RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Sterrenschool Ermelo
Plaats BRIN nummer Onderzoeksnummer Datum onderzoek Datum vaststelling
: : : : :
Ermelo 01WR|C1 273642 20 maart 2014 5 juni 2014
Pagina 2 van 15
INHOUDSOPGAVE 1
INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2
BEVINDINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
3
TOEZICHTARRANGEMENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Pagina 3 van 15
Pagina 4 van 15
1
INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 20 maart 2014 een onderzoek uitgevoerd op Sterrenschool Ermelo naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek is de deelname van de school aan het Experiment Flexibele Onderwijstijd van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (Beleidsregel van 6 mei 2001, nr. PO/B&S/2839 23).
Toezichthistorie De Sterrenschool heeft voorheen als De Schakel gedurende meerdere jaren te maken gehad met krimp van de populatie. In 2012 is de school onderdeel geworden van de Vereniging voor Gereformeerd Primair Onderwijs Veluwe Plus (40945). Het huidige bestuur heeft een aantal maatregelen genomen om de school en haar imago te versterken. Het onderwijsconcept is veranderd en de school neemt sinds 2012 deel aan het onderwijstijdenexperiment van het Ministerie van OCW. De inspectie van het onderwijs voert de monitor uit van dit zogenaamde Experiment Flexibele Onderwijstijden (EFO) en het kwaliteitsonderzoek op De Sterrenschool maakt daar onderdeel van uit.
Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: • Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids en het schoolplan bij de inspectie. • Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids en het schoolplan. • Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. • Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. • Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan of ten tijde van het schoolbezoek beschikbaar heeft gesteld, zoals het Pan van Aanpak Sterrenschool Ermelo 2012. Ook aanvullende vragenlijsten, waaronder de vragenlijst Experiment Flexibilisering Onderwijstijden zijn bij de analyse betrokken.
Pagina 5 van 15
•
Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2, 6/7/8 en 3/4/5. • Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. • Een gesprek met leerlingen en met leraren. • Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, onderwijstijd, schoolklimaat, didcatisch handelen en afstemming, zorg en begeleiding, kwaliteitszorg.
Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
Pagina 6 van 15
2
BEVINDINGEN
2.1
Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2012. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'.
Pagina 7 van 15
Opbrengsten 1.1*
1.2*
1
2
De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
3
4
5
•
•
1.3
De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van acht jaar.
1.4
Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden.
•
1.5
De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht.
•
Leerstofaanbod
•
1
2
3
2.1*
Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen.
•
2.2*
De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8.
•
2.3
De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan.
•
2.4*
De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand.
•
Tijd 3.1
1
2
De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd.
Schoolklimaat
3
4
4
•
1
2
3
4.1
De ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt.
•
4.2
De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school.
•
4.3
Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school.
•
4.4
De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen.
4.5
De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school.
4
• •
Pagina 8 van 15
Schoolklimaat
1
2
3
4.6
De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school.
•
4.7
Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan.
•
Didactisch handelen 5.1*
De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof.
5.2*
De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer.
5.3*
De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
Afstemming
1
2
3
• •
1
2
3
De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
•
6.2
De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
•
6.3
De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
•
6.4
De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
•
1
2
3
7.1*
De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen.
•
7.2
De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.
•
Zorg
1
2
3
8.1
De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben.
8.2
Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen.
8.3*
De school voert de zorg planmatig uit.
•
8.4
De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg.
•
Kwaliteitszorg 9.1
De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie.
9.2
De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen.
4
•
6.1
Begeleiding
4
4
4
4
• •
1
2
3
4
• •
Pagina 9 van 15
Kwaliteitszorg
1
2
3
4
•
9.3
De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces.
9.4
De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten.
•
9.5
De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces.
•
9.6
De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit.
•
Wet- en regelgeving
Ja Nee
NT1A
De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO).
•
NT2A
De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO).
•
NT4A
Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO).
•
NT4B
Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO).
•
Pagina 10 van 15
2.2
Beschouwing Algemeen beeld De kwaliteit van het onderwijs op De Sterrenschool is voldoende, omdat de eindopbrengsten en de meeste normindicatoren voldoen aan de eisen van de inspectie. Wel zijn er enkele tekortkomingen vastgesteld bij de onderdelen van de aspecten opbrengsten, schoolklimaat, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Binnen de context van de school heeft zich de afgelopen jaren het een en ander afgespeeld. Voormalige basisschool De Schakel heeft gedurende meerdere jaren te maken gehad met krimp van de populatie en problemen in de aansturing. Onder het vorige bestuur leidde dit tot plannen voor sluiting. Het huidige bestuur heeft echter een aantal maatregelen genomen om de school en haar imago te versterken. Het onderwijsconcept is veranderd, evenals de naam van de school en er is een nieuwe directeur aangesteld. Ook hebben er andere personele wijzigingen plaatsgevonden. Er zijn streefdoelen geformuleerd voor toename van het leerlingaantal en dit lijkt vruchten af te werpen. Sinds 2012 neemt De Sterrenschool deel aan het onderwijstijdenexperiment van het Ministerie van OCW. De school geeft aan erg trots te zijn op de uitwerking van het schoolconcept. Elke leerling heeft een eigen leerrreis en bepaalt drie keer per jaar samen met de leraar en de ouders de leerroute. De schooltijden waarbinnen de leerreizen plaatsvinden kunnen door de ouders binnen marges flexibel worden gekozen. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting De opbrengsten zijn risicovol De eindopbrengsten als geheel zijn als voldoende beoordeeld (indicator 1.1). De gemiddelde groepsscore in 2012 ligt boven de ondergrens van de inspectie. Dat geldt echter niet voor 2013 en 2014; deze liggen daaronder. De tussentijdse opbrengsten zijn onvoldoende (M-toetsafname Cito LOVS). De resultaten van de leerlingen op de toetsen technisch lezen van groep 3 en 4, rekenen en wiskunde van groep 4 en 6 en begrijpend lezen van groep 6 liggen voor drie van de vijf toetsen onder de ondergrens van de inspectie (indicator 1.2). Vooral de resultaten van groep 6 zijn risicovol. Ook de resultaten van groep 7 op de toetsen rekenen en wiskunde en begrijpend lezen liggen onder de minimumgrens.
Pagina 11 van 15
Dit betekent, dat het perspectief voor de eindopbrengsten in de komende jaren ongunstig is, tenzij bijtijds adequate onderwijskundige maatregelen worden getroffen. De opbrengsten op het gebied van sociale competenties kan de inspectie niet beoordelen (indicator 1.5). De school volgt sinds kort de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen wel, maar er zijn nog te weinig gegevens beschikbaar. Een veilig schoolklimaat Het team van de kleinschalige Sterrenschool heeft, doordat zij regelmatig het welbevinden van de collega's en van de leerlingen aan de orde stelt, inzicht in de veiligheidsbeleving van deze betrokkenen. Een ontwikkelpunt voor de school is om de veiligheidsbeleving van leraren en leerlingen eens per twee jaar systematisch te bepalen (indicator 4.4), zodat eventuele risico's die de school loopt tijdig herkend worden. Het schoolklimaat is in voldoende mate gestoeld op veiligheidsbeleid, zodat incidenten en gedragsverstoringen in de klas of in de school effectief worden voorkomen of aangepakt (indicator 4.5 en 4.6). Zowel leraren als leerlingen gaan respectvol met elkaar en met ieders eigenheid om (indicator 4.7). Dit is waargenomen tijdens de observaties in de groepen, en tijdens het gesprek met leerlingen over hun leerreizen. Het onderwijzen en leren is op orde Een van de sterke punten van de school is het didactisch handelen. De leraren geven les volgens het directe instructiemodel en bereiden de lessen ook volgens dit model voor. De lessen bieden structuur aan de leerlingen en de leerstof wordt duidelijk uitgelegd (indicator 5.1). De leraren spannen zich in, bijvoorbeeld door het aanbieden van samenwerkings- en reflectie-opdrachten, om een zeer taakgerichte sfeer in de groepen te realiseren (indicator 5.2). Deze indicator beoordeelt de inspectie als goed. Mede hierdoor slaagt het team er in de leerlingen actief betrokken te houden bij de lessen (indicator 5.3). Ook positief is het dat de leraren het onderwijs zodanig organiseren, dat de afstemming op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen voldoende in de groepen tot stand komt. De leraren werken voor meerdere vakgebieden met de individuele leerreizen van leerlingen die waar mogelijk geclusterd zijn in groepsplannen. Het geeft hen inzicht in de verschillen tussen leerlingen en dat vertalen de leraren door de instructie, de verwerking en de onderwijstijd op verschillende niveaus aan te bieden (indicator 6.2, 6.3 en 6.4). Het leerstofaanbod is ook op orde. De school gebruikt methoden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde die dekkend zijn voor de kerndoelen.
Pagina 12 van 15
Ook onderwijst zij deze vakken aan alle leerlingen tot en met het niveau van groep 8. Kwaliteitsslag nodig in de analyse van leerlingproblematiek Uit het volgsysteem dat de school gebruikt kunnen leraren voldoende nagaan of leerlingen zich naar verwachting ontwikkelen (indicator 7.1). Ook analyseren de leraren de gegevens, bijvoorbeeld door foutenanalyses te maken voor alle leerlingen (indicator 7.2). De interne begeleider voert enkele malen per jaar een groeps- en/of leerlingbespreking met iedere leraar. Daarin worden ook de zorgleerlingen gesignaleerd (indicator 8.1). In veel gevallen ontbreekt echter een deugdelijke analyse van de oorzaak van de stagnatie of de achterstand (indicator 8.2). Deze analyse moet leiden tot interventies die worden gepland in het groepsplan of - in de gevallen waar dat nodig is - in een individuele aanpak. De planmatige uitvoering van de zorg is in orde. In de meeste gevallen zijn concrete en meetbare doelen beschreven en is het effect van de aanpak bepaald en ook wat het vervolg van de begeleiding zou moeten zijn (indicator 8.3 en 8.4). Dat geldt zeker voor interventies bij stagnaties in de basisvaardigheden. Hoewel deze onderdelen als voldoende zijn beoordeeld kan de school winst boeken door ook voor stagnaties of problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling gerichte interventies uit te voeren. De kwaliteitszorg behoeft verbetering Van de zes indicatoren binnen het domein van de kwaliteitszorg beoordeelt de inspectie er drie als voldoende. Allereerst gebruiken de teamleden trendanalyses om te bepalen welke resultaten hun leerlingen bereiken in relatie tot de eigen inspanningen. Ook evalueren zij deze bevindingen (indicator 9.2). De conclusies die dit oplevert leiden tot verbeteractiviteiten die de school in jaarplannen uitwerkt en vervolgens planmatig uitvoert (indicator 9.4). De borging van de verworvenheden krijgt structureel aandacht op De Sterrenschool. Alle geldende afspraken en protocollen zijn op dezelfde plaats verzameld en worden periodiek of zodra dat nodig blijkt te zijn bijgesteld (indicator 9.5). Het team van De Sterrenschool verzamelt weliswaar informatie over haar ouderen leerlingpopulatie maar geeft er geen blijk van hieruit conclusies te trekken voor het onderwijs. Daarom is indicator 9.1 onvoldoende. Waar de school ook in tekortschiet is het cyclisch en regelmatig meten van aspecten van het onderwijsleerproces. Voorbeelden daarvan zijn het evalueren van de didactische vaardigheden van de teamleden door middel van klassenbezoeken en het evalueren van het pedagogisch klimaat aan de hand van
Pagina 13 van 15
een check op de naleving van regels. Het team is niet in staat om een helder schoolbeeld op deze en andere procesfactoren te schetsen (indicator 9.3). Daarnaast verantwoordt de school zich nog in onvoldoende mate over de onderwijskwaliteit. De focus van de school ligt op informatie over het veranderingsproces en in mindere mate op de resultaatverantwoording (indicator 9.6).
Pagina 14 van 15
3
TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan De Sterrenschool in Ermelo het basisarrangement toe. Op dit moment wordt het toezicht niet geïntensiveerd. Dat neemt niet weg dat de inspectie het bestuur waarschuwt voor het feit dat er risico’s zijn voor de kwaliteit van het onderwijs. De eindresultaten van de school liggen de laatste twee schooljaren onder de ondergrens die de inspectie hanteert. Bovendien geven de tussentijdse resultaten ook risico's te zien. De inspectie verwacht dat het bestuur maatregelen neemt om de tekortkomingen op zo kort mogelijke termijn op te heffen. Indien de eindresultaten volgend schooljaar opnieuw van onvoldoende niveau zijn, zal de inspectie wederom een kwaliteitsonderzoek uitvoeren op de school. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd.
Pagina 15 van 15
