PEDAGOGISCH WERKPLAN KC BOLDERBUREN

PEDAGOGISCH WERKPLAN KC BOLDERBUREN

Pedagogisch werkplan KC Bolderburen

Januari 2015

INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave

1. Voorwoord 2. Praktische informatie 3. Doorgaande ontwikkelingslijn 0 – 13 4. Visie op kind en ontwikkeling bij de Kanteel 5. Pedagogische doelen 6. Hoe geven pedagogisch medewerksters vorm aan deze doelen 7. Wat maakt onze pedagogisch medewerksters hiervoor zo geschikt 8. Volgen en observeren 9. Ouders 10. Bijlagen

2


1.

Januari 2015

Voorwoord

Beste ouder of verzorger, In dit pedagogisch werkplan staan de uitgangspunten van de dagelijkse omgang met de kinderen binnen kindcentrum Bolderburen. We vertellen u wat we doen en waarom we het zo doen. Het ‘hoe’ is de praktische uitwerking van de visie beschreven in ons pedagogisch beleidsplan, in samenwerking met ouders en medewerkers vastgelegd. Trefwoorden in deze visie: • Kinderen zijn de onderzoekers van de eigen leefomgeving. • Elk kind mag zijn wie hij is en heeft recht op een eigen plekje binnen de groep. • Fysieke en emotionele veiligheid vinden we heel belangrijk. • We bieden een uitdagende leer- en leefomgeving voor iedere ontwikkelingsfase. • We gaan uit van een doorgaande ontwikkelingslijn van 0-13 jaar in onze kindercentra. • Het kind is de motor van zijn eigen ontwikkeling. • Kinderen leren door imiteren en leren vooral ook door handelend bezig te zijn. • We respecteren de autonomie van elk kind. Het pedagogisch werkplan geeft onze medewerkers richting en houvast in de dagelijkse praktijk én in de verdere ontwikkeling van hun werk. Het pedagogische werkplan wordt jaarlijks door alle betrokken partijen geëvalueerd. Wij nodigen u uit om met ons in gesprek te blijven over de inhoud van ons pedagogisch werkplan, zodat we dit, waar nodig, bij kunnen stellen. Graag maak ik hierbij van de gelegenheid gebruik om mij aan u voor te stellen. Mijn naam is Maaike de Haas, clustermanager van kindcentrum Bolderburen. Sinds 2008 ben ik werkzaam als manager bij Kanteel Kinderopvang. Als clustermanager ben ik eind verantwoordelijk voor kindcentrum Bolderburen. Ik word daarbij ondersteund door assistent-manager Anouk Struijk. Tijdens het intakegesprek maakt u kennis met Anouk, daarnaast is zij vooral verantwoordelijk voor de administratieve processen. Met vragen of opmerkingen kunt u de pedagogisch medewerk(st)ers altijd aanspreken. Uiteraard kunt u ook bij mij terecht of Anouk Struijk (assistent-manager).

Met vriendelijke groet,

Maaike de Haas Clustermanager kindcentrum Bolderburen Anouk Struijk Assistent manager kindcentrum Bolderburen 3


2.

Januari 2015

Praktische informatie Adresgegevens Kanteel Kinderopvang Postbus 334 5240 AH Rosmalen Tel: 073-8507850 E-mail: [email protected] Website: www.kanteel.nl

Kindercentrum Bolderburen Van Heemstraweg West 4 5301 PA Zaltbommel M: [email protected]

Relatiebeheer M: [email protected] T: 073-8519999

Clustermanager Maaike de Haas M: [email protected] T: 0636489742

Assistent manager Anouk Struijk M: [email protected] T: 0636543328

Telefoonnummers Algemeen nummer Noordhof Zuidhof Middenhof Westhof BSO Bovenburen

: 0418 572400 : 0418 572401 : 0418 572402 : 0418 572403 : 0418 572404 : 0418 572406

Openingstijden Wij zijn dagelijks van maandag tot en met vrijdag geopend van 7.30 tot 18.30 uur.

Halen en brengen Wij hanteren haal- en brengtijden, zodat de rest van de dag het dagprogramma gevolgd kan worden zonder dat in de groep het ritme verstoord wordt. Tevens kan uw kind daardoor een goede inschatting maken van het moment dat hij opgehaald wordt. De momenten van halen en brengen gebruiken wij voor een korte overdracht van informatie tussen u als ouder en onze pedagogisch medewerkers. Om er zeker van te zijn dat hier ook tijd voor is, verwachten wij van u dat u uw kind op tijd brengt en ophaalt. Er wordt op dat moment alleen actuele informatie over thuis en de groep uitgewisseld. Om dieper in te gaan op problemen, zorgvragen e.d. kan een afspraak gemaakt worden, zodat er in ieder geval voldoende tijd is om deze vragen te bespreken. 4


Januari 2015

Brengen

Halen

Hele dag

7.30 en 9.00 uur

16.00 en 18.30 uur

Ochtenddeel

7.30 en 9.00 uur

12.30 en 13.00 uur

Wanneer u later dan 13.00 uw kind komt halen en u hebt geen verlengde opvang tot 13.30 op contract, wordt dit extra in rekening gebracht en wordt u verzocht de lijst incidentele opvang te ondertekenen. Middagdeel

12.30 en 13.00 uur

16.00 en 18.30 uur

Wanneer u eerder dan 12.30 uw kind komt brengen wordt dit extra in rekening gebracht en wordt u verzocht de lijst incidentele opvang te ondertekenen.

Ruilen van dagen We zijn blij u te kunnen melden dat dagen ruilen mogelijk is onder bepaalde voorwaarden. Deze voorwaarden zijn: • • • • •

De aanvraag van ruilen moet in overleg gaan met de pedagogisch medewerker van desbetreffende groep waarop het kind geplaatst is. De ruildag moet van te voren zijn aangevraagd (voordat de eerste ruildag in gaat) bij de pedagogisch medewerker van de groep De ruildag kan alleen worden toegekend indien de groepsgrootte het toelaat. Ruilen mag 10 werkdagen vóór en 30 werkdagen na de ruildag. Als een opvangdag op een feestdag valt is ruilen van deze dag niet mogelijk.

Stamgroep Zo noemen we de groep waar uw kind in geplaatst wordt. Aan deze groep is vaste groepsleiding gekoppeld. Door de overheid is vastgesteld wat de maximale bezetting van kinderen op een groep mag zijn in combinatie met het aantal pedagogisch medewerkers. Daar wijken wij ook niet van af en dat kan soms tot gevolg hebben dat het niet mogelijk is om een extra dagdeel af te nemen omdat er dan teveel kinderen in de groep zitten ten opzichte van het aantal pedagogisch medewerkers.

Afnemen van extra (incidentele) dagen Het is mogelijk om extra dagdelen af te nemen. Als de groep waar uw kind geplaatst is plaats heeft, wordt het in zijn eigen groep geplaatst. Als er voor een langere periode uitbreiding van het aantal dagdelen gewenst is en dit niet realiseerbaar is op de stamgroep van het kind, kan het kind met schriftelijke toestemming van de ouders en voor een vooraf bepaalde periode in een tweede stamgroep opgevangen worden.

Open deuren beleid We proberen er voor te zorgen dat vriendjes uit verschillende groepen elkaar gedurende de week regelmatig zien en de kans krijgen om samen te spelen. Niet alleen tijdens de buiten speelmomenten maar juist ook bij het binnenspelen, bijvoorbeeld in de hal, activiteitenruimte of op een andere groep. Uitgangspunt hierbij, is dat kinderen op elk moment terug kunnen naar de eigen stamgroep.

5


Januari 2015

Werken met het open deurenbeleid heeft vele voordelen. Niet alleen hebben de kinderen meer ruimte en meer ontdekkingsmogelijkheden, zij raken ook vertrouwd met alle gezichten op het kindcentrum, van zowel de kinderen als ook van de pedagogisch medewerk(st)ers. Op deze manier is het voor een kind geen grote stap meer als het in een andere groep mag spelen. Soms zijn er andere reden waarom groepen worden samengevoegd bijvoorbeeld in vakanties of rustige dagen..

Vierogen principe Wij werken op kindcentrum Bolderburen volgens het vierogen principe. Dit houdt in dat gedurende de dag er altijd een pedagogisch medewerker mee kan kijken of mee kan luisteren met de pedagogisch medewerker die voor een korte periode alleen met een groep kinderen is. Daar waar een pedagogisch medewerker alleen op de groep is vanwege het aantal kinderen, is er altijd een andere volwassene in het gebouw aanwezig die mee kan kijken of luisteren. Tussen 07.30 en 18.30 zijn er altijd minimaal 2 pedagogisch medewerkers in het pand aanwezig. Tijdens de breng en haal momenten van 07.30-08.30, 12.30-13.30 en van 17.00-18.30 zijn er ook ouders aanwezig die in- en uitlopen. Om het vier ogen principe nog beter te waarborgen is er op de benedenverdieping en de tussenverdieping een extra babyfoon geplaatst op de groep die open is. De babyfoon staat aan als een pedagogisch medewerker alleen op een verdieping werkzaam is. Zo hoort/horen de collega(‘s) op de andere verdieping wat er op de andere groep gebeurt. Achterwacht: Er zijn van 0.30-18.30 altijd minimaal 2 personen in het pand aanwezig. Daarnaast is Kindercentrum Bolderburen achterwacht voor BSO de Uitkijk in geval van calamiteiten.

De groepen De Noordhof (benedenverdieping) Deze peutergroep is voor kinderen van twee tot vier jaar. Op de groep spelen maximaal 14 peuters met daarbij maximaal drie vaste pedagogisch medewerkers. De sfeervol en veilig ingerichte speelruimte van de kinderen nodigt hen uit tot spelen, ontdekken en gezellig of rustig samen of alleen te zijn. Dreumesen hebben een enorme behoefte om veel te bewegen. Ze kunnen vaak net lopen en willen niets liever dan klimmen, glijden, stampen en dit eindeloos herhalen. In de groepsruimte vind je een keukentje met potjes en pannetjes wat hen uitdaagt tot spel. Ze hebben speelmateriaal wat ze zelf kunnen pakken maar puzzelen bijvoorbeeld word onder begeleiding van de pedagogisch medewerkers aan tafel gedaan. Omdat dreumesen graag alles zelf doen maar toch oogcontact willen houden met de pedagogisch medewerkers hebben we de hoekjes zoveel mogelijk open gelaten. De buitenruimte grenst meteen aan de groep. De kinderen kunnen van binnen naar buiten lopen. De pedagogisch medewerkers gaan dan ook regelmatig met de kinderen naar buiten. De centrale hal is groot en er staat een huisje met glijbaan en klimmogelijkheden. Deze ruimte wordt vaak gebruikt als er kinderen gaan slapen zodat we rust op de groep hebben. Ook wordt de ruimte gebruikt om te knutselen, zand/water tafel spelletjes. De Zuidhof (benedenverdieping) Ook deze peutergroep is voor kinderen van twee tot vier jaar. Op de groep spelen maximaal 14 peuters met daarbij twee tot drie vaste pedagogisch medewerkers. De Zuidhof heeft veel overeenkomsten met de Noordhof maar heeft ook weer ander speelmateriaal zodat de kinderen als de deuren open staan een uitgebreide keuze hebben waarmee ze willen spelen. 6


Januari 2015

De Zuidhof heeft een kussenhoek met zachte- en stapelkussen waar ze kunnen ravotten maar waar ook rustig een boekje gelezen kan worden. Er is veel bouwmateriaal aanwezig op deze groep. Speelgoed voor de fijne motoriek wordt ook hier aan tafel gebruikt. Verder heeft de Zuidhof een keukentje en een winkelkraampje. Van 7.30 tot 08.00 uur en na 18.00 uur worden de peutergroepen samengevoegd bij de Zuidhof. Op woensdag en vrijdag voegen de groepen de gehele dag samen bij de Zuidhof indien het kindaantal dit toe laat. Hierbij slapen de kinderen wel in hun eigen bedje en is er een vaste pedagogisch medewerker aanwezig. De Middenhof (bovenverdieping) De Middenhof is een babygroep voor kinderen van tien weken tot twee jaar. Deze groep heeft maximaal negen baby’s op de groep met daarbij twee pedagogisch medewerkers en eventueel een leerling. Deze groep hecht veel waarde aan rust en veiligheid. De ruimte is zo ingedeeld dat ze dit aan de baby’s kunnen bieden. Op de groep kan een hekje geplaatst worden waardoor het mogelijk is dat de jongere baby’s ongestoord en op een veilig, afgeschermd stukje, op de grond kunnen spelen. De box is hoog wat het mogelijk maakt dat de baby’s de hele groep kunnen bekijken. Speelgoed met geluidjes zijn favoriet bij deze doelgroep en er is dan ook veel speelgoed aanwezig waar baby’s geluidjes mee kunnen maken. Verder is er veel speelgoed dat uitdaagt tot bewegen zoals zachte ballen, rammelaars en autootjes. Baby’s krijgen bij ons letterlijk de ruimte om zich te ontwikkelen. Zodra ze kunnen zitten betrekken we de baby’s bij het eten en drinken aan tafel. Zo wennen ze al snel aan het groepsgebeuren. De Westhof (bovenverdieping) De Westhof is een babygroep voor kinderen van tien weken tot twee jaar. Deze groep heeft maximaal negen baby’s op de groep met daarbij twee pedagogisch medewerkers en eventueel een leerling. De Westhof lijkt uiteraard veel op de Middenhof en werkt volgens dezelfde visie. Afgezien van wat ander speelgoed zijn de Middenhof en de Westhof gelijk aan elkaar. Als het mooi weer is maken beide babygroepen gebruik van het terras. Deze ruimte is beschut en volkomen veilig. Door het plaatsen van kunstgras is de kans op valongelukjes erg klein. De baby’s kunnen van buiten naar binnen kruipen. Wanneer er veel baby’s zijn die ouder dan een jaar zijn, gaan we regelmatig naar de hal om samen met de peuters een activiteit te doen zoals, muziek maken, knutselen of liedjes zingen. Van 7.30 tot 08.00 uur en na 18.00 uur worden de babygroepen samengevoegd bij de Westhof. Op woensdag en vrijdag voegen de babygroepen de gehele dag samen bij de Westhof indien het kindaantal dit toe laat. Hierbij slapen de kinderen wel in hun eigen bedje en is er een vaste pedagogisch medewerker van de groep aanwezig. De BSO bevindt zich op de zolderverdieping. Deze groep is voor kinderen van 4 tot 13 jaar. Voor de BSO is een apart werkplan geschreven.

7


Januari 2015

Zieke kinderen Kinderen komen op het kindcentrum vaak voor het eerst in aanraking met één of meerdere (infectie)ziekten. Aangezien de samenstelling van de groep per dag wisselt, keren deze ziekten voortdurend terug op het kinderdagverblijf. Wanneer een kind tijdens het verblijf op een locatie van Kanteel ziek wordt en/of een temperatuur van 38º Celsius heeft, nemen we contact op met de ouders. Wij overleggen met u of uw kind eerder moet worden opgehaald. Echter: niet elk kind wat 38º Celsius of hoger meet gedraagt zich ziek. Overleg met u als ouders is dan op zijn plaats. Gaat uw kind in de loop van de dag zich ziek voelen en gedragen, dan moet het alsnog worden opgehaald. Niet elk ziek kind heeft koorts. Daarom overleggen wij ook met ouders wanneer het kind zich ziek gedraagt (hangerig, lusteloos, niet willen drinken, geen plasluiers). Indien een kind medicijnen gebruikt, willen wij daar graag van op de hoogte gebracht worden. In principe worden er geen medicijnen verstrekt door de pedagogisch medewerkster. Indien dit toch moet gebeuren bijvoorbeeld in geval van een kuur dan dient u hiervoor een verklaring medicijngebruik invullen. Paracetamol mag niet worden gegeven, behalve op advies van een arts waarbij ouders een medicijnverklaring hebben getekend, bv. in het geval van bekendheid met koortsstuipen of in het geval van pijnbestrijding na een tandartsbehandeling. Wij zullen nooit paracetamol toedienen om de koorts te onderdrukken. Om ons streven naar een veilige en hygiënische omgeving te bereiken, hebben wij de medewerking van ouders nodig. Wij verwachten van ouders: • • •

Informatie over de conditie van het kind. Dat zij het kind niet naar de kindercentra brengen wanneer het ziekteverschijnselen vertoont die in het GGD-handboek beschreven worden en waarbij geadviseerd wordt het kind thuis te houden. Dat zij een noodnummer opgeven waarop zij te allen tijde bereikbaar zijn.

Daar waar door personeel, op verzoek van ouders, aan kinderen medicijnen worden toegediend op de dag dat zij gebruik maken van een opvangvoorziening van Kanteel Kinderopvang, gebeurt dit alleen als er door de ouders een verklaring medicijnverstrekking is ondertekend. Deze is echter alleen geldig op de dag van ondertekening tenzij overeengekomen is dat er voor langere periode (bijvoorbeeld een kuurtje) een zelfde medicijn verstrekt moet worden. Door pedagogisch medewerkers wordt niet op eigen initiatief aan kinderen medicatie toegediend. Uitzondering is het gebruik van de standaarduitrusting van de EHBO trommel waaronder ook crèmes voor luieruitslag en insectenbeten zijn opgenomen. Deze uitgangspunten zijn ontleend aan de wet BIG.

8


Januari 2015

Infectie ziekten Bij melding van infectieziekten door ouders wordt er gehandeld volgens de GGD normen. Er wordt gekeken of het kind gebracht mag worden en of het ook gemeld moet worden bij de GGD. Kinderen komen op het kinderdagverblijf vaak voor het eerst in aanraking met één of meerdere (infectie)ziekten. Aangezien de samenstelling van de groep per dag wisselt, keren deze ziekten voortdurend terug op het kinderdagverblijf. Wanneer er infectieziektes worden geconstateerd doen wij melding bij de GGD. Het is ook voor ouders/verzorgers van belang dat als er bij hun kind een infectieziekte is geconstateerd dit door wordt gegeven aan het kindercentrum. Weren zieke kinderen Als uw kind ziek is of een temperatuur van 38 graden of hoger heeft, vragen wij u uw kind niet naar het kindcentrum te brengen, ook niet wanneer de koorts door het geven van paracetamol gezakt is. Dit onderdrukt de koorts, maar verhelpt de ziekte niet. Zolang kinderen geen koorts hebben en zich niet ziek voelen zijn zij welkom op het kindercentrum. Wanneer onschuldige infectieziekten zich openbaren heeft de besmetting vaak al plaatsgevonden. Het is de taak van de pedagogisch medewerker om voorzorgsmaatregelen te treffen zoals vooral extra zorg voor hygiëne.

9


3.

Januari 2015

Doorgaande ontwikkelingslijn 0-13

De visie van Kanteel Kinderopvang is om in 2017 dé partner van onderwijs en ouders te zijn, waarbij de ontwikkeling en het welbevinden van kinderen centraal staat. Landelijk wordt er gewerkt aan integratie van instellingen op het gebied van ontwikkeling, educatie en opvang van kinderen van 0-13 jaar. De samenwerking tussen de versschillende instellingen zoals het kinderdagverblijf, basisschool en buitenschoolse opvang zorgt ervoor dat er voor kinderen een veilige omgeving ontstaat die een soepel verloop van de verschillende fases in de eerste 13 levensjaren van een kind mogelijk maakt. Kindcentrum Bolderburen bestaat uit kinderdagverblijf Bolderburen en BSO Bolderburen. Wij werken nou samen met Brede School de Uitkijk, waar BSO de Uitkijk van Kanteel onderdeel van uit maakt en Brede School de Waluwe.

Overdracht van kindcentrum naar basisonderwijs. Als uw kind vanuit kinderopvang doorstroomt naar een van d omliggende basisscholen, vindt er een overdracht plaats met de leerkracht van de betreffende basisschool. In het overdrachtformulier staat de ontwikkeling van het kind omschreven. De leerkracht is op deze manier op de hoogte van de vaardigheden. Ook weet hij wie het kind heeft begeleid op het kinderdagverblijf en kan er eventueel een terugkoppeling plaatsvinden. Hierbij kan eventueel telefonisch een mondelinge toelichting bij worden gegeven. Het overdrachtsformulier wordt tenminste één maal ingevuld, bij voorkeur twee maanden voor de vierde verjaardag van het kind. Dit in verband met de verschillende wen perioden op de basisschool. Het formulier kan ook worden gebruikt bij verhuizing van een kind naar een andere kinderopvangvoorziening. Voordat wij dit formulier aan de basisschool geven, krijgt u het uiteraard eerst zelf te lezen. De overdrachtsprocedure maakt onderdeel uitmaken van afspraken binnen de kinderopvangvoorziening over signalering van ontwikkelingsproblemen bij kinderen en bespreking hiervan met de ouders. Het mag niet zo zijn dat ouders pas bij het vertrek van hun kind naar de basisschool geconfronteerd worden met gegevens over problemen in de ontwikkeling van hun kind, die al eerder gesignaleerd zijn. Voor alle kinderen die vanuit een kinderopvangvoorziening naar het basisonderwijs vertrekken, wordt een overdrachtsformulier ingevuld. Bij het intakegesprek op het kindercentrum worden ouders hiervan op de hoogte gebracht. Het overdrachtsformulier wordt aan de ouders overhandigd en besproken in een persoonlijk gesprek.

Samenwerking consultatie bureau en Buurtzorg Jong

Wij werken samen met de jeugdverpleegkundige van het Consultatiebureau STMR en Buurtzorg Jong. Om het consultatiebureau zo laagdrempelig mogelijk te maken, hebben wij met Marja Jansen,Jeugdverpleegkundige Zaltbommel, afgesproken dat zij om de week een inloopspreekuur verzorgt op Bolderburen. Zij is in de oneven weken op maandag van 08.30-10.00 aanwezig. U kunt bij haar terecht met alle vragen over uw kind, u hoeft daarvoor geen afspraak te maken of te wachten tot uw volgende bezoek aan het consultatiebureau.

10


4.

Januari 2015

Visie op uw kind en ontwikkeling

Binnen Bolderburen staan wij open voor alle verschillende kinderen en ouders. Verschillen zijn er in cultuur, godsdienst, persoonlijke leefomstandigheden, karakter etc. wij staan open voor ieders leefwereld en respecteren iedereen in zijn of haar eigenheid. Opvoeding in ons kindcentrum zien wij als het begeleiden van het kind in zijn ontwikkeling, waarbij respect voor zichzelf en de ander heel belangrijk is. Kinderen hebben een natuurlijke drang om zich te ontwikkelen en te leren. Vanuit een positieve manier begeleiden wij de kinderen in hun ontwikkeling van verschillende vaardigheden, kennis en het ontdekken van de wereld om hen heen. We stimuleren de kinderen om zelfstandig te zijn, zichzelf te durven zijn en houden tegelijkertijd het groepsproces in de gaten. Om zich te kunnen ontwikkelen heeft een kind allereerst een veilige omgeving nodig. Zich veilig voelen is voor kinderen echt een basisbehoefte. Wij zijn ons ervan bewust dat wij hierin een sleutelrol vervullen. Daarom zorgen wij er voor dat uw kind een vaste structuur in de dag heeft. Een gestructureerd programma biedt herkenning en dus veiligheid. Daarnaast is het belangrijk dat wij oog hebben voor de behoeften van uw kind. De inrichting van de groepsruimte is zodanig dat de kinderen vooral zelf op ontdekking kunnen gaan en niet steeds afgeremd moeten worden, omdat de spelsituatie onveilig kan worden. Verder is het belangrijk dat wij het contact tussen de kinderen in goede banen leiden door bijvoorbeeld bij conflicten op tijd in te grijpen. Een gezonde emotionele ontwikkeling bij kinderen zorgt voor een gevoel van zelfvertrouwen en zelfstandigheid. Op die manier kunnen kinderen spelenderwijs vaardigheden aanleren. Dit geldt ondermeer voor het leren van de taal, de motorische ontwikkeling en cognitieve vaardigheden. Aandacht voor datgene dat de kinderen bezig houdt en daarop inspelen is dan belangrijk.

11


5.

Januari 2015

Pedagogische doelen

Ik mag er zijn: Uw kind leert zichzelf te zijn en op zichzelf te vertrouwen. Voor onze locatie betekent dat, dat we goed naar kinderen kijken. Dat begint al als ze 10 weken zijn en bij ons de eerste keer worden gebracht. Je kunt heel veel leren door naar kinderen te kijken en te anticiperen op hun behoeften. Als kinderen het gevoel hebben dat ze gehoord worden sterkt dit hun zelfvertrouwen. Als ze ouder worden gaan we niet alleen kijken maar ook luisteren naar wat kinderen te vertellen hebben. Al heel jong leren wij kinderen om keuzes te maken. Dit gaat van “wat wil je op je boterham, tot waar wil je mee spelen”. We doen het samen: Uw kind leert sociale vaardigheden en leert relaties aan te gaan. Kinderen leren vanaf het begin met andere kinderen te spelen en rekening te houden. Als baby leren ze al om even geduld te hebben als ze nog niet aan de beurt zijn voor een hapje. De eerste 2 jaar zullen de kinderen naast elkaar spelen en zo weerbaar worden en later leren ze met elkaar te spelen. Omdat onze locatie horizontale groepen heeft (dus groepen met vaste leeftijden) hebben de kinderen veel leeftijdsgenootjes op zich heen. Zo leren ze dus al snel samen te werken en respect te hebben voor elkaar. Ik kan het zelf Uw kind leert dingen zelf te doen. Bij Bolderburen zijn we eigenlijk altijd bezig met het bevorderen van de zelfstandigheid van kinderen. Doordat we dit doen zie je ook dat kinderen het leuk vinden om dingen zelf te doen en dit bijdraagt tot hun zelfstandigheid. Op de peutergroep stimuleren we de kinderen nog meer om dingen zelfstandig te doen zoals: zelf hun brood smeren, hun eigen jasjes aantrekken als ze buiten gaan spelen en hun eigen speelgoed opruimen. Voor dreumesen is dit natuurlijk anders. Maar ook zij ruimen zelf hun speelgoed op en wanneer alle kinderen naar bed gaan trekken ze zelf hun kleren uit. Omdat ze het van elkaar zien, leren ze zulke dingen enorm snel. Voor baby’s is dat weer anders. Zij leren al jong om zelf het flesje vast te houden en hun fruit zelf uit het bakje te pakken. Ik voel, denk en ontdek Uw kind leert de wereld om zich heen te begrijpen. Onze visie is dat kinderen leren door voelen, kijken en ervaren hoe de wereld in elkaar zit. Bij baby’s zijn dit uiteraard andere ervaringen dan bij dreumesen en peuters. Bij baby’s worden activiteiten aangeboden die de motorische ontwikkeling stimuleren en baby’s maken kennis met het voelen van verschillende materialen. Bij de dreumesen zijn we veel gericht op zingen, voorlezen, samen spelen en kiekeboe spelletjes. Ook water en zandactiviteiten zijn bij die leeftijdsgroep erg in trek. Met de peuters gaan we bijvoorbeeld zaadjes planten en kijken of er een plantje uitkomt. Of als een kind iets over dolfijnen wil weten, gaan we plaatjes opzoeken, filmpjes kijken en praten over dolfijnen. Zo leren kinderen over dingen die hen interesseert op een leuke speelse maar wel educatieve manier.

12


Januari 2015

Ik kan het zelf zeggen Uw kind leert te communiceren, eerst door middel van geluidjes, gebaren en oogcontact, later wordt dit uitgebreid met gesproken taal. Communicatie is uiteraard de basis van alles. Bij baby’s begint dit al door imitatiegedrag en ze communiceren door huilen en lachen. Door goed naar baby’s te luisteren en naar hen te kijken weet je al snel waar ze behoefte aan hebben. Door hun signalen op te pakken en erop in te spelen, voelen ze zich vaak begrepen en hierdoor maken ze een tevreden indruk. Ook bij oudere kinderen is communicatie belangrijk. Verbaal maar ook non-verbaal. Door een kind aan te kijken kan je laten zien of je het gedrag wat deze vertoont, goedkeurt of niet. Kinderen hebben dit razend snel door. Communicatie moet wel altijd open zijn en zoveel mogelijk op ooghoogte zodat je letterlijk en figuurlijk niet op kinderen neerkijkt. Ik ben een lief, goed kind Uw kind leert normen en waarden kennen en weet zijn gedrag aan te passen. Corrigeren van kinderen gebeurt bij ons op een respectvolle manier. Dat wil zeggen dat je duidelijk maakt aan het kind dat je gedrag van een kind kunt afkeuren maar niet het kind zelf. Het kind is uniek en van nature een goed kind. Alleen het gedrag moet soms wat bijgeschaafd worden. En dit doen wij door met het kind hierover te praten. Het einde van een gesprekje moet altijd positief zijn zodat een kind zich realiseert dat ze ondanks het gedrag toch nog gewaardeerd en lief gevonden wordt. Ik kan dansen, zingen, iets maken Uw kind leert zich uit te drukken in verschillende creatieve vormen, zoals beweging, muziek, tekenen, bouwen. Wanneer kinderen een leeftijd hebben bereikt dat ze kunnen lopen en een potlood vast kunnen houden is het moment gekomen dat we hun creativiteit gaan stimuleren. Dit door met de kinderen te gaan dansen. Maar ook door middel van kinderyoga, gymmen, en fantasiespelletjes. Ook liedjes zingen en muziek maken wordt zeer regelmatig gedaan door de pedagogisch medewerkers. Van het krassen met kleurpotloden tot het tekenen van poppetjes wordt bij ons goed begeleid en gestimuleerd. Het bouwen begint al bij de baby’s wanneer ze leren om blokjes op elkaar te leggen en wordt in de 3+ uitgewerkt tot hele kastelen met grote blokken.

13


6.

Januari 2015

Hoe geven wij vorm aan onze doelen?

Doelen kun je bereiken door constant alert te blijven. Waar zijn we mee bezig en zijn we op de goede weg? Ook is het van belang om regelmatig met onze collega’s te overleggen of we nog op een lijn liggen en of alles nog gaat zoals we het in eerste instantie hadden bedacht.

Wennen, begroeten en afscheid nemen Voordat de feitelijke opvang van uw kind start, is er eerst een intakegesprek met de assistentmanager van kindcentrum Bolderburen en een eerste kennismaking met de pedagogisch medewerk(st)er. Een rondleiding geeft u een indruk van de sfeer, de omgang met de kinderen, en hoe het is voor een kind op het kinderdagverblijf. Het ontwikkelen van een vertrouwensrelatie met u als ouders is een voorwaarde om de opvang te laten slagen. In het kennismakingsgesprek met assistent manager Anouk Struijk wordt de basis gelegd voor de verdere contacten. In dit gesprek worden de algemene huisregels met u besproken en er worden afspraken gemaakt over het wennen van uw kind. Aan het einde van dit gesprek volgt kennismaking met de groep en de pedagogisch medewerk(st)ers. De pedagogisch medewerk(st)er maakt met u een vervolg afspraak voor een intake op de groep. De pedagogisch medewerk(st)er voert het intakegesprek op de groep met u op basis van een lijst met aandachtspunten. Die hebben betrekking op onder meer de organisatie van de groep: eet- en slaapgewoonte, hygiëne, dagindeling, speelgewoonten, omgang en afspraken met de kinderen. Ook wisselen u en de pedagogisch medewerk(st)er informatie over uw kind uit. Extern wenbeleid Als uw kind nog niet op de dagopvang van Kanteel zit, wordt er met u tijdens het intakegesprek afspraken gemaakt over de manier waarop uw kind gaat wennen op groep. Vanaf twee weken voordat het contract in gaat mag uw kind samen met u, of alleen, komen wennen. U kunt daarvoor een afspraak maken via de assistent manager. Zij geeft dit door aan de afdeling relatiebeheer. Het leidster-kind-ratio mag hierbij niet worden overschreden. Intern wenbeleid Als uw kind al op de dagopvang van Kanteel zit en doorstroomt naar een andere leeftijdsgroep op dezelfde locatie is er ook een moment waarop het kind vast mag gaan kennismaken op de groep waarin het geplaatst wordt . Doorstroming van het kinderdagverblijf naar de BSO gaat met stapjes. Toch blijft de overgang naar een nieuwe groep een ingrijpend gebeuren. We nodigen u als ouders met uw kind uit om eens te komen kijken in de betreffende groep en laten alles zien en vertellen over de gewoontes en het dagritme. De kinderen komen een paar keer oefenen in de groep, al dan niet met hun vaste pedagogisch medewerk(st)er als dit nodig is.

14


Januari 2015

Alle nieuwe kinderen worden vertrouwd gemaakt met het dagritme, de regels en gewoonten van de groep. Wij adviseren u uw kind de eerste dag(en) niet de hele dag te brengen. Zodoende krijgt uw kind rustig de gelegenheid te wennen. Als ouder kunt u altijd bellen naar de groep om te vragen hoe het met uw kind gaat. Belangrijk is, dat er een basis van wederzijds vertrouwen ontstaat. Eerlijkheid is altijd belangrijk, ook als een kind het moeilijk heeft, wordt dit aan u verteld.

Voeding, eten en drinken en speciale voeding. We gaan ervan uit dat de kinderen voor ze op het kinderdagverblijf komen gegeten hebben. Het kinderdagverblijf werkt met een vast aanbod aan voedingsmiddelen. Fruit, melk, dixsap, yoghurt, bruin brood met hartig beleg en beperkt zoet beleg, crackers en rijstwafels. Als extra krijgen de kinderen bijvoorbeeld wel eens een ei, pannenkoeken of een knakworstje. Wat betreft de babyvoeding volgen we de adviezen van het consultatiebureau. Tot uw kind 1 jaar oud is, krijgt het een warme maaltijd op het kinderdagverblijf aangeboden. Kinderen tot 1 jaar hebben vaak hun eigen voedingsschema, wij houden hier zoveel mogelijk rekening mee. Het is belangrijk om hierover goed met de medewerkers te communiceren en te overleggen. Vanaf 1 jaar gaan de meeste kinderen over op het peuterschema. Het eten van de maaltijden en tussendoortjes is een gezamenlijke activiteit. Het gaat niet alleen om eten en drinken maar ook om sfeer, contact en samen zijn. Wij proberen op een positieve, stimulerende manier met eten en drinken om te gaan. We stimuleren de kinderen om te helpen met het dekken van de tafel en zelf hun beleg te kiezen. We leren de kinderen hoe we omgaan met eten doordat we regelmatig iets bereiden in de keuken, zo kunnen we de kinderen leren waaruit de gerechten bestaan. We stimuleren de kinderen zich er van bewust te maken om met mes, vork en een lepel te eten.

Speciale voeding Wanneer uw kind een speciaal dieet moet volgen of u als ouder stelt bepaalde voedingseisen, dan houden wij daar rekening mee. Speciale producten kunnen door ons aangeschaft worden indien zij te bestellen zijn via onze leverancier, de prijs van de normale voeding niet te boven gaan en lang genoeg houdbaar zijn. Zo niet, dan verzoeken wij u de voeding zelf mee brengen. Kindcentrum Bolderburen hanteert hygiënische codes voor het bewaren en gebruiken van voedsel. Ze volgen de adviezen op zoals die zijn beschreven in brochures en op de website van het Voedingscentrum.

Verschonen, zindelijk worden en slapen Wij zullen uw kind positief stimuleren rond de tijd dat de interesse ontstaat voor het potje en/of het toilet. Hierin vinden wij het belangrijk dat een kind eraan toe is om naar het toilet te gaan. Het doel is immers dat een kind vrijwillig naar het toilet gaat bij het voelen van aandrang en dat het in bijzijn van de pedagogisch medewerker en andere kinderen die naar het toilet gaan ervaart dat het heel gewoon is om een plasje te doen op het potje of de wc. Natuurlijk overleggen we hierover altijd eerst met de ouders. Jonge kinderen worden per dag regelmatig op vaste momenten verschoond of begeleid bij het naar de wc gaan. Uiteraard wordt elk kind zo snel mogelijk verschoond zodra het gepoept heeft. 15


Januari 2015

De jongste kinderen gaan slapen wanneer we signaleren dat het kind moe is. Ieder kind heeft een eigen bedje zodat het slapen bij ons vertrouwd wordt. De peuters gaan rond 12:30 uur slapen. Kinderen mogen gaan slapen in hun eigen pyjama of slaapzak, hun speen en vertrouwde knuffels gaan mee. Voor de kinderen moet het slapen gaan gebeuren in een ontspannen en veilige sfeer. Daarbij zijn rituelen belangrijk, bijvoorbeeld met de pyjama aan nog 5 minuten spelen of een boekje lezen. Samen omkleden om naar bed te gaan, even fijn ingestopt worden door de vertrouwde pedagogisch medewerker. Natuurlijk mag het kind eerder slapen als het moe is. Indien nodig helpen we kinderen bij het in slaap komen, bijvoorbeeld door in de slaapkamer te zitten of een verhaaltje te lezen. Elke groep heeft de beschikking over twee eigen slaapkamers, die onder toezicht staan. In alle slaapkamers is een babyfoon aanwezig. Kinderen tot minstens 2 jaar slapen onder een katoenen deken of in een slaapzak. Pas als het kind 2 jaar geweest is krijgt het een dekbedje. Deze maatregel houdt verband met het protocol veilig slapen.

Overgangsmomenten en dagritme Op Bolderburen bestaat het dagritme uit verschillende activiteiten zoals leer-, speel- en verzorgmomenten. Spelen, ontdekken, eten, drinken, handen wassen, opruimen. Spontaan spel wordt afgewisseld met activiteiten die de pedagogisch medewerkers aanbieden. Binnen spelen wordt afgewisseld met buiten spelen. De overgangsmomenten zijn dan belangrijke leermomenten. Ieder kind kan een eigen bijdrage leveren door te helpen met opruimen, klaarzetten en herkennen de rituelen van de groep. We doen het samen en ik kan het zelf. Baby’s en dreumesen beleven het ‘nu’. Zij hebben nauwelijks een idee van tijd. Door structuur en ritme leren zij wat het dagritme is en wordt hun wereld steeds beter voorspelbaar. Dit geeft een grote mate van zekerheid en veiligheid. We laten de overgangsmomenten zo rustig mogelijk in elkaar overgaan. Als een kindje wakker is nemen we even de tijd voor het aankleden en individuele aandacht voordat we gaan eten. Peuters herkennen al een dagritme. We stimuleren de kinderen te helpen bij het tafel dekken, drinken inschenken en opruimen. We vertellen welke activiteit we gaan doen en wat ze kunnen verwachten. Hierbij maken we gebruik van de dagritmekaarten die op de groep hangen en de verschillende liedjes voordat we een nieuwe activiteit beginnen. De groep is zo ingedeeld dat het speelgoed een vaste duidelijke plek heeft en de kinderen hier zelf bij kunnen. Wij vinden de inrichting van onze groepen een belangrijk onderdeel van onze werkwijze. Zo zult u zien dat de groepen regelmatig worden aangekleed met uitdagende materialen om zo kinderen een rijke omgeving aan te bieden. Naast het verblijf in de groep maken de kinderen gebruik van de centrale speelhal. Ook gaan we graag wandelen met een klein groepje kinderen.

16


Januari 2015

Bewegen en zintuiglijke ervaren Voor kinderen is bewegen en gebruik van de zintuigen de basis van alle andere vormen van communicatie. Jonge kinderen hebben een spontane drang om te bewegen en om hun zintuigen te gebruiken. Van baby tot kleuter maken kinderen op hoofdlijnen dezelfde ontwikkeling door maar met grote verschillen in tempo. Plezier in bewegen kan leiden tot een positief zelfbeeld “kijk, ik mag er zijn”. We laten de kinderen ook zoveel mogelijk zelf bewegen, zich omdraaien, baby’s regelmatig even op de buik leggen zodat ze leren hun hoofdje op te houden, zitten, kruipen en uiteindelijk lopen. We stimuleren ze om zelf dingen te pakken zodat ze ook een doorzettingsvermogen ontwikkelen. “kijk ik kan het zelf”. We weten dat kinderen nieuwsgierig zijn en ze leren om waar te nemen en te onderscheiden. Ook verschillen ontdekken tussen bijvoorbeeld verschillende smaken, geluiden of geuren. “Kijk ik voel, denk en ontdek”. We leren ze gebruik te maken van hulp van anderen, niet alleen pedagogisch medewerkers maar ook andere kinderen uit de groep. Zo leren ze om anderen te vertrouwen. “Kijk, we kunnen het samen”.

Samen spelen en samen leven In het begin wanneer baby’s nog erg klein zijn, is de pedagogisch medewerker een bron van veiligheid en vertrouwen. Wanneer kinderen ouder en mobieler worden komt er al snel een grote belangstelling voor andere kinderen. Observeren van het sociale gedrag van de kinderen hoort tot de dagelijkse praktijk van de pedagogisch medewerkers. Voordurend zijn wij alert op het welbevinden van de kinderen. Kunnen ze ongestoord alleen spelen? Spelen ze fijn samen? Hebben ze vaak ruzie en hoe te bemiddelen? Wat doen we met kinderen die haar of zijn dag niet heeft en de groep stoort? De pedagogisch medewerker speelt hierop in en zorgt zoveel mogelijk voor een prettige harmonieuze sfeer op de groep. Bij opvallend gedrag maken we een observatieverslag in samenwerking met de ouders. De pedagogisch medewerker heeft regelmatig contact met ouders over het samen spelen van kinderen onderling. Men vertelt de ouders over de regels en de waarden en normen van de groep. We gaan uiteraard respectvol om met de verschillen tussen ouders.

Taal en communicatie Jonge kinderen communiceren met hun hele lichaam. Maar taal wordt al snel een steeds belangrijker communicatiemiddel. Taal wordt wel beschouwd als gereedschap: zoals een kind met een schepje in de zandbak beter kan graven, zo kan het met taal een betere voorstelling maken van de wereld. Taal biedt mogelijkheden om emoties te begrijpen en zelfs te sturen. Door emoties te benoemen kan het kind leren om er greep op te krijgen.

17


Januari 2015

We stimuleren deze ontwikkeling uiteraard door taal aan te bieden door de dag heen tijdens spel en verzorgingsmomenten en door aan de kinderen voor te lezen. Door voor te lezen leren kinderen snel nieuwe woorden en door de bijbehorende plaatjes leren kinderen snel woorden herkennen. Kinderen verschillen zeer in tempo van taalontwikkeling. Merken we echter dat de taalontwikkeling te traag verloopt dan zullen we hier met de ouders over spreken en samen kijken of we meer hier gericht iets mee moeten doen. Samen maken we dan een plan om de taalontwikkeling te stimuleren.

Natuur en fysieke omgeving Kinderen zijn erg betrokken bij hun omgeving. Ze zijn heel alert op veranderingen in een ruimte. Het spelen gebeurt binnen maar uiteraard ook buiten. Er is buiten immers ook heel veel te leren. Ze kunnen er voelen, overeenkomsten herkennen en veranderingen ontdekken. We laten kinderen de buiten omgeving ontdekken door bijvoorbeeld te voelen aan takjes, samen de planten te verzorgen of de vissen te voeren. We praten over de jaargetijden en wat er allemaal veranderd. We gaan samen op avontuur en vertellen over wat we tegen komen. Door de kinderen te observeren kunnen we goed inspelen op de spontane behoeftes en interesses van het kind. We stimuleren nieuwe ervaringen en ontdekkingen en leren deze te verwoorden. Zullen we gaan kijken bij de eendjes? In onze uitnodigende en ruime tuin kunnen we rennen, verstoppen en ontdekken. Spelen van kiekeboe, spelen met de paraplu omdat het regent, het maken van zandtaartjes…enz. In de tuin vinden we wilgentakken, lieveheersbeestjes, klimplanten, zand…en nog veel meer!

Ordenen, meten en rekenen Spelenderwijs zijn kinderen bezig met ordenen, meten en rekenen. Kinderen kijken naar speciale kenmerken van voorwerpen zoals kleur, grootte, smaak. Naar het aantal en hoeveel; veel, weinig maar ook telwoorden; een, twee, drie. De ruimte; boven, onder, naast. De tijd; eten, aankleden, even spelen. Door het ordenen, vergelijken en meten wordt de wereld voor kinderen overzichtelijker. Ze doen dit met concrete voorwerpen die ze hebben in hun spel. Een puzzel laat je aandacht hebben voor kleur, vormen. En als het niet past hoe los ik dit dan op? Ze leren oorzaak en gevolg; verband leggen tussen gebeurtenissen in tijd, als ik met mijn beentjes trappel dan komen er geluidjes uit het mobiel dat in de wieg hangt. Door samen te beleven en deze te verwoorden stimuleren we de kinderen om op onderzoek te gaan, zelf na te denken, te vergelijken, ordenen en te meten. Pedagogische medewerkers zullen bijvoorbeeld de dagindeling samen met de kinderen bekijken: Wat gaan we doen na het fruit eten? We kijken wie het volste glas met limonade heeft of tellen samen de bekers op tafel.

Geluid en muziek, dans en beweging Dansen, zingen, bewegen en muziek maken doen we erg graag op ons dagverblijf. We maken samen een fijne sfeer waarbij kinderen zich prettig voelen en allemaal bij betrokken worden. Jonge kinderen reageren op geluiden van ritselboekjes of muziekmobiles boven het wiegje. We brabbelen verschillende geluidjes die jonge kinderen nadoen. Kinderen kiezen hun favoriete liedjes om te zingen voor het eten. Samen geluiden maken en bewegen is een groepsactiviteit waarbij de kinderen een sterk wij-samen gevoel bij ontwikkelen. Jij kan ook mooi geluid maken en wat dans jij goed! 18


Januari 2015

Om te spelen met geluiden en bewegingen leren kinderen zich ook te uiten, te imiteren en het is goed voor de motoriek. Het maken van en het bewegen op muziek verbindt kinderen in de groep, het geeft een wij gevoel en zorgt ervoor dat het kind zich thuis voelt.

Beeldende expressie Ons uitgangspunt is dat kinderen geen product op tafel hoeven te zetten. Wij vinden dat kinderen moeten kunnen experimenteren met materialen en gereedschappen. Wij bieden ze verschillende materialen, verf, papier, plak, klei, zand en water etc waaruit de kinderen zelf kunnen kiezen. Ze kunnen iets maken of doen en ervaren wat je met de materialen kunt en hoe ze voelen. Samen een kunstwerk maken of iets maken wat je zelf hebt bedacht. Het stimuleert het zelfvertrouwen door ze hun gang te laten gaan en de fantasie de vrije loop te laten. Samen werken door samen te kleuren, kleien of bouwen, materialen leren kennen en ontdekken. Vertel eens wat een mooie tekening heb je gemaakt? Creatief bezig zijn vinden we erg belangrijk.

Seksualiteit en intimiteit Het is belangrijk dat kinderen zich lekker voelen in hun lijf. Hierbij is het van belang in te kunnen schatten op welke leeftijd een kind behoefte heeft aan bepaalde intimiteiten zoals knuffelen, op schoot zitten. Hierbij is acceptatie en respect voor elk kind erg belangrijk. Wij vinden het van groot belang dat kinderen leren wat vriendschap en liefde is. Dit proberen wij kinderen te leren door kinderen de ruimte te geven om zelf hun grenzen aan te geven, kinderen te laten ervaren wat respect geven en nemen is, kinderen leren dingen samen te doen en anderen laten helpen. Wij willen kinderen op een natuurlijke manier leren omgaan met seksueel gedrag. Door het bespreekbaar te maken, willen we bepaalde grenzen aangeven. Als kinderen van 0-4 jaar hun geslachtsorganen betasten is dit niet direct aanstootgevend voor anderen en in een gepaste situatie vinden wij dit geen probleem. Kinderen in deze leeftijdsfase hebben hier nog geen enkele bedoeling bij en is het volkomen onschuldig gedrag. Maar ook zijn er grenzen: wij vinden het niet gepast als kinderen bij elkaar aan de geslachtorganen komen. Dit gedrag zullen we bespreekbaar maken en uitleggen dat het niet kan waar alle kinderen bij zijn. Dit doen we op een manier dat een kind er geen vervelend gevoel aan overhoudt. Kinderen mogen doktertje spelen maar ze moeten de kleren aanhouden. Wij laten kinderen niet bloot lopen om hygiënische reden maar zeker omdat het buitenterrein aan de openbare weg ligt. Wij vragen dus altijd aan de ouders om in de zomer, zwemkleding of zwemluiers mee te nemen.

19


Januari 2015

Verjaardagen en feestjes Bij Bolderburen wordt er op de peutergroepen altijd een feestje gevierd als er een kind jarig is. Ouders geven vaak een fotocamera of videocamera mee om het feestje vast te leggen. Er worden van tevoren al slingers opgehangen zodat het kind op een feestelijke groep welkom wordt geheten. “Kijk, ik mag er zijn”. Ze krijgen dan een feestmuts van de pedagogisch medewerker die ze naar eigen keuze op kunnen zetten of juist niet. De muts mag altijd mee naar huis genomen worden zodat ze eventueel thuis nog gedragen. Natuurlijk mogen ze ook nog op een versierde feeststoel zitten. Het is een steeds terugkerend ritueel die sfeer geven aan de groep en voor de kinderen een belangrijke herkenning is. “Kijk we doen het samen” Er wordt ook een feestje gevierd als kinderen afscheid nemen van Bolderburen. Ook dan krijgen ze een feestmuts en mogen ze op de op een versierde stoel zitten. De kinderen mogen uiteraard trakteren. Soms blijft papa of mama bij het feestje maar dat hoeft niet. We vragen de ouders geen snoep te trakteren. Binnen alle kindcentra van Kanteel hanteren we de regel dat kinderen zo min mogelijk traktaties krijgen met toegevoegde suikers. We hopen dus dat ouders daar rekening mee willen houden. Dan zijn er natuurlijk ook nog feesten zoals Sinterklaas, Kerst, Carnaval en Pasen. We doen dan elk jaar verschillende dingen. Bijvoorbeeld: de ene keer een kerstlunch en de andere keer een kerstdinertje met (nep)kaarsjes. Verder hebben we ook nog een jaarlijks terugkerend Zomerfeest.

Fantasie-spel De denkbeeldige vriendjes of hun speelgoedpoppen beleven allerlei avonturen, meestal hele herkenbare maar voor het kind spannende dingen zoals een bezoekje aan de dokter of het zien van een dode vis in het water. Soms zul je het kind een perfecte imitatie van een boze vader, moeder of pm-er horen geven tegen zijn knuffelbeer die zogenaamd stout is geweest. Door goed op te letten hoe een kind speelt en wat hij vertelt tijdens zijn spel kun je weer een beetje verder inzicht krijgen in wat er in zijn hoofd omgaat. Er is niets verkeerd aan fantasie. Dit soort fantasiespel is juist een prima manier voor je kind om nieuwe ideeën te onderzoeken en het leven vanuit een ander gezichtspunt te ervaren. We proberen het proces van de kinderen te volgen door middel van foto’s. De foto’s worden daarna met de kinderen bekeken, waar ook weer erg leuke gesprekjes uit voort komen.

20


7.

Januari 2015

Wat maakt ons hiervoor zo geschikt?

Beschrijving van de zes pedagogische interactievaardigheden Sensitievere responsiviteit Dit houdt in dat de pedagogisch medewerkers oog hebben voor de toestand en de signalen van een kind. De pedagogisch medewerker weet dit te interpreteren en kan daar tijdig en adequaat op reageren. Dit vinden wij een belangrijke vaardigheid. Vooral hele kleine kinderen kunnen zich verbaal nog niet uitdrukken maar kunnen non-verbaal heel veel zeggen. Op deze manier houden we rekening met het kind zodat het kind voelt dat ze gehoord en gezien wordt. We bieden het kind daardoor veiligheid, emotionele ondersteuning zodat het kind open staat voor zijn omgeving, flexibel is, vol zelfvertrouwen is, ontspannen is en daardoor veel plezier kan maken. Respect voor de autonomie van het kind Autonomie is het vermogen om zelf dingen te doen. Baby’s zijn geheel afhankelijk van de zorg van volwassenen. De pedagogisch medewerkers van Bolderburen spelen in op de signalen waar een kind behoefte aan heeft, daardoor voelt een kind zich begrepen en dat geeft vertrouwen. Dreumesen willen al veel zelf doen maar zijn tegelijkertijd ook nog emotioneel afhankelijk van de pedagogisch medewerkers. Peuters kunnen al enige tijd zelfstandig bezig zijn. We hebben respect voor de autonomie van alle kinderen, hoe klein ze nog mogen zijn. Dit doen we door in te spelen op wat het kind aangeeft en het kind de mogelijkheid te geven zelfstandig keuzes te maken en oplossingen te zoeken. Daarnaast begeleiden we de kinderen in hun ontwikkeling om dingen op hun eigen tempo, met hun eigen behoefte om het zelf te doen te leren omgaan. Structuren en grenzen stellen Jonge kinderen hebben duidelijke grenzen nodig van wat mag en wat niet mag. Het is dus van belang om kinderen duidelijk te maken wat er van hen verwacht wordt en ervoor te zorgen dat ze zich daaraan houden. Door situaties, activiteiten en taken zo te structureren en te organiseren kunnen kinderen dit snel leren. Kinderen leren zich aan de grenzen te houden door hen rituelen, herhalingen en vaste ritmes te bieden. Dit draagt bij aan een gevoel van veiligheid en welzijn. De veiligheid geeft kinderen het vermogen om zichzelf te ontwikkelen en te leren. Praten en uitleggen Pedagogisch medewerkers van Bolderburen zijn de hele dag aan het praten met de kinderen. Dit begint al op de babygroep. Baby’s reageren op stemgeluid en al snel gaan kinderen begrijpen wat er bedoeld wordt. Door de taal leren kinderen de wereld te begrijpen. Wij vinden het belangrijk dat we niet al te veel tegen kinderen praten maar vooral met kinderen waarbij we een goede balans hebben tussen luisteren en praten. Door goed naar kinderen te luisteren helpt kinderen dit een betere zelfwaardering te krijgen. Ook stimuleert het praten de ontwikkeling van het taalgebruik en taalbegrip. Zo leren kinderen al vroeg hun gedachten en gevoelens te verwoorden.

21


Januari 2015

Ontwikkelingsstimulering Bij Bolderburen zijn we eigenlijk constant bezig met de ontwikkeling van kinderen. In alles wat je doet kan je hier mee bezig zijn. Bij het verschonen van een baby tot activiteiten met peuters. In alles ligt een kans om kinderen te stimuleren in hun ontwikkeling. Ieder kind wordt op zijn eigen manier, en op zijn eigen niveau uitgedaagd en het is aan ons om elke keer een stapje verder te gaan om zo kinderen die uitdaging te bieden. Ook door het aanbieden van nieuw speelmateriaal, of een nieuwe activiteiten. Het is van belang om kinderen te prikkelen maar te voorkomen dat je over stimulering veroorzaakt. Begeleiden van interacties tussen kinderen Het aller-leukste voor de kinderen bij Bolderburen is het samenzijn en samen spelen met andere kinderen. Kinderen zijn heel in staat zelf een positieve en vertrouwde relatie op te bouwen met andere kinderen maar zo nodig begeleiden we dit. Door sociaal gedrag te ondersteunen en conflicten te voorkomen en uit te praten. Door samen activiteiten te ondernemen zoals zingen, spelletjes doen, dansen zorgen wij er op een positieve manier voor dat er een verbondenheid ontstaat tussen de kinderen. Zo krijgen alle kinderen een eigen vertrouwd plekje binnen de groep. Scholing en begeleiding van pedagogisch medewerkers van Kindercentrum Bolderburen Alle pedagogisch medewerkers van Bolderburen zijn volgens de norm die Kanteel Kinderopvang hanteert gediplomeerd. Zij volgen regelmatig cursussen om de kwaliteit van de zorg en ontwikkeling van uw kind optimaal te houden. Iedere pedagogisch medewerker heeft een diploma Kinder EHBO, tilcursus en een groot aantal heeft een BHV-certificering. Een aantal opleidingen, workshops, trainingen is verplicht voor alle medewerkers van Kanteel. Voorbeelden hiervan zijn: • • • •

Babycursus; Kinderen die opvallen: een training waarbij getraind wordt specifiek gedrag te onderkennen en observeren; Communiceren doe je zo; VIB (Video interactie begeleiding). Dit is een instrument dat wij gebruiken om de kwaliteit en de professionaliteit van onze pedagogisch medewerkers te verbeteren door hen als het ware een ‘spiegel’ voor te houden.

22


8.

Januari 2015

Volgen en observeren

De pedagogisch medewerkers observeren dagelijks de kinderen en de groep. Dit is een bron van plezier, inzicht en verwondering. Bij het observeren van de individuele ontwikkeling en welbevinden van de kinderen wordt gebruik gemaakt van een kindvolgsysteem voor alle kinderen van 0-4 jaar. Het kindvolgsysteem dat wij gebruiken bestaat uit 3 onderdelen: Zo doe ik, Zo praat ik, Zo beweeg ik. Elk kind krijgt zijn eigen 3 observatieboekjes. Om de 5 tot 6 maanden wordt er per kind geobserveerd en een vragenlijst ingevuld door de pedagogisch medewerkers. Hierdoor kunnen we de ontwikkeling van uw kind volgen. Aan de hand van het kindvolgsysteem worden de oudergesprekken gevoerd. Daarnaast worden de resultaten besproken in het groepsoverleg van pedagogisch medewerkers en clustermanager. Aan de hand hiervan wordt de werkwijze op de groep besproken en waar nodig aangepast. Als pedagogisch medewerkers vermoeden dat er iets aan de hand is, observeren zij eerst gericht het kind om vervolgens het probleem met de ouders en de clustermanager te bespreken. Er wordt bij de ouders afgetast of ze de problemen herkennen. Als het probleem blijft bestaan, wordt tijdens het groepsoverleg een plan van aanpak opgesteld. In samenwerking met ouders en eventuele andere instanties zoals de jeugdverpleegkundige en Buurtzorg Jong kan het kinderdagverblijf meewerken aan een oplossing van het probleem. Het kinderdagverblijf is echter beperkt in de mogelijkheid tot speciale behandeling van of ondersteuning aan individuele kinderen. Wanneer er een vermoeden van kindermishandeling of seksueel misbruik is, hanteren we binnen Kanteel het stappenplan meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling KDV (bijlage werkplan). Alle communicatie en handelingen met betrekking tot de bovengenoemde stappen, moeten door de betrokken pedagogisch medewerkers schriftelijk dan wel digitaal worden vastgelegd zodat ten alle tijden inzichtelijk is welke stappen er zijn ondernomen in het traject. Wanneer een gespreksverslag is gemaakt, dienen ouders dit te tekenen voor gezien. Ouders hebben recht op inzage in het dossier van hun kind. Om bovenstaand observatieproces te ondersteunen wordt binnen Kanteel ook gebruik gemaakt van VIB (video interactiebegeleiding). Het doel van de VIB is om de pedagogische kwaliteit te garanderen en optimaliseren. De VIB-er filmt de pedagogisch medewerksters tijdens hun dagelijks werk en samen wordt er terug gekeken naar de beelden. Er wordt vooral gekeken hoe je als pedagogisch medewerkster de positieve interactie momenten verder uit kunt bouwen.

23


9.

Januari 2015

Ouders

Wanneer een kind naar Bolderburen komt gaan de ouders daarmee een stukje opvoeding met ons delen. Het is dus van belang om een goede samenwerking te creëren die open en duidelijk is. Om een verbinding te krijgen tussen de twee leefwerelden van het kind, thuis en op het kindercentrum is communicatie een belangrijke voorwaarde. Communicatie tussen ouders en pedagogisch medewerkers is erg belangrijk omdat dit het welzijn van het kind verhoogt. ’s Morgens en ‘s middags bij het ophalen wordt duidelijk verteld hoe het met het kind gaat. ’s Morgens vertelt de ouder(s) hoe het met het kind gaat of gegaan is zodat we daar rekening mee kunnen houden. ’s Middags vertellen de pedagogisch medewerkers hoe de dag is verlopen en daar kunnen de ouders eventueel rekening mee houden. Om schriftelijk informatie tussen u en de pedagogisch medewerkers uit te wisselen krijgt u voor de baby’s van 3 maanden tot anderhalf jaar, van Kanteel een schriftje. De pedagogisch medewerkers willen daar in graag een aantal concrete dingen over uw kind lezen, zoals veranderingen in eet- en slaapgewoonten, ziekten, en eventueel problemen met bepaald gedrag. Dit laatste bespreken we ook graag gewoon mondeling om een zo duidelijk mogelijk beeld te krijgen. De schriftjes worden ongeveer 1 x per week geschreven. Voor de oudere kinderen hebben we plakboeken. Deze worden volgeplakt met knutselwerkjes en er wordt regelmatig een verhaaltje bij geschreven met gebeurtenissen van de afgelopen tijd. Door een plakboek zie je een kind groeien en dat is prachtig om te zien. De opvoeding op het kindcentrum is niet alleen gebaseerd op de opvoeding van de ouders, maar ook op de pedagogische aanpak van het kindcentrum. Voor rust en veiligheid is het onder andere belangrijk dat er binnen de groep vaste regels en gewoonten gelden. De pedagogisch medewerkers proberen altijd in samenwerking met de ouders een optimale balans te vinden tussen de aanpak van het kindcentrum en de opvoeding van de ouders. De samenwerking met de ouders is voor het kindcentrum belangrijk. Om deze reden hebben we een oudercommissie. De oudercommissie is een belangenorgaan van de ouders en heeft een adviserende functie. De oudercommissie vergadert ongeveer 4 keer per jaar met de clustermanager (Maaike de Haas). Mocht u het prettig vinden dat een bepaald onderwerp tijdens een vergadering besproken wordt, dan kunt u altijd één van de oudercommissieleden aanspreken. Mocht u zelf de ouderraad willen versterken dan bent u van harte welkom. U kunt zich aanmelden bij de leden van de ouderraad of bij Maaike de Haas. De verschillende oudercommissies zijn verenigd in de Centrale Cliëntenraad (CCR). Binnen de CCR krijgen ouders de mogelijkheid om mee te praten over de besluitvorming en beleidsvoering, Kanteel breed. Mocht u een wens, verbetering of klacht hebben en deze officieel willen indienen dan hebben wij klantenkaarten beschikbaar met daarop de mogelijkheid om wensen, verbeteringen en ongenoegens kenbaar te maken. De klantenkaarten liggen bij binnenkomst in de hal op een tafeltje. Of op kantoor bij onze assistentmanager Anouk Struijk of clustermanager Maaike de Haas. U kunt de klantenkaart insturen, waarna u zo spoedig mogelijk (uiterlijk binnen 6 weken na ontvangst) een reactie van Maaike de Haas ontvangt. 24


Januari 2015

10. Bijlagen Beleidsafspraken Het gaat te ver om hier uitgebreid de verschillende beleidsgebieden aan bod te laten komen. Daarvoor verwijzen we naar de betreffende beleidstukken. Toch willen we hier de zaken die belangrijk zijn voor het pedagogisch beleid in het kort toelichten.

Personeelsbeleid • • • • • • • • • • • • • •

•

• •

Ieder jaar vinden er jaargesprekken met het personeel plaats conform het protocol jaargesprekken. Geregeld vinden er groepsoverleggen en teamvergaderingen plaats over inhoudelijke en organisatorische onderwerpen. Bij een volledig bezette groep zijn er elke dag twee gediplomeerde personeelsleden aanwezig. Wij houden ons aan het leidster-kind ratio zoals deze in het convenant kinderopvang is overeengekomen. De minimum arbeidsovereenkomst bedraagt 18 uur. De pedagogisch medewerk(st)er heeft minimaal een opleiding conform de CAO Kinderopvang eisen. Het is mogelijk dat er een stagiaire op een groep wordt ingedeeld om stage te lopen. Een stagiaire heeft geen verantwoordelijke taken, is niet eindverantwoordelijk en is boventallig ingezet. Er zijn geen andere ondersteunende volwassenen aanwezig in de groep, behalve zoals hier boven omschreven. Er wordt een actief beleid gevoerd op deskundigheidsbevordering. Kanteel heeft een opleidingsplan en een scholingsbeleid welke jaarlijks bijgesteld worden. Dit beleid is opgenomen in het kwaliteitshandboek van Kanteel. Conform de norm worden er jaarlijks medewerkers opgeleid tot Bedrijfs Hulp Verlener. Er hebben medewerkers een opleiding gevolgd voor: ergo coach, hygiëne coördinator. Dit om de kwaliteit van het kinderdagverblijf te waarborgen. Kanteel investeert in de continuïteit van personeelsformatie, d.w.z. dat invalkrachten zoveel als mogelijk aan vaste locaties worden gekoppeld. Van opening tot sluiting zijn minimaal twee volwassenen op de locatie aanwezig. Wij werken op al onze locaties volgens het vierogen principe. Dit houdt in dat gedurende de dag er altijd een pedagogisch medewerker mee kan kijken of mee kan luisteren met de pedagogisch medewerker die voor een korte periode alleen met een groep kinderen is. Kanteel heeft in haar richtlijnen voor het personeel opgenomen dat er altijd een PM-er mee kan kijken en/of mee kan luisteren. Dit door bouwkundige factoren zoals ramen in deuren als ook door het gebruik van babyfoons verplicht te stellen waar geen visuele waarneming mogelijk is. Op Bolderburen wordt op alle slaapkamers babyfoons gebruikt, er zitten ramen in de verschoonruimtes en vanuit de gang kan er in iedere groep binnen gekeken worden. Sinds 2011 worden de jaargesprekken met medewerkers gevoerd aan de hand van diens competenties en hoe deze zich verhouden met de door Kanteel gehanteerde eigen gedragscode voor personeel en de beroepscode (beroepscode van de FNV voor de sector kinderopvang). Kanteel heeft sinds 2001 een interne vertrouwenspersoon seksuele intimidatie, discriminatie, agressie, geweld en grensoverschrijdend gedrag. Kanteel stuurt op een open en transparante houding van medewerkers binnen alle geledingen, zodat er sprake is van een open aanspreekcultuur. 25

Pedagogisch werkplan KC Bolderburen •

Januari 2015

Het maken van beeld of geluidopnames door pedagogisch medewerkers van Kanteel met eigen middelen (privé mobiele telefoons, smartphones, i-phone, ipod, tablets, foto- en filmapparatuur) is niet toegestaan (opgenomen in de gedragscode van Kanteel). Privé apparatuur moet uit staan tijdens het werken op de groep.

Klachtenregeling Kanteel Kinderopvang beschikt over een klachtenprocedure. Indien een ouder of medewerker een klacht heeft, dient Kanteel Kinderopvang te handelen volgens deze procedure. Het spreekt voor zich dat, bij een klacht, onze voorkeur er naar uitgaat om in goed onderling overleg (met groepsleiding, assistent-manager en/of clustermanager), samen tot een oplossing te komen. Om nog beter aan te sluiten bij de wensen van onze klant is er ook een registratie van de klantgeluiden. Dit is wat er door de pedagogisch medewerkers gehoord en gezien wordt op de groep en zowel de negatieve als de positieve geluiden worden verzameld om ons beleid te verbeteren. De klachtenregeling ligt ter inzage op alle vestigingen van Kanteel Kinderopvang. Hierbij willen wij u ook wijzen op het bestaan van onze klantenkaarten de zgn. groene, gele en rode kaarten waarmee u hetzij positieve, hetzij negatieve ervaringen en/of suggesties met ons kunt delen. Mocht dit niet voldoende zijn of wilt u uw klacht door een extern bureau laten behandelen dan kunt u zich wenden tot de externe Stichting Klachtencommissie Kinderopvang: 0900-0400034 of [email protected]

Protocollen en procedures Kanteel Kinderopvang heeft organisatiebreed diverse protocollen en procedures geïmplementeerd. Hierbij kan gedacht worden aan o.a.: protocol voeding, calamiteitenprotocol, protocol medisch handelen, procedure inkoop beleid. Kanteel Kinderopvang is HKZ gecertificeerd. Als u graag een van de protocollen wil inzien dan is deze ter inzage beschikbaar.

Protocol kindermishandeling Bij een vermoeden van mishandeling of misbruik hanteren we binnen Kanteel het stappenplan volgens de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling van de brancheorganisatie kinderopvang. Als u deze wil inzien dan is deze ter inzage beschikbaar.

Accommodatie beleid Veiligheid Veiligheid en gezondheid hebben binnen Kanteel de hoogste prioriteit. Op iedere locatie wordt een risico-inventarisatie en een plan om de risico’s te beheersen gemaakt. De GGD controleert vervolgens aan de hand van het verslag van de risico-inventarisatie of we inderdaad volgens dit plan werken. Jaarlijks nemen we een Risico inventarisatie af, gezamenlijk met de pedagogisch medewerksters. Naar aanleiding van deze inventarisatie komt er een inspectierapport. Dit ligt, nadat de GGD dit rapport heeft opgesteld, ter inzage bij ons kindcentrum.

26


Januari 2015

De inrichting van de ruimtes, zowel binnen als buiten, proberen we zo veilig mogelijk te houden. Toch gebeurt er wel eens wat: een schaafwond, een valpartij. Binnen het kindcentrum zijn verschillende medewerksters aanwezig met een BHV diploma en/of een EHBO diploma. Ook hebben we pedagogisch medewerksters met een kinder EHBO diploma. We hebben een protocol bij calamiteiten. Binnen het hele kindcentrum zijn diverse EHBO-trommels aanwezig. Bij brand of andere calamiteiten hanteert het hele kindcentrum een protocol calamiteiten. Iedere medewerkster binnen het gebouw wordt hiervan op de hoogte gesteld ook zijn er jaarlijks ontruimingsoefeningen. Er zijn binnen het hele gebouw brandblusapparaten aanwezig die jaarlijks worden gecontroleerd.

Hygiëne en veiligheid in het kindcentrum Veiligheid Jaarlijks wordt een risico-inventarisatie gedaan aan de hand van wettelijke vragenlijsten. Het daaruit volgende actieplan wordt in stappen uitgevoerd binnen het kindercentrum en er worden eventuele verbeteracties op het gebied van veiligheid uitgevoerd. Het is belangrijk dat de ruimtes waarin kinderen verblijven, en het materiaal zowel binnen als buiten, veilig zijn. Deze moeten dus aan bepaalde voorwaarden voldoen: • • • • • • • • • • •

Kinderen moeten niet zomaar naar buiten kunnen lopen. Een kind moet zichzelf niet kunnen opsluiten. Vingers moeten niet tussen de deur kunnen komen. Spelmateriaal mag geen gevaar opleveren voor jonge kinderen. Elektriciteit moet veilig afgedekt zijn (geen losse draden, gebruik stopcontactbeveiligers enz.) Het kindercentrum moet voldoen aan de verordening van de gemeente. De GGD inspecteert jaarlijks elke vestiging en geeft richtlijnen op het gebied van veiligheid, hygiëne en pedagogische kwaliteit. Er is altijd voldoende toezicht op de kinderen. Was- en schoonmaakmiddelen staan buiten het bereik van kinderen. Buitenspeelgoed wordt jaarlijks gecontroleerd. Het buitenspeelterrein is veilig ingericht en het materiaal wordt periodiek gecontroleerd. We hebben voldoende toezicht op het terrein. De inrichting van de ruimtes proberen we zo veilig mogelijk te houden. In principe mogen kinderen alles zelf pakken, behalve materiaal dat gevaarlijk is in gebruik.

Natuurlijk gebeurt er wel eens wat, een valpartij, een schaafwond. Op iedere groep is een EHBO-doos aanwezig en er is altijd iemand aanwezig die een EHBO en/of BHV-diploma heeft. De clustermanager ziet erop toe dat deze kennis op peil blijft. Mocht er zich een wat ernstiger ongeluk voordoen, dan nemen wij contact op met de huisarts of iemand van ons team gaat met het kind naar het ziekenhuis. Natuurlijk stellen we de ouders zo snel mogelijk op de hoogte.

27


Januari 2015

Bij brand of andere calamiteiten bestaat er een noodgevallenplan. Dit hangt op het mededelingenbord en iedere pedagogisch medewerker is hiervan op de hoogte. Minstens 2x per jaar oefenen we met het hele team en de kinderen dit calamiteitenplan. Op de locatie is een brandblusser en branddeken aanwezig die jaarlijks gecontroleerd worden, evenals ontruimingsbedjes. De BHV-er is op de hoogte van de gebruiksaanwijzing. Voor een gezonde ontwikkeling van een kind is het van belang verstandig om te gaan met hygiëne en veiligheid. Om ziektes en allergieën bij kinderen te voorkomen, is het schoonhouden van leefactiviteiten- en buitenruimtes van belang. Op het gebied van gezondheid, veiligheid en hygiëne worden de richtlijnen van de GGD van de gemeente gevolgd.

Hygiëne en verzorging Het schoonhouden is een zaak die alle medewerkers van het kindercentra aangaat: de pedagogisch medewerkers, de huishoudelijk medewerkster (en voor sommige kindercentra een schoonmaakbedrijf) hebben hierin allen een eigen taak. Zo dragen de pedagogisch medewerkers zorg voor hun eigen groep en het materiaal daarin, de huishoudelijk medewerkster is met name verantwoordelijk voor de hygiëne buiten de groepen. Bij de inrichting van de ruimtes is al rekening gehouden met hygiëne: marmoleum op de vloeren zodat deze goed en makkelijk te reinigen zijn (hoewel we beseffen dat tapijt meer "warmte" biedt). Op het kindercentrum zijn afspraken gemaakt wat betreft de volgende hygiëneaspecten: • • • • • • • •

Kleding Handhygiëne Haardracht Omgaan met wondjes Schoonmaken van speelgoed Bereiding van voeding Schoonhouden van de toiletten Schoonhouden van de groepsruimten

Voor een optimale hygiëne is het gebruik van schoonmaakmiddelen onvermijdelijk. Op het kindercentrum probeert men middelen te gebruiken die zo min mogelijk schade opleveren voor mens en milieu. Het aantal middelen wordt tot een minimum beperkt om vergissingen tegen te gaan; de schoonmaakmiddelen zijn opgeborgen in een afgesloten kast.

28


Januari 2015

29


Januari 2015

30

PEDAGOGISCH WERKPLAN KC BOLDERBUREN

Recommend Documents