorzien van zonnecellen. Deze flexibele zonnecellen worden als dakbedekking op het dak aangebracht, waardoor ze niet zichtbaar zullen zijn vanaf de straat en daarmee uitermate geschikt zijn voor een monumentaal pand als de Schouwburg. Verder krijgt de schouwburg nieuw HR++ glas en passen we warmteterugwinning toe in de luchtbehandeling.
Collegevoorstel
Vervolgvel
3
Zonnepanelen We willen een energie neutrale organisatie worden en moeten daarom ook zelf energie opwekken. We hebben op diverse panden al zonnepanelen geplaatst en willen het areaal zonnepanelen elk jaar verder uitbreiden. We zijn gestart met de Jan Massinkhal en hebben, door gewijzigde regelgeving voor particulieren, ook een aantal zonnepanelen (terug) gekocht van bewoners waarmee we eenzelfde rendement behalen als met de panelen op onze eigen daken. Naast de zonnecellen op het Stadhuis en de Stadsschouwburg willen we ook zonnecellen plaatsen op andere panden. We onderzoeken welke panden daarvoor geschikt zijn en het meeste rendement opleveren. Duurzame Verlichting Vervanging van oude lampen door energiezuinige lampen (TL of LED) levert een grote besparing op. In diverse panden, zoals Sport- en Welzijnsaccommodaties of dienstgebouwen biedt dit mogelijkheden. Bij een groot aantal gymzalen waarvan de verlichting vervangen moet worden gaan we nieuwe TL5 lampen plaatsen. Op dit moment is de LED techniek in veel gevallen helaas nog niet toereikend om het gewenste lichtniveau te bereiken. Er is gestart met een pilot-project in een gymzaal. Als deze resultaten positief zijn, zullen we ook andere gymzalen van LED verlichting kunnen voorzien. Duurzame verlichting P-garages Na het succes van de LED verlichting in de Eiermarkt garage zullen ook de Mariënburggarage, stadhuis garage, Keizer Karel garage en CWZ garage LED verlichting krijgen. Toepassing van LED-verlichting gecombineerd met aanpassingen van de schakeling (aanwezigheidsdetectie; de lampen branden dan niet meer 24 uur per dag op alle verdiepingen) kunnen we het aantal branduren fors reduceren. Monitoring en optimalisatie installaties Het gaat hier vooral om grote panden met veel bezoekers en complexe klimaatinstallaties. Deze zijn vaak niet optimaal ingeregeld, waardoor onnodig energie wordt verbruikt. We gaan door met het monitoren en optimaliseren van de gebouwinstallaties in de tien panden waar we dit al deden, waaronder de grote multifunctionele accommodaties en dienstgebouwen. Het verleden heeft laten zien dat deze maatregel zichzelf zeer snel terugverdient en het belangrijk blijkt de installaties nauwlettend te blijven volgen . Dit levert tevens comfortverbetering op. De voorgestelde maatregelen, inclusief voorliggend invullingsvoorstel, leiden naar verwachting tot een reductie in CO2 uitstoot van ruim 2.000 ton, hetgeen vergelijkbaar is met de uitstoot van 235 huishoudens. 5
Klimaat
De duurzaamheidsinvesteringen vormen een nadere invulling van de Duurzaamheidsagenda. Eén van de doelstellingen op het gebied van duurzaamheid, klimaat en energie is een klimaatneutrale en vervolgens energieneutrale organisatie te worden. De maatregelen uit dit voorstel leveren daaraan een verdere bijdrage. 6
Financiën
De kern van het principe ‘Duurzaamheid voor Duurzaamheid’ is dat een eerste investering op het gebied van duurzaamheid leidt tot besparingen op materiële lasten (voornamelijk energielasten) die groter zijn dan de kapitaallasten van die investering. Door die besparingen centraal bij Maatschappelijk Vastgoed beschikbaar te houden voor nieuwe duurzaamheidsmaatregelen realiseren we, zonder extra lasten, mogelijkheden voor nieuwe aanpassingen die op hun beurt weer nieuwe besparingen kunnen genereren.
Collegevoorstel
Vervolgvel
4
Op deze manier realiseren we binnen de gemeente eigenlijk een eigen ESCo. Een ESCo (Energy Service Company) investeert in energiebesparende maatregelen waardoor de panden duurzamer en beter worden, en financiert dit uit de lagere energierekening en service- en onderhoudskosten. Invulling krediet 2015 Voor 2015 is het bedrag van € 2 miljoen beschikbaar als investering met eigen dekking. We stellen voor de invulling daarvan als volgt te verdelen over de categorieën:
Categorie Duurzaamheidsmaatregelen Verduurzaming Bouwkundig Verduurzaming Installaties Verduurzaming Stadhuis Verduurzaming Schouwburg Zonnepanelen Duurzame verlichting Duurzame Verlichting P-garages Monitoring en Optimalisatie Inst Eindtotaal
Bedrag 845.000 170.000 430.000 350.000 45.000 110.000 10.000 40.000 2.000.000
Bovenstaande bedragen zijn inclusief BTW, advieskosten en begeleiding. Met BW-01436 formaliseren we bovenstaande kredietinvulling. Besparingen, Kapitaallasten en Reserve Duurzaamheid Met de energiebesparingen van naar verwachting ruim € 400.000 in 2016 dekken we de kapitaallasten van alle uitvoeringsmaatregelen die we, inclusief het voorliggende plan, sinds 2013 hebben gerealiseerd. We storten alle besparingen uit de maatregelen in de Reserve Duurzaamheid. Uit deze Reserve onttrekken we de rente- en afschrijvingslasten van de investeringen en in voorkomende gevallen enkele overige lasten die we volgens de richtlijnen niet mogen activeren zoals bijvoorbeeld de abonnementskosten van weatherforecast systemen die we gebruiken voor de verbeterde instellingen van klimaatinstallaties.
Effecten op begroting Het bedrag van de besparingen op energiekosten zetten we zoals gezegd in als dekking van de kapitaallasten van de investeringen. In de Stadsbegroting verlagen we het betreffende programmabudget met het bedrag van de besparingen en verhogen we de begrote kapitaallasten bij Maatschappelijk Vastgoed ter dekking van het krediet. Per saldo zijn de aanpassingen in de (exploitatie)begroting budgettair neutraal. Met de vaststelling van de begroting zijn dan zowel de lasten als de dekking van het krediet vastgesteld. De budgettair-neutrale effecten van deze investeringen over de programma’s hebben daarmee alleen een technisch karakter. We verwerken deze effecten meerjarig bij de nog door de Raad vast te stellen Stadsbegroting 2016-2019.
Collegevoorstel
Vervolgvel
5
7
Participatie en Communicatie
Na vaststelling van het invullingsvoorstel zal met de gebruikers en/of beheerders van het betreffende gebouw of accommodatie worden overlegd over de uitvoering van de werkzaamheden. In samenwerking met de afdelingen Milieu, Facilitaire Zaken en Communicatie starten we dit jaar een intern communicatietraject om de medewerkers van de gemeente Nijmegen over interne duurzaamheidsmaatregelen te informeren en gaan we beheerders en gebruikers actief attenderen op hun energiegedrag. Verder zullen we bijv. via de Brug en www.nijmegen.nl communiceren over de genomen maatregelen en de effecten zodat we dit juist ook delen met de Nijmeegse inwoners. 8
Uitvoering en evaluatie
Na besluitvorming over dit invullingsvoorstel zullen aanbestedingstrajecten en de uitvoering worden gestart en zal nadere afstemming met de programmamanagers en gebouwbeheerders plaats hebben over de daadwerkelijke uitvoeringsplanning. 9
Risico
De energiekostenbesparing wordt berekend op basis van de huidige energieprijzen, maar deze kunnen in de toekomst uiteraard fluctueren. Daarnaast moet een deel van de besparingen op externe huurders worden verhaald. Dit vereist zorgvuldig uitgewerkte afspraken. Tenslotte kan gewijzigd gebruik van gebouwen leiden tot een ander energieverbruik.
Bijlage:
BW-01436
Aanleveren begrotingswijziging Steller
Annet Scholten
BW Soort wijziging Soort besluit Besluitperiode Omschrijving
BW-01436 Verduurzaming LetVG op, `15lees Verbijzondering Investeringen BESL-COLL 201506 Verduurzaming VG `15
0,00 0,00
Verrekeningen debet Verrekeningen credit Saldo Totaal debet Totaal credit Saldo kpl /
product
kosten-
wijk
eerst de WERKINSTRUCTIE die op het intranet staat.
goed 2.000.000,00 2.000.000,00 goed functie
soort
43009 D 43009 D
goed
0,00 0,00 goed
0,00 0,00
0,00 0,00 goed
0,00 0,00
0,00 0,00 goed
0,00 0,00
0,00 0,00
goed
goed
goed
goed
2016
2017
2018
2019
Deb /
2015
product specificatie Soort mutatie Document soort K000201 AA000 I002545 AA000
0,00 0,00
Omschrijving
Cred
C D
INV-Investering VERBIJZ-INV 2.000.000,00 2.000.000,00
Pagina 1 van 1
Inv.voorstel 2015 Inv.voorstel 2015
