GZB-reizigers in Indonesië Een ontmoeting om nooit te vergeten. magazine van de GZB. Like ons op Facebook!

magazine van de GZB #3

september 2013

op s n o Like book! Face

Thema: Bijzondere ontmoetingen

“Verhalen maken duidelijk dat God grote dingen doet” Een bijzondere ontmoeting in Peru, Cambodja, Kosovo, Kenia, Thailand en Malawi

“Een voorbeeld voor mij, de zendeling”

GZB-reizigers in Indonesië “Een ontmoeting om nooit te vergeten”

gzb

De GZB is een zendingsorganisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Wij geloven dat elke gemeente, waar ook ter wereld, geroepen is om het Evangelie uit te dragen, in woord en daad. De GZB wil gemeenten helpen om aan deze roeping handen en voeten te geven. Door kerken in binnen- en buitenland met elkaar te verbinden, kunnen wij een middel zijn tot redding van mensen en tot vorming en opbouw van de plaatselijke gemeente. Alle Volken is het magazine van de GZB. Het wordt gratis verspreid onder GZB-leden.

colofon Alle Volken Jaargang 106, nummer 3, september 2013 Oplage: 35.000 Verschijnt 4 keer per jaar ISSN: 0022-5666 Alle Volken is het informatieblad van de GZB, een zendingsorganisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Contributie/donatie: minimaal € 10,- per jaar

Redactie: Gerdi van Eck, Mathilde Schouwstra-van Hoorn (eindredacteur), Harry Fikse (hoofdredacteur) Medewerkers: Medewerkers: Nico Bontenbal, Eline en Geert de Boo, Margreet Broeders, Aart Brons, Agatha van Ginkel, Cees en Annie Gooijer, Peter Kleinbloesem, Machteld en Rik Lubbers, Wilma Malaba, Arnoud en Margreet Strijbis, ds. en mw. Veldhuijzen Grootletterdruk: Alle Volken is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in grootletterdruk. Voor meer informatie: CBB te Ermelo, tel. 0341 - 56 54 99 © GZB - Het kopiëren of overnemen van artikelen is toegestaan, mits met bronvermelding. Druk: Senefelder Misset, Doetinchem Vormgeving: D&DJ, Montfoort Bestuur: Ds. K. van Meijeren, Ede (1e voorzitter), Ds. J.C. van Trigt, Papendrecht (2e voorzitter), Ds. M. van Duijn, Rijnsburg (1e secretaris), Mw. ir. A.F. Visscher-Hofman, Gouda (2e secretaris), Dhr. P.J. Oudshoorn RA, Veenendaal (1e penningmeester), Dhr. N.A. de Waal, Waddinxveen (2e penningmeester), Mw. H.J. de Fijter-Schouten, Kampen, Mw. mr. E.F. Lagerwerf-Vergunst, Ridderkerk Ledenadviesraad: Dhr. M. Boer, Voorthuizen, Dhr. A.J. ten Brinke, Veenendaal, Mw. K.F.C. Bulten-van Dijk, Leusden, Dhr. M. Catsburg, Veenendaal, Ds. C.M.A. van Ekris, Zeist, Ds. A.A. Floor, Barendrecht, Dr.mr.ir. R.J. Hoff, Hilversum, Ds. A. de Lange, Dordrecht, Dhr. G.P. Madern MSc, Veenendaal, Dhr. P. den Oudsten RA, Waddinxveen, Drs. J. Smelt-Hazeleger, Voorthuizen, Ds. J.A. van der Velden, IJsselmuiden Ds. J.A.W. Verhoeven, Leerdam Kantoor GZB (tevens ledenadministratie): GZB, Postbus 28, 3970 AA Driebergen Faunalaan 249, 3972 PP Driebergen 0343 - 51 24 44, [email protected], www.gzb.nl Bank: 0690762445 (IBAN: NL91 INGB 0690 7624 45 | BIC: INGBNL2A) Kantooruren: van 8.30 tot 17.00 uur Dagelijkse leiding: ds. Jan Ouwehand

inhoud Ontmoeting in Peru. Ze vertelde dat ze gebe­ den had dat er iemand langs zou komen om haar te helpen. Ds. Peter Klein­ bloesem ontmoet Silvia. p4

ONTMOETINGEN Een paar maanden geleden hield een aantal CHE-studenten een onderzoek onder de lezers van Alle Volken. U blijkt over het algemeen tevreden over ons blad en daar zijn wij natuurlijk blij mee. Veel lezers gaven aan te genieten van verhalen. Verhalen uit de landen waar wij werken. Verhalen over mensen. Verhalen die duidelijk maken dat God grote dingen doet.

“Gods kerk is wereld­ wijd”. Deelnemers aan de GZB-reizen naar Indonesië blik­ ken terug. p10

Ook dit nummer van Alle Volken staat vol met verhalen. We hebben een aantal bijzondere ontmoetingen voor u opgetekend. Neem bijvoorbeeld die met Oeurm. Oeurm is de taalleraar van Arnoud en Margreet Strijbis in Cambodja. Door het Nieuwe Testament als ‘studieboek’ voor de taallessen te gebruiken, kwam Oeurm tot geloof. Een andere bijzondere ontmoeting is die tussen Agatha van Ginkel in Kenia en Christopher. Christopher is een paar maanden geleden overleden. ‘Een man van God’, noemt Agatha hem. ‘Een reus in het geloof. Een voorbeeld voor mij, de zendeling.’ Op pagina 4-9 leest u deze verhalen uit Cambodja en Kenia, én over nog vier andere bijzondere ontmoetingen. Hoe waardevol ontmoetingen kunnen zijn, wordt ook duidelijk als u het verslag leest van een aantal deelnemers aan de ‘zendingsreizen’ die wij dit voorjaar naar Indonesië organiseerden. De ontmoetingen met broeders en zusters daar waren de hoogtepunten van de reis (pagina 10/11).

ds. Jan Ouwehand, directeur GZB

“Veel lezers gaven aan te genieten van verhalen.”

5

Ontmoeting in Kosovo – Machteld en Rik Lubbers en Xhevahir

6

Ontmoeting in Kenia – Agatha van Ginkel en Christopher

7

Ontmoeting in Thailand – Reinout van Heijningen en vader Od

8

Ontmoeting in Malawi – Nico Bontenbal en pastor Khobiri

9

Onze zendingswerkers – Terugblik door Geert en Eline de Boo (Japan)

16

Jongerenevent en GZB-dag 2013

20

verder in dit nummer

Op pagina 16/17, waar Geert en Eline de Boo terugblikken op hun tijd in Japan, wordt duidelijk dat ‘ontmoetingen’ cruciaal zijn bij kerkplanting. Hun werk, waarbij zij vooral hebben geïnvesteerd in mensen, is rijk gezegend. In de Bijbel vinden er ook verrassende ontmoetingen plaats. Die ontmoetingen blijken dan niet toevallig te zijn, zoals we zien bij Filippus en de kamerheer (Hand. 8). Hij kwam iemand tegen en kreeg te horen: ‘Ga ernaartoe en voeg u bij deze wagen’. Een prachtige ontmoeting waarin ook iets gebeurt. En na zo’n goed gesprek ga je zelf ook blij verder! Dat proef je in dit nummer, en hopelijk werkt het aanstekelijk!

Ontmoeting in Cambodja – Arnoud en Margreet Strijbis en Oeurm

Grote veran­ deringen in de gezondheids­ zorg in Ethiopië p16

Overdenking Informatie over zendingswerkers/overzicht zendingswerkers met verlof GZB-nieuws Wereldkids

“God wil en kan het er niet bij laten.” Ontmoetingen in Jeruzalem p18

4

ds. peter kleinbloesem ontmoet silvia WIE PETER EN GERDINE KLEINBLOESEM ZIJN IN 2012 UITGEZONDEN NAAR PERU. PETER IS THEOLOGISCH DOCENT. EÉN DAG PER WEEK EVANGELISEERT HIJ IN EEN KROTTENWIJK VAN LIMA.

arnoud en margreet strijbis ontmoeten oeurm

5

“Feest bij ons

en vreugde in de hemel”

“Gebeden dat er iemand langs zou komen” “In de wijk Torres de Santa Rosa wonen zo’n 120 families. Hun krotjes zijn gebouwd tegen een steile berghelling. Ze hebben geen waterleiding en elektriciteit. Het viel niet mee om in contact te komen met iemand uit deze buurt. De mensen die ik aansprak waren aardig, maar leken weinig tijd of zin te hebben in een gesprekje. Een tijdje geleden leek het er weer op dat ik naar huis zou gaan zonder iets bereikt te hebben. Ik bad of God toch nog iemand op mijn pad wilde brengen die mij verder kon helpen of voor wie ik iets zou kunnen betekenen. Bij het wegrijden zag ik dat een vrouw langs de kant van de weg mij iets wilde vragen. Toen ik stopte, vroeg ze of ik haar wilde helpen om een zware doos naar haar ‘huisje’ te brengen. Even later reed ik met haar de berg op. Ik stelde mij

voor en legde uit wat ik aan het doen was. Al snel bleek dat deze vrouw, Silvia, christen was. Ze vertelde dat ze gebeden had dat er iemand langs zou komen om haar te helpen. Ook vertelde ze dat ze een deel van haar huisje had afgezonderd om samen met een paar vrouwen uit een andere wijk te bidden en uit de Bijbel te lezen. Ze hoopte dat daar ook mensen uit Torres de Santa Rosa bij zouden komen. Silvia had veel vragen over de Bijbel en wilde graag een volgende keer verder praten. We spraken af dat ik een week later terug zou komen om samen met haar en de andere vrouwen wat na te denken over een gedeelte uit de Bijbel. Toen ik een week later aankwam, waren de andere vrouwen niet aanwezig. Silvia zat samen met haar dochtertje en zoontje te lezen in de Bijbel. Al snel kwam ze met allerlei vragen. Ze had bijvoorbeeld van iemand gehoord dat je geen Avondmaal kunt houden als je een zondaar bent. We hebben het er vervolgens over gehad dat we bij het Avondmaal juist belijden dat we zondaren zijn en dat we het leven buiten onszelf zoeken in de Heere Jezus. Ze was heel blij om dat te horen. Binnenkort hoop ik andere mensen uit Torres de Santa Rosa uit te nodigen om in het huisje van Silvia op een doordeweekse ochtend na te denken over het Woord van God. De Heere Jezus zegt: ‘Ik ben het Brood des levens; die tot Mij komt, zal geenszins hongeren.’ Voor de mensen hier heeft zo’n tekst nog extra betekenis.”

“Op een dag kwam hij gewoon bij ons binnen lopen: Oeurm. Hij had gehoord dat we een taalleraar nodig hadden. Voor ons was hij een verhoring op ons gebed, want we hadden inderdaad een taalleraar nodig en het liefst één die ook een beetje Engels sprak. Oeurm was al eens met christenen in contact geweest, vertelde hij. We begonnen zo snel mogelijk met onze Khmerlessen. Voor het tweede jaar staan een Khmerlesboek, makkelijke boekjes met bijbelverhalen en het Nieuwe Testament op het programma. Oeurm gaf aan dat hij graag de boekjes en ook een Nieuw Testament wilde hebben zodat hij zijn lessen kon voorbereiden. Al gauw merkten we dat hij erg geïnteresseerd was in het Evangelie. Hij had veel vragen en las thuis in zijn Bijbel. Oeurm heeft een jaar als monnik in een boeddhistische tempel gewoond. Maar dat gaf hem niet de antwoorden waar hij naar op zoek was. Na een paar maanden samen met ons de Bijbel gelezen te hebben, kreeg hij een droom. Hij zag een man in stralend wit, die op de Jezusfiguur in onze bijbelboekjes leek en tegen Oeurm zei: ‘Koown!’ (Mijn kind!). Oeurm antwoordde: ‘Baat’ (ja). Toen was de droom voorbij. Oeurm was erg teleurgesteld, hij wilde zo graag meer horen! Wekenlang hoopte hij dat hij weer zou dromen en dat Jezus tot hem zou spreken, maar er gebeurde niets. Ondertussen kreeg zijn familie grote problemen. Zijn vader werd in het ziekenhuis opgenomen. Oeurm komt uit een arme familie van rijstboeren en al gauw moesten ze hun land verkopen om de medische kosten te kunnen betalen. Daarnaast had Oeurm een probleem met zijn huis. Dat was zo lek als een mandje. Als het regende werd zelfs zijn bed nat. Hij had het moeilijk. We deden onze gewone lessen, maar het leek alsof hij geen interesse meer kon opbrengen. Zijn hoofd zat vol met zorgen. Tot hij op een morgen stralend bij ons kwam binnenlopen. De avond ervoor had hij gebeden

voor betere woonruimte. Toen hij in slaap was gevallen, droomde hij over de voorganger van het kleine kerkje hier. De volgende morgen ging hij naar deze man toe en die bood hem woonruimte aan. God verhoorde het gebed van Oeurm door middel van een droom! ‘Ik geloof in God en wil het pad van Jezus volgen’, zei Oeurm. De blijdschap straalde van hem af. Wat een bijzondere weg. Wij hebben Oeurms zoektocht gezien, zijn vragen beantwoord, voor hem gebeden en God liet Zich vinden. Feest bij ons en wat een vreugde in de hemel!”

WIE ARNOUD EN MARGREET STRIJBIS ZIJN IN 2011 UITGEZONDEN NAAR CAMBODJA. ZE WERKEN ALS GEMEENTESTICHTERS OP HET PLATTELAND. ZE ZIJN OOK NOG BEZIG MET TAALSTUDIE.

“God verhoorde het gebed van Oeurm door middel van een droom! ‘Ik geloof in God en wil het pad van Jezus volgen’, zei Oeurm. De blijdschap straalde van hem af.”

6

rik en machteld lubbers ontmoeten xhevahir

agatha van ginkel ontmoette christopher

“Meelezen uit de Albanese kinderbijbel”

“Een voorbeeld

WIE RIK EN MACHTELD LUBBERS ZIJN DIT VOORJAAR UITGEZONDEN NAAR KOSOVO. ZIJ GAAN AAN DE SLAG ALS GEMEENTESTICHTERS EN -OPBOUWERS IN DE STAD PEJA.

“Het is ondertussen al weer even geleden dat we zijn uitgezonden. We kijken terug op een mooie periode van voorbereiding en een bemoedigende uitzenddienst. Maar hoe ziet het leven van een pas gearriveerd zendingsgezin eruit? Hoe verlopen de contacten met mensen als de taal nog lastig is om te begrijpen en te spreken? De kerk waar we gaan werken en nu al mee meeleven heet Rruga e Paqes (Weg van de vrede). Ook al is er een taalbarrière, toch mogen we de verbondenheid in Christus ervaren. Er worden wekelijks bijbelstudies en gebedsbijeenkomsten gehouden. Dit zijn mooie gelegenheden om de taal te leren en mensen te ontmoeten. De gemeente bestaat uit ongeveer zestig personen, terwijl er in Peja wel 100.000 mensen wonen. Wat een verschil. In ons werk gaan we ons eerst vooral richten op jongeren. Het is geweldig om nu al contacten

7

WIE AGATHA VAN GINKEL IS IN 2008 UITGEZONDEN NAAR KENIA. ZE HOUDT ZICH BEZIG MET LEES- EN SCHRIJFONDERWIJS VOOR VERSCHILLENDE TAALGROEPEN IN AFRIKA, ZODAT MENSEN DE BIJBEL IN HUN EIGEN TAAL OOK ECHT KUNNEN LEZEN.

voor mij, de zendeling!”

met hen te leggen en met ‘handen en voeten’ gesprekken te voeren. In later stadium zullen we ons ook toeleggen op andere aspecten van gemeenteopbouw. Shtëpi is het Albanese woord voor huis. Net buiten het centrum van de stad hebben wij ons eigen shtëpi. Ook vanuit deze plek proberen we het Licht te verspreiden. In onze buurt wonen veel kinderen die graag bij ons spelen. Het vele speelgoed vinden ze erg interessant. Ook vinden ze het leuk om te merken dat ouders de tijd nemen om spelletjes te doen, samen te eten en voor te lezen. Een prachtige ervaring was om met zes meisjes liedjes uit een liedbundel te zingen. Ze luisterden ademloos naar het gitaarspel van Machteld en het zingen van onze dochter Wieke. Zo proberen we, in alle eenvoud, door ons gezinsleven heen iets van Gods liefde te laten zien.

Eén meisje komt geregeld bij ons eten: Xhevahir. Het is een hele toer om haar aan tafel te houden, want in Kosovo zijn mensen niet gewend dat je de hele maaltijd blijft zitten. Zodra we de kinderbijbel pakken, leest ze nieuwsgierig mee uit een Albanese versie. Ook gaat ze geregeld met Wieke op de bank zitten om haar voor te lezen uit deze Albanese kinderbijbel. We hopen dat Xhevahir en ook de andere kinderen bij ons langs blijven komen. Het zijn mooie momenten om te kunnen getuigen van Gods liefde. Het is niet spectaculair, maar zo waardevol! Ook al zouden we deze kinderen later weer uit het oog verliezen, ze hebben dan toch iets van de liefde van de Heere Jezus leren kennen. ‘Laat zo je licht maar schijnen bij alles wat je doet, zodat de mensen zeggen: God is goed!’”

“Het laatste wat hij tegen me zei was: ‘Agatha, we love you very much. You are very special to us.’ Dat zei Christopher toen ik weer eens op weg naar het vliegveld was om op reis te gaan. Het was enorme schok om een paar weken later een e-mail te krijgen waarin stond dat hij was overleden. Christopher Kiplang’at was een man naar Gods hart. Hij leerde God steeds beter kennen toen de Bijbel in zijn taal vertaald werd. Elke week kreeg hij weer een nieuw gedeelte van de vertaalde Bijbel in handen en elke week dacht hij dieper na over God, het geloof en zijn leven. ‘Het is zo geweldig om de Bijbel te hebben’, zei hij. ‘Mijn hele leven is er door veranderd. Ook m’n huwelijk. Het is zo fijn om een christelijk huwelijk te hebben.’ Toen het Nieuwe Testament uiteindelijk werd uitgegeven in de taal van Christopher, het Sabaot, was hij niet meer te stuiten. Hij laadde zo’n honderd exemplaren op zijn ezeltje en liep van dorp naar dorp om daar andere mensen te helpen de Bijbel te lezen en te begrijpen. ‘M’n knieën doen zo zeer’, zei hij wel eens. Berg op, berg af, dat was zwaar voor Christopher. Maar toch ging hij, week in, week uit.

Ook op het zwartste moment in zijn leven was het Christopher die sterk was. Zijn achtjarige zoontje Izak was overreden door een vrachtauto. Job, Izak’s tweeling broer kwam aanrennen en vroeg of ik Izak naar het ziekenhuis kon rijden. Natuurlijk deed ik dat, maar de verwondingen waren zo ernstig dat Izak onderweg overleed. Ik probeerde hem nog te reanimeren, maar dat lukte niet meer. Al snikkend stond ik naast Christopher langs kant van de weg. Die pakte m’n handen en knielde neer op het harde asfalt. Ik knielde naast hem. ‘De Heere heeft gegeven, de Heere heeft genomen. De naam van de Heere zij geloofd.’, zei hij. En daar op dat harde asfalt, met het verminkte, dode lichaam van zijn zoontje in de auto, dankte hij God. Ik huilde tranen met tuiten, en kon niet met hem mee danken. Door de jaren heen is de bijzonder band met Christopher gebleven. De dag waarop ik hoorde dat hij was gestorven, was ik erg verdrietig. Ik voelde de pijn in mijn hart. Toch kon ik God danken voor zijn leven. Christopher heeft heel zijn leven in gezet om God te dienen. Honderden mensen heeft hij het Evangelie gebracht. Hij was een man van God. Een reus in het geloof. Een voorbeeld voor mij, de zendeling!”

“Hij was een man van God. Een reus in het geloof. Een voorbeeld voor mij, de zendeling!”

8

reinout van heiningen ontmoet vader od

nico bontenbal ontmoet pastor khobiri

“Hier bidden we al heel lang voor” Bordje met de tekst ´Jezus vergeeft onze zonden´.

“Tussen de rijstvelden zie ik een eenvoudig huisje. Een bordje aan een boom geeft aan dat ik op het juiste adres ben. ‘Jezus vergeeft onze zonden’ staat erop. Ik heb gehoord dat hier christenen wonen. En dat is bijzonder in dit gebied van 40.000 mensen waar nog nooit een zendeling is geweest. Er komt een man naar me toe. Lachend groet ik hem: ‘Is dit het huis van vader Od en moeder Dam?’ ‘Ik ben vader Od’, zegt hij. ‘Ik heb gehoord dat u christen bent, klopt dat?’ vraag ik. Er verschijnt een glimlach van oor tot oor: ‘Jazeker! Al bijna 5 jaar!’ We gaan naar binnen. Vader Od begint te vertellen: ‘Ik heb altijd een slecht leven geleid. Ik dronk veel en verbraste mijn geld. Ook hield ik er verhoudingen met allerlei vrouwen op na. Moeder Dam en ik kregen een dochter, ons enige kind. Tien jaar geleden heeft ze zelfmoord gepleegd, net nadat ze bevallen was van ons kleinkind. Ik ging alleen maar meer drinken. Op een gegeven moment kreeg ik erge buikpijn. In het ziekenhuis vertelden ze me dat mijn lever kapot was van de drank. De dokter zei dat ik vijftig procent kans had dat ik over twee jaar nog zou leven. In de fabriek waar ik werkte, werkten ook chris-

9

WIE NICO EN JOLANDA BONTENBAL ZIJN IN 2009 UITGEZONDEN NAAR MALAWI. NICO IS THEOLOGISCH TOERUSTER EN JOLANDA IS VERPLEEGKUNDIGE.

WIE REINOUT EN ARENDA VAN HEININGEN ZIJN IN 2009 UITGEZONDEN NAAR THAILAND. IN HET NOORDOOSTELIJKE DISTRICT ISAAN WERKEN ZIJ ALS GEMEENTESTICHTERS.

tenen. Ze nodigden me uit voor de kerk. In zo’n hopeloze situatie kan alleen God je nog helpen, zeiden ze. In de kerk ontmoette ik veel liefde en warmte. Ik bleef komen en ontdekte dat ik de Heere Jezus nodig had.’ Breed lachend vervolgt hij: ‘We zijn nu vijf jaar verder. God heeft me genezen en ik leef nog steeds. Mijn leven is totaal veranderd. Ik drink niet meer en heb het verlangen om God helemaal te volgen.’ Ik ben verwonderd over deze bijzondere ontmoeting. Als ik vertel over ons verlangen om in deze streek een kerk te planten is het enthousiasme van vader Od niet meer te stuiten. ‘Hier bidden we al heel lang voor! Dank God!’, roept hij. Inmiddels zijn we een paar maanden verder. Begin juni zijn we begonnen met kerkdiensten in de eerste kerk van Yang Sisurat. Vader Od en moeder Dam maken elke zaterdag het gebouw schoon en zetten alles klaar. Op zondag zijn ze er ‘s morgens al om 7 uur om te zorgen dat alles perfect in orde is. Ze helpen mee evangeliseren en laten daar hun werk soms voor in de steek. ‘Zoek eerst het Koninkrijk van God’, zeggen ze. Wat een getuigenis gaat er van deze twee mensen uit!”

“Zingen op het dorpsplein” “Een paar maanden geleden werd ik uitgenodigd om een paar dagen les te komen geven op een internationale bijbelschool. De lessen gingen over de islam. We bespraken op welke manieren je het Evangelie met hen kunt delen. Het was goed om deze studenten toe te rusten en aan te moedigen over dit onderwerp. Het was een enthousiaste groep. De uitnodiging voor deze gastlessen kwam van pastor Khobiri. Ik ken hem sinds een paar maanden. Hij is een gepassioneerde predikant en docent. In april van dit jaar had ik hem ontmoet bij een conferentie die ik samen met anderen had georganiseerd. Meer dan 750 predikanten werden toen vijf dagen lang getraind over het onderwerp zending. Het doel van de conferentie was om de Malawiaanse kerk, die al ruim honderd jaar bestaat, aan te

moedigen om zelf zendelingen uit te gaan zenden. Nu ontmoette ik pastor Khobiri opnieuw op de bijbelschool. Op een middag nodigde hij me uit om bij om bij hem te komen eten. Al snel zaten we achter een bord nsima: dikke maïspap met een sausje, wat je met je handen eet. Toen vertelde pastor Khobiri een bijzonder verhaal. Een tijdje geleden ging hij op reis naar Mozambique, buurland van Malawi, om een vriend te ontmoeten. Onderweg in Mozambique kwam hij terecht in een dorpje zonder kerk. Dat ging hem aan het hart. Nog vol van de conferentie over zending en alles wat hij daar geleerd had, begon hij op het dorpsplein te zingen. Al snel kwamen er mensen op het gezang af. Ze luisterden stil en de groep werd steeds groter. Pastor Khobiri begon een gesprek over het christelijk ge-

loof. Veel mensen uit het dorpje noemden zich christen, maar eigenlijk niemand van hen las in de bijbel of ging ooit naar een kerk. Pastor Khobiri begon te vertellen over Jezus, dat hij de enige is die ons echt gelukkig kan maken en daar, op dat dorpsplein, werd misschien voor het eerst het Evangelie verteld en uitgelegd. Pastor Khobire spoorde de mensen aan om wekelijks samen te komen en de mensen waren zo enthousiast dat ze dat zijn gaan doen. Nu, een paar maanden later, is er vanuit dit ene kerkje alweer op twee andere plaatsen óók een kerkje gestart. En dat allemaal door het getuigenis van een man op weg was naar zijn vriend. Wat een bijzondere man en wat een bijzonder verhaal. God is aan het werk en zet mensen in vuur en vlam voor Hem”.

Op de foto Nico Bontenbal. Links van hem staat Pastor Khobiri.

“Vanuit dit ene kerkje zijn er al­ weer twee andere ker­ ken gestart.”

10

terugblik gzb-reizen naar indonesië

11

Dit voorjaar organiseerde de GZB twee ‘zendingsreizen’ naar Indonesië. Aanleiding hiervoor was het honderjarig GZB-Torajajubileum. Een aantal reizigers blikt terug.

“Een ontmoeting om nooit te vergeten”

“Gods kerk is wereldwijd” “Torajaland lijkt een andere wereld in Indonesië, overal zijn kerken en nauwelijks moskees.”

Cees en Annie Gooijer uit Huizen: “Wie had dat ooit kunnen denken, toen in 1917 de eerste zendeling van de GZB, ds. Van de Loosdrecht in Toraja werd vermoord. De situatie leek hopeloos. Maar nu, een eeuw later, herdenken we ‘100 jaar Evangele in Toraja’. En wordt dat op uitgebreide schaal gevierd. In de hoofdstad Rantepao zie je het overal: ‘100 jaar GZB’. We hebben het, als deelnemers aan de jubileumzendingsreis met eigen ogen mogen aanschouwen. Deed het echtpaar Van de Loosdrecht er maanden over om uiteindelijk Rantepao te bereiken, wij hadden slechts 17 uur nodig om vanuit Amsterdam in Jakarta te komen. Jakarta ligt op het eiland Java waar we het eerste deel van de reis hebben doorgebracht. Het belangrijkste doel van ons verblijf op dit eiland was een bezoek aan de GKJTU, partnerkerk van de GZB in de stad Salatiga. Hier wonen en werken Chrisjan en Marieke Visscher. De GKJTU heeft ruim 50 gemeenten en 20.000 leden. Maar de islam is op midden-Java erg dominant aanwezig en de spanningen laaien soms op. We voerden intensieve gesprekken met de voorzitter en de secretaris van de GKJTU (Chrisjan trad als op als vertaler) en kwamen onder de indruk van de geestelijke inhoud van hun werk en hun worsteling de gereformeerde beginselen uit te dragen in hun leefwereld. Zo heeft de GKJTU de Heidelbergse Catechismus in hedendaagse vorm uitgegeven, voorzien

van een toevoeging waarin wordt ingegaan op vragen waarmee de gelovigen op Java anno nu worden geconfronteerd. Het tweede deel van de reis bracht ons in Toraja op het eiland Sulawesi. Vanaf de Makassar, waar je aankomt, is het bijna een dag rijden naar Rantepao. In elk dorp waar je doorheen rijdt, zie je de onvermijdelijke moskee, de ene nog groter dan de andere. En dan door de poort Torajaland binnen: een andere wereld, overal kerken en nauwelijks meer een moskee te zien. Het werk van de GZB is hier rijk gezegend. Er is een zelfstandige kerk, die de laatste decennia groeide van zo’n 300.000 tot (wellicht meer dan) 500.000 leden. Ds .Gert de Goeijen en zijn vrouw Elizabeth werken hier namens de GZB. Elizabeth werkt onder andere in het kindertehuis Pak Tagari en de belangrijkste taak van Gert is de (na) scholing van predikanten. Dat is heel erg nodig: het Evangelie wordt weliswaar overal in Toraja verkondigd, maar de opleiding van predikanten is vaak beperkt. We zien terug op een indrukwekkende reis. We zijn er (opnieuw) van doordrongen geraakt dat Gods kerk wereldwijd is en Zijn werk grenzeloos. God houdt Zijn kerk in stand, een kerk die in verschillende culturen verschillende gedaanten kent. Hij gebruikt daar mensen voor en we hebben mogen ervaren wat een geweldig werk de GZB zowel op Midden-Java als op Sulawesi verricht.”

Familie Veldhuijzen uit Putten: “In Salatiga is de GZB actief met de toerusting van predikanten, diaconaal werk en onderwijs. De familie. Visscher doet hier enthousiast in mee. We maakten kennis met het werk van de GKJTU door onder andere een christelijke school met lager en middelbaar onderwijs te bezoeken. Hier geeft Chrisjan ict-les. De kinderen vierden paasfeest en zongen ons hartelijk toe. Ook maakten we kennis met Sukardi, een evangelist die in een dorpje hoog in de bergen woont. Hij vertelde hoe het christelijk geloof hier is gekomen: eerst was hij de enige christen in het dorp, toen kwam zijn familie tot geloof, toen de buren en nu is, op één gezin na, iedereen christen. Op zondag gingen we naar de kerk in Tugu, vlakbij Salatiga. Na de dienst zong de jeugd ons toe en wij zongen enkele Nederlandse psalmen. Prachtig, die wederzijdse herkenning bij de melodieën van de psalmen en gezangen. Dan naar Sulawesi. We zagen hier een ander type mensen: wat grover gebouwd, wat donkerder en veel spontaner en vrolijker in vergelijking met de vriendelijke, wat gesloten Javanen. Onderweg naar Rantepao viel het onein-

dig aantal moskeeën op . Er zijn wel zestig verschillende moslimrichtingen hier. Nadat we de Torajapoort gepasseerd waren, zagen we al snel de spandoeken met daarop: 100 jaar Evangelie in Toraja. We reden door Makale waar in 1913 de eerste mensen werden gedoopt en arriveerden even later in Rantepao. Tijdens een van de avondsluitingen las ds. Van Bennekom een oude brief van mw. Muller-van de Loosdrecht, de jongste dochter van zendeling Van de Loosdrecht. Hierin vertelt ze over de strijd van haar moeder en de hulp van God in de moeilijke periode na de gewelddadige dood van haar vader. Onder begeleiding van de enthousiaste familie De Goeijen maakten we kennis met het imponerende Toraja. We bezochten onder andere Bori waar de moord op Van de Loosdrecht plaatsvond. Ook gingen we naar het witte kerkje waar zijn moordenaar later gedoopt is. Een paar dagen later bezochten we Kepe, twee uur rijden van Rantepao. Daar was het al feest: 100 jaar Evangelie. Er zaten wel vijfhonderd mensen, met veel kinderen ,op de grond onder de alang (rijstschuur op palen). Zingen, mediteren, kinderdansgroepjes, koorzang, toespra-

ken, het duurde bij elkaar ruim twee uur. Daarna was er nog een fakkeloptocht en een gezamenlijke maaltijd van rijst en vis, die we heerlijk met onze vingers oppeuzelden. Een ontmoeting om nooit te vergeten. Dat was toch ons reisdoel: samen 100 jaar zending vieren! U begrijpt dat we vol indrukken de lange thuisreis maakten. We hadden veel om over na te denken. ‘En ik zag een andere engel, die hoog aan de hemel vloog. En hij had het eeuwige Evangelie, om dat te verkondigen aan hen, die op de aarde wonen, en aan elke natie, stam, taal en volk.’ (Openbaring 14:6)”

“We hebben ons verwonderd over het Koninkrijk van God, dat zich gren­ zeloos uitstrekt over de hele aarde.”

12

project in ethiopië

In Beneshangul-Gumuz, een van de armste gebieden van Ethiopië, is het sterftecijfer onder moeders en pasgeboren baby’s onnodig hoog. De bevallingen vinden meestal gewoon op de grond van de hut plaats, zonder enkele vorm van hygiëne. Wilma Malaba, zendingswerker van de GZB, probeert hier verbetering in aan te brengen.

13

Van boven naar beneden: Peter & Wilma Malaba, kliniek in Sherkole, moeder- en kindzorg, bromfietstaxi

Grote veranderingen in de gezondheidszorg

Vrouwen bevallen vaak gewoon op de grond van hun hut.

Tot acht jaar terug was er in Beneshangul-Gumuz op het gebied van gezondheidszorg niets. De Ethiopische Kale Heywet Church wilde daar iets aan doen en vroeg de GZB om hulp. Wilma Malaba had al veel ervaring opgedaan in de gezondheidszorg in Oeganda en Kenia en ging het programma coördineren. Haar man Peter is actief betrokken bij het kerkenwerk. Wilma: “Beneshangul-Gumuz is een provincie ongeveer zo groot als Nederland. Het is een dun bevolkt en arm gebied. Veel Ethiopiërs hebben er nog nooit van gehoord, en als ze het al kennen, dan is het zeker geen gebied waar men zou willen werken. Het is ons wel eens overkomen dat iemand ons bedankte dat we juist daar aan de slag zijn gegaan! Zeven jaar geleden moesten we van de grond af aan beginnen. De afgelopen jaren is er veel verbeterd. Er werd een kliniek gebouwd voor poliklinische behandelingen, vaccinatieprogramma’s werden opgestart en langzamerhand kreeg de moeder- en kindzorg meer aandacht. De kliniek kreeg een kraamkamer waar bevallingen gedaan konden worden. Nog weer later werd er een speciale afdeling gebouwd voor moeder- en kindzorg. Het aantal thuisbevallingen ligt hier erg hoog. Vrijwel alle vrouwen bevallen thuis met hulp van een lokale vroedvrouw. Deze vroedvrouwen staan in hoog aanzien, maar het zijn vrouwen zonder enige opleiding in verloskunde, ze hebben het ‘vak’ van hun moeder geleerd of van een oudere vrouw in hun dorp. De bevalling vindt meestal in de hut plaats, gewoon op de grond, zonder enkele vorm van hygiëne. Het sterftecijfer onder moeders en de pasgeboren baby’s is dan ook hoog. We zijn er mee begonnen om de lokale vroedvrouwen op te leiden in het geven van zwangerenzorg. We willen de lokale vroedvrouwen in ere houden en stimuleren hen om met de zwangere vrouwen naar de kliniek te komen en bij de bevalling aan-

wezig te zijn. En het werkt, momenteel komt ongeveer de helft van de vrouwen naar de kliniek voor de bevalling. We zijn er nog niet, want ons streven is dat alle vrouwen naar de kliniek komen om te bevallen. Een probleem voor veel vrouwen is het vervoer naar de kliniek; de afstand en de slechte wegen zijn een belemmering. Ook daar zouden we graag een oplossing voor bieden. Dat kan als we gebruik gaan maken van een bromfietstaxi, die omgebouwd wordt tot ambulance. Het is een goedkope manier van vervoer, de ambulance kan in plaatsen komen waar de auto niet kan komen en de vrouwen kunnen op deze manier worden opgehaald en naar de kliniek gebracht.”

voorspoedige bevalling Aisha is een jonge moslimvrouw. Ruim een jaar geleden is er voor haar een huwelijk geregeld met een jongeman uit een dorp ongeveer 40 km van haar ouderlijk huis. Na eerst een jaar bij haar ouders gewoond te hebben om hen ervan te overtuigen dat Aisha’s man goed voor haar zorgt, zijn ze een paar maanden geleden naar het dorp van haar man verhuisd. Aisha was toen al zwanger, en omdat er in het dorp van haar man geen kliniek is, was al overeen gekomen dat ze voor de bevalling naar haar ouders zou komen. Zo werd ze op een avond bij ons gebracht, door haar moeder en een paar buurvrouwen. De baby ging komen. Na een voorspoedige bevalling werd Aisha de trotse moeder van een mooi meisje. Na verloop van tijd zullen moeder en kind weer naar het dorp van Aisha’s man terugkeren.

Maakt u het mogelijk dat een tot ambulance omgebouwde bromfietstaxi kan worden aangeschaft? De kosten zijn € 7.300,-. Maak een gift over naar de GZB, rekeningnummer 0690762445 (IBAN: NL91 INGB 0690 7624 45 | BIC: INGBNL2A) o.v.v. ‘project ET.2.001’. Hartelijk dank!

project in egypte

14

gzb-projecten

Zondagsscholen in Nederland voeren actie voor zondagsscholen in Egypte. Daar zitten heel veel kinderen in de kerk en er is ook een zondagsschool, maar in Egypte is men het niet zo gewend om samen met de kinderen de Bijbel te lezen, te zingen en te bidden. Zondagsschoolleiders worden nu getraind.

Centraal-Azië

CA.1.301 BIJBELVERTAALWERK ONDER DRUK In grote delen van Centraal-Azië hebben christenen het niet gemakkelijk. Evangelisatie is verboden en diverse kerkleiders zijn gevangen genomen. Ook een bijbelvertaalteam dat door de GZB wordt gesteund, wordt zwaar onder druk gezet door de geheime politie. Toch laten zij zich er niet van weerhouden om het Woord van God te vertalen in de lokale taal. Het Nieuwe Testament is klaar en ze zijn nu bezig met het Oude Testament. Steun hen met een gift, maar zeker ook door uw gebed.

Japan

‘Laat de kinderen tot Mij komen’ ! De situatie in Egypte is gespannen. De GZB vraagt uw gebed om vrede, ge­ rechtigheid en verzoening voor het volk van Egypte en ook om wijsheid en bescherming voor onze broeders en zusters en onze uitgezonden werkers.

Duizenden kinderen in Egypte bezoeken iedere week de zondagsschool. Maar misschien kunnen we het in dit geval beter over de ‘vrijdagschool’ hebben… Vrijdag is in Egypte de dag dat mensen vrij hebben en naar de moskee gaan. Het is ook de dag dat een groot deel van de kerken hun diensten houdt en dat kinderen naar de zondagsschool gaan. De meeste mensen in Egypte zijn moslim. Toch wonen er in Egypte nog altijd miljoenen christenen. Zondagsscholen in Nederland willen tijdens het seizoen 2013-2014 ervoor zorgen dat er meer aandacht komt voor kinderen in de kerken in Egypte. Ze zijn in grote aantallen aanwezig. Maar in Egypte is men het niet zo gewend om samen met de kinderen de Bijbel te lezen, te zingen en te bidden. De situatie van kinderen uit christelijke gezinnen is anders dan bij ons: • Er zijn nauwelijks christelijke scholen, omdat deze niet door de overheid worden gesubsidieerd. De kinderen gaan naar een islamitische school en hebben dan ook veel vrienden en vriendinnen die moslim zijn. • Op het platteland wonen veel mensen die niet kunnen lezen of schrijven. Thuis wordt er

dus ook niet uit de Bijbel gelezen. • Kinderbijbels worden nauwelijks gebruikt, terwijl dat toch een mooie manier is om kinderen op hun eigen niveau de bijbelverhalen te vertellen. • De meeste christenen behoren tot de Koptische Kerk. Mensen die tot deze kerk behoren zijn niet gewend om zelf uit de Bijbel te lezen of te bidden, ze hechten vooral waarde aan tradities. In protestantse kerken is dat anders, maar ook daar vindt men het lastig om met kinderen over het geloof te praten.

“De eerste zegen van deze trainingen is voor de leidinggevenden zelf. De Bijbel gaat open en de deelnemers leren op een nieuwe manier naar de inhoud te kijken: wat heeft dit bijbelgedeelte mij te zeggen en hoe kan ik het met de kinderen delen? Leidinggevenden raken meer gemotiveerd, en de kinderen komen met plezier naar de zondagsschool.”

De GZB steunt een organisatie in Egypte die overal in het land trainingen geeft voor leidinggevenden binnen het zondagsschoolwerk. We vroegen Hanaah, de directeur, waarom deze trainingen nodig zijn.

Door deze trainingen mogelijk te maken wil de Hervormde Zondagsscholenbond bereiken dat er in Egypte meer oog komt voor kinderen in de kerk. Kinderen zijn immers de toekomst van de kerk. “Laat de kinderen tot Mij komen, en verhinder hen niet…”

“De meeste zondagsschoolleiders weten niet hoe ze met kinderen moeten werken en hoe ze hun onderwijs kunnen geven. Daar komt nog bij dat ouders hun kinderen niet opvoeden in het geloof; ze zien dat als een taak van de kerk. Het is dan ook erg belangrijk om zondagsschoolleiders te leren hoe ze de kinderen op een voor hen aansprekende manier de bijbelverhalen kunnen vertellen of hen liedjes aan kunnen leren.”

Meer informatie over deze actie is te vinden op www. hervormdezondagsscholen.nl

JP.1.001 KERKPLANTING IN HARTJE TOKIO Na tien jaar als zendingswerkers in Japan te hebben gewerkt, zijn Geert en Eline de Boo in augustus naar Nederland teruggekeerd. Hun werk is gezegend. Mede dankzij hun inzet is er in hartje Tokio een groeiende gemeente ontstaan. Gemiddeld komen er op zondag zo’n 140 mensen naar de kerk. Elke week zijn er weer een paar nieuwe mensen, meegenomen door gemeenteleden of anderen die al eens een dienst meevierden. Ook nu de familie De Boo niet meer actief is in de gemeente, willen we de Grace City Church blijven ondersteunen. Helpt u mee?

Algerije

ME.1.001 RADIO- EN TV-PROGRAMMA’S VOOR KERKLEIDERS Door de christelijke radio- en tv-uitzendingen van Trans World Radio (TWR) komen veel mensen in Algerije voor het eerst in aanraking met het christelijk geloof. Onder de luisteraars, moslims en ex-moslims, leven veel vragen: Hoe kan de Heere Jezus de Zoon van God zijn? Hoe kan Hij mens zijn, en tegelijkertijd God? De leiders van huisgemeenten die met deze vragen worden geconfronteerd, zijn zelf vaak jonge gelovigen die geen bijbelschool hebben gevolgd. Om deze jonge leiders te helpen, zendt TWR wekelijks een halfuur durend programma uit om hen een stevige theologische basis te geven. De bijdrage van de GZB wordt met name gebruikt voor de vertaling en productie van de serie en gedeeltelijk voor de follow-up na de uitzendingen.

Malawi

MW.2.010 OPVANG VAN GEHANDICAPTEN IN EEN KROTTENWIJK Met hulp van ds. en mw. Schaafsma is er in 2010 in de sloppenwijk Ndirande een opvanghuis voor mensen met een handicap geopend. Het huis heeft de prachtige naam Tidzalerana (we zullen zorg voor elkaar dragen). Het huis biedt opvang aan 15 mensen; de jongste is 8, de oudste 68 jaar. Onze bijdrage wordt gevraagd voor de dagelijkse zorg, zoals voedsel en kleding.

Wilt u een van deze projecten steunen? Maak een gift over op bankrekening 0690762445 (IBAN: NL91 INGB 0690 7624 45 | BIC: INGBNL2A) t.n.v. GZB, Driebergen o.v.v. het projectnummer. Hartelijk dank!

15

16

onze zendingswerkers

17

De GZB heeft – soms samen met een andere organisatie – ongeveer zeventig zendingswerkers uitgezonden. Zij werken in meer dan veertig landen over de hele wereld. Wie komen er binnenkort terug naar Nederland en wie vertrekken er?

Welkom thuis Terug uit Japan

WIE GEERT EN ELINE DE BOO UIT JAPAN BESTEMMING NEDERLAND WANNEER AUGUSTUS 2013

Geert en Eline: “Hoe sluit je een periode van tien jaar in Japan af? In dankbaarheid! Als yuppen van bijna dertig wisten we ons geroepen om kerkplanters in Tokio te worden. Deze metropool is met 35 miljoen inwoners de grootste stad ter wereld. Je komt er alles in het extreme tegen. Behalve kerken. Minder van 1 procent van de Japanners is christen. Toen we ons in 2002 op de Bijbelschool in Grand Rapids (Michigan, USA) voorbereidden op onze uitzending naar Japan, leerden we zowel Japanners als zendelingen die naar Japan waren uitgezonden kennen. Leergierig als we waren, vroegen we hen naar de sleutel tot effectieve evangelisatie in Japan. Ze lachten verlegen en slechts één doorgewinterde zendeling antwoordde ons: “just love them.”

Cultuur Dat namen we ter harte. We leerden de taal en maakten Japanse vrienden, waardoor we ook hun cultuur van dichtbij konden ervaren. In hartje Tokio zetten we evangelisatiewerk onder jonge professionals op. Binnen twee jaar hadden we een groep van dertig christenen en zoekers. Ondertussen kwamen we in contact het Tim Keller’s Redeemer City to City kerkplantingsnetwerk en samen met hen bereidden we het stichten van een nieuwe gemeente voor. We vonden de Presbyteriaanse dominee Makoto Fukuda die zich geroepen wist om in centraal Tokio een kerk te gaan planten in de gereformeerde traditie. “Onmogelijk!” riep iedereen om ons heen. “De yuppen in Tokio zijn te druk, te rijk, te zondig en het leven in de stad is te heftig om als kerk een plekje te veroveren.” Hun argumenten overtuigden ons alleen maar meer van de

Welkom thuis Terug uit Zuid-Soedan noodzaak voor een levende gemeente van Christus in het hart van Tokio. Biddend, luisterend en dienend gingen we in 2008 aan de slag. Droomden grote dromen van een kerk die tegemoet komt aan de noden van de jonge professionals in Tokio. We organiseerden allerlei activiteiten. Maar wat we vooral aanboden was onszelf. Onze oren, onze handen, ons huis, onze tafel gevuld met eten, onze voorbede, ons hart. In 2009 vierden we onwennig onze eerste zondagse dienst. Om drie uur ’s middags in een gehuurd vergaderzaaltje in een hoog kantoorgebouw. Vijftien zielen kwamen er en daarvan heetten er vijf de Boo en vijf Fukuda. Nu, drie jaar later huren we een hal vlakbij het beroemde Tokio station. Meer dan 150 mensen komen op zondag samen om het Goede Nieuws te horen. Om bij Jezus rust te vinden in hun leven onder onmenselijke druk. Ze horen van Grace City Church via vrienden en collega’s of vinden ons op internet. Voor sommigen is het hun laatste hoop en enige alternatief voordat ze er een einde aan maken. Japan is een van de landen met de hoogste zelfmoordcijfers ter wereld.

Anita Heutink heeft een jaar lang in een vluchtelingenkamp in Zuid-Soedan gewerkt. Door middel van trainingen en workshops heeft ze bijgedragen aan de verbetering van het onderwijs in het kamp. In mei is ze naar Nederland teruggekeerd.

Diezelfde dankbaarheid maakt dat wij zeggen: Sayonara! Vaarwel, draag de zegen van onze grote God, die doet wat voor mensen onmogelijk lijkt, met jullie mee! De beweging is in gang gezet en niet te stuiten, want de Heere God laat niet los wat Zijn hand begon. Daarom mogen wij loslaten. Eerlijk is eerlijk, dat valt niet mee. Want we hebben ons hart erin geïnvesteerd. Maar zoals Hij onze dierbaren in Tokio niet los zal laten, zal Hij ons ook terug in Nederland vasthouden.”

Kristian en Lianne Spaanderman zijn in augustus voor een jaar naar Indonesië vertrokken. Kristian gaat de drie kinderen van zendingswerkers Chrisjan en Marieke Visscher lesgeven. Lianne gaat aan de slag als orthopedagoog in het kinder- en jeugdprogramma van de GKTJU, onze partnerkerk op Midden-Java.

Zendingwerkers met verlof

Mirjam* wordt dit najaar vanuit Goes uitgezonden naar Oost-Azië. Dat gebeurt in samenwerking met OMF. Na een periode van taalstudie hoopt zij aan de slag te gaan als verpleegkundige. * (i.v.m. veiligheid noemen we geen achternaam en land)

Wie zijn voor voor­lichting beschikbaar?

Naam

Functie

Voorlichtingsperiode

Gert en Elizabeth de Goeijen

Gert is docent aan een theologisch instituut en Elizabeth werkt bij een

22 september - 6 oktober

kinderthuis in Indonesië.

Starbucks Op doordeweekse dagen komen ’s avonds in een Starbucks-restaurant in de hoge kantoorgebouwen zogenaamde ‘community groups’ samen. Alle gemeenteleden komen na hun werk in deze kringen samen om een bijbelstudie over dezelfde bijbeltekst van de preek van afgelopen zondag te doen. Maar ook om hun leven te delen, elkaar te bemoedigen en samen te bidden. Ze hebben een thuis bij de Heere God en in de gemeente gevonden. Hun reactie is dankbaarheid en dat drijft hen om hun vrienden en familieleden uit te nodigen. Levens veranderen en dat motiveert tot het starten van soortgelijke dochterkerken op andere plekken in het centrum. Er is een beweging op gang gekomen!

Uitgezonden Naar Indonesië en Oost-Azië

Mark en Annemarie Horst

Mark is gezondheidsmanager en Annemarie arts in het Morgenster

23 september - 4 oktober

Ziekenhuis in Zimbabwe.

* In sommige landen ligt zendingswerk gevoelig. Het is

David en Grea van der Lee

Kerkplanting/evangelisatie in Thailand

29 september - 13 oktober

Marten en Esther Visser

Kerkplanting/evangelisatie in Thailand

30 september - 12 oktober

Aart Brons

Israëlconsulent namens het Centrum voor Israëlstudies

26 oktober - 11 november

Agatha van Ginkel

Adviseur voor onderwijs en ontwikkeling in Afrika

27 oktober - 7 november

Tjerk en Marieke Visser

Tjerk is theologisch adviseur in Malawi.

6 - 17 januari 2014

Peter en Gerdine Kleinbloesem

Peter is docent aan een interkerkelijk seminarie en evangelist in

3 - 14 februari 2014

sloppenwijken van Lima, Peru. Anita Heutink

Anita heeft in Zuid-Soedan les gegeven aan kinderen van de basisschool en

Wilma Wolswinkel

Wilma is diaconaal consulent bij het Centrum voor Israëlstudies (CIS). Ze

daarom beter om

geeft presentaties over diaconaat onder (Messiasbelijdende) Joden en

niet in alle geval-

Arabieren in Israël.

len de volledige naam en het land te vermelden.

het hele jaar door

middelbare school in een vluchtelingenkamp.

Trudy Harteman

Trudy heeft projecten bezocht in Malawi en Tanzania en zo contact gelegd met

het hele jaar door

het hele jaar door

ouderen en jongeren met HIV/aids. Zij verzorgt presentaties over aids in Afrika.

Voor een afspraak kunt u contact opnemen met Margreet Broedersvan Spronsen, e-mail: [email protected] of tel. 0343 -70 10 10.

18

ds. aart brons na één jaar israël

19

Ds. Aart Brons is vorig jaar door het Centrum voor Israëlstudies, waarin ook de GZB participeert, uitgezonden naar Israël. Hij blikt terug op één jaar Israël.

WIE DS. AART BRONS EN ZIJN VROUW TINEKE. AART IS ISRAËLCONSULENT VOOR HET CIS.

diaconaal consulent van het CIS, doet. In mijn werk gaat het vooral om luisteren en getuigen. Nadrukkelijk staat het luisteren voorop. Daarbij kun je denken aan luisteren naar hoe Joden de Schriften lezen hoe zij daar mee leven. We willen ook luisteren naar wat er is aan pijn en moeite ten aanzien van het christendom. Het luisteren is niet alleen maar middel om contact te leggen en te houden, het is ook voor onszelf van wezenlijk belang, omdat we daarbij voortdurend in de spiegel (moeten) kijken. Er is veel om van te leren en om over te reflecteren. Waar we dat echt doen blijkt er vaak ook ruimte voor onze inbreng in het gesprek, vanuit het christelijk geloof en (be)leven. Het afgelopen jaar lag voor mij de focus vooral op het Hebreeuws leren. Ik heb dat in verschillende cursussen gedaan, soms met een heel

Ontmoetingen in Jeruzalem Met zo’n 250 mannen en vrouwen zitten we op brokstukken van de tempel. Met de zonsondergang is Tisja be’Av begonnen, de dag waarop met name de herhaalde verwoesting van de tempel (door Babyloniërs en Romeinen) wordt herdacht. Na het avondgebed wordt het hele boek Klaagliederen gereciteerd. Velen lezen het mee, bij het licht van een klein zaklampje of het schermpje van hun smartphone. Het grijpt me aan, de soberheid en stilte rond deze dienst, en de diepte van woorden over het lijden en over de oorzaak daarvan. We horen van diepe wanhoop én toch nog hoop. Tóch nog – want God wil en kan het er niet bij laten. Zijn barmhartigheid houdt niet op, groot is Zijn trouw!

Vasten Een aanzienlijk deel van de aanwezigen bij deze dienst zijn mensen die een zomercursus van de Conservative Yeshiva volgen. Ik ben er daar één van. Op Tisja be’Av volgen we niet het normale programma. Het is hier een belangrijke dag, waarop velen streng vasten. Er zijn wel een paar lezingen. Onder andere over Jeruzalem als moeder die weent over haar kinderen, en over het verlangen van de kinderen naar de moederstad.

Bij dit alles zijn er heel wat dingen om over door te vragen en door te spreken. Door een vriend ben ik uitgedaagd om ook mee te doen met het vasten: “Je moet weten wat wij daarbij doormaken, dan kun je er ook over meepraten.” Ik drink alleen wat water. Eigenlijk zou je ook dat niet moeten doen, maar eerlijk gezegd vind ik het ook zo al zwaar genoeg, op bepaalde momenten. Inderdaad kan ik er nu wel over meepraten.

Luisteren en getuigen Dit is een belangrijk onderdeel van mijn taak hier in Jeruzalem ben: de diepgaande ontmoeting met Israël en het jodendom. Ik ben daartoe uitgezonden door het CIS, het Centrum voor Israëlstudies. Dat is in 2002 opgericht als samenwerkingsverband van de GZB, de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Christelijke Hogeschool Ede. Het doel van het CIS is te werken aan goede contacten en relaties tussen christenen en Joden, vanuit het besef dat God met Israël begonnen is, en in Zijn trouw het verbond met Israël niet heeft opgezegd. Voor de ontmoeting met Israël zijn er drie kernwoorden: luisteren, dienen en getuigen. Het dienen krijgt vooral gestalte in wat Wilma Wolswinkel,

gemengde groep, soms met vrijwel helemaal Joods (-orthodoxe) klasgenoten. Het leverde diverse momenten van diepgaander contact op. Opvallend en kenmerkend, denk ik, is wat er gebeurde toen ik in de vooral Joodse groep een uitspraak van Jezus aanhaalde, naar aanleiding van een woord dat we tegenkwamen. Bij één van de klasgenoten voelde ik meteen iets van spanning en verstrakking, maar anderen reageerden juist heel open en geïnteresseerd. Beide reacties komen steeds voor. De laatste soort meer dan de eerste. Ik geloof dat er een ontwikkeling is naar steeds meer openheid en interesse. Daarbij speelt vast een belangrijke rol dat er hier veel christelijke vrijwilligers zijn, die aan hun hart voor het volk handen en voeten geven, doorgaans zonder veel woorden. Tineke is betrokken bij vrijwilligerswerk voor de stichting Elah, die zorg biedt aan Holocaust-overlevenden, die vanuit Nederland naar Israël zijn gemigreerd. In ons werk gaat het er natuurlijk niet om hoe we hier als individuen bezig zijn. We zijn hier namens andere christenen. Vaak is, als ik iets

vertel over het CIS, de reactie heel positief. Mensen waarderen het als er vanuit het buitenland dergelijke aandacht is voor Israël. En naar de andere kant: een belangrijk stuk van mijn taak is ook de terugkoppeling naar de achterban in Nederland. Dat gebeurt bijvoorbeeld tijdens tournees en in artikelen. Het CIS organiseert ook studiedagen en diverse reizen waarbij het element van ontmoeting met Israël en het jodendom een belangrijke rol speelt. Bij dit alles gaat het om iets wat wezenlijk is voor allen die – ook onder de lezers van Alle Volken – geloven in de God van Israël. Het is niet zomaar een liefhebberij; de basis ligt in wat Paulus in Romeinen 11 over de Joden schrijft: zij zijn ‘naar de verkiezing geliefden, om der vaderen wil’ (vs. 28).

“Ik geloof dat er een ontwik­ keling is naar steeds meer open­ heid en interesse.”

In het bestek van dit artikel kon ik slechts enkele elementen belichten. Voor meer informatie verwijs ik graag naar onze website: www.centrumvoorisraelstudies.nl.

gzb-dagen

20

21

Met een blij gevoel van dankbaarheid kijken we terug op het weekend van 30 en 31 augustus: het Jongerenevent en de GZB-dag. Een foto-impressie.

Voor het eerst (bijna) allemaal in een tent!

Jongerenevent en GZB-dag 2013

Welkom

Links: Tienerprogramma

“Welke houtskooltjes houden

Onder: Kinderprogramma

jouw vuurtje brandend?” Mooie toespraak van zendingswerker Gert de Goeijen

Links: Er zijn vijftien Indonesische predikanten aanwezig: de toekomst van de Torajakerk.

Rechts: Bas van der Kooij en Gerda van Hoven vertellen over hun GZB-reis naar

Boven: In de riskja!

Indonesië

Rechts: Het Evangelie werkt aanstekelijk! Alle jongeren steken een lichtje aan met kaarsen die onze Indonesische vrienden vasthouden. Rechts: Onze in-Nederlandaanwezige of dit jaar teruggekeerde zendingswerkers. Willem-Jan de Wit vertelt over de situatie in Egypte. Joke Verweerd geeft het eerste exemplaar van haar nieuwe kinderboek ‘De jongen met de vechthaan’ aan Naomi de Goeijen, oudste dochter van Gert en Elizabeth, onze zendingswerkers in Toraja.

22

enthousiast voor zending

DERS-VAN SPRONSEN DOOR MARGREET BROE

23

Zendingswerk is niet mogelijk zonder een thuisfront dat meeleeft, meegeeft en meedoet. Met de hulp van gemeenteleden en andere betrokkenen kan de GZB in woord en daad het evangelie doorgeven. Een paar voorbeelden van spontane en creatieve inzet!

Jaarmarkt in Monster

ZWOLLE - Op zaterdag 20 april organiseerde de ZWO-commissie van de Stinskerk een snuffelmarkt. Er was van alles te koop: bloemstukken, boeken, zelfgemaakte ansichtkaarten, allerlei klein huisraad, presentjes en nog veel meer! Ook waren er puddingbroodjes of broodjes worst. De opbrengst van € 1.115,- is bestemd voor kindertehuis PAK Tagari in Indonesië. Namens de kinderen: bedankt!

MONSTER - Tijdens de gezellige jaarmarkt die elk jaar in mei wordt georganiseerd vinden er allerlei activiteiten plaats voor jong en oud. Ook was er dit jaar een dienstenveiling met een zeer gevarieerd aanbod: twee dagdelen schilders, biologische appelcake, Schipholtaxi, tuinwerkzaamheden, avondje oppassen, vakantiechalet te huur, etc. De dag bracht meer dan € 20.000 op; 10% daarvan (€ 2.067,-) is bestemd voor een GZBproject: materiaal voor zondagsscholen in Nepal.

Openluchtdiensten aan de Costa Brava

SPANJE - Honderden mensen bezoeken ’s zomers de Nederlandstalige openluchtdiensten op camping ‘El Delfin Verde’ aan de Costa Brava. Grondlegger van deze diensten was Piet Leenman die in 1949 door de GZB voor enkele jaren naar Indonesië werd uitgezonden. Hij is een van de velen die de afgelopen 100 jaar de Torajakerk mochten dienen. Het is bijzonder mooi dat de opbrengst van de collecten (€ 2.300,-) tijdens de diensten deze zomer is bestemd voor het zendingswerk van de GZB in Indonesië.

Fakkel voor Frankrijk LEERDAM - Stichting De Fakkel beheert een keten van christelijke boekwinkels, gevestigd door heel Nederland. In de maand mei organiseerden zij een actie met als motto ‘Goed Nieuws’. Een deel van de opbrengst van een drietal actieboeken mocht besteed worden aan een door elke winkel zelf gekozen goed doel. De Fakkel in Leerdam koos voor het werk van Harriëtte Smit, zendingswerker van de GZB in Frankrijk. Dit bleek een goed gekozen doel, omdat Harriëtte met een groep jongelui juist die periode daarvoor een bezoek had gebracht aan de jeugd van Leerdam. Deze leuke actie heeft € 85,- opgebracht.

de esh van Banglad kun Als je in lek moet, andere p e d r a a e n p p n. ene rtaxi sta bromme n e e in je

ls In Nederland groeien er aardappe esh op het land, maar in Banglad land rijst! Dat zie je hieronder. Ons . thee is ook bekend van heerlijke Die lust ik heel graag.

REBUS

op een mooie plek in de maatschappij. Dat gunnen wij ook aan andere kinderen.” De Drieslag zocht contact met de GZB. En 10 september was het zo ver: de officiële start van de actie voor het bouwen van een nieuwe school in Gurube, Zuid-Soedan. Een prachtig initiatief!

Ook actie gevoerd voor de GZB? Laat het ons weten. Mail naar [email protected]. We vinden het leuk om er in Alle Volken over te schrijven. Wie weet brengt het anderen op een idee!

sha en mijn Mijn zus heet Ali Wij zitten n. vo vriend heet Da klas. de in bij elkaar

Ik houd van lez en en voetballen. Hier zie je mi j met mijn voetbalteam.

Ik vind het ook heel leuk om

met Davon te basketballen. Dat doen we vaak in de pauze op school.

Het verhaal van Ashray en zijn vriend Davon staat in het boekje GZBwereldkids. Heb jij dit al op school? Vraag het aan je juf of meester, zij kunnen het gratis bestellen bij de GZB.

Een nieuwe school in Zuid-Soedan BARNEVELD - De scholen van stichting De Drieslag willen graag iets voor een ander doen. “Onze kinderen zitten in mooie schoolgebouwen. We hebben materiaal genoeg. We kunnen lekker buiten spelen. En onze kinderen ontvangen goed onderwijs. Ze horen dagelijks van de Heere Jezus. Ze worden voorbereid

6 6

Snuffelmarkt voor kindertehuis in Indonesië

d l e r e w GZB

Ik ben Ashray. en ik ben 8 jaar

t antwoord op de Maak de rebus. He ing van deze vraag is de oploss lossing in voor puzzel. Stuur je op GZB-puzzel, 1 oktober a.s. naar AA Driebergen of Postbus 28, 3970 b.nl. Vergeet niet mail naar cenf@gz erbij te zetten. je naam en adres

Prijswinnaars

pat=w

p=v

-v

t=b

.....

-n

-mp

De winnaars van de vorige puzzel zijn: Sjoerd Kortleve, Ottoland Tessa Kroes, Genemuiden Deborah den Hertog, Oud-Alb las Ruben Bloemert, Swifterban t Tom Langelaar, Woudenbe rg Susan Lindenholz, Rouvee n Gerline Wagteveld, Genemu iden Ruben van Halteren, Bruche m Nienke de Groot, Hardinxveld -Giessendam Sem Plugge, Oud-Alblas

....

fl=d+h

?

gefeliciteerd!

NIEUWE

uitgaven GZB

9 8



G

groep 1&2

s

door wordt gemaakt Wereldkids S in groep 1 en 2. de GZB voor kinderen bevat een voorleesverWereldkids S haal en een werkblad. GZB

Postbus 28 3970 AA Driebergen T 0343 - 512444 E [email protected]

I www.gzb.nl (IBAN: Bank: 69.07.62.445 7624 45 NL91 INGB 0690

SS

het hek. Gure staat bij naar beneden. Hij kijkt een beetje hij met ons spelen,’ ‘Misschien wil

 2013/ 2014  2013 zegt Thomas. zegt Obi. ‘Hij kan niet spelen,’ Obi aan. Thomas kijkt Hij kan niet spelen? niet spelen? Wie kan er nou toch spelen? Iedereen kan zegt Kame. ‘Gure is blind,’ hij niet spelen.’ ‘Daarom kan

groep GZBwereld 3/4/5

grond. hij. ‘Ik ben moe, zegt uitrusten.’ Ik moet even komen bij hem Zijn drie vrienden zitten. Ze hijgen ervan. met elkaar. Ze praten wat

vraagt Thomas ‘Wie is dat jongetje?’ dan. zijn vinger. Hij wijst met Obi kijken. Kame, Kazi en ‘dat is Gure.’ ‘O,’ zegt Kazi,

m

Thomas schrikt. Blind. Dat is erg! Thoblind?’ vraagt ‘Waarom is hij mas. zegt Obi. ‘Dat weet ik niet,’ kan blind en daarom ‘Hij is gewoon

of ep/ al o l e G in N 3 201

n . iljoe ndoe 30 m r dan hen zijn hi r ze mee aa onen sten van mpels w pal w te ee In Ne n. De m nd zie je nheid se er ope men in het la idden. me er lst al nb Nu is de sne welijks eest. van Over den aa gew er nau ft een go boden al hee waren al ver hun , Nep eden Nep

gel nog in n. rker eeuw ding . Ste miljoe halve 2 is zen groeien ist. een Een ddh eld. Tot 195 de kerk er dan of boe je ter wer zijn er me ken hindoe ag meer en zie nu nog de ker gra land, eden n die groeien willen r gel in het rsusse lnemers nen ar ze 5 jaa was t. Ma christe bijbelcu de dee hen beperk voor de ft van dus ft van lling el is de hel de hel dan de Bijb belangste eveer Meer l van Ong n. vee nis eve ken ook ren r. Hun dan n geg 20 jaa jonge Er is worde lese ger dan weten! het land is jon Nepa in sen vier s. overal cursus r dat belcursu deze aan ervoo bij

rg je

,- zo € 15 elnem Voor en de kunn

SS

f_f 8

hij niet spelen.’

P

roject erenp -jong GZB 2014

Voorleesverhaal

P f_f 8

‘m!’ ‘Tikkie! Jij bent Obi rennen weg. Kame, Kazi en wil Kame tikken. Thomas, de tikker, snel! Maar wat is hij Obi aan. Dan maar achter ‘m!’ ‘Tikkie! Obi is en Kame, Kazi, Obi De vier vrienden en tikken. Thomas rennen ‘m!’ ‘Tikkie! Jij bent op de met een plof Dan valt Obi

Gure. nog eens naar Thomas kijkt een leuk jongetje. Hij vindt hem

GZB Û wereld6/7gro/8ep 6

BIC: INGBNL2A)



7

GZB-Wereldkids 2013/2014 is uit: vrolijke miniboekjes over zending. Met dit jaar iets nieuws: een Prezi-presentatie voor op het digibord. Bij de boekjes en presentatie is ook een handleiding beschikbaar. GZB-Wereldkids is gemaakt voor drie verschillende niveaus: S voor groep 1 en 2, M voor groep 3, 4 en 5 en L voor groep 6, 7 en 8. Wereldkids is een leuke manier om op clubs, kindernevendiensten, zondagsscholen en in het basisonderwijs na te denken over zending.

SS

P Z_Bwfereld

1

Al die gekke zinnen. beurt. Kame is aan de in het oor van Hij fluistert iets

Kazi. Obi. zachtjes tegen Kazi zegt het het tegen Thomas. Obi fluistert het zachtjes En dan zegt Thomas tegen Gure. juist veel beter. ld beter raar gezicht. Gure trekt een Gure kan bijvoorbee slapen?’ ‘Een slang gaat horen. ‘Fout,’ zegt Kame. Kom,’ zegt mama. spelletje bang voor apen.’ een ‘Het was: ik ben ‘We gaan samen ‘Dahag.’ Gure ook kan.’ dat . verzinnen ‘Dahag.’ een zin bedenken Nu mag Kazi Ze denken na. ‘Ik weet iets. zegt mama. Daarna Obi. Dan zegt Thomas: ‘Hallo Thomas,’ je moet horen. Dan Thomas. Het is iets waarbij ‘Hallo mama.’ beurt. ’ vraagt En nu is het Gures Doorfluistertje.’ zegt ‘Heb je leuk gespeeld? en Kazi fluisteren idee, Thomas,’ Thomas, Obi ‘Wat een goed mama. door. de zin van Gure mama. ‘Ja,’ zegt Thomas. uitspreken. Gure. Kame mag hem Hij denkt aan keuken?’ dag zegt Thomas waar zijn? ‘Kamer in de De volgende Zou het echt als je Gure. Kazi en Obi: spelen zegt kunt Kame, ‘Fout,’ niet tegen Dat je spelen is veel spelen! ‘Het is: samen ‘Gure kan wél blind bent? dat hij heel wel moeilijk. leuker!’ Ik weet een spelletje Tikkertje is dan lukt ook niet. goed kan. Verstoppertje Thomas en of hij meedoet.’ Kame, Kazi, Obi, We gaan vragen meer Of vliegeren. je geen zinnen Obi lopen met Thomas, ‘als Gure kunnen Kame, Kazi en ‘Mama,’ vraagt je dan niet spebedenken. Thomas mee. blind bent, kun in het gras. Ze liggen languit len?’ Thomas. zeggen ze. even na. ‘Zie je wel,’ denkt ‘Hallo Gure,’ Mama denkt kun je spelen. ‘Ja hoor, dan ‘Gure kan wél ‘Speel je mee?’ Dan zegt ze: goed met hem En je kunt heel Gure lacht. best spelen. blij uit. je dat, Thomas?’ lachen. Hij ziet er opeens Waarom vraag hij. Kom Gure,’ zegt ‘Leuk,’ zegt hij. je weer thuis. Gure een hand. over Gure. ‘We brengen Thomas geeft Thomas vertelt hij over nieuwe hij. Obi zeggen dat Ga maar nadenken ‘Kom mee,’ zegt ‘Kame, Kazi en zinnen. niet kan spelen.’ we je weer op.’ de lach van Gure zegt mama. Morgen halen Even later klinkt ‘Kom eens hier,’ Gure ook spelen. over het veld. ‘Natuurlijk kan dat spelletje. om te denken Wat een grappig Het is niet goed hij niet kan spelen.

6

hij blind is. Alleen maar omdat wel moeilijk zijn Sommige dingen voor Gure.’ zegt Thomas. ‘Zoals tikkertje,’ ‘Ja,’ zegt mama. dingen kan Gure ‘Maar andere

Û 6

>>

dat om te geloven Het is moeilijk spelen. Gure niet kan zegt Thomas. ‘Ik ga naar huis,’ Obi. Kame, Kazi en ‘Ik ook,’ zeggen

6

Vervolg van het voorleesverhaal

f

GZB-WERELDKIDS

Û

zijn.

Lees verder op de achterzijde

7 P7

die bij jongerenwerk betrokken

Het GZB-dagboekje voor 2014 heeft een frisse eigentijdse uitstraling gekregen. Nieuw is dat de jongerenpagina voortaan naast de pagina voor volwassenen staat. Ook de opzet van de overdenkingen voor jongeren is iets gewijzigd. We hopen dat het jongeren helpt om bewuster na te denken over wat het bijbelgedeelte hen te zeggen heeft. Het boekje is niet alleen een praktisch hulpmiddel bij het dagelijks lezen en overdenken van de bijbelse boodschap, maar door het boekje te kopen steunt u ook het zendingswerk. Prijs: € 9,90.

7 P7

N

EEN HANDVOL KOREN

EEN HANDVOL KORE

de GZB, uitgave ten behoeve van it Bijbels dagboek is een in de Protestantse Kerk endingsorganisatie binnen één die zich twee overdenkingen: ederland. Elke dag biedt g in e bezinning of overdenkin rima leent voor persoonlijk dagboek is voor jongeren. Aan het ezinsverband en één mensen , zendingswerkers en meegewerkt door predikanten

GZB-DAGBOEK EEN HANDVOL KOREN 2014

6

Bijbels dagboek 2014

EEN HANDVOL KOREN

6

2014

7

Bijbels dagboek

P

W! U E I N

GZB-JONGERENPROJECT: GELOOF IN NEPAL In Nepal vind je een van de snelst groeiende kerken ter wereld. Een groot deel van de christenen was tot een paar jaar terug hindoe of boeddhist. De kennis van de Bijbel is vaak beperkt. Er is dan ook grote belangstelling voor de bijbel­ cursussen die met steun van de GZB overal in het land worden georganiseerd. Over dit project heeft de GZB een informatiefolder met opdrachtjes, gespreks­ vragen en een bijbelstudie beschikbaar. Er is ook een filmpje. Een mooie manier om op een avond van de jeugdvereniging of tijdens een catechisatie-uur samen met jongeren in uw gemeente na te denken over zending.

n

n ee

en aa

Meer informatie over het dagboekje, Wereldkids en het jongerenproject is te vinden op gzb.nl. De dagboekjes worden verkocht via de plaatselijke zendingscommissie. Het gratis materiaal voor Wereldkids en het jongerenproject kunt u bestellen via tel. 0343-512444, e-mail: [email protected] of het bestelformulier op de website.

GZB.NL

2014/