Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

INLEIDING......................................................................................................................3

1. 1.1 1.2 1.3 1.4 2.

Wettelijk kader.............................................................................................................3 Project Sluitende samenwerking .................................................................................3 Doel beleids- / verantwoordingsverslag ......................................................................4 Opzet beleidsverslag...................................................................................................4 LANDELIJKE EN LOKALE ONTWIKKELINGEN ...........................................................6

2.1 Agenda voor de toekomst ...........................................................................................6 2.2 Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) .......................................................................6 2.3 Zorgloket .....................................................................................................................6 2.4 Een blik naar de toekomst...........................................................................................7 2.5 Wet voorzieningen gehandicapten ..............................................................................8 2.5.1 Protocol Wvg ........................................................................................................8 2.5.2 Robuuste Rio’s .....................................................................................................9 2.5.3 Regionale ontwikkelingen .....................................................................................9 2.5.4 Collectief vraagafhankelijk vervoer (Cvv) .............................................................9 3.

BELEIDSPLAN 2001 EEN TERUGBLIK! .....................................................................10

4.

INKOMEN.....................................................................................................................11 4.1 Bijstandsverlening .....................................................................................................11 4.1.1 Toeslagen- en verlagingenbeleid........................................................................12 4.2 Inkomensvoorzieningen ............................................................................................12 4.3 Bijstandsbesluit zelfstandigen (Bbz)..........................................................................13 4.4 Bestrijding Sociale Fraude ........................................................................................14 4.4.1 Fraudepreventie..................................................................................................14 4.4.2 Instrumenten.......................................................................................................15 4.5 Inlichtingenbureau .....................................................................................................15 4.6 Terugvordering en verhaal ........................................................................................15 4.7 Heronderzoeksplan ...................................................................................................16 4.8 Kwaliteitssignalen......................................................................................................17 4.8.1 Interne controle/Single audit ...............................................................................17 4.8.2 Bezwaar en Beroep ............................................................................................17 4.8.3 Klachtenafhandeling ...........................................................................................18

5.

WERK...........................................................................................................................19 5.1 Instrumenten en Middelen.........................................................................................19 5.1.1 Wet inschakeling werkzoekenden ......................................................................20 5.1.2 In- en Doorstroombanen.....................................................................................21 5.1.3 Sociale Activering ...............................................................................................21 5.1.4 Europees Sociaal Fonds.....................................................................................22 5.1.5 Gemeentelijke projecten .....................................................................................22 5.1.6 Wiw-verordening.................................................................................................22 5.1.7 Wet Reïntegratie Arbeidsgehandicapten ............................................................23 5.2 Wet Sociale Werkvoorziening (WSW).......................................................................24

6.

ZORG ...........................................................................................................................25 6.1 Instrumenten en middelen.........................................................................................25 6.2 Bijzondere bijstand....................................................................................................25 6.2.1 Gebruik bijzondere bijstand ................................................................................25 6.2.2 Categoriale bijzondere bijstand ..........................................................................26 6.3 Gemeentelijk minimabeleid .......................................................................................26 6.3.1 Bijdrageregeling deelname welzijnsactiviteiten gemeente Heusden ..................27 6.3.2 Kwijtscheldingsbeleid..........................................................................................27 Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

1

6.4 Schuldhulpverlening..................................................................................................27 6.5 WSNP .......................................................................................................................28 6.6 Vangnetregeling huursubsidie...................................................................................28 6.7 Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) .................................................................29 6.7.1 Veranderingen in 2001 .......................................................................................29 6.7.2 Gebruik Wvg .......................................................................................................29 6.8 Statushouders / vluchtelingen ...................................................................................31 6.8.1 Regeling opvang asielzoekers............................................................................31 6.8.2 De zorgwet..........................................................................................................31 6.8.3 Vreemdelingenwet ..............................................................................................31 6.9 Kinderopvang ............................................................................................................31 7.

CLIËNTENPARTICIPATIE ...........................................................................................33 7.1 7.2

8.

Cliëntenparticipatie Abw, Ioaw, Ioaz .........................................................................33 Cliëntenparticipatie Wvg ...........................................................................................33 CONCLUSIE.................................................................................................................34

8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 8.9 8.10 8.11 8.12 8.14 8.15 8.16 9.

Vooraf weten wat je wilt meten!.................................................................................34 Contractbeheer .........................................................................................................34 Integraal denken / werken .........................................................................................34 Landelijke en regionale ontwikkelingen.....................................................................35 Bijstandsverlening .....................................................................................................35 Bijstandsbesluit zelfstandigen ...................................................................................35 Fraude.......................................................................................................................35 Terugvordering en verhaal ........................................................................................36 Afdoening bezwaarschriften ......................................................................................36 Subsidieverordening ..............................................................................................36 Klantmanagement..................................................................................................36 Gebruik (categoriale) bijzondere bijstand ..............................................................36 Schuldhulpverlening...............................................................................................36 Wet voorzieningen gehandicapten.........................................................................37 Cliëntenparticipatie ................................................................................................37

LIJST MET AFKORTINGEN.........................................................................................38

Bijlage :

Verantwoordingsverslag 2001.

Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

2

1.

INLEIDING

1.1 Wettelijk kader Van rijkswege is opgelegd dat de gemeente, ter verbetering van de uitvoering van het bijstandsbeleid, op planmatige wijze en op hoofdlijnen het lokale bijstandsbeleid vastlegt en daarover in een jaarlijks verslag verantwoording aflegt1. Conform de regelgeving moet het verslag gericht zijn op: • De bevordering van een rechtmatige en doelmatige uitvoering van de wet, alsmede op het voorkomen van misbruik en oneigenlijk gebruik van de wet; • De bevordering van de zelfstandige bestaansvoorziening door middel van inschakeling van arbeid in dienstbetrekkingen; • De realisatie en de vormgeving van cliëntenparticipatie bij de uitvoering van de wet met inachtneming van artikel 150, van de Gemeentewet. De bijstandsverlening is complex, met name door de noodzaak van een verscherpt handhavingsbeleid en de uitbreiding van de gemeentelijke taken op het terrein van het uitstroombeleid. Deze taken kunnen slechts effectief en efficiënt worden uitgevoerd door een actieve, doelgerichte en samenhangende aanpak van gemeenten. 1.2 Project Sluitende samenwerking De gemeenten Loon op Zand, Waalwijk en Heusden hebben een onderzoek gestart naar de mogelijkheden tot samenwerking op het gebied van inkomen werk en zorg (Sociale Zaken). Doelstelling is om een gezamenlijke front2 -en back office op te richten. Deze samenwerking vereist zoveel mogelijk harmonisatie van beleid en werkprocessen om de efficiency, effectiviteit en flexibiliteit te vergroten. Het moet uiteindelijk een meerwaarde hebben voor alle betrokken gemeenten. Project Sluitende Samenwerking Stuurgroep Portefeuillehouders gemeenten

Klankbordgroep Mederwerkers gemeenten

Projectgroep Managementleden gemeenten

Werkgroep Beleid

Werkgroep Softwareondersteuning

Werkgroep administratieve afstemming

Werkgroep Dienstverlening

Het project wordt begeleid door meerdere externe bureaus. De werkgroep beleid is tot de conclusie gekomen dat harmonisatie op de producten inkomen en werk redelijk snel en zonder al te veel problemen valt te realiseren. Dit in tegenstelling tot het product zorg, waar de Wvg onderdeel van is. De plaatselijk beleidskeuzes zijn verschillend en procedures zijn niet eenduidig. Het onderdeel zorg heeft meer een gemeentelijk identiteit, de zogenaamde couleur locale. Door de werkgroep is geadviseerd om het product zorg middels een groeimodel te harmoniseren met hierbij oog voor de lokale identiteit. 1 2

Artikel 118 Abw Front office in de vorm van het Centrum voor Werk en Inkomen en Loket Zorg en Inkomen, Waalwijk) Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

3

Het beleidsverslag 2001 is een coproductie van de gemeenten Waalwijk, Loon op Zand en Heusden in het kader van het project Sluitende samenwerking3. 1.3 Doel beleids- / verantwoordingsverslag Het beleids- / verantwoordingsverslag dient als sturingsinstrument voor de afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De uitkomsten van het verslag dienen opgenomen te worden in het beleidsplan van 2003. Op basis van de waargenomen objectieve data worden opnieuw beleidsvoornemens vastgesteld. Deze worden vervolgens opgenomen in het beleidsplan 2003. Beleidsplan maken

PLAN

Op basis van conclusies opnieuw plan samenstellen. Op basis daarvan wijzigingen doorvoeren

Implementatie van voornemens

ACT

DO

CHECK Beleidsverslag maken, controleren, evalueren. Zowel achteraf als tijdens het jaar.

1.4

Opzet beleidsverslag

Hoofdstuk 2 geeft een weergave van de landelijke en lokale ontwikkelingen. Hoofdstuk 3 geeft een schematisch overzicht van de beleidsvoornemens zoals zij zijn geformuleerd in het beleidsplan 2001. In hoofdstuk 4, 5 en 6 wordt verslag gedaan over de 3 producten van de afdeling Sociale Zaken en Werkgelenheid te weten: 1. inkomen; 2. werk; 3. zorg.

3

De drie gemeenten hebben een vast format ontwikkeld. Voor de gemeente Waalwijk en Loon op Zand betreft het 1 gezamenlijke verslaglegging. Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

4

Hoofdstuk 7 beschrijft hoe er in de gemeenten invulling is gegeven aan cliëntenparticipatie. Vermeld dient te worden dat de voorgaande hoofdstukken louter en alleen een opsomming geven van de stand van zaken. Hoofdstuk 8 geeft op basis van de feiten een conclusie waarna het geheel wordt gecomplementeerd met een financiële paragraaf en een aanbeveling. Evenals vorig jaar is er voor gekozen om het beleidsverslag en het verantwoordingsverslag gezamenlijk aan te bieden. Het verantwoordingsverslag bevat immers relevante informatie om het bestaande beleid te evalueren en nieuwe beleidsvoornemens te formuleren. Het beleidsverslag dient, zoals gezegd, op grond van artikel 118 van de Algemene bijstandswet (Abw) door de gemeenteraad te worden vastgesteld. Het verantwoordings-verslag dient (artikel 130 Abw) door het college van burgemeester en wethouders jaarlijks bij de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid te worden ingediend. Dit verslag wordt ter kennisname aan de gemeenteraad aangeboden. In de toekomst kan gekozen worden voor een volledige integratie van het verantwoordingsverslag. Het verantwoordingsverslag voor de 3 gemeenten is immers al in een vergevorderd stadium. Alsnog integreren is niet haalbaar voor 20 september 20024.

4

Datum inlevering verantwoordingsverslag bij het ministerie SZW. Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

5

2.

LANDELIJKE EN LOKALE ONTWIKKELINGEN

2.1 Agenda voor de toekomst5 De minister van SZW en de VNG hebben in april 2001 afspraken gemaakt over extra inspanningen om bijstandsgerechtigden in het arbeidsproces op te nemen of te stimuleren maatschappelijk te participeren. De bedoeling is dat het aantal mensen met een bijstandsuitkering met ongeveer 10% per jaar teruggedrongen wordt. Om dit doel te bereiken, is het streven om met iedere cliënt afspraken te maken over activering en daarbij duidelijkheid te scheppen door rechten en plichten vast te leggen (klantmanagement). Andere afspraken gaan over fraudebestrijding, het terugdringen van het aantal ontheffingen (door o.a. de bestaande ontheffingen opnieuw te bekijken) en over het uitbesteden van reïntegratie aan de private markt. Ook zijn afspraken gemaakt om de informatievoorziening te stroomlijnen (monitor scholing en activering), over de aanpak van de armoedeval en verbetering van de cliëntenparticipatie. Jaarlijks zal de balans worden opgemaakt van de bereikte resultaten. Deze afspraken worden de Agenda voor de toekomst genoemd. De Agenda heeft de volgende thema’s: • gemeentelijke regiefunctie; • experimenten; • sluitende keten; • participatie voor iedereen; • kansen bieden, afspraken maken; • klantmanagement; • deregulering; • fraudebestrijding; • sociale activering; • verbetering kwaliteit dienstverlening. 2.2 Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) De CWI-vestiging Drunen is op 1 september 2001 ontmanteld. Per die datum heeft de gemeente Heusden zich na het verkrijgen van de vereiste goedkeuring aangesloten bij het CWI te Waalwijk. Dit is gevestigd in het bedrijfsverzamelgebouw De Schoenhoorn. De gemeenten Waalwijk en Loon op Zand, Arbeidsvoorziening Midden- en West Brabant en de uitvoeringsinstellingen GAK, Cadans, SFB, GUO en USZO geven hierin al sinds de oprichting gezamenlijk inhoud aan de samenwerking van Werk en Inkomen. 2.3 Zorgloket Burgemeester en wethouders hebben besloten te komen tot een gefaseerde totstandkoming van een lokaal zorgloket. In grote lijnen betekent dit dat er ten behoeve van een solide basis voor een lokaal zorgloket eerst dient te worden gezorgd voor één instelling voor professioneel ouderenwerk voor de hele gemeente Heusden. Door deze nieuw te vormen instelling zou vervolgens op basis van een groeimodel invulling moeten worden gegeven aan de aan het zorgloket toe te bedelen taken. In de loop van het jaar 2001 is slechts een deel van de eerste fase afgerond. Er is namelijk wel een fusie gerealiseerd tussen de betreffende instellingen uit Drunen en Heusden (stichting Zorg en Welzijn Ouderen Heusden, ZWOH), maar de ontwikkelingen in Vlijmen blijven hierbij achter. Het niet aanhaken van het ouderenwerk in Vlijmen (tot op heden 5

Zie voor meer info www.gemeenteloket.minszw.nl Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

6

ondergebracht bij stichting Sphinx) bij de stichting ZWOH betekende een vertraging van de voortgang rondom het lokaal zorgloket. In de loop van 2002 wordt meer duidelijkheid verwacht. Mogelijke inbedding van de zorgtaken van de afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid, zoals bijvoorbeeld bijzondere bijstand, minimabeleid, Wvg-voorzieningen, in een lokaal zorgloket blijft de aandacht houden. 2.4 Een blik naar de toekomst Transformatie gemeente: van uitvoerder naar opdrachtgever en regisseur Met de intrede van de sluitende aanpak is de nadruk meer op resultaat (uitstroom) komen te liggen. Het klantenbestand is behoorlijk “opgedroogd”. In dit bestand zitten met name nog personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt (fase 4). Voor de gemeenten ligt er de uitdaging om ook deze personen te laten uitstromen naar werk. Tegelijkertijd weten we dat fase 4 klanten een intensieve begeleiding en meer tijd vragen. Een beleid gericht op duurzame uitstroom zal er dus toe moeten leiden dat klanten niet meer terugvallen op een uitkering. Een goed inzicht in het resterende bestand, waarbij de nadruk ligt op de mogelijkheden van de individuele klant om te kunnen werken, is noodzakelijk. Inkopen van reïntegratietrajecten op de (private) markt In de nieuwe rol zijn de gemeenten niet langer een “uitkeringsfabriek” maar een regisseur die de reïntegratie van haar burgers bevordert. De inkomens- en vangnetfunctie van de gemeenten is een integraal onderdeel van deze regiefunctie van reïntegratie naar werk of sociale activering. In het kader van Suwi (wet Structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen) en Sluitende Aanpak zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de resultaten van de reïntegratie en krijgen deze bovendien de financiële middelen en de verantwoordelijkheid voor de besteding daarvan aan reïntegratietrajecten. In het kader van ‘Agenda van de toekomst’ dienen gemeenten ernaar te streven zoveel mogelijk aspecten van reïntegratie uit te besteden aan private, niet aan gemeenten gelieerde partijen. Hieronder valt ook de uitvoering van trajectplannen. Aan gemeenten gelieerde bedrijven (bijv. WSW/Wiw-bedrijven) die in aanmerking komen voor de selectie en gunning van reïntegratie-activiteiten dienen aan dezelfde voorwaarden te voldoen als private ondernemingen. Ook moeten dezelfde kwaliteitseisen worden gesteld. Een transparante aanbesteding, met vooraf vastgestelde objectieve criteria, is daarbij een vereiste. In deze rol van opdrachtgever moeten de gemeenten er op toezien dat de ingekochte reïntegratietrajecten leiden tot succesvolle en duurzame uitstroom van klanten. De gemeenten zullen hiertoe een goede planning en control moeten opbouwen. Daardoor kunnen zij de vinger aan de pols houden en kan bijgestuurd woerden als de reïntegratiebedrijven niet voldoen aan de gemaakte afspraken. Door professionalisering van de inkoopfunctie krijgen gemeenten meer inzicht en controle op de uitbesteding van reïntegratie-activiteiten. Invoeren van klantmanagement Behalve voor het opzetten van een adequate inkoop draagt de gemeente er zorg voor dat de klanten de weg in de reïntegratieketen (waar zij te maken krijgen met vele instellingen) niet kwijtraken. De gemeente is aanspreekpunt voor de klant wat betreft werk en inkomen. In dat verband spreken we over klantmanagement. De concrete invulling hiervan verschilt en is afhankelijk van doelstellingen en de bestuurlijke, financiële en personele situatie in de gemeente. De inrichting van een professionele inkoop en de invoering van klantmanagement vergen veel van de medewerkers van de gemeente. Het is een traject dat enige jaren zal lopen en voortdurend na evaluatie bijgesteld en geoptimaliseerd zal moeten worden.


7

Fonds Werk en Inkomen Ingaande 1 januari 2001 is het Fonds Werk en Inkomen (FWI) geïntroduceerd. De invoering van het FWI betekent voor gemeenten een andere financieringsstructuur voor de kosten van bijstandsverlening en de kosten van maatschappij- en arbeidsmarktgerichte activiteiten voor werkzoekenden. Feitelijk effect over 2001 is dat het inkomensdeel van het FWI een overschot vertoont. De structuur van het FWI maakt het mogelijk om overschotten in het opvolgende jaar te besteden overeenkomstig de doelstellingen van de wet. Gezien de plannen op het terrein van sluitende aanpak voor al onze cliënten hebben burgemeester en wethouders besloten (een deel van) de resterende middelen in te zetten voor het project sluitende samenwerking. De invoering van het Fonds Werk en Inkomen (FWI) heeft de volgende veranderingen bewerkstelligd: • het gemeentelijk aandeel in de uitkeringslasten Abw, Ioaw en Ioaz neemt toe van 10% naar 25% (budgetteringsregeling) en wordt gestort in het inkomensdeel van het FWI; • het resterende 75%-deel van de lasten wordt gedeclareerd bij het ministerie van SZW; • het huidige gemeentelijk aandeel van 10% wordt uit de uitkering van het Gemeentefonds gelicht. Financiering van het gemeentelijk aandeel gaat via de budgetteringsregeling in het kader van de WFA; • de debiteurenincentiveregeling vervalt; • overschotten uit het inkomensdeel kunnen worden ingezet overeenkomstig de doelstellingen van de wet, ook in het werkdeel; • in het werkdeel zijn bestaande middelen gebundeld en gestroomlijnd. Een essentiële verruiming is ontstaan doordat bij onderbenutting van het vaste budget voor aanvullende kosten als gevolg van minder dienstbetrekkingen in het kader van de Wiw het overschot in een volgend jaar kan worden ingezet voor scholing en activering. • de bestaande schotten in het scholings- en activeringsbudget zijn verdwenen. Dit betreft de aparte Rea-deelbudgetten voor arbeidsgehandicapten, de gelden voor ‘sluitende aanpak’ en het budget scholing en activering algemeen; • de verantwoordings-, beleids- en afrekensystematiek van het scholings- en activeringsbudget is gestroomlijnd; • tekorten of overschotten op het scholings- en activeringsbudget mogen tot maximaal 50% van het toegekende budget worden doorgeschoven naar het volgend jaar. 2.5

Wet voorzieningen gehandicapten

2.5.1 Protocol Wvg De wetgever heeft destijds bewust gekozen voor een decentraal regime van de Wvg waarbij de verantwoordelijkheid is opgedragen om als gemeente zorg op maat te bieden. Decentrale wetsuitvoering mag en kan tot verschillen leiden tussen gemeenten. De wetgever heeft als ondergrens slechts gesteld dat de te verstrekken voorzieningen verantwoord moeten zijn ofwel: • doeltreffend; • doelmatig; • cliëntgericht. Het feit dat gemeenten de Wvg soms verschillend interpreteren heeft ertoe geleid dat er in zeer vergelijkbare situaties sprake kan zijn van verschillen in besluiten over hetgeen verstrekt moet worden. Gebruikers ervaren dit als een rechtsongelijkheid, -onzekerheid. Om dit op te heffen heeft het ministerie van SZW in 2001 aangegeven dat er een protocol komt waarin de doelstellingen van de Wvg (doeltreffendheid, doelmatigheid en cliëntgerichtheid) nader gedefinieerd worden. De landelijke wetgeving zal worden aangepast.


8

Het protocol is bedoeld om tot een meer uniforme wetstoepassing te komen, gericht op een bredere rechtszekerheid voor cliënten met het oog op hun specifieke situatie. Dit protocol is in maart 2002 aan de gemeenten toegezonden. 2.5.2 Robuuste Rio’s Sinds 1 januari 1998 wordt de integrale indicatiestelling voor verzorging en verpleging uitgevoerd door Regionale indicatieorganen (RIO’s). De ministeries van VWS, SZW en de VNG hebben een stimuleringsbeleid ingezet die zich richt op de verbreding van de RIO’s. Dit stimuleringsbeleid wordt nader toegelicht in de Tijdelijke regeling uitkering kwaliteitsverbetering indicatieorganen. De ministeries SWZ, VWS en Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) streven naar 1 indicatieorgaan waarbij uniformiteit en effectiviteit voorop staat. Het overdragen van de Wvg (m.n procedurele aspecten en indicaties) naar het RIO maakt hier onderdeel van uit. Voor alle duidelijkheid dient hier vermeld te worden dat het overdragen van de indicaties inzake de Wvg naar het RIO geen vrijblijvende keus is voor de gemeenten. Inmiddels hebben het RIO en de gemeenten in de regio ‘s-Hertogenbosch6 gekozen voor een minimumvariant waarbij de indicatiestelling vanaf 1 januari 2003 door het RIO wordt verzorgd en de verdere Wvg-uitvoering bij de gemeenten blijft. Een van de voorwaarden daarbij is dat een en ander budgettair neutraal verloopt. 2.5.3 Regionale ontwikkelingen De eerder genoemde landelijke ontwikkelingen leiden tot aanpassingen en herzieningen op regionaal gebied. Landelijk wordt duidelijk aangestuurd op meer uniformiteit. De laatste jaren ziet men dan ook steeds meer regionale initiatieven ontstaan om op het gebied van de Wvg samenwerking met de nabij gelegen gemeenten te stimuleren. De gemeente Heusden neemt in dat verband deel aan overleg in de regio ’s-Hertogenbosch. Zaken op het terrein van beleid, uitvoering en samenwerking worden hierin besproken. 2.5.4 Collectief vraagafhankelijk vervoer (Cvv) In 2001 is regionaal een begin gemaakt met een onderzoek naar de invoering van een systeem van Cvv. Het is de bedoeling dat in dit systeem de huidige Wvgvervoersvoorziening in de vorm van deeltaxi wordt geïntegreerd. Voor de invoering van het Cvv is gekozen voor een samenwerkingsverband van de eerdergenoemde regiogemeenten en de Provincie Noord-Brabant. Het contract met de uitvoerder van het systeem deeltaxi loopt per 1 januari 2003 af. In overleg is besloten om het systeem over 2003 nog te laten doorlopen met het oog op de invoering (met een Europese aanbesteding) van het Cvv per 1 januari 2004.

6

Boxtel, Haaren, ’s-Hertogenbosch, Heusden, St. Michielsgesteld, Schijndel, Vught Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

9

3.

BELEIDSPLAN 2001 EEN TERUGBLIK!

In het beleidsplan 2001 zijn een aantal beleidsdoelen geformuleerd. In het onderstaande overzicht wordt aan de hand van de onderverdeling inkomen, werk en zorg aangegeven in welke mate deze doelen gerealiseerd zijn. Beleidsvoornemens Inkomen Implementatie herziene belastingwetgeving Effectuering cliëntenparticipatie * Herziening verordening toeslagen en verlagingen Actualisering handboek Abw Heusden * Implementatie Euro *

Gerealiseerd ja ja ja ja ja

Implementatie nieuw handboek Abw * Beleidsontwikkeling boeten *

ja ja

Beleidsvoornemens Werk Aansluiting gemeente Heusden op CWI ’sHertogenbosch/Waalwijk Voorbereiding samenwerking met reïntegratiebureaus Deelname regionaal sociaal activeringsproject (via WML) Samenwerking met lokale werkgevers Beoordeling vervolg project samenwerking met Laborel Aanbieding trajectplan aan elke bestaande klant Herziening wiw-verordening Project sluitende samenwerking *

Gerealiseerd ja

Opmerkingen per 1-1-2001 per 1-4-2001 per 1-1-2001 per 1-1-2001 per 31-122001 Per 1-1-2002 Per 1-2-2001

ja ja

Opmerkingen per 1-9-2001 CWI Waalwijk aanbesteding per 1-7-2001

nee ja

Aanv.contract

gedeeltelijk ja Gestart, continu proces

Beleidsvoornemens Zorg Beëindiging samenwerking met stichting De Knip

Gerealiseerd ja

Budgettering via Kredietbank Midden Langstraat

ja

Ontwikkeling van een meldpunt schuldhulpverlening Herziening verordening bijzondere bijstand Heroverweging minimabeleid Vormgeving lokaal zorgloket Invoering inkomenseis bij gebruik deeltaxi/aanpassing Wvgverordening en verstrekkingenbesluit Implementatie nieuwe Vreemdelingenwet * Mantelovereenkomsten Kinderopvang alleenst. Ouders * Implementatie handboek Wvg *

ja ja ja gestart ja ja nee nee

per 1-6-2001 per 1-10-2001

Opmerkingen december 2001 Gefaseerde overname start 2002 per 1-1-2001 dec. 2001 per 1-1-2001 per 1-4-2001 medio 2002

* Niet opgenomen in beleidsplan 2001. In werkzaamheden (2001) meegenomen vanwege interne danwel externe ontwikkelingen


10

4.

INKOMEN

Beleidsdoelstelling Op grond van artikel 118 Abw en artikel 42 Ioaw/Ioaz zal gelet moeten worden op de bevordering van een rechtmatige en doelmatige uitvoering van de wet. 4.1 Bijstandsverlening Hieronder een overzicht van het uitkeringsbestand op de peildatum 31 december 2001.

Aantal periodieke uitkeringen 600

532

482

500

470 Abw IOAW IOAZ Bbz

400 300 200 100

70

0

59

11 2

1999

9

57

1

2000

9

1

2001

Aantal aanvragen Abw

350 300 250 200 150 100 50 0

309

Totaal

288 239

169 122

156

Toegekend

148 107

Afgewezen 72

18

25

19

1999

2000

2001


Overige, inclusief werkvoorraad

11

4.1.1 Toeslagen- en verlagingenbeleid Sedert de inwerkingtreding van de nieuwe Algemene bijstandswet (Abw) op 1 januari 1996 heeft de gemeente een eigen verantwoordelijkheid gekregen bij het vaststellen van de bijstandsnorm; dit is niet langer het monopolie van het Rijk. Het Rijk is er primair verantwoordelijk voor dat de bijstand toereikend is7 en stelt voor verschillende categorieën uitkeringsgerechtigden landelijke uniforme bijstandsnormen vast: voor alleenstaanden, voor alleenstaande ouders en voor gehuwden. Leeftijd, het hebben van kinderen en het verblijven in een inrichting, zijn redenen voor verdere differentiatie 8. De rol van de gemeente is tweeërlei; • De gemeente is verplicht de landelijke norm voor alleenstaanden en alleenstaande ouders van 21 jaar en ouder ( maar jonger dan 65) met een toeslag te verhogen, wanneer sprake is van hogere algemeen noodzakelijke bestaanskosten dan waarin de landelijke norm voorziet. De wet bepaalt het maximumbedrag van de toeslag (art. 33 Abw). • De gemeente is bevoegd om de landelijke bijstandsnorm te verlagen in de volgende gevallen; - voor gehuwden beneden de 65 jaar wanneer zij lagere algemeen noodzakelijke bestaanskosten hebben dan waarin de landelijke basisnorm voorziet, omdat zij die kosten met anderen kunnen delen (art. 34 Abw); - voor alleenstaanden of alleenstaande ouders van 21 jaar of ouder wanneer dezen minder algemeen noodzakelijke bestaanskosten hebben omdat zij geen woonkosten hebben (art. 35 Abw); - voor schoolverlaters die recent hun studie of opleiding hebben beëindigd (art. 36 Abw) en voor 21- en 22 jarigen (art.37 Abw). Met het toebedelen aan gemeenten van het toeslagen- en verlagingenbeleid heeft de wetgever beoogd de betrokkenheid en verantwoordelijkheid van gemeenten bij de bijstandsverlening te vergroten. Het vaststellen van toeslagen en verlagingen geeft gemeenten een instrument de bijstand af te stemmen op individuele en lokale omstandigheden, verschillende woonsituaties en verschillende woonlasten, zodat maatwerk kan worden geleverd. Het huidige toeslagen- en verlagingenbeleid van de gemeente Heusden is per 1 januari 2001 geactualiseerd. De verordening voldoet aan de wettelijke maatstaven en behoeft dus niet gewijzigd te worden. De ontwikkelingen in het project Sluitende Samenwerking kunnen aanleiding zijn tot bijstelling / aanpassing in 2003.

4.2

Inkomensvoorzieningen

Onder inkomensvoorzieningen wordt verstaan de; • Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (Ioaw) • Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (Ioaz) Doelstelling; Het zorgdragen voor periodieke uitkeringen aan oudere en/of gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers c.q. gewezen zelfstandigen 7 8

Zijn de beginselen van rechtszekerheid en rechtsgelijkheid. Art. 29-31 Abw. Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

12

• Wet inkomensvoorziening kunstenaars (WIK) Doelstelling Een speciale inkomensregeling te bieden voor kunstenaars en daarnaast het bevorderen van de zelfstandige bestaansvoorziening door ondersteuning te bieden bij het opbouwen van een renderende beroepspraktijk als kunstenaar. De WIK dateert van 1 januari 1999.De uitvoering van de WIK is opgedragen aan 39 centrumgemeenten. De kunstenaar kan maximaal 4 jaar een beroep doen op de WIK. De hoogte van de uitkering ligt beneden het sociaal minimum. De inkomsten worden na aftrek van de beroepskosten tot 125% van de bijstandsnorm vrijgelaten. Let wel de WIK is geen voorliggende voorziening voor de Abw. Voor inwoners van de gemeente Heusden is ’s-Hertogenbosch de centrumgemeente.

Aantal aanvragen Ioaw 15

14 14

10

8

Totaal 7

6

5

Toegekend

6

Afgewezen

2

1

Overig

0 1999

2000

2001

Aantal aanvragen Ioaz 1,5 1 0,5 0

1

1

1

Totaal

1

Toegekend Afgewezen 0 1999

0

0 2000

0

0

0

0

0

Overig

2001

4.3 Bijstandsbesluit zelfstandigen (Bbz) Doelstelling Het verlenen van bedrijfskrediet of bijstand in de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan aan de zelfstandige die voor de voorziening in het bestaan is aangewezen op arbeid in het eigen bedrijf of in een zelfstandig beroep en die in zodanige omstandigheden verkeert of dreigt te geraken dat hij niet over de middelen beschikt om in de noodzakelijke kosten van bestaan te voorzien en wiens bedrijf levensvatbaar is. Bijstand aan zelfstandigen kan worden verleend in de vorm van een geldlening, bijstand voor levensonderhoud, een starterskrediet of een beëindigingsuitkering. Er wordt een deskundigenrapport gevraagd bij het Instituut voor Midden- en Kleinbedrijf (IMK) of bij Laser (Ministerie van Landbouw). Uitvoering van deze regeling is van specialistische aard en te bescheiden van omvang om deskundigheid met meerderen te kunnen delen. Dit maakt het gewenst de uitvoering van de


13

regeling onder behoud van eigen verantwoordelijkheid onder te brengen bij gespecialiseerde derden. Overigens wordt er landelijk aangestuurd op een regionale afstemming van de Bbz.

Bbz aantallen 2001 15 10 5

10

12 12

10

8

9

Levensonderhoud

9

levensonderhoud toegekend

4

3

2

4

2

Bedrijfskapitaal Bedrijfskapitaal toegekend

0 1999

2000

2001

4.4 Bestrijding Sociale Fraude Doel Het bestrijden van het ten onrechte ontvangen van bijstand alsmede misbruik en oneigenlijk gebruik van wettelijke regelingen. Uitvoering Deze taak is door de gemeente Heusden ingekocht bij de gemeente ‘s-Hertogenbosch. Gebruik wordt daarbij gemaakt van sociale rechercheurs en van fraudepreventiemedewerkers ter ondersteuning van de reguliere activiteiten van de bijstandsconsulenten. De onderstaande overzichten geven een beeld van de verrichte activiteiten en de geconstateerde fraude.

Zaken afgewerkt

Waarvan fraude

Waarvan aangifte

Bedrag van de fraude

2000 2001

37 42

5 6

3 3

€ 29.242 € 36.944

2001

Aantal

Witte fraude Zwarte fraude Vermogen Samenwonen Woonsituatie

4 1 0 0 1

Waarvan aangifte 2 1 0 0 0

Geen aangifte 2 0 0 0 0

Aantal boetes 2 0 0 0 1

Aantal beeindigingen/ afwijzingen 5 9

Bedrag van de fraude € 30.939 € 5.578 €

427

4.4.1 Fraudepreventie De laatste jaren is het accent bij de uitvoering van de sociale zekerheid meer op fraude PREVENTIE komen te liggen. Het spreekwoord voorkomen is beter dan genezen is hier zeker op zijn plaats. Preventieve fraudebestrijding wordt o.a. geconcretiseerd door invoering van de Wet boeten en maatregelen. Als mensen weten dat zij financieel benadeeld kunnen Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

14

worden bij het niet nakomen van verplichtingen zullen de kansen op frauduleus gedrag afnemen. Ook het gevoerde terugvorderingbeleid speelt een grote rol bij de preventieve fraudebestrijding. Stelt de gemeente zich actief op met terugvorderen of blijft het bij het vaststellen van de ten onrechte betaalde bijstand. Heusden stelt zich in deze actief op. Erg belangrijk is dat direct bij een aanvraag of een heronderzoek adequaat wordt gereageerd op fraudesignalen. Zo mogelijk vindt direct inschakeling van een fraudepreventiemedewerker plaats. Van de hiervoor gemelde afgewikkelde zaken zijn in 2001 22 zaken als fraudepreventieonderzoek aangemeld en 18 zaken zijn als zodanig afgewikkeld. Dit leidde tot 6 afgewezen aanvragen en 3 beëindigde uitkeringen.

4.4.2 Instrumenten Wet boeten en maatregelen Deze wet is per 1 juli 1997 van kracht. De wet geeft de gemeente de mogelijkheid een boete of een maatregel op te leggen indien er onvolledige, onjuiste of geen informatie wordt verstrekt door de klant. Ter uitvoering van de wet is vanaf 1 februari 2001 een (gemeentelijk) Besluit beleidsregels boeten Abw, Ioaw en Ioaz van kracht. Jaar Opgelegde maatregelen 1999 80 2000 67 2001 56

Waarvan weigering 100% 22 11 5

Opgelegde boeten 25 45 72

Bedrag €1.871,84 €1.860,84 €8.258,80

De wet voorziet in het geven van een schriftelijke waarschuwing indien de schending van de inlichtingenverplichting niet heeft geleid tot het ten onrechte verstrekken van een uitkering. Deze waarschuwingen zijn niet in het bovenstaande overzicht opgenomen.

4.5 Inlichtingenbureau Met de invoering van het Inlichtingenbureau wordt het voor Sociale Diensten eenvoudiger om gestructureerd op elektronische wijze gegevens uit te wisselen met andere organisaties. Het Inlichtingenbureau bestaat uit een aantal centrale faciliteiten waarvan alle sociale diensten in de toekomst gebruik moeten maken. Zo kunnen Sociale Diensten (binnen wettelijke kaders) via het inlichtingsbureau gegevens opvragen over uitkeringsgerechtigden bij externe bronnen zoals het Landelijke instituut sociale verzekeringen (Lisv), de Informatiebeheergroep (IBG) en de Belastingdienst. De centrale faciliteiten van het Inlichtingenbureau zijn op termijn input voor een gezamenlijk GSD loket ten behoeve van de uitwisseling tussen CWI’s en Sociale Diensten. Het Inlichtingenbureau stelt Sociale Diensten hiermee in staat efficiënt en effectief hun rechtmatigheidscontrole uit te voeren zodat misbruik van uitkeringen kan worden voorkomen en bestreden. In 2001 is gestart met de voorbereidingen voor het werken met het Inlichtingenbureau. Per 1 oktober 2002 moet de aansluiting gerealiseerd zijn en moeten de werkprocessen hierop afgestemd zijn.

4.6 Terugvordering en verhaal Artikel 78 Abw e.v. geven een nadere toelichting c.q. instructie over terugvordering en verhaal binnen de Algemene bijstandswet.


15

In 2001 is aan de terugvorderings- en verhaalsverplichting uitvoering gegeven conform de eerder geformuleerde uitgangspunten in de notities “debiteurenbeleid gemeente Heusden” van april 1999 en oktober 2000. Debiteurenonderzoeksplan In artikel 4 van de Regeling administratieve uitvoeringsvoorschriften Abw, Ioaw en Ioaz (Rau) wordt als algemene regel gegeven dat telkens binnen 12 maanden een heronderzoek inzake debiteuren moet plaatsvinden. Van deze regel kan worden afgeweken als het college voorafgaande aan het kalenderjaar een onderzoeksplan opstelt waarbij aan de hand van vastgestelde criteria wordt aangegeven voor welke categorieën afwijkende termijnen zullen gelden. Van deze mogelijkheid wordt gebruik gemaakt. De uitvoering is gebaseerd op het “Heronderzoeksplan uitkeringen en debiteuren 2000.”

Aantal debiteuren 224

250 200 150 100

Aantal debiteuren Abw

151

136

Aantal verhaalsdebiteuren

57

50

61

49

79

51

Aantal debiteuren Ioaw

50

4

5

9

1999

2000

2001

Aantal debiteuren Bbz

0

4.7 Heronderzoeksplan Artikel 66 lid 4 Abw stelt de verplichting dat B. en W. regelmatig heronderzoeken verrichten naar het recht op bijstand. De Ioaw en Ioaz kennen deze verplichting ook. Het betreft heronderzoeken naar zowel de rechtmatigheid als de doelmatigheid van de uitkering. Op grond van artikel 2 lid 1 sub a tot en met c van de Rau is de gemeente verplicht om iedere 8 maanden een heronderzoek te verrichten. Indien zij echter een heronderzoeksplan vaststellen, kunnen zij van deze termijnen afwijken (artikel 2 lid 2 sub a Rau). In dit heronderzoeksplan kunnen zij categorieën uitkeringsgerechtigden aanwijzen waarvoor de termijn meer of minder dan 8 maanden bedraagt. Op grond van artikel 2 lid 2 sub b moet in ieder geval een heronderzoek plaatsvinden na 18 maanden. Volgens de Rau kan de gemeente jaarlijks voor aanvang van het kalenderjaar een heronderzoekenplan vaststellen. In de Rau wordt toegelicht welke heronderzoektermijnen voor welke categorie moeten worden toegepast. In 2001 is gewerkt conform het “Heronderzoeksplan uitkeringen en debiteuren 2000”. Aantal verrichtte heronderzoeken 600 500 400 300

502 397

361 274 166

200

Heronderzoeken 225 194 162

282

Beëindigingsonderzoeken 171 180

111

100

Heronderzoeken terugvordering Heronderzoeken verhaal

0 1999

2000

2001


16

4.8 Kwaliteitssignalen Hieronder een opsomming van de instrumenten die het mogelijk maken om middels achteraf controle de kwaliteit van de uitvoering te toetsen. De werkzaamheden in het kader van bezwaar en beroep worden verricht door een kwaliteitsmedewerker. 4.8.1 Interne controle/Single audit9 Vanaf 2000 is elke gemeente verplicht mee te werken aan de single audit. De kern van single audit is dat de gemeente een document opstelt ten behoeve van meerdere instanties. Het document moet worden gecontroleerd en gecertificeerd door een accountant. Hiermee verkrijgt men een betrouwbaar en geldig document waarmee verantwoording wordt afgelegd aan de gemeenteraad, als verantwoordelijke voor het eerstelijnstoezicht, en aan de Minister van SZW als tweedelijnstoezichthouder. Het rijk baseert zich voor de vaststelling van de rijksvergoeding op het verslag over de uitvoering. Het Rijk kan de gemeente een boete opleggen indien niet voldaan is aan gestelde eisen van bijvoorbeeld tijdigheid en volledigheid. De single audit wordt gefaseerd ingevoerd. De komende jaren vindt een gefaseerde uitbreiding plaats van de verantwoordingsplicht van gemeenten naar andere wetten en regelingen, namelijk de WIW, WSW, WIK en de ID-banen en naar doeltreffendheid van de uitvoering. 4.8.2 Bezwaar en Beroep Zoals bekend kunnen mensen tegen een besluit van de gemeente een bezwaar- en/of beroepschrift indienen. De medewerkers bezwaar en beroep kunnen de betreffende clusters voorzien van signalen over de kwaliteit van rapportages en gevolgde procedures. Het is belangrijk dat signalen van deze medewerkers goed geventileerd worden naar de uitvoering. De advisering op bezwaarschriften vindt plaats door een onafhankelijke adviescommissie. Bezwaarschriften 60 50

53

53

45

40

Bezwaarschriften Abw, Ioaw, Ioaz Bezwaarschriften Vangnetregeling Bezwaarschriften Wvg

38

33

30 20 10

13 2

0

1

1999

2000

2001

0

De sterke toename van het aantal Wvg-bezwaarschriften in 2001 houdt verband met de invoering van een inkomensgrens bij deelname aan het collectief aanvullend vervoer en is dus niet van structurele aard. De huidige afwikkeling van bezwaarschriften vraagt veel tijd. Op dit moment wordt onderzocht hoe een snellere afdoening bereikt kan worden met behoud van een kwalitatieve goede afdoening.

9

Verantwoordingsverslag is als bijlage toegevoegd aan dit verslag. In de komende jaren zal het verantwoordingsverslag geïntegreerd worden in het beleidsverslag.


17

4.8.3 Klachtenafhandeling Klachtenafhandeling valt buiten de bezwaar- en beroepsprocedure. Klachten kunnen mondeling of telefonisch worden ingediend. De klachten kunnen gaan over de verleende of niet verleende dienstverlening en/of over de uitvoerende ambtenaren. De gemeente Heusden kent een aparte klachtenprocedure. In 2001 zijn 2 klachten geregistreerd. Beide klachten zijn ingetrokken. Een van de klachten was formeel gegrond.


18

5.

WERK

Beleidsdoelstelling De gemeente is mede verantwoordelijk voor het samenstellen van een doelmatig voorzieningenen activeringspakket, gericht op activering en uitstroom van de doelgroepen die onder de reïntegratieverantwoordelijkheid van de gemeente vallen. De gemeente ontleent haar interventie op het terrein van activeringsbeleid aan de in de wetgeving vastgelegde arbeidsverplichting (o.a. artikel 113 Abw) voor uitkeringsgerechtigden. De betreffende bepalingen vormen voor de uitvoering voldoende handvatten ten aanzien van de doelgroepen Om uitstroom te realiseren heeft de gemeente een aantal instrumenten tot haar beschikking. Hieronder wordt per instrument kort de inhoud en de resultaten over 2001 besproken.

5.1

Instrumenten en Middelen

Instrument

Doelgroep

Wiw-Scholing & • Activering Wiw-Scholing & • Activering

Wiw-Scholing & • Activering • • Wiw-Scholing & • Activering • Wiw-Scholing & • Activering Wiw-Scholing & • Activering • • Wiw-Scholing & • Activering •

REA Wiwdienstbetrekkingen

In- / Doorstroombanen

• • • • • • •

Budget 2001

Abw-, Ioaw- en Ioaz uitkeringsgerechtigden, fase 4 Abw-, Ioaw- en Ioazuitkeringsgerechtigden: • fase 2 • fase 3 • fase 4 Abw-, Ioaw-, Ioazuitkeringsgerechtigden Langer dan één jaar ingeschreven bij CWI Werkloze jongeren tot 23jaar Abw-, Ioaw-, Ioazuitkeringsgerechtigden Werkloze jongeren tot 23 jaar Abw-, Ioaw- en Ioazuitkeringsgerechtigden Abw-, Ioaw-, Ioazuitkeringsgerechtigden Langer dan één jaar ingeschreven bij CWI Werkloze jongeren tot 23 jaar Abw-, Ioaw-, Ioazuitkeringsgerechtigden Langer dan één jaar ingeschreven bij CWI Werkloze jongeren tot 23 jaar Personen met een arbeidshandicap (plaatsingsbudget) Abw-, Ioaw-, Ioazuitkeringsgerechtigden Langer dan één jaar ingeschreven bij CWI Werkloze jongeren tot 23 jaar Uitkeringsgerechtigden > 23j Langer dan één jaar ingeschreven bij CWI

€ 22.689,01 Rijksbijdrage

€ 29.140,12

Uitvoerder/produ ct Laborel

Taakstelling SZW 2001 32

KLIQreïntegratie/trajec ten 5 4 14 WML Arbeidsactivering

€ 39.646,96

WML-Fidant / sociale activering

€ 5.445,36

Ticketproject / sociale activering Uitstroom subsidie

8

Resultaat 2001 32

4 3 2

6

2 Afhankelijk van uitstroom en voorwaarden

13

Afhankelijk van traject

6

€ 16.000,€ 1.863,17

Vrijwilligers subsidie

€ 5.445,36

1

€ 356.345,47

WML

35

32

€ 482.018,11

WML

26,7

26,7


19

WSW-dienstbetrekkingen-

5.1.1

•

Ingezetenen die op basis van een (her)indicatie aangewezen zijn op werken onder aangepaste omstandigheden.

WML

Nadelig saldo Weener Groep nog niet bekend (in 2000 € 784,91 per persoon)

125

61

Wet inschakeling werkzoekenden

Wiw-detacheringen Een uitkomst van de kwalificerende intake kan zijn dat iemand is aangewezen op gesubsidieerde arbeid. Gedacht kan worden aan de Wet inschakeling werkzoekenden (Wiw). Met de Wiw heeft de gemeente een instrument in handen dat langdurige werkloosheid terug kan dringen en de kans op doorstroom kan vergroten. In aanmerking komen werkloze jongeren tot 23 jaar voor wie na een jaar werkloosheid geen alternatief voor handen is (sluitende aanpak) en langdurig werklozen van 23 jaar en ouder die zijn aangewezen op gesubsidieerde arbeid. Het aantal personen met een Wiw-dienstbetrekking bedroeg per 31 december 1999 nog 46. Tussen 1 januari 1999 en 31 december 2000 is het aantal dienstverbanden teruggelopen van 46 naar 32. De oorzaak is gelegen in de aantrekkende arbeidsmarkt. Ook op 31 december 2001 was er nog sprake van 32 dienstverbanden. In 2001 zijn er wel 20 personen aangemeld voor een dienstbetrekking. De verwachting bestaat dat het aantal dienstverbanden zal teruglopen. De meest kansrijke personen hebben hun weg naar de arbeidsmarkt gevonden. De bestandsopbouw laat een oververtegenwoordiging zien van personen in fase 4. In 2001 bestaat 82,4% van het totale bestand uit fase 4 klanten. Van deze groep is slechts een deel aangewezen op gesubsidieerde arbeid via Wiwdetacheringen. De nadruk komt steeds meer te liggen op een juiste diagnostiek en het aanbieden van maatwerk-(voor)trajecten. Hierover later meer. Wiw-werkervaringsplaatsen Aan werkgevers die een langdurig werkloze in dienst nemen op een werkervaringsplaats kan op grond van de Wiw een loonkostensubsidie worden verstrekt. Deze subsidie is een stimuleringsmaatregel ter bevordering van het in dienst nemen van langdurig werklozen. De verstrekte subsidie kan volledig worden gedeclareerd bij het Rijk. Aantal personen met een Wiw-werkervaringsplaats per 31-12-2001: 2. KLIQ rijksbijdrage In het kader van het prestatiebudget en op grond van de samenwerkingsovereenkomst stelt het rijk jaarlijks een budget beschikbaar. Dit budget is aan KLIQ (private deel van voorheen Arbeidsvoorziening) beschikbaar gesteld. KLIQ stelt een aantal bemiddelingsplannen beschikbaar voor de gemeenten. Het aantal voor onze gemeente gereserveerde bemiddelingsplannen voor 2001 is vastgesteld op 23 trajecten. Laborel Evenals in de jaren 1998, 1999 en 2000 zijn met Laborel afspraken gemaakt over de start van 32 arbeidsmarktgerichte trajecten voor 32 personen uit de fase 4 doelgroep. Verder is een analyse gemaakt van de klantengroep die Laborel begeleid heeft (totaal 122) Deze levert de volgende informatie op: • volledig uit de uitkering (werk) 35 • Gedeeltelijk uit de uitkering (part-time werk) 14 Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

20

• • • •

Geen uitkering meer (b.v.overlijden, samenwoning) Nog in begeleiding Onduidelijkheid m.b.t. actuele situatie In een hulpverleningstraject

6 10 47 11

Ten behoeve van de twee laatstgenoemde groepen zal in 2002 verdere actie worden ondernomen om te komen tot een werk-, activerings-, zorg- of rustplan.

5.1.2 In- en Doorstroombanen In de afgelopen periode is een veelheid aan regelingen ontwikkeld om langdurig werkzoekenden aan een baan te helpen. Heusden is in 1998 toegevoegd aan de Melkert-1-regeling. Het nieuwe regeerakkoord voorzag in verdere uitbreiding van de Melkert-banen, toe te wijzen aan de gemeenten. Totaal wordt t/m 2002 het aantal toe te kennen banen opgehoogd naar 28 plaatsen. Per 1 januari 2000 zijn de bestaande “oude” banen in de zorgsector aan het gemeentelijk contingent toegevoegd. In 2001 werd het creëren van Doorstroombanen mogelijk. Hiervan kan gebruik worden gemaakt nadat een kandidaat 5 jaar op een Instroombaan werkzaam is geweest. Theoretisch kan dat voorkomen in de zorgsector, geteld vanaf de invoering van de deze regeling op 1-1-1996. In 2001 is de taakstelling volledig gerealiseerd. De uitvoering van de In- en Doorstroombanen ligt bij de WML. 5.1.3 Sociale Activering Activering wordt steeds vaker onderscheiden in: • arbeidsactivering, als voortraject naar een reïntegratieaanbod gericht op (gesubsidieerd) werk; • en sociale activering. Dit laatste maakt expliciet onderdeel uit van het beleid met betrekking tot de sluitende aanpak. Hierbij gaat het om het stimuleren van uitkeringsgerechtigden in een (vrijwel) kansloze arbeidsmarktsituatie, tot deelname aan maatschappelijk nuttige activiteiten. Op termijn kunnen deze een kansvergrotende werking hebben op deelname aan het reguliere arbeidsproces en /of meewerken aan het voorkomen van sociale uitsluiting, isolement en maatschappelijke tweedeling. Uiteraard kan het verrichten van vrijwilligerswerk daarbij een betekenis hebben. Vaak gaat het in deze situaties om personen met specifieke problemen, waarbij sprake is van (complexe) maatschappelijke, medische en/of psychische problemen. Het in beeld brengen en oplossen van deze specifieke problemen dient te geschieden door het aanbieden van zorg op maat. Te denken valt aan vormen van schuldhulpverlening. De link naar het te ontwikkelen Zorgloket is daarmee gelegd. In 2001 is aan de structuur rondom sociale activering, het toeleiden naar en het plaatsen van personen binnen bestaande of nieuw te ontwikkelen initiatieven ruime aandacht besteed. Voor de ontwikkeling hiervan is een stimuleringssubsidie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ontvangen, ter hoogte van € 45.378 (HFL 100.000). In samenwerking met de gemeenten Loon op Zand en Waalwijk, die eveneens eenzelfde subsidie hebben ontvangen, wordt in 2001 en 2002 een model “Sociale Activering” ontwikkeld. WML is daarbij nadrukkelijk betrokken. In 2001 is WML gestart met sociale activering. Op 31-12-2001 namen 6 personen hieraan deel. Via het Ticket-project te Waalwijk namen op 31-12-2001 2 personen met behoud van hun uitkering deel aan het specifieke training- en begeleidingsprogramma.


21

5.1.4 Europees Sociaal Fonds In de jaren 1998, 1999 en 2000 heeft de gemeente Heusden subsidie ontvangen in het kader van het Europees Sociaal Fonds. Bij de verantwoording en de definitieve afrekening in 2001 bleek dat de geleverde prestaties lager uitgevallen zijn dan bij de aanvraag was geraamd. Zoals reeds afzonderlijk aan burgemeester en wethouders is gerapporteerd leidde de definitieve subsidievaststelling tot een lagere vergoeding dan vooraf was ingecalculeerd. Verstrekte voorschotten moeten daarom deels worden terugbetaald. 5.1.5 Gemeentelijke projecten Zoals reeds aangegeven is het steeds lastiger om taakstellingen te halen c.q. personen een gericht aanbod te doen. De nadruk komt steeds meer te liggen op een juiste diagnostiek en het aanbieden van maatwerk-(voor)trajecten. Gelet op het beginsel van “werk boven inkomen” dient voor elke bestaande klant een traject te worden vastgesteld. Vanaf 2002 geldt deze sluitende aanpak ook voor alle nieuwe klanten en voor de nieuwe doelgroepen: • niet uitkeringsgerechtigden (nuggers) • uitkeringsgerechtigden in het kader van de Algemene Nabestaandenwet (Anw). Samenwerking met derden wordt steeds belangrijker. In 2001 is daarom gestart met de ontwikkeling van een beleid op het vlak van inkoop van trajecten bij private (re)ïntegratiebureaus. Verder wordt verwezen naar datgene wat in de inleiding onder 1.2 is opgemerkt over het project sluitende samenwerking. Het streven blijft er op gericht om de “actiefgarantie” te realiseren, zoals die door de drie samenwerkende gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk is afgesproken, namelijk het geven van een aanbod binnen vier weken na de start van een reïntegratie-activiteit. In 2001 bleek deze doelstelling echter nog te hoog gegrepen.

5.1.6 Wiw-verordening Om de uitstroom te bevorderen uit een uitkering of uit een gesubsidieerde baan, worden subsidies verstrekt aan categorieën langdurig werklozen en mensen met een gesubsidieerde baan. Een en ander is vastgelegd in een verordening. Deze is verordening is in 2001 geactualiseerd en in werking getreden op 1 juni 2001. Vanaf deze datum kunnen de volgende subsidies worden verstrekt: • Werkaanvaardingssubsidie Deze subsidie wordt verstrekt aan de langdurig werkloze die vanaf 1 januari 2002 in aansluiting op het ontvangen van een uitkering Abw, Ioaw of Ioaz of in aansluiting op een dienstbetrekking in het kader van de Wet inschakeling werkzoekenden (WIW) via ongesubsidieerd werk volledig en blijvend uitstroomt uit de Abw, Ioaw, Ioaz of WIW. Voorwaarde is wel dat in de periode van anderhalf jaar voorafgaande aan de werkaanvaarding voor de duur van ten minste een jaar de betreffende uitkering is ontvangen of de genoemde gesubsidieerde arbeid is verricht. • Uitstroomsubsdie ID-banen Deze subsidie wordt verstrekt aan de voormalig langdurig werkloze die in aansluiting op en in de plaats van een ID-dienstbetrekking, die ten minste 2 jaar heeft geduurd, uitstroomt naar ongesubsidieerd werk. Voorwaarde is dat er een arbeidsverhouding voor onbepaalde tijd of voor een bepaalde tijd van minimaal een jaar is aangegaan en dat de werkzaamheden in een dergelijke arbeidsverhouding ten minste een half jaar hebben geduurd. • Vrijwilligerssubsidie


22

•

•

Deze subsidie wordt verstrekt aan de langdurig werkloze of jongere die aangemerkt kan worden als Abw, Ioaw- of Ioaz-gerechtigde of onder de reïntegratieverantwoordelijkheid valt van de gemeente en die op basis van een trajectplan vrijwilligersactiviteiten verricht. Deeltijdsubsidie Deze subsidie wordt gedurende maximaal een jaar verstrekt aan de langdurig werkloze of jongere die aangemerkt kan worden als Abw-, Ioaw- of Ioaz-gerechtigde of onder de reïntegratieverantwoordelijkheid van de gemeente valt. Verlenging is mogelijk voor zover de betrokkene zich op grond van persoonlijke omstandigheden, vastgelegd in een trajectplan, nog niet volledig beschikbaar kan stellen voor arbeid Inkomensvrijlating Tot slot is er de mogelijkheid van een inkomensvrijlating op grond van de Abw als aanvulling op de wettelijke mogelijkheden ter zake. Er moet dan sprake zijn van een structureel aangewezen zijn op deeltijdwerk en het niet kunnen inzetten van wiwvoorzieningen.

In 2001 zijn de volgende subsidies verstrekt:

Gebruik Wiw-verordening 100

80,3

80

Werkaanvaardingssubsidie

60 40 20

Deeltijdsubsidie

30 13

6

Vrijwilligerssubsidie

16 1,8

0 Aantal

Bedrag (x € 1.000)

Eind 2001 werd bekend dat de werkaanvaardingsubsidie per 1 januari 2002 vervangen wordt door een door de belastingdienst te verstrekken toetrederskorting. Dit noodzaakt tot herziening van de verordening. Daar zal ook meer de nadruk gelegd zal worden op de inhoud van trajectafspraken.

5.1.7 Wet Reïntegratie Arbeidsgehandicapten Sinds 1 juli 1998 is de wet (Re)integratie arbeidsgehandicapten van kracht. Deze wet is integraal opgenomen in de Wiw en is bedoeld om de kansen op werk voor geheel of gedeeltelijke arbeidsongeschikten te vergroten. De gemeente is verantwoordelijk voor personen die een gemeentelijke uitkering ontvangen en voor arbeidsgehandicapten met een Wiw-dienstbetrekking. Met de wet Rea zijn aan de gemeente middelen beschikbaar gesteld. Vanaf 2000 zijn deze middelen vrij besteedbaar in het Wiw-fonds en is het niet meer verplicht een deel bij Arbeidsintegratie aan te wenden. De middelen kunnen worden aangewend ten behoeve van plaatsingsbudgetten (subsidies aan werkgevers bij het in dienst nemen van arbeidsgehandicapten), toetsen (vaststellen van de doelgroep) en trajecten leidend tot een dienstbetrekking. In 2001 zijn contacten gelegd met REANED voor een 40-tal Rea-toetsen. Daadwerkelijke uitvoering vindt in 2002 plaats.


23

5.2 Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) Naast de eerdergenoemde instrumenten is de WSW een belangrijk instrument om degenen die niet in staat zijn om een regulier dienstverband te aanvaarden aangepast werk te bieden. De uitvoering van de WSW wordt onder de vlag van een gemeenschappelijke regeling uitgevoerd door de WML. Daarnaast zijn er nog 61 WSW-werknemers vanuit de voormalige gemeente Vlijmen in dienst van de Weener Groep te ’s-Hertogenbosch (plaatsingen vóór de herindeling).


24

6.

ZORG

Beleidsdoelstelling Onder het product zorg verstaan we alle activiteiten die gericht zijn op personen die in een (financieel) kwetsbare positie verkeren of geraken. Hieraan wordt invulling gegeven door voorzieningen te treffen die hen in staat stellen om volwaardig te kunnen (blijven) participeren in onze samenleving. In de beleidsuitvoering door de gemeente Heusden wordt onder zorg tevens begrepen de gemeentelijke zorgplicht gericht op het zoveel mogelijk waarborgen van de zelfstandige woonen leefsituatie van gehandicapten. 6.1 Instrumenten en middelen Om aan deze doelstelling te voldoen zijn er een aantal voorzieningen beschikbaar voor gemeenten. De gemeenten hebben een zekere beleidsvrijheid. Getroffen maatregelen en of ideeën komen voort uit de bestuurlijke visie van de gemeenten op basis van de kaders zoals deze door het Rijk worden gegeven. In dit hoofdstuk vindt u de middelen die voor het zorgonderdeel ingezet zijn. 6.2 Bijzondere bijstand De begrippen armoede, minima en armoedeval zijn vaak onderwerp van discussie. Met de term armoedeval wordt bedoeld dat het verschil tussen een uitkering, subsidie en inkomsten uit werk te gering is om mensen te stimuleren aan het arbeidsproces deel te nemen. Met het aanvaarden van werk komen de voordelen van kwijtscheldingen en teruggaven te vervallen. Naar rato houdt men niet méér geld over, in sommige gevallen zelfs minder. Weinig stimulans dus. Door het verstrekken van een werkaanvaardingssubsidie is in 2001 de bevordering van de arbeidsparticipatie gestimuleerd. Het kan voorkomen dat men door omstandigheden aangewezen blijft op een bijstandsuitkering of het werk dat men heeft levert toch maar een beperkt inkomen op. Men kan dan geconfronteerd worden met bijzondere omstandigheden en als gevolg daarvan bijzonder noodzakelijke kosten van het bestaan. Als die niet voldaan kunnen worden uit het inkomen (ter hoogte van de bijstandsnorm en de aanwezige draagkracht), dan kan er een beroep worden gedaan op bijzondere bijstand. In de notitie Heroverweging armoedebeleid gemeente Heusden van oktober 2001 is verder ingegaan op maatregelen ter voorkoming van armoede en sociaal isolement, waaronder het streven om te komen tot realisering van categoriale bijzondere bijstand in de vorm van een persoonsgebonden budget o.a. voor de bekostiging van duurzame gebruiksgoederen. Besluitvorming hierover staat gepland voor 2002.

6.2.1 Gebruik bijzondere bijstand In 2001 is als volgt gebruik gemaakt van de bijzondere bijstand. Aanvragen bijzondere bijstand Levensbehoeften Huishoudelijk Wonen Opvang

1999 13 10 54 8

2000


16 7 80 3

2001 24 5 70 3 25

Maatschappelijke zorg Financiële transacties Uitstroombeleid Medische kosten Overige kosten Totaal

21 20 70 214 76 486

9 13 92 194 74 488

16 22 44 180 79 443

Bijzondere bijstand komt voor rekening van de gemeente. De volgende kosten zijn hiermee gemoeid. Bijzondere bijstand 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0

300.862 203.293

229.719 Totaal uitgaven

1999

2000

2001

6.2.2 Categoriale bijzondere bijstand Met toepassing van categoriale bijstandsverlening is het mogelijk een toeslag te verstrekken aan ouders met schoolgaande en studerende kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar, die gedurende 3 aaneengesloten jaren een inkomen op minimumniveau ontvangen. Van deze regeling is als volgt gebruik gemaakt.

Categoriale bijzondere bijstand 10.822

10.595

12000 10000 8000

Ingediende aanvragen

6000

Uitgaven

4000 2000

109

114

0 2000

2001

6.3 Gemeentelijk minimabeleid Het gemeentelijk minimabeleid bestaat uit diverse pijlers, met name: • maatschappelijke participatie (deelname arbeidsproces, sociale activering, vrijwilligerswerk); • inkomensondersteuning (bijzondere bijstand) • het beperken van vaste lasten (kwijtschelding, schuldhulpverlening, Wsnp, saneren van bijstandsschulden). Voor inwoners met een inkomen op het niveau van het sociaal minimum is er niet veel financiële ruimte ter bekostiging van maatschappelijke activiteiten die algemeen gangbaar zijn. De gemeente heeft de beleidsvrijheid om aanvullende regelingen te treffen. Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

26

Daarbij mag echter geen sprake zijn van doorkruising van het landelijke inkomensbeleid.

6.3.1 Bijdrageregeling deelname welzijnsactiviteiten gemeente Heusden Door middel van deze bijdrageregeling wordt een vergoeding verstrekt voor deelname aan activiteiten op het gebied van sport, cultuur en educatie. Abonnementen van verenigingen of culturele instellingen worden hierdoor mogelijk gemaakt. De bijdrage bedraagt maximaal € 90,76 per persoon per jaar. Er wordt in toenemende mate een beroep gedaan op de regeling. Ingaande 1 januari 2002 is de regeling aangepast vanwege de invoering van de Euro. Het maximaal te verlenen berdrag is verhoogd naar € 100,00 per persoon. Bijdrageregeling deelname welzijnsactiviteiten 1999 2000 2001 Uitgaven bijdrageregeling € 24.868,00 € 38.309,00 € 33.907,00 Gemiddeld bedrag per toekenning € 80,48 € 98,22* € 84,56 * Per persoon kan maximaal € 90,76 worden betaald. Het bedrag is hoger, omdat een aanvraag op meer personen betrekking kan hebben. In januari 2001 zijn nog bijdragen betaald die op 2000 betrekking hebben.

Aantal aanvragen bijdrageregeling 500 400

345

419 401

413 390

Totaal aanvragen

309

300

Toekenningen

200

Afwijzingen

100

31

21

5

0 1999

2000

18

2

Andere redenen 0

2001

6.3.2 Kwijtscheldingsbeleid Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen (afvalstoffenheffing, rioolrecht, onroerende zaakbelasting en hondenbelasting) is in bepaalde omstandigheden mogelijk. De regeling is bedoeld om het besteedbare inkomen van personen met een minimuminkomen te verruimen. In de onderstaande overzichten zijn de relevante aantallen en getallen vermeld. Kwijtschelding belastingen 800 600

716

685 439

414

400

680 393

Aantal ingediende aanvragen Bedrag kwijtschelding ( x € 100)

200 0 1999

2000

2001

6.4 Schuldhulpverlening Het doel van schuldhulpverlening is te voorkomen dat mensen in problematische schuldsituaties terecht komen. Hierbij wordt vooral aandacht geschonken aan personen die


27

langdurig zijn aangewezen op een laag inkomen, omdat met name deze categorie extra risico’s loopt om in een schuldsituatie terecht te komen. Uitvoering van de hulpverlening op dit terrein gebeurt in de vorm van: • Begeleidingshulp via het Algemeen Maatschappelijk Werk (AMW); • Schuldsaneringshulp via de Kredietbank Midden Langstraat te Waalwijk (KML); • Hulpverlening via stichting De Knip; • Toepassing van de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp). Combinaties van het hiervoor genoemde aanbod zijn mogelijk. In 2001 is een einde gekomen aan de stichting De Knip. De administratieve budgettering is vervolgens overgeheveld naar de KML terwijl de budgethulpverlening is overgedragen aan het AMW.

Schuldsaneringen/-regelingen Knip 120

105

100 Aanvragen schuldsanering/regeling

80 60

39

40

22

21

20

Aantal budgetteringen

32 14

0 1999

2000

2001

6.5 WSNP Het sluitstuk van de schuldhulpverlening is de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp), die geïntegreerd is in de Faillissementswet. Via een rechterlijke uitspraak kunnen schuldeisers gedwongen worden mee te werken aan een schuldsanering. Om toegang tot de rechter te krijgen is wel een verklaring van of namens de gemeente nodig dat een oplossing van de schulden via een minnelijke regeling, bijvoorbeeld vrijwillige sanering, onmogelijk is gebleken. Hiervoor is de Kredietbank Midden Langstraat ingeschakeld. Afgegeven verklaringen WSNP 30

26

25 20

15

15 10

afgegeven verklaringen

7

5 0 1999

2000

2001

6.6 Vangnetregeling huursubsidie De Vangnetregeling huursubsidie is geïntegreerd in de Huursubsidiewet. Doel van deze regeling is personen, die lopende het huursubsidiejaar geconfronteerd worden met een


28

inkomensterugval alsnog een bijdrage te kunnen geven in de huurlasten. Dit gebeurt binnen het kader van de Huursubsidiewet. In veel gevallen wordt hierdoor een beroep op een woonkostentoeslag op grond van de Algemene bijstandswet voorkomen. Het volgende overzicht is aan de orde. Vangnetregeling huursubsidie 600 500

408

400

295

300 200

557

507

143

Aanvragen en vervolgaanvragen Verstrekte bijdragen (x€ 100)

165

100 0 1999

2000

2001

6.7 Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) De doelgroep van de Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) bestaat uit personen die als gevolg van hun handicap worden beperkt als het gaat om de functies wonen en deelnemen aan het maatschappelijk verkeer. Op grond van de Wvg hebben gemeenten de plicht zorg te dragen voor de verlening van: • woonvoorzieningen; • vervoersvoorzieningen; • rolstoelen. De verlening van deze voorzieningen dient doeltreffend, doelmatig en cliëntgericht te zijn. Ook zullen de voorzieningen gericht moeten zijn op de vergroting van de mogelijkheden van de gehandicapte tot maatschappelijke integratie. Andere uitgangspunten zijn het verstrekken van de goedkoopste adequate voorziening en het bevorderen van de een-loketgedachte. De gemeentelijke zorgplicht in het kader van de Wvg is erop gericht waar mogelijk de zelfstandige woonen leefsituatie van gehandicapten te waarborgen.

6.7.1 Veranderingen in 2001 Gemeenten hebben bij de uitvoering van de wet een grote beleidsvrijheid. De gemeentelijke bepalingen zijn vastgelegd in een verordening en een bijbehorend verstrekkingenbesluit. Heusden heeft besloten om vanaf 1 januari 2001 de deelname aan het systeem van collectief aanvullend vervoer inkomensafhankelijk te maken door invoering van een inkomensgrens ter hoogte van 150% van de Abw-norm. Hiermee werd beoogd een gelijkstelling te bereiken met personen met een vergoeding in de kosten van eigen vervoer (was al inkomensafhankelijk). Ook was beperking van de kostenstijging een uitgangspunt. 6.7.2 Gebruik Wvg Het gebruik van de Wvg-voorzieningen vertoont nog steeds een stijgende lijn. In de volgende overzichten wordt dat duidelijk. De beheersing van de (stijgende) uitgaven voor de verschillende Wvg-voorzieningen vraagt blijvend aandacht om overschrijding van de beschikbare budgetten te voorkomen. Inherent daaraan is de handhaving van het zorgniveau Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

29

bij de uitvoering van de Wvg. In de praktijk blijkt dat deze aspecten in veel gevallen op gespannen voet staan met elkaar. De opgebouwde Wvg-voorziening (-reserve) zal eerder dan aanvankelijk voorzien was geheel zijn ingezet om overschrijdingen in de Wvg-uitgaven te dekken. Aantal aanvragen 1000

804

800

Rolstoelen

600 400

406 250

209

200

166

283

228 247

Vervoer

312

Wonen

0 1999

2000

2001

Met de uitvoering van de Wvg zijn de afgelopen 3 jaar de volgende uitgaven gedaan gemoeid. Uitgaven Wvg-voorzieningen 250

208,6

216,1

209,7

200 150 100

92,9

111

138,1 104,6

96,8

Rolstoelen (x 10.000)

105,5

Vervoer x 10.000 Wonen x 10.000

50 0 1999

2000

2001

In het volgende overzicht is het effect te zien van de eerdergenoemde maatregel tot invoering van de inkomenseis voor het collectieve vervoer. In de loop van 2001 (de overgangsregeling liep tot 1 juli 2001) is de vervoersvoorziening (deeltaxi) beëindigd omdat het inkomen hoger was dan de gestelde inkomenseis. Aantal vervoersvoorzieningen 1550 1500 1450 1400 1350 1300 1250 1200

1530 1439 1331

1999

2000

Aantal vervoersvoorzieningen

2001


30

Soort vervoersvoorziening 1200

1116

1053

943

1000

Forfaitair bedrag

800 600 400 200

Deeltaxi 399

370

Gezinstaxi Bruikleenauto

5 11

0 1999

6.8

382 4 7 2000

1 5 2001

Statushouders / vluchtelingen

6.8.1 Regeling opvang asielzoekers De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Regeling Opvang asielzoekers (ROA) een regeling die de decentrale opvang van asielzoekers oftewel niet statushouders ondersteunt. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken stelt per asielzoeker een bedrag beschikbaar om de gemaakte kosten te dekken. Bij deze kosten moet men denken aan de huur van een woning, inrichtingskosten en levensonderhoud (zak en kleedgeld). Instroom in de Roa is niet meer aan de orde. 6.8.2 De zorgwet Na beëindiging van de ROA is de Zorgwet in werking getreden. Onder de Zorgwet valt de vreemdeling die rechtmatig verblijft in Nederland op basis van een Voorlopige vergunning tot verblijf (Vvtv). Deze vreemdeling mag tijdelijk in Nederland verblijven onder de voorwaarden die aan de vergunning zijn verbonden. Deze vreemdelingen hebben geen recht op bijstand maar vallen onder de Wet gemeentelijke zorg voor houders van een VVTV oftewel Zorgwet. De verantwoordelijkheid voor de zorg en opvang van deze vreemdelingen ligt bij de gemeente. Instroom in de VVTV /Zorgwet in ook niet meer aan de orde. 6.8.3 Vreemdelingenwet Per 1 april 2001 is de Vreemdelingenwet 2001 in werking getreden. Als gevolg hiervan konden 55 Vvtv-gerechtigden overgeheveld worden naar de Abw. Op 31 december 2001 ontvingen nog 11 personen een Vvtv/Roa-uitkering. Bij statusverlening gaan deze personen over naar een reguliere Abw uitkering. In het geval (dikwijls na een langdurige procedure) geen status wordt verleend zal uitzetting moeten volgen. Sinds 1 april 2001 komen personen die zich in de gemeente vestigen in aanmerking voor een (periodieke) Abw uitkering. Door huisvesting op deze wijze voldoet de gemeente aan de verplichting om statushouders te huisvesten (taakstelling).

6.9 Kinderopvang Kinderopvangregelingen spelen een grote rol in het uitstroombeleid. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid stelt jaarlijks in het kader van de Regeling kinderopvang alleenstaande ouders (KOA) subsidie ter beschikking aan de gemeente om de kinderopvang voor alleenstaande ouders te stimuleren. Kinderopvang in combinatie met werken, studeren Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

31

of deelnemen aan sociale activering wordt hierdoor mogelijk gemaakt. te stimuleren. De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering hiervan. De KOA regeling is niet alleen toegankelijk voor alleenstaande ouders met een bijstandsuitkering maar ook voor mensen met een minimum inkomen tot 120%. Wanneer nodig en aangevraagd worden individuele contracten afgesloten met kinderopvanginstellingen. Wanneer deze contracten voldoen aan de voorwaarden zoals geformuleerd in de KOA regeling kunnen de gelden gedeclareerd worden bij het ministerie. Alle andere verzoeken c.q. aanvragen voor kinderopvang kunnen vanuit de bijzondere bijstand worden vergoed wanneer voldaan wordt aan de voorwaarden.

Regeling kinderopvang alleenstaande ouders Verstrekte KOA-bijdragen Aantal KOA-contracten

2000

2001

€ 47.789,58 € 49.255,48 26 35


32

7.

CLIËNTENPARTICIPATIE

7.1 Cliëntenparticipatie Abw, Ioaw, Ioaz Sedert 1 juli 1998 is het recht op cliëntenparticipatie wettelijk geregeld in de Abw. Op 21 maart 2000 is een Adviesraad Sociale Zekerheid ingesteld. De doelstelling is het behartigen van collectieve belangen van ingezetenen van de gemeente Heusden die aanspraak kunnen maken op een uitkering ingevolge de door de gemeente uit te voeren sociale zekerheidswetten. De raad vervult een adviserende en meedenkende rol bij de ontwikkeling, implementatie en uitvoering van beleid teneinde de kwaliteit van de gemeentelijke uitkeringsregelingen te vergroten. De raad bestaat uit 10 leden, waarvan 3 leden een uitkering ontvangen en de overige 7 leden als vertegenwoordiger van belangenorganisaties optreden. In 2001 heeft de adviesraad 4 keer vergaderd, waarbij o.a. de onderwerpen schuldhulpverlening, armoedebeleid, sociale activering, CWI, beleidsplan 2002. beleids- en verantwoordingsverslag 2000 behandeld zijn. 7.2 Cliëntenparticipatie Wvg De stichting GehandicaptenPlatform Heusden (GPH) treedt op als een belangvertegenwoordiger voor algehele zaken rond gehandicaptenbeleid. Wvg-aangelegenheiden vormen daar een onderdeel van. De gemeente Heusden heeft tot dusver alleen inzake Wvgaangelegenheden het gehandicaptenplatform als gesprekspartner gekend. Er is geen aparte cliëntenparticipatie opgezet voor Wvg-zaken. De cliëntenparticipatie Wvg is per 1 april 2000 in de Wvg vastgelegd. Met het GPH is afgesproken dat gewerkt wordt analoog aan de doelstelling van de Adviesraad Sociale Zekerheid. Als zodanig is en blijft het GPH voor Wvg aangelegenheden de gesprekspartner van de gemeente. De cliëntenparticipatie zal nog wel geformaliseerd moeten worden door het opnemen van regels/bepalingen in de Verordening voorziening gehandicapten gemeente Heusden. Daarnaast zal ook de participatie op het brede terrein van het gehandicaptenbeleid vorm moeten worden gegeven.


33

8.

CONCLUSIE

Dit hoofdstuk is bedoeld als eerste aanzet voor het beleidsplan 2003. Begonnen wordt met het trekken van een paar in het oog springende algemene conclusies. De conclusies dienen nader uitgewerkt te worden tot aanbevelingen in het beleidsplan 2003.

8.1 Vooraf weten wat je wilt meten! Opvallend is dat het genereren van beleids-managementinformatie voor dit verslag moeilijk is. De informatie is veelal wel aanwezig, maar is niet centraal geregistreerd op vooraf vastgestelde criteria. Elk jaar wordt er op een andere manier informatie opgevraagd en worden er verschillende verdeelsleutels toegepast. Dit maakt het vergelijken met andere jaren moeilijk tot onmogelijk. Ook het kwalitatieve aspect van de conclusies op basis van objectieve meetgegevens is hier van groot belang. Om tot betrouwbare conclusies te komen moeten er juiste verdeelsleutels gehanteerd worden. Vooraf weten wat je wilt meten! Duidelijk mag zijn dat een adequaat registratiesysteem vastgelegd moet zijn in de werkprocessen. Alleen meten is echter niet afdoende om de kwaliteit van de dienstverlening aan de klant te optimaliseren. Wat te doen met de meetgegevens, wie is hier verantwoordelijk voor, hoe worden de signalen verder opgepakt? Een onderwerp wat niet ongemoeid mag blijven anno 2003 zeker gelet op de toekomstige veranderingen. Management – en beleidsinformatiesysteem optimaliseren en centraliseren en opnemen in werkprocessen.

8.2 Contractbeheer In hoofdstuk 2 is al aangegeven dat de gemeente steeds meer een regisserende taak gaat vervullen. Steeds meer krijgt sociale zaken te maken met het begrip aanbesteding en/of uitbesteding. De noodzaak tot het formuleren van een inkoopbeleid c.q contractbeheer is duidelijk. Wie sluit contracten af, met welke voorwaarden en het meest belangrijkst wie controleert de verantwoording. De gemeente Heusden heeft geen vastgelegd inkoopbeleid. Inkoopbeleid formuleren

8.3 Integraal denken / werken Een aantal beleidsterreinen die vallen onder de verantwoording van de afdeling sociale zaken en werkgelegenheid hebben raakvlakken met de beleidsterreinen van andere afdelingen, zoals Educatie & Welzijn. Gedacht wordt aan WIN, sociale activering, gehandicaptenbeleid, ouderenbeleid, minimabeleid, onderwijs/scholingstrajecten en werkgelegenheids-arbeidsmarktbeleid. Samenwerking en afstemming op onder andere deze beleidsterreinen kan resulteren in kwalitatief betere dienstverlening c.q. beleidsbepaling. Samenwerking met relevante afdelingen concreet vorm gaan geven. Beleidsterreinen herzien, duidelijke taakverdeling c.q. samenwerking tot stand brengen. Opnemen in werkprocessen. Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

34

8.4 Landelijke en regionale ontwikkelingen De ontwikkelingen met name rondom het Wvg beleid laten zien dat de beleidsvrijheid van de gemeenten steeds meer beperkt wordt. Landelijk is geconstateerd dat er grote verschillen zijn in de praktische uitvoering van de zorgplicht. Centralisatie en de tot standkoming van het protocol is hiervan een gevolg. Het project Robuuste Rio’s zal gevolgen hebben op/voor de uitvoering van de Wvg en derhalve ook op de organisatie. Het is noodzakelijk tijdig over de gevolgen hiervan een visie te formuleren en voor te bereiden. Beleidsvisie inzake toekomst uitvoering Wvg formuleren en hierbij anticiperen op komende ontwikkelingen.

8.5 Bijstandsverlening Het aantal te verstrekken uitkeringen is gedaald. Geconcludeerd kan worden dat waarschijnlijk de landelijke gunstige economische omstandigheden ertoe hebben geleid dat het aantal mensen die een beroep doen op een uitkering gedaald is. In hoeverre dit een gevolg is van het gevoerde uitstroombeleid is onvoldoende aan te geven. Monitoring door middel van o.a. een goed cliëntvolgsysteem is hiervoor noodzakelijk. Om echte conclusies te trekken dient de kwaliteit van de beheersinformatie en met name de eenduidigheid verbeterd te worden. Het toeslagen- en verlagingenbeleid is in orde.

Beheersinformatie optimaliseren zodat er betrouwbare conclusies getrokken kunnen worden. Toeslagenbeleid opnieuw formuleren rekening houdend met eventuele sluitende samenwerking andere gemeenten.

8.6 Bijstandsbesluit zelfstandigen De uitvoering van de Bbz is complex en sterk afhankelijk van de deskundigheid van een enkele medewerker, waardoor het afbreukrisico hoog is. Nadere bezinning hierop is nodig. Daarbij kan gebruik worden gemaakt voor de landelijke visie m.b.t. regionale uitvoering. Bbz-uitvoering nader bezien. Ontwikkelingen m.b.t. regionale uitvoering volgen, en zo mogelijk onderbrengen in regionaal verband.

8.7 Fraude Er zijn met betrekking tot de aanwezige cijfers geen noemenswaardige aandachtspunten. Eerdere mededelingen vanuit Sociale Recherche ’s-Hertogenbosch m.b.t. een productencatalogus hebben nog geen nadere invulling gekregen.


35

8.8 Terugvordering en verhaal Geen bijzonderheden Ontwikkelingen m.b.t. gemeentelijke uitvoering volgen. Werkprocessen hierop zonodig afstemmen. 8.9 Afdoening bezwaarschriften De afdoening van bezwaarschriften vergt veel tijd. Een studie hiernaar loopt inmiddels. Ontwikkelingen m.b.t. gemeentelijke uitvoering volgen. Werkprocessen hierop zonodig afstemmen.

8.10 Subsidieverordening Toepassing van subsidies zal nog meer afgestemd moeten worden op trajectafspraken. Het deelnemen aan scholing en sociale activering zal gestimuleerd moeten worden door het verstrekken van subsidies. De verordening behoeft dus aanpassing. WIW-verordening herzien.

8.11 Klantmanagement De sluitende aanpak kan alleen goed gestalte krijgen als het systeem van klantmanagement verder ontwikkeld wordt. Waar voorheen het accent vooral lag op een rechtmatige en tijdige toekenning van een uitkering zal in samenwerking met de ketenpartners het aanbieden van het juiste traject de nodige aandacht vragen. De caseload moet daarop afgestemd zijn. E.e.a. krijgt aandacht in het kader van het project sluitende samenwerking, doch dient uiteraard ook invulling te krijgen in het geval er geen sprake zou zijn van samenwerking. Klantmanagement verder ontwikkelen.

8.12 Gebruik (categoriale) bijzondere bijstand De verlening van categoriale bijzondere bijstand komt onder druk te staan. De regering wil de mogelijkheden voor het uitvoeren van minimabeleid voor de gemeenten beperken. Aan de hand van de ontwikkelingen op dit terrein zal het beleid en de uitvoering moeten worden aangepast. De Adviesraad Sociale Zekerheid zal hierover ook geraadpleegd worden. Minimabeleid aanpassen/herzien aan de hand van de landelijke richtlijnen/regels.

8.14 Schuldhulpverlening Er is sprake van integrale schuldhulpverlening. Vooralsnog zijn hierin geen veranderingen te verwachten.


36

8.15 Wet voorzieningen gehandicapten De behoefte aan meer rechtsgelijkheid en –zekerheid wordt door de regering vertaald in een protocol en daaropvolgende wijziging van de Wvg. Aanpassing van de plaatselijke regelingen is noodzakelijk. De integratie van de deeltaxi in het Cvv, instellen van de zgn. Robuuste Rio’s (integrale indicatiestelling) ontwikkelt zich verder in 2002 / 2003. Aanpassing van beleid en uitvoering is noodzakelijk Ook na de invoering van de inkomenseis deeltaxi blijven de Wvg-uitgaven een stijgende lijn vertonen. Het is noodzakelijk blijvend aandacht te besteden aan de beheersing van deze uitgaven c.q. na te gaan op welke wijze bezuinigingen mogelijk zijn. Dekking van overschrijdingen van de Wvg-budgetten uit de Wvg-voorziening (Wvg-reserve) is niet blijvend. Gezien de stand van de voorziening zal deze door de inzet over 2002 waarschijnlijk zijn uitgeput. • • •

Verordening voorziening gehandicapten gemeente Heusden 1999 moet aangepast worden, evenals het Verstrekkingenbesluit. De implementatie van de Integrale indicatiestelling (Robuuste Rio’s) en de opzet en implementatie van het Cvv (met daarin de deeltaxi) moet in de loop van 2002 resp. 2003 gerealiseerd worden. In 2002 moet onderzocht worden of en zo ja welke mogelijkheden er zijn tot beheersing / bezuiniging uitgaven Wvg mede vanwege uitputting van de Wvgvoorziening.

8.16 Cliëntenparticipatie De cliëntenparticipatie op zich verloopt voorspoedig, zij het dat de cliëntenparticipatie Wvg op basis van de wet nog bij verordening geregeld moet worden. Cliëntenparticipatie Wvg bij verordening regelen.


37

9.

LIJST MET AFKORTINGEN Abw Algemene bijstandswet Awb

Algemene wet bestuursrecht

Cvv

Collectief vraagafhankelijk vervoerssysteem

CWI

Centrum voor Werk en Inkomen

GAK

Gemeenschappelijk AdministratieKantoor

GUO

Gemeenschappelijk Uitvoerings Orgaan

FWI

Fonds Werk en Inkomen

GPH

Stichting Gehandicapten Platform Heusden

GSD

Gemeentelijke Sociale Dienst

IBG

Informatie Beheer Groep

Ioaw

Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers

Ioaz

Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelij arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen

KOA

regeling Kinderopvang en buitenschoolse opvang alleenstaande ouders

LISV

Landelijk Instituut Sociale Verzekering

PZN

Personenvervoer Zuid-Nederland te Tilburg

Rau

Regeling administratieve uitvoeringsvoorschriften Abw, Ioaw en Ioaz

Rea

Wet (Re-)integratiearbeidsgehandicapten

Rio

Regionaal indicatie orgaan

SoZaWe

(afdeling) Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Suwi

Wet Structuur uitvoeringsorganisaties werk en inkomen

SZW

(ministerie) Sociale Zaken en Werkgelegenheid

VNG

Vereniging Nederlandse Gemeenten

Vvg

Verordening voorzieningen gehandicapten gemeente Heusden 1999

Vvtv

Voorlopige vergunning tot verblijf

VWS

(ministerie) Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Wao

Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering

WFA

Wet financiering Abw, Ioaw en Ioaz

WSNP

Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen

WSW

Wet Sociale Werkvoorziening

Wvg

Wet voorzieningen gehandicapten

ZWOH

Stichting Zorg en Welzijn Ouderen Heusden


38

Beleidsverslag 2001 Afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Recommend Documents