STADSLEVEN journaal bij VNG Gemeentetrainee moduul ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling editie juni 2013
GEMEENTEN NAAR COMPLEET NIEUWE ROL N ie u w e ru im te lijk e o rd e n in g e n s te d e lijk e o n tw ik k e lin g Hans Karssenberg werken vier dagen in de week en krijgen de vrijdag training in competenties en inhoud.
R U IM T E L IJK E O R D E N IN G E N S T E D E L IJK E O N T W IK K E L IN G Negen trainees (zie colofon) van de lichting 2012-‐2013 hebben in december en januari het moduul ‘Ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling’ gevolgd. Deze krant is het resultaat van de vier dagen van dit blok, dat werd verzorgd door Hans Karssenberg van Stipo, een team dat is ontstaan als trainingsspecialisme aan de vakgroep Planologie, Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, Universiteit van
Amsterdam, eind jaren ’80 en is in 1995 verzelfstandigd.
Gemeenten zijn in een totaal andere rol gekomen voor hun
Naast projectwerk in de stedelijke ontwikkelingspraktijk in
ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling. Een
steden door heel Nederland geeft Stipo training op inhoud
ontdekkingstocht met de VNG Gemeentetrainee.
(het wat) en aanpak, strategie en competenties (het hoe).
O V E R V N G G E M E E N T E T R A IN E E
S T A D M A K EN W O R D T S T A D Z IJN
Het vinden van jonge getalenteerde medewerkers en deze
Het VNG trainee moduul stond stil bij de basis van de
vervolgens ook voor uw organisatie behouden is één van de
ruimtelijke ordening, maar ging ook in op de nieuwe context.
grootste uitdagingen binnen de Nederlandse gemeenten. De
In de vier decennia na de oorlog is er vier keer zoveel
roep om jonge getalenteerde mensen met een universitaire
gebouwd als in alle eeuwen daarvoor. Het accent is in de
of hbo-‐opleiding binnen te halen en te houden wordt steeds
afgelopen tien jaar echter steeds meer verschoven naar het
luider. Daarom is de Vereniging Nederlandse Gemeenten
geven van impulsen aan bestaande stedelijke structuren.
(VNG) in 2010 de VNG GemeenteTrainee gestart. De trainees
voeren in twee jaar vier projecten uit. Elk half jaar werken ze
Dat leidt tot een nieuwe definitie van het vak stedelijke
bij een andere gemeente of gelieerde organisatie
ontwikkeling:
(veiligheidsregio, VNG, bibliotheekwezen). De trainees
-‐ 1 -‐
* Parallelle schaalniveaus. Werken aan opgaven die tegelijkertijd een lokaal, regionaal, bovenregionale en internationaal aspect hebben, en die van je vragen dat je op al die schaalniveaus kunt acteren en netwerken kunt aanboren. * Het bestaande aanpassen. Stedelijke ontwikkeling begeeft zich meer en meer binnen het bestaande, en moet vanuit de kwaliteiten van dat bestaande bouwen (de ziel van een gebied en gemeenschap, de kwaliteit van het publiek domein). * Interdisciplinariteit. Van een systeem waarin eerst de fysieke sector actief was, en daarna pas de sociale en economische sector aan bod was (bij het bebouwen van
weilanden met woonwijken en bedrijventerreinen
bijvoorbeeld) naar een veranderopgave van het veranderen
D E G E M E E N T E A LS ‘T U S S EN H EID ’
van bestaande stedelijke structuren, waarin al die disciplines
De gemeente is niet meer de partij die boven de andere
zich tegelijkertijd aandienen: economie, cultuur, ruimte en
staat, maar is een netwerkpartner, een platform voor het
samenleving zijn niet meer gevolgtijdelijk maar moeten in
leggen van nieuwe verbindingen met inwoners, partners en
samenhang worden opgepakt.
anderen: van ‘overheid’ naar ‘tussenheid’. Deze omslag doet
een beroep op andere competenties dan in het verleden:
* Netwerkgericht ontwikkelen. Van het samenwerken met
enkele stakeholders (boeren, projectontwikkelaars,
1.
corporaties) naar een explosie van het aantal te betrekken
processen naar aansprekende resultaten leiden. Nieuwe
gebruikers, eigenaren en investeerders; van overheid naar
ontwikkelaars zijn behept met maatschappelijke passie en
tussenheid, dragende investeringsnetwerken, met
visie.
coproductie, comakership en coalities.
2.
beschikken over grote sociale vaardigheden. Ze winnen
* Katalyseren. Van maakbaarheid naar katalyseren. Dit
vertrouwen en enthousiasmeren, smeden coalities en laten
betekent een omslag van eindbeeldplanning naar
belangen samenvallen.
spontaniteit, chaos en orde, trial and error, tijdelijkheid ,
3.
organische ontwikkeling, ontwikkelend beheren.
Ze krijgen grensverleggende oplossingen voor elkaar. Ze
mobiliseren nieuwe ideeën en organiseren kruisbestuiving.
* Kwalitatief ontwikkelen. Van kwantitatieve naar
Ze inspireren en vernieuwen.
kwalitatieve groei. Stedelijke ontwikkeling moet
4.
omschakelen naar kansengestuurd, specifieker, meer op
ondernemerschap en durf. Ze combineren doen en denken,
uniciteit en eigenheid.
spelen snel in op kansen, forceren doorbraken, laten zich niet
door regels smoren en boeken resultaten.
Kortom: van Stad Maken naar Stad Zijn.
5.
strategisch vermogen. Ze beschikken over de vaardigheid om
Wie alleen een baan heeft, zal niet snel complexe
De nieuwe ontwikkelaars zijn extern gericht en
De nieuwe ontwikkelaars zijn creatief en innovatief.
De nieuwe ontwikkelaars beschikken over
De nieuwe ontwikkelaars hebben een groot
alles, werkelijk elke stap, vanuit één strategie te benaderen, ook in langdurige processen.
-‐ 2 -‐
Dag 1
Introductie in de ruimtelijke ordeningstraditie van
1890 – 1995, tegen het decor van Amsterdam. We fietsten langs scharnierpunten in het ruimtelijke ordeningsstelsel. Dag 2
Nieuwe stedelijke ontwikkeling, megapolisering
en omslag naar ‘stad zijn’, bij Stipo in ZoHo Rotterdam, dat de komende jaren niet meer met een Masterplan, maar vanuit ‘slow urbanism’ zal worden ontwikkeld. Dag 3
Sociaal-‐fysieke stedelijke ontwikkeling en
Stadsantropologie, met een praktijkoefening in Tuindorp
Oostzaan, Amsterdam Noord, bij de Theaterstraat, waar we
werden ontvangen door Anouke de Groot.
OPBOUW MODUUL
Dag 4
Het moduul is zodanig opgebouwd dat de trainees inzicht
De vaardigheden strategie en ondernemerschap,
bij de Atoomclub in Utrecht, waar we werden ontvangen
krijgen in de belangrijke essenties van het nieuwe vak en de
door Marco van Hoek (City Consult) en Igor Jokic van de
rol van gemeenten daarin. Dat gebeurt steeds op locatie, om
Atoomclub.
ook de concrete praktijk te laten zien:
Aan de hand van deze ervaringen hebben de trainees deze krant geschreven. Veel leesplezier in uw tocht door de nieuwe ruimtelijke ordening en stedelijke ontwikkeling.
'Randstad gaat zich profileren als 1 stad' Jeroen Peters Minister Plasterk: "We gaan de Randstad profileren als 1 stad en zullen de regio hier ook op inrichten". In de toekomst zal de wereld bestaan uit een netwerk van
In een eerste reactie gaf expert ruimtelijke ordening Hans
wereldsteden. De afgelopen 50 jaar is er een ongekende
Karssenberg aan dat hij het een bijzondere keuze vindt van
verandering geweest in de manier waarop mensen
het rijk om met een dergelijk plan te komen: "De overheid
informatie delen en zich verplaatsen. De verwachting is dat
voelt dat haar macht wordt ondermijnd door de kracht van
de technologische ontwikkeling steeds verder gaat, wat een
de internationale bedrijven en instituties. Met deze plannen
grote invloed zal hebben op het begrip stad en regio. Fysieke
proberen zij geforceerd hun machtspositie te behouden in
afstand heeft steeds minder invloed op de mogelijkheden om
een veranderende wereld. Het vormen van wereldsteden is
te communiceren. In Nederland hebben we met de Randstad
een organisch proces waar de overheid niet teveel op dient
een groot stedelijk gebied welke zich kan profileren als een
te sturen. Ze kunnen zich beter richten op het faciliteren van
belangrijk knooppunt in deze nieuwe wereld. Op
verandering en zorg dragen voor leefbaarheid op kleinere
wereldschaal is het gebied ook zo compact dat het als 1
schaal".
stedelijk gebied gezien kan worden.
Ook zette hij zijn vraagtekens bij de vorming van een
Om mee te gaan in deze ontwikkelingen zal de overheid de
identiteit van randstedelingen. "Mensen mogen toch zelf
Randstad meer gaan inrichten als 1 stad. Ook zal er actief
bepalen of ze zich Amsterdammer, Rotterdammer of
beleid worden gevoerd om randstedelingen meer binding
randstedeling voelen, dit is niet iets waar de overheid zich
met 'de Randstad' te laten hebben. "In 2050 moet de
actief mee dient te bemoeien. Bovendien zal identiteit in de
Randstad bij de top 5 van wereldsteden staan op het gebied
toekomst waarschijnlijk een heel ander begrip worden.
van economie, cultuur, onderwijs en technologie. We willen
Iemand die in de Verenigde Staten woont, maar meerdere
groeien naar 10 miljoen inwoners van het gebied, die zich
malen per jaar in de Randstad werkt en hier ook nog een
identificeren als bewoners van de Randstad". De minister gaf
keer per jaar voor vakantie komt kan zich net zo goed
aan dat er eind 2013 uitgebreide plannen worden
identificeren met de regio als iemand uit Rotterdam. Dit zal
gepresenteerd over de aanpak.
in de toekomst alleen maar vaker voorkomen".
-‐ 3 -‐
Massa versus maatwerk Rob van Gerwen De huidige maatschappelijke en economische omstandigheden vragen om een nieuwe benadering van de ruimtelijke ordening. Waar gemeenten jarenlang bezig zijn geweest met de aanleg van massale woonwijken zie je nu dat dit door omstandigheden niet langer mogelijk is. Maar hoe nu verder? Duidelijk is dat er geen plannen à la VINEX-‐wijken meer
woongebieden met een aantal centraal gelegen winkelcentra
zullen worden opgesteld de komende jaren. Wijken als
en voorziene recreatieruimtes.
Tilburg Reeshof en Helmond Brandevoort zullen er daarom
nauwelijks nog gaan komen. Beide wijken zijn wel illustratief
Wat daaraan opvalt is de hoge mate van gelijkheid tussen
voor hún tijdgeest. Vanwege woningnood werden grootse
woningen en de kenmerkende functiescheiding. Tilburg
masterplannen opgesteld, met als bedoeling hele nieuwe
Reeshof kenmerkt zich bijvoorbeeld door witte typische
wijken te creëren voor de almaar groeiende woonbehoefte.
nieuwbouwwoningen die veel gelijkenis vertonen, waardoor
Deze masterplannen bevatten een mix van voornamelijk
de bewoners soms zelfs verdwalen in hun eigen wijk.
-‐ 4 -‐
Helmond Brandevoort heeft dat geprobeerd op te lossen
in dezelfde soort stijl te bouwen, namelijk die van een
door ieder huis juist anders te laten zijn, maar het geheel wel
vestingstad.
Plan Tilburg Reeshof (bureau wijkwiskunde)
De Veste, Helmond Brandevoort
Maar hoe nostalgisch en goed bedoeld ook, het tijdperk der
daarin de massa centraal staan, maar men zal veel
grote plannen lijkt ten einde. Het grote geld is er niet meer.
kleinschaliger moeten kijken en moeten investeren in
Dat betekent dat er nauwelijks nog investeerders zijn die
kwaliteit door maatwerk. Niet voor niets vindt er ook een
grootste plannen willen bekostigen, zelf niet op het niveau
wijziging in het taalgebruik plaats. Er wordt in toenemende
van woningblokken. Daarbij komt ook nog eens de
mate gesproken over ‘kluswoningen’, ‘woonaanpassingen’,
veranderende demografische samenstelling: het aantal
‘opknappen’, ‘verbouwen’ en ‘multifunctioneel gebruiken’.
ouderen en éénpersoonshuishoudens neemt procentueel
Ook de huidige nieuwbouw doet hier volop aan mee. Minder
toe. Dit stelt weer anderen eisen aan het woonaanbod en het
vierkante meters per woning en beter nadenken over het
voorzieningenniveau.
meest efficiënte gebruik. Dat is dus het begin van het nieuwe
ontwerpen! Kijken naar de doelgroep, het (her)gebruiken en
Dat het hoog tijd is voor een ‘nieuw’ ruimtelijke
verbinden van het bestaande en het minuscuul bijsturen van
ordeningsbeleid lijkt welhaast vast te staan. Niet langer zal
het gaande.
‘Zelf aan de slag, een buitenkans!’ Koen van der Aa De woningmarkt ligt stil. Woningcorporaties, bouwbedrijven, projectontwikkelaars en gemeenten kijken toe. Ze wachten af wanneer de economie weer aan zal trekken, wachten af wat de effecten van Rijksbeleid zal zijn en wachten af toe of iemand lef en durf toont om initiatief te nemen. Wie zijn hier de dupe van? Je kent vast zo’n verhaal: je buurman die wacht totdat het ene huis vrij komt in het dorp om ‘woonstap’ te maken of je dochter die met haar vriend wacht op een nieuwbouwproject om een start te maken op de woningmarkt. Ook wij als burgers wachten vaak af. We kijken toe hoe andere wel lef en durf tonen. Waarom zouden we zelf niet het heft in handen nemen? Ja, dat kan hoor. We hoeven als burgers niet af te wachten en toe te kijken of
Opdrachtgeverschap. Dat is een vorm van sociale
projectontwikkelaars, woningcorporaties en gemeenten
projectonwikkeling waarbij toekomstige bewoners
eindelijk weer eens een succesvol plan durven te
gezamenlijk opdrachtgever zijn voor hun eigen nieuwbouw-‐
vermarkten. We kunnen als burger zelf vertrouwen tonen in
project. hebben we een rechtspersoon opgericht, Vereniging
elkaar en zelf opdrachtgever worden van ons eigen plan. Hoe
De Buitenkans, die ons in staat heeft gesteld om in het
dan zult u zich afvragen? Zelf heb ik meegedaan aan een
projectonwikkelingsproces gezamenlijk als opdrachtgever op
CPO-‐project binnen de stad Almere, genaamd De Buitenkans.
te treden. Het mooie is dat we als deelnemers voortdurend
Samen met andere bewoners hebben we een prachtige wijk
inzicht, inspraak en keuzevrijheid hebben gehad.
gecreeërd door middel van Collectief Particulier
Bijvoorbeeld als het gaat om de keuze van bouwmaterialen
-‐ 5 -‐
en het kostenplaatje. Daarnaast kun jezelf als individuele
koper bepalen wat de indeling van je huis wordt. Als
Het kost natuurlijk wel energie, lef en durf om te participeren
toekomstige bewoners hebben we zelf een deel van het
binnen een CPO-‐project. Daarentegen voel je wel veel meer
voortraject gefinancieerd, waardoor we zelf als volledig
verbonden met elkaar en met de buurt die ontstaat. We
risicodragend projectontwikkelaar op kunnen treden.
beheren nu ook samen het onderhoud van de woningen en
de openbare ruimte. Binnen de stedenbouwkundige kaders hebben wij als participanten binnen het CPO-‐project maximaal zeggenschap gehad. Ik hoop u geïnspireerd te hebben om zelf aan de slag te gaan. Zoek gewoon eens op Google naar CPO-‐projecten in Nederland of Baugruppen in Duitsland. In Duitsland is dit namelijk heel succesvol. Bijvoorbeeld in steden als Stuttgart, Freiburg, Hamburg en Berlijn. De gemeenten in Nederland zouden daar nog wel wat van kunnen leren. Nou, ik zou zeggen grijp uw kans….het is een buitenkans!
Prijsvraag
T E H N I Y T I C SIM ECHT?! Goed idee voor de speelrekken bij jou in de buurt of voor dat voetbalveldje achter je huis? Teken, plak, schrijf en knutsel jouw idee en stuur deze in voor 31 augustus 2013 naar de gemeente Willemshof op emailadres
[email protected] t.n.v. Prijsvraag of naar Stadsstraat 1, 1111 AA Willemshof.
Het beste idee wordt uitgevoerd samenspraak met jou en je buurtgenootjes!! !
!
!
!
!
!
!
!
!
!
in
!Like ons op facebook
-‐ 6 -‐
Wat zegt de voorkant van een gebouw? Simone Schuts Loop je wel eens door een wijk waarbij je je gelijk thuis voelt? En heb je je vervolgens gerealiseerd waar dit mee te maken heeft? Het zou zomaar kunnen dat het aanzicht van de gebouwen hier invloed op heeft. Vandaag deel 1 van een serie over de gevels van panden waarbij enkele VNG-‐trainees verslag doen van hun ontdekkingstocht op het gebied van ruimtelijke ordening. De afgelopen periode zijn verschillende stedelijke gebieden
van de voorkant van een gebouw niet bepaald positief
in Rotterdam en Amsterdam bezocht. Daarbij is onder
uitwerkt voor de uitstraling van een wijk. Een voorbeeld
andere door zelf te ervaren gekeken welke invloed de
hiervan zie je op onderstaande foto in een buurt in
ruimtelijke ordening van een wijk heeft op hoe je deze buurt
Amsterdam.
ervaart. Zo viel bijvoorbeeld op dat een ‘gesloten’ karakter
Trainees gefascineerd door de gevelstructuur van een Amsterdamse wijk. Fotografie: Schuts media & co. Zowel de ramen als balkons zitten niet op straathoogte,
verlengde van de Coolsingel in Rotterdam. Uiteraard heeft
waardoor bezoekers niet bijzonder worden uitgenodigd om
deze straat als doel om bezoekers te verleiden om
deel te nemen aan het leven in de buurt.
boodschappen te doen. Daar dragen de gevels dan ook zeker
aan bij: zij hebben uniforme, strakke en uitnodigende
Daarentegen zijn er ook wijken bezocht die juist door hun
plinten. Aangrenzend aan de plinten zijn brede trottoirs
aantrekkelijke gevels bijdragen aan een hartelijk welkom.
aangelegd. Door kabels te spannen met verlichting gaat alle
Zoals in Amsterdam-‐noord in Tuindorp waarbij de gevels van
aandacht naar de winkelpuien.
jaren ’30 huizen voor een sfeervol aanzicht zorgen. Het
toppunt van aanlokkelijke gevels is een winkelstraat in het
Zie ook: www.thecityateyelevel.com.
-‐ 7 -‐
Adverten(e)
Laat je verrassen! !
Het nieuwe Hoog Catharijne: winkelhart van Nederland.
‘Jullie lopen verkeerd’ Marjolein Savert De deelgemeente Delfshaven in Rotterdam is in conflict met basisschool ‘De Vierambacht’ in de wijk Het Nieuwe Westen. Het conflict betreft de looproute van leerlingen van deze school vanuit Spangen. In het kader van de verkeersveiligheid wil de deelgemeente een ‘veilige route’ creëren voor de weg naar de school. Onlangs is een leerling van de betreffende school
mocht hij gisteren weer thuiskomen uit het ziekenhuis en het
zwaargewond geraakt bij een aanrijding op de
gaat het nu al een stuk beter met hem. We hebben de
Vierambachtsstraat. In de straat zijn diverse kleine winkeltjes
deelgemeente benaderd om iets te doen aan de
waardoor er veel geparkeerd wordt door leveranciers en
verkeersveiligheid in dit gebied. Hier staan ze voor open,
personenauto’s. Samen met de vele trams en auto’s die hier
maar erg flexibel zijn ze niet….”
rijden maakt dit het tot een onoverzichtelijke, drukke en
gevaarlijke weg, aldus een medewerker van de
Wat is nu het probleem? De deelgemeente heeft aan de
deelgemeente. “Daarom willen we een looproute aanwijzen
school het plan gepresenteerd om de veilige looproute via de
voor de kinderen die vanuit Spangen naar deze school
Mathenesserlaan, Gerrit Jan Mulderstraat, Messchertstraat
komen. Voor deze route kiezen we relatief rustige straten
en Hooidrift naar de Nozemanstraat te laten lopen. De
met brede trottoirs, die we indien nodig verder verbreden.”
Vierambacht geeft echter aan dat de kinderen altijd via de
Van Heusdestraat naar de Hooidrift lopen. De reden hiervoor
Basisschool De Vierambacht is blij dat de deelgemeente
is onder andere dat in de Van Heusdestraat al vroeg in het
maatregelen neemt. Directeur Van de Wege: “We zijn nog
voorjaar een ijskarretje staat, waar de kinderen ’s middags
steeds geschokt over het ongeluk van onze leerling Peter uit
graag een ijsje kopen. Dit karretje is niet te missen vanwege
groep 4. Hij kon er niets aan doen, de scooter die hem
zijn bekende melodietje wat menig kinderhart sneller doet
aanreed week uit voor een bestelbusje die half op het
kloppen.
fietspad geparkeerd stond en zag Peter niet lopen. Gelukkig
-‐ 8 -‐
De deelgemeente heeft hier negatief op gereageerd. “De kinderen lopen verkeerd,” was de reactie. Toen de VNG Trainees hiervan hoorden kwamen ze in actie. Gedurende twee weken heeft een medewerker uit het team met de basisschoolleerlingen meegelopen van huis naar de school en weer terug. Dit leidde tot het advies aan de deelgemeente om de door de school gewenste route over te nemen. Als de deelgemeente zich aan zijn eigen visie zou houden, zou het beleid mislukken doordat de kinderen alsnog de route via de Van Heusdestraat zouden kiezen. De
deelgemeente heeft dit advies inmiddels overgenomen.
Van de Wege heeft om die reden bij de deelgemeente voorgesteld de route via de Van Heusdestraat te laten lopen.
Kuddegedrag c o lu m n v a n e e n s ta d s a n tro p o lo o g Marjolein Savert Sinds kort loopt in de wijk Spangen op de groenstroken een grote kudde schapen rond. Best een leuk gezicht met die hoge torens van Marconiplein op de achtergrond. Met de stadslandbouw in dezelfde buurt past het goed in een stad die de aantrekkelijke kanten van een dorp naar binnen wil halen. De schapen worden een attractie op zich voor de karikatuur-‐stedeling die dieren alleen in een dierentuin of kinderboerderij tegenkomt. Deze schapen staan eigenlijk niet zo ver af van mensen.
Ook in de wijk Oud-‐Mathenesse, niet ver van Spangen
Schapen maken rotzooi en hoewel ze als alternatief voor de
vandaag, herken ik zulk kuddegedrag, maar dan bij kinderen.
grasmaaier worden ingezet zijn ze minder effectief: ze zijn te
In de wijk is een leuk speeltuintje waar diverse
kieskeurig om onkruid op te eten. Nu vraag ik me af: lusten
speeltoestellen een zachte ondergrond hebben, waardoor
ze dat onkruid echt niet of hebben ze hun ouders het nooit
kinderen minder hard vallen. Enkele dagen geleden fietste ik
zien eten, waardoor ze er zelf ook niet aan beginnen? Het
het buurtje in en zag ik overal op straat kleine stukjes geel
zou me niets verbazen bij die kuddedieren….
kunststof liggen. Ik zette mijn fiets tegen het hek van het
speelplaatsje aan, waarna mijn oog viel op de ‘bron van het kwaad’. Onder de schommels bevond zich een gapend gat, waar eens het kunststof had gezeten wat die ‘onschuldige kindjes’ zou beschermen bij het vallen. Hier zat een grote groep (kudde) kinderen omheen, die onverstoorbaar de overgebleven stukjes los zaten te peuteren. Je zou dit een vorm van kindervandalisme kunnen noemen. Wat ik me afvraag: weten die kinderen wat ze dat doen en met name: waarom ze dit doen? Of begon het met een tiener die zich verveelde, een stukje lostrok en het vervolgens overliet aan de kudde kinderen die niet beter weet? Ik zal het waarschijnlijk niet meer te weten komen. Maar één ding is me wel helder: kuddegedrag vind je overal!
-‐ 9 -‐
Een huis (ver)bouwen: het oerwoud aan regels verdwijnt Rob van Gerwen Stel, je wilt voorlopig niet gaat verhuizen, maar je denkt eraan om je huis eens grondig te gaan verbouwen. Je gaat even snel langs bij je gemeente om toestemming te vragen, althans dat denk je. Niets is echter minder waar. Eenmaal daar wordt je verteld dat je verschillende vergunningen moet aanvragen en al doende merk je dat je er zelf niet uit komt. HELP! Maar wees gerust – lees je op de website – er komt nieuwe regelgeving aan die dit véél eenvoudiger gaat maken! De overheid werkt namelijk aan een Omgevingswet. Wat
Wat vragen wij hiervoor van jou? Like ‘Omgevingswet’ op
betekent dit voor jou? Waar je je nu door een oerwoud aan
Facebook en bij voldoende likes zal deze wet versneld
regelgeving moet worstelen, zal er straks één omvattende
worden ingevoerd. Dus hoe meer likes, hoe eerder jij er
wet komen, met één vergunning die alles bevat wat je nodig
gebruik van kunt maken!
hebt om je verbouwing te regelen. Fijn toch! En als extraatje
daarbovenop wordt de vergunning ook nog eens blijvend in
Psst, wil je snel je klus geklaard hebben als je de vergunning
prijs verlaagd! Alsof het allemaal niets is, kun je het zelfs
eenmaal hebt? De klussers staan in de rij om je te helpen! Je
allemaal regelen vanuit iedere plek die je maar wilt, op ieder
hoeft alleen je plan en vergunning maar te plaatsen op
moment van de dag. Kun je het niet zelf, dan komt de
verbouwersgezocht.nl en door de overheid erkende klussers
gemeente graag bij jou langs om je te helpen!
doen je binnen een dag een aanbieding. Snel en
betrouwbaar!
Aanpassingen leegstandswet: gevolgen voor de lokale overheden en starters negatief O p in ie Iroy Konings In totaal werden op 1 januari 2011, de meest recente datum waarvoor het CBS cijfers beschikbaar heeft, 375.000 van de 7,2 miljoen woningen in Nederland niet bewoond.
D e le e g s ta n d s w e t
verstrekken. Daarnaast mogen gemeenten nu ook nog zelf de
De leegstandswet biedt de eigenaar van een (koop)woning
huurprijs bepalen op basis van het puntensysteem. Voor te
de gelegenheid om de woning tijdelijk te verhuren. In veel
koop staande woningen die worden verhuurd op grond van
gevallen zal er van deze regeling gebruik worden gemaakt
de Leegstandwet is de huurprijs straks geheel vrij overeen te
wanneer de woning al een tijd te koop staat en nog niet
komen tussen verhuurder en huurder.
verkocht is. Bij verhuur via de leegstandswet hoeft de
verhuurder niet met alle huurbeschermingsbepalingen
G e v o lg e n v o o r g e m e e n te n
rekening te houden, waardoor de verhuurder de
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor een passend aanbod
mogelijkheid heeft de huurovereenkomst op te zeggen. De
van woningen. Door deze aanpassingen beperkt de
verhuurder moet wel bij deze manier van verhuren een
Rijksoverheid gemeenten om hun lokaal beleid te voeren.
vergunning aan te vragen bij de gemeente.
Door de maatregelen kan het zo zijn dat jongeren of
gezinnen genoodzaakt zijn om te verhuizen buiten de
A a n p a s s in g e n le e g s ta n d s w e t
gemeentegrenzen. De Rijksoverheid gaat voorbij aan de
Inmiddels is er enkele jaren ervaring opgedaan met de
mogelijkheden om maatwerk te leveren.
leegstandswet. Deze ervaringen waren aanleiding om de
leegstandswet per 1 juli 2013 aan te gaan passen. Een eerste aanpassing is dat gemeenten geen aanvullende voorwaarden meer mogen hanteren wanneer zij een vergunning willen
-‐ 10 -‐
Nederland voor mensen die gelet op hun inkomen weinig huur betalen.
G e v o lg e n v o o r s ta rte rs Door het vrijgeven van de huren, zijn huurders met meer dan
één keer modaal overgeleverd aan de vrije markt. De meeste
De gemeente Rotterdam is een tijd geleden begonnen dit
starters hebben een inkomen van meer dan één keer
probleem om te keren: Een bijzonder opgeknapt huis kan
modaal. Mensen aan het begin van hun carrière die niet in
een flinke boost geven aan een wijk, was hun visie.
een sociale huurwoning wonen, maar vanuit het ouderlijk
Geïnteresseerden konden een klushuis voor heel weinig geld
huis met hun eerste contract op zak op zoek gaan naar een
of gratis krijgen, mits ze de kluswoning opknappen voor een
huurwoning vallen dan tussen wal en schip. Zij verdienen te
van te voren afgesproken bedrag. Inmiddels zijn de eerste
veel om in aanmerking te komen voor een huurwoning,
met succes opgeknapte huizen in gebruik. Het opknappen
verdienen te weinig om een huis of appartement te komen of
van huizen geeft een boost aan de wijk, waardoor het
krijgen geen hypotheek, omdat hun inkomsten onzeker zijn.
aantrekkelijker is voor mensen om zich daar te vestigen.
Het gevolg is een veroordeling tot de vrije huurmarkt waar
een kale huur voor een eengezinswoning in een middelgrote
Woningen hoeven niet altijd het eerste huis te zijn. Een
stad al snel € 750 per maand kost.
leegstaande woning in een krimpgebied is een kans om
gebruikt te worden als tweede woning. Tweede woningen
H e t k a n a n d e rs : d rie a lte rn a tie v e n
werden lang buiten de kern gehouden, maar dit is een
Per 1 april dit jaar is er een ‘bedroom tax’ ingevoerd en heet
gemiste kans. Hoogleraar demografie Jan Latten zegt
officieel de ‘under-‐occupancy penalty’, het is een korting op
hierover het volgende: “altijd nog beter een aantal weken
de huursubsidie voor bewoners die een te grote woning
per jaar dan helemaal niet bewoond.” Wel moeten
huren. Één slaapkamer teveel betekent een korting van 14%
gemeenten soepeler omgaan met verbouwingen aan de
op je huursubsidie, bij twee kamers teveel is het 25%. Deze
tweede woningen, zodat de nieuwe bewoners de woningen
maatregel doet denken aan het verhogen van de huur in
kunnen aanpassen aan hun wensen.
-‐ 11 -‐
Rotterdam: de stad van de ondernemers Oy-‐Len Rigot Door de globalisering moeten steden harder met elkaar concurreren dan ooit om kapitaal aan te trekken. Als steden zich willen blijven vernieuwen en aantrekkelijk willen blijven zijn, vormt ondernemerschap een belangrijke competitie bij beleidsmedewerkers en het lokale bestuur. Uit een wetenschappelijk artikel van McCartney (1998) blijkt
Rotterdam heeft net als vele andere steden de afgelopen
dat over de jaren de managerial bestuursstijl zich heeft
decennia zich continue ontwikkeld om kapitaal aan te
ontwikkeld in een meer ondernemende bestuursstijl. De
trekken. De competentie ondernemerschap heeft een
ondernemende bestuursstijl richt zich op het zoeken naar
belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de stad.
nieuwe manieren om economische ontwikkeling aan te
Ondernemerschap betekent in de context van Rotterdam dat
trekken naar een stad toe. City marketing is een goed
de stad zich elke keer opnieuw uitgevonden en
voorbeeld van een toepassing van deze ondernemende
gepositioneerd heeft. Door de jaren heen hebben er in
bestuursstijl.
Rotterdam enkele grote gebeurtenissen plaatsgevonden, die
niet altijd een positieve impact op de stad hebben gehad. Ondanks de tegenslagen, de bekendste daarvan zijn de
-‐ 12 -‐
bombardementen in de jaren ‘30, en het hardnekkige imago
Beleidsmedewerkers staan continue voor de uitdaging om
van industriestad, bloeit Rotterdam als nooit te voren.
hun steden elke keer opnieuw uit te vinden en nieuwe
manieren te vinden om de stad aantrekkelijk te houden voor
De schrijver suggereert dat Rotterdam zich heeft kunnen
de eigen inwoners en bedrijven en voor nog te vestigen
ontwikkelen door het verschil in bestuursstijl. In Rotterdam
groepen. Rotterdam laat zien dat ondernemerschap een
heerst niet de formele bestuursstijl zoals in andere
belangrijke competentie voor ruimtelijke vernieuwing. Voor
Nederlandse steden. In plaats daarvan heeft Rotterdam een
beleidsmedewerkers is het daarom interessant nieuwe
niet-‐hiërarchisch klimaat waarbinnen informele netwerken
ideeën van andere steden te bestuderen. Echter,
een grote rol spelen. Dit leidt tot onderhandelingen tussen
beleidsmedewerkers moeten zich niet blind staren op
verschillende partijen en consensus over de richting van het
succesverhalen uit andere steden. Ondernemerschap vergt
ruimtelijk beleid. Hierdoor staat de vraag van de markt
ook een stukje creativiteit.
centraal en leidt ertoe dat Rotterdam goed kan inspelen op
deze vraag. Ook heeft het stadsbestuur door de jaren erg
Meer informatie kan je vinden in: McCarthy, J. (1998)
actief gehandeld waardoor Rotterdam zich elke keer
Reconstruction, regeneration and re-‐imaging: The case of
opnieuw kon uitvinden.
Rotterdam, Cities, Vol. 15, No. 5, pp. 337–344
Een dag in de schoenen van de stadsantropoloog Jeroen Peters In Nederland is een verschuiving te zien in de gebiedsontwikkeling van de 'geplande stad' naar de 'geleefde stad'. Het is niet meer vanzelfsprekend dat alles dat gebouwd wordt ook in gebruik wordt genomen. Er is een overschot aan kantoorpanden. Sociale stijging en een 'wooncarriere' zijn niet meer vanzelfsprekend. Dit zorgt ervoor dat een nieuwe manier van kijken naar buurten noodzakelijk is geworden. Hoe kun je jezelf stimuleren om anders naar de leefomgeving te kijken? Tip: Ga eens naar een willekeurige buurt en bekijk deze door de ogen van de stadsantropoloog. Als stadsantropoloog doop je jezelf onder in de leefwereld van de buurtbewoners. Hoe beleven zij de buurt? Van welke faciliteiten maken ze gebruik? Wat karakteriseert de buurt? Enkele voorbeelden van methoden die je kunt gebruiken zijn: 1)
De 'walk along'. Vraag aan een willekeurige
voorbijganger of je een tijdje mee mag lopen en bekijk hoe hij gebruik maakt van de buurt. 2)
Organiseer focus groepen met buurtbewoners.
Nodig verschillende bewoners uit voor een focus groep,
waarin wordt gediscussieerd over de buurt. 3)
Door op deze manier te werken wordt ingezoomd op het
'Mental maps'. Laat buurtbewoners een kaart
gebruik van een gebied en wordt minder gekeken naar de
tekenen van hun leefomgeving, zoals onderstaand
vormgeving van het gebied.
voorbeeld. Je zult zien welke plekken belangrijk zijn voor de
bewoner.
VNG Gemeente Trainees geven het goede voorbeeld in
Tuindorp-‐Oostzaan.
-‐ 13 -‐
kijkend door de bril van de stadsantropoloog (en de buurtbewoner). Er werd volop gesproken met buurtbewoners over hun gebruik van de buurt. "Het is de eerste keer misschien een grote stap om mensen op straat aan te spreken en een gesprek aan te knopen, maar het is leerzaam en ook erg leuk om te doen", aldus een van de trainees. "In korte tijd kregen we een goed idee wat er speelt bij de bewoners en hoe zij de buurt ervaren." Voor iedereen die werkt in de ruimtelijke ordening, maar ook voor iedereen die het leuk vindt om zich in te leven in een buurt: Volg het voorbeeld van de VNG Gemeente Trainees en
stap een dag in de schoenen van een stadsantropoloog!
Met deze informatie gingen de VNG Gemeente Trainees op pad in de wijk Tuindorp-‐Oostzaan in Amsterdam-‐Noord,
Wikipedia-weetje van de week: Heveadorp Koen van der Aa Elke week publiceren we in deze krant het ‘Wikipedia-‐weetje’ van de week. Letterlijk een weetje wat velen van ons niet weten, maar wel graag willen weten. Deze week gaan we in op een heel bijzonder en voor velen onbekend dorpje in Nederland: Heveadorp. Een voorbeeld van een kleinschalig tuindorp dat geen deel
een tegenwicht te bieden aan de verpauperde
uitmaakt van een grotere plaats. Een dorp wat speciaal is
arbeiderswoningen van grote steden. Soms werden zij
aangelegd voor een groep arbeiders. Daar zouden we
opgezet door sociaal voelende ondernemers, andere
tegenwoordig toch niet aan moeten denken. Ziet u het al
tuindorpen zijn gebouwd door woningcorporaties of
voor zich: ASML-‐dorp, Heinekendorp, TomTom-‐dorp etc.
gemeenten. Het is vaak een variant op het tuinstadmodel,
maar dan bescheidener uitgevoerd als onderdeel van een grote(re) stad in plaats van een opzichzelfstaande nieuwe gemeenschap. Tuindorpen werden ook opgezet als nieuwe buurten in dorpen, bijvoorbeeld om arbeiders van een nabijgelegen fabriek te huisvesten.” Heveadorp is een woonkern in de gemeente Renkum, in de Nederlandse provincie Gelderland. Dit dorp is gesticht als woonkern voor de werknemers van de Heveafabriek. Hevea is de Latijnse naam voor de rubberboom (Hevea brasiliensis). Deze fabriek maakte rubberen producten, zoals banden en laarzen. De fabriek werd in 1915 gebouwd in het dal van de Seelbeek, op het terrein van de voormalige modelboerderij het Huis ter Aa in Doorwerth. Deze modelboerderij was een
ideëel bedrijf in eigendom van de rijke grootgrondbezitter
Voor we ingaan op Heveadorp, allereerst de Wikipedia-‐
Scheffer. Men zegt dat de koeien in deze modelboerderij
definitie van een tuindorp:
beter werden behandeld dan de arbeiders aan het einde van
“Een tuindorp of tuinwijk is een term voor een specifieke
de 19e eeuw.
vorm van Europese stedenbouw. Ze verwijst naar stadswijken
met een typisch dorps karakter. Veel tuindorpen zijn
Deze boerderij ging failliet waarna rubberfabrikant Dirk Frans
gebouwd vanaf de jaren twintig van de twintigste eeuw, om
Wilhelmi (1877 – 1936) het terrein kocht. Ook Wilhelmi was
-‐ 14 -‐
een maatschappelijk ondernemer avant la lettre. Hij
besteedde veel tijd en geld aan een goede huisvesting van zijn arbeiders en bouwde om die reden 83 woningen voor de arbeiders en 14 woningen voor het hogere personeel. De meeste van deze huizen zijn gebouwd in Engelse landhuisstijl met een rieten dak. Ook nu nog zijn deze huizen beeldbepalend voor het aanzicht van en de sfeer in het dorp. De huizenblokken werden vernoemd naar de Indische eilanden waar de rubber vandaan kwam: Sumatra, Java en Borneo. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bij de April-‐meistakingen in 1943 werden verschillende werknemers en leidinggevenden
van de Hevea-‐fabriek gefusilleerd door de Duitsers omdat zij
gehoor hadden gegeven aan de oproep van de Nederlandse
De fabriek werd eind jaren 70 gesloten en afgebroken. Een
regering in ballingschap om het werk neer te leggen. Ook
groot deel van de karakteristieke arbeiderswoningen is
verloren gedurende de oorlog drie Joodse inwoners van
blijven staan en er heeft nieuwbouw plaatsgevonden.
Heveadorp het leven in concentratiekampen. Gedurende de
Momenteel is Heveadorp een zelfstandige plaatsnaam. Sinds
Slag om Arnhem maakte Heveadorp samen met Oosterbeek
enkele jaren is Heveadorp officieel als zesde dorp aan de
en een deel van Arnhem deel uit van het gebied dat door de
gemeente Renkum toegevoegd en heeft het een eigen
Britse 1e Luchtlandingsdivisie was bezet. Onder andere John
postcode gekregen.
Frost en zijn bataljon trokken door Heveadorp op weg naar de Arnhemse brug. Bij de heftige gevechten raakte het dorp zwaar beschadigd.
Evenwicht zoeken tussen stad maken en stad zijn Iroy Konings Citymarketing is hot. Gemeenten zetten zich net als onderneming steeds meer in de markt om inwoners, bedrijven en toeristen te trekken. Op basis van een strategische visie beredeneren gemeenten terug welke activiteiten zij moeten ondernemen om die inwoners, bedrijven en toeristen te trekken. Gemeenten verkochten grond om woningen, winkelcentra en leisurcentra te laten bouwen en bedrijventerreinen en de infrastructuur aan te laten leggen.
A lm e re : s ta d m e t v e e l a m b itie s Steden als Almere moeten een combinatie worden van de ademende stad, de publieke stad en de bezielde stad. Almere heeft de ambitie uitgesproken om de vijfde stad van Nederland te worden. De slogan ‘Het kan in Almere’ draagt hier dan ook zeker aan bij. Bij bezoekers van buiten de stad wil Almere zich profileren als kleurrijk en grensverleggend met moderne architectuur, hippe winkels, veel water en een groene omgeving. Het binnenhalen van de Floriade 2022, de Wereldtuinbouwtentoonstelling die één per 10 jaar wordt
georganiseerd, draagt daar zeker aan bij. Op de korte termijn
kan Almere hét schaatscentrum van Nederland te worden
K o rte te rm ijn n ie t u it h e t o o g v e rlie ze n
met Icedome. De bijzondere architectuur draagt bij aan het
Naast deze projecten op de lange termijn is het van belang
imago van een grensverleggende stad.
als stad om op korte termijn aandacht te besteden aan
wijken en het centrum. Net als veel andere grote steden kent
-‐ 15 -‐
ook Almere probleemwijken. Volgens Thijs van der Steeg, strategisch adviseur bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, kunnen in de toekomst niet alle wijken geherstructureerd worden. Het probleem moet volgens hem niet in de fysieke invalshoek worden gezocht, maar in de sociale hoek. Het Earl warning system bundelt informatie over onder andere werkloosheid, schulden, hypotheekschulden, schoolverzuim, criminaliteit en overlast. Het beeld dat ontstaat door deze gegevens te combineren kunnen aanleiding zijn om vanuit de sociale invalshoek maatregelen te nemen. Tegelijkertijd is het een uitdaging om de leegstand van het winkelcentrum van Almere terug te
dringen. Wanneer het geplande retailpark Almere-‐Poort er
komt zal er in 2020 63.000 vierkante meter aan winkelruimte
Ev e n w ic h t zo e k e n
leegstaan. Het sluiten van de ogen op korte termijn kan grote
Positie kiezen en concurreren met meer dan 400 andere
gevolgen hebben op lange termijn.
gemeenten vraagt om vraagt om leiderschap en daadkracht.
Die daadkracht mag er alleen niet voor zorgen dat het draagvlak buiten het gemeentehuis ontbreekt. Burgers en bedrijven zijn belangrijke ambassadeurs van een gemeente. Het is daarom van belang om in dit proces uit te gaan van co-‐ creatie.
Ondernemende ambtenaren, een roep in de woestijn? Erik de Jong Op een koele vrijdagochtend in Rotterdam vertelde Hans Karssenberg, oprichter Stipo en verbonden aan de VNG Academy, dat Nederland geen getto's kent. ''Door investeringen vanuit de overheid is voorkomen dat wijken zijn ontstaan waar inwoners geen besef meer hebben van een andere realiteit dan de realiteit van de getto'', aldus Karssenberg. Het is de vraag of ambtenaren zelf niet het gedrag van inwoners van een getto vertonen?
-‐ 16 -‐
De financiële crisis heeft Nederland in het hart van de zorg
veranderende leefwereld die de maatschappij vormt, moet
getroffen. Mantelzorg lijkt opnieuw te zijn uitgevonden. Op
op een andere manier sturing plaatsvinden. ''Je weet wat je
het gebied van veiligheid is een 'revolutionaire' visie
wilt, maar je zoekt verbinding met bewegingen in het veld'',
gepresenteerd: zolang een burger in staat is voor zichzelf te
zo spreekt Karssenberg. Hierbij worden hele andere
zorgen in een crisissituatie, hoeft deze niet geholpen te
competenties van ambtenaren gevraagd die tot nu toe
worden. De prioriteit wordt gelegd bij betrokkenen die niet
belangrijk werden geacht.
voor zichzelf kunnen zorgen.
De financiële crisis lijkt de trigger te zijn die dominante
Burgers krijgen op steeds meer gebieden de
paradigma doet doorbreken. Er vindt verschuiving in
verantwoordelijkheid voor hun eigen welbevinden. Als het
prioriteiten plaats en burgers en bedrijven worden steeds
om ruimtelijke ordening gaat lijkt het alsof de overheid meer
vaker eigenaar in plaats van opdrachtnemer. Dit is terug te
moeite heeft zich aan te passen aan de veranderende
zien in de discussie die plaatsvindt over de rol die corporaties
maatschappij. Karssenberg vertelt: ''Dominante paradigma
in de maatschappij moeten innemen. Welke kerntaken
houden vernieuwing tegen''. Deze paradigma worden
moeten worden vervuld en wat valt vooral niet onder de
opgenomen in de cultuur en raken verweven met de
taken van corporaties. De markt lijkt prima in staat om aan te
structuur waarin wij ons systeem hebben vormgegeven. Dit
geven waar behoefte aan is. Het vraagt een ondernemende
wordt nergens zo zichtbaar als in de wereld die wij voor ons
geest om het juiste momentum en de juiste partners te
zelf creëren, in de ruimtelijke ordening''. Voor het
bepalen, maar ook om anderen mee te krijgen in een project.
doorbreken van dominante paradigma is een trigger nodig.
Een goed voorbeeld hiervan is de berg in Nederland van Thijs
Nog maar net is het besef geland dat ruimtelijke ordening
Zonneveld. Een idee zo absurd dat hij werd uitgelachen door
niet op zich staat, maar sprake is van integraliteit: ruimtelijke
velen. Totdat (internationale) bedrijven, technische
ordening beïnvloed en wordt beïnvloed door andere
universiteiten en ook overheden de mogelijkheden
beleidsterreinen. Dit heeft verregaande gevolgen voor de
begonnen in te zien. Een berg in Nederland biedt een kapstok
manier waarop het proces binnen ruimtelijke ordening wordt
voor technologische innovatie en daarin is collectief
ingericht. De klassieke manier van projectmatig werken
Nederland altijd geïnteresseerd.
(hinkstapsprong-‐model), waarbij duidelijk onderscheid in
fasen lijkt te zijn, maakt plaats voor een meer fluïde manier
Hoewel een klassieke discussie lijkt te ontstaan tussen een
van werken. Deze manier van werken lijkt meer op een
overheid die de markt volgt en een overheid die anti-‐cyclisch
trampoline waarin minder duidelijk onderscheid in fasen valt
opereert, geeft Marco van Hoek aan dat deze discussie niet
aan te brengen. Denken en doen zitten veel dichter op
aan de orde in een moderne samenleving. In zijn visie staat
elkaar, uitvoering en beheer vinden tegelijkertijd plaats.
samenwerking tussen markt en overheid centraal. De
Verschillende paradigma komen bij elkaar en het aantal
overheid bepaalt voor zichzelf een stip op de horizon, maar
betrokken partners lijkt te exploderen, waardoor de
luistert naar de behoeften van de gebruikers om de weg er
ruimtelijke ordening veel complexer wordt.
naartoe te bepalen. Belangrijk hierbij is dat de overheid een
richting kiest en men open staat voor signalen van buitenaf.
De toenemende complexiteit is dan ook precies de reden dat
ambtenaren werkzaam op het gebied van ruimtelijke
Net als in de zorgsector en op het gebied van veiligheid, is de
ordening het benauwd krijgen. Generaties lang is dit
overheid op het gebied van ruimtelijke ordening niet langer
beleidsterrein is ingesteld op een bouwende overheid, die
de trekker van het geheel. De overheid is slechts één speler
zelf stuurt en in staat is de omgeving te temmen. Met de
in een netwerk van actoren. De stad is nooit af, maar om het
nieuwe manier van projectmatig werken weet je als
systeem blijvend te laten aansluiten bij de leefwereld
ambtenaar niet waar je uit komt. Hoewel dit niet betekent
moeten ambtenaren zichzelf dan ook voortdurend de vraag
dat er niet langer gestuurd kan worden, lijken ambtenaren
stellen: wat is de positie die ik in deze moet innemen? Dit
toch huiverig voor deze nieuwe verandering. Is er nog wel
betekent meteen ook dat een succesvolle bijdrage vanuit de
besef van een andere realiteit, of worden ambtenaren bij
kant overheid aan ruimtelijke ordeningsprojecten sterker
binnenkomst in een keurslijf geperst zoals die al generaties
afhankelijk is geworden van de persoonlijke invulling die
lang bestaat?
ambtenaren hier aan geven.
Deze afstand tussen ambtenaar en leefwereld is niet
De belangrijkste competentie die een ambtenaar in de
wenselijk en om als ambtenaar mee te kunnen gaan in de
ruimtelijke ordening dan ook moet bezitten is
-‐ 17 -‐
ontvankelijkheid: de mogelijkheid om over de grenzen van de
berg van Thijs Zonneveld en de ontwikkeling van Utrecht
eigen getto heen te kijken en open te staan voor de waarheid
Leidse Rijn tonen aan dat de ambtenaren in ruimtelijke
van een ander. De discussie over de rol van corporaties, de
ordening bezig zijn een inhaalslag te maken.
Win een Stipo-excursie met deze rebus! Simone Schuts Hoe heeft de stedelijke ontwikkeling zich de afgelopen decennia zich in Nederland ontwikkeld? En wat was daarbij de rol van gemeenten, woningcorporaties en burgers? En wat vragen deze ontwikkelingen in de stedelijke ontwikkeling aan competenties van professionals die werken in dit dynamische werkveld? Enkele VNG-‐trainees hebben de afgelopen weken kennis gemaakt en ervaring op gedaan met enkele van deze competenties. Stedelijke ontwikkeling bestond in de tweede helft van de
20e eeuw vooral uit bouwen en uitbreiden. Het accent van
Wat vragen deze veranderingen in de stedelijke ontwikkeling
de stedelijke ontwikkeling is in de afgelopen tien jaar meer
aan competenties van professionals?
verschoven aan stimuleren van bestaande stedelijke, maar
Los de rebus op en ontdek drie nieuwe competenties voor
ook fysieke, culturele, maatschappelijke en economische
stedelijke ontwikkeling!
structuren. Dit vraagt er om dat er bij vraagstukken constant
geschakeld wordt tussen deze disciplines. Daarnaast dient er
Door je inzending maak je bovendien kans op een geheel
ook geschakeld te worden tussen verschillende schaalniveaus
verzorgde 2-‐daagse training door Stipo.
(lokaal, regionaal en internationaal). Van de overheid vraagt
Stipo is een interdisciplinair team, actief in ontwikkeling van
het tevens een andere opstelling: eerst was zij in the lead en
steden, wijken en regio's. De training laat je kennismaken
werkte samen met slechts enkele partners. In de nieuwe
met enkele – in overleg te bepalen – competenties en biedt
situatie is de overheid ‘slechts’ één van de spelers en is er
je handvatten om er in de praktijk aan de slag te gaan.
sprake van een netwerk van betrokken gebruikers, eigenaren en investeerders.
-‐ 18 -‐
Colofon
T R A IN E E S Iroy Konings (Gemeente Emmen) Koen van der Aa (Gemeente Zwolle / Rhenen) Rob van Gerwen (VNG, beleidsafdeling BVI) Tom Kemperink (Gemeente Pijnacker-‐Nootdorp) Simone Schuts (Actieprogramma Lokaal Bestuur) Marjolein Savert (VNG, beleidsafdeling BVI) Oy-‐Len Rigot (Expertisecentrum Gemeentefinanciën) Erik de Jong (Veiligheidsberaad) Jeroen Peters (Gemeente Waddinxveen)
T R A IN E R S V A N D IT M O D U U L Hans Karssenberg
V N G G EM EEN T E T R A IN E E Jeroen van Dijk, VNG Gemeentetrainee Kees-‐Jan de Maa, VNG Academie Conny van Niekerk, VNG Academie
M ET D A N K A A N Jeroen Laven, Stipo / ZoHo Anouke de Groot, Theaterstraat Amsterdam Noord Marco van Hoek, City Consult Igor Jokic, Atoomclub Utrecht
M EER W ET EN ? www.vnggemeentetrainee.nl
-‐ 19 -‐
