Duurzame Dialogen over people, planet, profit
Sinds 2013 organiseert Delta Lloyd een serie dialogen over duurzaamheid. We willen daarmee inzicht krijgen in actuele ontwikkelingen en trends en tegelijkertijd feedback krijgen op de visie en het beleid van Delta Lloyd op duurzaamheidthema’s. We bouwen hiermee ook aan een netwerk van relevante experts en stakeholders. De gesprekken gingen over thema’s die relevant zijn voor ons als verzekeraar en waar wij een impact op kunnen hebben: • Armoede & Schuld • Water & Wind • Impact & Investeringen
Wij moeten onszelf opnieuw uitvinden. Daarbij draait alles om vertrouwen. Als je als financiële dienstverlener wordt vertrouwd, dan heb je de toekomst. Ingrid de Graaf, Raad van Bestuur
In totaal spraken we met zo’n 100 experts: wetenschappers, onderzoekers, adviseurs, beleidsmakers, journalisten, (sociaal) ondernemers en ervaringsdeskundigen. 11 mensen van Delta Lloyd en alle leden van de Raad van Bestuur namen deel.
Drie thema’s die relevant zijn voor onze bedrijfsvoering en waar wij impact op kunnen hebben
Armoede & Schuld
Water & Wind
Impact & Investeringen
Armoede & Schuld “Schaarste neemt bezit van ons denken. Het leidt tot een tunnelvisie en verkeerde beslissingen.” Sendhil Mullainathan en Eldar Shafir in Schaarste (2013)
Door veel in gesprek te zijn met de buitenwereld, worden we ook weer geattendeerd op voortschrijdende inzichten of zaken waar we zelf nog niet aan hadden gedacht. Marie-Louise Voors, Delta Lloyd Foundation
Armoede & Schuld Delta Lloyd Groep maakt zich als financiële dienstverlener sterk voor duurzame financiële zekerheid en zelfredzaamheid van haar klanten. Met haar producten en diensten, maar ook door de (vrijwillige) inzet van medewerkers en middelen voor mensen in armoedesituaties via Delta Lloyd Foundation. Delta Lloyd levert hiermee een bijdrage aan het voorkomen en bestrijden van armoede in Nederland en verschaft zich hiermee een beter inzicht in de samenleving waarin zij opereert en de rol die ze daarin speelt.
Feiten over armoede en schulden • • • • • • • •
717.000 (10%) huishoudens in Nederland heeft een inkomen onder de lage inkomensgrens (9.250 euro) 1 op de 7 kinderen jonger dan 18 jaar leeft in armoede 28% van de huishoudens heeft betalingsachterstanden 12% loopt risico op problematische schulden 3 tot 5% heeft problematische schulden en geen regeling 172.000 huishoudens hebben een schuldregeling Jaarlijks 100.000 nieuwe klanten schulddienstverlening Schulden kosten de samenleving jaarlijks 11 miljard
Wie, wat, waar Er zijn zes dialogen gevoerd over Armoede en Schuld. De eerste drie met experts op het gebied van armoede en schuldhulp: onderzoekers, wetenschappers, journalisten, adviseurs, sociaal ondernemers en deurwaarders. Daarna zijn we in gesprek gegaan met schuldenaren en vervolgens met schuldeisers, waaronder de Belastingdienst, energieleveranciers, zorgverzekeraars, telecomaanbieders en woningbouwverenigingen. De gesprekken vonden plaats op passende locaties, zoals het voormalig Maagdenhuis, het Talentenhuis en de Diaconie in Amsterdam.
Dialoogvragen We stelden elkaar de volgende vragen: 1.Wat verstaan we onder armoede en schuld? Welke oorzaken kunnen we aanwijzen? 2.Hoe kunnen armoede en schuld worden voorkomen of opgelost? Wat werkt en wat werkt niet? 3.Welke rol kan het bedrijfsleven (en specifiek Delta Lloyd) spelen bij het terugdringen van armoede en schulden? 4.Waarmee moeten we beginnen? Wat heeft de meeste impact?
Wat zeiden onze stakeholders? Er moet onderscheid gemaakt worden tussen verschillende typen armoede en schuld. Langdurige schulden ontstaan meestal door een combinatie van factoren. Sommige mensen zijn niet zelfredzaam en kunnen eigen verantwoordelijkheid niet aan. Dit vraagt om maatwerk in de hulpverlening. Bedrijven kunnen en willen een bijdrage leveren aan het voorkomen en oplossen van langlopende schulden. Uit maatschappelijke verantwoordelijkheid en eigen belang.
Betalingsachterstanden en incasso’s kosten de samenleving miljarden per jaar. Dit oplossen loont. Annemarie van Gaal
Wat hebben we ervan geleerd? De oplossing voor armoede veroorzaakt door problematische schulden vraagt om twee sporen: 1. Gedragsverandering via voorlichting en ‘nudging’ 2. Systeemaanpak: aanpassen van regelgeving en hulpverlening Wij zien 6 kansen en prioriteiten voor schuldeisers: 1. Kosten-batenanalyse van het creditmanagement bij bedrijven; 2. Vereenvoudigen van de communicatie over lenen en schulden; 3. Delen van informatie over wanbetalers tussen bedrijven; 4. De krachten bundelen voor schuldhulp op maat door bedrijven; 5. Bijdragen aan goed toegepast rekenonderwijs; 6. Herijking van de schuldmoraal (ethische uitgangspunten).
Wat gaan we ermee doen? (1) Delta Lloyd neemt het voortouw in een landelijke bedrijvencoalitie ‘Van Schulden naar Kansen’ gericht op een effectieve, efficiënte en inclusieve benadering van klanten met betalingsachterstanden in 2020. De doelstellingen voor 2015 zijn een coalitie vormen en samen een heldere ‘betaal-taal’ ontwikkelen voor klanten. En werken aan een ethiek voor schuldeisers. Delta Lloyd is ambitiedrager Armoede & Schuld in nationaal ambitie 2020-programma van MVO Nederland.
Wat gaan we ermee doen? (2) Delta Lloyd Foundation gaat tussen 2015 en 2020 in de steden Amsterdam, Arnhem, Helmond, Rotterdam en Zwolle 11.625 huishoudens helpen die in armoede leven veroorzaakt door problematische schulden. Delta Lloyd Foundation levert vrijwilligers, denkkracht, netwerk, creativiteit, financiën en daadkracht waarmee van gebaande paden kan worden afgeweken en lokale coalities in beweging kunnen komen. In 2015 staat het smeden van lokale allianties en het plan van aanpak op het programma. Delta Lloyd Foundation 2020: van financiële zelfredzaamheid naar structurele zelfredzaamheid.
Belang voor stakeholders
5
1.
Eenvoudige communicatie voor mensen over lenen/afbetalen
2.
Bewustmaking door campagnes
3.
Schuldhulp op maat
4.
Financiële educatie in basis- en voortgezet onderwijs
5.
Risicovolle standaardkeuzes voor klanten vermijden
6.
Digitaal huishoudboekje om budget te beheren
7.
Belonen van goed betaalgedrag
8.
Een schuldenloket dat schuldenlast beheert voor schuldenaren
9.
Informatiesysteem betalingsachterstanden/schulden voor schuldeisers
10.
Toeslagenbeleid herzien
11.
Arbeidsbemiddeling om inkomsten te kunnen genereren
4. 5.
1.
3. 8.
9.
3
2. 6./7.
11.
10.
1 1
3
5
Belang voor Delta Lloyd
Water & Wind “Er zit geld in Duurzaamheid, alleen hier heb je bewustzijn voor nodig. En bewustzijn is iets voor individuen.” Tomas te Velde, Solar Boat Team
Water & Wind Delta Lloyd is geïnteresseerd in Water & Wind vanuit de noodzaak en verantwoordelijkheid om duurzaam gebruik van grondstoffen te bevorderen. Hier ligt een belangrijke rol voor ons als financieel dienstverlener. Als investeerder, maar ook als schadeverzekeraar. Bovendien ondersteunt Delta Lloyd als grootste watersportverzekeraar van Nederland de watersport in de breedste zin van het woord: van de Olympische zeilploeg tot het Scheepvaartmuseum.
Feiten over Water & Wind • Minder dan 1% van de watervoorraad op aarde kan gebruikt worden als drinkwater • De menselijke consumptie van water neemt jaarlijks toe • Minder dan 1% van het water dat door waterbedrijven wordt behandeld, wordt gebruikt om te drinken of te koken • Er zijn 70000 waterverontreinigingen geïdentificeerd • Plastic (inclusief microplastics) vormen een groot aandeel • Water kost gemiddeld 0,13 cent per liter
Wie, wat, waar Over het thema Water & Wind heeft Delta Lloyd gesproken met 20 experts en inhoudelijk betrokkenen van waterbedrijven, waterschappen, NGO’s, ingenieursbureaus en investeerders. Ook spraken we met innovatieve ondernemers, adviseurs, studenten en watersporters. De dialogen werden gevoerd op en aan het water: bij RIVA aan de Amstel, GeWoonboot in het IJ en De Nieuwe Liefde aan de gracht.
Dialoogvragen We stelden elkaar de volgende vragen: 1. Wat zijn de belangrijkste trends en ontwikkelingen op het gebied van duurzaam water- & windmanagement? 2. Hoe kunnen we de waarde van water en wind vergroten en welke investeringen zijn hiervoor nodig? 3. Welke rol kan Delta Lloyd als verzekeraar en investeerder spelen op het gebied van duurzaam water & windbeheer?
Wat zeiden onze stakeholders? Water is het blauwe goud: investeren in duurzaam water- en windmanagement is lonend. Bijvoorbeeld investeren in waterzuivering levert nieuwe grondstoffen op. Men is zich nog onvoldoende bewust van de waarde van water (en wind). Die zou inzichtelijk gemaakt moeten worden. Dit vereist een regionale aanpak omdat de waarde van water regionaal verschilt. Het is logisch en wenselijk dat Delta Lloyd bijdraagt aan schoon en veilig (drink)water.
“Drinkwater is niet per se schaars, maar wel oneerlijk verdeeld.” Michel Scholte, True Price
Wat hebben we ervan geleerd? Het is complex om de waarde van water en wind te bepalen. Er liggen kansen voor Delta Lloyd als verzekeraar om samen met sociale ondernemers nieuwe producten en diensten te ontwikkelen voor duurzame innovaties op het gebied van water en wind. Als investeerder kan Delta Lloyd bijdragen door via engagement aandacht te vragen voor duurzaam water- en windgebruik.
Wat gaan we ermee doen? Delta Lloyd gaat de opgedane kennis en contacten op het gebied van duurzaam water- en windgebruik inzetten voor de ontwikkeling van een duurzame strategie voor de stimulering van sociaal en innovatief ondernemerschap en de ontwikkeling van nieuwe verzekeringsproducten.
Belang voor stakeholders
5
1.
3.
Belonen van duurzaam water/windgebruik (bijvoorbeeld winddelen)
2.
Waterveiligheid (Deltaplan) bevorderen
3.
Waterkwaliteit (schoon) bevorderen
1. 2. 5. 7.
4.
Duurzame watersport (SAIL)
5.
Verzekeren van duurzame water&windprojecten
6.
Waarde van water beprijzen (True Price)
7.
Investeren in duurzame innovaties (Water&windfonds)
6.
3
8.
Water als energiebron bevorderen
9.
Bewustwording waarde van water & wind door campagnes
10.
Eigen water&windlab
11.
Risicoanalyses maken voor duurzame ondernemingen
12.
Engagement op thema water & wind door beleggers
11. 12.
4. 8. 10. 9.
1 1
3
5
Belang voor Delta Lloyd
Impact & Investeringen “Wij willen de wereld duurzamer maken door invloed uit te oefenen op waar het geld naartoe gaat.” Jack Jonk, Delta Lloyd Asset Management
€
Impact & Investeringen Als grote pensioenverzekeraar belegt Delta Lloyd miljarden in aandelen en obligaties. Onze klanten vertrouwen erop dat wij dit op een verantwoorde wijze doen. Als grote belegger oefent Delta Lloyd haar invloed uit op het duurzaamheidsbeleid van de ondernemingen waarin zij belegt door regelmatig in dialoog te gaan met hen en ons actief en betrokken op te stellen bij de ontwikkeling van hun duurzaamheidsbeleid.
Feiten over Impact & Investeringen
Wie, wat, waar? De dialogen over Impact & Investeringen werden gevoerd met 20 specialisten op het gebied van duurzaam beleggen: Asset Managers, duurzaamheidadviseurs, economen, onderzoekers, ondernemers en journalisten. De drie dialogen vonden plaats in de Beurs van Berlage, De Rode Hoed en De Nieuwe Liefde. Daarnaast zijn er ook enkele bilaterale gesprekken gevoerd met de Eerlijke Verzekeringswijzer, VBDO en ABN AMRO.
Dialoogvragen We stelden elkaar de volgende vragen: 1. Wat verstaan wij onder duurzame impact van investeringen? 2. Welke kansen en dilemma’s zien we voor het verduurzamen van onze economie? 3. Welke thema’s zijn relevant en materieel? 4. Hoe kan engagement de duurzame impact van onze investeringen vergroten?
Wat zeiden onze stakeholders? Duurzaam beleggen begint bij een hele heldere visie. Vanuit die visie spreek je de bedrijven waarin je investeert aan op alle issues die de business raken en dus de waarde van de aandelen bepalen. Daarnaast is het goed om één of meer thema’s te kiezen waarbij je extra inzet op verduurzaming. Water zou zo’n thema kunnen zijn. Laat als belegger de ontwikkeling en geleerde lessen zien in het proces van verduurzaming en laat die je motivatie zijn voor keuzes.
Maak het transparant: koppel de (pensioen)verzekeringen aan de investeringen en leg uit wat ze opleveren voor de klant in termen van goede zorg, een woning, voorzieningen. Marleen Janssen Groesbeek, lector Sustainable Finance
Wat hebben we ervan geleerd? Er zijn twee visies op het verduurzamen van beleggingen: enerzijds de noodzaak om voor de hele beleggingsportefeuille de duurzame lat hoger te leggen en anderzijds het belang van keuzes maken voor een of meer thema’s die bij Delta Lloyd passen en waarmee je een voortrekkersrol vervult. Beide sporen kunnen naast elkaar bestaan. Transparantie (uitleggen wat je doet) en samenwerking (risico spreiden) vormen een voorwaarde voor duurzaam beleggen.
Wat gaan we ermee doen? Delta Lloyd zal het netwerk van experts blijven betrekken bij de verdere ontwikkeling van het duurzaamheidsbeleid en de eventuele keuze voor thema’s. Ook zal Delta Lloyd blijven samenwerken met andere beleggers en verzekeraars bij het verduurzamen van de bedrijven (via engagement); Delta Lloyd zal helder communiceren over haar werkwijze en resultaten.
Belang voor stakeholders
5
1.
Specifieke duurzaamheidsthema’s bevorderen
2.
Bevorderen van nieuwe economische modellen en systemen
3.
Vitaliteit/gezond ouder worden bevorderen
4.
Duurzaamheid in brede zin bevorderen
7.
2.
3.
1. 6. 4.
5.
3
5.
Flexibiliteit in verzekeringsproducten en diensten
6.
Koppeling pensioen - zorg/hypotheek (beleggen/verzekeren)
7.
Duurzame innovaties bevorderen:ondernemers steunen
8.
Aandacht op waarde in plaats van alleen geld
9.
Voldoen aan internationale indices en benchmarking
10.
Gezamenlijk engagement via climate en social bonds
11.
Transparantie in geldstromen bevorderen
10.
9.
8.
11.
1 1
3
5
Belang voor Delta Lloyd
Duurzame Dialogen www.deltalloyd.com/nl/duurzaam-ondernemen/
Geraadpleegde literatuur Het Pauperparadijs – Suzanna Jansen Schaarste – Sendhil Mullainathan & Eldar Shafir Every picture tells a story – Roeland van Geuns (HvA) Schulden in Nederland – Tamara Madern (NIBUD) Vergroenen en verdienen – Planbureau voor de Leefomgeving De Staat van het klimaat 2013 – HIER Klimaatbureau Water, een kostbaar goed – Wereldnatuurfonds Nederland Waterweetjes en feiten – Lemtech
