RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING VSO De Argo
Plaats BRIN nummer Onderzoeksnummer Datum onderzoek Datum vaststelling
: : : : :
Terneuzen 04EY|OKE 03|VSO 151349 20 februari 2013 16 mei 2013
Pagina 2 van 15
INHOUDSOPGAVE 1
INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2
BEVINDINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
3
TOEZICHTARRANGEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Pagina 3 van 15
Pagina 4 van 15
1
INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde op 20 februari 2013 een onderzoek uit op De Argo om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs en over de naleving van wet- en regelgeving. De school is opgericht in september 2010 en verzorgt voortgezet speciaal onderwijs aan jongeren in de leeftijd van twaalf jaar tot het einde van de leerplicht met ernstige gedrags- en/of psychiatrische problematiek. De Argo onderscheidt twee doelgroepen, namelijk leerlingen met een autisme spectrum stoornis en leerlingen die externaliserend gedrag vertonen. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij het onderzoek op het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs 2012. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader voor het speciaal onderwijs en een waarderingskader voor het voortgezet speciaal onderwijs. In haar jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zij onderzoekt. Meer informatie over het jaarwerkplan en het nieuwe toezichtkader voor (voortgezet) speciaal onderwijs is te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Aanleiding Op 24 januari 2012 voerde de inspectie een kwaliteitsonderzoek uit waarbij zij tekortkomingen vaststelde in de kwaliteitsaspecten kwaliteitszorg, voorwaarden kwaliteitszorg, leerlingenzorg, onderwijstijd en (ortho)didactisch handelen. De bevindingen van dat onderzoek staan beschreven in het inspectierapport dat op 30 mei 2012 is vastgesteld. De inspectie beoordeelde de kwaliteit van het onderwijs toen als zwak en zij intensiveerde haar toezicht. In het kader hiervan voert de inspectie nu een onderzoek uit om na te gaan of de school de eerder vastgestelde tekortkomingen heeft opgeheven. Tevens gaat zij na of de school voldoet aan enkele wettelijke voorschriften. Onderzoeksopzet Deze rapportage is gebaseerd op: • Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. • Onderzoek en analyse van documenten die de school aan de inspectie toestuurde en die zicht bieden op de ontwikkelingen van de school.
Pagina 5 van 15
•
Onderzoek op locatie waarbij de inspectie: ◦ dossiers, waaronder ontwikkelingsperspectiefplannen (opp's), bestudeerde en beoordeelde; ◦ gesprekken voerde met de directie, de commissie voor de begeleiding, de stagebegeleider, ouders, leraren en leerlingen; ◦ de onderwijspraktijk observeerde in alle vijf groepen.
Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met het bevoegd gezag en de directie. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften. Daarna volgt een beschouwing waarin de inspectie de tekortkomingen toelicht en de schoolontwikkeling waar mogelijk in samenhang beschrijft. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement.
Pagina 6 van 15
2
BEVINDINGEN
2.1
Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren zij bij dit onderzoek heeft betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige Waarderingskader voortgezet speciaal onderwijs 2012. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de school de desbetreffende indicator heeft gerealiseerd. De inspectie onderzocht daarnaast of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De normindicatoren zijn gemarkeerd met een asterisk (*). Kwaliteitsaspect 1 De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
1
2
3
4
5
1.1
Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor leerresultaten.
•
1.2
Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor sociale opbrengsten.
•
1.3
De gerealiseerde uitstroombestemmingen van de leerlingen liggen ten minste op het niveau van de landelijke standaarden voor opbrengsten.
•
1.4
De school voldoet aan de landelijke standaard voor bestendiging.
•
Kwaliteitsaspect 2 De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen.
1
2
3
2.1*
De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling binnen zes weken een ontwikkelingsperspectief vast.
•
2.2*
De school gebruikt een samenhangend systeem van (waar mogelijk genormeerde) instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen.
•
4
Pagina 7 van 15
Kwaliteitsaspect 2 De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen.
1
2
3
2.3*
De school stelt vast of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes.
2.4*
De school voert het onderwijs en de ondersteuning planmatig uit.
•
2.5
De school kent structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingenniveau haar eigen kerntaak overschrijden.
•
2.6
De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen.
•
Kwaliteitsaspect 3 De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving.
•
1
2
3
3.1*
De school hanteert een leerstofaanbod voor de kernvakken van het uitstroomprofiel.
•
3.2
Bij de aangeboden leerinhouden op de leergebied overstijgende vormingsgebieden biedt de school de kerndoelen als te bereiken doelstellingen.
•
3.3*
Het leerstofaanbod van de leerroute sluit aan op de uitstroombestemming.
•
3.4
De leerinhouden voorzien in een doorgaande lijn.
•
3.5
Stage maakt voor alle opleidingsprofielen onderdeel uit van het onderwijsaanbod van de school.
•
Kwaliteitsaspect 4 De leraren geven de leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken.
1
2
3
4.1
De school maakt per leerroute een beredeneerde keuze voor de inzet van de beschikbare onderwijstijd.
•
4.2*
De leraren zetten de geplande onderwijstijd doelgericht in.
•
4.3
De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd.
•
4.4
Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt.
•
Kwaliteitsaspect 5 Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen. 5.1
De ouders tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt.
4
1
2
3
4
4
4
•
Pagina 8 van 15
Kwaliteitsaspect 5 Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen.
1
2
3
5.2*
De school heeft een veilige leer- en werksituatie voor zowel de leerlingen als het personeel.
•
5.3
De leerlingen gaan op een respectvolle manier met elkaar en anderen om.
•
5.4
De leraren gaan op een respectvolle manier om met de leerlingen.
•
5.5
De inrichting van het gebouw en de lesruimten getuigen van een veilige en inspirerende leer- en werkomgeving.
•
Kwaliteitsaspect 6 De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken.
1
2
3
6.1*
De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof.
•
6.2*
De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer.
•
6.3*
De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
•
Kwaliteitsaspect 7 De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking, onderwijstijd en aanpak af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 1
2
3
7.1
De leraren stemmen binnen de leerroute de aangeboden leerinhouden af op de onderwijsbehoeften van leerlingen.
•
7.2
De leraren stemmen de instructie af op verschillen in instructiebehoeften van leerlingen.
•
7.3
De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op de verschillen in verwerkingsbehoeften van leerlingen.
•
7.4
De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in behoefte aan leertijd van leerlingen.
•
7.5*
De leraren stemmen hun (ortho)pedagogisch handelen af op (problematisch) gedrag van leerlingen.
•
Kwaliteitsaspect 8 De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs.
1
2
3
8.1
De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie.
•
8.2*
De school evalueert jaarlijks de leerresultaten van de leerlingen.
•
8.3
De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen op de leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden.
8.4
De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces.
4
4
4
4
• •
Pagina 9 van 15
Kwaliteitsaspect 8 De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs.
1
2
3
8.5
De school evalueert regelmatig de onderwijsondersteuning.
•
8.6
De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten.
•
8.7
De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces.
8.8
De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit.
8.10
De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten.
Kwaliteitsaspect 9 De voorwaarden voor zorg voor de kwaliteit zijn aanwezig.
• • •
1
2
3
9.1
De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan.
•
9.2
De kwaliteitszorg is verbonden met de visie op leren en onderwijzen en de leerlingenzorg zoals geformuleerd in het schoolplan.
•
9.3
De schoolleiding zorgt voor een professionele cultuur.
9.4
Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders en bestuur betrokken.
E. Naleving wet- en regelgeving N.1
N.2
N.3
4
4
• •
Voldoende Onvoldoende
Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WEC, art. 27 en 22).
•
Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WEC, art. 27 en 21).
•
De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WEC, art. 11).
•
Pagina 10 van 15
2.2
Beschouwing Algemeen beeld De inspectie concludeert dat het onderwijs op De Argo voldoende basiskwaliteit heeft. Deze school met een relatief korte bestaansgeschiedenis heeft een jong onderwijzend team dat zich goed ontwikkelt. Dit is in alle kwaliteitsaspecten zichtbaar, maar nog het meest in de kwaliteitszorg. Kenmerkend voor deze school is de professionele cultuur die zowel in beleid als in de praktijk vorm heeft gekregen. De commissie voor de begeleiding (cvb) volgt nauwgezet het onderwijsleerproces door regelmatige klassenconsultaties en zij geeft duidelijk richting aan het team. Hierdoor blijft de school zich ontwikkelen en borgt zij in sterke mate haar gerealiseerde kwaliteit. Wanneer de school in staat is om deze ontwikkelingen in dit tempo vast te houden, zal zij in staat zijn zich positief te onderscheiden van andere scholen met een basisarrangement. De inspectie stelde één tekortkoming vast in de naleving van wet- en regelgeving. Toelichting Opbrengsten Bij de toekenning van het toezichtarrangement staan in principe de opbrengsten centraal. Door het ontbreken van een landelijke norm tellen de opbrengsten echter voorlopig niet mee voor de beoordeling. Leerlingenzorg De inspectie beoordeelt de evaluatie van de ondersteuning bij De Argo - evenals in 2012 - met een onvoldoende (indicator 2.3). De cvb helpt de leraren met de evaluatie door in het format van het ontwikkelingsperspectiefplan (opp) richtinggevende vragen te formuleren. Dit heeft om meerdere redenen niet het gewenste effect. Allereerst geven de leraren bij de evaluatie onvoldoende antwoord op (al) deze richtinggevende vragen en daarnaast leiden deze vragen niet tot een analyse van de belemmerende of bevorderende factoren van het behaalde resultaat. Verder is van belang dat de school de uitkomsten van de vragenlijst op sociaal-emotioneel gebied en de doelen op dit punt duidelijker gaat vastleggen in de opp's. Op dit moment worden de leraren te vrij gelaten in de formulering voor deze doelen waardoor de verbinding met de resultaten onvoldoende is.
Pagina 11 van 15
De leraren plannen het onderwijs aan de hand van de opp's die zij met de ouders bespreken binnen zes weken na plaatsing. Het ontwikkelingsperspectief in het opp bevat alleen de uitstroombestemming van de leerling. Uit het format blijkt dat de cvb in de toekomst ook het uitstroomniveau en de leerroute mee gaat nemen. Daarnaast is het van belang dat de cvb het ontwikkelingsperspectief duidelijker gaat onderbouwen in het opp. Nu kan het voorkomen dat de mening van de ouders, leerling en cvb afwijken van elkaar en er meerdere bestemmingen worden genoemd. Juist dan is het van belang om het werkelijk gekozen perspectief van de leerling te onderbouwen met gegevens zoals IQ en de didactische en sociaal-emotionele ontwikkeling. Dergelijke onderzoeksgegevens staan wel in het opp, maar de relatie met het ontwikkelingsperspectief ontbreekt. Onderwijsleerproces Alle indicatoren binnen het onderwijsleerproces beoordeelt de inspectie als voldoende. De leraren bereiden de lessen goed voor waardoor de structuur van de lessen duidelijk is en ze precies weten wanneer ze wat met welke leerling gaan doen. Voor de leerlingen is het programma helder in de individuele weekplanning opgenomen. Op deze manier zorgen leraren voor voldoende gelegenheid om in de lessen het aanbod, de onderwijstijd, de instructie en de verwerking af te stemmen op de behoeften van de leerlingen. Zowel het personeel als de ouders en leerlingen uiten zich tevreden over de school en ervaren die als een veilige leer- en werkomgeving. Voor het aanbod gebruikt De Argo methoden uit het reguliere voortgezet onderwijs. Dat aanbod voorziet in een doorgaande lijn en sluit in voldoende mate aan op de uitstroombestemming. Leerlingen kunnen stage lopen wanneer dit aansluit bij het ontwikkelingsperspectief of als versterking van de leerling, voorafgaand aan de overstap naar het mbo. Hierbij is het wel van belang dat de school in de opp's van deze leerlingen de reden van de stage vermeldt en met welk doel zij de stage inzet. Tijdens de instructie maakt de leraar het doel van de les duidelijk, activeert voorkennis en sluit aan bij de interesses en behoeften van de leerlingen. De leerlingen zijn voldoende actief betrokken en er heerst een taakgerichte werksfeer. Desondanks valt er winst te behalen bij de taakgerichtheid. In een aantal lessen viel het de inspectie op dat niet alle leerlingen de gehele les taakgericht bezig zijn. Dit speelt vooral wanneer de leraar zijn aandacht niet aan alle kinderen kan geven, zoals bij een instructie aan een klein groepje leerlingen. Er werd in deze situaties onvoldoende ingegrepen. Dit is opvallend
Pagina 12 van 15
aangezien in de meeste lessen ook een onderwijsondersteuner aanwezig was die had kunnen ingrijpen. Kwaliteitszorg en voorwaarden voor kwaliteitszorg De Argo voldoet aan de meeste voorwaarden voor kwaliteitszorg. De professionele cultuur beoordeelt de inspectie als goed. De school heeft een professionaliseringsplan en biedt ruime mogelijkheden voor leraren om zich te ontwikkelen. Ook de leraren noemen dit als positief punt van de school. Daarnaast vinden er regelmatige klassenconsultaties plaats door verschillende leden van de cvb. Verbetering is nog mogelijk wat betreft indicator 9.4. De school betrekt alle partijen bij de zorg voor kwaliteit, maar wel te laat in de ontwikkeling van de plannen. Zo is het format voor het nieuwe groepsplan al zo goed als klaar maar is nog niet met het gehele team besproken. De evaluatie van de leerresultaten bestaat uit een overzicht van uitstroombestemmingen. In de komende twee jaar zullen de kwaliteitseisen op dit gebied veranderen. De school is zich hiervan bewust en zij is al gestart met het toevoegen van het uitstroomniveau. De analyse ervan en eventuele consequenties die daaruit voortvloeien, moeten nog plaatsvinden. Een evaluatie van de resultaten op leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden ontbreekt (indicator 8.3). Met behulp van een instrument evalueert de school wel regelmatig het onderwijsleerproces en de onderwijsondersteuning. De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten door het schrijven van een jaarplan, voortgangsrapportages en dergelijke. De kwaliteitsborging is goed. De cvb voert frequent klassenconsultaties uit om na te gaan of iedereen de afspraken nakomt die in de diverse documenten van de school zijn opgenomen. De school informeert belanghebbenden over de gerealiseerde kwaliteit, maar dit gebeurt onvoldoende actief (indicator 8.8). De school plaatst bijvoorbeeld het jaarverslag op de website. Het is dan weliswaar beschikbaar voor alle ouders, maar het is de vraag of dit verslag goed leesbaar is voor alle ouders en of het op die manier voldoende onder de aandacht komt. Naleving van wettelijke voorschriften De inspectie stelt vast dat de samenstelling van de cvb niet overeenkomstig de wettelijke voorschriften is (WEC, artikel 40b). De cvb geeft tijdens het gesprek met de inspectie aan dat een arts wel lid is van de cvb, maar dit blijkt niet uit de documenten van de school.
Pagina 13 van 15
Pagina 14 van 15
3
TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit van het onderwijs De Inspectie van het Onderwijs kent aan De Argo het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek. Naleving van wet- en regelgeving Er is een tekortkoming in de naleving van wettelijke voorschriften, wat inhoudt dat de samenstelling van de cvb niet zodanig is dat zij kan adviseren vanuit medisch oogpunt (WEC, artikel 40b). De cvb geeft in het gesprek met de inspectie aan dat de arts wel onderdeel uitmaakt van de commissie, maar dit blijkt niet uit de documenten van de school. In reactie hierop heeft De Argo Op 22 februari 2013 de inspectie voorzien van het ondersteuningsdocument leerlingenzorg waarin de deelname en taak van de jeugdarts in de cvb is opgenomen. Hiermee is voldaan aan de wettelijke samenstelling van de cvb en dit nalevingstekort opgeheven.
Pagina 15 van 15
