De Credit Manager Officieel orgaan van de VVCM | Vereniging voor Credit Management | jaargang 25 nummer 1 | 2014
3D-printing en 3D-scanning: de nieuwe industriële revolutie Jaarcongres Credit Management 2014 Zakendoen in Duitsland: let op de verschillen! Het dwangakkoord buiten faillissement vanuit het perspectief van de schuldeiser Big Data en datamining binnen handbereik van bedrijven
Hoeveel garantie geeft uw incassopartner?
Als u een incassopartner inschakelt, wilt u zeker weten dat deze ook betaalt. Wat nu als de deurwaarder of het incassobureau failliet gaat? In dat geval bent u het geïncasseerde bedrag alsnog kwijt. Kies daarom voor een partij die is aangesloten bij het Garantiefonds. Wij zorgen ervoor dat het geld bij u terecht komt. Een prettige zekerheid voor u als verantwoordelijk credit manager dachten wij zo. Bezoek voor meer informatie www.ggdw.nl.
Garantiefonds Gerechtsdeurwaarders. Uw geld gegarandeerd
Inhoud
Voorwoord Tot mijn grote tevredenheid barst deze Credit Manager zowat uit elkaar van de interessante artikelen! We hebben een aantal bijdragen van hoog wetenschappelijk gehalte: over inschattingsfouten bij incasso, over de investering in klantenkrediet en over het dwangakkoord buiten faillissement. Dit laatste onderwerp wordt belicht aan de hand van een enquête onder de leden van de VVCM. En dan vergeet ik nog bijna het zeer lezenswaardige stuk van André Koch over ‘Datamining en Big Data’. Verder brengen we deel twee van het visionaire betoog van Arnold Geelhoed over 3D-printing en kijken we met het Duitse team van Bierens Incasso Advocaten naar cultuurverschillen tussen Nederland en Duitsland. Ook blikken we natuurlijk terug op het Jaarcongres Credit Management dat onlangs in Houten zijn beslag had, inclusief een interview met de winnaar van de Credit Management Award 2014, Marco van Katwijk van Essent. De eerste column van onze nieuwe voorzitter Martin van der Hoek verdient uiteraard ook uw aandacht, welkom Martin! En er is nog veel meer, lees zelf maar…
mr.drs. Pieter Postmus hoofdredacteur
5
Het risico van inschattingsfouten bij incasso
In een periode waarin het aantal Nederlanders met een betalingsachterstand nog altijd oploopt, zoeken schuldeisers en professionele incassomedewerkers naar manieren om de incasso effectiever en efficiënter in te richten. Zo wordt nadrukkelijker gezocht naar het onderscheid tussen niet-willers en niet-kunners onder de debiteuren. Dit is een belangrijke en goede ontwikkeling. Er kleven
16
echter ook risico’s aan…
Jaarcongres Credit Management 2014
Het Jaarcongres Credit Management 2014 voldeed
in veel opzichten weer aan de hooggespannen verwachtingen. De organisatie was zeer professioneel, het programma was afwisselend, de winnaar van de Credit Management Award was inspirerend en het congres blijft één van de mooiste netwerkmomenten
21
voor ‘credit managend’ Nederland.
Zakendoen in Duitsland:
let op de verschillen!
Duitsland is met afstand de belangrijkste handelspartner voor Nederland, zowel voor de import als de export. Waar moet u rekening mee houden als u zakendoet met
Versterkt u het redactieteam?
een Duits bedrijf? En wat kunt u doen als uw Duitse
De redactie van ‘De Credit Manager’ heeft ambitieuze plannen voor 2014. Om hét
klant weigert te betalen?
vakblad van Nederland over credit management nog interessanter en praktijk gerichter te maken, breiden we het magazine uit met een aantal nieuwe rubrieken.
En verder:
Dat doen we graag samen met enthousiaste VVCM-leden die werkzaam zijn als
8 3D-printing en 3D-scanning: de nieuwe industriële
debiteurenbeheerder en/of credit manager. Bent u net zo trots op ‘De Credit Manager’
revolutie
als wij en vindt u het leuk om als lid van het redactieteam uw kennis en ervaring
14 CM Literatuur: The Customer Profit Maxim
met anderen te delen? Stuur dan een mailtje naar
[email protected].
18 Investering in klantenkrediet voor een productieonderneming 20 CM Sponsorcolumn: Cloud or not to Cloud?
Colofon De Credit Manager is hét vakblad in Nederland op het gebied van credit management en tevens officieel orgaan
24 Uit de pers
van de Vereniging voor Credit Management (VVCM). De redactie heeft als missie het promoten van het vakgebied credit
26 Het dwangakkoord buiten faillissement vanuit het
management op een actuele, professionele, kritische, onafhankelijke en informatieve manier.
perspectief van de schuldeiser
adres Computerweg 11, 3542 DP Utrecht, Telefoon (0346) 55 80 50, fax (0346) 55 80 59 www.vvcm.nl
31 De CMI in retrospect
Redactie mr.drs. P. Postmus (hoofdredacteur), mr. J. Beeuwkes CCM, mr. T. Bijleveld, mw. R. Drost-Lubach, H. Ilahibaks,
32 Big Data en Datamining binnen handbereik van
R. van Poelgeest E-mail redactie
[email protected] Eindredactie G.C. de Vries Advertenties Computerweg 11, 3542 DP Utrecht, telefoon (0346) 55 80 50, fax (0346) 55 80 59 Abonnementen
e
79,50 per jaar (incl. verzendkosten en btw).
Het abonnement kan elk gewenst moment ingaan en wordt automatisch verlengd. Het beëindigen van het abonnement dient schriftelijk te geschieden. Het magazine verschijnt 4x per jaar LIDMAATSCHAP Het lidmaatschap van de VVCM moet ingevolge artikel 7 van de statuten vóór 1 oktober van het lopende kalenderjaar schriftelijk worden opgezegd. Het lidmaatschap (e 160 per jaar incl. btw en magazine) eindigt dan per 1 januari van het daaropvolgende jaar. vormgeving H. Tijbosch drukwerk Boom + Verweij.
bedrijven 35 Credit&Debet: Credit management in 2014 36 CM Opinie: Maatschappelijk onverantwoord bluffen 36 CM Cursief: Vereniging van Professionele Wanbetalers 37 CreditKronkels: Een halfjaar uitstel voor
Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die onvolledig of onjuist
SEPA, fijn…
is opgenomen, aanvaarden auteur(s), redactie en uitgever geen aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de
38 Berichten van de Haagse Commissie
opgenomen informatie houden zij zich gaarne aanbevolen. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of
39 De VVCM-opleidingen brengen u verder!
openbaar gemaakt door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder toestemming van de VVCM.
44 Verenigingsnieuws
3 | De Credit Manager nummer 1
2014
Ontdek in 2014 de kracht van onze Customer Credit Management Software voor uw CRM strategie!
1
Profiteer van een gratis Business Case op maat
2
Ontvang gratis The Customer Profit Maxim over Credit Management en CRM
3
Krijg 3 maanden GRATIS een extra licentie voor uw Marketing Manager
Reserveer online: www.maxcredible.com/2014 * * zolang zolangde devorraad voorraad strekt strekt ** geldig bij een bestelling van een nieuwe licentie voor 1 mei 2014
** geldig bij een bestelling van een nieuwe licentie voor 1 maart 2014
CM ANALYSE
Het risico van inschattingsfouten bij incasso
Niet alles is wat het lijkt
In een periode waarin het aantal Nederlanders met een betalingsachterstand nog altijd oploopt, zoeken schuldeisers en professionele incassomedewerkers naar manieren om de incasso effectiever en efficiënter in te richten. Een belangrijke weg daarin is dat er nadrukkelijker wordt gezocht naar het onderscheid tussen niet-willers en niet-kunners onder de debiteuren. De insteek daarbij is hard te incasseren bij de niet-willers en oplossingen te zoeken voor de niet-kunners. Ook als dat een (gedeeltelijke) kwijtschelding betekent. De zoektocht heeft onder meer tot gevolg dat incasso medewerkers meer ruimte krijgen om te bepalen welke aanpak ze bij wie inzetten. Dit is een belangrijke en goede ontwikkeling. Er kleven echter ook risico’s aan. In dit artikel gaan wij in op het haast onvermijdelijke risico van inschattingsfouten en wat daaraan te doen valt.1
5 | De Credit Manager nummer 1
2014
Het risico van inschattingsfouten bij incasso
Dr. Nadja Jungmann is lector schulden en incasso aan de Hogeschool Utrecht en adviseur bij het Gildenetwerk. Zij is één van de ontwikkelaars van het screeningsinstrument schulddienstverlening Mesis.
Drs. Peter Wesdorp is mede-initiatiefnemer en adviseur van het Gildenetwerk. Hij houdt zich binnen verschillende domeinen bezig met professionaliseringsvraagstukken in relatie tot effectiviteit op basis van bewezen effectieve inzichten.
Een lange staat van dienst betekent niet dat je
kunnen nemen zonder álle informatie te hoeven verwerken.
de beste inschattingen maakt
Ze zijn handig in situaties waarin we onder tijdsdruk, onze-
De differentiatie naar niet-willers en niet-kunners brengt
kerheid en complexiteit beslissingen moeten nemen en spe-
met zich mee dat incassomedewerkers nog sterker dan
len een rol bij de inschattingen die we maken en de oplos-
voorheen allerlei beslissingen moeten nemen in een indi-
singsstrategieën die we kiezen (en daarmee bij de plannen
vidueel dossier. Krijgt iemand een betalingsregeling? Wordt
van aanpak die we opstellen).
er beslag gelegd? Geven we een (gedeeltelijke) kwijtschel-
Voor elke professional geldt dat hij allerlei informatie en
ding? De ontwikkeling van aanbod- naar vraaggericht wer-
signalen krijgt over klanten. Incassomedewerkers ervaren
ken, vraagt van professionals dat ze veel meer beslissingen
bij klanten verschillen in de manier waarop ze praten, de
nemen dan voorheen . Ze volgen niet langer standaard-
mate waarin ze zelf met oplossingen komen voor de achter-
processen, maar nemen beslissingen per situatie en leveren
standen, de mate waarin ze willen vertellen of er nog meer
daardoor maatwerk.
financiële problemen zijn, et cetera. Door middel van heu-
Maar waar baseer je als professional je beslissingen op?
ristieken ordenen ze deze informatie en vormen ze hun oor-
En maakt het daarbij uit hoeveel ervaring je al hebt in een
deel. Dat levert vaak veel op, maar is eveneens (te) vaak een
bepaald vakgebied? De literatuur over besliskunde leert dat
recept voor inschattingsfouten. Het probleem van heuristie-
het ertoe doet op welke basis we beslissingen nemen. In een
ken is dat zij de werkelijkheid vereenvoudigen en daarmee
Amerikaanse kliniek voor psychiatrische patiënten werd
kunnen leiden tot vertekening, tot onnauwkeurigheid en tot
bijvoorbeeld aan de medische staf gevraagd bij wie men
veronachtzaming van belangrijke informatie.
dacht dat de behandeling goed zou aanslaan. De medische
Wie op basis van ervaring de heuristiek heeft ontwikkeld
staf bestond uit medewerkers met verschillende functies
dat vrouwen die zeggen dat ze een betalingsregeling eerst
en staten van dienst: specialisten, zaalartsen, co-assisten-
met hun echtgenoot moeten bespreken zelden terugbellen,
ten et cetera. Het onderzoek wees uit dat de inschattin-
zal bij de volgende vrouw die dit zegt harder dan gemiddeld
gen van de co-assistenten het meest adequaat waren. De
gaan duwen om direct een betalingsafspraak te maken. Bij
belangrijkste verklaring daarvoor is dat zij bij het maken
vrouwen die oprecht even willen overleggen omdat ze niet
van hun inschatting nog het meest gestructureerd en sys-
kunnen overzien of het door de incassomedewerker gesug-
tematisch de stappen volgden om tot een goede diagnose
gereerde bedrag haalbaar is, betekent het duwen dat ze (te)
te komen. Bij de zaalartsen en hoogleraren waren er in de
vaak een ondoordachte betalingsregeling afspreken. Als het
loop der jaren beelden ontstaan over groepen patiënten die
vervolgens niet lukt om die betalingsregeling na te komen,
zij ten onrechte en onbewust projecteerden op de individu-
is het beeld van de incassomedewerkers vaak (en begrijpe-
ele dossiers die zij voor zich kregen. Dit en ander onder-
lijk): ze spannen zich niet maximaal in.
zoek laat zien dat een lange staat van dienst niet automa-
Maar hoe werken heuristieken dan? Welke vormen nemen
tisch betekent dat je de beste inschattingen maakt. Soms
ze aan? En waarom zijn we ons er niet van bewust?
2
zelfs integendeel. Onderzoeken in onder meer de jeugdzorg, de reclassering, de rechtspraak, de beleggingswereld en de
We ontwikkelen onbewust allerlei verkeerde
HRM (werving en selectie) laten daarnaast zien dat professi-
beelden over klanten
onele oordelen over dezelfde casus tussen professionals met
De wetenschappelijke literatuur bevat allerlei voorbeelden
ongeveer dezelfde ervaring sterk kunnen verschillen. Er is
van onderzochte heuristieken . We nemen beslissingen die
alle reden om aan te nemen dat dit ook voor incasso geldt.
niet rationeel zijn, maar de manier waarop we afwijken van
De vraag is hoe het komt dat professionals in hetzelfde
het rationele ideaal is voorspelbaar. Veel beschreven heuris-
dossier tot uiteenlopende oordelen komen. Waarom biedt
tieken zijn: de representativiteitsheuristiek, de beschikbaar-
ervaring geen garantie tegen het maken van inschattings-
heidsheuristiek, de affectheuristiek en de ankerheuristiek.
fouten? Een belangrijke verklaring daarvoor is gelegen in de beperkingen van het menselijk brein om grote hoeveel-
De representativiteitsheuristiek refereert aan de neiging
heden informatie te verwerken. Om te kunnen omgaan met
om een oordeel over een persoon of situatie te baseren op
de complexiteit van de werkelijkheid hanteert ons brein
stereotypische overeenkomsten met soortgelijke personen
cognitieve vereenvoudigingsstrategieën, ofwel heuristie-
of situaties in plaats van informatie die specifiek voor het
ken. Heuristieken zijn vuistregels voor het snel en efficiënt
betreffende individu geldt. Er bestaan volop beelden dat
filteren van grote hoeveelheden informatie. Gebaseerd op
ZZP-ers veel last hebben van vraaguitval. Ze hebben te wei-
eerdere ervaringen behoren ze tot de professionele intuïtie.
nig werk omdat er minder opdrachtgevers zijn. Dat zal dan
Ze stellen ons in staat snel en gemakkelijk beslissingen te
wel voor alle ZZP-ers gelden. Ze willen wel, maar kunnen
6 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM ANALYSE
niet. Als een debiteur dus zegt dat hij ZZP-er is, denken veel
in die zin door in onze besluitvorming. Affecten geven
incassomedewerkers ‘say no more’. Ze gaan er direct vanuit
bepaalde opties een intuïtieve aantrekkingskracht (of juist
dat er wisselende inkomsten zijn en dat een betalingsrege-
niet). Een alleenstaande moeder die als incassomedewer-
ling met een vast bedrag per maand dus erg ingewikkeld
ker werkt en moeite heeft om haar hoofd boven water te
of onmogelijk is. Hetzelfde geldt mogelijk voor bepaalde
houden, zal bij een klant die eveneens alleenstaande moe-
bevolkingsgroepen. Wie tot die groep behoort, heeft vast
der is allerlei herkenning voelen die doorwerkt in de oplos-
ook alle stereotypische kenmerken van die groep.
sing die wordt gekozen. Wij spreken incassomedewerkers die het lastig vinden goed om te gaan met bejaarde debiteu-
Bij de beschikbaarheidsheuristiek wordt de kans op iets
ren (‘die zielige oudjes’). Het is maar de vraag of die door-
wat net gebeurd is hoger geschat dan daarvoor. Simpelweg
werking objectief terecht is. Incassomedewerkers vinden het
doordat het voor in het geheugen ligt en dus in ons hoofd
als gevolg van deze heuristiek ook moeilijker om mensen
beschikbaar is. Dat is de reden waarom mensen vlak na een
voor bepaalde opties te motiveren die zij voor zichzelf ook
vliegramp gemiddeld meer angst hebben om in een vlieg-
niet plezierig zouden vinden. Dat kan een gemiste kans zijn
tuig te stappen dan op andere momenten in de tijd, terwijl
omdat die oplossing voor de betreffende klant en schuldeiser
de kans op een crash natuurlijk feitelijk niet groter is. Een
(uiteindelijk) wellicht wel tot het beste resultaat zou leiden.
huisarts die net iemand met keelontsteking heeft gezien, stelt die diagnose ook sneller bij de volgende cliënt. Bij
De ankerheuristiek maakt dat we moeilijk loskomen van
incasso is dat vast niet anders. Ook dat is mensenwerk. Er
initiële referentiepunten die vaak arbitrair zijn. Als we een
zijn niet veel debiteuren die maandelijks geld van familie
groep mensen verzoeken om bij de laatste drie cijfers van
uit het buitenland krijgen. Als een incassomedewerker toch
hun telefoonnummer 200 op te tellen en vervolgens vragen
een klant treft waar dit speelt, kan dit als effect hebben dat
wanneer Attila de Hun Europa veroverde, bestaat er vreemd
de medewerker bij de klanten die hij daarna aan de tele-
genoeg een verband tussen hun antwoorden en hun tele-
foon heeft, telkens ook nog even checkt of ze geen inkom-
foonnummers. Dat is ook de reden waarom sommige goede
sten uit het buitenland hebben. De keer dat het aan de orde
doelen de vrijheid nemen vrij hoge te doneren bedragen te
was, verraste het de medewerker. De beschikbaarheidsheu-
suggereren. De ankerheuristiek maakt dat we vaak lastig
ristiek maakt dat geld uit het buitenland een optie wordt.
loskomen van eerste indrukken. Het zijn ankers in onze oor-
De medewerker negeert het rationele besef dat dit een grote
deelsvorming. Het eerstgenoemde bedrag bij het voorstel
uitzondering is en steekt er als gevolg daarvan aanmerkelijk
voor een betalingsregeling fungeert bijvoorbeeld als een
meer tijd in dan vanuit de feitelijke kans gerechtvaardigd is.
belangrijk anker voor incassomedewerkers. De eerste indruk over een cliënt, diens situatie of een mogelijke oplossing
Bij de affectheuristiek worden onze oordelen beïnvloed
eveneens. Nieuwe informatie leidt vaak maar langzaam tot
door de positieve of negatieve gevoelens die we voor iets
een ander oordeel. Het oordeel over de cliënt die zich eerst
of iemand koesteren. Onze emotionele reactie beïnvloedt
niet welwillend opstelt, maar na wat nadenken toch besluit
ons oordeel of besluit, onze inschatting van risico’s en onze
goed mee te werken, wordt daardoor maar langzaam bijge-
inschatting van voor- en nadelen. Ook onze stemming werkt
steld. Het gevolg kan zijn dat de cliënt zich niet erkend voelt
4
in zijn goede voornemen en alsnog tegendraads wordt. Dat we niet zo gemakkelijk van onze op heuristieken gebaseerde oordelen afstappen, komt onder meer doordat we onbewust zoeken naar informatie die onze vooringenomen beelden (op grond van heuristieken) bevestigen. Eveneens onbewust zijn we geneigd om informatie die strijdig is met wat we verwachten te negeren5. In de literatuur wordt dit proces ook wel omschreven als ons bevestigingsvooroordeel of confirmation bias. Dus als we een klant aan de telefoon hebben die signalen afgeeft die strijdig zijn met wat we verwachten, zijn we geneigd die te negeren. Het gevolg is dat de grotere beslisruimte die we incassomedewerkers in dit tijdperk geven niet alleen onze uitvoering effectiever en efficiënter maakt. Onbedoeld werkt de grotere beslisruimte ook willekeur in de hand.
7 | De Credit Manager nummer 4
2013
Het risico van inschattingsfouten bij incasso
betalers, is het dus cruciaal dat we de uitbreiding van de
Is de werking van heuristieken te beperken zonder
beslisbevoegdheden van incassomedewerkers verder invul-
de beslisruimte te verkleinen?
len. In dit artikel hebben we toegelicht dat elk mens beel-
Wie onderschrijft dat het van belang is dat incassome-
den (heuristieken) ontwikkelt die eraan bijdragen dat we
dewerkers (grote) ruimte hebben om maatwerk te leveren
bevooroordeelde beslissingen nemen. Om te voorkomen
en dus individuele beslissingen moeten nemen, maar ook
dat we niet-willers te veel ruimte geven of niet-kunners te
onderkent dat heuristieken op een negatieve wijze kunnen
hard aanpakken, is het van groot belang dat we de nega-
uitwerken, zoekt naar een oplossing. De besliskunde draagt
tieve invloed van heuristieken zo veel mogelijk beperken.
als oplossing aan dat we invulling geven aan gestructu-
In de incasso zijn er grofweg drie stappen waarmee we daar
reerde besluitvorming. Kenmerkend daarvoor is dat incasso-
invulling aan kunnen geven.
medewerkers enerzijds maximale ruimte hebben om beslissingen te nemen en dus maatwerk te leveren. Anderzijds
Stap 1: bewustwording bij professionals van
worden ze via instructies of ondersteunende instrumenten
de werking van heuristieken
‘gedwongen’ om hun beslissingen op een gestructureerde
De eerste stap in het temmen van heuristieken is om incas-
wijze te nemen. Heuristieken hebben dan minder of geen
somedewerkers bewust te maken van het gegeven dat elk
vrij spel en de incassomedewerker ontkomt er niet aan om
mens heuristieken ontwikkelt en dat deze een negatieve uit-
relevante zaken te betrekken bij de beslissing.
werking hebben op onze beslissingen. Dat besef alleen is al
Nu is er in de wereld van het credit management zeker het
een ‘tegenkracht’. Wie beseft dat we heuristieken aanmaken,
één en ander aan instrumenten voorhanden om het betaal-
zal zichzelf op een indringender wijze afvragen: klopt wat
gedrag van debiteuren te voorspellen. In veruit de meeste
ik denk te zien wel? Naast bewustwording op individueel
gevallen gebeurt dit op basis van feitelijke (historische)
niveau helpt het als er in teams gebruik wordt gemaakt van
gegevens en patroonherkenning. Onze stelling is dat deze
het met elkaar meekijken in dossiers. De vraag van een col-
instrumenten een stuk steviger worden als daar relevante
lega waarom je ervan uitgaat dat deze werkloze van 48 niet
houdingsaspecten aan worden toegevoegd. Of sterker nog,
op korte termijn werk zal vinden, kan je er alert op maken
als houdingsaspecten de basis van toekomstige instrumen-
dat je onbewust en onbedoeld bepaalde beelden hebt ont-
ten gaan voeren. Dit vanuit het groeiende besef dat schul-
wikkeld over werklozen die het weliswaar niet gemakkelijk
denproblematiek in hoge mate een gedragsvraagstuk is7.
hebben maar wel degelijk perspectief op werk hebben. Een
Onderzoek toont aan dat professionals menselijk gedrag (en
derde manier om invulling te geven aan bewustwording
daarvan afgeleid de beste aanpak) het beste inschatten als
van de werking van heuristieken is door in de kwaliteits-
de afweging en besluitvorming gestructureerd plaatsvindt .
zorg actief te zoeken naar patronen. Bieden we jongeren
Gestructureerde besluitvorming kan allerlei vormen aan-
eigenlijk altijd een betalingsregeling met een vergelijkbare
nemen. Het kan in de vorm van een werkwijze waarin een
opbouw? Komt dat doordat die het beste past? Of hebben
onderbouwde en gestandaardiseerde set van zaken gecheckt
we bepaalde collectieve heuristieken over wat de beste aan-
wordt, het kan in de vorm van een checklist maar ook in de
pak is? Een vierde manier van bewustwording is feedback
vorm van een instrument. Het voordeel van een instrument
organiseren van klanten en daar goed naar luisteren. Geven
boven de twee andere vormen is dat daar rekenregels aan
klanten aan ons terug dat de beelden die we over hen han-
ten grondslag kunnen liggen die verschillende zaken op
teren ook kloppen?
8
verschillende wijze wegen. In het domein van justitie wordt al langere tijd invulling
Stap 2: gestructureerde besluitvorming op basis
gegeven aan gestructureerde besluitvorming . Daarmee
van beslisbomen en andere afwegingskaders
temmen ze daar de werking van heuristieken. Tbs-klinieken
Wie verder wil gaan dan stap één, ontwikkelt een gestruc-
werken met gestructureerde risicotaxatie om te bepalen wie
tureerde manier van werken. Wat is er uit de wetenschap-
op verlof mag, het Openbaar Ministerie gebruikt het instru-
pelijke literatuur bekend over de invloedrijke variabelen op
ment ‘BOS Polaris’ ter ondersteuning bij het formuleren van
betalingsgedrag? En wat noemen incassomedewerkers zelf
de strafeis, de reclassering hanteert een lijst met aandachts-
als invloedrijke variabelen? Door een voor iedereen gelijk
velden in de Risc om het risico op recidive in te schatten.
afwegingskader uit te werken, wordt voorkomen dat individuele medewerkers op basis van negatieve en onbewust
Het temmen van heuristieken kan in drie stappen
ontstane heuristieken bepaalde informatie niet meenemen
Om op een effectieve en efficiënte wijze onderscheid te
in hun beslissingen. Ook bij deze stap helpt het om terug te
maken tussen niet-willers en niet-kunners onder de wan-
kijken in bestaande dossiers. Welke zaken betrekken de ver-
8 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM ANALYSE
schillende medewerkers in hun afwegingen en welke zaken
het gegeven of iemand zijn post opent zwaarder dan het
zouden eigenlijk standaard door alle medewerkers moeten
gegeven of iemand (precies) weet wat hij aan vaste las-
worden meegenomen?
ten betaalt. Door dergelijke informatie te verwerken in een instrument, is het mogelijk om bij de beoordeling van de
Stap 3: ontwikkeling van instrumenten om informa-
financiële zelfredzaamheid van een burger het gegeven dat
tie gewogen te verwerken
hij of zij de post opent zwaarder mee te laten wegen dan
De laatste stap om tot optimaal gestructureerde besluitvor-
het gegeven dat iemand niet (precies) weet wat hij aan vaste
ming te komen, is de ontwikkeling van een instrument.
lasten betaalt.
Bij het maken van een gestructureerde beslissing is het
Een medewerker kan allerlei informatie opvragen. Maar het
niet alleen van belang dat er een vaste set informatie bij
is niet reëel om te verwachten dat de verzamelde informatie
wordt betrokken. Het is ook van belang dat er een verge-
bij elke klant op dezelfde wijze gewogen wordt. Bij de ene
lijkbare waarde wordt gehecht aan vergelijkbare informa-
klant wordt (ten onrechte) het gegeven dat iemand zijn post
tie. Wie in stap twee een afwegingskader uitwerkt waarin
lang niet altijd opent zwaarder meegewogen in het oordeel
zowel de vraag wordt gesteld of mensen hun post openen
dat iemand nonchalant is dan bij de ander. Door de waarde
als de vraag of iemand (precies) weet wat hij aan vaste
die wordt toegekend aan antwoorden op vragen te versleu-
lasten betaalt, neemt twee absoluut relevante zaken mee
telen in rekenregels, kan een instrument voorzien in een
in de overweging. Maar in onderlinge samenhang weegt
gelijk beeld van alle klanten. Om de financiële zelfredzaamheid van burgers in te schatten wordt in de schuldhulpverlening inmiddels gewerkt met Mesis©. Dit instrument geeft onder meer inzicht in de mate waarin schuldenaren het normaal vinden om schulden te hebben, bereid zijn om concessies te doen in het besteedbare budget of hun schulden vooral het probleem van de schuldeiser vinden. Mesis© biedt gemeenten een handvat om sneller en beter onderbouwd te bepalen wie wel en wie niet wordt toegelaten tot de schuldhulpverlening. Wij zijn bezig met de verkenning hoe Mesis© doorontwikkeld kan worden voor het incassoveld. 1 In dit artikel is gebruikgemaakt van onderdelen die Jungmann & Wesdorp eerder over dit onderwerp publiceerden op het terrein van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). 2 Zie Jungmann & Wesdorp (2013), Zijn wanbetalers niet-willers of niet-kunners?, De Credit Manager, nr. 3, 2013. 3 Tversky, A. en D. Kahneman (1981), ‘The framing of decisions and the psychology of choice’, in: Science 211, 1981, pp. 453458. Tiemeijer, W.L., C.A. Thomas en H.M. Prast (red.), De menselijke beslisser: over de psychologie van keuze en gedrag, Amsterdam: Amsterdam University Press, 2009. Kahneman, D., Ons Feilbare Denken, Uitgeverij Business Contact, Amsterdam, 2011. 4 Slovic P., Finucane M., Peters E., MacGregor D.G., The affect heuristic. In ed. Gilovich T., Griffin D., Kahnemann D., Intuitive judgment: Heuristics and biases, Cambridge University Press: Cambridge, pp. 397–420, 2002. 5 Nickerson R.S., Confirmation Bias: A Ubiquitous Phenomenon in Many Guises, in: Review of General Psychology, 1998 Vol. 2, pp. 175-220. 6 Jungmann, N (2012), Schuldenproblematiek een vraagstuk in transitie, Hogeschool Utrecht, Utrecht. 7 W.M. Grove & P.E. Meehl (1996), Comparative efficiency of informal (subjective, impressionistic) and formal (mechanical, algorithmic) prediction procedures: the clinical-statistical controversy, Psychology, Public Policy, and Law 2(2), p. 293-323. Zie ook: D.A. Andrews & J. Bonta (2006), The psychology of criminal conduct, Newark, NJ: LexisNexis. 8 Bosker, J. (2009), Gestructureerd beslissen over reclasseringsinterventies, in: Proces, nr 8 pp 169-173.
9 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM ANALYSE
3D-printing en 3D-scanning: de nieuwe industriële revolutie Dit eerste artikel (uit een serie van twee) beschrijft de mogelijke impact van 3D-printing, 3D-scanning en reversed engineering. Hoe gaat het landschap voor productie en credit management in de komende jaren veranderen?
Arnold Geelhoed is Credit Director EMEA bij Elsevier BV.
3D-printing is sterk in opkomst (zie ook mijn artikel in De
dreiging. De btw is momenteel 21% voor de meeste
Credit Manager, nummer 3, jaargang 2013). De groei zal
producten en zal dus direct een flinke besparing opleve-
nog verder versnellen doordat de patenten voor de tech-
ren voor de consument. De btw kan alleen in stand wor-
nologie in februari 2014 zijn vervallen en hoge kwaliteit
den gehouden voor 3D-geprinte producten als de fiscus een
3D-printers tegen lagere prijzen beschikbaar komen voor
manier vindt om de btw te kunnen berekenen, bijvoorbeeld
de consument. Ik vraag me af of dit ook het moment zal
door een unieke code te gebruiken.
zijn dat bedrijven zoals Epson, Canon en Lexmark in de
Ook zal de overheid wijzigingen in invoerrechten kunnen
markt springen. Xerox is al actief op dit gebied; HP kon-
verwachten. Op dit moment worden in bepaalde gevallen
digde in oktober 2013 plannen aan om 3D-printers medio
invoerrechten geheven over de waarde van het ingevoerde
2014 te introduceren. Dit laatste, vrees ik, kan een deel van
eindproduct. Na de 3D-revolutie kunnen de invoerrechten
de ambities van nieuwe bedrijven, die tot dusver zeer inno-
uitsluitend worden berekend over de waarde van te gebrui-
vatief zijn geweest bij de ontwikkeling van 3D-printing,
ken grondstoffen in 3D-printers. Die waarde is normaal
beperken of zelf onmogelijk maken.
gesproken veel lager. Ook kunnen de importen van deze
De Amerikaanse president Barack Obama heeft in februari
grondstoffen uit andere landen afkomstig zijn dan waar ze
2013 gezegd, dat de 3D-technologie de potentie heeft om de
nu worden verwerkt tot eindproducten.
manier waarop wij alles maken te veranderen. Hij kondigde
Daarnaast zal het nodig zijn dat elk geprint product van een
de opening aan van een netwerk van vijftien fabrieken in
code wordt voorzien om de auteursrechten te beschermen.
de VS die de 3D-revolutie moeten stimuleren.
Sommige deskundigen voorspellen een verlies van vele miljarden. De analistengroep Gartner suggereert zelfs een
Besparingen
verlies in 2018 van $100 miljard aan auteursrechten per
Het kan zijn dat de nieuwe 3D-productietechnologieën in
jaar als bepaalde zaken ongewijzigd blijven.
de komende vijf jaar resulteren in een kostenreductie van 80% voor objecten die met 3D-printers worden gemaakt.
De impact op credit management
Dit zal leiden tot een enorme economische omwenteling
Er zal een belangrijke verschuiving van kredietrisico’s
van massaproductie naar productie door de consument of
plaatsvinden in industriesectoren en landen, doordat de
ter plekke door de eindgebruiker. In plaats van bijvoorbeeld
productie op grote schaal verschuift naar het land van
één fabriek in China die 10 miljoen speelgoedauto’s maakt,
de consument. Ook de betaalmethoden zullen veranderen:
krijgen wij nu 10 miljoen printers die één speelgoedauto
ik verwacht een toename van creditcardbetalingen door
printen. Er is berekend dat een Amerikaans huishouden
consumenten als zij zelf de nieuwe fabrikant van produc-
ongeveer $2.000 per jaar kan besparen, als ze de beschik-
ten zijn en minder B2B-betalingen. Voor bankiers betekent
bare eindproducten zelf printen. Dit is meer dan de kosten
dit een regelrechte nachtmerrie. Bijvoorbeeld: wat moet je
van een goede 3D-printer.
doen als een klant, producent van verpakkingsmateriaal in
Het printen van 3D-objecten door de consument zal beteke-
West-Europa, een nieuwe lening vraagt voor uitbreiding
nen dat de btw over goederen en diensten en andere over-
van de productielijn, terwijl je weet dat de verpakkings
heidsbelastingen aanzienlijk gaan afnemen. Deze belastin-
industrie zwaar kan worden getroffen wanneer 3D-printen
gen kunnen nu alleen in rekening worden gebracht over
echt van start gaat?
de grondstoffen die worden gebruikt door 3D-printers.
Ik werk in de uitgeverswereld. Deze wereld is ingrijpend
Ik vraag me af hoe regeringen zullen omgaan met deze
veranderd in de afgelopen jaren. We hebben de omslag
10 | De Credit Manager nummer 1
2014
3D-printing en 3D-scanning: de nieuwe industriële revolutie
Relievo Korenveld onder onweerslucht, Van Gogh Museum Amsterdam
Een ‘echte’ Van Gogh uit de 3D-printer Het Van Gogh Museum Amsterdam heeft samen met Fujifilm een
ze het originele werk dicht benaderen. Tot nog toe zijn van vijf
techniek ontwikkeld waarmee driedimensionale reproducties van
werken Relievo’s vervaardigd: Amandelbloesem (1890), Zonne
Vincent van Goghs meesterwerken vervaardigd kunnen worden.
bloemen (1889), De oogst (1888), Korenveld onder onweerslucht
De replica’s, Relievo’s, zijn van een dermate hoge kwaliteit dat
(1890) en Boulevard de Clichy (1887). De speciale 3D-techniek die voor de productie wordt gebruikt, heeft de naam ‘Reliefografie’. Deze techniek combineert een driedimensionale scan van het schilderij met een hoge resolutie print. Een Relievo bestaat uit een nauwkeurige reproductie van zowel de voorzijde als de achterzijde van een schilderij en is voorzien van een lijst. Tijdens het productieproces geldt een zeer strenge kwaliteitscontrole waarbij experts van Fujifilm en het Van Gogh Museum intensief samenwerken. Elke Relievo is genummerd en geaccordeerd door een conservator van het museum. Zie www.vangoghmuseumedition.com.
Relievo Zonnebloemen, Van Gogh Museum Amsterdam
11 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM ANALYSE
gemaakt van papieren uitgaven voor de meeste produc-
ken). Bedrijven die zich niet of moeilijk kunnen aanpassen
ten (boeken en tijdschriften) naar uitgaven in elektronische
of de nieuwe technologie niet willen omarmen, kunnen als
vorm (e-boeken, e-tijdschriften en databases via internet).
verliezer eindigen.
Hierdoor is het volgende gebeurd: Grote verschuivingen in klantsegmentatie: van agenten
3D-scanning
en groothandel rechtstreeks leveren en factureren aan
3D-scanning geeft nieuw leven aan oude (gescande) objec-
de eindgebruikers en nieuwe vormen van kredietrisico’s
ten. Hierdoor zal een toename van patentschendingen ont-
en betaalmethoden.
staan, doordat scanners kunnen worden gebruikt om objec-
Toename van het aantal klanten en landen: nieuwe / andere commerciële en politieke risico’s. Minder zendingen via distributeurs en daardoor een lagere benodigde magazijncapaciteit.
ten te scannen en te herproduceren zonder toestemming van de fabrikant. U kunt van een 3D-scan een 3D-print in was maken. Die wasprint kunt u gebruiken om een nieuwe mal te maken en een ‘reversed engineering process’ op te starten. Met de mal
Deze veranderingen kwamen bovenop de verkoop van
kunt u vele producten namaken. Wanneer u het gescande
activiteiten die niet meer in de businessstrategie pasten en
object, misschien zelfs beschadigd, aan uw eigen behoeften
nieuwe acquisities. Wanneer 3D-printing losbarst, gaan die
aanpast of op uw computer repareert voordat u het print,
veranderingen ook gelden voor vele andere industrieën.
kunt u een nieuwe versie maken. U kunt in beginsel alles scannen, met inbegrip van gebouwen, auto’s, mensen en
Omzetpotentieel voor 3D-printing
kunst. Onlangs is dit gedaan met schilderijen van Van Gogh
Omzetprognoses voor 3D-printing variëren van $3 miljard
(zie pagina 11). Goede 3D-scanners zijn nu te koop voor
in 2018 tot $10 miljard in 2020. In mei 2013 heeft McKin-
€ 1.500,-, maar de prijzen zullen snel dalen. De 3D-scan-
sey een rapport gepubliceerd waaruit blijkt dat de poten
ners zijn gemakkelijk te gebruiken en u hoeft geen kennis
tiële omzet in 2025 tussen de $230 en $550 miljard zal lig-
te hebben van CAD-software. Sommige 3D-printers zijn
gen. Wist u dat 3D-printing al meer dan een half miljoen
inclusief een scanner en fax, zodat u alles in één apparaat
banen in de VS heeft gecreëerd in de laatste drie jaar (cijfer
heeft.
november 2013) en dat hiermee banen zijn teruggebracht
U kunt een scan maken in 30 seconden, waarna u de grootte
naar de VS die eerder verloren waren gegaan door uitbe-
van het onderwerp kunt aanpassen en afdrukken via
steding aan lagelonenlanden? Ik denk dat bijna niemand
Windows 8.1. Als u niet over een 3D-scanner beschikt, kunt
de omzet van 3D-printing goed kan voorspellen, maar het
u gescande 3D-objecten kopen via internetsites. Een andere
zou me niet verbazen als de prognose van McKinsey uit-
recente ontwikkeling is een kleine 3D-scan clip, die u op
komt. Zeker wanneer de omzet wordt meegenomen die
uw mobiele telefoon of iPad kunt zetten, zodat het appa-
gegenereerd wordt door de eindproducten van 3D-printers.
raat bruikbaar is als een 3D-scanner. Dit betekent dat de
3D-printen is een industrie met onbeperkt groei- en markt-
3D-scanner snel beschikbaar komt voor consumenten.
potentieel. Als credit managers kunnen wij de impact hier-
Industriële revolutie
van dus niet negeren.
We staan aan de vooravond van een nieuwe industriële
Investeringen
revolutie in ontwerp en fabricage. Alles kan volledig op de
In juli 2013 meldde China dat $245 miljoen wordt geïnves-
individuele consument worden afgestemd. Stel je eens voor
teerd om de ontwikkeling van 3D-printing te versnellen,
wat beroemde uitvinders zouden hebben gemaakt als zij
maar particuliere Chinese ondernemingen doen dit soort
een 3D-printer hadden gehad. Dat is wat veel mensen over
investeringen zelf ook. China wil in 2016 in 3D-printing de
de hele wereld binnenkort in staat zijn om te doen, inclusief
nummer één van de wereld zijn. Singapore investeert onge-
de auteur van dit artikel.
veer $400 miljoen in de komende vijf jaar en GE Aviation en Honeywell Aerospace maar liefst $3,5 miljard. Dit zijn de aangekondigde investeringen die ik in juli 2013 in één week heb verzameld… In credit management moeten we de kansen en bedreigingen voor onze klanten identificeren en volgen (en natuurlijk ook voor de onderneming waarvoor wij wer-
12 | De Credit Manager nummer 1
2014
Noot Dit artikel is geschreven met behulp van Galal Lutfi en Julie Lane, werkzaam als Credit Controller bij Elsevier. Dit artikel is volledig gebaseerd op de persoonlijke visie van de auteur en geeft niet per se de opvatting van Elsevier of één van haar publicaties weer.
Met inzicht en eenvoud betaalgedrag verbeteren
AcceptEmail biedt u actueel inzicht in het betaalgedrag van
versnelt u het betalingsproces voor uw klant aanzienlijk. Elke
uw klanten. Betaalverzoeken worden gegarandeerd en snel per
drempel die een snelle betaling in de weg staat is weggenomen.
mail of mobiel afgeleverd. Dankzij real-time detailrapportage weet
Betalingen worden foutloos verwerkt, want dubbele of foute
u of uw factuur of herinnering is ontvangen, geopend, hoeveel
betalingen, ontbrekende referenties of betalingen op verkeerde
betaal-pogingen er zijn gedaan en of er al is betaald. Met deze
rekeningen zijn uitgesloten. Dit resulteert in structureel lagere
informatie kunt u snel en doelgericht een aanpak kiezen
kosten voor facturatie en collectie, snellere betalingen en
als er onverhoopt niet op tijd wordt betaald. Met AcceptEmail
tevreden klanten.
13 | De Credit Manager nummer 1
2014
ACCEPTEMAIL.COM
CM LITERATUUR
The Customer Profit Maxim De ondertitel ‘Putting the bottom-line on top’ geeft de boodschap weer van dit boek. Uitgangspunt voor iedere onderneming zou moeten zijn, zo stellen de auteurs, dat de winst van een onderneming altijd bovenaan de prioriteitenlijst staat, in het bijzonder de winstgevendheid van individuele klanten en klantsegmenten. Vanuit deze gedachte wordt een brug geslagen tussen commerciële functies zoals marketing, verkoop en service aan de ene kant en financiële functies, waaronder credit management, aan de andere kant.
Commerciële mensen hebben vaak de neiging om klanten van de zonnige kant te bezien, als een bron van inkomsten of omzet. Financiële mensen daarentegen benaderen klanten meer vanuit de negatieve hoek, als een bron van kosten en risico’s. Alleen door beide perspectieven samen te voegen kan duurzame winstgevendheid van klanten Wim Mul is als Credit Management Consultant verbonden aan Credit4U (www.credit-4u.nl) en adviseert ondernemingen bij het optimaliseren van de debiteurenprocessen. Daarnaast is hij als docent verbonden aan de VVCM-leergangen.
worden gerealiseerd. De methode zoals beschreven in dit boek, resulteert in een evenwichtige kijk op klanten en bijbehorende zakelijke beslissingen, wat uiteindelijk leidt tot meer tevreden klanten, meer tevreden medewerkers en meer tevreden aandeelhouders. ‘The Customer Profit Maxim’ is voor zowel financiële als commerciële professionals geschreven en laat zien dat samenwerking tussen finance en commercie geen keuze is, maar een noodzaak. In aanvulling op het aangereikte raamwerk voor klantwaarde, dat geïllustreerd wordt door diverse grafische modellen, verschaft dit boek een praktische handleiding om in zeven stappen tot duurzaam winstgevende klantrelaties te komen. Achtereenvolgens worden de volgende onderwerpen behandeld:
Titel: The Customer Profit Maxim Auteurs: Wil Wurtz en Marcel Wiedenbrugge
1. The customer relationship balance
ISBN: 9781492306603
In dit hoofdstuk wordt de zogenaamde Customer Relationship Balance nader toegelicht. Dit is een effectieve methode
ling kan geven aan de waarde voor de klant. Het in kaart
om de klantrelatie beter te managen en te optimaliseren, en
brengen van de verschillen helpt de ondernemer om zowel
wel vanuit het perspectief van de onderneming (monetary
in de organisatie als in de relatie met de klant een betere
value) en van de klant (customer satisfaction). Wat voor de
balans te verkrijgen tussen wat de klant oplevert en hoe de
ondernemer van belang is, bijvoorbeeld winstgevendheid,
klant het product of de dienst ervaart en waardeert. Een
hoeft totaal niet interessant of belangrijk te zijn voor de
goede balans tussen de waarde van de klant en de waarde
klant. Wat de klant belangrijk vindt, is wel belangrijk voor
voor de klant verhoogt de kans op een langdurige produc-
de ondernemer om te weten, omdat hij daarmee beter invul-
tieve klantrelatie.
14 | De Credit Manager nummer 1
2014
The Customer Profit Maxim
2. A financial view on customer value
De lezer krijgt op een heldere wijze uitleg van het belang
De Customer Value Balance-sheet is ontworpen om inzage
van samenwerking tussen financiële en commerciële afde-
te geven in de (toekomstige) opbrengsten en kosten als-
lingen om zodoende een optimale afstemming te verkrijgen
mede de financiële risico’s van klanten. In dit hoofdstuk
tussen financiële en commerciële segmentatie.
wordt het belang uitgelegd van het hebben van inzicht in zowel de opbrengsten van de klant als de kosten. Daarnaast
4. Improving customer profitability
moet ook inzicht worden verkregen in de financiële risico’s,
In hoofdstuk 4 wordt nader ingegaan op de manier waarop
bijvoorbeeld als gevolg van het leveren op rekening. Het
de samenwerking tussen afdelingen, en met name tussen de
risico van te late of wanbetaling moet worden bepaald. De
financiële en commerciële, kan worden gestimuleerd. Een
auteurs gaan uitgebreid in op de redenen om te laat of niet
verbeterde samenwerking leidt tot meer efficiency, betere
te betalen en de gevolgen die dit heeft voor zowel de winst
performance en resultaten. De auteurs schetsen vier stap-
als de klantrelatie.
pen, met als eerste stap het maken van een overzicht van de onderwerpen die de betrokken afdelingen raken. In stap
3. Customer value segmentation
2 wordt beschreven hoe afdelingen waarde kunnen toevoe-
Klantsegmentatie is een marketingtechniek om klanten
gen aan de verschillende processen. Stap 3 beschrijft op
met dezelfde karakteristiek in dezelfde groep te plaatsen.
welke wijze inzicht kan worden verkregen in de financiële
De meest fundamentele klantsegmentatie is gebaseerd op
en commerciële informatie die bij afdelingen beschikbaar is
gegevens van twee variabelen gemeten op individueel
en van waarde is voor de andere(n). In stap 4 wordt inge-
klantniveau: waarde van de klant voor de onderneming
gaan op het in kaart brengen, analyseren en wegnemen van
(financiële waarde) en de waarde voor de klant (bijvoor-
knelpunten tussen verschillende afdelingen om zo tot een
beeld gemeten als klanttevredenheid). Je kunt dan de vol-
productieve onderlinge samenwerking te komen.
gende typen onderscheiden: Partners: de waarde voor de onderneming en de waarde voor de klant zijn hoog. Voorbijgangers: de waarde voor de onderneming en de waarde voor de klant zijn laag. Profiteurs: de waarde voor de onderneming is laag terwijl de waarde voor de klant hoog is. Potentiële overlopers: de waarde voor de onderneming is hoog, maar de waarde voor de klant is laag.
Conclusie ‘The Customer Profit Maxim’ is een aanbevelingswaardig boek, dat nuttig is voor (business)controllers, credit managers en account managers. Het boek is vooralsnog alleen in het Engels verkrijgbaar, maar zal in het tweede kwartaal van 2014 ook in het Nederlands verschijnen. Het boek is als paperback (rond de € 16,- ex verzendkosten) en als ebook (Kindle, € 7,70) via Amazon verkrijgbaar. Door de inhoud, de praktische toepasbaarheid en de grafische modellen is het boek de moeite van het lezen meer dan waard.
VERS VAN DE PERS Gids Creditmanagement Software 2014 Creditmanagementfunctionaliteit is binnen de meeste standaard boekhoudsoftware geen optie en blijft vaak beperkt tot een ouderdomsanalyse en een generieke aanmaning. Functionaliteiten als klantsegmentatie, business rules, het vastleggen en controleren van een betalingsregeling of het bijhouden van klantendossiers blijven vooralsnog voorbehouden aan gespecialiseerde creditmanagementsoftware. Hetzelfde geldt voor een goede liquiditeitsprognose en (interne) scoring van klanten op basis van diverse parameters. Doordat het voor veel ondernemers moeilijk is om aan krediet via de bank te komen, zal het belang van gedegen credit management eerder toe- dan afnemen. ‘Het efficiënter en effectiever managen van cashflow en werkkapitaal is dan van groot belang’, aldus Gerard Bottemanne van GBNED en Marcel Wiedenbrugge van WCMConsult. Met de nieuwe 2014 uitgave van de onafhankelijke ‘Gids Creditmanagement Software’ bieden Gerard en Marcel een uitgebreid overzicht van creditmanagement-, incasso- en daaraan gerelateerde software. De gids telt ruim 120 pagina’s en verschaft ondernemers en hun adviseurs (accountants- en administratiekantoren) inzicht in het actuele aanbod en de mogelijkheden van genoemde software. Naast algemene informatie over credit management komen softwaresystemen van 25 aanbieders uitgebreid aan bod. De gids kan gratis opgevraagd worden via www.softwarepakketten.nl/creditmanagement.
15 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM REPORTAGE
Jaarcongres Credit Management 2014 Het Jaarcongres Credit Management 2014, dat op 19 en 20 maart werd gehouden in Houten, voldeed in veel opzichten weer aan de hooggespannen verwachtingen. De organisatie was zeer professioneel, het programma was afwisselend, de winnaar van de Credit Management Award was inspirerend en het congres blijft één van de mooiste netwerkmomenten voor ‘credit managend’ Nederland.
Toch is de vraag of de opzet van het Jaarcongres niet eens tegen het licht moet worden gehouden. Het leek – misschien is dit schijn, ik heb geen hard cijfermateriaal om mijn stelling te onderbouwen – of het congres dit jaar minder goed bezocht werd dan eerdere edities. Is er sprake van verzadiging onder de harde kern van credit professionals in ons land? Of willen ze wellicht eens een andere invulling Pieter Postmus is hoofdredacteur van De Credit Manager.
van hun schaarse dagje buiten kantoor? Op zich waren er genoeg interessante presentaties, maar misschien is er wel sprake van ‘overkill’, en moet je terug naar een paar sessies van topniveau, met een beperkt aantal sprekers en debatten waar de vonken vanaf vliegen.
Uiteenzetting van Arnold Geelhoed over 3D-printen.
Professor Vis tipte de Noorse Kroon.
Zimbabwaanse dollar Eén van de hoogtepunten was de helaas slechts een half uur durende show van professor Jan Vis, die ons waarschuwde
om echt mee uit de voeten te kunnen. Professor Vis tipte
voor de beperkte betrouwbaarheid van geld als rekenmaat-
de Noorse Kroon, gezien de stabiele politieke en economi-
staf. Om te bepalen of een investering de moeite waard is,
sche omstandigheden in Noorwegen, met name vanwege
kijken ondernemers naar de waarde van toekomstige geld-
de enorme olierijkdom van dat land. Een andere uitweg is
stromen. Echter, hierbij moet je rekening houden met de
om over te gaan op goederentransacties, ofwel ‘barter trade’.
devaluatie van het geld waarmee je rekent. Een extreem
Deze praktijk zie je momenteel al in instabiele economieën
voorbeeld is de Zimbabwaanse dollar, die inmiddels niet
zoals Argentinië, waar veel importeurs zich laten betalen in
meer als valuta wordt geaccepteerd omdat hij zo snel in
Argentijnse goederen. Na afloop van de inspirerende ses-
waarde daalde dat de drukpers van Robert Mugabe het niet
sie kreeg elke aanwezige een echt briefje van vijf miljard
meer kon bijhouden. In het algemeen is het probleem met
Zimbabwaanse dollar mee naar huis, ter herinnering aan de
door de overheid uitgegeven geld (zogenaamd ‘fiatgeld’),
wijze lessen van professor Vis.
dat je het oneindig kunt bijdrukken, waardoor de waarde verwatert, en dat je het, in tegenstelling tot ‘goederengeld’,
3D-printen en credit management
bijvoorbeeld een gouden munt, niet alternatief kunt aan-
Een andere boeiende presentatie was de uiteenzetting van
wenden.
Arnold Geelhoed over 3D-printen en credit risk manage-
Hoe los je dit probleem nu op? Een mogelijkheid is om de
ment. Hij gaf een lange lijst van voorbeelden van produc-
prijs van een transactie pas vast te stellen op het moment
ten die nu al uit een 3D-printer rollen (onder andere een
van betaling. Een andere mogelijkheid is om je transacties
compleet grachtenhuis in Amsterdam Noord!), en legde
uit te voeren in een waardevaste valuta. De Zwitserse Frank
daarna uit wat de komende jaren de impact hiervan op
is een optie, echter daarvan zijn er simpelweg veel te weinig
de wereldeconomie gaat zijn. Er zal een beweging komen
16 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM Jaarcongres
van massaproductie in lagelonenlanden (vooral in Azië en
Al met al een verhaal dat zeer tot de verbeelding spreekt,
Latijns Amerika) naar enkelvoudige productie in de ‘Eerste
en dat veel verdere gevolgen heeft dan alleen op het gebied
Wereld’. De impact zal daarom in eerste instantie gevoeld
van credit management. Je zou bijna kunnen zeggen dat
worden in de transportsector en de verpakkingsindustrie,
het aanpassen van je credit management op deze ontwik-
en in de distributie en detailhandel. Neem als voorbeeld de
kelingen wel je laatste zorg is. In die zin was de voordracht
metaalbewerkende industrie. Deze zal volgens Geelhoed zo
van Geelhoed enigszins gekunsteld. Maar toch, het was
goed als verdwijnen, omdat 3D-printers uitstekend geschikt
zeker een betoog dat zal blijven hangen bij de toehoorders.
zijn om alles wat je van metaal kunt maken snel en hoog-
Het zijn dit soort ‘outside the box’-presentaties waarmee de
waardig op te leveren. Groot voordeel is ook dat bij het
credit managers van Nederland verder komen, en waarvan
printproces geen materiaalverlies optreedt, terwijl dat bij
we er tijdens het Jaarcongres 2015 meer hopen te zien!
de huidige metaalbewerkingstechnieken kan oplopen tot meer dan 50%.
‘Wij zoeken echt de dialoog met onze klanten’ Tijdens het Jaarcongres Credit Management werd de Credit Management Award 2014 uitgereikt aan Marco van Katwijk, Manager Tone of Voice Betalen van Essent. De Credit Manager sprak met de kersverse prijswinnaar. Je hebt een bijzondere job title: ‘Manager Tone
onze klanten om concrete, klantgerichte afspra-
ment steeds checken of je energieverbruik in lijn
of Voice Betalen’. Wat houdt dat in?
ken te maken Deze gerichte aanpak heeft geleid
is met het door jou betaalde voorschotbedrag,
‘Essent heeft zich ten doel gesteld om het klant-
tot goede resultaten op het gebied van snellere
en kun je dit eventueel aanpassen. Ideaal, maar
vriendelijkste energiebedrijf te zijn. Dit betekent
betalingen en minder afschrijvingen.
het gaat er nu om dat we zo veel mogelijk klan-
dat we in al onze processen de klant centraal stel-
Verder ben ik betrokken bij de ‘Verenigde Groot
ten ertoe brengen om deze tool ook echt te gaan
len. Dat vergt een bepaalde manier van denken,
Incassanten’, een belangenvereniging waarin elf
gebruiken!’
die we ook hebben bevestigd in de job titles van
van de grotere incasserende partijen van Neder-
de managers die met deze verschillende proces-
land samenwerken. Het gaat naast Essent onder
De prijs die je hebt gewonnen, bevestigt dat jij
sen bezig zijn.’
meer om andere energieleveranciers, zorgverze-
succesvol bent in je werk. Welke stelregel han-
keraars, waterbedrijven, grote telecomspelers en
teer je altijd in je dagelijks werk, die je helpt
Wat is volgens jou de reden dat jij de prijs
groothandels. Samen proberen we een duidelijk
om succesvol te zijn?
gewonnen hebt?
geluid te maken om de regelgeving rond SEPA-
‘Mijn belangrijkste regel is dat ik altijd ‘fact
‘We zijn bij Essent sinds mijn aantreden in 2011
incasso zodanig aan te passen dat we onze resul-
based’ te werk ga. Ik houd ervan om op verschil-
bezig om een integrale visie te ontwikkelen op
taten verder kunnen verbeteren door ook hier de
lende manieren referentiemetingen te doen, bij-
het incassoproces. We zijn stap voor stap bezig
klant centraal te plaatsen.’
voorbeeld bij het kiezen van een toeleverancier. Hoe meer feiten je verzamelt, hoe groter de kans
om de keten steeds een beetje groter te maken. Eerst hebben we gezorgd dat we intern ons huis
Wat voor cijfer zou je het credit management
dat je de juiste keuze maakt. Daarnaast moet ik
op orde kregen. Daarna hebben we ons gericht
bij Essent op dit moment geven en hoe kan het
ook zeggen dat het me in mijn werkzame leven
op de voor- en de achterkant van onze klantrela-
volgens jou nog beter?
steeds is gelukt om een goed team van gelijk
ties, ofwel wat spreek je af met nieuwe klanten,
‘Ik geef ons nu een 7,5! De grote stap die we
gestemde mensen om me heen te verzamelen. Dit
en hoe maak je ze het zo makkelijk mogelijk om
gaan zetten om nog beter te worden, is zorgen
is zeker een belangrijke succesfactor bij Essent,
op tijd te betalen? En wat doe je als een klant
dat de kosten voor onze klant nog meer voor-
en daarom draag ik mijn Award ook op aan mijn
echt niet meer kan betalen en je afscheid moet
spelbaar worden. Hiervoor is al wel een tool, de
teamgenoten!’
nemen? Verder zoeken we echt de dialoog met
‘Verbruiksmanager’. Hiermee kun je als consu-
17 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM ANALYSE
Investering in klantenkrediet voor een productieondernemin In de vorige editie van De Credit Manager (nummer 4, 2013) stond de vraag centraal of de investering in klantenkrediet wordt bepaald door de activiteit van de onderneming. We vervolgen onze beschouwing met de gedetailleerde analyse van de balanssamenstelling in een industriële sector. Ook nu zullen we het aandeel van de verschillende balans-
gezien. Hoe dan ook, filialisering heeft belangrijke gevol-
posten berekenen tegenover het totaal van de bedrijfsac-
gen voor de balansstructuur. Om een idee te geven: in de
tiva, en niet ten opzichte van het balanstotaal. Dit betekent
voedingsmiddelenindustrie vertegenwoordigen de financi-
dat we uit het balanstotaal de waarde van de financiële
ële vaste activa niet minder dan 58% van het balanstotaal!
vaste activa weglaten. Die staan voor aandelen in verbon-
Ludo Theunissen is voorzitter van het Instituut voor Kredietmanagement.
den ondernemingen en voor ondernemingen waarmee een
Een voorbeeld ter verduidelijking
deelnemingsverhouding bestaat. Dus wel degelijk aandelen
Ook in andere sectoren zijn er belangrijke financiële activa
die op lange termijn in andere ondernemingen (zoals doch-
te vinden die voor een stevige vertekening kunnen zor-
ter- en zusterondernemingen) worden aangehouden. Ook
gen. Ter illustratie bekijken we een specifieke deelsector in
de financiële investeringen op korte termijn worden uit het
detail, een industriële activiteit: vervaardiging van elektri-
balanstotaal weggelaten, evenals de liquide middelen. Dat
sche apparatuur. Bij de selectie hebben we een minimum-
betekent dus dat we de activa beperken tot die rubrieken
waarde van het balanstotaal van € 10.000 opgelegd, om
die rechtstreeks met de ondersteuning van de activiteit van
te vermijden dat een aantal niet meer echt actieve onder
de onderneming te maken hebben. Dat is dan ook een veel
nemingen de analyse vertekenen.
betere maatstaf voor het doel van deze analyse: het meten
Van de 1.327 ondernemingen die in deze nomenclatuur
van het belang van de investering in werkkapitaal, en in het
geklasseerd zijn in de balanscentrale, laten we er om een
bijzonder in uitstaande debiteuren.
andere reden nog één weg bij onze analyse. Het gaat hier om INFRABEL, een naamloze vennootschap naar publiek
Zijn de financiële vaste activa zo belangrijk?
recht die de spoorweginfrastructuur beheert. Waarom deze
Zeer zeker: ook in België is de zogenaamde ‘filialisering’
onderneming in deze categorie is beland, is ons niet echt
een populair en belangrijk fenomeen. Het houdt in dat ook
duidelijk. Dat is trouwens een probleem dat we wel vaker
kleinere ondernemingen al vaak uit verschillende juridi-
tegenkomen. De NACEBEL-code waarin een onderneming
sche entiteiten bestaan, waarbij de balans voor een niet
haar hoofdactiviteit uitoefent, wordt opgenomen in de
verwaarloosbaar deel uit financiële vaste activa bestaat.
zogenaamde Kruispuntbank. De onderneming kan de code
Er zijn diverse redenen voor deze filialisering. Er kunnen
daarin zelf aanpassen, maar dat gebeurt in de praktijk enkel
puur operationele redenen zijn: uiteenlopende activiteiten
als dat voor een of andere toepassing nodig is. Het ver-
in verschillende afdelingen van dezelfde onderneming kun-
krijgen van bepaalde vergunningen is daar een voorbeeld
nen soms een opsplitsing in verschillende juridische enti-
van. Maar er zijn dus ook ondernemingen die in de activi-
teiten verantwoorden. Zeker als het risicoprofiel van deze
teitscode van bij de oprichting gebleven zijn, ook al is hun
activiteiten sterk afwijkt. Maar daarnaast zijn er ook vaak
activiteit intussen veranderd. INFRABEL hoort hier in feite
fiscale of sociale redenen. Het overschrijden van bepaalde
niet thuis en is bovendien een duidelijke outlier: de omzet
drempels (bijvoorbeeld het aantal personeelsleden dat gro-
ervan vertegenwoordigt ruim 12% van de totale omzet van
ter dan 50 wordt) kan aanleiding geven tot verplichtin-
de populatie. Reden genoeg om deze onderneming weg
gen die men soms liever wil vermijden. Voorbeelden hier-
te laten. Er blijven dus uiteindelijk 1.326 ondernemingen
van zijn de aanwezigheid van een syndicale delegatie en
bruikbaar voor onze analyse. Deze zijn wel zeer uiteen
de verplichting een ondernemingsraad op te richten, wat
lopend wat betreft de grootte.
door sommige ondernemers nog steeds als hinderlijk wordt
18 | De Credit Manager nummer 1
2014
ng
Investering in klantenkrediet voor een productieonderneming
Als we het balanstotaal als criterium nemen, vinden we als
dan ook de moeite waard zijn de cijfers eens te bekijken
kleinste waarde 10 en als grootste 1.074.609 (alle waar-
voor verschillende deelgroepen.
den worden verder gegeven in € 1.000). Het gemiddelde
We delen de ondernemingen uit de steekproef in volgens het
is 7.142, de mediaan ligt bij 420. Dat verschil wijst op een
aantal personeelsleden dat we hier gebruiken als maatstaf
stevige vertekening met een groot aantal kleine waarden,
voor de grootte van de ondernemingen. We stellen trou-
en een beperkt aantal zeer grote die het gemiddelde sterk
wens vast dat ook de gemiddelde waarde van de bedrijfsac-
naar boven tillen. Dat wordt bevestigd als we de verdeling
tiva per groep van groot naar klein evolueert. Onderstaande
in kwartielen bekijken. Daarbij verdelen we de volledige
tabel bevat een overzicht van de procentuele samenstelling
groep over 4 deelgroepen op basis van de waarde, in dit
van de totale bedrijfsactiva per groep. Interessante vast-
geval het balanstotaal. De opgegeven kwartielwaarde geeft
stelling bij de handelsdebiteuren: met uitzondering van de
dan de waarde van de grootste onderneming uit elke deel-
tweede groep (47 ondernemingen met een personeelsaan-
groep. We vinden voor het eerste kwartiel 119 en voor het
tal tussen 100 en 499) neemt het aandeel van de handels-
derde een waarde van 1.748. Dus 25% van de ondernemin-
debiteuren af van 48% voor de grootste tot 30% voor de
gen uit onze steekproef heeft een balanstotaal van meer dan
kleine ondernemingen. Grotere ondernemingen blijken dus
1.740. Opvallend hierbij is ook dat de waarde van het derde
een groter aandeel van hun bedrijfsactiva in debiteuren te
kwartiel nog steeds onder het gemiddelde ligt!
investeren! Voor de leverancierskredieten zien we een veel
Het aandeel van de handelsdebiteuren in het totaal van
stabieler beeld, met dan wel de zeer eigenaardige uitzon-
de bedrijfsactiva bedraagt gemiddeld 36%. Een aanzien-
dering voor de groep kleine ondernemingen met 1 tot 9
lijk aandeel dus. De verdeling in kwartielen toont een zeer
personeelsleden.
ruime spreiding: van 15% voor het eerste kwartiel tot 54% voor het derde kwartiel. Dit toch wel indrukwekkende cij-
We hebben in de tabel ook de rubriek ‘overige vorderin-
fer geeft aan dat voor een kwart van de ondernemingen uit
gen’ opgenomen. Deze heeft strikt genomen niets met ons
deze groep de uitstaande debiteuren meer dan de helft van
onderwerp te maken, maar is toch interessant om te ver-
de bedrijfsactiva vertegenwoordigen. Als dat geen reden is
melden. Wie zijn hier namelijk de schuldenaars? Het gaat
om er aandacht aan te besteden!
niet om klanten, en evenmin om overheid of banken. Zon-
Als we daar de uitstaande leverancierskredieten tegenover
der dat we dat volledig hieraan kunnen toeschrijven, weten
plaatsen, zien we een ander beeld: een gemiddelde van
we toch dat het vaak gaat om vorderingen op eigenaars of
38%, met echter een mediaan van 19%. Dat betekent dus
zaakvoerders. In die zin gaat het ook hier om elementen die
dat ook hier een aantal ondernemingen is waar dit aandeel
in de balans aanwezig zijn en die in feite het puur bedrijfs-
zeer groot wordt. Dat wordt ook bevestigd door de waarde
economisch beeld ervan kunnen vervalsen. Hier zien we dat
van 33% voor het derde kwartiel.
dit zeker bij de ondernemingen zonder personeel een zeer belangrijk fenomeen is.
Zoals we hebben vastgesteld, zijn er nogal wat kleine ondernemingen tussen. Zo zijn er veel ondernemingen
Tot besluit
zonder personeel. Dit zou een ‘slapende’ onderneming kun-
We hebben ons hier beperkt tot een puur beschrijvende
nen zijn. Maar in de meeste gevallen zal het veeleer gaan
analyse. We hebben het gebruik van statistische technie-
om zeer kleine ondernemingen waarin een zelfstandige
ken willen vermijden. Bepaalde conclusies moeten dan ook
zaakvoerder zijn activiteit uitoefent. In dat geval zal de
met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.
zaakvoerder niet als personeelslid worden geteld. Het kan
% aandeel in bedrijfsactiva Personeelsleden >= 500
Aantal
Bedrijfsactiva €1.000-
Voorraden
Handelsdebiteuren
Leveranciers
overige vorderingen
Financiële vaste activa
10
158.813
19,57
47,56
25,82
6,13
24,23
>= 100
47
44.840
23,17
36,86
24,51
17,99
12,99
>= 50
33
17.626
24,12
46,41
28,13
10,32
8,91
>= 25
85
4.225
21,69
43,24
24,37
10,61
2,79
>= 10
133
2.544
24,12
42,88
29,90
9,91
2,84
>= 1
481
691
19,63
38,61
59,29
9,57
2,53
0
537
536
13,77
29,74
23,78
17,98
3,32
19 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM SPONSORCOLUMN
Cloud or not to Cloud? Bedrijven leunen steeds meer op ICT als cruciaal onderdeel van hun bedrijfsvoering. Begonnen we veelal eenvoudig met tekstverwerkers en gedeelde bestanden of ICT ter ondersteuning van ons productieproces, langzamerhand komt ICT terug in alle facetten van ons bedrijf. Zowel productie als ondersteuning, marketing en innovatie. ICT heeft bewezen disruptief te zijn in verschillende branches en verandert businessmodellen. Met de komst van online winkels is de distributieketen van boeken veranderd, met de komst van online brokers is de manier waarop hotelboekingen worden gedaan of verzekeringen worden afgesloten sterk gewijzigd.
In de vroege jaren van ICT was het normaal om eigen ICT-
criteria die voor uw organisatie relevant zijn, zoals wat de
systemen te kopen, licenties aan te schaffen, investeringen
standaard beschikbaarheid is, welke exit-voorwaarden er
voor software en servers vooraf te doen of zelfs een eigen
gelden en hoe wordt omgegaan met uw data. Juist omdat
rekencentrum neer te zetten. Met de komst van de Cloud
het zo eenvoudig is met een nieuwe Cloud-dienst te star-
neem je ICT af als ‘stroom’ uit het stopcontact of ‘water’ uit
ten, is het belangrijk deze aspecten te controleren voor-
de kraan, namelijk als een standaarddienst. Hierbij ‘huur’ je
dat u instapt. U krijgt daarnaast als u uw eigen account
servers of functionaliteit in de zin van software op afstand
op ‘Cloudplaats’ heeft ook nog uw eigen online adviseur.
(ergens in de wereld) en benader je deze diensten veelal
Download hiervoor ook de iPhone- of iPad-applicatie
eenvoudig via een browser. Hierbij heb je geen eigen ICT-
‘Cloudplaats’, zodat u uw adviseur altijd dicht bij u heeft.
systemen meer en beperkt technisch beheer. Daarnaast hoef je je niet of minder druk te maken over investeringskos-
MaxCredible is opgenomen op ‘Cloudplaats’ en geeft het
ten, schaalbaarheid, IT-beheer en upgrades. Je kunt flexibel
voorbeeld voor het veld van creditmanagementleveran-
inspelen en innoveren op de veranderende markt en ICT-
ciers hoe je transparant je diensten kunt aanbieden als een
systemen efficiënt inzetten, gebruiken en op- of afschakelen.
Cloud-dienst. Hiermee toont MaxCredible zich niet alleen
De kernvraag hierbij is hoe u met uw bedrijf op een veilige
als leider op het gebied van nieuwe innovatie maar ook op
en gecontroleerde manier de stap naar de Cloud kan maken.
het gebied van transparantie. ‘Cloudplaats’ stimuleert volledige transparantie, zodat u als klant zo goed mogelijk in
Cloudplaats.com is het platform waarop u Cloud-diensten
staat wordt gesteld uw keuze te maken op basis van voor
voor uw organisatie kunt vinden, vergelijken en aanschaf-
u belangrijke argumenten. We nodigen andere Cloud-geba-
fen. Net zoals u op een verzekeringsvergelijker uw verzeke-
seerde creditmanagementleveranciers uit om hun diensten
ring afsluit. U kunt hier de voor u interessante diensten met
op ‘Cloudplaats’ te registreren en volledige transparantie te
elkaar vergelijken op basis van uitgebreide gedetailleerde
geven aan u.
20 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM INTERNATIONAAL
Zakendoen in Duitsland: let op de verschillen! Duitsland is met afstand de belangrijkste handelspartner voor Nederland, zowel voor de import als de export. We exporteren onder andere aardolie, agrarische en chemische producten, machines en kleding. En wij importeren onder meer voertuigen en producten uit de chemische, ijzer- en staalindustrie. Tussen beide landen vindt dus heel wat handelsverkeer plaats. In dit artikel gaan we in op de belangrijkste cultuurverschillen tussen Nederland en Duitsland. Waar moet u rekening mee houden als u zakendoet met een Duits bedrijf? En wat kunt u doen als uw Duitse klant weigert te betalen? De Nederlandse economie is vooral op handel en scheepvaart gericht geweest. Door de Nederlandse koopmansgeest zijn we er veelal op gefocust een oplossing te vinden in een zakelijke onderhandeling of conflict. Als klein land zijn wij namelijk altijd afhankelijk van andere, grotere landen om zaken te doen. Liever een uitkomst, dan helemaal geen Angelika Unger vormt samen met Ute Fangmann, Natalja Lux en Katja Quensel het Duitse team van Bierens Incasso Advocaten.
zaken, lijkt het credo van de Nederlander. De Duitse economie is veel meer gericht op de auto-industrie en ambachten, en kent een zogenoemde agrarisch-feodale maatschappij. Vermoedelijk is daardoor een fixatie op prestatie en vakkennis ontstaan. Duitsers zijn geneigd om zich in een zakelijke situatie vasthoudender en minder toegeeflijk op te stellen,
Duitsland en Nederland: de verschillen Duitsland
Nederland
Stiptheid
Handelsland
Degelijkheid
Flexibel
Betrouwbaarheid
Improvisatievermogen
Kwaliteitsbewustzijn
Geïnteresseerd in nieuwe dingen
Goede service
Out-of-the-box denken
Loyaal
Toegeeflijk
Aandringen op hun recht
Oplossingsgericht
Rigide
Zeer prijsbewust Slordig
wanneer zij van mening zijn dat zij gelijk hebben.
Suzan van Kasteren is Online Marketeer bij Bierens Incasso Advocaten.
Veel van de huidige misverstanden tussen Duitsers en
een gerechtelijke procedure, dan zal de rechter ook van u
Nederlanders ontstaan doordat voorbij wordt gegaan aan
verwachten dat u alles heeft begrepen. Dus bent u niet zeker
de cultuurverschillen. Door de ogenschijnlijke gelijkenis
van uw Duits, dan is het slim om toch een vertaler of native
tussen beide landen en de nauwe contacten binnen de EU,
speaker in te schakelen. Deze kan u helpen bij het op een
worden de verschillen tussen beide landen vaak onderschat
juiste manier interpreteren van de stukken en het vastleg-
en terzijde geschoven. Omdat de bedrijfsculturen van beide
gen van de juiste afspraken. Zo voorkomt u dat er verwar-
landen echter nog steeds heel verschillend zijn, spelen deze
ring ontstaat of zaken niet goed op papier komen te staan.
cultuurverschillen in zakelijke onderhandelingen wel dege-
Ook in de dagelijkse omgang met uw zakenpartner zijn er
lijk een rol.
punten waarmee u rekening kunt houden. Waar men in Nederland vaak overstapt op een meer informele wijze van
Communicatie en benadering
communiceren en met elkaar omgaan, blijft een Duitser
Om bij het begin te beginnen: hoe treedt u in contact met
vrijwel altijd formeel en zakelijk. Nederlanders zijn gewend
een Duitser? Het lijkt misschien een open deur, maar uw
om elkaar met de voor- en achternaam aan te spreken en
Duitse zakenpartner zal het zeker waarderen wanneer u Duits
een titel als ‘doctorandus’ of ‘meester’ achterwege te laten.
tegen hem spreekt en in het Duits met hem communiceert.
In Duitsland is het gebruikelijk om deze titel wél te noe-
Nederlanders denken vaak dat ze een aardig woordje Duits
men, wanneer je weet dat iemand een bepaalde titel draagt.
spreken. In sommige gevallen is dit gelukkig ook zo. Maar
Een ander verschil is het gebruik van je of jij. Nederlan-
onderschat het niet. Want heeft u altijd in het Duits gecom-
ders tutoyeren elkaar vaak al na een eerste kennismaking;
municeerd en ontstaat er toch een conflict dat uitmondt in
men ‘kent’ elkaar dan immers. In Duitsland is het gebruike-
21 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM INTERNATIONAAL
lijk om elkaar formeel aan te blijven spreken met het Duitse
zich uiterst commercieel uitdrukken om het bereiken van een
woord voor u, ‘Sie’. Wilt u een goede indruk maken op
overeenkomst te bespoedigen. Daarentegen zal een Duitser
uw tegenpartij? Spreek uw gesprekspartner dan altijd op
om te kunnen onderhandelen en besluiten te kunnen nemen
deze manier aan, ook al lijkt dat voor een Nederlander over-
de juiste positie moeten hebben in de organisatie. Gezien de
dreven.
formelere bedrijfsstructuren betekent dat veelal dat de uit-
Duitsers zijn over het algemeen wat minder extravert en
eindelijke beslisser ouder zal zijn. Bovendien zijn Duitsers
terughoudender. Dit is ook terug te zien in de wijze waarop
vaak heel secuur. Dit uit zich niet alleen in de manier van
zij zich presenteren. Bent u van plan om uw bedrijf of pro-
werken, maar ook in de kwaliteit die zij eisen van de dienst
duct in Duitsland te presenteren? Houd dan rekening met
die ze geleverd krijgt, de mate van betrouwbaarheid van de
deze terughoudendheid en zorg ervoor dat uw bedrijfspre-
zakenpartner, het nakomen van afspraken, het houden aan
sentatie of productlancering kort en bondig is. Vermijd lang-
een planning en het op tijd leveren van producten en dien-
dradige verhalen en dominante aanbevelingen. Waar wij
sten. Handig om te weten wanneer u zakendoet met een
Nederlanders onszelf graag presenteren als de beste, grootste
Duitse partij.
of meest winstgevende, wordt dit door Duitsers als te pretentieus ervaren. Een Duitse ondernemer zal aangeven dat
Incasso in Duitsland
hij tot één van de beste behoort, waarmee hij zich liever op
Hoe zit het met de betalingsmoraal in Duitsland? Welke stap-
een gelijk niveau ten opzichte van zijn concurrenten plaatst.
pen kunt u ondernemen wanneer u te maken krijgt met een niet-betalende Duitse klant? In Nederland is het normaal
Wijze van zakendoen
om concrete afspraken te maken over betalingstermijnen. In
Ook aan de onderhandelingstafel zijn er een paar zaken
Duitsland gebeurt dit gelukkig ook en worden deze afspra-
waar wij als Nederlanders op moeten letten. Zo verloopt het
ken bovendien vaak serieus genomen. Maar als men van-
besluitvormingsproces bij de Duitse zakenpartner anders en
wege allerlei redenen niet op tijd kan betalen, wil men in
is de hiërarchie formeler geregeld. Een Nederlandse onder-
Duitsland nog wel eens weglopen voor de realiteit en als een
handelaar is bijvoorbeeld vaak jonger maar hij heeft wel de
struisvogel zijn kop in het zand steken of met allerlei excuses
bevoegdheden en ruimte om te onderhandelen en tot een
komen. Alles om maar geen gezichtsverlies te hoeven leiden.
besluit te komen. De Nederlander hecht minder waarde aan
Het zal u dan ook niet bevreemden dat het dan vaak komt tot
formaliteiten, komt met realistische prijsvoorstellen en kan
een gang naar de rechter. In Duitsland kijkt men minder positief tegen incasso-organisaties aan dan in Nederland. Net als hier mogen ook de Duitse incassobureaus enkel buitengerechtelijk handelen. Daarnaast worden de incassokosten in Duitsland niet vergoed. Om deze redenen stappen veel Duitsers direct naar een advocaat. Bij een Duits incassobureau is op de achtergrond vaak een advocaat als dienstverlenende derde actief. Hiermee wordt de indruk gewekt dat een incassobureau alle middelen in handen heeft om een vordering te innen, maar dat is niet zo. Het gerechtelijke pad moet altijd bewandeld worden via een advocaat. Een incassobureau heeft niet de middelen in huis om juridische stappen te kunnen nemen en procedures te kunnen voeren. Daarom is het handig om in Duitsland direct een advocaat in te schakelen. Hiermee voorkomt u dat het traject langer duurt dan nodig is. Na de overdracht van een vordering kan een advocaat uw debiteur schriftelijk en telefonisch sommeren. Als uw klant na schriftelijk en telefonisch sommeren niet binnen de gestelde termijn betaalt, wordt in overleg vaak een procedure gestart.
22 | De Credit Manager nummer 1
2014
Zakendoen in Duitsland
Gerechtelijk traject
cedure verwikkeld raakt, dan is het prettig wanneer u kunt
Er bestaat een fundamenteel cultuurverschil tussen het
worden bijgestaan door een advocaat die uw taal en die van
Duitse en Nederlandse rechtsstelsel. Terwijl het Nederlandse
uw debiteur spreekt, bekend is met de Duitse wetten, regels
rechtsstelsel uitgaat van crediteurenbescherming, staat in
en cultuur, en mag procederen bij een rechtbank in Duits-
het Duitse rechtsstelsel de debiteurenbescherming voorop.
land. Hiermee voorkomt u de tussenkomst van een vertaler
Dit wordt onderstreept door de eisen aan de gerechtelijke
of een onnodig lang traject doordat u moet overstappen naar
maatregelen: in tegenstelling tot in Nederland kan zowel
een Duitse advocaat. Dit is niet alleen efficiënt qua tijd, maar
de beslaglegging als het aanvragen van een faillissement in
ook qua kosten.
Duitsland niet nadat er eerder in een procedure vonnis is ver-
Kortom, zakendoen met een Duitse partner is zeker de moeite
kregen. Het onderzoeken of er daadwerkelijk een gegronde
waard. Houd rekening met cultuurverschillen, want die zijn
vordering bestaat op de betreffende debiteur, speelt in derge-
er, ook al springen ze niet gelijk in het oog. En dan moet u
lijke procedures een belangrijke rol.
zeker in staat zijn een langdurige renderende relatie op te
Mocht het onverhoopt zo zijn dat u in een gerechtelijke pro-
bouwen.
VEGHEL, 15:20
Bierens heeft een ijzersterke wil om te winnen. Waar ter wereld de wanbetalers zich ook bevinden, Bierens spoort ze voor u op. Want een niet-betalende klant voelt als onrecht. Ons team gaat aan de slag om dit onrecht te bestrijden waarbij de debiteur opdraait voor uw kosten. Rechtvaardigheid voor de crediteur; daar staan we voor! Wilt u kennismaken met onze professionele en effectieve incassoaanpak? Zet ons internationale team aan het werk door te bellen naar 0413 - 380933. Ook voor vragen op andere rechtsgebieden kunt u bij ons terecht. Met 35 Nederlandse en buitenlandse advocaten en juristen, hebben wij ook in uw branche de expertise in huis om problemen op te lossen. En grenzen houden ons daarbij niet tegen!
www.bierensgroup.com
23 | De Credit Manager nummer 1
2014
RECHTVAARDIGHEID VOOR DE CREDITEUR!
UIT DE PERS
Anachron en MaxCredible bieden wereldwijde oplossing voor elektronisch factureren en credit management Anachron en MaxCredible hebben e-Invoicing
gen te stellen over facturen. MaxCredible biedt
met die van MaxCredible te laten samensmel-
en credit management samengesmolten tot één
een SaaS creditmanagementoplossing vanaf
ten wordt behalve elektronisch factureren, pre-
strategische online Order-to-Cash oplossing.
het moment dat het product of de dienst wordt
senteren en archiveren, ook de opvolging van
Hiermee wordt op klantgerichte wijze, tegen
afgenomen tot en met de uiteindelijke betaling.
onbetaalde en betwiste facturen meegenomen
lagere kosten, een lagere DSO gerealiseerd.
Door de directe integratie van InvoicePortal met
in het proces. Klanten kunnen nu geautomati
InvoicePortal van Anachron zorgt ervoor dat
MaxCredible zijn bedrijven verzekerd van een
seerd multichannel communiceren met laat
facturen conform klantwens worden gepresen-
optimaal en transparant debiteurenbeheer.
betalende klanten. Met elektronisch facture-
teerd en afgeleverd, en biedt met online inter-
Frank Hoekstra, CEO van Anachron, is verheugd
ren zien we al jaren dat facturen veel sneller
actietools debiteuren de mogelijkheid om vra-
over de samenwerking: ‘Door onze oplossing
betaald worden (de DSO neemt tot wel 20% af!), en inmiddels weten we dat samensmelting met MaxCredible de DSO tot wel 50% verlaagt. Wij kennen geen onderneming die dergelijke cijfers niet interessant vindt.’ Simon Evenblij van MaxCredible sluit zich hierbij aan: ‘Elektronisch factureren stond hoog op de wensenlijst van de gebruikers van Max Credible. We zagen in onze onderzoeken al dat factuurissues en de factuur niet op de juiste wijze afleveren bij de debiteur tot de topredenen van non-betaling behoren. Deze issues kunnen voor een groot deel worden opgelost wanneer de juiste factuur tijdig, met de juiste inhoud en via het juiste kanaal verstuurd wordt. Anachron
Simon Evenblij (links) en Frank Hoekstra
maakt dat in meer dan 90 landen ter wereld mogelijk.’
VCMB: EU-wetgeving betaaltermijn werkt niet Het eenzijdig verlengen van de betalingstermijn
cierskrediet om in de eigen liquiditeitsbehoefte
sing te accepteren. ‘Je kunt als leverancier wel
door multinationals heeft verstrekkende gevol-
te voorzien, stelt het VCMB. Sinds vorig jaar
op je strepen gaan staan, maar dan is er een
gen voor de gehele keten en heeft een nega-
is een Europese richtlijn van kracht die voor-
kans dat je de opdrachtgever verliest. Voor veel
tief effect op de economie. De betalingstermij-
schrijft dat bedrijven een maximale betaalter-
ondernemers is dat risico, zeker in deze tijd, te
nen verkorten, levert juist een enorme econo-
mijn mogen hanteren van 30 dagen (de ‘late
groot’, stelt Mannes Westhuis, voorzitter van
mische impuls op en is uiteindelijk ook beter
payments directive’). Alleen met wederzijdse
het VCMB. Met name kleinere leveranciers zijn
voor de opdrachtgever. Dat stelt het Verbond
overeenstemming kan daarvan worden afge-
door lange betaaltermijnen van hun opdracht-
van Credit Management Bedrijven (VCMB).
weken tot maximaal 60 dagen. Door de domi-
gevers niet in staat zelf aan hun betalingsver-
Onlangs maakte HEMA bekend de betalingster-
nante marktpositie van grote organisaties en
plichtingen te voldoen. Zij worden gedwon-
mijn voor leveranciers eenzijdig te verlengen
de nog altijd zwakke economische positie van
gen hun toeleveranciers ook trager te betalen.
tot 120 dagen. HEMA is hierin zeker niet uniek.
veel van hun leveranciers, zien veel leveran-
Zo heeft een dergelijk besluit gevolgen voor de
Bedrijven die dat doen, misbruiken het leveran-
ciers zich genoodzaakt de eenzijdige aanpas-
gehele keten.
24 | De Credit Manager nummer 1
2014
UIT DE PERS
Nieuw: Stichting Faircasso
JUPECA ambitieus verder als Incasso Academie
Nederland is een incassobureau rijker zonder
Beroepsvereniging JUPECA heeft haar naam
van gedegen juridische kennis en vaardigheden.’
winstoogmerk: Stichting Faircasso. Bij Fair-
veranderd in Incasso Academie. ‘Het is nu voor
Sinds eind 2013 heeft Incasso Academie haar
casso vloeit de gehele winst terug naar het
iedereen direct duidelijk wat we aanbieden en
eigen trainingslocatie aan de Maresingel 4 te
intensieve incassoproces, begeleiding van de
waar we voor staan: juridische medewerkers
Leiden. Twee eigentijdse leslokalen waar alle
hulpbehoevende debiteur, preventieve voorlich-
op het gebied van credit management/incasso
opleidingen en trainingen worden gegeven. De
ting aan financieel kwetsbaren en ondersteu-
naar een hoger kwaliteitsniveau brengen’, meldt
eigen locatie sluit echter de mogelijkheid tot het
ning van initiatieven die een bijdrage leveren
voorzitter Machiel Natzijl. ‘Dat doet Incasso
afnemen van incompany-trainingen niet uit.
aan een gezondere maatschappij. De stichting
Academie via haar praktijkgerichte opleidin-
Het actuele trainingsaanbod is te vinden op:
is in het leven geroepen voor organisaties die
gen waardoor onze cursisten voorzien worden
www.incassoacademie.nl.
streven naar een goed incassoresultaat, maar vinden dat hun incassopartner klanten, huur-
Optimaal debiteurenbeheer levert forse kostenbesparing op
ders of leden socialer moet benaderen en er een
Bedrijven en instellingen onderschatten de
klantenservice en ICT. Geoptimaliseerde uit-
afbreuk doet aan de klantrelatie. Daarnaast ver-
gemiddelde totale kosten voor het innen van
voering door een in F&D gespecialiseerde partij
wacht de stichting door voorlichting, begelei-
een factuur. Een meerderheid van de onderne-
biedt veel kansen om de kosten te verlagen. Een
ding en donaties een positieve bijdrage te leve-
mers denkt per factuur gemiddeld € 2,00 kwijt
besparing van 10% is vaak zonder meer moge-
ren aan het oplossen van de schuldenproble-
te zijn. In werkelijkheid kunnen die kosten hon-
lijk; in sommige branches kan het besparings-
matiek in Nederland. Voor meer informatie:
derden procenten hoger uitvallen: hoewel ze per
potentieel oplopen tot meer dan 40%. Dat blijkt
www.faircasso.nl
branche sterk verschillen, liggen ze ruwweg tus-
uit onderzoek van GGN, uitgevoerd samen met
sen € 2,50 tot wel € 60,00 per factuur. De meest
EY Advisory en een aantal creditmanagement-
onderschatte kosten in het proces van factu-
experts. (Bron: www.ggn.nl)
ratie en debiteurenbeheer (F&D) zijn die voor
werkwijze op nahoudt waarbij de relatie niet onderuit wordt gehaald, maar overeind wordt geholpen. Faircasso denkt dat een goed incassoresultaat bereikt kan worden zonder dat het
Maatschappelijk Verantwoord Incasseren
Nettowinst Atradius in 2013 met 18 procent gestegen
Isidoro Unda licht toe: ‘Het ziet ernaar uit dat 2014 een jaar van groei wordt. De verwachting is dat West-Europese economieën zullen verbeteren en dat de economieën in Noord- en Zuid-Amerika, Azië en het Pacifisch gebied, Centraal- en Oost-Europa en Afrika verder zullen doorgroeien. De investeringen die we wereldwijd doen om onze aanwezigheid verder uit te breiden, kunnen ervoor zorgen dat bedrijven hun verkoopcijfers zowel in bestaande als in nieuwe
Ondanks de economische omstandigheden heeft Atradius in 2013
markten verder kunnen laten stijgen. We hebben Atradius dusdanig
een goed resultaat behaald. De kredietverzekeraar realiseerde over
gepositioneerd dat onze bestaande en nieuwe klanten hun potentiële
het boekjaar 2013 een totale omzet van € 1.578,4 miljoen en een
groeikansen kunnen maximaliseren. Ook zullen we blijven investe-
winst van € 134,5 miljoen. Dit is een stijging van 18,4% vergele-
ren in nieuwe technologieën waarmee we onze klanten waardevolle
ken met het winstcijfer van € 113,6 miljoen in 2012. De winst voor
inzichten bieden om hen met hun bedrijfsstrategieën te helpen. We
belasting steeg in 2013 met 14,8 procent naar € 173,8 miljoen. Ook
moeten de mogelijkheden om door klanten te worden gezien als de
de vooruitzichten voor 2014 zijn positief. Bestuursvoorzitter en CEO
voorkeursoptie verder uitbouwen.’ (Bron: www.atradius.nl).
25 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM ANALYSE
Jan Adriaanse is hoogleraar Turnaround Management aan de afdeling Bedrijfswetenschappen, Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden. Hij is tevens oprichter en directeur denktank Turnaround Powerhouse® te Rotterdam.
Tim Verdoes is universitair docent aan de afdeling Bedrijfswetenschappen, Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden.
Het dwangakkoord buiten faillissement vanuit het perspectief van de schuldeiser Schuldeisers krijgen door nieuwe wetgeving te maken met een ander juridisch speelveld, waarin hun vrijheid wordt ingeperkt. Lossen de veranderende spelregels een probleem op of creëren zij juist een probleem? In hoeverre liggen schuldeisers (onredelijk) dwars? De gedachte achter een dwangakkoord buiten faillissement is dat crediteuren er zelf (vrijwillig) niet uitkomen. Dit kan leiden tot een onnodig faillissement. De vraag is echter: kloppen deze aannames? Met behulp van een enquête onder VVCM-leden leveren we een bijdrage aan de discussie over het versterken van het reorganiserend vermogen met behulp van faillissementswetgeving en schuldeiserakkoorden in het bijzonder. In deze bijdrage wordt kort verslag van deze enquête gedaan. Inleiding
steunde sanering van de schulden van de onderneming,
Op 15 november 2013 stuurde de minister van Veiligheid
kunnen worden gedwongen aan een zodanige sanering mee
en Justitie een brief aan de Tweede Kamer waarin nieuwe
te werken indien daardoor een faillissement kan worden
regelingen worden aangekondigd om het reorganiserend
voorkomen’.
vermogen van bedrijven te versterken.1 In het wetsvoor-
Jean-Pierre van der Rest is Visiting Scholar aan de afdeling Bedrijfswetenschappen, Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden. Hij is tevens Lector aan de Hotelschool Den Haag.
stel Continuïteit Ondernemingen I wordt de mogelijkheid
Eerder onderzoek
geschapen een stille bewindvoerder (beoogd curator) te
Uit eerder onderzoek zijn essentiële aspecten van het reor-
benoemen. In het verlengde hiervan zal het Ministerie in
ganiserend vermogen van insolvente ondernemingen aan
het voorjaar 2014 het voorontwerp van het wetsvoorstel
het licht gekomen.2 Zo blijkt onder andere dat de kans van
Wet Continuïteit Ondernemingen II ter internetconsultatie
slagen van een informele reorganisatie wordt verhoogd als
aanbieden. In dit wetsvoorstel ‘ter versterking van het reor-
enerzijds een insolvente onderneming niet alleen financieel
ganiserend vermogen van bedrijven’ staat het zogenoemde
organiseert maar ook strategisch en operationeel, en ander-
‘dwangakkoord buiten faillissement’ centraal. Volgens de
zijds schuldeisers en financiers op een transparante manier
minister zal de regeling behelzen ‘dat schuldeisers of aan-
bij de reorganisatie worden betrokken. Hierdoor ontstaat bij
deelhouders die onredelijk dwarsliggen bij een door de
partijen het vertrouwen om er samen uit te komen. ‘Dwang’
meerderheid van de schuldeisers of aandeelhouders onder-
wordt in het onderzoek nadrukkelijk niet als succesfactor
26 | De Credit Manager nummer 1
2014
Het dwangakkoord buiten faillissement
Hoe meer ik heb te verliezen, hoe groter de bereidheid om mee te werken aan een kwijtscheldingsakkoord.
Als de vordering klein is ten opzichte van onze gemiddelde debiteurenstand, dan is mijn bereidheid om een vordering af te schrijven in het algemeen groot. Als ik weet dat (in het nieuwe wetgevingsregime) de helft van de schuldeisers in mijn schuldeiserklasse akkoord is gegaan, zal ik als vanzelfsprekend ook vrijwillig akkoord gaan.
Als de vordering klein is ten opzichte van onze gemiddelde debiteurenstand, dan is mijn bereidheid om een vordering af te schrijven in het algemeen groot.
Ik ben in het algemeen bereid in overleg te treden over een oplossing mits er meerdere opties zijn om uit te kiezen. Voor mij is het economische belang altijd doorslaggevend. Hoe groter de kans op betaling, des te groter de kans op mijn medewerking. Als ik weet dat (in het nieuwe wetgevingsregime) de helft van de schuldeisers in mijn schuldeiserklasse akkoord is gegaan, zal ik als vanzelfsprekend ook vrijwillig akkoord gaan.
Ik ben in het algemeen bereid in overleg te treden over een oplossing mits er meerdere opties zijn om uit te kiezen.
Voor mij is het economische belang altijd doorslaggevend. Hoe groter de kans op betaling, des te groter de kans op mijn medewerking.
Voor mij is het economische belang altijd doorslaggevend. Hoe groter de kans op betaling, des te groter de kans op mijn medewerking.
Als ik weet dat (in het nieuwe wetgevingsregime) de helft van de schuldeisers in mijn schuldeiserklasse akkoord is gegaan, zal ik als vanzelfsprekend ook vrijwillig akkoord gaan.
TABEL 1 - Meewerken: als een VVCM-lid het (on)eens is met de linkerstelling, dan is hij dat ook met de rechterstelling.
genoemd. Sterker, er wordt geconcludeerd dat bevordering
heeft 83% direct contact met bedrijven in zwaar weer. De
van ‘mediation’ en ook ‘soft law’ in de vorm van ‘richtlij-
enquête bestond uit vier delen: algemene vragen over de
nen en principes’ gericht op het ‘samen eruit komen’ waar-
schuldeisers, enkele stellingen en twee cases. De stellingen
schijnlijk meer soelaas biedt bij financiële moeilijkheden
waren onderverdeeld in stellingen over (a) de bereidheid
dan openbare reorganisatieprocedures, in combinatie met
tot medewerking, (b) de rol van informatie bij de totstand
dwangmiddelen voor de debiteur in nood. Onze VVCM-
koming van een schuldeiserakkoord, (c) de relatie tussen
enquête bouwt voort op deze gedachtelijn.
partijen en (d) het dwangakkoord.
Uitkomsten van de enquête onder VVCM-leden
Stellingen
Begin 2014 is een enquête uitgezet onder 554 leden van de
Welke factoren zijn voor het slagen van een financiële reor-
VVCM met een respons van 16,96% (94 leden). Ongeveer
ganisatie van belang? De VVCM-leden die aan de enquête
tweederde gaf aan werkzaam te zijn als credit manager.
hebben deelgenomen, zijn in beginsel coöperatief, maar
Ruim 85% heeft meer dan tien jaar ervaring, waarbij 53%
verlangen daar wel iets voor terug. Zo kan een bedrijf dat
aangeeft meer dan twintig jaar ervaring te hebben. Verder
weinig informatie verstrekt, rekenen op weinig bereid-
Als het makkelijker wordt een dwangakkoord buiten faillissement door te drukken, zal ik in een eerder stadium stoppen met leveren.
Een dwangakkoord buiten faillissement druist in tegen mijn rechtsgevoel. Geen inzicht in de financiële situatie betekent voor mij niet meewerken aan een schuldeiserakkoord. Ondernemingen in zwaar weer zijn te weinig transparant over de werkelijke situatie. Als ze dat wel zouden zijn dan zouden meer crediteuren bereid zijn om mee te werken aan een akkoord. Er is veelal te weinig contact tussen schuldeisers en ondernemingen. Daardoor is de overlevingskans vaak moeilijk in te schatten. Als ik de ondernemer en zijn adviseurs niet vertrouw, werk ik niet mee aan een akkoord.
Een dwangakkoord buiten faillissement druist in tegen mijn rechtsgevoel.
Geen inzicht in de financiële situatie betekent voor mij niet meewerken aan een schuldeiserakkoord. Als ik de ondernemer en zijn adviseurs niet vertrouw, werk ik niet mee aan een akkoord.
Een dwangakkoord buiten faillissement is een pragmatische manier om bedrijven te redden. Bij faillissement krijgen ze toch vrijwel niks. Dit is dus altijd beter.
Bij voorstellen tot schuldsanering krijg ik meestal volledig inzicht in de financiële situatie. Bij weinig informatie van de kant van de schuldenaar ben ik veelal toch bereid mee te werken aan een onderhands akkoord.
TABEL 2 - Het dwangakkoord: als een VVCM-lid het (on)eens is met de linkerstelling, dan is hij dat ook met de rechterstelling...
27 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM ANALYSE
heid van een VVCM-lid om mee te werken. Vertrouwen is
Samenhang stellingen
belangrijk, maar ook inzicht in de financiële situatie, het
Tussen de stellingen bestaan ook verbanden (correlaties).
reëel betrokken worden in het overleg door het aanbie-
Deze samenhangen kunnen achterliggende structuren van
den van verschillende opties, en transparantie in het alge-
gedragingen en meningen aan het licht brengen. Tabellen
meen c.q. over het reorganisatieplan in het bijzonder. De
1-4 geven een overzicht van de positieve samenhang tussen
leden zijn van mening dat zij geen schuldeiser ten onrechte
de diverse stellingen waarbij de VVCM-leden op een vijf-
failliet laten gaan of onredelijk dwarsliggen. Een dwang
puntsschaal hebben aangegeven in hoeverre ze het eens
akkoord druist niet in tegen het ‘rechtsgevoel’; de 94 leden
dan wel oneens waren met de stellingen.
staan daar redelijk neutraal tegenover. Een dwangakkoord is op zich niet ‘een betere manier’ om een bedrijf te red-
De meest in het oog springende resultaten zijn af te lei-
den. Wanneer de helft van de schuldeisers akkoord gaat,
den uit tabellen 2 en 3. Eerder stoppen met leveren in het
gaat men niet als vanzelfsprekend ook vrijwillig akkoord.
zicht van een dwangakkoord kan worden geassocieerd met
Open overleg, transparantie, vertrouwen en voldoende
geen inzicht in de financiële situatie, weinig transparantie
informatieverstrekking zijn de sleutelbegrippen voor het
en contact en geen vertrouwen in de ondernemer (tabel
slagen van een financiële reorganisatie.
2). Geen inzicht in de financiële situatie waardoor men niet meewerkt aan een schuldeisersakkoord, hangt even-
Bij voorstellen tot schuldsanering krijg ik meestal volledig inzicht in de financiële situatie.
Geen inzicht in de financiële situatie betekent voor mij niet meewerken aan een schuldeiserakkoord.
Geen inzicht in de financiële situatie betekent voor mij niet meewerken aan een schuldeiserakkoord.
Ondernemingen in zwaar weer zijn te weinig transparant over de werkelijke situatie. Als ze dat wel zouden zijn dan zouden meer crediteuren bereid zijn om mee te werken aan een akkoord. Ondernemingen in zwaar weer zijn in het algemeen onvoldoende transparant over hun reorganisatieplan. Reorganisatieplannen die ik onder ogen krijg, zijn veelal te optimistisch ingeschat. Er is veelal te weinig contact tussen schuldeisers en ondernemingen. Daardoor is de overlevingskans vaak moeilijk in te schatten. Als ik de ondernemer en zijn adviseurs niet vertrouw, werk ik niet mee aan een akkoord.
Ondernemingen in zwaar weer zijn te weinig transparant over de werkelijke situatie. Als ze dat wel zouden zijn, zouden meer crediteuren bereid zijn om mee te werken aan een akkoord.
Ondernemingen in zwaar weer zijn in het algemeen onvoldoende transparant over hun reorganisatieplan. Reorganisatieplannen die ik onder ogen krijg, zijn veelal te optimistisch ingeschat. Er is veelal te weinig contact tussen schuldeisers en ondernemingen. Daardoor is de overlevingskans vaak moeilijk in te schatten. Als ik de ondernemer en zijn adviseurs niet vertrouw, werk ik niet mee aan een akkoord.
Ondernemingen in zwaar weer zijn in het algemeen onvoldoende transparant over hun reorganisatieplan.
Reorganisatieplannen die ik onder ogen krijg, zijn veelal te optimistisch ingeschat. Er is veelal te weinig contact tussen schuldeisers en ondernemingen. Daardoor is de overlevingskans vaak moeilijk in te schatten. Als ik de ondernemer en zijn adviseurs niet vertrouw, werk ik niet mee aan een akkoord.
TABEL 3 - Informatie: als een VVCM-lid het (on)eens is met de linkerstelling, dan is hij dat ook met de rechterstelling.
Er is veelal te weinig contact tussen schuldeisers en ondernemingen. Daardoor is de overlevingskans vaak moeilijk in te schatten.
Als ik de ondernemer en zijn adviseurs niet vertrouw, werk ik niet mee aan een akkoord.
Ik ben wel eens benadeeld door een in mijn ogen ‘onredelijk’ handelende schuldeiser. TABEL 4 - Relatie: als een VVCM-lid het (on)eens is met de linkerstelling, dan is hij dat ook met de rechterstelling.
28 | De Credit Manager nummer 1
2014
Het dwangakkoord buiten faillissement
eens samen met transparantie, realistische uitgangspunten
CASUS A: ‘(…) Door de economische omstandigheden is
en contact (tabel 3). Deze samenhangen lijken het belang
mijn cliënt in zwaar weer terechtgekomen. Wij zijn bezig
van vertrouwen, transparantie en contact tussen schuldei-
met een reorganisatie en de perspectieven zijn goed. Indien
ser en schuldenaar te bevestigen. Een dwangakkoord legt
u akkoord gaat met 60% kwijtschelding op uw vordering,
‘de schuld’ bij de schuldeiser en (waarschijnlijk) niet bij de
dan is er voldoende perspectief op een gezonde toekomst
schuldenaar. Schuldeisers stellen zich coöperatief op, maar
(…) ik wijs u erop dat wanneer u niet meewerkt, en de meer-
willen wel betrokken worden bij de financiële reorganisatie.
derheid van de schuldeisers in uw ‘schuldeisersklasse’ wel,
Vertrouwen dwing je niet af, maar verdien je.
ik u dwing tot medewerking op basis van de Wet Continuïteit Ondernemingen II. Ik zal me dan beroepen op ‘onre-
Casus
delijke gedrag’ uwerzijds. Mocht het akkoord niet tot stand
Om de invloed van omgangsvormen en taalgebruik op het
komen, dan zal het bedrijf hoogstwaarschijnlijk failleren.
reorganiserend vermogen te onderzoeken, evenals meer in
Mijn verwachting is dat u dan hoogstens 20% op uw vor-
het algemeen het aspect van ‘samenwerking versus dwang’,
dering ontvangt (…)’
zijn in de enquête twee vergelijkbare cases aan de respon-
CASUS B: ‘(…) Door de economische omstandigheden is
denten voorgelegd, waarbij casus A op een formele juri-
mijn cliënt in zwaar weer terechtgekomen. Wij zijn bezig
dische toon was geformuleerd en casus B een meer coö-
met een reorganisatie en de perspectieven zijn goed. Hoe-
peratieve toon had. De cases zijn economisch beschouwd
wel u al veel geduld heeft moeten hebben, zou ik u willen
equivalent.
vragen of u bereid bent mee te werken aan de reorganisatie. Onderdeel daarvan is een kwijtscheldingsvoorstel waardoor
Stel, u krijgt een brief van de advocaat van uw klant in
u slechts 40% zult ontvangen, mits elke schuldeiser in uw
zwaar weer. Het bevat de volgende passage:
‘schuldeisersklasse’ akkoord gaat. Dit alles spijt ons zeer.
Credit Navigator
Creditmanagementsoftware voor professionals Credit Navigator is de meest gebruikte softwareoplossing onder creditmanagementprofessionals speciaal gemaakt voor gerechtsdeurwaarderskantoren, incassobureaus, debiteuren-, achterstands- en bijzonder beheerafdelingen.
Credit Navigator heeft een zeer open structuur. Met behulp van de aanwezige webservices kunnen alle gewenste systemen worden gekoppeld. Of het nu gaat om een telefonieomgeving, CRM-systeem of uw eigen webportal.
Credit Navigator verbindt alle fases in het creditmanagementproces, van facturatie tot en met schuldbewaking. Ook tussen partijen onderling. Digitale dossierbehandeling en financiële administratie zijn geheel in de applicatie geïntegreerd.
Credit Navigator is zeer goed schaalbaar en hierdoor geschikt voor alle organisaties, van klein tot groot. De software kan als SaaS-oplossing (Software as a Service) worden geleverd of lokaal worden geïnstalleerd.
29 | De Credit Manager nummer 1
2014
P O S T B U S 1 2 1 3 , 3 4 3 0 B E N I E U W E G E I N | 0 3 0 - 6 0 8 4 4 2 2 | V E R K O O PA D V I E S @ E U R O S Y S T E M S . N L
Meer weten?
Voor meer informatie over Credit Navigator, een demonstratie of referenties gaat u naar:
www.eurosystems.nl
CM ANALYSE
We zijn uiteraard bereid om op vertrouwelijke basis vol-
akkoorden. In combinatie met een in beginsel open
ledig inzicht te geven in de financiële situatie. Hoewel we
houding van crediteuren om mee te werken aan een
optimistisch zijn, blijven we realistisch. De kans van slagen
akkoord, zijn hiermee voldoende gronden aanwezig om
is niet zeker maar met het uitgebreide reorganisatieplan,
de noodzaak van dwang te heroverwegen of op zijn
inclusief ingrijpende bezuinigingsmaatregelen, zetten we
minst te (her)onderzoeken.
de schouders eronder. De eerste resultaten zijn al zichtbaar.
De houding van de ondernemer en zijn/haar adviseurs
Wij waarderen de relatie met u, en bieden nogmaals ons
richting schuldeisers heeft een significante invloed op
excuus aan voor de ontstane situatie (…)’
de bereidheid van crediteuren om wel of niet mee te werken. Een coöperatieve houding loont derhalve ten
Met gebruik van een statistische test stellen wij met zeer
opzichte van dwang.
hoge mate van waarschijnlijkheid vast dat de respondenten
Het is de vraag of het reorganiserend vermogen van
in beginsel meer bereid zijn mee te werken aan een oplos-
bedrijven in nood zomaar zal toenemen wanneer het
sing als de omgangsvormen en het taalgebruik coöperatief
dwangakkoord buiten faillissement wordt ingevoerd.
zijn, dan wanneer deze op formeel juridische toon worden
Door (als gevolg hiervan toenemende) polarisatie tus-
geformuleerd.
sen schuldenaren en schuldeisers, evenals schuldeisers onderling lijkt de kans aanwezig dat bereidheid tot
Conclusies en kanttekeningen
medewerking aan een informele oplossing bij voor-
Aanleiding van dit onderzoek is de aangekondigde her
baat juist minder groot is. De voorgenomen wijzigin-
ijking van het faillissementsrecht. Het beoogde doel daar-
gen zouden dus zelfs een averechts effect kunnen ople-
van is het tegengaan van onredelijk crediteurengedrag.
veren.
Hoewel het afwachten is wat de wettelijke regeling pre-
De resultaten suggereren dat het dwangakkoord bui-
cies zal inhouden, zouden wij op basis van het onderzoek
ten faillissement misschien wel een verkeerde oplossing
de volgende tentatieve conclusies willen trekken, evenals
is voor het verkeerde vraagstuk. Namelijk, eenzijdige
kanttekeningen willen plaatsen:
focus op het met dwang saneren van schulden, vanuit
Transparantie, vertrouwen en informatie zijn aantoon-
het (negatieve) uitgangspunt van kennelijk onredelijk
bare sleutelbegrippen in de context van schuldeisers-
gedrag, in plaats van samenwerking met crediteuren gebaseerd op onderling vertrouwen, informatie-uitwisseling en constructief overleg. Met andere woorden, een wetsvoorstel dat zich alleen richt op het tegengaan van onredelijk gedrag van de schuldeiser is incompleet, omdat er geen eisen worden gesteld aan het noodzakelijke gedrag van de schuldenaar. Wij adviseren de minister dan ook om eerst nog eens goed te overwegen of een verdergaand dwangakkoord buiten faillissement moet worden ingevoerd, en met behulp van aanvullend onderzoek te bezien of bijvoorbeeld niet beter met behulp van (stimulering van) ‘soft-law’ de gewenste samenwerking tussen debiteuren en crediteuren tot stand kan worden gebracht. Noten 1 Brief Minister van Justitie aan Tweede Kamer d.d. 15 november, zaaknummer 400693. 2 Adriaanse J.A.A., N.J.H. Huls, J.G. Kuijl, P. Vos, Informele reorganisatie in het perspectief van surseance van betaling, WSNP en faillissement, WODC, Den Haag: Boom Juridische uitgevers, 2004. Indien u de volledige resultaten wilt inzien, kunt u een e-mail sturen naar Universiteit Leiden, t.a.v. dr. T.L.M. Verdoes (
[email protected]).
30 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM ANALYSE
De CMI in retrospect Maandelijks publiceert Ultimoo group de Credit Managers’ Index (CMI) als barometer van de Nederlandse economie. Door support van vele organisaties waaronder de VVCM en de deelname van meer dan 100 credit managers staat de CMI inmiddels op de kaart. Doet u nog niet mee? Ga dan naar www.cm-benchmark.nl en meld u aan! Naast CMI deelname krijgt u dan exclusieve inzage in ook andere vergelijkingscijfers. 14 februari 2014
jaar, maar die verbetering is in februari geheel tenietgedaan.
CMI januari 2014:
fors minder afschrijvingen
Arjan Stigter is directeur van Ultimoo group.
De credit manager kan dus allerminst met een gerust hart achterover leunen. Aangezien de omzet en het aantal nieuwe klanten het weer relatief goed doen, worden er weer wat meer impopu-
Herstel economie structureel
laire maatregelen getroffen, zoals het afwijzen van kredietaan-
De CMI is in januari met 3,2 punten gedaald ten opzichte van
vragen en het eerder doorzetten van incassozaken aan derde par-
vorige maand. Toch blijft de index met 55,9 op een hoog niveau
tijen. Met name de index van deze laatste indicator is fors afge-
staan; een positief begin van 2014. Het aantal faillissemen-
nomen van 54,7 naar 47,3. Bang om te worden geconfronteerd
ten kwam in januari uit op 852 stuks inclusief eenmanszaken
met een onvoorzien faillissement worden de touwtjes aangetrok-
(bron: www.faillissementen.com). Een daling van ongeveer 10%
ken. Dit zorgt voor gezonde spanning tussen verkoopafdelingen
ten opzichte van vorig jaar januari. Ten opzichte van januari
en de credit manager. Met de kennis en ervaring van het afgelo-
2010 is het aantal faillissementen nu nog steeds 33% hoger. En
pen decennium worden de discussies met grote zorg uitgevoerd.
in januari hebben we ook faillissementen gezien van grotere ondernemingen. De crisis ligt zeker nog niet achter ons. Gelukkig zien we over het algemeen wel verbeteringen. De meest opvallende verbetering in de wegingsfactoren van de CMI is te zien in de afschrijvingen op dubieuze debiteuren. Deze index
3 APRIL 2014
CMI maart 2014: 38% minder faillissementen!
is in januari gestegen van 55,0 naar 65,9. Dit zorgt ervoor dat
Credit manager blijft onverminderd positief
bedrijven betere resultaten boeken en dat het vertrouwen toe-
De CMI is in maart met slechts 0,3 punten gedaald ten opzichte
neemt. Zoals vorige maand reeds verwacht, begint de omzet-
van vorige maand. De index komt hierdoor met 53,6 wederom
index na maanden van sterke groei enigszins te stabiliseren
op een positieve en naar het nu lijkt stabiele positie uit. Waar het
(55,7). De hoge cijfers van de vorige maanden (70,2 en 73,8)
aantal faillissementen vorige maand nog een stijging liet zien,
hadden vooral te maken met het begin van stevig herstel dat in
zien we in maart een spectaculaire daling van ongeveer 38% ten
eerste instantie aan omzet werd toegeschreven. Alle CMI-seinen
opzichte van vorig jaar maart: toen 1.031, nu ‘slechts’ 641, inclu-
staan op groen, het herstel van de economie is structureel.
sief eenmanszaken (bron: www.faillissementen.com). Hiermee wordt ook in één keer het kwartaal met 2.246 beter afgesloten dan
3 maart 2014
in 2012 (2.357) en 2013 (2.655). De credit manager kan hierdoor
CMI februari 2014: faillissementen boezemen angst in
weer wat opgeluchter adem halen. De omzetcijfers laten evenals
Meer vorderingen naar derde partijen
het aantal kredietafwijzingen is nog vrij hoog, evenals het aantal
De CMI is in februari met 2 punten gedaald ten opzichte van
zaken waarvoor een incassobureau of deurwaarder wordt ingezet.
vorige maand. De index komt met 53,9 op een positieve maar
De onlangs gepubliceerde cijfers van de NVI (Nederlandse Vereni-
toch wankele positie uit. Het aantal faillissementen bedroeg
ging van gecertificeerde Incasso-ondernemingen) laten zien dat
in februari 753, inclusief eenmanszaken (bron: www.faillis-
er toch een daling in het aantal lopende zaken in zowel de B2B-
sementen.com). Een stijging van ongeveer 11% ten opzichte
als B2C-sector van in totaal 0,2% is. Van de in totaal tien indica-
van vorig jaar februari. Ten opzichte van februari 2010 is
toren van de CMI scoren er zeven positief. Navraag leert dat de
het aantal faillissementen nu nog steeds 21% hoger. In janu-
credit manager onverminderd positief blijft en verwacht dat deze
ari scoorden we qua aantal faillissementen lager dan vorig
stabiel opgaande lijn kan worden vastgehouden.
31 | De Credit Manager nummer 1
2014
het aantal nieuwe klanten voor de zevende maand op rij groei zien. Wat opvalt, is wel een grotere mate van voorzichtigheid;
CM ANALYSE
Datamining binnen handbereik van bedrijven Big Data: no big deal! De term ‘Big Data’ suggereert dat deze vorm van data-analyse de brute rekenkracht van grote databanken en computersystemen vergt. Daarmee zou deze techniek voorbehouden zijn aan de grootgrutters en grootbanken die al maar meer gegevens weten te persen uit de bonuskaart, airmiles en de rekeningafschriften van hun klanten. Dit is maar een deel van de waarheid. Big Data is gebaseerd op datamining-technieken die door de toename van de processorcapaciteit van PC’s en laptops ook binnen het bereik van kleinere bedrijven liggen. Vaak zijn een eenvoudige laptop en MS Excel al voldoende om stappen te zetten bij het analyseren van klantgegevens en te komen tot het voorspellen van hun gedrag. Dit artikel beschrijft op eenvoudige wijze de basisprincipes van deze vorm van datamining en data-analyse. In een korte reeks zal De Credit Manager in de komende nummers dieper ingaan op deelaspecten van dit onderwerp. Hierbij blijft het datamining-thema de rode draad vormen, maar de stukken zijn ook los van elkaar te lezen en begrijpen.
André Koch is partner van de Amsterdamse advies- en ingenieursfirma Stachanov Solutions & Services bv in Amsterdam en is senior lecturer in bank financial management en asset management aan Nyenrode, The Netherlands Business School. Voor Oracle University geeft hij cursussen in het modelleren van risico’s.
Datamining is kort samengevat het analyseren van gegevens-
praktisch werkt. Stel, je hebt een computertas gevonden op
bestanden om hieruit conclusies te kunnen trekken en voor-
het sportterrein waar zowel een dames- als herenteam traint.
spellingen te kunnen doen. Het is duidelijk dat datamining een
Vooraf, dus zonder verdere informatie, mogen we aannemen
belangrijke rol kan spelen bij het modelleren van risico’s en
dat er 50% kans is dat het om een man gaat en 50% kans
meer specifiek in het geval van credit management het voor-
op een eigenaar van het vrouwelijke geslacht. Gaan we de
spellen van betalingsproblemen.
tas brengen naar de coach van het dames- of herenteam? Een paar zaken in de computertas kunnen ons hierbij helpen.
Bayes’ erfenis
Ten eerste vinden we een haarborstel met daarin een paar
Veel van de datamining-technieken zijn gebaseerd op de
losse lange haren. Omdat meer vrouwen dan mannen lang
ideeën van de achttiende-eeuwse Engelse dominee en wiskun-
haar hebben, wordt het geloofwaardiger dat het om een vrouw
dige Thomas Bayes. In die tijd was wiskunde in de gestudeerde
gaat en minder aannemelijk dat de eigenaar een man is. De
kringen een veel voorkomende hobby en tijdverdrijf. Bayes
50%/50% kans die we vooraf hadden gedefinieerd, moet wor-
discussieerde met vrienden over wiskundige problemen en
den aangepast nu we de borstel hebben gevonden. Bij nadere
onderhield een uitgebreide correspondentie met andere geleer-
inspectie zit er een ‘Hello Kitty’-sticker op de tas. Deze stijl is
den en amateur-wiskundigen in heel Europa. Kansberekening
populair bij meisjes en vrouwen, minder bij jongens en man-
was een geliefd thema, omdat dit een rol speelde bij populaire
nen. Opnieuw moeten we onze inschattingen van het geslacht
spellen in herbergen en salons, zoals dobbelen, kaartspelen
aanpassen. Het is nog overtuigender geworden dat het hier om
en later ook roulette. Vaak werd er voor veel geld gegokt en
een meisje of vrouw gaat. Ten slotte bemerken we een lichte
men probeerde met wiskundige theorie grip te krijgen op deze
Chanel No5 geur. Gegeven het beperkte aantal mannen dat dit
spelen. Intuïtief had men in de gaten dat winst en verlies niet
parfum gebruikt, is het niet geloofwaardig dat de eigenaar een
louter in termen van pech of geluk waren te verklaren maar
man is en we brengen de tas naar de coach van het vrouwen-
dat je kansen kon berekenen. Bayes’ bijdrage betreft zijn idee
team. De oorspronkelijke 50%/50%-aanname ten aanzien van
dat kansen veranderen als je meer informatie hebt.
het geslacht wordt tot driemaal toe bijgesteld door de nieuwe informatie die binnenkomt.
Voorbeeld
Aanvankelijk was ons geloof dat het om een vrouw ging 50%.
Een voorbeeld werkt het best om te verklaren hoe dit principe
Deze oorspronkelijke aanname wordt vaak aangeduid met de
32 | De Credit Manager nummer 1
2014
Big Data: no big deal!
schoppen is. In dit geval bedraagt de kans 1/13 ofwel ≈ 7,7%. De extra informatie dat het gaat om de kleur schoppen, vermindert het aantal mogelijkheden met een factor vier omdat niet langer alle 52 kaarten ‘in het spel zijn’. Eigenlijk wordt de set beperkt van 52 naar 13. Nog meer informatie doet opnieuw de kansen veranderen. Stel dat we weten dat de set waaruit kan worden gekozen alleen kaarten bevat van de kleur schoppen met een plaatje. Nu hebben vier kaarten een plaatje (aas, boer, dame en koning) en negen kaarten geen plaatje (schoppen 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 en 10). Nu bekend is dat en de kaart schoppen is en dat er een plaatje op staat, is de kans dat een schoppen-koning is getrokken 1/4 oftewel 25%. De wetenschap dat de kaart schoppen is, beperkt het aantal mogelijkheden van 52 tot 13 en de informatie dat er een plaatje op staat, brengt dit verder terug van 13 naar 4. De kans dat inderdaad de schoppen-koning is getrokken, springt omhoog van 1,9%, naar 7,7% en komt uitLatijnse term ‘a priori’ of in het Engels met ‘prior’. Deze aan-
eindelijk uit op 25%.
name wordt bijgesteld zodra er nieuwe informatie beschikbaar komt. Deze informatie wordt ook wel bewijs of in het
Wat kunnen we hiermee in credit risk management? De kern
Engels ‘evidence’ genoemd. Uiteindelijk is de kracht van mijn
van dit vak is het kunnen maken van een risico-inschatting
geloof dat het hier om een vrouw gaat misschien wel 95%.
van zakenrelaties bij het verlenen van kredieten, waarbij de
De zekerheid van mijn overtuiging kan worden vergeleken
hamvraag is of men te doen heeft met een wanbetaler of niet.
met de kans die bijvoorbeeld bij weersverwachtingen wordt
Ondernemingen beschikken over een vaak onontgonnen schat
gegeven. Als er voor morgen een kans van 80% op neerslag
aan gegevens over hun relaties en contracten.
wordt voorspeld, betekent dit niet dat als er duizend morgens zijn er achthonderd met regen en tweehonderd droog zijn.
Voorbeeld
Er is immers maar één echte morgen en we kunnen vandaag
Laten we als voorbeeld een verzendhuis nemen dat duurdere
niet duizend morgens verzamelen. We moeten dit percentage
hobbymaterialen levert na telefonische bestelling. Er wordt
meer zien als de kracht van de overtuiging dat het inderdaad
doorgaans, nadat enige malen vooruit is betaald, op reke-
gaat regenen: 80% geeft een sterk geloof aan. Deze verande-
ning geleverd. Om de afschrijvingen op oninbare vorderingen
ringen in de kracht van een aanname of veronderstelling zijn
terug te dringen, besluit het bedrijf een toetsing uit te voeren
kenmerkend voor de benadering van Bayes.
alvorens levering op rekening te fiatteren. Uit de databank van historische orders blijkt dat er gemiddeld bij 5% van de
Een rekenvoorbeeld: de kans om schoppen-koning te trekken
klanten serieuze problemen zijn bij de incasso. Bij analyse
uit een compleet kaartspel van 52 kaarten bedraagt 1/52 ofwel
van deze gegevens worden de data gesplitst in twee groepen:
≈1,9%. Dit is de kans zoals die op voorhand wordt ingeschat:
1) klanten met incassoproblemen en 2) klanten zonder
de a priori waarschijnlijkheid. Deze kans verandert als er bij het
incassoproblemen. Vervolgens wordt gekeken naar de ove-
trekken van de kaart wordt gemeld dat de desbetreffende kaart
rige gegevens over deze dossiers, waarbij steeds de probleem gevallen en de probleemloze incasso’s apart worden bekeken. We gaan dit doen op basis van een drietal klantkenmerken:
Grootte gemeente
1) grootte van de woongemeente, 2) het type artikelen dat
% van totaal
% van probleem-
klantenbestand
gevallen
Gemeente met minder dan 50.000 inwoners
55%
47,70%
In nevenstaande tabel staat een dwarsdoorsnede van de klan-
Gemeente met meer dan 50.000 inwoners
45%
52,30%
ten. We zien dat 55% van de klanten in kleinere gemeenten
Type artikelen
wordt gekocht en 3) het aantal leveringen.
woont en 45% in grotere gemeenten. Dergelijke analyses zijn
Handwerkartikelen
35%
24,80%
eenvoudig uit te voeren in Excel.
Overige artikelen
65%
75,20%
Als we nu inzoomen op alleen de probleemgevallen, dus de
Levering
5% met betalingsproblemen, zien we dat er kleine verschillen
Drie of meer eerdere leveringen met vooruitbetaling
37%
29,00%
zijn tussen het totale klantenbestand en de probleemincasso’s.
Minder dan drie eerdere leveringen met vooruitbetaling
63%
71,00%
Het blijkt dat zich verhoudingsgewijs minder problemen voordoen met klanten uit kleinere woonplaatsen, met degenen die
33 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM ANALYSE
handwerkartikelen kopen en die klanten die al enige malen
Het patroon is duidelijk: naarmate we meer van een klant weten,
eerder hebben besteld. Door in te zoomen op de analyse van
is het makkelijker om te bepalen wat zijn risicoprofiel is. In
de probleemgevallen, beperken we de keuzemogelijkheden.
bovenstaand voorbeeld zien we dat handwerkklanten in kleine
Dit is hetzelfde als bij het eerder beschreven voorbeeld met
gemeenten die meer dan drie eerdere leveringen hebben gehad,
de speelkaarten. Als we weten dat de kaart schoppen is, wordt
veel minder risicovol zijn dan de doorsneeklant. Bij deze groep is
de kans dat we een schoppen-heer te pakken hebben opeens
het te verwachten default-percentage niet 5% maar slechts 2,3%.
viermaal groter. Hetzelfde is ook aan de hand met het klantenbestand. Zonder verdere informatie moeten we aannemen
Scoringmodel
dat een klant in 5% van de gevallen betalingsmoeilijkheden
Toepassen van de Bayesiaanse methode levert een eenvoudig
oplevert. Dit is de prior ofwel de waarde voordat we de data
scoringmodel op. In bovenstaand voorbeeld kunnen we iets
(evidence) hebben geanalyseerd. Als we weten dat de klant in
over de probability of default zeggen als we weten waar de
een kleinere gemeente woont, wordt, op basis van de eerder
klant woont, wat de producten zijn die hij afneemt en hoe lang
aangereikte gegevens, dit percentage tot 4,3% teruggebracht.
hij al klant is. Dit zijn zaken die veel bedrijven hebben gere-
Als we vervolgens ook weten dat de klant voornamelijk hand-
gistreerd. Het aldus gemaakte model is niet het product van de
werkartikelen koopt en al langere tijd klant is, loopt dit risico-
slimmigheid van de modellenbouwer, maar komt als het ware
percentage via 3,1% naar 2,4% terug.
vanzelf voort uit de data. Verandert de inhoud van de data,
Percentage van alle klanten met betaalproblemen: 5,00%
dan zal ook het model wijzigen. Het belang van deze Bayesi-
Percentage van klanten die wonen in kleine gemeenten
aanse aanpak voor het beheren van kredietrisico’s is onmid-
met betaalproblemen: 4,30% Percentage van klanten in kleine gemeenten die hand werkartikelen bestellen met betaalproblemen: 3,10% Percentage van handwerkklanten in kleine gemeenten die meer dan drie leveringen met vooruitbetaling hebben ontvangen met betaalproblemen: 2,40%
ad BOOM
34 | De Credit Manager nummer 1
2014
dellijk duidelijk. Met gebruikmaking van simpele statistische gegevens, aanwezig in het eigen klantenbestand, kan op basis van eenvoudige data-analyse in Excel veelal een verrassend resultaat worden gerealiseerd. In het algemeen maken bedrijven nog te weinig gebruik van deze techniek.
Credit&Debet
Credit management in 2014: steeds meer aandacht en kansen Door de benoeming tot voorzitter van VVCM is 2014 voor mij begonnen met een compleet nieuwe dagindeling. Samen met onze actieve verenigingsmanager Lydia de Wit heb ik een agenda opgesteld, die in het eerste kwartaal al een reeks van evenementen kende die voor elke credit manager van bijzonder belang waren. Het is bijzonder stimulerend om te ervaren dat de VVCM
Certified Credit Controller CCC en Certified Credit Mana-
steeds vaker wordt benaderd als de vertegenwoordiging
ger CCM) blijken steeds meer belangstelling te krijgen van
van een vakgroep die ertoe doet. Kranten en magazines
individuele leden en van werkgevers die medewerkers in
schrijven over credit management en vragen de VVCM om
groepsverband willen laten opleiden.
daaraan mee te werken. Organisatoren van seminars en
Martin van der Hoek is voorzitter van de VVCM.
congressen over credit management benaderen de VVCM
Op 10 maart 2014 vond een kennismaking plaats met Jan
om een inbreng. De leden van de VVCM worden steeds
Schneider-Maessen CCM, de voorzitter van onze Duitse zus-
vaker gezien als professionals, die door een breed palet van
terorganisatie Bundesverband Credit Management (BvCM).
opleidingen en een voortgaande innovatie van hun vak de
De VVCM kon op 13 maart 2014 een inbreng geven tijdens
kans krijgen om beleidsbepalend bezig te zijn in het bedrijf
een seminar over export voor het MKB, georganiseerd door
waarin zij werken.
TCRe, CreditSafe en Bierens Incasso Advocaten. Ook was de vereniging prominent vertegenwoordigd tijdens het Jaar-
Het bestuur van de VVCM spant zich in om alert en over-
congres Credit Management dat op 20 maart 2014 werd
tuigend te reageren op de aandacht en de kansen die zich
gehouden in Houten.
aandienen. Het weet zich daarbij gesteund door het vertrouwen van de leden, dat tot uitdrukking kwam tijdens de
Het bestuur van de VVCM vindt het van groot belang dat
Algemene Leden Vergadering op 11 december 2013. Daar-
de wensen en voorkeuren van de leden voortdurend door-
naast bieden de uitkomsten van de enquête naar de wensen
klinken in nieuwe acties en initiatieven. Tijdens de eerstvol-
van de leden een stevig kompas voor initiatieven in het
gende ALV op woensdag 14 mei 2014 in Inn Style (Heren-
komende jaar.
weg 55, 3602 AN Maarssen) kunt u als lid volop uw mening geven over het gevoerde beleid en suggesties doen voor de
De drie opleidingen die de VVCM in samenwerking met
toekomst van de VVCM. Ik kijk ernaar uit u op 14 mei te
NIBE-SVV aanbiedt (Certified Credit Practitioner CCP,
ontmoeten!
VVCM Agenda 2014 Datum Activiteit 14 mei Algemene Ledenvergadering 16 mei FECMA Congres 8-11 juni NACM Congres 12 juni Meet & Learn; De effecten van 2 jaar WIK 18 september Kennissessie; Faillissementsfraude 1-2 oktober BvCM Bundeskongress 9 oktober Meet & Learn 6 november Credit Expo 3 december Algemene Ledenvergadering
35 | De Credit Manager nummer 1
2014
Locatie Inn Style, Maarssen Punta Ala (Italië) Orlando (Florida) Ultimoo group, Woerden Bierens Incasso Advocaten, Amsterdam Bremen (Duitsland) Ultimoo group, Woerden Nieuwegein Business Center Ntb
CM OPINIE
CM CURSIEF
Maatschappelijk onverantwoord bluffen
Vereniging van Professionele Wanbetalers
Mijn praktijkverhaal in een vorige column (‘Sim-
De crisis lijkt eindelijk voorbij, althans als ik
pel toch?’, nummer 3 van 2013) krijgt een vervolg.
de kenners mag geloven. Ze roepen nu om het
Even uw geheugen opfrissen. Ik heb een kennis-
hardst dat de signalen er zijn en alle lichten
makingsabonnement op een blad genomen. Het
weer op groen staan. Hoog tijd voor ons dus
abonnement betreft vijf nummers. Nergens staat
om de euforie een beetje te temperen. Goed, er
iets over verlenging. Alleen de verwijzing naar
blijken inderdaad minder faillissementen dan
de algemene voorwaarden die – voor alle duidelijkheid – niet zijn bijge-
in dezelfde periode vorig jaar, maar hun aantal is nog altijd aan-
voegd. Na afloop krijg ik een factuur voor een vervolgabonnement met
zienlijk. En wat ons nog het meeste deugd doet, is dat het merendeel
een exorbitant hoog bedrag. Omdat ik graag m’n principes trouw blijf,
wordt veroorzaakt door wanbetalers. Kijk, daar krijg ik nu warme
weiger ik te betalen en stuur ik elk nummer op kosten van de uitgever
gevoelens bij. Ook nu het met bedrijven wat beter gaat, blijft onze
terug. So far so good.
club floreren. Wat hebben we toch een mooi vak!
Maar wat schetst mijn verbazing? Er meldt zich een incassobureau met een aanmaning. Het bedrag is verhoogd met kosten en er wordt vermeld
Onlangs hebben wij ons aangesloten bij het Europese netwerk voor
dat ik geen bezwaar heb gemaakt. Ik stuur een mailtje dat ik wel degelijk
onze beroepsgroep, de Federation of European Defaulters (FED). Een
aan de bel heb getrokken. Er volgt een antwoord met de vraag om mijn
soort FECMA, maar dan voor wanbetalers. Steeds meer bedrijven
protest toe te lichten. Ik verwijs door naar de crediteur. Als die zo slordig
vragen om een Europese aanpak in de veronderstelling dat ze daar
is, mag-ie het ook zelf oplossen, nietwaar?
beter van worden. Niets is echter minder waar. Wij moedigen bedrij-
En het wordt nog leuker. Enige tijd later ontvang ik een dagvaarding
ven dan ook aan om deze weg in te slaan, als dat al niet is gebeurd.
van het incassobureau. Zoals het hoort, staat daarin vermeld dat ik het
Als ze dan daarnaast ook nog besluiten om hun factuurverwerking
betwist. Als tegenargument wordt aangevoerd dat de betwisting geen
in Oost-Europese landen of zelfs tot in India aan toe te laten behan-
grondslag heeft. Huh? Is dat de onderbouwing? Daarmee geef je gelijk te
delen, dan komen wij toch wel in het walhalla van de wanbetaling.
kennen dat dit een blufdagvaarding is. Alleen bedoeld om de psycholo-
Het overzicht raakt men kwijt, rapportages verdwijnen en verant-
gische druk op de debiteur op te voeren en deze tot betalen te bewegen.
woordelijkheden worden heen-en-weer geschoven. En als wij dan
Of een vordering wel of niet terecht betwist wordt, doet er dus niet toe.
ook nog eens niet kloppende argumenten aandragen en onduidelijke
Als een deel van de aangeschrevenen tot betalen overgaat, wordt er snel
bedragen inhouden, komen ze er nooit meer uit. Met als gevolg…
aan verdiend. Nogmaals, we hebben het over een vordering die op juri-
U raadt het al.
dische gronden wordt betwist. Is dit maatschappelijk verantwoord van dat incassobureau? Met je
In de wandelgangen vernam ik dat het zoeken naar een nieuwe
opdrachtgever meegaan en niet echt onderzoek doen naar de argumen-
voorzitter voor de VVCM een resultaat heeft opgeleverd. De huidige
ten? En dat van een incassobureau dat lid is van de NVI? Is dit ook niet
kandidaat past bijna in het gewenste plaatje van een jonge dynami-
gelijk een blamage van de NVI en eigenlijk van de hele incassobranche?
sche credit manager. Het schijnt dat hij een verleden heeft in krediet-
Leven we steeds meer in een wereld waarin het recht van de sterkste op
verzekeringen. Een gruwel voor ons wanbetalers. Ik voorspel dus de
gebakken lucht is gebaseerd? En ook nog ondersteund door de branche-
nodige tegenwind. De komende tijd zullen wij ons gaan hergroeperen
organisatie? Ik mag hopen van niet. Dit is succes najagen ten koste van
om de strijd weer vol aan te gaan. U gaat nog van ons horen!
alles en gericht op de korte termijn. En dat mag toch niet mogen in een tijd van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Beetje dom?! Fredje Reutiforp Mr. Han Beeuwkes CCM
36 | De Credit Manager nummer 1
2014
Secretaris VVPW
CREDITKRONKELS
Een halfjaar uitstel voor SEPA, fijn...
uitgevoerd. Er zijn gevallen bekend waar meer dan twee keer
De invoering van SEPA is gelukkig voor een aantal bedrijven
mandaat. Hoe lang zullen de banken een online machtiging, dus
met een halfjaar uitgesteld. Vanuit diverse betrouwbare bronnen
zonder natte handtekening, mogen accepteren? Kortom, er zijn
heb ik vernomen dat er ondanks de aanstelling van aan SEPA
nog veel aandachtspunten en deze komen nu alleen nog van de
toegewijde projectteams nogal wat dingen mis zijn gegaan en
early adaptors. Het hele MKB en alle consumenten moeten nog
blijven gaan. Ik heb nog niet alle mogelijke risico’s in de kran-
over. Ik ben erg benieuwd wat dat in de praktijk gaat betekenen
ten voorbij zien komen. Daarom zet ik ze voor hen die nog niet
en welke kinderziektes er dan naar boven komen. Zorg er in ieder
uitgebreid hebben getest hier maar op een rijtje. Want ook bij de
geval zelf voor dat je in deze periode van uitstel weet waar je aan
nieuwe invoerdatum zijn lang niet al deze punten opgelost. Zo
toe bent. Wacht niet tot het laatste moment met overstappen. Dat
hebben niet alle banken uniformiteit in stornocodes. Er is een
zou wel eens heel vervelend kunnen uitpakken.
zoveel storno’s voorkwamen. Dit heeft natuurlijk verstrekkende gevolgen: meer aanmaningen, meer telefoontjes, boze klanten en dus meer kosten om dit proces draaiende te houden. Los van deze problemen maakt men zich zorgen over het zogenaamde e-
forse toename van het aantal storno’s, de oorzaak kan worden gevonden in verschillende zaken. Er is bijvoorbeeld een bank die het aantal pogingen heeft teruggebracht van vijf naar twee, dit heeft een flinke impact. Een andere oorzaak voor een storno is het feit dat men te maken gaat krijgen met verschillende opdrachten: een eerste opdracht en een terugkerende opdracht.
Arjan Stigter
Wordt dit niet goed aangegeven, dan wordt de opdracht niet
is directeur van Ultimoo group.
37 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM POLITIEK
SEPA, eenvoudig toch? Bij de eerste berichtgevingen leek de exercitie voor de implementatie van SEPA een redelijk eenvoudige: ’pas wat techniek aan en klaar is kees’. Menig bedrijf heeft zich hierop verkeken. Hoewel er vooral succesverhalen klinken, ligt de werkelijkheid anders...
Peter Bongers, Haagse Commissie VVCM en VCMB.
In recente metingen door de ECB blijkt slechts 41% van de
op glad ijs bevond, terwijl ik als geen ander weet dat ken-
incasso’s en 74% van alle overschrijvingen te voldoen. Het
nis macht is. Uit de vragen die ik regelmatig ontving van
besluit om de overgangsregeling te verlengen kon dan ook
andere credit managers over hoe ik omging met het vraag-
niet uitblijven en op 4 februari is deze goedgekeurd door
stuk SEPA, leidde ik af dat ik (gelukkig) niet de enige was
het Europees parlement. Formeel blijft de ingangsdatum
die zocht in de woestijn. Ik heb vele seminars bezocht, zoals
1 februari, maar er is een overgangsperiode tot 1 augustus
gemeld het gehele internet afgestroopt en constant vragen
2014. Nog enkele maanden extra te gaan dus voor bedrijven
gesteld, aan mezelf én mijn omgeving, nabij en veraf. Trou-
om de zaken écht op orde te krijgen.
wens, met het bezoeken van al die seminars kwam ik steeds dezelfde vragen tegen (en dito antwoorden).
Waar komt het door dat uitstel nodig is? Is het onderschat-
Al deze nieuwsgierigheid heeft er uiteindelijk toe geleid dat
ting door het bedrijfsleven? Ligt de oorzaak dieper en mag
ik er intussen wel klaar voor ben. De dingen gaan zoals ze
je toch vragen stellen bij de informatieverstrekking? Per-
behoren te gaan, dus laat SEPA maar komen. Maar iets in
soonlijk ben ik van mening dat de informatie die ik als cre-
mij blijft knagen, een stemmetje in mijn hoofd dat toch
dit manager ontving erg summier was. Bij het stellen van
nog af en toe vraagt: ‘gaat het écht goed zo meteen? Of
vragen aan banken kreeg ik sterk het gevoel dat ik bijna
leef ik in een illusie dat het goed gaat?’ Volgens mij kan ik
gedwongen was om een dure consultant in te huren om de
niet de enige zijn die hiermee rondloopt. Hoe zit dat bin-
zaken op een juiste wijze geïmplementeerd te krijgen, ter-
nen de VVCM? Zijn jullie er klaar voor? Of heb je ook last
wijl ik juist van banken meer service had verwacht. Ik leef
van ‘stemmetjes’? Zo ja, dan moeten we binnen de credit
niet in de illusie de wijsheid in pacht te hebben en schaam
managementwereld elkaar toch nog eens sterker opzoeken
mij er niet voor te zeggen dat ik veel informatie van het
de komende maanden..
internet gehaald heb. Op diverse fora las ik over het woud aan formats. En om het niet gemakkelijker te maken, vlogen
SEPA is één van de agendaonderwerpen van de Haagse
de SEPA-specialisten elkaar virtueel in de haren. Maar hoe
Commissie. Graag vernemen wij als Haagse Commissie uw
wist ik nou of het klopte wat er werd gezegd?
ervaringen met SEPA. U kunt uw reactie sturen naar secre-
Ik heb geleerd kritisch te zijn en besefte terdege dat ik me
[email protected] of
[email protected].
38 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM OPLEIDINGEN
Specialisatierichting Credit Risk & Risk Management voor vierde keer van start bij Hogeschool Avans Aan de Academie voor Deeltijdstudies van de Avans Hogeschool te Breda (Avans ADT) is voor het vierde jaar op rij de specialisatierichting Credit Risk & Risk Management (CR&RM) van start gegaan. Deze variant wordt aangeboden in het opleidingsprogramma van de bacheloropleiding Bedrijfseconomie (BE) maar staat in principe open voor alle HBO bachelorstudenten van Avans ADT. Dit laatste leidde in de afgelopen collegejaren al tot aanmeldingen van studenten uit diverse opleidingen. Naast de BE-studenten volgen ook studenten uit de richting Accountancy (AC) en Management, Economie & Recht (MER) lessen in het Credit Risk & Risk Management.
Drs. Jean Gieskens AC CCM QT is als hoofddocent verbonden aan de VVCMopleidingen. Daarnaast is hij bestuurslid van de NORA, de Nederlandse Orde voor Rating Advisory & Analysis. Jean Gieskens is docent aan diverse universiteiten en hogescholen in Nederland en Vlaanderen.
Credit Risk & Risk Management: theorie en praktijk
Vrijstelling bij doorstroming van en naar
In de regel bestaat een specialisatie uit vier vakken die in
CCM-opleiding
twee opeenvolgende kwartalen worden aangeboden. De
Studenten die de specialisatie CR&RM met een voldoende
specialisatie CR&RM is opgebouwd uit een tweetal theo-
hebben afgesloten en na het behalen van hun HBO-diploma
retische collegeblokken en aansluitend twee praktijkge-
willen doorstromen naar de tweejarige post-HBO CCM- of
richte blokken. In de theoretische blokken worden de vak-
éénjarige CCC-opleiding, kunnen op verzoek een vrijstel-
ken ‘Integrale Bedrijfsanalyse’ en ‘Risk Management’ gedo-
ling krijgen voor de module Integrale Bedrijfsanalyse.
ceerd. In de praktijkblokken krijgen de studenten gastcol-
Avans en de VVCM hebben hierover duidelijke afspraken
leges aangeboden van professionals uit het credit manage-
gemaakt. Maar vice versa kunnen ook studenten die de
ment. Daarnaast dienen de studenten een adviesrapport te
CCM-opleiding succesvol hebben afgerond en een HBO-
schrijven in de vorm van een Credit Risk Assessment, een
diploma bij Avans ADT willen behalen, vrijstelling krijgen
Integrale Bedrijfsanalyse of een Risico Management Plan.
voor minimaal deze specialisatierichting. Dat kan ruim een
Zo’n rapport heeft dan betrekking op een real-life-case bij
halfjaar studietijd schelen! De CR&RM-specialisatie is de
de werkgever of klant van de student.
enige in Nederland erkende HBO creditmanagementspecialisatie. De wederzijdse vrijstellingsregeling met de postHBO CCM-opleiding is uniek voor Nederland.
CR&RM 2014: studenten en opleidingsstaf van de Hogeschool Avans in Breda
39 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM OPLEIDINGEN
Investeren in een succesvolle toekomst?
De VVCM-opleidingen brengen u verder! Certified Credit Practitioner® (mbo+) De Post-MBO erkende opleiding Certified Credit Practitioner® (CCP) wordt
Informatie
sinds 2005 aangeboden en telt inmiddels 171 afgestudeerden. De opleiding
Duur:
22 weken
biedt basiskennis en praktische handvatten aan op alle voor het vakgebied
Studiebelasting:
150 uur (90 contacturen, 60 studie-uren)
relevante kennisgebieden en slaat zo een brug tussen de praktijk en de op
Vooropleiding:
Bij voorkeur MBO-diploma aangevuld met
toekomstig beleid gerichte activiteiten. De afgestudeerde CCP’er is daar-
relevante werkervaring
door in staat de kwaliteit en effectiviteit van alle voor het vakgebied rele-
Investering:
€ 3.640,- / VVCM-leden € 3.270 (btw vrij)
vante processen op operationeel niveau te boordelen, daarover te adviseren
Start:
Jaarlijks in september en januari
en zo nodig binnen zijn bevoegdheden aan te passen.
Lesavonden:
Maandag- of woensdagavonden 19.00 – 22.00 uur
Tentamen & examen: Zaterdag vanaf 9.00 uur Leslocatie:
Aristo Zalencentrum te Utrecht (Lunetten)
Certified Credit Controller® (hbo+) De opleiding Certified Credit Controller (CCC) is gericht op iedereen die
Informatie
zich professioneel bezighoudt met credit management, in willekeurig welke
Duur:
1 jaar
organisatie. U maakt vanuit een integrale visie op ondernemen een ver-
Studiebelasting:
240 uur (144 contacturen, 96 studie-uren)
diepingsslag binnen uw vakgebied. U besteedt veel aandacht aan onder-
Vooropleiding:
Bij voorkeur een afgeronde relevante HBO-opleiding
werpen waarmee u als credit manager voortdurend te maken hebt. Zowel
Investering:
€ 5.340 / VVCM-leden € 4.800 (btw vrij)
in enge als in brede zin. De opleiding CCC beslaat het eerste jaar van de
Start:
Jaarlijks in september
tweejarige CCM-opleiding. U kunt aan het einde van het eerste jaar een
Lesavonden:
Dinsdag- of donderdagavonden 19:00 – 22:00 uur
onderzoek doen en examens afleggen om het diploma Certified Credit Con-
Leslocatie:
Aristo Zalencentrum te Utrecht (Lunetten)
troller (CCC) te ontvangen. Met dit diploma op zak kunt u instromen in het tweede jaar van de opleiding tot Certified Credit Manager (CCM).
Certified Credit Manager® (hbo+) De positie van credit management in organisaties is sterk veranderd. Hier-
Informatie
door wordt er ook meer gevraagd van de credit manager. Dankzij het
Duur:
2 jaar
tweejarige scholingstraject tot Certified Credit Manager (CCM) voldoet u
Studiebelasting:
490 uur (276 contacturen, 184 studie-uren, 30 uur scriptie)
volledig aan de huidige eisen. De opleiding behandelt alle verschillende
Vooropleiding:
Bij voorkeur een afgeronde relevante HBO-opleiding
aspecten van het vakgebied en slaat een brug naar de overige disciplines
Investering:
€ 8.995,- / VVCM-leden € 8.090 (btw vrij)*
in het bedrijf, zoals Verkoop, Marketing, Automatisering, Financiering en
Start:
Jaarlijks in september
Accounting. De afgestudeerde CCM’er kan de kwaliteit en effectiviteit van
Lesavonden:
Dinsdag- of donderdagavonden 19:00 – 22:00 uur
alle voor het vakgebied relevante processen op zowel strategisch, tactisch
Leslocatie:
Aristo Zalencentrum te Utrecht (Lunetten)
als operationeel niveau beoordelen en zo nodig aanpassen. Inmiddels telt
* Bij doorstroom vanuit de CCC-opleiding krijgt u vrijstelling voor het eerste jaar en betaalt u voor
de CCM 212 afgestudeerden.
het tweede jaar € 4.656 / VVCM-leden € 4.190 (btw vrij).
Inschrijven? Wacht niet te lang, want vol is vol. Voor meer informatie:
[email protected] of
[email protected] Let op! De 1-jarige opleiding Certified Credit Controller vormt tevens het eerste jaar van de 2-jarige opleiding Certified Credit Manager. Wie zich in één keer voor beide opleidingen inschrijft, ontvangt een korting van 10% de totale opleidingskosten. 40 | De Credit Manager nummerop 1 2014
CM OPLEIDINGEN
Wilt u een stap vooruit in uw loopbaan? De drie VVCM-opleidingen op het gebied van credit management (CCP, CCC en CCM) leiden u voor het vakgebied heen, zowel op operationeel als op strategisch niveau. Alle drie zijn door het CPION (Centrum Post Initieel Onderwijs Nederland) en CEDEO erkend. De opleidingen worden sinds 2012 uitgevoerd door NIBE-SVV. NIBE-SVV is hét kennisinstituut van en voor financiële dienstverlening, en heeft een langjarige ervaring in het verzorgen van opleidingen, cursussen en seminars. En let op: als VVCM-lid ontvangt u een interessante korting op de studiekosten!
STARTber
20 septem 2014
Inhoud Deel 1 Basiskennis
Deel 2 Basisvaardigheden
Introductie 1 dagdeel
Inleiding credit management in de praktijk
1 dagdeel
Bedrijfseconomie/Administratie 4 dagdelen
Kredietacceptatie en kredietfactoren
1 dagdeel
Algemene Economie 4 dagdelen
Debiteurenbeheer, juridische ondernemingsvormen 2 dagdelen
Wiskunde/Statistiek 3 dagdelen
Communicatie
3 dagdelen
Tentamen 1 dagdeel
Incasso
3 dagdelen
Rapportage
2 dagdelen
Examentraining
1 dagdeel
Examen & presentatie adviesrapport
1 dagdeel
Inhoud Kredietverzekering
1 dagdeel
Financieel management
12 dagdelen
Riskmanagement
1 dagdeel
Wiskunde en toegepaste statistiek
2 dagdelen
Procesmanagement en administratieve organisatie 4 dagdelen
Financiering
8 dagdelen
Communicatie en presentatietechnieken
4 dagdelen
Debiteuren en crediteuren
2 dagdelen
SEPA en internationaal betalingsverkeer
2 dagdelen
Juridische aspecten
9 dagdelen
Examentraining
1 dagdeel
Focus op portefeuillemanagement en risicobeheer
START
6 septe m b er 2014 Inhoud Jaar 2: focus op de onderneming en haar omgeving op tactisch
Jaar 1: focus op portefeuillemanagement en risicobeheer Financieel management 12 dagdelen
en strategisch niveau
Wiskunde en toegepaste statistiek 2 dagdelen
Financieel management 12 dagdelen
Financiering 8 dagdelen
Kredietverzekering 1 dagdeel
Debiteuren en crediteuren 2 dagdelen
Procesmanagement en administratieve organisatie
Juridische aspecten 9 dagdelen
Audit en kwaliteitsmanagement 2 dagdelen
Kredietverzekering 1 dagdeel
International business 11 dagdelen
Riskmanagement 1 dagdeel
Lijnmanagement 2 dagdelen
Procesmanagement en administratieve organisatie 4 dagdelen
Examentraining en scriptiebegeleiding 6 dagdelen
7 dagdelen
Communicatie en presentatietechnieken 4 dagdelen SEPA en internationaal betalingsverkeer 2 dagdelen Examentraining 1 dagdeel
41 | De Credit Manager nummer 1
2014
START
6 september 2014
CM OPLEIDINGEN
Credit management verandert, verandert u mee?
gesproken te hebben blijkt ook hier toch een addertje onder het gras te zitten. Zij vinden dat ze het goed doen, halen de KPI’s zoals deze al sinds jaar en dag staan, maar de nieuwe Engelse moeder wil meer zien. Managementinformatie en andere KPI’s worden nu gevraagd. In tegenstelling tot vroeger is nu de pro-activiteit van
De samenwerking met de VVCM brengt met zich mee dat ik elke
de credit manager veel meer van belang. Dit uit zich door in een
dag bezig ben met acquisitie en controllers en credit managers
vroegtijdig stadium onderzoek te doen naar prospects maar ook in
spreek. Ik zie hier een duidelijke lijn.
competenties. Lukt het je? Pak je de handschoen op om voor jezelf
Twee weken geleden had ik een afspraak bij een grote handelaar
een podium te creëren aan de managementtafel?
& verwerker in hout. Een typisch MKB-bedrijf in een sector die het
Afgelopen vrijdag werd ik verrast door een manager die de
moeilijk heeft. Mijn gesprekspartner laat op zich wachten, maar ik
handschoen opgepakt had, de principes van Lean Sis Sigma had
kan wel alvast in zijn kantoor plaatsnemen. Een echt ‘controllers bu-
geïntroduceerd en zelf het boegbeeld van de afdeling Finance was
reau’ met een oude desktop, heel veel stapels papier, rekenmachine,
geworden. Zijn stem is leidend bij te verstrekken leverancierskrediet.
belastingaangiftes en archiefkasten. Bij dit bedrijf is één iemand
Herkent u dat? Wilt u ook de stap maken? Het start met nieuws-
verantwoordelijk voor credit management. Hij doet dit al jaren naar
gierigheid en ambitie. Dit zijn de randvoorwaarden om met plezier
tevredenheid. Wel blijkt dat hij het vak erg smal interpreteert: innen
te leren en uw doelen te realiseren!
van gelden en sturen op DSO’s. Het gesprek geeft inzicht aan twee kanten. Ik leer veel over de bouw en de toelevering hiervan en bij de gesprekspartner ontstaat nieuwsgierigheid naar het ontwikkelen van mensen, gekoppeld aan betere resultaten. Vorige week was ik in Gelderland om te praten over credit management. In eerste aanleg was en leek alles in orde. Twee heren die elk
Rutger Holtzer, Productmanager
al 40 jaar verantwoordelijk zijn voor het credit management en
Zakelijk Bankieren en Credit Management
het volgens de interne standaard goed doen. Na wat heen en weer
bij NIBE-SVV
CCP OPLEIDING
CCC OPLEIDING
CCM OPLEIDING
MBO geaccrediteerd door CPION
HO geaccrediteerd door CPION
Post HBO geaccrediteerd door CPION
Meer infomatie op www.nibesvv.nl/opleidingen Of kijk op www.vvcm.nl/nl/opleidingen
42 | De Credit Manager nummer 1
2014
CM OPLEIDINGEN
‘Bij credit management gaat het ook om psychologie’ Marc Naninck werkt al dertien jaar voor SPIE Nederland als credit manager. Daarvoor was hij onder andere werkzaam voor houtbedrijf Meplax en kredietverzekeraar Euler Hermes, waar hij in aanraking kwam met alle facetten van het vak credit management. In 2009 begon Marc met de CCM-opleiding; in 2011 studeerde hij af. Wat heeft de opleiding voor hem betekend? Waarom heb je gekozen voor de CCM-opleiding? ‘Ik realiseerde me dat ik door de jaren heen veel heb geleerd
Marc Naninck
en praktijkervaring heb opgedaan, maar geen diploma op dit vakgebied had. Ik wilde mijn kennis certificeren om bevestigd te krijgen dat wat ik doe waarde heeft en ook buiten de organisatie wordt erkend. De CCM-opleiding van de Aga Kwiecien MA is Accountmanager Credit Management bij NIBE-SVV.
VVCM heeft een goede naam. Als je aan credit management denkt, komt de VVCM als eerste bij je op. De vereniging heeft een sterk imago.’
In hoeverre sluit deze opleiding aan bij je dagelijks werk? ‘Vrijwel volledig. Wat je leert, kun je meteen in praktijk brengen en je ziet snel resultaat. Tenminste, wanneer je, zoals ik, als credit manager werkt en binnen je organisatie veel vrijheid hebt om nieuwe ideeën uit te proberen. Het is echt een opleiding voor mensen die het vak uitvoeren en de ruimte krijgen om zelf initiatief te nemen.’
telijk hoe belangrijk het is om het héle order-to-cash-proces op orde te hebben.’
Wat is het rendement van de opgedane kennis en je aanpak?
Hoe was de studie te combineren met werk en privé?
‘Vooral een goed order-to-cashproces. Bij SPIE verslaan
‘Niet makkelijk, je moet een ijzersterke discipline hebben.
we jaar-in-jaar-uit ruimschoots de ‘BV Nederland’ op
Het is geen goedkope opleiding. Als je optimaal rendement
het gebied van debiteurenratio’s. We onderhouden goede
uit die investering wilt halen, is ‘spijbelen’ geen optie.’
relaties met onze klanten en onze interne processen zijn adequaat ingericht. Credit management is niet alleen een
Zou je deze opleiding aan vakgenoten aanbevelen?
financieel feestje. Het draait ook om psychologie. Je moet
‘Ja, mits zij echt in het vakgebied werken en de positie en
mensen overtuigen, beïnvloeden en helpen om te begrij-
de vrijheid hebben om te ondernemen. Anders is de oplei-
pen dat het proces van order to cash voor een organisatie
ding heel theoretisch en val je snel terug in oude werk
cruciaal is.’
patronen. De CCM-opleiding is bij uitstek geschikt voor credit managers.’
Hoe heb je dat voor elkaar gekregen? ‘We betrekken veel collega´s bij onze ideeënvorming en
Waar zie je jezelf over twee jaar?
organiseren daarvoor interactieve bijeenkomsten. Daarin
‘Ik krijg veel kansen bij SPIE om aan verbetering te wer-
spelen we een spel: hoe het is om een eigen onderneming te
ken, ik heb een fantastisch team om me heen en SPIE is een
runnen. Een aantal deelnemers gaat steevast ‘failliet’ van-
prachtige en sterk groeiende organisatie. Ik blijf voorlopig
wege het gebrek aan cash. Op die manier maken we inzich-
nog even doorbouwen hier.’
43 | De Credit Manager nummer 1
2014
VERENIGINGSNIEUWS
‘Zeker internationaal zakendoen voor het MKB’ Onder bovenstaande titel organiseerden kredietverzekeraar TCRe, kredietinformatie bureau Creditsafe en Bierens Incasso Advocaten op 13 maart 2014 in Hotel Van der Valk in Houten een inspirerend event voor hun relaties uit het Midden- en Kleinbedrijf. Bedrijven die willen gaan exporteren of daar al mee bezig zijn, kregen kosteloos de gelegenheid om zich uitgebreid te laten informeren over een compleet aantal aspecten van het zakendoen over de grens. Niels Schouten, Director Marketing van het in 1997 in Noorwegen opgerichte Creditsafe, maakte duidelijk welke voordelen het tijdig inwinnen van kredietinformatie over debiteuren en leveranciers kan hebben bij het tot zaken komen in binnen- en buitenland. Creditsafe is gevestigd in 9 landen en bedient wereldwijd meer dan 70.000 klanten. Nagenoeg alle kredietverzekeraars accepteren het score model van Creditsafe voor zelfbeoordeling doeleinden. Tom Smits gaf vervolgens een duidelijk overzicht van wat ‘Zeker zakendoen’ betekent wanneer een exporteur zich verzekert tegen het risico dat zijn debiteur hem niet betaalt. TCRe biedt hiervoor een excess of loss polis, die de verzekerde boven een overeengekomen bedrag aan eigen risico per jaar dekking geeft, zonder dat voor individuele debiMeer dan 50 geïnteresseerden, onder wie veel credit mana-
teuren een kredietlimiet hoeft te worden vastgesteld door
gers, werden welkom geheten door Tom Smits, Country
de verzekeraar.
Directeur van TCRe Nederland, een Belgische krediet verzekeraar, die sinds kort vanuit een vestiging in Arnhem
Sander Bierens, eigenaar van Bierens Incasso Advocaten
dekking aanbiedt voor commerciële kredietrisico’s op
ging uitgebreid in op de juridische aspecten van een export-
binnenlandse en buitenlandse debiteuren.
transactie. Hij wees op het belang van contractsbepalingen,
Na de opening gaf Tom Smits het woord aan Mar-
waarin wordt vastgelegd wel recht van toepassing is bij
tin van der Hoek, sinds december 2013 voorzitter van de
de afwikkeling van een transactie en welke rechter daarbij
VVCM. Met zijn inleiding ‘Cross border credit manage-
bevoegd is. Bierens Incasso Advocaten ondersteunt leve-
ment’ gaf hij aan welke stappen moeten worden gezet
ranciers bij het incasso en verhaalt de daarbij gemaakte
om te komen tot een succesvolle exporttransactie en hoe
onkosten op de door de debiteur die in gebreke is gebleven.
de exporteurs hun resultaat kunnen optimaliseren door een beroep te doen op dienstverleners zoals de organisa-
Tenslotte wist Rob van Nes, Managing Partner van Onder-
toren/gastheren van de bijeenkomst. Hij wees op de drie
nemen.in BV, de zaal buitengewoon te boeien met een inlei-
erkende opleidingen die de VVCM aanbiedt aan nieuws-
ding over de strategische factoren bij het zakelijk betreden
gierige credit managers: zij kunnen daarmee stappen
van nieuwe markten in het buitenland. Alle bezoekers ont-
zetten in hun carrière als Certified Credit Practioner®,
vingen zijn pas verschenen boek ‘Markt entree strategie’,
als Certified Credit Controller®, of als Certified Credit
dat 80 pagina’s omvat met talrijke waardevolle adviezen
Manager®.
voor de beginnende en de ervaren exporteur.
44 | De Credit Manager nummer 1
2014
VERENIGINGSNIEUWS
Veel animo voor Meet & Learnworkshop LinkedIn LinkedIn heeft in Nederland inmiddels de grens van vijf miljoen gebruikers gepasseerd. Nergens ter wereld wordt het medium zo intensief gebruikt als in Nederland. Mede daardoor is het volgen van een training over LinkedIn tegenwoordig zo enorm populair. Om die reden organiseerde Ultimoo samen met de VVCM op 13 maart een drukbezochte Meet & Learn-bijeenkomst over deze professionele social media site. LinkedIn expert Perry van Beek deelde daarin de formule voor succesvolle leadgeneratie op LinkedIn en gaf tevens enkele van zijn best bewaarde geheimen prijs.
Social selling Het tweede gedeelte van de middag stond in het teken van ‘social selling’, ofwel: hoe vind ik nieuwe klanten via LinkedIn? Dit thema was vooral zeer in trek bij de aanwezige Sales-medewerkers. Om succesvol leads te kunnen generen op LinkedIn, moet je eerst bepalen wie je ideale klanten zijn. Daarna kun je de formule VINDEN, VERBINDEN en VERZILVEREN hanteren om snel rond de tafel te komen met je ideale klant. Perry van Beek demonstreerde de verschillende manieren van vinden via LinkedIn en toonde hoe je vervolgens de interactie aangaat met je prospects.
LinkedIn en debiteuren LinkedIn expert Perry van Beek
Naast Sales-medewerkers waren ook veel credit managers aanwezig, wat een levendige discussie opleverde. Er werden ook enkele interessante casestudies besproken. Bijvoorbeeld
De training was opgedeeld in twee delen. In het eerste
over het wel of niet inzetten van LinkedIn bij het benaderen
gedeelte werd vooral aandacht besteed aan het optimalise-
van debiteuren. Unaniem was men het erover eens dat dit
ren van het LinkedIn-profiel met enkele hilarische voor-
in een business-to-businessomgeving zonder meer moge-
beelden van hoe het niet moet. Ook liet Perry van Beek zien
lijk moet zijn. De meningen waren enigszins verdeeld over
hoe je het meest effectief berichten kan delen via LinkedIn
het benaderen van particuliere debiteuren via LinkedIn.
en uiteraard ook wat voor soort berichten je het beste kan plaatsen. Iedereen was het er toch wel over eens dat de
Het was een energieke bijeenkomst, met veel goede inter
‘solve if you’re a genius’-berichten die je tegenwoordig niet
actie en scherpe vragen. Naderhand werd er onder het
alleen op Facebook maar ook op LinkedIn ziet geen spre-
genot van een borrel nog uitvoerig nagepraat over de
kende voorbeelden van waardevolle content zijn.
mogelijkheden van LinkedIn.
45 | De Credit Manager nummer 1
2014
Welkom bij de VVCM!
Vijf vragen aan nieuw l1d
Verenigingsnieuws
Naam:
Naam:
Ruth Uyttewaal
Etienne van Eck
Leeftijd: 33 jaar
Leeftijd: 41 jaar
Bedrijf: Certin Credit
Bedrijf: zelfstandige (zzp-er)
Management
Functie: incasso specialist
Functie: Commercieel
Woonplaats: Amstelveen
Directeur Woonplaats: Haarlem
1. Waarom ben je lid geworden?
1. Waarom ben je lid geworden?
Om op de hoogte te blijven van wat er speelt bij de overige
Ik heb interesse in de opleidingen die de VVCM biedt en wil mij
leden en om contacten te leggen. Directe aanleiding was de
graag aansluiten bij een groep professionals in het vakgebied. Ik
rondetafelsessie over maatschappelijk verantwoord incasse-
heb de afgelopen jaren regelmatig incassowerk voor woningcor-
ren. Deze was georganiseerd door de VVCM met een aantal
poraties gedaan en merk op dat er vanuit die branche weinig con-
van haar leden en ik vond het een zeer inspirerende bijeen-
tact gemaakt wordt met de zogenoemde ‘commerciëlere markt’.
komst met de juiste kennis aan tafel.
2. Wat verwacht je van de VVCM? 2. Wat verwacht je van de VVCM?
Ik verwacht mijn kennis actueel te houden en snel informatie te
Een verbindende rol binnen de branche van credit manage-
krijgen over veranderingen. Ik denk dat verschillende branches
ment die in rap tempo aan het veranderen is.
nog steeds van elkaar kunnen leren als men openstaat voor waar een ander goed in is en minder kijkt naar waar men zelf erg goed
3. Wat heb jij met credit management?
in denkt te zijn.
Ik heb een commerciële achtergrond, waarbij ik altijd aan de voorkant van het klantproces betrokken ben geweest. Wat
3. Wat heb jij met credit management?
mij enorm fascineert aan credit management, is dat juist deze
Credit management was vroeger voor mij een verhaal van cijfers.
commerciële insteek heel veel kansen biedt: ‘de debiteur van
Cijfers vond ik leuk, maar ik had nooit het idee dat ik daar de vol-
vandaag is de betalende klant van morgen’.
doening uit zou halen die ik er nu uit haal. In de loop der jaren heb ik geleerd om het verhaal achter de cijfers te begrijpen. Als
4. Wat inspireert jou in je vrije tijd?
je dat inzichtelijk maakt, kun je het veranderen. Een verandering
Familie en vrienden.
van de cijfers is dan een simpel gevolg. Ik geloof dat je daarmee de resultaten kunt halen die je oorspronkelijk voor ogen had.
5. Naast wie zou jij in het vliegtuig willen zitten?
Bijkomend voordeel is dat je dan vaak ook nog een maatschap-
Mijn zoontje, Mika.
pelijke bijdrage levert.
4. Wat inspireert jou in je vrije tijd? Het Boeddhisme inspireert mij in mijn persoonlijke leven. Juist de dingen die zo moeilijk te bereiken zijn, zijn zo interessant. Als het makkelijk is, is het geen uitdaging. Als het geen uitdaging is, heb ik minder inspiratie. Het is daarom de kunst om ook van de kleine dingen in het leven een uitdaging te maken door er op een andere manier naar te kijken. De denkwijze vanuit het Boeddhisme houdt mij vaak een spiegel voor en zorgt dat ik in het ‘nu’ blijf leven.
5. Naast wie zou jij in het vliegtuig willen zitten? Over deze vraag heb ik onlangs een discussie gehad. Wanneer ik reis, heb ik namelijk een voorkeur voor een bepaalde rij stoelen, waarbij een medepassagier niet telkens langs je hoeft te lopen en ik niet verplicht ben om de hele reis met iemand te praten. De conclusie hieruit is dat ik eigenlijk het liefst alleen in het vliegtuig zit en niemand naast mij wil.
46 | De Credit Manager nummer 1
2014
Donderdag
6
November
Credit Expo 2014 Nieuwegein Business Center
• Marktoverzicht dienstverleners in Credit Management • Doorlopend vakinhoudelijk programma • Ruim 1.500 bezoekers en 45 exposanten Interesse in deelname? Neem voor meer informatie contact op met het projectteam Credit Expo 2014.
Serge van Groningen Product Manager M: 06 - 290 227 91
Jeroen Otter Manager Sales & Operations M: 06 - 129 604 18
Credit Expo 2014 Jan Vrijmanstraat 293, 1087 MN Amsterdam T: 020-6721371 E:
[email protected]
subtitle
www.creditexpo.nl
Vertrouwen verzekerd. Waar gehandeld wordt is Atradius. Wij helpen voorkomen dat bedrijven ten onder gaan aan vorderingen die te laat of niet worden betaald, wereldwijd. Door onze jarenlange ervaring en kennis van de markt kunnen onze klanten met vertrouwen de toekomst tegemoet zien – zelfbewust, veerkrachtig en vooruitstrevend. Het is de perfecte balans tussen risicobeheersing en het bevorderen van handeldrijven, tussen zekerheid en vrijheid, tussen veiligheid en vertrouwen. Grijp uw kans en ontdek meer. Bel: 020 553 3131 Mail:
[email protected] Bezoek: www.atradius.nl
Kredietverzekering | Incasso | Bedrijfsinformatie