RAPPORT ONDERZOEK REKENEN-WISKUNDE BASISSCHOOL ''T STOOFJE'
School Plaats BRIN-nummer Onderzoeksnummer
: : : :
basisschool ''t Stoofje' Ouwerkerk 10BL 94512
Datum schoolbezoek Datum vaststelling
: 14 juni 2007 : 11 september 2007
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING ................................................................................................... 5 2 KWALITEITSPROFIEL REKENEN-WISKUNDE ................................................ 7 3 BESCHOUWING REKEN-WISKUNDEONDERWIJS......................................... 9
Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool ''t Stoofje', d.d. 14 juni 2007
3
1 INLEIDING Het onderzoek rekenen-wiskunde Op 14 juni 2007 bezocht de Inspectie van het Onderwijs ''t Stoofje' in het kader van een themaonderzoek rekenen-wiskunde. Dit onderzoek verving het reguliere PKO. Tijdens dit onderzoek onderzocht de inspectie de kwaliteit van het rekenwiskundeonderwijs op de school. Het gaat hierbij om indicatoren die betrekking hebben op het aanbod, de onderwijstijd, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen. De indicatoren zijn specifiek voor het leer- en vormingsgebied rekenen-wiskunde geformuleerd. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect dat een relatie heeft met het rekenwiskundeonderwijs voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan de volgende documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatieactiviteiten voor het onderwijs in rekenen en wiskunde betrekking hebben: • Verslag onderwijsinhoudelijke teamvergadering; • Notulen schoolvoortgangsbespreking; • Evaluatie zelfstandig werken 16 januari 2007; • Jaarevaluatie schooljaar 2005/2006 en Planopstelling 2006/2007; • Handboek leerlingenzorg met bijlagen. Deze documenten zijn ontoereikend voor een beoordelingsprocedure die zich beperkt tot het verifiëren van de gegevens. Wel zijn zij als informatiebron voor dit onderzoek gebruikt. De opzet van het onderzoek Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten. • Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. • Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. • Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 2, 4, 6 en 8. • Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie, de intern begeleider, de leraren en de leerlingen.
Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool ''t Stoofje', d.d. 14 juni 2007
5
•
Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de directie. Daarbij was een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag aanwezig.
De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit van het rekenwiskundeonderwijs.
Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool ''t Stoofje', d.d. 14 juni 2007
6
2 KWALITEITSPROFIEL REKENEN-WISKUNDE Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan indicatoren voor het reken-wiskundeonderwijs. In de waardering is t ot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Het kwaliteitsprofiel van basisschool ''t Stoofje'
Leerstofaanbod 3.1 De aangeboden leerinhouden voor rekenen-wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen 3.4 De leerinhouden voor rekenen-wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van groep 8 3.5 De leerinhouden voor rekenen-wiskunde in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan 3.6 De leerinhouden voor rekenen-wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen
Tijd 4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd voor rekenen-wiskunde 4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij rekenen-wiskunde af op de onderwijsbehoeften van leerlingen
Didactisch handelen van leraren 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer tijdens de lessen rekenen-wiskunde 6.3 De leraren leggen bij rekenen-wiskunde duidelijk uit 6.5 De leraren bevorderen strategisch denken 6.9 De leraren dragen met behulp van leer- en hulpmiddelen bij aan een ondersteunende leeromgeving.
1
2
3
4
l l l l
1
2
3
4
l l
1
Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool ''t Stoofje', d.d. 14 juni 2007
2
3
4
l l l l
7
Afstemming 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen in rekenen-wiskunde systematisch 7.2 De leraren analyseren de vorderingen van de leerlingen om vast te stellen wat bij rekenen-wiskunde de aanpassingen van het aanbod en/of het onderwijsleerproces moeten zijn voor de groep 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking bij rekenenwiskunde af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen
Actieve en zelfstandige rol van leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten in het kader van rekenen-wiskunde
Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen met betrekking tot rekenenwiskunde
Zorg 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens met betrekking tot rekenen-wiskunde, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen 11.3 De school voert de zorg planmatig uit 11.4 De school gaat de effecten van de zorg na
Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen voor rekenen-wiskunde liggen aan het eind van de schoolperiode ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht
Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor rekenen-wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht
1
1
2
3
4
l l l
1
2
3
4 l
1
2
3
4
l
1
2
3
4 l
l l
2
3
4
5
4
5
l
1
2
Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool ''t Stoofje', d.d. 14 juni 2007
3 l
8
3 BESCHOUWING REKEN-WISKUNDEONDERWIJS In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over het rekenwiskundeonderwijs en worden de oordelen op de indicatoren toegelicht. Algemeen beeld De inspectie constateert dat de opbrengsten van het reken-wiskundeonderwijs op ''t Stoofje' op het niveau liggen dat mag worden verwacht. Er zijn diverse indicatoren die aan het niveau van de opbrengsten bijdragen. Alleen het bevorderen van strategisch denken draagt in onvoldoende mate bij. Bovendien sluiten de leerinhouden voor rekenen-wiskunde in de groepen 1 en 2 niet aan op de leerinhouden van groep 3. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Resultaten van het onderwijs Leerlingen van ''t Stoofje' behalen aan het einde van de schoolloopbaan en op tussenliggende momenten leerresultaten die op het niveau liggen dat van de leerlingenpopulatie verwacht kan worden. Het onderdeel rekenen-wiskunde van de Cito-Eindtoets van de afgelopen drie jaren laat een voldoende resultaat zien. Alle resultaten van de leerlingen op de reken-wiskundetoetsen in groep 2, 4, 6 en 8 zijn voldoende. De school betrekt de opbrengsten in een systematische analyse en past zonodig het onderwijs aan. Aanbod Basisschool ''t Stoofje' heeft voor de leerjaren 3 tot en met 8 voor rekenenwiskunde een methode in gebruik die dekkend is voor de kerndoelen. Voldoende leerlingen krijgen de leerinhouden tot en met groep 8 aangeboden. In groep 2 bestaat het aanbod uit betekenisvolle, op de bevordering van de brede ontwikkeling gerichte activiteiten, waarbij aansluiting gezocht wordt op het gehanteerde observatie-instrument. De school beschikt echter niet over leerlijnen voor beginnende gecijferdheid. De koppeling van leerinhouden aan het gerealiseerde, thematische aanbod is nog in ontwikkeling. Hierdoor is er momenteel in onvoldoende mate sprake van een beredeneerd aanbod en een doorgaande lijn van groep 2 naar groep 3. De school heeft de ontwikkeling hiervan voor komend jaar als speerpunt en is daarbij voornemens om ook de tussendoelen en de procedure voor overgang van groep 2 naar 3 te beschrijven. Didactisch handelen De reken-wiskundelessen zijn op ''t Stoofje' overwegend van voldoende kwaliteit. In vrijwel alle groepen heeft de inspectie een hoge actieve betrokkenheid van de leerlingen vastgesteld. De leraren kennen de leerbehoeften van de leerlingen goed en gebruiken de leertijd efficiënt. Dit zorgt in combinatie met een doelmatig klassenmanagement en een duidelijke instructie ook voor een taakgerichte werksfeer. Leraren maken voldoende gebruik van modellen, aanschouwelijk materiaal en ICT-middelen ter ondersteuning van leerlingen die dit nodig hebben. Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool ''t Stoofje', d.d. 14 juni 2007
9
De afstemming op verschillen tussen leerlingen vindt tijdens de klassikale instructie en de verwerking van de opdrachten voldoende plaats. Uit de groepsadministraties van de leraren blijkt dat de vorderingen van de leerlingen systematisch worden gevolgd. De effectiviteit van de lessen kan echter worden verhoogd door het strategisch denken te bevorderen. In de interactie tussen leraar en leerling krijgt de leerling voldoende ruimte om hardop te denken en komen meerdere oplossingsmogelijkheden aan bod. Wat echter nog onvoldoende uit de verf komt, is de interactie tussen leerlingen onderling en de reflectie op procedures. Reflectie houdt in dat leraren de leerlingen keuzes van zichzelf en van anderen laten overdenken, laten nadenken over toepassingsmogelijkheden van behandelde leerstof en over samenhang met andere kennis. Zorg en begeleiding De zorg- en begeleidingstrajecten voor rekenen-wiskunde zijn helder. De structuur en organisatie van deze trajecten dragen voldoende bij aan de kwaliteit van het onderwijs op ''t Stoofje'. Sterk punt van de school is dat leerlingen, of groepen leerlingen die extra hulp nodig hebben - zelfs al worden deze nog niet gekwalificeerd als zorgleerling - tijdig worden gesignaleerd en regelmatig besproken. Voor deze leerlingen worden handelingsplannen opgesteld. Voor zorgleerlingen gebruikt de school Handelings Gerichte Proces Diagnostiek (HGPD). De omvang van extern onderzoek is beperkt. De school weegt steeds af, of voor de verdere aanpak meer - diagnostische - informatie noodzakelijk is. De plannen bevatten hierdoor een goed onderbouwde doelstelling die helder omschreven is, een overzicht van de gebruikte middelen en de bij de uitvoering betrokkenen. De uitvoering wordt goed gedocumenteerd.
Rapport onderzoek rekenen-wiskunde, basisschool ''t Stoofje', d.d. 14 juni 2007
10