RAPPORT VAN BEVINDINGEN Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij CBS Onze Wereld locatie CD
Plaats : Rotterdam BRIN-nummer : 08UY Onderzoeksnummer : 123971 Datum schoolbezoek : 29 november 2011 Rapport vastgesteld te Zoetermeer op 25 januari 2012
Onderzoek naar kwaliteitsverbetering CBS Onze Wereld locatie CD | 29 November 2011
Inhoud 1
Inleiding 5
2
Bevindingen 7
3
Toezichtarrangement 13
pagina 3 van 13
Onderzoek naar kwaliteitsverbetering CBS Onze Wereld locatie CD | 29 November 2011
1
Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 29 november 2011 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op CBS Onze Wereld. Daarbij is gekeken naar de kwaliteit van het onderwijs en naar naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 12 oktober 2010 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op Onze Wereld, locatie Cornelis Dankertstraat. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 6 april 2011. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, heeft de inspectie nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften.
Toezichthistorie De inspectie heeft CBS Onze Wereld, locatie Cornelis Dankertstraat (voormalig van Veldhuizenschool) in 2010 bezocht voor een kwaliteitsonderzoek, aangezien de risicoanalyse liet zien dat de opbrengsten mogelijk onvoldoende zouden zijn. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat de opbrengsten, een deel van de zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg onvoldoende waren. De inspectie heeft de verantwoordelijkeheid voor de inrichting van het verbetertraject bij het bevoegd gezag gelaten waardoor zij geen tussentijdse gesprekken en/of onderzoeken heeft uitgevoerd. Onderzoeksopzet In 2010 is de toenmalig Van Veldhuizenschool gefuseerd met de toenmalige Willem Alexanderschool. Deze scholen zijn toen een gezamenlijke naam gaan dragen, namelijk Christelijke basisschool Onze Wereld. De fusie wat betreft gebouw en administratie zou in een later stadium plaatsvinden. In november 2011 zijn de twee locaties van CBS Onze Wereld onverwachts samengegaan in één gebouw en als één school. De locatie Berlagepad is toen per direct opgeheven. De locatie Berlagepad kwam echter in december 2011 in aanmerking voor een kwaliteitsonderzoek. Gezien de onverwachte samenvoeging van de beide locaties is besloten om het onderzoek naar kwaliteitsverbetering op de Onze Wereld, locatie Cornelis Danckert uit te breiden met enkele indicatoren om de onderwijskwaliteit op de recent samengevoegde locatie voldoende breed en gedegen in kaart te kunnen brengen. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: • Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie.
pagina 5 van 13
Onderzoek naar kwaliteitsverbetering CBS Onze Wereld locatie CD | 29 November 2011
• • • •
•
• • •
Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten lesurentabel, alle eindtoetsgegevens van beide locaties, alle tussenopbrengsten van beide locaties, het concept schoolontwikkelplan 2011-2015 en het zorgplan 2011-2012. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2a, 3a, 4, 5a, 5b, 6a, 6b, 7b en 8b. Gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie na afloop van het schoolbezoek.
Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, onderwijsleerproces, zorg en begeleiding en (voorwaarden voor) kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2011 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
pagina 6 van 13
Onderzoek naar kwaliteitsverbetering CBS Onze Wereld locatie CD | 29 November 2011
2
Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2011. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2011 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten)
Daarnaast heeft de inspectie enkele controles uitgevoerd op bepaalde standaard gecontroleerde wettelijke voorschriften . Of de school nu wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht.
Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand.
1
2
3
4
5
z
z z z
1
2
3 z z
z
pagina 7 van 13
4
Onderzoek naar kwaliteitsverbetering CBS Onze Wereld locatie CD | 29 November 2011
Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan.
Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
1
2
3
4 z
1
2
1
2
3 z z z
4
3
4
Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
z z z z
Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.
Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg.
Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit.
Kwaliteitsaspect 10 Voorwaarden voor kwaliteitszorg 10.1 De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan. 10.2 De schoolontwikkeling is verbonden met de visie op onderwijs, zoals geformuleerd in het schoolplan. 10.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. 10.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn bestuur, directie, team en andere belanghebbenden betrokken.
1
2
3
4
z z
1
2
3
4
z z z z
1
2
3
4
z z z z z z
1
2
3
4 z
z z z
pagina 8 van 13
Onderzoek naar kwaliteitsverbetering CBS Onze Wereld locatie CD | 29 November 2011
Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO).
ja
nee
z z z z z
2.2 Beschouwing Algemeen beeld De school heeft na het inspectiebezoek van oktober 2010 een moeilijk tijd doorgemaakt. Na het wegvallen van de directeur, het stopzetten van de ontwikkeling van de multifunctionele accommodatie en een periode met een interim manager heeft het bevoegd gezag per 1 augustus 2011 een nieuw directieduo benoemd. In oktober 2011 heeft de directie besloten basisschool Onze Wereld, locatie Berlagepad, op te heffen. Dit betekende dat de leraren en de kinderen moesten worden opgenomen in het gebouw op de Cornelis Danckert. Het schoolbrede pedagogisch klimaat met respect voor elkaar heeft er mede voor gezorgd dat alle kinderen zich nu na vier weken al veilig voelen. De directie is dit schooljaar voortvarend van start gegaan met de school- en kwaliteitsontwikkeling en heeft inzetten gepleegd op leerkrachtniveau, resultaten, communicatie en gebouw. Dit heeft geleid tot vertrouwen in de directie van het team, een concept ontwikkelplan en een nieuw zorgplan. Hoewel alle ontwikkelingen nog zeer pril zijn en er weer een verhuizing aankomt, valt uit de beoordeling van de inspectie op te maken dat de kwaliteit van het onderwijs op CBS Onze Wereld op dit moment voldoet aan de criteria van de inspectie. Het predikaat zwak is daarom niet meer aan de orde en de inspectie kent een basisarrangement toe. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten Door het samengaan van de beide locaties van de Onze Wereld, heeft tijdens het bezoek een grondige herberekening plaatsgevonden op zowel de eindopbrengsten als de tussenopbrengsten. Uit deze herberekening kwam naar voren dat de eindopbrengst van 2011 van basisschool Onze Wereld precies op de ondergrens van de inspectie ligt. Daardoor kunnen de eindopbrengsten als voldoende beoordeeld worden. De opbrengsten tijdens de schoolperiode zijn ook voldoende, waarbij wel opgemerkt wordt dat de opbrengsten van groep 6 en 7 onvoldoende zijn. Dit vraagt dus nog een gedegen plan van aanpak om voldoende eindopbrengsten in de komende jaren te waarborgen. De directie geeft aan dat zowel voor rekenen als begrijpend lezen aanpassingen zijn gepleegd zowel op aanbod alsmede op instructievaardigheden. Voor de leerlingen met een eigen leerlijn wordt gewerkt met een ontwikkelingsprofiel. Deze profielen voldoen op dit moment nog niet aan de normen van de inspectie (1.4). De school volgt de sociale competenties met een aantal niet genormeerde instrumenten, waardoor de inspectie indicator 1.5 niet kan beoordelen.
pagina 9 van 13
Onderzoek naar kwaliteitsverbetering CBS Onze Wereld locatie CD | 29 November 2011
Leerstofaanbod en leertijd Basisschool Onze Wereld beschikt over adequaat aanbod en heeft het leerstofaanbod voor technisch - en begrijpend lezen de laatste tijd, na analyse van de opbrengsten, aangepast. Het beredeneerd aanbod voor taal en rekenen bij de kleuters en ook de aandacht voor begrijpend lezen toont aan dat de school inspringt op de taalbehoefte van kinderen. Toch kan de school meer aandacht besteden aan het creëren van een meer zichtbare taalrijke leeromgeving. Hoewel de school met haar onderwijstijd ruim boven het wettelijk minimum zit, heeft de inspectie wel geconstateerd dat in de meeste groepen een extra pauze ingepland is voor eten en drinken. Deze verlenging van de pauze zorgt ervoor dat er verlies van effectieve leertijd is. Didactisch handelen, afstemmen, zorg en begeleiding De inspectie heeft geconstateerd dat op schoolniveau het didactisch handelen voldoende is. De inspectie heeft echter ook gezien dat er verschillen tussen de leerkrachten zijn bij het effectief uitleggen en het klassenmanagement. Mede door de samenvoeging van beide locaties is hierin nog geen consistentie (zoals het stilte teken, de terugtelklok en het stoplicht) als ook bij het coöperatief leren. Ook geeft het team zelf aan dat er bij het International Primary Curriculum (IPC) veel verschil is in vaardigheden, ervaringen en kennis bij leerkrachten, waardoor de kwaliteit en de uitvoering belemmerd wordt. De uitwerking ervan vraagt veel tijd en inzet van het team en zij wil zich nu graag eerst richten op de belangrijkste verbeterprioriteiten en daar valt dit thema niet onder. Al met al vraagt het totale didactisch handelen nog veel overleg tussen leerkrachten onderling en tussen leerkrachten en directie. De beide intern begeleiders zijn nu sinds een jaar bezig om met het team een heldere zorgstructuur op te bouwen. Ze zijn begonnen met het bewerkstelligen van uniformiteit en het maken van werkafspraken. Dit heeft er toe geleid dat er in alle groepen nu eenduidige didactische groepsplannen liggen op het gebied van rekenen, technisch lezen, spelling en begrijpend lezen. Deze plannen zijn echter alleen gebaseerd op de vijfdeling van de methode-onafhankelijke toetsuitslagen. In het plan is daarnaast opgenomen of een kind positief of negatief van niveau is veranderd en ook worden streefniveaus in het plan genoemd, die helaas niet voldoende beredeneerd zijn. Het ontbreekt daarbij aan een grondige analyse van zowel de methode-onafhankelijke als de methodegebonden toetsen. Hierdoor kan niet goed worden bepaald wat de aard van de onderwijsbehoeften en eventuele leerproblemen is en wat achterliggende oorzaken zijn. Ook kan de school niet aantonen dat de zorg voor leerlingen die dit nodig hebben, een passende en planmatige invulling krijgt. Door het ontbreken van al deze gegevens is het didactisch groepsplan meer een organisatiemodel is geworden dan dat het inhoudelijk richting geeft aan het dagelijkse onderwijs in de groepen. Het afstemmen op de onderwijsbehoefte van kinderen is voor de meeste leerlingen niet aantoonbaar gemaakt door de leerkrachten (aspect 6). De inspectie heeft veel klassikale lessen gezien. Ook ontbreken er bij de (groeps)handelingsplannen in de meeste gevallen concrete doelstellingen, een planmatige aanpak en inhoudelijk sterke evaluaties. Hierdoor kan niet worden aangetoond dat alle leerlingen, die dat nodig hebben, ook daadwerkelijk extra zorg krijgen. Het ontbreken van adequate (groeps)handelingsplanning heeft namelijk ook tot gevolg dat de school niet aantoonbaar na kan gaan of de doelen van de extra zorg gerealiseerd zijn en welk vervolgtraject nodig is.
pagina 10 van 13
Onderzoek naar kwaliteitsverbetering CBS Onze Wereld locatie CD | 29 November 2011
(Voorwaarde voor)Kwaliteitszorg De voorwaarden voor kwaliteitszorg zijn voor het grootste gedeelte voldoende. Het directieduo, dat elkaar aanvult op competentieniveau, heeft in de afgelopen maanden gezorgd voor draagvlak en rust bij het personeel. De taakverdeling en de competenties zijn duidelijk en helder voor het personeel. Er is een gedegen en planmatige aanpak om het onderwijskundig en organisatorisch functioneren van de school te verbeteren en het dagelijks handelen van de directie is er op gericht om de kwaliteit van de leerkrachten te verbeteren en de resultaten te verhogen. Het ontbreekt op dit moment nog aan een helder toekomstbeeld. De in de schoolgids opgenomen visie is globaal. Eén van de komende studiedagen zal er samen met het team een nieuwe visie worden geformuleerd. Ten aanzien van de kwaliteitszorg in het algemeen constateert de inspectie dat deze nog om verdere ontwikkeling vraagt. De school heeft voldoende inzicht in haar populatie en er zijn in het concept schoolontwikkelplan 2011-2015 eerste opbrengstdoelen opgenomen en een eerste monitor en evaluatie van de resultaten. Het verder analyseren van en sturen met deze gegevens kan pas na deze eerste monitor, die gepland staat voor begin 2012, gestalte krijgen. Een belangrijk deel van de kwaliteitszorg is echter nog niet ontwikkeld. Gezien de korte aanwezigheid van de directie een logische fase. Het ontbreekt de school op dit moment aan instrumenten voor systematische evaluatie van het totale onderwijs en leren, waarmee de school de verschillende kwaliteitsaspecten cyclisch kan doorlichten (9.3). Het schoolontwikkelplan is nog niet definitief door alle geledingen vastgesteld en er ontbreken nog concrete doelen, evaluatiemomenten en normen voor goede kwaliteit in een planning voor dit jaar (9.4). Er zijn daarnaast tot op heden nog weinig zaken, buiten de zorg om, vastgelegd, waardoor gemaakte afspraken makkelijk kunnen verwateren. De borging is daarom nog van onvoldoende kwaliteit. De directie wil starten met een borgboek en heeft alle verbeteritems verdeeld in de vergaderplanning. Tot slot zal de school zich moeten verantwoorden over de behaalde resultaten als mede over de effecten van de verbeteractiviteiten aan ouders middels schoolgids en nieuwsbrieven.
pagina 11 van 13
Onderzoek naar kwaliteitsverbetering CBS Onze Wereld locatie CD | 29 November 2011
3
Toezichtarrangement Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de CBS Onze Wereld het basisarrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs is weer voldoende. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd.
pagina 13 van 13