Maak kennis met MVO Nederland
+ P
People Planet Profit
RECRON Verblijfsrecreatie
Green Key
Groenste camping
3
+ P
People, Planet, Profit
Milieubarometer wordt Green Key
Dit is een mini-Special van P+ People Planet Profit, het tijdschrift over maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Vanaf 1 januari 2006 is de Milieubarometer omgezet in het
Hoofdredactie: Jan Bom
staan en duurzaam ondernemen in de recreatiesector actief
Redactie: Maria Genova Annemiek Righarts Sabine Draaijer
promoten. Daarna weten Europese gasten de weg in
Fotografie: Anne Hamers Jan van Arkel Boudewijn Boer
groene sleutel. De toerisme- en recreatiebranche heeft een
Vormgeving: B10, Amsterdam: Boudewijn Boer
touroperators hechten daarom veel belang aan
internationale keurmerk Green Key. In dit overgangsjaar zullen de Milieubarometer en Green Key nog naast elkaar
Nederland te vinden met het internationale embleem van een
internationaal karakter en diverse toonaangevende
eenvormigheid in de accommodatiebranche, wat betreft het Druk: Senefelder Misset Doetinchem Redactieadres: Rietsnijderslaan 3 1394 LC Nederhorst den Berg T 00 31 (0) 294 255719 M 06 27 153 000 E
[email protected] www.p-plus.nl
gebruik van milieukeurmerken. Ook daarom gingen de Nederlandse bezitters van de Milieubarometer graag akkoord met de overgang naar de Green Key. De verwachting is dat deze aanbeveling zal aanzetten tot uitbreiding van het aantal deelnemers. De Green Key zal in Nederland ‘De Groene
Uitgeverij: Atticus b.v. Postbus 308 2400 AH Alphen aan den Rijn M 06 55 365 065 E
[email protected]
Sleutel’ komen te heten. Het ‘vernieuwde’ embleem stamt uit Denemarken, maar zal voor veel Nederlandse kampeerders bekender zijn na bezoek aan duurzame Franse campings.
MVO Nederland heeft het initiatief genomen om samen met verschillende brancheorganisaties maatschappelijk verantwoord ondernemen onder de aandacht van de aangesloten leden te brengen. “We hebben gemerkt dat vooral binnen het midden- en kleinbedrijf mensen veel minder van elkaar leren dan mogelijk is. Zo gaan veel positieve en inspirerende ervaringen voor de sector verloren”, zegt Carla Neefs, adjunct-directeur van MVO Nederland. Ook voor de recreatiebranche liggen de kansen voor het grijpen. Carla Neefs:“U wilt dat het goed gaat met uw bedrijf? Dat uw bedrijf groeit, dat uw gasten er graag komen, dat uw medewerkers er met plezier werken en dat de contacten met uw omgeving plezierig verlopen? Helaas zien overheid en natuurorganisaties de recreatiebranche regelmatig als een bedreiging voor het buitengebied.Want vaak grenzen recreatieve ondernemingen aan een natuurgebied. Hoe kunt u als ondernemer rekening houden met de omgeving en toch uw zaak laten groeien? Een ander onderwerp dat speelt in de recreatiebranche is seizoensgebondenheid van de vraag naar recreatie. Hoe bindt u zelfs tijdelijke medewerkers aan uw bedrijf? Uw collega’s die de weg zijn ingeslagen van het maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) hebben al oplossingen gevonden. Samen met de RECRON bieden we die u graag aan in deze mini aflevering van het tijdschrift P+.” Voor meer informatie over duurzaam ondernemen: www.recron.nl en www.mvonederland.nl
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
2
RECRON “Schoonste camping blijkt beste camping” 5
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
“W
Derk Jan Verstand: “Duurzame campings krijgen sneller vergunningen”
e zijn ervan overtuigd dat investeringen in maatschappelijk verantwoord ondernemen zichzelf op den duur terugverdienen en meer opleveren. Er zijn al best veel bedrijven in onze sector die dat in de praktijk hebben bewezen”, zegt voormalig adjunct-directeur Derk Jan Verstand van Recron. “Ik heb ook het idee dat bij de bedrijven die daar niets mee doen, eerder sprake is van onwetendheid dan van onwelwillendheid. We kregen ook vragen van bedrijven die het Milieubarometer-keurmerk hadden, maar zich niet wilden beperken tot milieu en energie. Als Recron hadden we daar tot voor kort geen goed antwoord op. Daarom waren we blij toen we door MVO Nederland werden gevraagd om samen een project voor maatschappelijk verantwoord ondernemen op te starten. Zij beschikken over een uitgebreid netwerk en veel kennis op dat gebied.” Recron had al een aantal projecten lopen, bedoeld ter professionalisering van de bedrijfsrecreatie. Zestien ondernemers in Gelderland gaven aan om samen van gedachten te willen wisselen over maatschappelijk verantwoord ondernemen. “Uit de bijeenkomsten bleek dat
veel bedrijven meer deden aan MVO dan ze in eerste instantie dachten”, vertelt Verstand. “Recreatiebedrijven liggen vaak in buitengebieden en grenzen aan natuur. Je kunt de gasten stimuleren om te gaan fietsen en zo min mogelijk de auto te gebruiken. Je kunt samen met een boswachter natuurwandelingen uitzetten. Je kunt eco-materiaal ter beschikking stellen aan je gasten en allerlei activiteiten samen met de lokale natuurverenigingen organiseren.” Van het Gelderse initiatief bestaat een document, dat als voorbeeld heel erg handig van pas kan komen. Ook zijn er in vijf provincies regionale consulenten die praktisch advies geven, op basis van voorbeelden van andere Recronleden. Over het koolfilter in het zwembad van De Papillion in Denekamp bijvoorbeeld, of de watervrije toiletten. “Door de omwonenden, de gemeente en alle andere stakeholders bij het bedrijf te betrekken, ontstaat er meer vertrouwen en een beter imago voor die bedrijven”, vervolgt Verstand. “Voor ondernemers is het lastig om te investeren in iets, zonder te weten of het zich terugverdient. Het vergt tijd en geld om de stakeholders erbij te
betrekken. Maar een goede relatie komt wel van pas als een bedrijf wil uitbreiden. Je ziet ook dat ondernemers die op een duurzame manier willen uitbreiden, sneller vergunningen krijgen.” Verstand denkt dat veel bedrijven niet weten dat ook goed personeelsbeleid onder maatschappelijk verantwoord ondernemen valt. “Je ziet allerlei initiatieven op dat gebied, zoals kinderopvang, verlofregelingen of jaarbanen proberen te geven in plaats van seizoenscontracten. Tevreden personeel is je grootste ambassadeur naar de gasten toe.” www.recron.nl
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
4
Tips
7
Milieubeleid
Het milieubeleid van uw organisatie en de manier waarop u met uw personeel omgaat zijn de twee belangrijkste speerpunten van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Door daar gerichte aandacht aan te besteden zal uw interne bedrijfsvoering soepeler verlopen en zult u vaak ook kosten besparen.
Milieubarometer / Green Key De Milieubarometer is hét keurmerk voor bedrijven in de toerisme- en recreatiebranche die serieus en controleerbaar bezig zijn met de milieuzorg op het bedrijf. Het is een beloning voor de ondernemer die meer aan het milieu doet dan de wet- en regelgeving van hem verlangt. Het is een middel om het milieubewuste imago van de onderneming naar anderen te communiceren. Voor de recreant wordt op die manier duidelijk dat milieu en de natuur
Milieumaatregelen Bij milieumaatregelen kunt u denken aan bewust gebruik van energie, water en grondstoffen, het gebruik van materialen en het beperken en voorkomen van vervuiling. Deze maatregelen leiden tot besparing in de kosten en verbeteren niet alleen het milieu, maar ook de financiële situatie van uw bedrijf. Wat vaak vergeten wordt is het communiceren van uw milieubeleid aan de lokale gemeenschap (politiek, samenleving, uw buren). U kunt hiermee een positief imago opbouwen. En dat is van eminent belang. Immers, u hebt draagvlak nodig om te kunnen ondernemen in het buitengebied. Ook uw gasten en relaties zullen waarderen dat u zorg hebt voor het milieu. U bouwt daarmee dus aan een betere reputatie. Het beperken van milieuvervuiling is door veel recreatieondernemers al als vanzelfsprekendheid opgenomen in hun bedrijfsvoering. Zo hebben 250 ondernemers in 2004 de Milieubarometer gehaald. Al deze bedrijven besteden veel aandacht aan milieu binnen hun bedrijf en worden hiervoor beloond met een keurmerk. Zij kunnen aan hun gasten en aan andere belangstellenden laten zien dat zij bewust bezig zijn met het milieu en de natuur.
voor het bedrijf buitengewoon belangrijk zijn.
Het doel van de Milieubarometer is aan de ene kant het sparen van het milieu door minder gas, water en elektra te verbruiken en minder afval te produceren, maar aan de andere kant ook om kosten te besparen. Naast een aantal verplichte maatregelen moet een aantal keuzemaatregelen worden doorgevoerd. Het aantal toegepaste keuzemaatregelen bepaalt het niveau van de Milieubarometer: brons, zilver of goud.
250 recreatiebedrijven hebben in 2004 de Milieubarometer gehaald. Nog geen honderd daarvan beschikken over de kwalificatie goud. Vanaf dit jaar kunnen de bedrijven het Europese logo ‘Green Key’ gaan voeren. www.recron.nl/milieubarometer www.recron.nl/groenesleutel
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
6
Camping De Berenkuil “Liever zaklantaarn dan lantaarnpaal” 9
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
D
Niekus Veenstra: “Zorg voor milieu en natuur doe ik vanuit persoonlijke interesse.”
e Berenkuil in Grolloo (Drenthe) is een autovrije camping met 500 plekken, aan het einde van een doodlopende weg. Van de 39 hectare landgoed is 19 hectare natuur met bomen, hoog pluimgras, verstilde vennen, kleurige hei en jeneverbes. Veenstra vertelt vol passie over zijn bedrijf. Hij ziet maatschappelijk verantwoord ondernemen als ondernemerschap met een goede balans tussen People, Planet en Profit. “Je kunt als bedrijf bijvoorbeeld investeren in infrarode waterkranen, zonneboilers of isolatie van je werkplaats. Maar ook andere dingen doen, zoals het besparen in de kosten door het plaatsen van minder lantaarns op het terrein. Dat geeft bovendien een echt campinggevoel. Een zaklamp is dan onmisbaar.” Volgens Veenstra kan iedereen met maatschappelijk verantwoord ondernemen beginnen, maar ‘je moet er wel achter staan’. Prioriteiten stel je vast afhankelijk van je eigen bedrijfsfase. “Start bijvoorbeeld met een goed geïsoleerde werkplaats en zonlicht in de gebouwen. Of doe eerst kleine dingen: duurzame koffie en thee, milieuvriendelijke olie voor de
kettingzaag. Of als je friet verkoopt: pangebruik stimuleren in plaats van plastic bakjes. Kinderen vinden het nog leuk ook met een pan vol friet naar huis te lopen.” Ook is Veenstra voorstander van groene stroom. “De klant betaalt iets meer, maar ik heb er wel een verhaal bij: de stroom op onze camping komt van duurzame energiebronnen.” Ook spant Veenstra zich persoonlijk in voor zijn directe omgeving. Zo laat hij schoolkinderen uit de buurt gratis zwemmen en zette hij samen met de natuurvereniging een natuurontdekkingspad uit. Ook voor zijn personeel zorgt hij goed. Kleine cadeautjes als waardering voor de inzet en een terugkomdag zijn standaard. Veenstra stelt: “Maatschappelijk verantwoord ondernemen maakt uitbreiden niet perse makkelijker, maar het geeft wel concurrerend vermogen en een goede band met alle partijen waarmee je samenwerkt. Daardoor worden veel dingen uiteindelijk toch vaak makkelijker.”
www.berenkuil.nl
[email protected]
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
8
Tips
11
Personeelsbeleid
Ook de manier waarop een ondernemer omgaat met de mensen binnen en buiten het bedrijf, die geen gast zijn, behoort tot maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zijn de mensen die in uw bedrijf werken tevreden met hun aanstelling? Laat u hen merken dat hun werk van belang is, dat u hen waardeert?
Milieu-informatie voor personeel
Wist u dat Nederland…
• Probeer te carpoolen • Afval scheiden en in de juiste bakken
• Iets minder dan 825 campings telt? • Bijna 200 bungalowparken telt? 300 groepsaccomodaties • Ongeveer heeft?
deponeren
• Wees zuinig met (warm)water en Kansen, cursussen en werksfeer
energie, schakel verlichting en computer
Het personeel vormt vaak het gezicht van uw bedrijf, mede door hen voelen uw gasten zich
uit indien u het kantoor verlaat
thuis bij u. De benadering van MVO is dat u zich afvraagt wat u kunt doen dat uw personeelsleden zich wel bevinden en dat u hen daarmee aan u bindt. Maatregelen als het bieden van nieuwe kansen, het aanbieden van opleidingen en het zorgen voor goede beloning horen daarbij. Het lijken logische maatregelen, maar de praktijk blijkt wel eens anders te zijn.
• Een half uur voor u het kantoor verlaat kan de verwarming en de airco wel uit
• Sluit de deuren en ramen van gebouwen indien deze onnodig geopend zijn
Door ervoor te zorgen dat uw personeel zich in uw organisatie op zijn plek voelt, creëert u een prettige werksfeer waar medewerkers op een professionele en gastvrije wijze uw gasten tegemoet kunnen treden. En u weet als recreatieondernemer als geen ander hoe belangrijk een goede sfeer is voor de tevredenheid van uw gasten. En goed personeelsbeleid heeft niet alleen invloed op uw gasten. Ook het ziekteverzuim en het personeelsverloop zijn minder.
• Spring zuinig om met kantoorartikelen • Print zo veel mogelijk dubbelzijdig • Gebruik de achterkant van mislukte printjes als kladpapier
meer dan 175 verhuur• Iets accomodaties heeft? in 2005 weer 200 nieuwe • Erbedrijven bij heeft gekregen met een Milieubarometer?
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
10
Minicamping Thyencamp “Het hele seizoen geen gas hoeven te gebruiken” 13
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
C
Paul Tienkamp: “Toiletten spoelen we door met regenwater”
amping Thyencamp in Hooghalen (Drenthe) is een minicamping, met slechts vijftien grote standplaatsen. In de weilanden staan prachtige oude fruitbomen, maar ook ‘nieuwe oude’ hoogstammen, zoals de Groninger Kroon. “Er zijn uitbreidingsplannen” geeft eigenaar Paul Tienkamp aan. Pas in 2004 is hij gestart. Meteen is al nagedacht over energiebesparende systemen. “Wij hebben zonnepanelen en een zonneboiler, die elektriciteit en warm water aan de gasten levert. In het eerste seizoen hebben we geen gas hoeven te gebruiken. We hebben ook vier watersilo’s met regenwateropvang, goed voor 1000 liter elk. Daar spoelen we de toiletten mee door. Ook hebben we een goed geïsoleerde recreatiezaal. Maar je kunt niet alles doen. Zo hebben we bewust niet gekozen voor extra zonnepanelen, omdat de terugverdientijd voor ons nu te lang is.” Tienkamp vervolgt: ”Er zijn wel subsidies voor bijvoorbeeld de Milieubarometer, maar de administratie daarvan blijft, ondanks ondersteuning van Recron, complex en tijdrovend. Met de subsidie bespaar je soms wel 15 procent op
je investering. Dat maakt het voor mij de moeite waard.” Niet alleen energie is iets waar Tienkamp op let. Ook op andere vlakken onderscheidt de camping zich van anderen door zijn acties op het terrein van maatschappelijk verantwoord ondernemen. “Wij vinden cultuur belangrijk, kunst is daar een onderdeel van. Daarom bieden wij vooral allochtone kunstenaars gratis expositieruimte aan. Zo krijgen ze een kans hun werk publiek te maken zonder dure zaalhuur. Ook wij worden daarvoor beloond. We hebben zo namelijk zelf een prachtige zaal.” Starttips voor MVO heeft Tienkamp wel. “In je horeca kun je beginnen met verkoop van Gulpener bier of verantwoorde koffie en thee. Die paar dubbeltjes verschil in inkoopprijs is niet eens in de verkoopprijs terug te zien. We bieden biologische wijnen aan, uit Zuid-Afrika. Ook lobbyen helpt. Vraag bijvoorbeeld eens aan een wethouder advies over hoe je dingen wellicht beter aan kunt pakken. Of toon werkelijk interesse in je buren. Door met elkaar na te denken over bepaalde beslissingen respecteer je elkaar beter en kom je elkaar sneller tegemoet. Ook door
netwerken bijvoorbeeld met MVO Nederland als partner kun je contacten leggen en ideeën opdoen.” www.thyencamp.nl
[email protected]
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
12
Tips
15
Samenwerken
Maatschappelijk verantwoord ondernemen betekent kansen zien door in dialoog te treden met alle partijen waarmee u te maken heeft. Meestal leidt deze aanpak tot een nieuwe vorm van ondernemerschap.Waar u samen met anderen zoekt naar creatieve oplossing die bijdragen aan de verbetering van uw eigen bedrijfsprocessen en de maatschappelijke issues die spelen in de maatschappij.
Links Hieronder vindt u een aantal links van ondernemingen en instanties die u verder kunnen helpen op uw weg naar maatschappelijk verantwoord ondernemerschap. Algemene informatie over maatschappelijk verantwoord ondernemen:
Nederland: www.mvonederland.nl • MVO MKB Nederland: www.mvo.mkb.nl • De Milieubarometer: • De internationale Greenwww.recron.nl/milieubarometer Key: www.green-key.org • BECO: www.duurzaamondernemen.nl •
De volgende recreatiebedrijven zijn al actief met MVO bezig:
• • • •
Camping Thyencamp, Hooghalen: www.thyencamp.nl Camping de Papillon, Denekamp: www.depapillon.nl Camping De Berenkuil, Grolloo: www.berenkuil.nl Herperduin, Herpen: www.herperduin.nl
De Milieubarometer goedkoper voor RECRON-leden Jaarlijkse bijdrage: Brons: B 385,Zilver: B 385,Goud: B 450,Kortingen: RECRON-leden B 55,Kleine bedrijven i.v.m. kortere inspectietijd en administratie (omzetcriterium < B 100.000): B 50,Voor vragen over de Milieubarometer en de deelnamevoorwaarden kunt u een e-mail sturen naar de Stichting Keurmerk Milieu, Veiligheid en Kwaliteit:
[email protected]. U kunt ook bellen naar: 06 - 53 92 41 4545 (Enver Loke). RECRON Hoofdstraat 82, 3972 LB Driebergen Postbus 102, 3970 AC Driebergen T: 0343 - 52 47 00 F: 0343 - 52 47 01 E:
[email protected] W: www.recron.nl
De 75 Gouden Milieubarometers verspreid over provincies 14
Gelderland: Drenthe:
13
Noord-Brabant:
12
Noord-Holland:
11
Overijssel: Zeeland:
7
5
Zuid-Holland: Limburg:
4
Friesland:
2
Groningen: Flevoland: Utrecht:
4
2
1
0
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
14
Over MVO Nederland MVO Nederland is een kennis- en netwerkorganisatie die het bedrijfsleven stimuleert maatschappelijk verantwoord te ondernemen. MVO Nederland brengt hiervoor bedrijfsleven, maatschappelijk veld, overheid, onderwijs en onderzoek bij elkaar om samen te zoeken naar effectieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. MVO Nederland wordt hierbij ondersteund door haar partners.
PEOPLE PLANET PROFIT + VOORJAAR 2006 + SPECIAL RECREATIEBRANCHE
16
Informatie Om maatschappelijk verantwoord ondernemen concreet en levend te maken, verzamelt MVO Nederland zoveel mogelijk voorbeelden, instrumenten, verhalen en publicaties. We maken deze informatie vervolgens beschikbaar via onze website, ons maatschappelijk verslag, en de presentaties die we in het land geven. Vaak is de informatie te vinden bij een ander bedrijf en verwijzen we door naar partners in ons MVO-netwerk.
Projecten
Via al de organisaties die ons informatie aanleveren, horen we ook goed wat er allemaal speelt in het veld. We merken daardoor waar de behoeftes liggen en spelen daar zo goed mogelijk op in. Zo leeft bij verschillende organisaties de vraag waar je rekening mee moet houden als je internationaal maatschappelijk verantwoord wilt ondernemen. Wij zoeken naar aanleiding van zo’n vraag bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties die elkaar input kunnen leveren. Netwerk We zorgen er voor dat verschillende initiatieMVO Nederland wil maatschappelijk verant- ven rondom internationale richtlijnen woord ondernemen bij zoveel mogelijk gestroomlijnd worden en maken in samenbedrijven stimuleren. Daarom brengen wij werking met bijvoorbeeld de EVD een inforbedrijven die al ervaring hebben met MVO in matiepakket voor ondernemers die in het buitenland maatschappelijk verantwoord contact met ondernemers die net beginnen. We organiseren daarvoor onder meer bijeen- ondernemen. komsten die we werkwinkels noemen. Zo bouwen we langzaam een steeds groter netGeïnteresseerd in MVO? werk van organisaties die maatschappelijk Wilt u starten met maatschappelijk verantverantwoord ondernemen. woord ondernemen, kijk dan op onze website: www.mvonederland.nl. Hier kunt u zich Publiciteit ook abonneren op onze digitale nieuwsbrief. MVO Nederland wil dat maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat leven, dat het Contact tastbaar wordt voor iedereen. Daarom vertel- MVO Nederland Waterstraat 47 len we de verhalen van de organisaties die goede voorbeelden hebben aan zoveel moge- Postbus 48 lijk mensen. We gaan er mee naar de pers, de 3500 AA Utrecht politiek, de consument. We denken na over Telefoon 030 - 236 33 22 de onderwerpen die in de maatschappij spe- Fax 030 - 23 12 804 len en praten daarover met deskundigen. www.mvonederland.nl