GEMEENTE BEDUM
BELEIDSVERSLAG 2011 SOCIALE ZAKEN
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
2
INHOUDSOPGAVE
1.
Inleiding
5
Samenvatting 1.1 Ontwikkelingen 1.2 Werk 1.3 Inkomen
6 7 7
2.
Ontwikkelingen in 2011 2.1 Beleid – Verordeningen en beleidsregels 2.2 Verzoek aanvullende uitkering 2.3 Behoud Werkplein Noord-Groningen (Winsum) 2.4 BMW Soza
8 8 9 9 10
3.
Sociale zaken/Werkplein en 2011 in cijfers (werk) 3.1 Inleiding 3.2 Werkplein Noord-Groningen 3.2.1 Resultaten samenwerking en inzet gemeten in de uitstroom 3.2.2 Overzicht ingekochte trajecten 3.3 Werkgeversbenadering – Vacatureservicepunt (VSP) 3.4 Wet sociale werkvoorziening 3.5 Sociaal activeringsproject “De Huiskamer” 3.6 Wet inburgering 3.7 Financiering (Participatiebudget)
11 11
Sociale zaken en 2011 in cijfers (inkomen) 4.1 WWB en WIJ - aantallen uitkeringen - financiën uitkeringen - Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 4.2 Bijzondere bijstand en minimabeleid 4.2.1 Bijzondere bijstand 4.2.2 Stimuleringsfonds 4.2.3 Integrale schuldhulpverlening 4.2.4 Humanitas 4.2.5 Langdurigheidstoeslag 4.2.6 Collectieve ziektekostenverzekering 4.2.7 Chronisch zieken, gehandicapten en ouderen 4.2.8 Kwijtschelding gemeentelijke belasting 4.3 Hoogwaardig handhaven 4.3.1 Inleiding 4.3.2 Nieuw beleid en visie-elementen 4.3.3 Controlefunctionaris 4.3.4 Sociale Recherche Groningen / Evaluatie
16 16 16 17 17 18 18 19 20 20 20 21 21 22 23 23 23 23 24
4.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
11 11 12 13 14 14 14
3
4.4 4.5 4.6 4.7 5.
Maatregelen Terugvordering en verhaal Beslaglegging Nieuwe ontwikkelingen
Overige zaken 5.1 Cliëntenplatform 5.2 Bezwaarschriften en klachten 5.3 Rechtmatige wetsuitvoering 5.4 Nieuw uitkeringssysteem 5.5 Procesbeschrijvingen – ESF aanvraag 5.6 Suwi-beveiligingsplan 5.7 Agressie
Lijst van afkortingen
Beleidsverslag 2011
24 24 24 24 25 25 25 25 25 26 26 26
27
Sociale Zaken gemeente Bedum
4
Inleiding Voor u ligt het beleidsverslag Sociale Zaken 2011. Middels het beleidsverslag informeert ons college van burgemeester en wethouders uw raad over de uitvoering van Sociale Zaken in de gemeente Bedum. Allereerst geven we u een korte samenvatting, waarna we er op het gebied van beleidsontwikkelingen, werk en inkomen wat dieper op in zullen gaan. In het hoofdstuk beleidsontwikkelingen kijken we terug op veranderingen in het beleid. Daarna gaan we in op de resultaten van re-integratie van onze bijstandsgerechtigden richting werk en de samenwerking op het Werkplein. Vervolgens tonen wij u de cijfers en analyse van het inkomensgedeelte. Hoeveel zijn er, hoeveel kost het, instroom, uitstroom enzovoorts. In het laatste hoofdstuk “Overige zaken” geven we nog weer welke onderwerpen bij Sociale Zaken zoal nog meer hebben gespeeld en tot slot nog een lijst van gebruikte afkortingen. In verband met de samenvoeging van het team Sociale Zaken met de afdeling Sociale Zaken en Werk De Marne en Winsum is dit tevens het laatste verslag van Sociale Zaken Bedum afzonderlijk. Vanaf het jaar 2012 zullen we u informeren middels een gezamenlijk beleidsverslag van de drie gemeenten.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
5
1.
Samenvatting
1.1. Ontwikkelingen In 2010 was het noodzakelijk door de komst van het Participatiebudget in 2009 en de invoering van de Wet investeren in jongeren (WIJ) veel van de bestaande verordeningen en beleidsregels te herzien. Het ging om de volgende stukken: o o o o o o o o o o o o
Verordening Re-integratie Notitie participatiebudget Beleidsregels re-integratie Verordening Wet Inburgering Verordening Werkleeraanbod WIJ Beleidsregels Werkleeraanbod WIJ Maatregelverordening WIJ Toeslagenverordening WIJ Maatregelverordening WWB Toeslagenverordening WWB Maatregelverordening Ioaw en Ioaz Handhavingsbeleidsplan
vastgesteld vastgesteld vastgesteld vastgesteld vastgesteld vastgesteld vastgesteld vastgesteld vastgesteld vastgesteld vastgesteld vastgesteld
door door door door door door door door door door door door
de Raad op 29 april 2010; de Raad op 29 april 2010; B&W op 23 maart 2010; de Raad op 29 april 2010; de Raad op 3 juni 2010; B&W op 13 juli 2010 de Raad op 3 juni 2010; de Raad op 3 juni 2010; de Raad op 8 juli 2010; de Raad op 8 juli 2010; de Raad op 8 juli 2010; B&W op 8 december 2010.
Aan de uitvoering van het hierin vastgelegde beleid kon in 2011 uitvoering worden gegeven. Door de bezuinigingen van het kabinet was het aan het eind van het jaar wel noodzakelijk de beleidsregels re-integratie te gaan herzien door de loonkostensubsidie ingaande 1 januari 2012 te schrappen. Verder heeft uw raad in december een raadsbesluit moeten vaststellen in verband met de intrekking van de wet Wij per 1 januari 2012. Medio 2010 heeft op basis van de rijksbezuinigingen het UWVwerkbedrijf moeten besluiten ingaande 1 januari 2011 te vertrekken uit het Werkplein te Winsum. Om te voorkomen dat hiermee de dienstverlening aan burgers en werkgevers zou worden verplaatst naar Delfzijl, hebben de gemeenten Bedum, De Marne, Eemsmond en Winsum besloten het Werkplein geheel over te nemen. Met het UWVwerkbedrijf is daarbij afgesproken dat het UWV haar dienstverlening op het Werkplein in stand houdt als een soort satellietvestiging. Verder is gedurende het jaar veel tijd gestoken in de samenvoeging van het team Sociale Zaken met de afdeling Sociale Zaken en Werk De Marne en Winsum. Een en ander is gerealiseerd ingaande 1 januari 2012. In juli hebben we over het jaar 2010 een verzoek om een Incidentele aanvullende uitkering (IAU) tot een bedrag van € 62.974,-- ingediend bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In december heeft het ministerie besloten dit bedrag ook geheel toe te kennen.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
6
1.2. Werk Op een bestand van gemiddeld 112 uitkeringen stroomde 18% uit naar werk of regulier dagonderwijs. Intensieve begeleiding door eigen klantmanagers werk, het Werkplein en maatwerk middels ingekochte trajecten liggen ten grondslag aan deze uitstroomcijfers. De werkgeversbenadering door het Vacatureservicepunt heeft in 2011 in totaal 216 vacatures vervuld. Hierbij zijn 20 personen uit de gemeente Bedum geplaatst, waarvan zeven personen een WWB uitkering ontvingen. In samenwerking met SW-bedrijf Ability zijn workshops georganiseerd voor personen die mogelijk tot de doelgroep behoren. Mede omdat instroom in de Wsw (en daarmee ook uitstroom uit de WWB) in 2011 mogelijk werd door natuurlijk verloop. Natuurlijk is er ook aandacht voor personen die niet op korte termijn uit zullen stromen naar de reguliere arbeidsmarkt. Om hen maatschappelijk actief te houden is onder meer uitvoering gegeven aan het sociale activeringsproject “De Huiskamer”. Het Participatiebudget is intensief ingezet teneinde een zo hoog mogelijke uitstroom en maatschappelijke participatie te realiseren. Voor het eerst is het budget geheel verbruikt en werd aanvulling vanuit de algemene middelen noodzakelijk. 1.3. Inkomen Het totale uitkeringsbestand van de gemeente Bedum is in 2011 niet gestegen. Op 1 januari 2011 werden 112 uitkeringen verstrekt voor in totaal 121 personen (inclusief partners). Na de in- en uitstroom gedurende het jaar is het totaal aantal uitkeringen op 31 december 2011 nog 112 voor in totaal 128 personen. Het aantal uitkeringen zit daarmee weer op het niveau van 2005. Door het stijgend uitkeringsbestand is in 2011 een tekort ontstaan op het budget inkomensdeel van € 237.639,--. Hoofdpunten van de bijzondere bijstand en het minimabeleid • 114 aanvragen bijzondere bijstand • Uitgaven bijzondere bijstand : € 75.389,-• 124 aanvragen Stimuleringsfonds • Uitgaven Stimuleringsfonds : € 11.433,25 • Uitgaven Schuldhulpverlening : € 40.184,90 • 50 aanvragen langdurigheidtoeslag • Uitgaven langdurigheidtoeslag : € 18.767,-• 95 deelnemers coll. ziektekostenverzekering • Uitgaven CZV : € 9.221,63 • 50 aanvragen door chronisch zieken • Uitgaven voor chronisch zieken : € 4.500,-• 164 aanvragen kwijtschelding gemeentelijke belasting • Derving belasting door kwijtschelding : € 52.125,54 De inzet van de controlefunctionaris leverde in 2011 een besparing en terugvordering op van € 30.151,70.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
7
2.
Ontwikkelingen in 2011
2.1 Beleid - Verordeningen en beleidsregels Door onder meer de komst van het Participatiebudget in 2009 en de Wet investeren in jongeren (WIJ) was het in 2010 noodzakelijk veel van de bestaande verordeningen te herzien. Op pagina 6 is al opgesomd welke verordeningen en beleidsregels in dat jaar opnieuw zijn vastgesteld. Aan het in deze verordeningen en beleidsregels vastgestelde beleid kon gedurende het verslagjaar uitvoering worden gegeven. In beleidsmatig opzicht was het jaar 2011 voor wat betreft het maken van nieuwe verordeningen en beleidsregels een betrekkelijk rustig jaar. Het nieuwe kabinet kwam in 2011 met een ingrijpend voorstel tot wijziging van de WWB. Volledig aangeduid met: “Wet tot wijziging van de Wet werk en bijstand en samenvoeging van die wet met de Wet investeren in jongeren gericht op bevordering van deelname aan de arbeidsmarkt en vergroting van de eigen verantwoordelijkheid van uitkeringsgerechtigden”. Kortweg aangeduid met Wet aanscherping WWB. Een aantal uitgangspunten van dit voorstel is: ● grotere nadruk op eigen verantwoordelijkheid burger in de voorziening in de kosten van het bestaan; ● versterking van het activerende karakter en de vangnetfunctie van de WWB; ● aanscherping van de verplichtingen voor bijstandsgerechtigden; ● beperking van de doelgroep voor het gemeentelijk minimabeleid.
Dit wetsvoorstel is door de Eerste en Tweede Kamer aangenomen met als invoeringsdatum 1 januari 2012. Deze wet heeft aanzienlijke consequenties voor het bestaande beleid vastgelegd in verordeningen en beleidsregels. Te noemen valt: ● de WIJ-verordeningen vervallen per 1 januari 2012. ● de invoering van de huishoudinkomenstoets heeft gevolgen voor het gemeentelijk toeslagenbeleid, het maatregelenbeleid, de langdurigheidtoeslag en het minimabeleid. ● het re-integratiebeleid moet worden herzien. ● de normering van het gemeentelijk minimabeleid tot maximaal 110% van de bijstandsnorm maakt aanpassing minimabeleid nodig. In verband hiermee heeft uw raad op 15 december 2011 het raadsbesluit Tijdelijke regels aanscherping Wet werk en bijstand vastgesteld. Met dit besluit is het bestaande gemeentelijk beleid zoveel als mogelijk overeind gehouden in afwachting van toekomstige sociale wetgeving, die een algehele herziening van de verordeningen en beleidsregels vereisen.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
8
2.2 Verzoek aanvullende uitkering WWB Voor het verstrekken van de uitkeringen in het kader van de WWB ontvangt de gemeente het WWB budget inkomensdeel. Het beschikbare budget wordt jaarlijks vastgesteld. Het geld dat gemeenten overhouden van het inkomensdeel mag naar eigen inzicht worden besteed. Een tekort moet de gemeente in principe zelf aanvullen, maar onder bepaalde voorwaarden kan een aanvullende uitkering worden toegekend bij een tekort van meer dan 10%. Dit heet de Incidentele aanvullende uitkering, afgekort de IAU. Gedurende de jaren 2004 (invoeringsjaar WWB) tot en met 2008 was het inkomensdeel toereikend voor de bekostiging van de uitkeringen. Vanaf 2009 is er sprake van een tekort. In de jaren 2009 en 2010 is een beroep gedaan op de IAU tot resp. een bedrag van € 96.758,-- en € 62.974,--. Deze bedragen zijn ook toegekend. Voor 2011 moet opnieuw een beroep worden gedaan op de IAU en wel tot een bedrag van € 116.146,--. Het verzoek is inmiddels ingediend bij het Ministerie van Sociale Zaken. 2.3 Behoud Werkplein Noord-Groningen (Winsum) Door de aangekondigde Rijksbezuinigingen op het UWV voelde deze organisatie zich genoodzaakt zich terug te trekken uit het Werkplein in Winsum. Hiermee zou een einde komen aan de samenwerking en ketendienstverlening in de regio en zouden de gemeenten Bedum, De Marne, Eemsmond en Winsum zich aansluiten bij het Werkplein in Delfzijl. Tijdens de besprekingen met het Werkplein Eemsdelta/Delfzijl bleek dat dit voor de dienstverlening voor het gebied in onze regio een aanzienlijke aderlating zou betekenen. Bovendien bleek het UWV bereid onder voorwaarden wel een satellietvestiging in Winsum te willen behouden. De colleges achtten het belang van het behoud van de dienstverlening van het UWV WERKbedrijf in “De Beurs” in Winsum erg hoog en waren daarom erg content met de bereidheid van het UWV WERKbedrijf om tot een oplossing te komen. Met het realiseren van een satellietvestiging in Winsum wordt de vruchtbare samenwerking ten dienste van de inwoners en werkgevers van onze gemeenten gecontinueerd. De BMW gemeenten hebben besloten het huurcontract van het gebouw waarin het Werkplein is gevestigd geheel over te nemen van het UWV WERKbedrijf. Het huurcontract loopt van 1 januari 2011 tot 1 maart 2015. De gemeenten ontvangen een compensatie van € 130.000,00 ineens voor de extra huurkosten. Ook het college van de gemeente Eemsmond heeft besloten in deze Werkpleinsamenwerking mee te doen. Voor deze intensieve vorm van samenwerking is een aantal afspraken gemaakt, welke zijn vastgelegd in de “Overeenkomst satelliet werkplein Noordwest Groningen”. Hierin zijn onder meer de volgende zaken afgesproken: aard dienstverlening, omvang formatie, inzet medewerkers gemeente Eemsmond, informatisering & automatisering, en verdeelsleutel van de kosten. De gemeenten hebben besloten de kosten zo veel als mogelijk te bekostigen vanuit het Participatiebudget. Op 1 januari 2011 is dus gemeentelijk Werkplein van start gegaan. In de loop van het jaar is de naamgeving ook aangepast en veranderd in Werkplein Noord-Groningen. Vanuit het Werkplein Noord-Groningen worden nu alle uitkeringsgerechtigden met een reëel arbeidsmarktperspectief richting werk begeleid. Daarbij is er een onderscheid gemaakt tussen klanten waarvan de inschatting is dat zij binnen twee jaar naar werk kunnen worden begeleid en klanten waarvoor dat niet gaat lukken. De laatste groep wordt niet begeleid door de werkconsulenten van het Werkplein, maar door de consulenten van de afdeling Sociale Zaken. Tevens wordt de werkgeversbenadering (Vacatureservicepunt) vanuit het Werkplein gefaciliteerd.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
9
2.4 BMW Soza In 2010 heeft de stuurgroep BMW besloten het team Sociale Zaken samen te voegen met de afdeling Sociale Zaken en Werk De Marne en Winsum. Er is een plan van aanpak opgesteld met daarin de volgende geformuleerde doelstellingen: • Verbetering van de kwaliteit van de uitvoering; • Een betere waarborging van de continuïteit van de dienstverlening; • Het behalen van efficiencywinst; • Voorkomen van groei in de uitvoeringskosten (met name op de inhuur van externen); • Sterk samenwerkingsverband in de regio voor autonome beleidsvorming in de regio; en met de volgende uitgangspunten: • De activiteiten van deze samenwerking richten zich uitsluitend op werk en inkomen, leerplicht en eventueel zorg. Samenwerking op gebied van werk wordt ondergebracht binnen het Werkplein Noordwest-Groningen. Hierin participeren naast de BMW-gemeenten ook de gemeente Eemsmond en het UWV; • Behoud van dienstverlening op locatie (gemeentehuizen) voor die diensten, waarvoor het Werkplein niet de aangewezen instelling is. Een integrale samenwerking met de Zorgloketten, dan wel het integreren van de Zorgloketten in de dienstverlening van ISD BMW is gewenst. Dit betekent bijvoorbeeld, dat burgers van Bedum bij het Zorgloket van Bedum terecht kunnen voor aanvraagformulieren en eenvoudige vragen betreffende uitkeringen en minimabeleid; • Koppeling realiseren met het Klant Contact Centrum en Antwoord©; • Formalisatie (ook verantwoording richting Rijk) per 1-1-2012; • De fysieke samenvoeging dient eerder – zo spoedig mogelijk na invulling van de randvoorwaarden - in 2011 te worden gerealiseerd; • De fysieke samenwerking ten behoeve van het Werkplein moet per 1-1-2011 operationeel zijn.
Voor de uitwerking is in 2010 de werkgroep ‘Uitvoering Plan van Aanpak Sozawe BMW’ opgericht met vijf subwerkgroepen, te weten • Personeel en Organisatie • Automatisering • Huisvesting • Beleid en werkprocessen • Financiën. Voor de subwerkgroepen zijn taakopdrachten geformuleerd, waaraan gedurende het jaar hard is gewerkt. Regelmatig is gerapporteerd aan de werkgroep Uitvoering Plan van Aanpak. Deze werkgroep heeft telkens stukken ter besluitvorming voorgelegd aan de Projectgroep BMW. Al snel werd duidelijk dat de datum van 1 januari 2011 niet kon worden gehaald, waarna als nieuwe datum 1 januari 2012 is gesteld. Dit is uiteindelijk ook gelukt. Vanaf januari 2011 is ook de zoektocht naar een nieuw afdelingshoofd gestart. Per 15 juni kon de heer E. Ottens worden aangesteld. Al met al mag worden gesteld dat het een hele tijdrovende klus is geweest. De voorbereiding van de samenvoeging is gedaan met eigen collega’s zonder extra ondersteuning, waarbij ook het gewone dagelijkse werk voortgang moest vinden.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
10
3.
Sociale zaken/Werkplein en 2011 in cijfers (Werk)
3.1 Inleiding Zoals in het vorig hoofdstuk is aangegeven is intensief geïnvesteerd in het Werkplein. Niet alleen is het Werkplein behouden voor de gemeenten Bedum, De Marne, Eemsmond en Winsum, ook is een start gemaakt met een integrale aanpak waarbij het niet uitmaakt waar de uitkeringsgerechtigde vandaan komt. Hij/zij wordt begeleid door een (gemeentelijk) medewerker van het Werkplein. Eind 2010 is hiervoor ook een onderscheid gemaakt in de functies van klantmanager. De twee klantmanagers werk van de gemeente Bedum werken hierdoor vanaf 1 januari 2011 vanuit het Werkplein in Winsum. 3.2 Werkplein Noord-Groningen en interne begeleiding door klantmanagers Met de vorming van de integrale dienstverlening op het Werkplein Noord-Groningen werken de gemeentelijke klantmanagers nauw samen met de medewerkers van het Vacatureservicepunt en de collega’s van het UWV. De samenwerking heeft onder meer tot de volgende uitstroomresultaten voor onze gemeente geleid. 3.2.1 Resultaten van de samenwerking en inzet gemeten in de uitstroom. 2008 Uitstroomreden 2009 2010 2011 3 Andere uitkering / WW 1 1 3 Anw 1 3 AOW 2 1 2 1 Intrekking 3 2 4 Overleden 1 1 5 Verhuizing 10 4 6 Wajong 1 1 19 Werk 14 14 19 1 WSF 1 3 1 WSW 2 1 Samenwoning 1 32 Eindtotaal 33 29 38 Evenals voorgaande jaren is te zien, dat de uitstroom naar werk de belangrijkste reden is van de beëindiging van de uitkeringen. Voor het overige hebben zich geen bijzondere verschuivingen voorgedaan.
3.2.2 Overzicht ingekochte trajecten Om activering en re-integratie (naar werk) te realiseren is samengewerkt met verschillende organisaties. Deze organisaties leverden de dienstverlening in het kader van diagnose, bemiddeling, activering en scholing voor diverse deelnemers en maakt het leveren van maatwerk mogelijk. Belangrijkste samenwerkingspartners zijn • Ability • Noorderpoort- en Alfacollege • Werkpro • Het Werkplein (VSP en instroomteam) Ongeveer de helft van het Participatiebudget wordt gebruikt voor de interne begeleiding door de eigen klantmanagers werk, de kosten van de activiteiten in het Werkplein en de verstrekte loonkostensubsidies. De andere helft wordt besteed aan individuele trajecten ingekocht bij andere organisaties. Naast genoemde vier zijn dit maatwerkopdrachten
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
11
zoals o.a. belastbaarheidsonderzoeken bij Ergo Noord, verzuimcontrole door CBZ, diverse soorten scholing bij Alfa-college of rij-instructeurs, individuele trajectbegeleiding door Stam BV, sociale activering door Werk op Maat etc. Op grond van de nieuwe re-integratieverordening kon in 2011 alleen nog een tijdelijke loonkostensubsidie (maximaal 1 jaar) worden verstrekt. In 2011 zijn er loonkostensubsidies verstrekt voor 5 personen. In het kader van het realiseren van het mensontwikkelbedrijf wordt door de gemeenten intensief met Ability samengewerkt. Ook in 2011 zijn hiervoor inkoopafspraken gemaakt ten aanzien van de Dariuz diagnose trajecten. Hierbij wordt middels een assesmenttraject nieuwe instroom in de WWB/WIJ - waarvoor geen direct helder traject is in te zetten – onderzoek gedaan naar de mogelijkheden ten aanzien van uitstroom naar reguliere arbeid. Eind 2011 is gestart met de uitvoering van het Projectplan Werk naar Vermogen. In het kader van dat plan zijn door de vier gemeenten financiële middelen uit het Participatiebudget beschikbaar gesteld en is een aantal klanten geselecteerd en gestart met een uitstroomtraject binnen de gezamenlijke werkleeromgeving. Daarnaast is in december 2011 gestart met het project Noordwest Werkt Best. Binnen dit project werken de werkcoaches van het Werkplein en de trajectconsulenten van Ability intensief samen. Werkcoaches van het Werkplein houden binnen deze samenwerking de regie over een traject uitgevoerd bij Ability. 3.3 Werkgeversbenadering – Vacatureservicepunt (VSP) Door het VSP wordt integrale dienstverlening geboden aan werkgevers. Het VSP houdt kantoor op het Werkplein Noord-Groningen te Winsum. Het zorgt voor het verkrijgen van vacatures, maar vooral voor matches met werkzoekenden en jobhunting voor klanten met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt. De primaire doelstelling van het VSP is om klanten met een uitkering zoveel mogelijk te laten uitstromen naar regulier werk. Daarnaast heeft het VSP ook een preventieve doelstelling, dat wil zeggen instroom in de WW en in de WWB zoveel mogelijk te voorkomen door mensen voortijdig te begeleiden naar (ander) werk. Het VSP Winsum bestaat uit vier adviseurs. Dit zijn twee adviseurs van het UWV Werkbedrijf en twee, die door de vier gemeenten als externe adviseurs zijn aangetrokken en worden bekostigd vanuit het Participatiebudget. Van het aantal plaatsingen door het VSP kan in vergelijking met voorgaande jaren het volgende overzicht worden gegeven: Gemeente WIJ Wajong
Bedum
1
Eemsmond
2
De Marne Winsum
1 1
Elders Uitstroom 2011 5
WAO
WSW WW IOAW WWB
1 1 1 1
Beleidsverslag 2011
7
3
3
20
26
29
23
30
18
4
4
59
76
63
67
19
4
2
39
57
43
55
10
12
46
53
56
60
10
7
3
52
77
50
55
64
30
12
216
289
247
260
20
3 5
5
12 1
1
29 2
1
NUG Prev Totaal Totaal Totaal Totaal 2011 2010 2009 2008
96
1
Sociale Zaken gemeente Bedum
12
Ook in 2011 is er tijd geïnvesteerd om volgens het commercieel plan het bestaande netwerk te onderhouden en uit te breiden met nieuwe bedrijven. Het relatienetwerk van werkgevers is in de loop der jaren gestaag gegroeid. Positieve verwachtingen over de werkgelegenheidsontwikkelingen in de Eemshaven komen langzaam op gang. Ook de sociale paragraaf van Groningen Seaports werpt zijn vruchten af. Omvang bedrijvennetwerk De nieuwe bedrijven zitten in de sectoren: vervoer, land- en tuinbouw, detailhandel en zakelijke dienstverlening. Qua bedrijfsgrootte zitten de werkgevers in ons bedrijvennetwerk vooral in het MKB. Netwerkcontacten Het VSP heeft in 2011 deelgenomen aan diverse bijeenkomsten van een aantal werkgeversnetwerken zoals: • Ondernemersverenigingen • Werkgeverskring Noord Groningen • Netwerkbijeenkomsten Eemshaven.nl • Symposium SXC • Promotiedagen Noord Nederland • Bijeenkomsten Samenwerkende Bedrijven Eemshaven (SBE) • Werkgeversvoorlichtingsbijeenkomsten i.h.k.v. ontwikkelingen in de Eemshaven (initiatief K.v.K. en Seaports). Deze bijeenkomsten bieden een efficiënte mogelijkheid om de relaties met de werkgevers te onderhouden en nieuwe contacten aan te gaan. 3.4 Wet sociale werkvoorziening In de gewijzigde Wsw zijn twee verordeningen verplicht voorgeschreven, te weten één voor het persoonsgebonden budget en één voor de cliëntenparticipatie. De gemeenteraden hebben de uitvoering van de Wsw in de gemeenschappelijke regeling geheel overgedragen aan het Algemeen Bestuur van Ability. In dat kader is ook het AB van Ability gemandateerd de twee verordeningen Wsw vast te stellen. De verordeningen zijn in 2011 opnieuw vastgesteld en gelden tot 31 december 2012. De cliëntenparticipatie Wsw is vormgegeven middels de Wsw-raad. In 2011 zijn geen bijzonderheden vanuit de Wsw-raad gemeld. Op 31 december 2011 waren er vanuit onze gemeente 59 personen werkzaam bij Ability in gehele of gedeeltelijke dienstverbanden, bij Iederz Groningen 13 personen en bij Fivelingo Appingedam één persoon. De jaarrekening van 2011 laat een tekort van € 494.000,-- zien. Dit tekort valt positiever uit dan in de begroting 2011 (verwacht tekort € 683.000,--) van Ability is aangegeven. De jaarrekening van Ability is in uw vergadering van 24 mei 2012 aan de orde geweest.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
13
3.5 Sociale activering Project: “De Huiskamer” In 2010 is een speciaal project gestart voor langdurig werkloze bijstandsgerechtigden. Aan de Vlijt 6 is een “Huiskamer” ingericht. Een bijzondere huiskamer, die gebruikt wordt voor kleinschalige activiteiten waarmee werkloze burgers kansen krijgen om zich maatschappelijk zinvol in te zetten en zich verder te ontwikkelen en te ontplooien. De huiskamer is tot stand gekomen met behulp van drie deelnemers vanuit het cliëntenbestand van de gemeente. Met hulp van een binnenhuisadviseur hebben ze de plannen voor de inrichting en de uitvoering daarvan verzorgd. In het verslagjaar zijn er regelmatig gesprekken gevoerd met in totaal 17 personen. Al snel kon één van deze 17 personen uitstromen naar werk. De resterende personen zijn regelmatig uitgenodigd voor een bezoek aan De Huiskamer. Het gaat daarbij om personen met onder meer psychische en/of lichamelijke problemen, relatieproblemen, verstoorde leefstructuur, verslavingsproblemen etc. Deze personen zijn actief begeleid. Mensen zijn verwezen voor psychische hulpverlening en inzet van verslavingszorg. In een paar situaties zijn mensen geactiveerd door inzet van een sporttraject. Ook zijn enkele begonnen met vrijwilligerswerk. Verder zijn er workshops georganiseerd over schilderen, fietsen repareren, het doen van kleine klusjes in en om huis. Ook voorlichtingsbijeenkomsten over sociale voorzieningen, budgetbeheer, centrum voor jeugd en gezin. Ook zijn mensen geholpen met het invullen van formulieren. Concluderend mag worden gesteld dat het project De Huiskamer door de deelnemers erg op prijs is gesteld en voor hen ook zinvol is geweest. Het is dan ook jammer dat door de rijksbezuinigingen op het Participatiebudget er na 2011 geen vervolg meer aan kan worden gegeven.
3.6 Wet inburgering In het kader van de uitvoering van de Wet inburgering is er in het jaar 2011 voor 4 personen een inburgeringsvoorziening vastgesteld. Behalve de vaststelling van nieuwe voorzieningen zijn er ook 4 personen geweest die eerder gestart waren die het inburgeringstraject in 2011 succesvol hebben weten af te ronden met het inburgeringsdiploma. Voor 2011 bedroeg het budget voor de bekostiging van de inburgeringstrajecten op grond van de Wet participatiebudget € 25.162,00. Eind 2011 waren er nog 15 personen bezig met het inburgeringstraject. Verder stond 2011 voornamelijk in het teken van de nieuwe aanbesteding voor de uitvoering van de inburgeringstrajecten. In deze gezamenlijke openbare aanbestedingsprocedure met de gemeenten Appingedam, De Marne, Delfzijl, Eemsmond, Loppersum en Winsum is als beste partij uit de bus gekomen Agens Special Products BV. Het gaat om een contract voor 2 jaar, dat nog met 1 jaar kan worden verlengd. De ingangsdatum is 1 januari 2012. Alle nieuwe aanmeldingen voor inburgering zullen vanaf deze datum bij Agens plaatsvinden en niet meer bij Noorderpoort.
3.7 Financiering (Participatiebudget) Met ingang van 1 januari 2009 is de Wet participatiebudget van kracht. In deze wet zijn de budgetten voor de WWB re-integratie, de Wi inburgeringtrajecten en de educatiegelden WEB samengevoegd. Doelstelling achter de samenvoeging is een ruimere beleidsvrijheid voor de gemeente en de mogelijkheid slimme combinaties te maken. Denk hierbij aan volwasseneneducatie voor WWB-gerechtigden. Naast de samenvoeging zijn ook de verantwoordingsregels en de reserveringsregeling veranderd. Tot de invoering van het participatiebudget werd verantwoord op het
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
14
kasstelsel (moment van betaling is doorslaggevend) en kon de gemeente maximaal 75% van het lopende budgetjaar overhevelen naar een volgend jaar. In 2009 is dit percentage teruggebracht naar 25% van het Participatiebudget. Uit onderstaand overzicht blijkt dat in 2011 het gehele beschikbare participatiebudget is ingezet voor re-integratie van uitkeringsgerechtigden. Door de verlaging van rijkswege van het budget is er voor het eerst zelfs sprake van een tekort. Dit tekort blijft voor rekening van de gemeente en komt ten laste van de algemene middelen. Inzet participatiebudget 2011 Toegekend budget 2011 Bij: Overschot werkdeel 2010 Totaal Af: Uitgaven werkdeel Uitgaven Wet inburgering Uitgaven Wet educatie Af: Kosten 2010 ten laste van 2011 Tekort (t.l.v. algemene middelen) Maximaal te reserveren voor 2012: 25% van € 447.220,-Te verrekenen met ministerie van SZW
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
€ 447.220,-€ 54.259,-€ 501.479,-€ 448.178,-€ 28.789,-€ 56.292,-€ 0,-€ 31.780,-€ 0,-€ 0,--
15
4. Sociale zaken en 2011 in cijfers (Inkomen) 4.1 WWB en WIJ Bij het verstrekken van cijfers voor Sociale Zaken moet worden opgemerkt dat deze na verloop van tijd nog enigszins kunnen wijzigen. Het vaststellen van het recht op een uitkering, dan wel de beëindiging van een uitkering kan namelijk met terugwerkende kracht van toepassing zijn. De in dit verslag vermelde actuele cijfers zijn gebaseerd op de genomen besluiten tot en met 31 januari 2012. Aantallen uitkeringen Aanvragen WWB WIJ Ioaw Ioaz Bbz
2008 31 0 1 0 2
2009 45 6 7 0 2
2010 36 26 1 0 2
2011 39 17 4 0 3
De WIJ is in 2009 ingevoerd en per 1 juli 2010 zijn alle bestaande uitkeringen van jongeren onder de 27 jaar omgezet naar een WIJ uitkering.
In 2011 zijn in totaal 63 aanvagen om een uitkering ingediend, waarvan 47 zijn toegekend , 7 ingetrokken, 8 niet in behandeling genomen en 1 is afgewezen.
Aantal uitkeringen per 31-12 2005 2006 WWB (incl. 107 90 WIJ) Ioaw 4 3 Ioaz 3 2 Bbz 0 1 Totaal 114 96
2007 83
2008 79
2009 92
2010 104
2011 105
2 2 2 89
1 2 2 84
7 2 3 104
7 0 1 112
6 0 1 112
De 112 uitkeringen per 31 december 2011 hebben betrekking op 128 personen. Het totale aantal uitkeringen (WWB, WIJ, Ioaw, Ioaz en Bbz) per 31 december 2011 is dus gelijk aan het totale aantal per 31 december 2010. Volgens het onderzoeksbureau APE (www.ape.nl) is er in 2011 in kleine gemeenten (minder dan 30.000 inwoners) sprake van een gemiddelde stijging van 4%, in middelgrote gemeenten (30 tot 60.000 inwoners) van 2% en in grote gemeenten (meer dan 60.000 inwoners) van 3%. Hiermee vergeleken is het bestandsverloop in Bedum positief te noemen.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
16
Financiën uitkeringen Inkomsten • Wet BUIG 2011 Uitgaven : • WWB € 1.195.844,-• WIJ € 151.955,-• Bbz € 9.234,-• Ioaw € 95.541,-• Ioaz € 0,--
€
1.214.935,--
€
1.452.574,--
Tekort op de uitkeringen in 2011
€
237.639,--
10% van BUIG voor rekening gemeente
€
121.493,--
Verzoek om IAU over 2011
€
116.146,--
WWB Overschot inkomensdeel Tekort inkomensdeel
2006 €
173.599
2007 €
40.748
2008 €
2009
2010 (*)
2011 (*)
20.886 €
188.671
€
169.461
€
237.639
(*) Met de invoering van de Wet BUIG per 1 januari 2010 is ook een andere verantwoordingsystematiek voor de SISA ingevoerd en worden de financiële cijfers anders geregistreerd dan in voorgaande jaren. Het overschot/tekort wordt nu berekend over het gehele gebundelde budget uitkeringen.
Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 De hierboven vermelde uitgaven Bbz ad € 9.234,-- hebben betrekking op bijstandverlening aan startende ondernemers. Deze kosten komen ten laste van het budget BUIG. Daarnaast is bijstand verstrekt aan gevestigde ondernemers tot een bedrag van € 4.644,--. Deze kosten worden nog voor 75% = € 3.483,-- door het rijk vergoed. Aan uitvoeringskosten (op laten maken van adviesrapporten) is een bedrag uitgegeven van € 3.904,--. Dit wordt voor 90% = € 3.514,-- door het rijk vergoed. Over 2011 komt de gemeente niet in aanmerking voor een aanvullende uitkering voor de Bbz. Berekening: Totaal ten laste gebleven uitkeringskosten € 4.644,-Af: Rijksvergoeding 75% € 3.483,-Resteert (te bekostigen uit Bbz-budget) € 1.161,-Ontvangen Bbz-budget = € 7.052,-Maximaal voor eigen rekening: 115% van € 7.052,-€ 8.110,-Aanvullende uitkering Bbz € 0,--
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
17
4.2 Bijzondere bijstand en minimabeleid Het gemeentelijk minimabeleid is in 2007 door uw raad vastgesteld. Daarbij is getracht om voor de verschillende gemeentelijke minimaregelingen voor zover mogelijk uniformering aan te brengen met betrekking tot de maximale inkomensgrens. Die grens is vastgesteld op 120% van de voor de betrokken persoon geldende bijstandsnorm. Dit in aansluiting op de inkomensgrens die ook geldt voor de Wmo. Als uitzondering wordt voor de collectieve ziektekostenverzekering een inkomensgrens gehanteerd van 110%. Met dit vastgesteld minimabeleid worden alle velden van het zorgbeleid van de gemeente goed zichtbaar gemaakt. Voor intensivering van de ondersteuning van minima stelt het rijk al enkele jaren achtereen extra gelden beschikbaar. Deze gelden worden middels de begroting jaarlijks ook voor dit doel gereserveerd.
4.2.1 Bijzondere bijstand Bijzondere bijstand
2008
Aanvragen (aantal personen)
87
2009
2010
2011
98
100
114
Van de 114 aanvragen zijn 11 afgewezen en 2 niet in behandeling genomen.
Van de uitgaven bijzondere bijstand kan het volgend overzicht worden verstrekt: Bijzondere bijstand voor Kleding en schoeisel Aanvullende bijstand levensonderhoud Aanvullende bijstand < 21 jaar Meerkosten tafeltje dekje Inrichtingskosten Verhuiskosten Verwarmings/verlichtingskosten Kosten alarmering Taxikosten Bijstand ivm borgstelling Vervoerskosten Rente en aflossing leningen woninginrichting Woonkostentoeslag Ziektekostenverzekering Kinderopvang (ivm werk) Geneesmiddelen Brillen Overige hulpmiddelen Dieetkosten Kosten i.v.m. geboorte Kosten specialist Tandartskosten Overige medische hulp Identificatie Niet indeelb.kost/bewindvoering Rechtsbijstand
Beleidsverslag 2011
2008 1.357,-1.280,--
2009 109,-750,--
2010 394,-912,--
2011 247,-284,--
0,-1.133,-7.969,-435,-0,--
4.360,-3.991,-15.829,-1.627,-514,--
12.450,-3.315,-3.676,-0,-1.288,--
9.116,-3.631,-7.078,-0,-0,--
33,-86,-220,-1.542,-6.589,--
180,-0,-2.441,-5.627,--
33,-253,-2.680,-1.607,-5.945,--
36,-92,-2.343,-1.252,-8.007,--
10.691,--
2.058,-0,-0,-539,-340,-137,-1.339,-1.683,-0,-2.402,-368,-272,-17.433,--
1.984,-1.813,-0,-662,-1.196,-1.846,-1.260,-0,-100,-0,-547,-240,-15.223,--
1.794,-0,-0,-719,-0,-322,-1.500,-728,-228,-966,-326,-573,-13.251,--
1.080,--
1.939,--
1.590,--
1.936,--
485,-1.262,-982,-1.750,-400,-302,-1.108,-56,-350,-1.673,-19,--
Sociale Zaken gemeente Bedum
18
Overige kosten maatsch. zorg Schulddelging / rente en aflossing Kosten vestiging kred. hypotheek Intra/semurale verpleging/verz. Kosten huishoudelijke hulp Totaal
13.100,-12.223,--
26.099,-11.009,--
26.751,-7.087,--
18.340,-2.525,--
0,--
0,--
631,--
0,--
1.743,--
0,--
0,--
0,--
1.691,-694,-69.559,-- 101.740,--
235,-93.718,--
95,-75.389,--
De totale uitgaven bijzondere bijstand zijn lager dan in 2010. Het aantal aanvragen is wel gelijk gebleven. Uit het overzicht komt naar voren aan welke kostensoort minder bijzondere bijstand is uitgegeven. De uitgaven chronisch zieken zijn opgenomen onder de kostensoort ‘Overige kosten maatsch. zorg’. 4.2.2 Stimuleringsfonds Het stimuleringsfonds geeft de minima mogelijkheden om deel te nemen aan culturele, maatschappelijke of sportieve activiteiten. Onderstaand treft u het overzicht aan van de uitgaven ten behoeve van het stimuleringsfonds. Daarnaast een uitsplitsing voor wie en waarvoor de uitkeringen zijn toegekend. Stimuleringsfonds Aantal aanvragen Verstrekt bedrag
2008 101 12.449,40
2009 106 15.098,00
Categorie Alleenstaande Alleenstaande 65+ Alleenstaande ouder kinderen < 12 jaar Alleenstaande ouder kinderen <> 12 jaar Alleenstaande ouder kinderen > 12 jaar Alleenstaande, thuiswonend Gehuwd Gehuwd 65+ Gehuwd kinderen < 12 jaar Gehuwd kinderen <> 12 jaar Gehuwd kinderen > 12 jaar Afgewezen Niet in behandeling genomen Totaal Categorie Attractiepark, dierentuin, muziek en cultuur Bibliotheek Contributies Peuterspeelzaal Sport Zwemmen Bioscoop, muziek en dans ID Kaart/Paspoort Schoolreis/excursie, cursus Overige Eindtotaal
Beleidsverslag 2011
2010 118 12.491,97
Aanvragen
2011 124 11.433,25 Dubbel
30 8 16 9 11 8 0 2 20 7 5 5 3 124 Bedrag 792,68 430,00 702,60 1.627,67 4.428,95 1.072,40 1.064,75 390,70 923,50 0,00 11.433,25
Sociale Zaken gemeente Bedum
5 1 4 1 7 4 0 0 11 2 2
37 % 7% 4% 6% 14% 39% 9% 9% 4% 8% 0% 100%
19
Het gebruik van het stimuleringsfonds is de laatste jaren nagenoeg gelijk gebleven. Er zijn geen bijzonderheden te melden. Het stimuleringsfonds voorziet op een goede manier in de behoefte bij de burgers. 4.2.3 Integrale schuldhulpverlening De schuldhulpverlening wordt zoveel mogelijk ingekocht bij de Groningse Kredietbank. De GKB houdt tweewekelijks een dagdeel spreekuur in het zorgloket. De GKB bemiddelt met de schuldeisers en indien dit niet lukt worden personen begeleid naar een schuldsanering op grond van de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp). Ook worden mensen in budgetbeheer opgenomen om de uitgaven en inkomsten van hen te reguleren en om voorzieningen te treffen voor toekomstige uitgaven. Budgetbeheer wordt soms ook als voorwaarde verbonden aan een wettelijk schuldsaneringtraject of om te voorkomen dat iemand (verder) in de schulden raakt. In totaal is in 2011 aan de GKB voor de diverse geleverde diensten € 40.184,90 betaald. Conform de verwachting is door de economische crisis de vraag om schuldhulpverlening ook in 2011 licht gestegen. Overzicht GKB-dienstverlening in 2010 Aantal personen Budget Spreek Schuldhulp beheer uur verlening 1e kwartaal 28 36 2e kwartaal 29 25 1 3e kwartaal 34 36 4e kwartaal 36 29 1 Overig 2009 Aantal Crisissituaties 1 WSNP4 verklaringen OGGZ overleg 11 uren
Kosten € 8.185,70 € 9.495,20 € 11.755,40 € 10.748,60
4.2.4 Humanitas Humanitas afdeling ’t Hoogeland heeft over het jaar 2011 voor het eerst subsidie ontvangen tot een bedrag van € 1.950,--. Dit bedrag besteedt Humanitas voornamelijk aan onkostenvergoeding voor de vrijwilligers, die inwoners van onze gemeente helpen hun financiële administratie weer op orde te krijgen. In 2011 is regelmatig hulp verleend op ongeveer 20 adressen. 4.2.5 Langdurigheidstoeslag De langdurigheidstoeslag (artikel 36 WWB) is een aanvullende toeslag, bedoeld voor personen van tussen de 21 en 65 jaar die langer dan drie jaar moeten rondkomen van een inkomen dat niet hoger is dan de bijstandsnorm en geen kans maken op een baan. In deze drie jaar mag men slechts geringe inkomsten uit of in verband met arbeid hebben ontvangen en moet men voorts zich voldoende hebben ingespannen om algemeen geaccepteerde arbeid te verkrijgen. Voor de nadere uitwerking van deze twee laatste voorwaarden, moet de gemeente zelf beleid maken. Dit is gebeurd bij de actualisering van het minimabeleid in de in april 2007 vastgestelde notitie.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
20
Langdurigheidstoeslag Aantal aanvragen Aantal aanvragen toegekend Afgewezen Niet in behandeling Toegekend totaal
2008 40 38
2009 46 36
€17.501
€ 17.492
2010 44 40
2011 50 45
€ 23.913
4 1 € 18.767
4.2.6 Collectieve ziektekostenverzekering De collectieve ziektekostenverzekering is ingevoerd per 1 januari 2007. De doelgroep is bepaald op mensen met een inkomen van maximaal 110% van het bestaansminimum. Niet alleen mensen met een WWB-uitkering, maar ook andere mensen met een inkomen lager dan 110% kunnen deelnemen aan deze verzekering. Voor de verzekering is een contract afgesloten bij Menzis te Groningen. De verzekering biedt de deelnemers een goedkopere verzekering met een uitgebreidere dekking van ziektekosten in het aanvullend pakket. Collectieve ziektekosten verz. Aantal deelnemers Premiebijdrage gemeente Afrekening (*)
2008 62 € 3.487,-€ 1.435,--
2009 2010 2011 75 97 95 € 4.656,-- € 9.907,-- € 9.221,63 € 1.009,-- € 206,59
(*) in 2010 zijn de afrekeningen van 2008 en 2009 ontvangen, in 2011 de afrekening van 2010.
In het verslagjaar heeft Menzis 87 polissen voor 95 verzekerden afgesloten. Eind 2011 zijn de polissen voor 2012 bekendgemaakt. 4.2.7 Chronisch zieken, gehandicapten en ouderen Het verstrekken van een bijdrage aan de doelgroep chronisch zieken, gehandicapten en ouderen is een vorm van categoriale bijstandsverlening. De bijdrage is bepaald op € 100,-- en is een tegemoetkoming in de zogenaamde verborgen kosten. Dit zijn kosten waar de doelgroep wel mee heeft te maken, maar die op geen andere wijze kunnen worden vergoed. Te denken valt bijvoorbeeld aan een bloemetje voor een mantelzorger etc. Als doelgroep is vastgesteld de mensen met een Wmo-voorziening, met een volledige WAO-uitkering en de ouderen. De inkomensgrens is vastgesteld op 120% van de geldende bijstandsnorm en als vermogensgrens gelden de vermogensgrenzen voor de WWB. Chronisch zieken Aantal aanvragen toegekend Aantal aanvragen afgewezen Aantal aanvragen ingetrokken Aantal niet in behandeling
Beleidsverslag 2011
2008 97 9 1
2009 43 2 1 2
Sociale Zaken gemeente Bedum
2010 53 10 0 0
2011 50 4 0 1
21
4.2.8 Kwijtschelding gemeentelijke belasting Voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen (Afvalstoffenheffing, rioolrecht en onroerende zaakbelasting) hebben in 2011 164 huishoudens een aanvraag ingediend. Veel van deze aanvragen zijn op basis van kwijtschelding van voorgaande jaren automatisch ambtshalve toegekend.
Kwijtschelding Volledig toegekend Gedeeltelijk toegekend Afwijzing Afwijzing (na beroepschrift) Buiten behandeling Eindtotaal
2008 2009 2010 2011 99 99 106 115 6 6 8 6 36 36 43 39 3 3 0 3 0 0 0 1 144 144 156 164
Totaal was hiermee een bedrag gemoeid van € 52.125,54.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
22
4.3
Hoogwaardig handhaven
4.3.1 Inleiding Artikel 11 lid 1 WWB bepaalt: “Iedere in Nederland woonachtige Nederlander die hier te lande in zodanige omstandigheden verkeert of dreigt te geraken dat hij niet over de middelen beschikt om in de noodzakelijke kosten van bestaan te voorzien, heeft recht op bijstand van overheidswege”. Aan het recht op deze bijstand zijn ook verplichtingen verbonden. Helaas leert de praktijk dat niet een ieder die het recht claimt zich altijd aan de verplichtingen houdt. Op grond van artikel 53a lid 2 van de Wet werk en bijstand (WWB) is het college bevoegd een onderzoek in te stellen naar de juiste woon- en leefsituatie van de cliënt als er sprake is van het recht op bijstand. Het gehele proces van Hoogwaardig Handhaven is vastgelegd in het Handhavingsbeleidsplan 2010 – 2014. Onder hoogwaardig handhaven vallen alle activiteiten die ervoor moeten zorgen dat klanten zich aan de regels met betrekking tot het verkrijgen en hebben van een uitkering houden. Niet alleen preventie, toezicht en controle maken hier deel van uit, maar ook voorlichting, communicatie en dienstverlening aan klanten. Hoogwaardig handhaven maakt nu integraal onderdeel uit van de werkwijze van de consulenten. Maatregelen worden daar toegepast waar burgers zich niet houden aan de gestelde regels. In dit hoofdstuk doen wij verslag over hoe het een en ander is uitgevoerd. 4.3.2 Beleid en visie-elementen Het beleid in het beleidsplan is vastgelegd aan de hand van de volgende visie-elementen: • Voorlichting (o.a. informatiemap en nieuwsbrieven) • Dienstverlening (o.a. servicegesprek) • Controle op maat • Gebruik maken van GBA, Inlichtingenbureau, Suwinet en de inzet van een controlefunctionaris • Lik op stuk (o.a. maatregelen). 4.3.3 Controlefunctionaris Voor de handhaving hebben we ook in 2011 gebruik gemaakt van een controlefunctionaris. De controlefunctionaris wordt voornamelijk ingezet in die gevallen waarin veel extra en specifiek onderzoek nodig is. In 2011 is deze functionaris voor 8 uur per week ingehuurd. De kosten van inhuur bedragen in 2011 € 19.165,25. Tot en met het jaar 2010 konden de kosten van inhuur worden bekostigd uit een afzonderlijke integratie-uitkering, beschikbaar gesteld door het ministerie van Sociale Zaken. Vanaf 1 januari 2011 moet de gemeente de kosten van inhuur zelf dragen. Voor het jaar 2011 zijn de kosten betaald uit de baten. Er hebben acht onderzoeken plaats gevonden. De controlewerkzaamheden bestaan voornamelijk uit het afleggen van huisbezoeken, heimelijke waarnemingen, bestandsvergelijkingen, confronterende gesprekken etc. Resultaten van deze onderzoeken: • 1 uitkering is door toedoen van de controleur beëindigd • 4 uitkeringen konden na onderzoek van de controleur ongewijzigd gecontinueerd worden • 2 uitkeringen werden door toedoen van de controleur aangepast aan een lagere norm • 1 uitkering werd bij intake niet toegekend. De onderzoeken hebben geleid tot een totale besparing en terugvordering van € 30.151,70.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
23
4.3.4 Sociale Recherche Groningen / Evaluatie Voor de sociale recherche neemt de gemeente deel aan het uit twaalf gemeenten bestaand samenwerkingsverband Sociale Recherche Groningen. Het samenwerkingsverband behartigt die zaken, waarbij de benadeling van de gemeente (bijstandsfraude) groter is dan 10.000 euro. In het verslagjaar hoefden – net als het jaar er voor - geen processen verbaal te worden opgemaakt. Dit is mede te danken aan de eerder genoemde inzet van de controlefunctionaris, hetgeen preventief werkt. De financiële bijdrage aan het samenwerkingsverband 2011: € 10.869,--. Sociale Zaken is per 1 januari 2012 samengevoegd met de afdeling Sociale Zaken en Werk van De Marne en Winsum. Deze gemeenten zijn voor de sociale recherche aangesloten bij het samenwerkingsverband Noordoost Groningen. De samenwerking Sociale Zaken is gebaat bij aansluiting bij één SR-samenwerkingsverband. Er zal dus een keuze moeten worden gemaakt tussen SR-Groningen of SR-Noordoost Groningen. Deze keuze zal in de loop van 2012 worden gemaakt.
4.4 Maatregelen Op grond van de Maatregelverordening WWB zijn in 2011 in totaal 7 keer een maatregel opgelegd vanwege het niet nakomen van de aan de uitkering verbonden verplichtingen.
4.5 Terugvordering en verhaal Aan verhaal van bijstand is in 2011 een bedrag ontvangen van € 2.996,98 en aan terugvordering een bedrag van € 17.122,62. Aan aflossing krediethypotheek is een bedrag ontvangen van € 1.251,32. Op 31 december 2011 staat nog een totaalbedrag van € 206.294,90 aan vorderingen uit.
4.6 Beslaglegging In 2011 is beslag gelegd in 4 nieuwe situaties. Derden hebben in 2011 op uitkeringen van personen in totaal 7 keer beslag gelegd.
4.7 Nieuwe ontwikkelingen Eind 2011 is het wetsvoorstel “Aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZWwetgeving ingediend. De Raad van State heeft inmiddels advies uitgebracht over het voorstel en de Tweede Kamer heeft het inmiddels behandeld. In dit wetsvoorstel wordt onder meer voorgesteld de aangiftegrens te verhogen van € 10.000,-- naar € 50.000,--. De mogelijkheid van oplegging van een bestuurlijke boete wordt ingevoerd in de plaats van de huidige verlaging van de uitkering. Daarnaast wordt voorgesteld de terugvordering van ten onrechte of tot een te hoog bedrag ontvangen bijstand als gevolg van schending van de inlichtingenplicht verplicht te stellen. Thans is nog sprake van een bevoegdheid. Als de Eerste Kamer ook instemt met het wetsvoorstel, wordt deze van kracht ingaande 2013.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
24
5. Overige zaken 5.1 Cliëntenplatform Het cliëntenplatform wordt gevormd door vertegenwoordigers van organisaties uit de gemeenten Bedum en Ten Boer. Al enige tijd werd gesproken over de toekomst van het cliëntenplatform. Eerst door de uittreding van de gemeente Loppersum. Daarna heeft de gemeente Ten Boer de uitvoering van Sociale Zaken ondergebracht bij de gemeente Groningen, maar is wel deel uitblijven maken van het platform. Nu komt daar bij dat Sociale Zaken van Bedum wordt samengevoegd met Sociale Zaken van De Marne en Winsum. Dit heeft uiteraard consequenties voor het voortbestaan van het platform. Over deze consequenties is uitvoerig met het platform gesproken. Meerdere opties zijn met elkaar doorgenomen. Ook heeft nog een stagiair van de opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening van de Hanzehogeschool te Groningen de discussie gediend met een afstudeeronderzoek cliëntenparticipatie. Bekeken is of er een bundeling van cliëntenparticipatie kon plaatsvinden met de Wsw en Wmo. Hiervoor bleek bij de vertegenwoordigers van de diverse organisaties vanwege de verscheidenheid van zaken geen draagvlak. Uiteindelijk is er voor gekozen om de cliëntenparticipatie van de gemeente Bedum samen te organiseren met het cliëntenplatform van De Marne en Winsum. Hiervoor moest een nieuwe verordening Cliëntenparticipatie worden opgesteld. Deze verordening is door uw raad in de vergadering van 15 december 2011 besproken en vastgesteld.
5.2 Bezwaarschriften en klachten In 2011 zijn vier bezwaarschriften ontvangen. Hiervan zijn twee gegrond verklaard, één ongegrond en één is ingetrokken. Er is één klacht tegen een handeling van een medewerker ingediend. Deze klacht kon middels een gezamenlijk gesprek worden opgelost.
5.3 Rechtmatige wetsuitvoering Ook gedurende het jaar 2011 heeft Sociale Zaken de interne controle ten behoeve van een rechtmatige uitvoering van de uitkeringsregelingen in eigen beheer gedaan. Dit op grond van een door ons college opgesteld Intern Controleplan. De bevindingen worden overgelegd aan de accountant Deloitte. Deze heeft vervolgens de administratie gecontroleerd en geheel in orde bevonden en een goedkeurende verklaring afgegeven.
5.4 Nieuw uitkeringssysteem Door de samenvoeging van Sociale Zaken met de afdeling Sociale Zaken en Werk van De Marne en Winsum werd het noodzakelijk ook de ICT-systemen op elkaar af te stemmen. Door onze gemeente werd gebruik gemaakt van de pakketten van Pink Roccade, te weten Civision Uitkeringen, Civision Inkomen en Civision Werk en voorts van Excel. Door De Marne en Winsum werd gebruik gemaakt van Civision Uitkeringen en daarnaast van Stratech en EBB. Om dit te harmoniseren is er voor gekozen geheel over te stappen op de pakketten van Pink Roccade. Na de besluitvorming daartoe kwam naar voren dat het nieuwe pakket de nieuwe WWB-wetgeving per 1 januari 2012 (o.a. de invoering van de huishoudinkomenstoets) niet aankon. Dit was voor Pink Roccade aanleiding om het bedrijf PlanConsult over te nemen. Dit bedrijf beschikte inmiddels al wel over een toekomstbestendige applicatie. Pink Roccade heeft dit vervolgens onder de naam Civison WIZ aan de gemeenten uitgeleverd. In december zijn alle medewerkers gedurende enkele dagen opgeleid voor het werken met het nieuwe pakket.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
25
Gedurende de laatste maanden is veel werk verzet om te zorgen voor een goede overgang naar het nieuwe pakket en een tijdige uitbetaling van de uitkeringen in januari te realiseren. Om dit mogelijk te maken is besloten om de applicatie gefaseerd in te voeren. Eerst per 1 januari 2012 de uitkeringen, daarna de invoering van de werkprocessen, de verzorging van de documenten en vervolgens het onderdeel voor de verwerking van de aanvragen. Daarna volgt het onderdeel re-integratie.
5.5 Procesbeschrijvingen – ESF aanvraag In verband met de samenwerking Bedum, De Marne en Winsum moeten ook de verschillende werkprocessen van de gemeenten al dan niet ondersteund door verschillende applicaties op elkaar worden afgestemd. Alle processen zijn in kaart gebracht. Dit is ook bij uitstek het moment om deze werkprocessen te verbeteren, herschikken en te innoveren. Deze slag zal worden gemaakt in 2012. Er zal een volledige beschrijving van alle gebruikte processen plaatsvinden. Onder de naam project Samenwerken BMW hebben wij op grond van de subsidieregeling ESF 2007-2013 hiervoor op 21 oktober 2011 een subsidieaanvraag ingediend bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De ESF-regeling vergoedt 75 procent van de kosten van inhuur van een externe adviseur met een maximum van € 18.000,-per project. Bij beschikking van 10 januari 2012 is deze aanvraag ingewilligd, zodat in 2012 het werk kan worden verricht met ondersteuning van een externe adviseur.
5.6 Suwi-beveiligingsplan De wet Suwi verplicht gemeenten en andere organisaties tot een intensieve samenwerking. Daarnaast mogen gemeenten op grond van de Wet eenmalige uitvraag van gegevens die van de klant al bekend zijn niet opnieuw uitvragen. Dit maakt een snelle en goede elektronische gegevensuitwisseling noodzakelijk, hetgeen wordt geboden middels gebruik van Suwinet. Middels Suwinet worden bestanden van enkele organisaties, waaronder Belastingdienst, Rijksdienst voor Wegverkeer, Dienst Uitvoering Onderwijs, Gemeenten, Kadaster, ontsloten. Om hiervan gebruik te mogen maken moeten gemeenten een Suwi-beveiligingsplan opstellen. Ons college heeft dit plan in december 2008 vastgesteld. In verband met de samenvoeging van Sociale Zaken zal er nu een nieuw plan geldend voor de drie gemeenten moeten worden gemaakt. Gebeurt in 2012. Maandelijks worden logging-rapportages opgevraagd, waarin onder meer wordt aangegeven het tijdstip van iedere log-in en log-out actie, de gebruikersnaam van degene die inlogt en van welk burgerservicenummer gegevens zijn opgevraagd. Doel is het tegengaan van onrechtmatige, onregelmatige of doeloverschrijdende raadpleging van de gegevens. In 2011 zijn geen onregelmatigheden in het gebruik geconstateerd.
5.7 Agressie Wij hebben een agressieprotocol opgesteld, waarin voor de medewerkers duidelijke regels zijn opgesteld en afspraken gemaakt hoe om te gaan met agressie. In 2011 moesten wij in één situatie overgaan tot een gebouwontzegging van één jaar.
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
26
Lijst van afkortingen Anw AOW Bbz Buig CZV GBA GKB IAU IB Ioaw Ioaz Nugger RDW Sisa SR Suwi SW SZW UWV VNG VSP WAO Wajong WEB Wsw Wi WIJ WIA Wmo WSF WW WWB Wsnp
Algemene nabestaandenwet Algemene Ouderdomswet Besluit bijstandverlening zelfstandigen Wet bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten Collectieve ziektekostenverzekering Gemeentelijke basisadministratie Groningse Kredietbank Incidentele aanvullende uitkering Inlichtingenbureau Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werknemers Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen Niet-uitkeringsgerechtigde Rijksdienst voor het wegverkeer Single Information Single Audit Sociale recherche Structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen Sociale werkvoorziening Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Vereniging van Nederlandse Gemeenten Vacatureservicepunt Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten Wet educatie beroepsonderwijs Wet sociale werkvoorziening Wet inburgering Wet investeren in jongeren Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen Wet maatschappelijke ondersteuning Wet studiefinanciering Werkloosheidswet Wet werk en bijstand Wet schuldsanering natuurlijke personen
Beleidsverslag 2011
Sociale Zaken gemeente Bedum
27