MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ONDERWIJSKUNDE: ONDERWERPENLIJST

MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ONDERWIJSKUNDE: ONDERWERPENLIJST

ACADEMIEJAAR 2015-2016

www.onderwijskunde.ugent.be Universiteit Gent Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen

Voor meer informatie, contacteer: [email protected] [email protected] Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2015-2016). Pagina 1

Inspiratiebron voor masterproefonderwerpen in de vakgroep Onderwijskunde Alle mogelijke promotoren (aangeduid in de oranje kaders) en mogelijke begeleiders worden in de hierna volgende lijst in alfabetische volgorde weergegeven. Je vindt er meer info bij hun onderzoeksgebied en enkele concrete onderzoekstopics worden naar voren geschoven. Op het einde van deze bundel vinden jullie ook enkele masterproefvoorstellen vanuit de praktijk. Kies uit deze lijst 3 onderwerpen (en bijhorende promotoren) die je voor jouw masterproef zou willen onderzoeken. Daarnaast kunnen jullie ook een eigen masterproefonderwerp voorstellen en een suggestie doen voor een begeleidende promotor. Maak hiervoor gebruik van het keuzeformulier.

Veel succes in jullie zoektocht!

Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2015-2016). Pagina 2

Mogelijke promotoren en hun onderwerpen Prof. dr. Geert Devos Verdere leden onderzoeksgroep: Debbie De Neve, Mona De Smul (zie ook Prof. dr. Hilde Van Keer) Diya Dou, Sofie Heirweg (zie ook Prof. dr. Hilde Van Keer), Elke Staelens, Dr. Melissa Tuytens (zie verder), Jasja Valckx (zie ook Prof. dr. Ruben Vanderlinde), Bénédicte Vanblaere, en Eva Vekeman. Volgende onderwerpen staan centraal: • • • • • • • • • • • •

Schoolleiderschap: context en indicatoren van schoolleiderschap Schoolcultuur en schoolleiderschap Professionele ontwikkeling van directeurs Schoolbeleid inzake de evaluatie van leerkrachten Visie-ontwikkeling van schoolleiders Zelf-regulering van schoolleiders Personeelsbeleid in scholen Pedagogische begeleiding van scholen en leerkrachten Analyse van het onderwijsbeleid Professionele leergemeenschappen binnen scholen Professionele ontwikkeling van beginnende leerkrachten Professionele ontwikkeling van ervaren leerkrachten

Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen en scriptietitels: • • • • • • •

• • • • • •

Functioneren en welbevinden van beginnende directeurs Stress bij beginnende directeurs Evaluatie van de opstart van het M-decreet: een beleidsanalyse De rol van de schooldirecteur in de planlast van leerkrachten Hoe autonoom moeten scholen zijn ten opzichte van hun bestuur? De rol van de schooldirecteur in de implementatie van zelfregulerend leren bij leerlingen in basisscholen Welke kenmerken van leerkrachten zijn bepalend voor het stimuleren van zelfregulerend leren bij leerlingen in basisscholen? De invloed van selectie-, begeleidings- en benoemingsbeslissingen op de jobtevredenheid van leerkrachten De rol van subculturen in scholen voor de jobtevredenheid van leerkrachten Schoolcultuur: hoe belangrijk zijn directiewissels? De vaste benoeming van leerkrachten – een internationaal vergelijkende studie Leerkrachten in leidinggevende functies: wie zijn ze, wat doen ze en hoe is hun relatie met andere collega’s? Schoolbeleid inzake de loopbaan van leerkrachten: mogelijkheden tot expert en leidinggevende leerkracht. Noden inzake professionele ontwikkeling van leidinggevende leerkrachten. Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2015-2016). Pagina 3

• • • • • • • • • • • • • •

Hoe leren leraren via professionele leergemeenschappen? Professionalisering van leerkrachten in teamverband. Personeelsbeleid in scholen: het belang van mentoren voor beginnende leerkrachten. Personeelsbeleid in scholen: zin en onzin van een rotatiesysteem voor benoemde leraren. Personeelsbeleid in scholen: problematiek van de toekenning van verlofstelsels en loopbaanonderbreking. Wat zijn efficiënte en effectieve interventies om scholen te ondersteunen? Ondersteuningsnoden van pedagogisch begeleiders. Wat is de ideale ondersteuningsformat voor een pedagogische begeleidingsdienst? Schoolvoorkeuren van directeurs en spreiding van directeurs. Externe netwerken van schoolleiders. De opleiding van schoolleiders: een analyse van de noden en het huidig aanbod. Personeelsbeleid en de rol van het onderwijsnet. Leiderschap in het hoger onderwijs: gelijkenissen en verschillen met het basis- en secundair onderwijs. De evaluatie van leerkrachten in het basis en het secundair onderwijs. Een vergelijkende analyse.

Dr. Melissa Tuytens Volgende onderwerpen staan centraal:      

Personeelsevaluaties in basis- en secundair onderwijs Schoolleiderschap Professionele ontwikkeling van leerkrachten en directies Feedback aan leerkrachten Onderwijsorganisatie en -beleid Samenwerking tussen leerkrachten

Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen en scriptietitels: • • • • • • • •

Het nascholingsplan: losstaand document of deel van een integraal personeelsbeleid in scholen? De vakgroep binnen het secundair onderwijs: formele last of ondersteuning voor leerkrachten? Overleg tussen (parallel)leerkrachten in het basisonderwijs: wat zijn bepalende factoren voor succes? Team-teaching als middel voor binnenklasdifferentiatie Leiderschap binnen en buiten onderwijs: een andere visie? Leiderschap in basis- en secundair onderwijs: verschil in invulling en prioriteit Het TALIS-onderzoek: secundaire verklarende analyses Het TALIS-onderzoek: Vlaanderen vergeleken met… via secundaire analyses


Prof. dr. Bram De Wever Verdere leden onderzoeksgroep: Ruth Boelens (Blended leren in de lerarenopleiding in het volwassenenonderwijs), Sebastiano Cincinnato (online en gecombineerd volwassenen-onderwijs), Mario Gielen (Peer assessment/feedback in TEL) en Michiel Voet (Geschiedenisonderwijs en onderzoekend leren). Concreet aangeboden titels (reeds gemaakte afspraken met werkveld, onderzoeker en/of data beschikbaar). Mail [email protected] voor meer informatie omtrent deze onderzoekstopics en meer info over contactpersonen en eventuele data. 

 



  



Opleidingscrafting in het volwassenenonderwijs. Een kwalitatieve studie naar de ervaren sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen bij docenten. (contacten met het werkveld reeds gelegd, verschillende mogelijkheden voor focus van deze masterproef). Eenheidsworst of rekening houden met noden van de lerenden? Een kwalitatief onderzoek naar hoe leraren hun lespraktijk aanpassen aan hun doelgroep. (interviewdata beschikbaar). Wat is de meerwaarde van blended learning? Bestaande face-to-face leeromgevingen herontwerpen naar blended leeromgevingen. (interventies gepland, mogelijkheid tot dataverzameling). Werken in een wiki, wat vinden studenten daar nu zelf van? Een kwalitatieve studie naar samenwerkend leren in het hoger onderwijs (interventie gepland, mogelijkheid om in het kader daarvan data te verzamelen). Werken in een wiki, hoe werken studenten samen en wat leren ze daarvan? (interventie gepland, mogelijkheid om in het kader daarvan data te verzamelen). Bevorderen prompts het analyseren van informatie en het vormen van argumenten tijdens een onderzoeksopdracht over het verleden (data reeds beschikbaar)? Wat is de invloed van sterk gestructureerde versus open ondersteuning op de aanpak van studenten tijdens een onderzoeksopdracht over het verleden (onderzoek gepland, mogelijk om aan te sluiten)? Bronnen uit het verleden in de klas? Een kwalitatief onderzoek naar onderzoeksopdrachten ontwikkeld door toekomstige leraren (data reeds beschikbaar).

Doe zelf een voorstel voor een titel. Binnen de domeinen van technologieondersteund leren (blended learning, gebruik van Wiki’s en social software in het onderwijs, Computer-supported collaborative learning (CSCL) en Technology enhanced learning (TEL), afstandsonderwijs), samenwerkend leren en/of evaluatie (contractwerk, groepswerk, zelf- en peerevaluatie, peer feedback, samenwerkend schrijven, formatieve evaluatie), leeromgevingen voor volwassenen (volwassenenonderwijs, informeel leren, open learning, tweedekansonderwijs, basiseducatie, exploratie van PIAAC data) en geschiedenisonderwijs (opvattingen van leraren/leerlingen, ondersteuning bij bronnengebruik, onderzoekscompetenties) kunnen studenten zelf een voorstel doen voor een masterproef. Mail [email protected] voor meer informatie. Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2015-2016). Pagina 5

Prof. dr. André Mottart Verdere leden onderzoeksgroep: Carl Boel, Hilde Lauwers, Delphine Laire en Valerie Van Vooren. De onderzoeksgroep Taalonderwijs en academische communicatievaardigheden richt zich tot het onderwijzen van taal en literatuur in het Nederlands en in de moderne vreemde talen in het secundair en hoger onderwijs. Bij academische communicatievaardigheden ligt logischerwijze de nadruk op hoger onderwijs. Volgende onderwerpen staan centraal: 

   

Taalonderwijs en de vaardigheden die daarbij aan bod komen: schrijven, lezen, spreken, gesprekken voeren, en luisteren. Wat literatuuronderwijs betreft kan het o.a. gaan over leesmotivatie, leesbevordering, tekstervarend versus tekstbestuderend lezen… . De rol van taalbeschouwing in het onderwijscurriculum, bijvoorbeeld de rol van grammatica en de mogelijke didactieken die ingezet kunnen worden. Nieuwe ontwikkelingen binnen vreemde talendidactiek (English as a Foreign Language), met een klemtoon op schrijfonderwijs. Taalbeleid en taalpolitiek binnen het onderwijs, bijvoorbeeld NT2-onderwijs. Communicatievaardigheden: o Algemeen: het geven van presentaties, training van presentatietechnieken, ontwerpen van visuele ondersteuning bij presentaties, design van communicatie, digitale media, enzovoort. o In een academische context: het schrijven van wetenschappelijke rapporten en artikels, enzovoort.

Methodologisch kan zowel voor een kwalitatief als een kwantitatief onderzoeksdesign gekozen worden.

Prof. dr. Tammy Schellens Verdere leden onderzoeksgroep: Britt Adams, Hannelore Montrieux, Dr. Annelies Raes (zie verder) en Tijs Rotsaert Volgende onderwerpen staan centraal: • • • • •

Didactische werkvormen Innovatieve evaluatievormen Computer ondersteund samenwerkend leren (CSCL) Technologie-gebaseerd leren + meer specifiek Web-gebaseerd onderzoekend leren en leren met de iPad / Tablet PC Mediawijsheid


Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen: • Anonimiteit als katalysator voor het verhinderen van ongewenste sociale effecten in peer assessment – een onderzoek naar de invloed van vriendschapsbanden. (Data beschikbaar) • De rol van ouders binnen reclame-educatie in het lager onderwijs. • De rol van ouders binnen reclame-educatie in het secundair onderwijs. • Competentiegericht werken binnen secundaire opleidingen TSO. (in samenwerking met Vesalius Oostende, secundair onderwijs, contact: [email protected]) • De impact van innoverende didactische werkvormen op de perceptie, motivatie en prestatie van studenten secundair/hoger onderwijs. • De impact van het gebruik van specifieke onderwijstechnologie (weblogs, wiki’s, digibord…) op motivatie en prestatie van leerlingen secundair onderwijs. • Jigsaw in het klaslokaal: een coöperatieve leerstrategie voor het reduceren van vooroordelen en het verbeteren van leerprestaties. • De impact van verschillende vormen van assessment (peer assessment, self assessment, authentieke assessment). • PADagogie, de iPad als leermiddel? Onderzoek naar de motivatie en leerrendement van studenten secundair onderwijs door het gebruik van de iPad.

Dr. Annelies Raes Volgende onderwerpen staan centraal:    

STEM educatie (Science – Technology – Engineering – Mathematics) De rol van de leerkracht binnen technologie-ondersteund leren / CSCL (Computer-Supported Collaborative Learning). Docent/leerkrachtregulatie van CSCL: hoe kan learning analytics docenten/leerkrachten hierbij helpen Flipping the classroom in de context van Blended learning

Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen en scriptietitels: • • • • •

Reclame en wetenschapseducatie: een mogelijke match? Webgebaseerd onderzoekend leren binnen de β wetenschappen: een innovatieve werkvorm met potentieel. STEM@School! Ontwikkeling van leermateriaal en implementatie in authentieke setting. Kan Twitter een meerwaarde betekenen voor het hoger onderwijs? Hoe kan technologie niet alleen de leerlingen ondersteunen in het leren, maar ook de leerkrachten in het lesgeven?


Prof. dr. Ronald Soetaert Verdere leden onderzoeksgroep: Dr. Jeroen Bourgonjon (zie verder) & Dr. Kris Rutten (zie verder). Vanuit de onderzoeksgroep Cultuur & Educatie worden een aantal perspectieven ontwikkeld waarbinnen een masterproef kan worden uitgewerkt: Algemeen: cultuur & educatie   

Wat kunnen we leren van kunst en cultuur in het onderwijs en daarbuiten. De rol van digitale media in onderwijs en cultuur (games, sociale media). De beeldvorming van diverse thema’s in fictie (literatuur, theater, film, tv, graphic novels, games etc).

Aansluitende vragen 

Wat leren we uit fictie over het leraarschap, over specifieke vakken en de schoolcultuur? Focus op het genre schoolfilms en –romans met ook aandacht voor alle fictie waarin aspecten van onderwijs aan bod komen (bijvoorbeeld beeldvorming van ‘goede’ en slechte leraren; van vakken uit bèta en alfa; van interactie tussen leraar en leerlingen etc).



Hoe onderwijzen we kunst op school? Focus op traditionele genres (roman, beeldende kunst), maar ook nieuwe genres (graphic novel, games).



Welke veranderingen vinden er plaats binnen kunst en cultuur onder invloed van digitalisering? Hoe verandert het lezen, het kijken, het luisteren? Hoe veranderen onze gesprekken over kunst en cultuur? Welke nieuwe genres ontstaan door de media-evoluties (bijvoorbeeld de rol van sociale media en computergames) en wat impliceert dit voor een hedendaagse cultuureducatie in de brede zin?

Zie verdere informatie: http://www.cultureeducation.ugent.be/ Methodologisch kiezen we voornamelijk voor de volgende perspectieven: retorische analyse, narratologie, discours analyse, content analyse & diverse interviewtechnieken (diepte-interviews, focusgroepen). Ook een kwantitatief onderzoeksopzet kan besproken worden.


Dr. Jeroen Bourgonjon Onderzoek naar de impact en betekenis van digitale media voor onderwijs en cultuur. 

Sociale media o Hoe veranderen de sociale media de cultuurparticipatie? o Hoe veranderen onze instituties (scholen, bibliotheken, musea etc) onder invloed van de opkomst van nieuwe genres (blogs, youtube, twitter, social reading groups)?



Videogames o Welke rol spelen videogames in onze cultuur? o Wat leren we van videogames? o Wat betekenen videogames voor ons denken over geletterdheid? o Hoe kunnen we videogames gebruiken op school? o Hoe kunnen we gamification inzetten voor onderwijs, stadsontwikkeling, bedrijfsleven, etc.?



culturele

sector,

Programmeren o Wat is het belang van programmeren in onze cultuur en op school? o Wat is het maatschappelijk draagvlak voor de introductie van programmeren op school? o Hoe integreren we programmeertaal in het secundair onderwijs?

Dr. Kris Rutten Retorisch perspectief op cultuur & educatie:     

Analyse van identiteitsvorming in onderwijs (cases: onderwijs en nationale identiteit, het multi- en interculturele debat). Analyse van reflectie op onderwijs (het reflectieverslag als genre in de lerarenopleiding, verhalen van leraren en leerlingen over onderwijs etc.). Analyse van subculturen bij jongeren (muziek en andere kunstvormen als jeugdcultuur) Analyse van een doorlopende leerlijn Cultuureducatie (CANON Cultuurcel). Analyse van maatschappelijke debatten rond onderwijs, burgerschap en cultuur.

Verhalen in en als onderwijs: 

 

Analyse van beeldvorming van onderwijs en educatieve thema’s in fictie (de schoolfilm als genre, de beeldvorming als onderwerp van debat, bijvoorbeeld: representatie van vakken, van leraren en leerlingen, van taboes, van westerse en niet-westerse verhalen, van geletterdheid etc.). Analyse van cultuur in en als educatie (het implementeren van fictie, kunst in onderwijs, samenwerking met opera, toneel, musea, kunstencentra etc.). Analyse van representatie van sociaal werk en disabilty-studies in fictie. Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2015-2016). Pagina 9

Prof. dr. Martin Valcke Verdere leden onderzoeksgroep: Dr. Elise Burny, Liesje De Backer, Ellen De Bruyne en Marcelo Kremer. Volgende onderwerpen staan centraal: Innovatie Hoger Onderwijs: • Wetenschappelijke teksten lezen in het hoger onderwijs: Engelse taalvaardigheid van studenten. • Academisch lezen onderschat. Ondersteunen van studenten in het hoger onderwijs. • Welke leermaterialen in het hoger onderwijs ondersteunen best het studeren in een andere taal? • iPads in het hoger onderwijs: welke leerprocessen worden nu "écht" ondersteund? Performance indicatoren onderzoek: • Lezen in Vlaanderen: hoe goed of hoe slechts lezen leerlingen in het secundair onderwijs? • Hoe kunnen we leerlingen weer "graag" doen lezen in het secundair onderwijs? PISA 2012  Wiskundige self-efficacy, self-concept en wiskunde-attitudes in relatie tot wiskunde performance: een verdere analyse van de PISA2012 data.  Hoeveel ervaring hebben Vlaamse jongeren met het toepassen van wiskunde? Een internationaal vergelijkend perspectief op basis van de PISA2012 data.  In welke mate beheersen Vlaamse jongeren wiskundige concepten? Een internationaal vergelijkend perspectief op basis van de PISA2012 data.  Hoe bevorderen leerkrachten de wiskundekennis en –vaardigheden van hun leerlingen: Een internationaal vergelijkend perspectief op basis van de PISA2012 data.  Leerkracht-leerling relaties en het verband met wiskunde performance van Vlaamse leerlingen. Een internationaal vergelijkend perspectief op basis van de PISA2012 data.  Interesse in wiskunde en wiskunde performance. Een internationaal vergelijkend perspectief op basis van de PISA2012 data.  Time-to-task en wiskunde performance van Vlaamse leerlingen. Een internationaal vergelijkend perspectief op basis van de PISA2012 data.  PISA2012: analyse van schrijffouten bij 15-jarigen: trekken we aan de alarmbel?

Bijkomende voorstellen: • Onderzoek naar de betrouwbaarheid en de validiteit van de vragenlijst ZOLEERiC (ZelfOriëntatie LEERCompetenties) (in samenwerking met dienst studieadvies, Arteveldehogechool, contactpersoon [email protected] ) • Waarom vinden kinderen dit museum zo interessant en dat andere museum zo saai? • Evaluatie van evaluatiecompetenties van leerlingen. • Evaluatie in het SO: lust, last of overlast. Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2015-2016). Pagina 10

• Decimale getallen in het lager onderwijs: echt zo moeilijk? • Bang van wiskunde? Bang van testen? Een onderzoek bij leerlingen van het lager onderwijs. • Tijd: gaat dat over wiskunde, geschiedenis, taal ? Of alle drie? Een onderzoek bij lagere school kinderen. • Geschiedenis in het SO: wat zijn leerlingenopvattingen over geschiedenis? • Wat is "wetenschappelijk onderzoek": opvattingen van studenten over wetenschap en onderzoek in Vlaanderen. • Welke leerkrachtaanpakken vinden leerlingen interessant in het secundair onderwijs? • Wat motiveert leerlingen in het beroepssecundair onderwijs? En waarom vallen zoveel leerlingen uit? • Waarom is statistiek zo moeilijk, of hebben we er gewoon geen zin in? Statistiekcompetenties en motivatie bij 1ste jaarstudenten. • Wat vinden we moeilijk aan leren en studeren in het eerste jaar hoger onderwijs? • Een onderzoek naar best-evidence practices in frequent gebruikte wiskundemethoden. • Een onderzoek naar best-evidence practices in lessen breuken in het basisonderwijs. • Een onderzoek naar best-evidence practices in lessen breuken in de eerste graad van het secundair onderwijs. • Wat kunnen jonge kinderen? Een studie naar de conceptuele breukenkennis van 4 tot 7jarigen. • Als de handleiding tekort schiet: een kwalitatieve studie naar de expertise van leerkrachten met betrekking tot het aanleren van kloklezen in de lagere school. • Een verkennende studie naar de rol van taal in de ontwikkeling van het tijdsconcept: welke problemen ervaren anderstalige kinderen bij het leren kloklezen? • Lesgeven in een multiculturele klas: een kwalitatieve studie naar het didactisch handelen van leerkrachten in concentratiescholen (kan als duo-thesis) (Onder promotorschap van Prof. dr. Martin Valcke of Prof. dr. Johan van Braak). • Didactisch handelen onder de loep: hoe kunnen we het gedrag van leerkrachten in de klas gaan meten?) (Onder promotorschap van Prof. dr. Martin Valcke of Prof. dr. Johan van Braak).

Prof. dr. Johan van Braak Verdere leden onderzoeksgroep: Dr. Koen Aesaert (zie verder), Lisa Dewulf, Dr. Natalie Pareja, Dr. Jo Tondeur, Evelien Van Laere en Liesbet Verplanken. Curriculumonderzoek Implementatie van leergebiedgebonden en leergebiedoverschrijdende eindtermen in Vlaanderen.  In het Vlaamse onderwijsveld (lager onderwijs) zijn er naast de leergebiedgebonden eindtermen ook leergebiedoverschrijdende eindtermen voor ICT, leren leren, en sociale vaardigheden. Voor deze leergebiedoverschrijdende eindtermen geldt enkel een inspanningsverplichting. Dit betekent dat – in vergelijking met de leergebiedgebonden Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2015-2016). Pagina 11

eindtermen – scholen deze enkel dienen na te streven en niet dienen te bereiken. Er heerst een trend dat deze leergebiedoverschrijdende eindtermen minder structureel worden geïmplementeerd in het onderwijsprogramma van scholen dan leergebiedgebonden eindtermen. Het huidige onderzoek heeft als doel na te gaan in welke mate deze trend zich voordoet in het Vlaamse onderwijsveld. Verder kunnen ook factoren op leraar- en schoolniveau worden gezocht die samenhangen met de implementatie van de leergebiedoverschrijdende en leergebiedgebonden eindtermen. ICT en het curriculum Wat zijn digitale competenties voor onderwijs?  Door middel van een documentanalyse wordt nagegaan hoe verschillende overheden en/of internationale organisaties curricula in het definiëren voor het leerplichtonderwijs.  Welke leerling-, leraar-, en schoolkenmerken hangen samen met verschillen in digitale competenties van leerlingen in het lager onderwijs (data beschikbaar).

Didactische ICT-competenties van leerkrachten Identificatie van leertheoretische principes bij ICT-integratie op basis van observatie-onderzoek (data beschikbaar)  In 2013 werden in samenwerking met de UTwente meer dan 100 videofragmenten verzameld bij leraren in het basisonderwijs. Zij brachten hun eigen ICT-bekwaamheid in beeld. In dit masterproefonderzoek wordt in beeld gebracht hoe ICT-integratie bij ICTbekwame leerkrachten zich verhoudt tot onderliggende leertheoretische principes (behaviorisme, cognitivisme en constructivisme). ICT en meertaligheid (data beschikbaar)  ICT-tools ter ondersteuning van meertalig onderwijs (onderzoek in het kader van het VALIDIV-project): hoe ervaren leerlingen en/of leraren in het lager onderwijs het gebruik van meertalige ICT-tools: een kwalitatief onderzoek. Project innoveren en excelleren in het onderwijs (pIEO) Onderzoek naar de effecten van de invoering van innovaties in dertien experimentscholen (concentratiescholen). Data van experiment- en controlescholen is beschikbaar. Voorbeeldvragen: 1) Lesgeven in een multiculturele klas: een kwalitatieve/kwantitatieve studie naar het pedagogisch didactisch handelen van leerkrachten in concentratiescholen. 2) Lees- en luistervaardigheden van leerlingen in concentratiescholen doorgelicht. Wat is de rol van de leerkracht? 3) Wat werkt in Vlaamse concentratiescholen? Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2015-2016). Pagina 12

Dr. Koen Aesaert Centrale onderwerpen:   

ICT-competenties in het onderwijs Ontwikkeling en validering van performance-based toetsen Effectiviteitsonderzoek binnen de context van 21st century skills

Mogelijke titels      

Een dynamisch perspectief op het effect van leraargedrag op ICT-competenties van leerlingen in het lager onderwijs. ICT-eindtermen in Vlaanderen: een meerwaarde voor de ontwikkeling van ICT-competenties van leerlingen lager onderwijs? Over over- en onderschatten van ICT-competenties: een vergelijkende studie tussen jongens en meisjes. 21st century skills van leerlingen lager/secundair onderwijs: ontwikkeling en validering van een toetsinstrument. “Hoeveel boeken hebben jullie ongeveer thuis”? Een onderzoek naar verschillende operationaliseringen van SES en klascompositie en de relatie met leerprestaties. Invloed van oriënterings- en structureringsactiviteiten in de klas op de ICT-competenties van leerlingen, binnen de context van een geïntegreerd ICT-curriculum in Vlaanderen.

Dr. Jo Tondeur en Dr. Natalie Pareja Volgende onderwerpen staan centraal:   

Materialiteit in onderwijs: de invloed van klasinrichting ICT in de lerarenopleiding Opleiden en nascholen van leraren in het teken van onderwijsinnovatie

Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen en scriptietitels: Materialiteit in onderwijs • Van een visie op onderwijs tot de inrichting van een klaslokaal. • Technologie in actie: Over de rol van materialiteit in de context van Blended Learning Innovaties in de lerarenopleiding • Op welke wijze wordt ICT geïntegreerd in de lerarenopleiding? Een curriculumperspectief • Worden toekomstige leraren voldoende voorbereid op het gebruik van ICT voor leren en instructie? (data beschikbaar)


Nascholing en vorming in het teken van onderwijsinnovatie  De mogelijkheden van teacher design teams onder de loep (i.s.m. Dr. Natalie Pareja Roblin).  De rol van onderwijsopvattingen in het proces van ICT-integratie.  Effecten van een nascholingsinitiatief voor de integratie van techniek in onderwijs.  Nascholing over tablets in beroepsonderwijs: een follow-up studie (i.s.m. Dr. Natalie Pareja Roblin). Via een afspraak kan u zelf suggesties doen.

Prof. dr. Ruben Vanderlinde Verdere leden onderzoeksgroep: Karen De Coninck, Dr. Emmelien Merchie (zie ook Prof. dr. Hilde Van Keer), Hanne Tack, Laura Thomas en Jasja Valckx (zie ook Prof. dr. Geert Devos) Onderzoeksdomein Het onderzoek van Ruben Vanderlinde heeft betrekking op de professionele ontwikkeling van onderwijsgevenden. Concreet betekent dit dat onderzoek wordt uitgevoerd naar professioneel leren van student-leraren, leraren, mentoren, lerarenopleiders, etc. Het onderzoek situeert zich in de lerarenopleiding (geïntegreerde en SLO), de aanvangsbegeleiding, en het levenslang leren van onderwijsprofessionals. Daarnaast loopt ook onderzoek naar onderwijsvernieuwingsprocessen. Onderzoeksdesigns kunnen kwantitatief of kwalitatief van aard zijn. Onderzoekstopics hebben betrekking op lerarenopleiding en opleidingsdidactiek, professionele ontwikkeling, relatie onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk, onderwijsinnovatie en schoolontwikkeling. Voorgestelde titels Onderstaande voorstellen van masterproeven zijn prioritair omdat reeds afspraken werden gemaakt met vertegenwoordigers uit het werkveld. Neem contact op met [email protected] voor meer info over de voorgestelde titels.  De invloed van het onderwijsassistentschap op de professionele identiteit van student-leraren Binnen de Specifieke Lerarenopleidingen worden recent nieuwe werkvormen geïmplementeerd voor de praktijkcomponent. Het onderwijsassistentschap is een voorbeeld van dergelijke werkvorm. Deze masterproef wil nagaan welke invloed deze werkvorm heeft op de ontwikkeling van student-leraren hun professionele identiteit. De masterproef loopt in samenwerking met CVO Het Perspectief (SLO cursisten Vreemde Talen en NT2).  Houding van leraren t.a.v. STEM: Instrumentontwikkeling en afname De masterproef ontwikkelt een instrument - op basis van een bestaande schaal - om opvattingen en houdingen van leraren t.a.v. STEM in kaart te brengen. Na ontwikkeling wordt het instrument uitgezet in een lopend begeleidings- en onderzoeksproject. De masterproef loopt in samenwerking met VIVES Hogeschool (Onderzoekslijn Wetenschappelijk Denken).


 Coaching van leraren binnen STEM een begeleidingsproject: Video-analyse naar didactische vaardigheden Binnen een begeleidingsproject worden leraren gecoacht om STEM te integreren in hun klaspraktijk. Via video-analyse van coachingstrajecten wordt in deze masterproef nagegaan of leraren daadwerkelijk STEM integreren in hun klaswerking. De masterproef loopt in samenwerking met VIVES Hogeschool (Onderzoekslijn Wetenschappelijk Denken).  Teamteaching als didactische werkvorm voor binnenklasdifferentitatie in de lerarenopleiding Implementatie van het M-decreet vraagt van leraren dat ze meer inzetten op binnenklasdifferentitatie. De masterproef zal nagaan hoe teamteaching als didactische werkvorm in de lerarenopleiding ondersteunend werkt voor de implementatie van binnenklasdifferentitatie. De masterproef loopt in samenwerking met het Departement Lerarenopleiding van de Hogeschool Gent.  Tevredenheidsonderzoek bij student-leraren naar coachingsgesprekken tussen student-leraren en lerarenopleiders Coachingsgesprekken worden in lerarenopleidingen ingezet met als doel student-leraren meer zelfstandig te laten werken. De masterproef onderzoekt de tevredenheid van student-leraren en lectoren betrokken bij deze coachingsgesprekken. De masterproef loopt in samenwerking met het Departement Lerarenopleiding van de Hogeschool Gent.  Co-creatie in de lerarenopleiding: Onderzoek naar samenwerkingsverbanden lerarenopleiding / leerplichtonderwijs Visitatierapporten lerarenopleiding benadrukken dat meer moet ingezet worden op samenwerkingsverbanden tussen lerarenopleiding en leerplichtonderwijs. Deze masterproef wil in kaart brengen hoe lerarenopleidingen deze samenwerkingsverbanden aanpakken en hoe deze kunnen geïntensifieerd worden. De masterproef loopt in samenwerking met de lerarenopleiding van Thomas More Hogeschool.  Praktijkonderzoek in Europa: Een comparatieve studie Praktijkonderzoek wordt steeds vaker ingezet als middel voor zowel professionalisering van onderwijsgevenden als schoolontwikkeling en wordt populair in Europa. Hoe praktijkonderzoek echter wordt geïmplementeerd in de verschillende Europese landen is onduidelijk. Deze masterproef wil daarom initiatieven voor praktijkonderzoek in Europa in kaart brengen. De masterproef loopt in samenwerking met EAPRIL (European Association for Practioner Research on Improving Learning).  Collegiale coaching door lerarenopleiders als professionaliseringsstrategie Collegiale coaching wordt steeds vaker ingezet als middel voor professionalisering, ook bij docenten hoger onderwijs. Deze masterproef zal nagaan hoe coaches (lerarenopleiders) en docenten hoger onderwijs een project rond ‘collegiale coaching’ ervaren en welke zaken ze daarbij leren. Ook worden randvoorwaarden voor succesvolle implementatie bestudeerd. De masterproef loopt in samenwerking met Hogeschool West-Vlaanderen.  Teacher design teams inzetten als professionaliseringsstrategie in hoger onderwijs Teacher design teams worden steeds vaker ingezet als middel voor professionalisering, ook aan hogescholen. Deze masterproef zal nagaan hoe betrokken docenten een concreet initiatief rond Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2015-2016). Pagina 15

teacher design teams ervaren en welke zaken ze daarbij leren. Ook worden randvoorwaarden voor succesvolle implementatie bestudeerd. De masterproef loopt in samenwerking met Hogeschool West-Vlaanderen. Zelf een voorstel indienen Een voorstel kan zelf ingediend worden als het aansluit bij de uitganspunten van het onderzoeksdomein. Studenten die zelf een voorstel indienen sturen hiervoor een a4’tje naar [email protected] waarin ze de probleemstelling en bijhorende onderzoeksvraag schetsen. Het a4’tje dient eveneens een voorstel van onderzoeksmethode te bevatten.

Prof. dr. Hilde Van Keer Verdere leden onderzoeksgroep: Dr. Liesje De Backer, Fien De Smedt, Dr. Emmelien Merchie, Dr. Sabrina Vandevelde, Amélie Rogiers, Sofie Heirweg (zie ook Prof. dr. Geert Devos), Mona De Smul (zie ook Prof. dr. Geert Devos). Volgende onderwerpen staan onder meer centraal: • • •

Peer en student tutoring Zelfregulerend leren Taal-, lees- en schrijfonderwijs in het lager en secundair onderwijs: o.a. verwerken van tekstuele informatie, begrijpend lezen, schrijven, lees- en schrijfmotivatie en leesbevordering

Voorbeelden van mogelijke onderzoeksonderwerpen en scriptietitels: 

      



Zijn goede teksten altijd lange teksten? Een onderzoek naar de samenhang tussen de lengte, kwaliteit en de inclusie van genre-elementen in informatieve teksten en verhalen van vijfdeen zesdeklassers. Lees- en schrijfmotivatie bij leerlingen aan het eind van het lager en het begin van het secundair onderwijs. Schrijfinstructie in het lager onderwijs: Een onderzoek naar de opvattingen en de instructie van de leerkrachten. Studerend lezen: hoe doe je dat? Strategiegebruik in het secundair onderwijs. Studerend lezen in het secundair onderwijs. Een toepassing van de zelfdeterminatietheorie. Tussen de regels: lezen om te leren. Verschillen tussen meer en minder vaardige lezers, jongens en meisjes, Nederlandstalige en anderstalige leerlingen. De leraar onder de loep. De invloed van de leraar op de leesmotivatie en het studerend lezen in het secundair onderwijs. Leren leren of zelfregulerend leren aan het eind van het basisonderwijs. Een onderzoek aan de hand van zelfrapportage naar de verschillen tussen leerlingkenmerken (geslacht, thuistaal, hoog- versus laagpresteerders, …). Leren leren of zelfregulerend leren aan het eind van het basisonderwijs. Een kwalitatief onderzoek aan de hand van hardop-denkprotocollen. Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2015-2016). Pagina 16

Voorstellen vanuit de praktijk 

Merk op! Wat betreft de voorstellen vanuit de onderwijspraktijk, moeten deze eerst met de betrokken promotor van onze vakgroep besproken worden. Na de toewijzing van een onderwerp zal er met de promotor overlegd moeten worden hoe verder contact zal opgenomen worden met de contactpersoon vanuit de praktijk.

Voorstel vanuit Vesaliusinstituut Oostende : Onderzoek naar effecten van vernieuwingen rond competentiegericht onderwijs in secundair onderwijs  

Promotor: Prof. dr. Tammy Schellens Contactpersoon vanuit de praktijk : Van der Mispel Katy

Mogelijk onderzoeksvragen:  



Leraren : hoe ervaren zij de wisselende begeleidingsstijl, hoe slagen ze er in om kennisoverdracht om te zetten in competentiegericht onderwijzen, …. Leerlingen: - welbevinden van ll bij de nieuwe werkvormen en evaluaties - sluiten de “nieuwe” en “geijkte” (o.a. toetsenbank) evaluatievormen aan bij alle leerstijlen van ll. ? - hoe motiverend is de manier van rapporteren (geen puntenevaluatie/geen vakken)? Leerresultaten: “slagen” de leerlingen met de bereikte competenties en “buizen” de andere in de opleiding? Effecten op de werkvloer (in stage bijv.)?

Voorstel vanuit Faculteit Dierengeneeskunde: Zijn de educatieve borden bij de verschillende dieren in Bellewaerde wel educatief verantwoord?  

Promotor: Prof. dr. Martin Valcke Contactpersoon: [email protected] (Faculteit Dierengeneeskunde)

Voorstellen vanuit Hogeschool Gent 

  

Contact persoon Ivan D'haese (Stafmedewerker Onderwijsontwikkeling) [email protected] Ontwikkeling van een evaluatie-instrument om te peilen naar de verwerving van onderzoekscompetenties op PBA niveau. - Prof. dr. Ruben Vanderlinde Onderzoek naar de werkcultuurvoorwaarden binnen vakgroepen om een effectieve begeleiding van nieuwe docenten te kunnen realiseren. - Prof. dr. Ruben Vanderlinde De validering van het curriculumscreeningsinstrument. Strategieën om de internationale dimensie van curricula zichtbaarder te maken voor de studenten. Masterproefonderwerpen Vakgroep Onderwijskunde (2015-2016). Pagina 17

 

Het internationaliseren van het curriculum: naar een optimalisering van leereffecten Integratie van onderzoekscompetenties in het curriculum: didactische aanpak

Startende leerkrachten – Hoe kunnen verschillende vormen aanvangsbegeleiding enerzijds en de kenmerken van het collegiale netwerk anderzijds het informeel leren (informatie, hulp en feedback zoeken) van startende leraren beïnvloeden en bijgevolg hun beroepsspecifieke jobcompetenties en job satisfactie verhogen? 

 

Contactpersoon: De Vos Sanne - Docent Lerarenopleiding Kleuteronderwijs / Lager onderwijs [email protected] Campus Dirk Martens Kwalestraat 154, 9320 Aalst www.odisee.be Promotor: Prof. dr. Ruben Vanderlinde Meer info beschikbaar op aanvraag.

Voorstellen vanuit het SODO project* / Meer info op: www.sodajobs.be . Voor een kort filmpje surf naar https://www.youtube.com/watch?v=5EaNvIrkS8I Voor de huidige stand van zaken https://www.facebook.com/sodajobs

Contactpersoon: Simon Mensaert / [email protected] Promotor: Prof. dr. Martin Valcke 

TSO ondergewaardeerd! Onderzoek watervalsysteem: Wat zijn de redenen waarom een leerling voor een bepaalde TSO-richting koos? Had hij een B-attest of koos hij hier vrijwillig voor? Was deze richting de beste van de slechtste keuzes? En waarom koos hij voor deze school? Wat wist hij over deze school? Mochten TSO/BSO-leerlingen mogen kiezen, welke richting hadden zij dan gekozen? Is er niet ook een watervalsysteem onder de TSO/BSO scholen bezig? Is dit geen oorzaak van de "concentratiescholen". Zorgen deze concentratiescholen niet voor een extra negatief imago?



Invloed van het SODA-project* op de meetbare attitudes Na x jaar het SODA-attest te gebruiken op school. Zien we hierdoor veranderingen in de attitudes van de jongeren? Stiptheid? Dit is duidelijk te meten! Orde? Dit hangt al wat meer af van de opvattingen van de leerkracht. Door het SODA-attest kan het zijn dat de leerkrachten veel te hoge verwachtingen krijgen. Discipline? Attitude? (Leerlingenraad? Studie? Schoolploeg?)



Beste Peer 2 Peer evaluaties omtrent SODA Op welke manier kunnen de SODA-werkpunten peer2peer evalueren zonder dat de populaire jongeren te veel bevoordeeld worden.



Hoeveel SODA-attesten* (%) reik je het best uit? Het moet aanvoelen als een prijs, een beloning, maar deze mag ook niet onmogelijk zijn om


te behalen. Bij welke percentages krijg je de meeste jongeren zover dat ze hun gedrag gaan aanpassen? *ter info Het SODA-attest dient als beloning voor jongeren met een positieve professionele attitude in het technisch en beroepsonderwijs. SODA staat voor Stiptheid, Orde, Discipline en Attitude. De beloning zal bestaan uit een grote keuze aan leuke/leerrijke vakantiejobs, stageplaatsen, weekendwerk en vaste jobs. Die kunnen de leerlingen zoeken via onze website www.sodajobs.be. De bedoeling is een positieve attitude in het TSO en BSO te stimuleren en op die manier het niveau te verhogen. Dit willen we bereiken door bedrijven warm te maken om deze SODA-leerlingen te belonen. Zo kunnen we samen van het SODA-attest een kwaliteitslabel maken dat jongeren extra kansen biedt op de arbeidsmarkt en dat werkgevers een duidelijker zicht geeft met wie ze te maken hebben. Voorstel vanuit College-Onze-Lieve-Vrouw-ten-Doorn Eeklo: Hoe de dalende trend van het leerlingenaantal doen keren?  

Contactpersoon: Christine Forrez - GOK-begeleider aso - [email protected] Promotor: Prof. dr. Martin Valcke

Aanbod Vesalius Gezondheidszorg Gent: Masterproef: De impact van Portfoliogebruik op het bereiken van de eindcompetenties in een biomedische opleiding



Contactpersoon: [email protected] Campus Vesalius Keramiekstraat 80 9000 Gent 0478 278228



Promotor: Prof. dr. Martin Valcke

Sinds twee jaar is een portfolio ingevoerd bij de bachelor Biomedische laboratoriumtechnologie . Er is een nulmeting uitgevoerd bij studenten van het derde jaar wat betreft de beheersing van specifieke competenties. Er wordt een student gezocht om een T1 meting te doen bij studenten die nu in het derde jaar zitten na de invoering van het portfolio om zo het differentieel effect ervan te meten. Daarnaast kan men de portfolio’s zelf kwalitatief analyseren. Aanvullend kan men het portfolio zelf kwalitatief verder uitbouwen.


Aanbod vanuit Thomas More Hogeschool (Mechelen) Masterproef: Effectief begeleiden van studenten in Practice Enterprises van de Media School Thomas More (http://www.thomasmore.be) is een hogeschool met 29 professionele bacheloropleidingen en 12 bachelor-na-bacheloropleidingen, en met campussen in 7 steden in de provincie Antwerpen. De Media School van Thomas More is te vinden op de Campus De Ham Mechelen. De Media School biedt volgende bacheloropleidingen aan: Bachelor in de Journalistiek, Bachelor in het Communicatiemanagement, Bachelor in Media & Entertainment Business (nieuwe opleiding vanaf 2015-2016) en keuzetraject Interactive Multimedia Design (Bachelor in het Informatiemanagement & Multimedia). Contactpersoon vanuit praktijk: Isabel Deprez, stafmedewerker Onderwijs Dienst Onderwijs, Zandpoortvest 60, 2800 Mechelen [email protected] | 015 369 117 Promotor: nog te bepalen op promotorenoverleg. Te onderzoeken context en probleemstelling Thomas More heeft de voorbije jaren gewerkt aan een opleidingsconcept Practice Enterprise . Via een Practice Enterprise beogen we een meer realistische setting, een meer authentiek kader te creëren voor teamwerk dan in het traditioneel project- en groepswerk. Daarnaast zetten we Practice Enterprise in met het oog op het ontwikkelen van ondernemerschapscompetenties bij onze studenten. In de Media School is een Practice Enterprise in de opleidingen Journalistiek, Communicatiemanagement en Interactive Multimedia Design geïmplementeerd. De begeleiding van studenten in de Practice Enterprise zou een optimale mix van resultaatgerichte en groepsdynamische begeleiding moeten zijn. De begeleiding focust momenteel nog te vaak op producttechnische aspecten. Samen met de docenten en studenten wensen we een effectieve begeleiding te ontwikkelen waarbij resultaat en groepsdynamiek een plaats krijgen. We willen hierbij hedendaagse modellen van coachen integreren. Tevens wensen we samen met hen eenvoudige instrumenten te ontwikkelen die deze begeleiding helder en proactief ondersteunt. Mogelijke onderzoeksvragen  

Hoe begeleiden we studenten effectief zowel resultaatgericht als groepsdynamisch? Hoe organiseren we deze begeleiding efficiënt?


MASTERPROEVEN IN DE VAKGROEP ONDERWIJSKUNDE: ONDERWERPENLIJST

Recommend Documents