Fonds BKVB. Jaarverslag 2011

Jaarverslag 2011

Fonds BKVB Jaarverslag 2011

Voorwoord 5 1. Subsidies 6 SPOOR 1 STIMULERINGSSUBSIDIES 1.1 Stimuleringssubsidies 1.1.a Inleiding 1.1.b Overzichten

6 6 8

SPOOR 2 INTERNATIONALISERING 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9

Buitenland ateliers Tijdelijke buitenland ateliers Binnenland atelier Tijdelijke binnenland ateliers Stichting het Van Doesburghuis Culturele samenwerkingen Studiereis Pépinières Européennes pour Jeunes Artistes

15 17 18 18 20 20 21 21

SPOOR 3 BIJZONDERE PROJECTEN 1.10 Structurele regelingen 1.10.a Fondsprijzen

22

1.11 Tijdelijke regelingen/Samenwerkingen 1.11.a TAX-videoclipfonds 1.11.b Gamefonds 1.11.c Kunstenaars en School 1.11.d Ontwerpen voor Televisie 1.11.e Masterclasses 1.11.f Poëzie op het Scherm 1.11.g KulturA

22 23 23 24 24 24 25

1.12 Pilotprojecten 1.12.a Promoveren in de kunsten 1.12.b Artis Leerstoel 1.12.c Rietveld Research Residency 1.12.d Studio for Unsolicited Architecture 1.12.e Time/Bank 1.12.f Matching Grants 1.12.g Circle Production Fund 1.12.h Materiaalfonds 1.12.i Overige pilotprojecten

25 26 26 27 28 28 29 30 30

1.13 Intendanten 1.13.a Intendant documentaire fotografie 1.13.b Intendant strips 1.13.c Programmamanager culturele diversiteit

35 35 35

2. Bezwaar- en beroepsprocedures 36 3. Publieksgerichte activiteiten en communicatie 38 3.1 Publieksmomenten 3.2 Tentoonstellingen 3.3 Drukwerk en digitale media 3.4 Advertenties en voorlichting 3.5 Enquête commissieleden

38 39 40 40 40

4. Horizontale verantwoording 42 5. Bestuur 44 Bijlage 1 Toekenningen Spoor 1, 2 en 3

47

Bijlage 2 Commissieleden Spoor 1, 2 en 3

73

Voorwoord Het jaar 2011 stond voor het Fonds BKVB in het teken van uitzwaaien en begroeten. Vooruitlopend op de fusie trokken de medewerkers van de Mondriaan Stichting al tijdens de zomer in bij het Fonds BKVB. Deze verhuizing verliep in goede harmonie en gaf medewerkers van beide fondsen de kans om met elkaars werkterrein vertrouwd te raken. De praktische en inhoudelijke aanloop naar de fusie wordt verder beschreven in het deel over het Mondriaan Fonds. Lex ter Braak, die het Fonds BKVB gedurende 10 jaar op inspirerende wijze heeft geleid, aanvaardde per 1 juli een nieuwe baan als directeur van de Jan van Eyck Academie. Na de aankondiging van de staatssecretaris dat de onderdelen vormgeving, bouwkunst en nieuwe media op 1 januari 2012 zouden worden overgedragen aan het Stimuleringsfonds voor Architectuur werd duidelijk dat dit helaas ook het vertrek van 4 gewaardeerde Fonds BKVB-medewerkers tot gevolg zou hebben. In 2011 is het Fonds BKVB, in navolging van andere cultuurfondsen, overgeschakeld op een nieuw datasysteem (Aims), een ingrijpende operatie die gepaard ging met de nodige kinderziektes. Het systeem begint nu zijn vruchten af te werpen en de verwachting is dat het in de nabije toekomst flinke tijdwinst zal opleveren voor fondsmedewerkers en commissieleden en op termijn ook voor aanvragers. Met het oog op de nodige beveiliging van het datasysteem zal het invoeren van digitaal aanvragen waarschijnlijk niet vòòr 2013 worden ingevoerd. Ook in 2011 heeft het Fonds BKVB uitvoering gegeven aan het driesporenbeleid: stimuleringssubsidies, internationalisering en bijzondere projecten. Deze driedeling is door het hele jaarverslag heen terug te vinden, evenals de vele dwarsverbanden, want in de dagelijkse praktijk lopen de drie sporen voortdurend in elkaar over. Het aantal aanvragen is in 2011 stabiel gebleven, maar voor het volgend jaar wordt een stijging verwacht: enerzijds in verband met de aanvraagtermijn van de basisstipendia en de afschaffing van de Wwik; anderzijds omdat de in 2011 aangekondigde bezuinigingen in 2013 voelbaar zullen worden in de hele beeldende kunstwereld. Bovendien zullen veel kunstenaars nog in 2012 gebruik willen maken van de bestaande regelingen, voordat de nieuwe regelingen in 2013 ingaan. De ‘gemachtigde’ aanvragen zijn een regulier onderdeel geworden van de stimuleringssubsidies. Deze vorm van aanvragen, waarbij de opdrachtgever of initiator de aanvraag indient, is de voorloper van de Matching Grants. Ook de Matching Grants en de regeling Kunstenaars en School, waarbij de rol van de opdrachtgever nog meer op de voorgrond staat, hebben in 2011 hun vorm gevonden en veel bijzondere kunstprojecten mogelijk gemaakt.

4

In 2011 liepen de intendantenprogramma’s voor strips en voor documentaire fotografie ten einde. Gedurende twee jaar ziin veel activiteiten ontplooid die beide disciplines een grote impuls hebben gegeven. Beide intendanten zijn er ook in geslaagd om verschillende onderdelen van hun programma elders onder te brengen, zodat continuering ervan gewaarborgd is. Natuurlijk was er ook discussie over de door hen gemaakte keuzes, een gegeven dat inherent is aan het intendantschap en voor het Fonds BKVB juist een van de meerwaardes van dit model. In 2011 is de commissie Fondsprijzen voor de laatste keer bij elkaar geweest om laureaten voor te dragen voor de Oeuvreprijzen, de Benno Premselaprijs en de Prijs voor de Kunstkritiek. De staatssecretaris vindt dat het uitreiken van deze prijzen niet meer tot de taak van het nieuwe fonds behoort. In 2012 wordt bij de prijsuitreiking in de Stadsschouwburg stil gestaan bij de mogelijkheden voor kunstenaars om een oeuvre op te bouwen. Vooruitlopend op de toekomst heeft het Fonds BKVB in 2011 verschillende pilotprojecten gestart om alternatieve financieringsvormen uit te proberen. Ook is bij wijze van proef een samenwerking aangegaan met vijf tijdelijke binnenland ateliers. Hiermee wil het Fonds een bijdrage leveren aan een grotere binnenlandse mobiliteit van kunstenaars. In het kader van de internationalisering is het aantal buitenland ateliers uitgebreid met nieuwe artist-in-residence plekken in Praag, Suriname en in Annandale on Hudson (VS), en met vijf tijdelijke buitenland ateliers in Zuid-Amerika. Verder was het Fonds BKVB samen met de andere cultuurfondsen betrokken bij het programma Central da Cultura, om de culturele samenwerking met Brazilië te intensiveren. Alle activiteiten binnen de drie sporen zullen ook in 2012, als het Fonds BKVB samen met de Mondriaan Stichting in het nieuwe Mondriaan Fonds is opgegaan, nog gedurende een jaar worden voortgezet. Ondertussen wordt gewerkt aan een nieuw beleid waarin vanzelfsprekend groot belang gehecht blijft worden aan een klimaat waarin kunstenaars in staat worden gesteld hun werk te maken en te presenteren. Christine Lindo waarnemend directeur

Fonds BKVB 2011 / voorwoord

5

SPOOR 1 STIMULERINGSSUBSIDIES

van het honoreringspercentage is ingezet, van 50% in 2009 tot 30% dit jaar.

1.1 Stimuleringssubsidies

In het oog springend is het kleine aantal toekenningen startstipendia beeldende kunst. Dit kan deels worden verklaard door het lagere aantal aanvragen, maar toch vooral door het feit dat de kwaliteit van het werk van de aanvragers van jaar tot jaar wisselt. De adviescommissie startstipendia is teleurgesteld in de kwaliteit van de aanvragen die in 2011 aan haar werden voorgelegd. De ophanden zijnde afschaffing van de Wwik en de onduidelijkheid over een mogelijke overgangsregeling hebben er toe geleid dat in 2011 een run op de Wwik is ontstaan. Het is daarom niet ondenkbaar dat de komende jaren, zodra het huidige gebruik van de Wwik afloopt, het aantal aanvragen voor een startstipendium beeldende kunst bij het Mondriaan Fonds exponentieel zal toenemen. Hoewel er sprake is van een lichte daling in het aantal aanvragen van starters bij vormgeving, blijven de startstipendia onder beginnende vormgevers en architecten populair. Samen met de praktijksubsidies maken ze, evenals voorgaande jaren, zowel bij vormgeving als bij bouwkunst meer dan de helft uit van het aantal aanvragen. Op basis van de consistentie in het grote aantal aanvragen voor de startstipendia en de praktijksubsidies, blijkt dat deze subsidievorm onder vormgevers en architecten in een grote behoefte voorziet.

1.1.a Inleiding Het Fonds BKVB kende tot en met 31 december 2011 verschillende subsidiemogelijkheden voor beeldend kunstenaars, vormgevers, architecten en bemiddelaars. Naast subsidies voor starters (startstipendia) en bijdragen waarmee aanvragers op basisniveau hun beroepspraktijk verder kunnen ontwikkelen (basisstipendia voor beeldend kunstenaars en vrije vormgevers; praktijksubsidies voor vormgevers en architecten), konden bij alle disciplines aanvragen ingediend worden voor een bijdrage in de kosten van de uitvoering van een artistiek werkplan voor nieuw werk, onderzoek, reis- of werkperiode in binnenof buitenland (bijdrage werkbudget), of een publicatiesubsidie. Per 1 januari 2012 zijn de disciplines vormgeving en bouwkunst overgeheveld naar het Stimuleringsfonds voor Architectuur in Rotterdam. Het aantal aanvragen voor alle 3 de disciplines binnen de stimuleringssubsidies blijft onverminderd groot. In 2011 werden in totaal 1955 aanvragen door de commissies stimuleringssubsidies beeldende kunst (70%), vormgeving (21%) en bouwkunst (9%) beoordeeld. Ten opzichte van 2010 is het aantal behandelde aanvragen voor vormgeving teruggelopen en bevindt het zich op het oude niveau van de jaren daaraan voorafgaand met gemiddeld ruim 400 aanvragen. Hierbij moet worden opgemerkt dat er in december nog een hausse aanvragen vormgeving is binnengekomen die in 2011 niet meer door de commissie vormgeving behandeld kon worden. Bij bouwkunst is sprake van een stijgende lijn die ongetwijfeld samenhangt met de financiële crisis die de bouwsector de laatste jaren sterk heeft getroffen. Opmerkelijk is dat met de toename van het aantal bouwkunst aanvragen tegelijkertijd in de laatste 2 jaar een daling 6

De basisstipendia vormen een substantieel deel van het totaal van de aanvragen en toekenningen stimuleringssubsidies beeldende kunst. Het honoreringspercentage van het toenemende aantal aanvragen voor een basisstipendium bleef in 2011 stabiel. In 2012 wordt een groot aantal aanvragen basisstipendium verwacht in verband met de aanvraagtermijn. Een basisstipendium kan slechts 1 keer in de 4 jaar worden aangevraagd, wat voor een groot aantal kunstenaars betekent dat zij pas in 2012 weer een aanvraag kunnen indienen. De standaard en flexibele bijdrage werkbudget - subsidiëring op maat, al dan niet

onderbouwd met een begroting en offertes - blijven in een grote behoefte voorzien. In 2011 werd 843 keer een bijdrage werkbudget aangevraagd. Sinds 2011 bestaat de mogelijkheid om een bijdrage werkbudget niet alleen schriftelijk aan de commissie stimuleringssubsidies voor te leggen, maar deze ook mondeling toe te lichten. Hier is 120 keer gebruik van gemaakt. Het aantal aanvragen voor een flexibele bijdrage werkbudget laat bij alle disciplines een lichte daling zien, het aantal aanvragen voor een standaard bijdrage werkbudget is daarentegen bij alle disciplines gestegen. Van de toegekende bijdragen werkbudget beeldende kunst werd zeker 37% van de projecten in het buitenland uitgevoerd, bij vormgeving 25% en bij bouwkunst 31%. De daling van het honoreringspercentage bij de publicatiesubsidies beeldende kunst is te verklaren uit het feit dat de laatste ronde van de publicatiesubsidies in 2011 niet in dit jaarverslag kon worden opgenomen. Vanwege de complexiteit van de meeste begrotingen konden de aanvragen niet voor het eind van 2011 afgehandeld worden. Per 15 maart 2011 is de studiebeurs, onderdeel van de stimuleringssubsidies, opgeheven omdat het systeem van studiefinanciering ook geldig is voor (vervolg)studies in het buitenland. Het bedrag dat jaarlijks aan studiebeurzen besteed werd, blijft behouden voor de andere stimuleringssubsidies van het Fonds BKVB. Beeldend kunstenaars, vormgevers en architecten die een vervolgstudie in het buitenland willen volgen, konden tot 1 juli 2011 gebruikmaken van een overgangsregeling. Hoewel er dus maar in een beperkt deel van 2011, kon worden aangevraagd is het totale aantal aanvragen – vooral binnen de beeldende kunst - sterk gestegen. Het honoreringspercentage per discipline is bij beeldende kunst 35%, bij vormgeving 28% en bij bouwkunst 30%. Het honoreringspercentage van het totaal aantal aanvragen stimuleringssubsidies is 33%, een daling met 7% ten opzichte van 2010. Fonds BKVB 2011 / spoor 1 - stimuleringssubsidies / 1.1 stimuleringssubsidies

7

Percentage van totaal aanvragen stimuleringssubsidies beeldende kunst

1.1.b Overzichten Stimuleringssubsidies Beeldende kunst 2011 2010 2009 aantal % aantal % aantal % startstipendia positief 35 * 15% 68 24% 75 28% negatief 198 ** 213 194 totaal 233 281 269 basisstipendia positief 128 *** 34% negatief 254 **** totaal 382

125 36% 219 344

70 81 151

Studiebeurzen 2%

flexibele bijdragen werkbudget positief 183 ***** 54% 270 57% negatief 153 ** 206 totaal 336 ****** 476

152 51% 144 296

standaard bijdragen werkbudget positief 88 ***** 30% negatief 207 totaal 295

84 37% 146 230

110 39% 171 281

studiebeurzen positief negatief totaal

15 44% 19 34

13 65% 7 20

9 10 19

47%

publicatiesubsidies positief negatief totaal

28 31% 62 90

43 49% 44 87

38 32 70

54%

totaal positief negatief totaal

Publicatiesubsidies 7%

46%

Standaard bijdrage werkbudget 22%

Flexibele bijdrage werkbudget 24% Basisstipendia 28%

2011 2010 2009 aantal % aantal % aantal % 477 35% 893 1.370

651 42% 873 1.524

Startstipendia 17%

441 42% 617 1.058

* inclusief 2 herbeoordelingen die positief zijn geworden ** inclusief 2 herbeoordelingen die negatief zijn gebleven *** inclusief 5 herbeoordelingen die positief zijn geworden **** inclusief 7 herbeoordelingen die negatief zijn geworden en 1 herbeoordeling die op formele grond werd afgewezen door de commissie ***** inclusief 1 herbeoordeling die positief is geworden ****** de aanvragen van gemachtigden tellen als 1 aanvraag, terwijl het vaak meerdere begunstigde kunstenaars betreft. In 2010 werden alle begunstigde kunstenaars los geteld. 69 aanvragen werden om diverse redenen niet in behandeling genomen

8

Fonds BKVB 2011 / spoor 1 - stimuleringssubsidies / 1.1 stimuleringssubsidies

9

Percentage van totaal aanvragen stimuleringssubsidies vormgeving

Vormgeving

2011 2010 2009 aantal % aantal % aantal % startstipendia positief 34 * 21% 62 27% 39 21% negatief 131 ** 166 11 totaal 165 228 185 praktijksubsidies positief 14 *** 26% negatief 39 **** totaal 53

14 25% 41 55

15 47% 17 32

bijdragen werkbudget (flexibel) positief 21 46% 40 38% negatief 25 65 totaal 46 105 bijdragen werkbudget (standaard) positief 30 29% 44 47% negatief 75 50 totaal 105 94

33 49 82

40%

25 45 70

36%

studiebeurzen positief negatief totaal

6 9 15

40%

8 44% 10 18

17 57% 13 30

publicatiesubsidies positief 10 ***** 38% 10 91% negatief 16 ****** 1 totaal 26 11 totaal positief negatief totaal

195 36% 341 536

Startstipendia 40%

Studiebeurzen 4% Standaard bijdrage werkbudget 25%

3 33% 6 9

2011 2010 2009 aantal % aantal % aantal % 117 28% 296 413


122 272 394

31%

Flexibele bijdrage werkbudget 11% Praktijksubsidies 13%

* inclusief 2 herbeoordelingen die positief zijn geworden ** inclusief 1 herbeoordeling die negatief is gebleven *** inclusief 1 herbeoordeling die positief is geworden **** inclusief 2 herbeoordeling die negatief zijn gebleven ***** inclusief 1 herbeoordeling die positief is geworden ****** inclusief 1 herbeoordeling die negatief is gebleven 18 aanvragen werden om diverse redenen niet in behandeling genomen.

10


11

Percentage van totaal aanvragen stimuleringssubsidies bouwkunst

Bouwkunst

2011 2010 2009 aantal % aantal % aantal % startstipendia positief 18 * 27% 25 37% 22 34% negatief 49 ** 43 43 totaal 67 68 65 praktijksubsidies positief negatief totaal

12 50% 12 24

4 29% 10 14

9 15 24

38%

bijdragen werkbudget (flexibel) positief negatief totaal

6 33% 12 18

15 65% 8 23

6 3 9

67%

11 4 15

73%

bijdragen werkbudget (standaard) positief 7 16% negatief 36 *** totaal 43

3 10% 26 29

studiebeurzen positief 2 20% 7 88% negatief 8 1 totaal 10 8 publicatiesubsidies positief 6 60% 7 64% negatief 4 **** 4 totaal 10 11 totaal positief negatief totaal

65 43% 94 159

Startstipendia 39%

Studiebeurzen 6%

Standaard bijdrage werkbudget 25%

7 88% 1 8 8 100% 0 8

2011 2010 2009 aantal % aantal % aantal % 51 30% 121 172


67 66 133

50%

Flexibele bijdrage werkbudget 10% Praktijksubsidies 14%

* inclusief 1 herbeoordeling die positief is geworden ** inclusief 2 herbeoordelingen die negatief zijn gebleven *** inclusief 1 herbeoordeling die negatief is gebleven **** inclusief 2 herbeoordelingen die negatief zijn gebleven 4 aanvragen werden om diverse redenen niet in behandeling genomen

12


13

Totalen Stimuleringssubsidies (beeldende kunst, vormgeving, bouwkunst)

beeldende kunst vormgeving bouwkunst totaal totaal aantal aanvragen startstipendia 233 165 67 465 basisstipendia 382 - - 382 bijdragen werkbudget (flexibel) 336 46 18 400 bijdragen werkbudget (standaard) 295 105 43 443 studiebeurzen 34 18 10 62 praktijksubsidies - 53 24 77 publicatiesubsidies 90 26 10 126 totaal aantal aanvragen 1.370 413 172 1.955

totaal aantal aanvragen uitgesplitst in startstipendia basisstipendia bijdragen werkbudget (flexibel) bijdragen werkbudget (standaard)* studiebeurzen praktijksubsidies publicatiesubsidies

2011 2010 2009 24% 26% 33% 20% 16% 10% 20% 28% 25% 23% 19% 21% 3% 3% 3% 4% 3% 3% 6% 5% 5%

* incl bijdrage werkbudget voor bemiddelaars

totaal aantal honoreringen totaal aantal afwijzingen

2011 2010 2009 645 911 758 1.310 1.308 1.222

gemiddeld honoreringspercentage 33% 41% 38%

In 2011 werden 91 aanvragen om diverse redenen niet in behandeling genomen.

Vergaderingen Commissie Stimuleringssubsidies

SPOOR 2 INTERNATIONALISERING 1.2 Buitenland ateliers In 2011 werden door het Fonds BKVB artists in residence plekken (AiR’s) beschikbaar gesteld in New York, Berlijn, Parijs, Banff (Canada), Istanbul, Stockholm, Rome, Cairo, Beijing, Curaçao, Brussel, Rio de Janeiro, Leipzig, Moengo (Suriname), Praag en Annandale-on-Hudson (NY). Residencies functioneren als een poort tot het internationale kunstcircuit. Tijdens een residency worden contacten opgebouwd die verder reiken dan vluchtige uitwisselingen tijdens een tentoonstelling of presentatie in het buitenland. Een werkperiode in een van deze ateliers stelt beeldend kunstenaars, vormgevers, architecten en/of bemiddelaars in staat zich te verdiepen of te vernieuwen, uitgedaagd door een andere omgeving en cultuur. Deze ateliers fungeren tegelijkertijd als uitvalsbasis voor het bouwen of versterken van internationale contacten en het ontwikkelen van nieuwe markten. Met het verblijf in een van deze ateliers wil het Fonds BKVB beeldend kunstenaars, vormgevers, architecten en/of bemiddelaars in de gelegenheid stellen om in een andere omgeving en/of cultuur hun werk te verdiepen en daarop te reflecteren. Uit het aantal aanvragen blijkt dat het aanbod in een behoefte voorziet. De adviescommissie Buitenland Ateliers ontving in totaal 351 aanvragen. De ateliers in Brussel, Berlijn, New York, Parijs en Rio de Janeiro waren populair, maar ook voor het nieuwe atelier in Praag werden veel aanvragen ingediend.

een betere toekomst te geven. Onderdeel van de residency is het geven van trainingen door de residenten aan lokaal talent. De residenten leveren een wezenlijke bijdrage aan de kennisverbreding en laten een kunstwerk achter dat het gebied helpt zich verder te ontwikkelen in cultureel en economisch opzicht. De redenen om een werkperiode in Suriname aan te bieden, zijn voor het Fonds BKVB velerlei. Door de historische band tussen Nederland en Suriname zijn er veel connecties tussen kunstenaars uit beide landen en in Nederland werken veel kunstenaars met een Surinaamse achtergrond. Het artistieke leven in Suriname is in ontwikkeling. Het draagt de sporen van de verschillende culturen van Zuid- en Noord-Amerika, het Caribisch gebied en West-Europa. In deze context kan een kunstenaar een ander idioom ontwikkelen en zijn werk verdiepen. Vanwege de goede ervaringen met de pilot residencies van Yael Bartana, Anke Bangma en BikVanderpol is besloten de residency voor kunstenaars en curatoren bij het Center for Curatorial Studies and Bard College (CCS Bard) aan het vaste aanbod van ateliers toe te voegen. De residency speelt een belangrijke rol in een masteropleiding. De Nederlandse resident werkt aan een eigen project of onderzoek en geeft daarnaast een heel semester les of workshops aan de studenten van de curatorenopleiding. De combinatie van een opleiding op hoog niveau met een prestigieuze professionele omgeving voor het tentoonstellen en verzamelen van kunst is uniek. De Nederlandse kunstenaars en curatoren voor wie de Amerikaanse traditie van machtige musea, galeries en verzamelaars niet zo vanzelfsprekend is, worden op deze manier bij het programma van CCS Bard betrokken. CCS Bard stimuleert onderzoek naar nieuwe en experimentele vormen van tentoonstellen, waarbij het zwaartepunt ligt op het tonen van multidisciplinaire kunst. Nieuw in het aanbod is een residency bij MeetFactory in Praag. Gezien de groeiende belangstelling van Nederlandse kunstenaars voor Midden- en Oost Europa heeft het Fonds BKVB een aantal mogelijkheden in deze regio onderzocht. De uitbreiding van de

beeldende kunst 111 vormgeving 32 bouwkunst 13 totaal 156

Het aanbod van buitenland ateliers is in 2011 uitgebreid met 3 nieuwe AiRs, waarvan de residencies bij CCS Bard en Tembe Art Studio eerder als pilotproject door het Fonds BKVB werden ondersteund. Tembe Art Studio in Moengo (Suriname) is opgericht door kunstenaar Marcel Pinas. Een van de doelen van deze AiR is om de bevolking van Marowijne, in het bijzonder de jeugd van Moengo door middel van kunsteducatie

14

Fonds BKVB 2011 / spoor 2 - internationalisering / 1.2 buitenland ateliers

15

Europese Unie met landen uit het voormalig Oostblok confronteert Europa met een ideologisch verleden dat diepe sporen heeft nagelaten in de cultuur en de gebouwde omgeving. De keuze voor MeetFactory is gebaseerd op goede ervaringen van kunstenaars die er op individuele basis een periode hebben gewerkt en op het feit dat Praag centraal ligt in Midden-Europa. De Praagse kunstwereld heeft veel contacten en uitwisselingen met de regio en Oost-Europa. Een verblijf in Praag biedt de residenten de gelegenheid om deze cultuur te onderzoeken en om contacten te leggen in Tsjechië en de omringende landen. In 2011 ging de samenwerking met de nieuwe residency PiST/// in Istanbul van start. Omdat er onvoldoende tijd was om voor de eerste 2 perioden een openbare oproep te plaatsen werden Sarah van Sonsbeeck en het duo Wouter Osterholt/Elke Uitentuis op voordracht van PiST/// in de gelegenheid gesteld om er als pré-residenten te verblijven. De werkperiode voor deze residency

van 4 maanden wordt in tweeën geknipt. De residenten gaan eerst een maand naar Istanbul om vooronderzoek te doen m.b.t. het project dat zij willen uitvoeren. Na 3 maanden komen zij terug voor de realisering. Dit blijkt een goede werkmethode te zijn. Uit ervaring met eerdere residencies bij Platform Garanti is gebleken dat Istanbul een complexe stad is. In de eerste periode kan men de stad verkennen, zich in de mogelijkheden verdiepen en een opzet maken voor het project. In de tussenliggende tijd wordt het project in Nederland verder uitgewerkt, zodat het in de tweede periode optimaal kan worden uitgevoerd. De residency van Sarah van Sonsbeeck heeft geresulteerd in een project dat zij tijdens het Turkije-Nederland jaar 2012 bij SALT in Istanbul zal uitvoeren. In 2012 staan Turkije en Nederland stil bij 400 jaar onderlinge diplomatieke betrekkingen. Deze viering beoogt de goede bilaterale betrekkingen een impuls te geven, zowel op economisch als cultureel vlak.

Overzicht buitenland ateliers, selectie 2012-2013 Aantal vergaderingen: 18 aanvragen positief Künstlerhaus Bethanien, Berlijn Projectstudio, Berlijn PiST///, Istanbul ISCP, New York Banff Centre for the Arts, Canada IASPIS, Stockholm Atelier Holsboer, Parijs Townhouse Gallery, Cairo Projectstudio, Rome Pojectstudio China, Beijing Capacete, Rio de Janeiro Instituto Buena Bista (IBB), Curaçao Arts Initiative Tokyo, Tokio Wiels, Brussel AIR Berlin Alexanderplatz Meet Factory, Praag Tembe Art Studio, Suriname CCS Bard, Annandale-on-Hudson Totaal

33 1 26 3 25 4 * 26 1 11 1 18 2 30 2 6 2 17 1 10 2 22 2 13 3 11 1 33 2 36 9 ** 18 2 6 2 10 1 351 41

* waarvan 1 duo ** waarvan een collectief van 6 kunstenaars 10 aanvragen waren niet ontvankelijk en werden niet aan de adviescommissie voorgelegd.

16

Nieuwe ontwikkelingen in het programma van het Instituto Buena Bista (IBB) op Curaçao hebben geleid tot een verlenging van de residencyperiode tot 4 maanden. Reden hiervoor is de uitbreiding van het residency programma met de zgn. senior-junior uitwisselingen die plaatsvinden bij partnerinstituten op andere eilanden in de regio. Het IBB kiest 1 of 2 van zijn leerlingen die met de resident meegaan en die onder zijn hoede een site specific project uitvoeren op de betrokken plek. De samenwerking met het Leipzig International Art Program (LIA) is in onderling overleg aan het eind van 2011 beëindigd. Het residency programma van LIA kon helaas niet voldoen aan de inhoudelijke eisen die het Fonds BKVB aan een residency programma stelt. 1.3.Tijdelijke buitenland ateliers Jaarlijks biedt het Fonds BKVB naast zijn vaste ateliers een aantal tijdelijke buitenland ateliers aan in samenwerking met Trans Artists. Deze tijdelijke ateliers worden in principe een keer aangeboden, maar bij veel belangstelling kan besloten worden de plek in een ander jaar opnieuw aan te bieden of deel uit te laten maken van het reguliere aanbod. In 2011 vond de selectie plaats van de aanmeldingen voor de 5 tijdelijke buitenland ateliers bij AiR’s in Midden- en Oost Europa. Met dit aanbod wil het Fonds BKVB inspelen op de groeiende belangstelling van kunstenaars in Nederland voor de Baltische staten en Oost Europa. Er zijn contacten gelegd met jonge AiR’s die nog niet zo bekend zijn, maar opvallen door hun activiteiten en ambities. Uit gesprekken met deze AiR’s is gebleken dat er grote behoefte is aan contacten met de internationale kunstwereld en aan uitwisseling van ideeën en inspiratiebronnen. Het betrof de volgende ateliers: Art Center VEF, Riga (Letland) Het Art Center VEF wordt gerund door een groep jonge kunstenaars en curatoren en is

een onafhankelijke plek waar kunstenaars nieuw werk kunnen produceren. Het complex ligt net buiten het centrum van Riga in een (grotendeels buiten werking geraakt) industrieel gebied. Het Art Center organiseert naast tentoonstellingen ook veel andere culturele activiteiten, waardoor het een ontmoetingsplek is voor lokale en internationale cultuurmakers. Proekt Fabrika, Moskou (Rusland) Proekt Fabrika werd in 2004 opgericht en is de eerste non-profit organisatie voor hedendaagse beeldende kunst in Moskou. Het is gevestigd in een (gedeeltelijk) werkzame papierfabriek aan de rand van het historisch centrum van Moskou. Gestart als onafhankelijke tentoonstellingsruimte heeft Proekt Fabrika zich de laatste jaren ontwikkeld tot een volwaardig kunstencentrum, gemodelleerd naar voorbeelden in New York, Londen en Berlijn. Nida Art Colony, Vilnius (Lithouwen) Nida Art Colony (NAC) is onderdeel van de Vilnius Academy of Arts. Het NAC wil zich met dit residency programma richten op innovatie binnen de kunsten. De residency is gevestigd in het stadje Neringa op de Curonian Spit, een schiereiland in de Baltische zee. De opening van deze nieuwe AiR vond in maart 2011 plaats. De residency bestond uit een werkperiode van 2 maanden in het NAC en 1 maand op de kunstacademie in Vilnius. Bucharest AiR, Boekarest (Roemenië) Bucharest AiR is in 2010 opgericht door beeldend kunstenaar Tudor Bratu. Deze AiR richt zich op de stimulering van culturele en intellectuele uitwisseling tussen Roemeense en internationale kunstenaars, denkers en curatoren. Van de residenten wordt verwacht dat zij actief deelnemen aan het kunstleven in Boekarest, o.a. door workshops te geven aan de studenten van de kunstacademie. Public Room, Skopje (Macedonië) Public ROOM is een non-profit organisatie die zich vooral richt op de disciplines (documentaire) film en design en die de planning

Fonds BKVB 2011 / spoor 2 - internationalisering / 1.3.tijdelijke buitenland ateliers

17

en realisatie van artistieke en culturele projecten zowel in als buiten Skopje ondersteunt. De residenten worden in contact gebracht met de kunstscene, de plaatselijke bevolking en de lokale industrie met als doel dat zij duurzame contacten leggen en anders naar de samenleving van Skopje zullen kijken. Overzicht tijdelijke buitenland ateliers Aantal vergaderingen: 1 Positief 8 Negatief 7 Totaal 15

In 2011 is samen met Trans Artists de keuze gemaakt voor een nieuwe ronde van 5 tijdelijke buitenland ateliers die in het voorjaar van 2012 aangeboden zullen worden. Deze keer is gekozen voor residencies in Zuid-Amerika. Door de snelle groei die veel Zuid-Amerikaanse landen doormaken, biedt dit continent veel nieuwe kansen voor kunstenaars. Vanwege het gunstige economische klimaat is het aantal Zuid-Amerikaanse verzamelaars explosief gegroeid. De overkoepelende AiR organisatie Res Artis heeft in 2011 met een conferentie in Lima en een mapping van de AiR’s in Zuid- Amerika nadrukkelijk de focus op dit continent gericht en de contacten die het Fonds BKVB met het vaste atelier Capacete in Brazilië onderhoudt, bevestigen een groeiende belangstelling van Europese kunstenaars voor dit continent. Het Fonds BKVB wil hierop inhaken en is met AiR’s in Mexico, Argentinië, Colombia, Peru en Chili in gesprek over een residency van 3 maanden in 2012/13. 1.4 Binnenland atelier Complementair aan het internationaal beleid biedt het Fonds BKVB ook een beperkt aantal ‘binnenlandateliers’ aan waar beeldend kunstenaars en beschouwers gebruik van kunnen maken en waar een (regionale) uitwisseling tot stand kan komen. Het hieronder beschreven Pompgemaal in Den Helder is de eerste permanente verblijfsmogelijkheid van het Fonds BKVB in Nederland. Daarnaast is het 18

Fonds in 2011 bij wijze van bijzonder project een tijdelijke samenwerking aangegaan met 5 bijzondere, deels nieuwe gastateliers in Nederland. Pompgemaal Den Helder Vanaf 2010 is het Pompgemaal Den Helder opgenomen in het reguliere aanbod van kunstenaarsateliers van het Fonds BKVB. Op basis van de ervaringen van de kunstenaars die als eerste in het atelier verbleven in de periode 2008-2009, werd in 2010 het monumentale vroeg 20 e eeuwse waterpompgemaal in gebruik genomen voor een continue programmering. In 2011 werkten 6 kunstenaars in het Pompgemaal aan kortere of langere werkperiodes, aan tijdelijke presentaties, openbare workshops of studieperiodes. Periodieke openstelling van het gebouw en de presentatie van het hier gemaakte werk maakte steeds onderdeel uit van het gebruik van het gastatelier. Deze presentaties mochten zich verheugen in een grote belangstelling van (lokaal) publiek, de pers, en curatoren uit binnen- en buitenland. Begin 2012 organiseert Kunsthal 52 in Den Helder voor de tweede keer een tentoonstelling met een kleine catalogus, die een overzicht geeft van de resultaten van het Pompgemaal, ditmaal voor de werkperiode 2010-2011 onder de noemer ‘Residu 2’. In het najaar plaatste het Fonds BKVB een open oproep voor een werkperiode in 2012. Overzicht binnenland atelier Aantal vergaderingen: 1 Positief 4 Negatief 16 Totaal 20

1.5 Tijdelijke binnenland ateliers Gezien de toenemende belangstelling van beeldend kunstenaars en bemiddelaars om een periode in een tijdelijk atelier op locatie te werken, biedt het Fonds BKVB naast zijn buitenland ateliers en het ‘binnenlandatelier’ in Den Helder ook een aantal tijdelijke gast ateliers aan in Nederland. Met dit aanbod

speelt het Fonds BKVB in op de groeiende vraag van kunstenaars om ook in een stimulerende omgeving in Nederland bijzonder werk te maken, en te komen tot een uitwisseling van ideeën en inspiratiebronnen. Het Fonds BKVB wil met de tijdelijke binnenlandateliers bovendien een bijdrage leveren aan een grotere binnenlandse mobiliteit van kunstenaars. Dit vanuit de overweging dat niet alleen verre oorden kunstenaars inspireren of de mogelijkheid bieden hun werk te ontwikkelen of te verdiepen; ook het verblijf in eigen land kan veel opleveren, zowel voor de kunstenaar als voor de plek/regio. De ‘tijdelijke binnenland ateliers’ worden aangeboden als pilot project, in samenwerking met Trans Artists. Eind 2011 werd een open oproep geplaatst voor een werkperiode bij de volgende ateliers: P.A.I.R Drenthe De mobiele kunstenaarsresidentie P.A.I.R. (Portable Artists In Residence) is een tijdelijk verblijf voor kunstenaars, bestaande uit 2 zeecontainers, één om in te werken en één om in te leven. Een eigen energie- en drinkwatervoorziening, wat gereedschap, boeken en brandhout vormen de basis. De kunstenaars werken op basis van een specifiek werken onderzoeksplan en worden gevraagd om met een grote mate van zelfredzaamheid werk te produceren dat aansluit bij de thematiek van P.A.I.R: in 2012 het onderwerp Samenleving. Onderzocht worden de beslotenheid van een groep, de gemeenschap van een dorp en de bevolking van een streek. De resident van het Fonds werkt op een zeer bijzondere locatie: vlak naast het kunstwerk ‘De Gebroken Lijn’, dat in 1989 werd ontworpen door Jan Brouwer en Bas Lugthart tussen de dorpen Nieuw-Buinen en Eerste Exloërmond. 1646 Den Haag 1646 is een kunstenaarsinitiatief en project ruimte in het centrum van Den Haag, dat zich bezighoudt met experiment en uitwisseling van lokale, nationale en internationale kunstenaars. 1646 functioneert als een platform voor discussie, onderzoek, productie en presentatie van experimentele hedendaagse kunst. Het initiatief richt zich op kunst die in

eerste instantie kan worden ervaren/beleefd en stelt het theoretisch kader op de tweede plaats. Het biedt ruimte aan kunstenaars om nieuw werk te creëren en het experiment aan te gaan en zet zich ervoor in het artistieke proces toegankelijk te maken voor het publiek en uitwisseling tussen de bezoeker en het werk mogelijk te maken. Drawing Centre Diepenheim Het Drawing Centre Diepenheim is een initiatief van Kunstvereniging Diepenheim en stelt de hedendaagse tekenkunst centraal. Eind 2011 is voor tentoonstellingen een eigen gebouw beschikbaar, op een steenworp afstand van de kunstvereniging. Het artist-inresidence programma moet op termijn plaats bieden aan 4 (internationale) kunstenaars. De kunstenaar verblijft in een appartement in Diepenheim, en heeft de beschikking over een ruim atelier. Verschillende (monumentale) panden in de omgeving van het Drawing Centre zijn beschikbaar voor tekeningeninstallaties of projecties, zoals een karakteristieke oude boerderij en een voormalige graanmaalderij. De artist-in-residence plek is bij voorkeur bestemd voor een beeldend kunstenaar met tekenen als hoofddiscipline. Doel van de werkperiode is te onderzoeken wat het effect van de lokale en landschappelijke context is op het werk. DordtYart Dordrecht In april 2012 opent DordtYart in Dordrecht. DordtYart is een nieuw centrum voor hedendaagse kunst en is gevestigd op een cultuurhistorische plek: de voormalige scheepswerf en machinefabriek ‘De Biesboschhal’. Het industriële gebouw wordt geschikt gemaakt als een inspirerende vrijplaats voor kunstenaars. Het DordtYart residence programma is een internationale werkplaats voor talentvolle, jongere kunstenaars, vooral gericht op onderzoek, creatie en ontwikkeling van monumentale beeldhouwkunst. Het heeft 5 AiR plekken voor kunstenaars die op het terrein van de voormalige scheepswerf kunnen werken. Aan de kunstenaars worden begeleiders gekoppeld die kunnen assisteren met zowel praktischtechnische als inhoudelijke kwesties. De

Fonds BKVB 2011 / spoor 2 - internationalisering / 1.5 tijdelijke binnenland ateliers

19

realisatie van het werk vindt plaats in de grote hal met de mogelijkheid tot assistentie van medewerkers van werkbedrijf DordtMij. IK paviljoen Oost-Souburg Het IK paviljoen is gevestigd op het IKeiland van oprichter en beeldhouwer Jan van Munster in Oost-Souburg in Zeeland. Het IK paviljoen is eind 2011 opgeleverd en van start gegaan als een internationaal laboratorium en tentoonstellingsplek voor hedendaagse beeldende kunst. Het paviljoen is een ontwerp van Jan van Munster, en bestaat uit de architecturaal vormgegeven letters ’I’ en ‘K’ met de functie van respectievelijk woon-werkatelier en tentoonstellingsruimte voor kunstenaars. IK wil gastvrijheid bieden aan nationale en internationale kunstenaars, met de nadruk op het proces van de autonome kunstproductie en uitoefening van de kunstpraktijk. IK vraagt aandacht voor het discours, het maken, het verdiepen en het ontwikkelen. Naast het residence programma organiseert stichting IK exposities die worden samengesteld door curatoren uit binnen- en buitenland, die tijdelijk op het eiland komen wonen en werken. Overzicht tijdelijke binnenland ateliers Aantal vergaderingen: 1 Positief 7 Negatief 41 Totaal 48

1.6 Stichting het van Doesburghuis Sinds 2005 voert het Fonds BKVB het secretariaat van de stichting het van Doesburghuis. De stichting beheert de atelierwoning van Theo en Nelly van Doesburg in Meudon, bij Parijs. Deze woning wordt ter beschikking gesteld aan kunstenaars die in het kader van artistiek onderzoek of studie voor een (half) jaar in Frankrijk wil verblijven. Het bestuur van de stichting kwam 2 keer bijeen: één keer in Amsterdam en één keer in Meudon. Met ingang van 2010 maakt het van Doesburghuis deel uit van het reguliere aanbod van buitenlandateliers van het Fonds BKVB en staat de werkplek beschikbaar voor beeldend 20

kunstenaars, vormgevers en architecten. Daarnaast wordt de atelierwoning in samenwerking met het Fonds Podiumkunsten nu ook beschikbaar gesteld aan musici, componisten, schrijvers en dichters. De kandidaten worden geselecteerd door een speciale werkgroep, samengesteld uit leden van de commissie Buitenlandateliers, de voorzitter van de stichting het van Doesburghuis en, afhankelijk van de aanvragende disciplines, commissieleden van het Fonds Podiumkunsten. Overzicht Van Doesburghuis Aantal vergaderingen bestuur: 2 Aantal vergaderingen selectiecommissie: 2 Positief 2 Negatief 21 Totaal 23

1.7 Culturele samenwerking Brazilië Voor de jaren 2011 en 2012 hebben de ministeries van OCW en BZ en de landelijke cultuurfondsen uitgesproken de culturele samenwerking met Brazilië te willen intensiveren. Er is een speciaal programma ingesteld: ‘Central da Cultura’ (Intensiveringsprogramma culturele relaties Nederland – Brazilië) dat een deel van de projecten uit een apart budget van OCW en BZ zal ondersteunen. Andere projecten zullen door de fondsen mede gefinancierd worden uit hun reguliere regelingen. De kern van het intensiveringprogramma is de uitwisseling tussen Nederlandse en Braziliaanse kunstenaars, vormgevers en architecten. Dit uitgangspunt van uitwisseling op basis van (artistieke en waar mogelijk ook financiële) gelijkheidwaardigheid moet leiden tot concrete producties in beide landen. Bij de ondersteuning van deze activiteiten staat een zo groot mogelijk bereik en zo groot mogelijke participatie van burgers in de ondersteunde activiteiten centraal, zowel in Nederland als in Brazilië. Het Fonds BKVB heeft voor deze periode een bedrag van € 100.000 per jaar voor projecten van kunstenaars gereserveerd.

Turkije In 2012 staan Turkije en Nederland stil bij 400 jaar onderlinge diplomatieke betrekkingen. Doel is om in 2012 een programma te bieden met een scala aan activiteiten en evenementen in Nederland en Turkije. Het accent zal vooral liggen op samenwerking en uitwisseling. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een projectgroep in het kader van deze viering opgezet. De fine-tuning van het culturele programma ligt in handen van de SICA (Stichting Internationale Culturele Activiteiten). In 2011 is hiervoor een programmaraad opgericht met daarin ook een medewerker van het Fonds. 1.8 Studiereis De studiereis What’ s up, what ‘s down. Cultural catalysts in urban space die in het najaar van 2010 naar de Balkan, de Baskische regio, Noord-Engeland en Marseille voerde, kreeg in het najaar van 2011 een vervolg in Nederland. Doel van de studiereis was om de stedelijke transformaties van de afgelopen decennia in een aantal secondary cities in Europa te onderzoeken. De vele ontmoetingen en gesprekken met vakgenoten en professionals tijdens de reis boden veel inspiratie om van gedachten te wisselen over de wijze waarop het culturele potentieel van zowel musea, culturele instellingen als kunstenaarsinitiatieven, dus zowel top down als bottom up, in deze middelgrote steden werd ingezet als aanjager voor de verbetering van de stedelijke openbare ruimte. Enkele van deze vakgenoten, o.a. uit Tirana, Bilbao, Skopje en Liverpool werden uitgenodigd om deel te nemen aan debatten en lezingen. Een vast onderdeel van de studiereis is dat het reisgezelschap na afloop de opgedane ervaringen met de vakgemeenschap en het publiek in Nederland deelt. Deze keer werd gekozen voor een breed palet van activiteiten met lezingen, workshops en publieke debatten in Nederland. Alle activiteiten zijn georganiseerd door de reisdeelnemers zelf, die hiervoor 4 groepen hebben gevormd en daarbij samenwerkingen zijn aangegaan met Fonds BKVB 2011 / spoor 2 - internationalisering

andere partijen. Zo werd in samenwerking met de Jan van Eyck Academie, Maastricht het seminar ‘Lessons from dissidence: unsolicited artistic practices’ georganiseerd. Een andere groep organiseerde i.s.m. SKOR het programma ‘Claiming visibility - the politics of public art’ als onderdeel van het LOKO-symposium over openbare kunst in tijden van krimp. Een derde groep organiseerde een publiek debat als onderdeel van de internationale expertmeeting Organische gebiedsontwikkeling: Balkan in de polder? rond de vraag of de ervaringen uit de planningspraktijk in de Balkanregio bruikbaar is bij actuele ruimtelijke opgaven in Nederland. In 2012 wordt van deze activiteiten en het verder verrichtte onderzoek verslag gedaan in losse cahiers die door de deelnemersgroepen worden samengesteld. Ook staat een associatieve reisgids over Lelystad, als de ultieme secondary city, op stapel. 1.9 Pépinières européennes pour jeunes artistes (péja) De deelname van het Fonds BKVB aan dit Europese residenceprogramma voor jonge kunstenaars is een samenwerkingsproject met verschillende partners in Nederland. Jonge Nederlandse kunstenaars krijgen de kans om in het buitenland te werken; jonge buitenlandse kunstenaars werken in Nederland. In alle gevallen zijn hun werkperiodes verbonden aan academies, werkplaatsen en kunstenaarsinitiatieven. Het Fonds BKVB draagt bij aan de kosten van levensonderhoud en maakt de productie van nieuw werk mogelijk. Trans Artists coördineert de Nederlandse deelname aan de verschillende projecten van PéJA en werkt daarin samen met vele organisaties in Nederland.

21

SPOOR 3 BIJZONDERE PROJECTEN Het derde spoor, de Bijzondere Projecten, geeft het Fonds BKVB de ruimte om samenwerkingsverbanden aan te gaan, regelingen uit te proberen, projecten te ondersteunen die de ontwikkeling van de kunsten bevorderen en het vliegwiel voor nieuw beleid kunnen zijn. De Bijzondere Projecten behelzen de tijdelijke regelingen, de intendanten, de tijdelijke samenwerkingsverbanden en de pilotprojecten. Ook de Fondsprijzen vallen hieronder. In alle gevallen betreft het projecten die van belang zijn voor de vernieuwing en contextuele ontwikkeling van de kunsten, de culturele/ artistieke dimensie van maatschappelijke vragen, en de implementatie of de versteviging van het beleid van het Fonds BKVB. De commissie bijzonder projecten en pilotprojecten kwam in 2011 één keer bijeen om te reageren op activiteiten die door het Fonds zijn ingezet, en deze te toetsen aan het beleidsplan en de ontwikkelingen in het kunstenveld en de maatschappij. 1.10 Structurele regelingen 1.10.a Fondsprijzen Het Fonds BKVB reikt om het jaar een aantal belangrijke prijzen uit. Met de Oeuvreprijzen wil het kunstenaars, vormgevers en architecten met een bijzondere staat van dienst en een belangrijk oeuvre in de schijnwerpers plaatsen. De Prijs voor de kunstkritiek is bestemd voor een criticus die een belangrijke positie inneemt op het gebied van de beeldende kunst, vormgeving of bouwkunst. De Benno Premselaprijs is voor een persoon die een inspirerende en stimulerende rol heeft gespeeld voor (meerdere) generaties kunstenaars, vormgevers of architecten. Deze prijs is vernoemd naar vormgever en initiator Benno Premsela die toonaangevend in zijn vakgebied was en bovendien nauw betrokken bij de oprichting en ontwikkeling van het Fonds BKVB.

22

In november werden de laureaten van de Fondsprijzen 2011 bekend gemaakt. Er werden oeuvreprijzen toegekend aan beeldend kunstenaar Daan van Golden, ontwerper Paul Mijksenaar en architect Adriaan Geuze. De Prijs voor de Kunstkritiek ging naar Rudi Fuchs en de Benno Premselaprijs naar Wim van Krimpen. Aan alle prijzen is een geldbedrag van € 40.000 verbonden. De prijsuitreiking is doorgeschoven naar begin 2012. 1.11 Tijdelijke regelingen/samenwerkingen 1.11.a TAX-videoclipfonds i.s.m. Mediafonds Het TAX-videoclipfonds werd in 2006 in het leven geroepen om een impuls te geven aan de kwaliteit van de Nederlandse videoclip en de samenwerking tussen beeldmakers en (pop)artiesten te stimuleren. De adviescommissie heeft een tweeledige taak. Enerzijds beoordeelt zij subsidieverzoeken van beeldmakers, (pop)artiesten, platenmaatschappijen, producenten en ieder ander met een goed idee voor een videoclip. Anderzijds initieert de commissie projecten door actief te bemiddelen en te zoeken naar onverwachte, prikkelende of bijzondere combinaties van beeldmakers en artiesten. In 2011 werden 91 aanvragen behandeld, waarvan er 54 zijn ingediend bij het Mediafonds en 37 bij het Fonds BKVB. Van de 16 gehonoreerde aanvragen waren er 6 ingediend bij het Fonds BKVB en daarvan is de uitbetaling van 1 aanvraag doorgeschoven naar 2012. Overzicht TAX-videoclipfonds Aantal vergaderingen: 5 2011 2010 2009 Positief 16 16 17 Negatief 75 67 104 Totaal 91 83 121 Honoreringspercentage 18% 19% 14%

De resultaten zijn te zien op www.videoclipfonds.nl Tijdens het IDFA 2011 leverde het TAXvideoclipfonds een bijdrage aan PLAY International Music+Film Festival, met een debat over de kwaliteit van videoclips. Ook werden resultaten van de TAX-regeling besproken door het panel. 1.11.b Gamefonds i.s.m. Mediafonds Op 1 november 2011 bestond het Gamefonds 3 jaar. De subsidieregeling die in het leven is geroepen om de ontwikkeling van artistieke games te bevorderen, is een initiatief van het Fonds BKVB en het Mediafonds en wordt ondersteund door het ministerie van OCW. Kunstenaars, vormgevers, animatoren, gameontwikkelaars en (culturele) instellingen worden via de regeling uitgedaagd om de handen ineen te slaan en te komen tot artistieke games.

met fondsen. Tijdens het Unheard Film Festival hield commissielid Martijn van Boven namens het Gamefonds een presentatie over games en geluid. Het Stedelijk Museum Amsterdam organiseerde op 6 oktober Do it! – Load it!, een avond over games. Hier werden onder andere 3 games gepresenteerd die het museum in samenwerking met Submarine heeft geproduceerd met steun van het Gamefonds. De aanzet voor de ontwikkeling van deze games werd gegeven met de uitreiking van de Ding! Award door het Mediafonds en het Fonds BKVB, op Picnic 2008. 1.11.c Regeling Kunstenaars en school

Honoreringspercentage 22% 21% 16%

De regeling Kunstenaars en School ging in 2010 van start. Het betreft een regeling, waarbij maximaal 60% van een te realiseren kunstwerk gefinancierd wordt door het Fonds BKVB op voorwaarde dat de betrokken onderwijsinstelling een eigen bijdrage van de resterende 40% levert. Voor deze nieuwe tijdelijke regeling heeft het Fonds BKVB ook voor 2011 een bedrag beschikbaar gesteld van € 500.000 per jaar. Er is een commissie aangesteld om actief te scouten en nieuwe allianties tussen onderwijsinstellingen, beeldend kunstenaars en vormgevers te bewerkstelligen. Daarnaast adviseren de commissieleden over de kwaliteit van de aanvragen die worden ingediend. Ten opzichte van 2010 is het aantal aanvragen bijna verviervoudigd. Ook het honoreringspercentage is gestegen, wat toegeschreven zou kunnen worden aan kwalitatief betere aanvragen. 4 van de 10 gehonoreerde aanvragen zijn bij hun aanvraag begeleid door bemiddelingsinstanties als Kunst en Bedrijf, Stroom en het CBK Utrecht.

De resultaten zijn te zien op ww.gamefonds.nl

Overzicht Kunstenaars en school Aantal vergaderingen: 5

In 2011 zijn er bij het Gamefonds 46 aanvragen ingediend, waarvan 38 bij het Mediafonds en 8 bij het Fonds BKVB. Van de aanvragen bij het Mediafonds zijn er 7 gehonoreerd. Van de aanvragen die bij Fonds BKVB werden ingediend zijn er 3 gehonoreerd. Overzicht Gamefonds Aantal vergaderingen: 5 2011 2010 2009 Positief 10 12 9 Negatief 36 43 47 Totaal 46 55 56

Tijdens de Netwerkdag Oorlogsbronnen, georganiseerd door het NIOD op 10 november, heeft het Gamefonds voorlichting gegeven en kon men met specifieke vragen over het Gamefonds terecht in de workshop Speeddaten

2011 2010 Positief 13 2 Negatief 9 3 Totaal 21 5 Honoreringspercentage: 57%

Fonds BKVB 2011 / spoor 3 - bijzondere projecten / 1.11 tijdelijke regelingen/samenwerkingen

23

1.11.d Regeling Ontwerpen voor Televisie i.s.m. publieke en commerciële omroepen Voor een proefperiode van 2 jaar is het Fonds BKVB de tijdelijke regeling Ontwerpen voor Televisie gestart. Voor 2010 en 2011 is een budget beschikbaar gesteld om de samenwerking tussen omroepen, producenten en programmamakers aan de ene kant, en beeldend kunstenaars, vormgevers en architecten aan de andere te stimuleren. Doel is de kwaliteit van de inrichting van Nederlandse televisieprogramma’s te verhogen en een groot publiek vertrouwd te laten raken met de Nederlandse kunsten. De regeling betreft vooral de fysieke kwaliteit en inrichting van programma’s via o.a. decorontwerp, produkt-, grafische en modevormgeving, interieurarchitectuur en nieuwe mediatoepassingen. Het gaat om een regeling, waarbij 50% gefinancierd wordt door het Fonds BKVB op voorwaarde dat de betrokken omroep een eigen bijdrage van de resterende 50% levert. De regeling is niet bedoeld voor documentaires over kunstenaars of het maken van programma’s over kunst en cultuur. Het Fonds BKVB heeft een commissie aangesteld om te adviseren over de kwaliteit van de aanvragen die worden ingediend, en daarnaast om actief nieuwe allianties tussen de omroepwereld en kunstenaars te bewerkstelligen. De commissie heeft in 2011 vele gesprekken gevoerd met en presentaties gegeven aan omroepbestuurders, programmamakers, producenten, zendercoördinatoren, (eind)redacteurs, regisseurs, (decor)ontwerpers en experts op gebied van kijkgedrag en kijkcijfers. Daarnaast is zij veel benaderd door kunstenaars, vormgevers en (interieur)architecten die op zoek waren naar een ingang om met de omroepwereld samen te werken. Gebleken is dat de regeling aansluit bij een vraag en ambitie in zowel de kunst- als omroepwereld. Veel concrete aanvragen zijn in 2011 echter niet ingediend. Begin 2012 zal de proefperiode van de regeling worden geëvalueerd.

24

In 2011 is het resultaat van de eerste toekenning uitgezonden, een samenwerking tussen decorontwerper Keso Dekker en het tvprogramma NPS Podium. Ook het in 2011 toegekende programma Beeldverhaal werd in 2011 uitgezonden.

beperkt aantal dichters en ontwerpers/kunstenaars de gelegenheid gezamenlijk te zoeken naar een nieuwe vormtaal. Zo ontstond een interdisciplinair laboratorium dat tot een rijke variëteit aan presentaties van nieuw werk heeft geleid.

Overzicht Ontwerpen voor televisie Aantal vergaderingen: 2

In 2011 is in samenwerking met het Nederlands Letterenfonds en het Stedelijk Museum een nieuwe editie opgezet die geheel op de mogelijkheden van draagbare schermen (tablets, telefoons, TomToms) en augmented reality is gericht waarbij de deelnemers tevens een aantal workshops is aangeboden over het werk in het internationale domein en specifieke (technische) do’s en dont’s.

Positief 1 Negatief 1 Totaal 2 Honoreringspercentage: 50%

1.11.e Regeling Masterclasses Sinds 2010 biedt het Fonds BKVB de mogelijkheid tot het ondersteunen van Masterclasses. Hiermee wil het voor instellingen de mogelijkheid stimuleren om kunstenaars van naam en faam naar Nederland te halen om met collega’s, professionals en studenten van gedachten te kunnen wisselen over hun werk. In het voor- en najaar is een aanvraagronde gehouden. De ingezonden voorstellen van de instellingen worden beoordeeld door een adviescommissie. In 2011 zijn er in het najaar helaas geen aanvragen binnengekomen. Overzicht Masterclasses Aantal vergaderingen: 1 Positief 4 Negatief 4 Totaal 8 Honoreringspercentage: 50%

1.11.f Poëzie op het Scherm i.s.m. Nederlands Letterenfonds Het Fonds BKVB heeft in samenwerking met het Nederlands Letterenfonds vanaf 2005 ingezet op het stimuleren van de ontwikkeling en presentatie van nieuwe media en literair inhoudelijk vernieuwende poëzie. Inzet was daarbij steeds de expertise van meerdere disciplines bij elkaar te brengen. In 5 eerdere edities van Poëzie op het Scherm kreeg een

Dichters en vormgevers konden of als duo een aanvraag indienen of individueel, wat betekende dat ze opteren voor matching door de commissie. In totaal zijn 34 aanvragen ontvangen voor deze editie van Poëzie op het (draagbare) scherm, waarvan 14 aanvragen van duo’s en 19 van individuele dichters (11) of vormgevers (9). Overzicht Poëzie op het scherm 2011 2010 2008 Totaal 34 53 16

Rita Raley, onderzoeker en docent aan de UC Santa Barbara, California was op uitnodiging van het Nederlands Letterenfonds en het Fonds BKVB een maand in Amsterdam om workshops en lezingen te geven aan de geselecteerde duo’s. Raley is een van de samenstellers van de Electronic Literature Collection, dat een internationaal overzicht van het beste en nieuwste op het gebied van de elektronische literatuur weergeeft. De nieuwe werken worden in 2012 gepresenteerd op de manifestatie Augment it! in het Stedelijk Museum Amsterdam

1.11.g KulturA i.s.m. Mondriaan Stichting, Nederlands Fonds voor Podiumkunsten, Fonds voor Cultuur participatie en Nederlands Letterenfonds. KulturA is een aanvulling op de reguliere ondersteuningsmogelijkheden van bovenstaande fondsen. Vier jaar lang stelt OCW hiervoor jaarlijks een bedrag van € 500.000 beschikbaar. Daarnaast zullen de fondsen jaarlijks eenzelfde bedrag matchen uit de reguliere subsidies. KulturA ondersteunt projecten die de culturele infrastructuur op de Nederlandse Cariben en de (internationale) uitwisseling versterken. Ook projecten die de uitwisseling tussen de eilanden en Nederland bevorderen en projecten die de internationale positie van de eilanden in de Caribische regio versterken kunnen worden ondersteund. Aanvragen kunnen worden ingediend door organisaties op de Nederlandse Cariben. 1.12 Pilotprojecten De pilotprojecten van het Fonds BKVB hebben een laboratoriumfunctie van waaruit het Fonds BKVB projecten in gang zet die veelal tijdelijk van opzet zijn, maar op een gegeven moment structureel kunnen worden. Via de pilotprojecten kan het Fonds BKVB projecten ondersteunen die van belang zijn voor de ontwikkeling van het vakgebied, maar niet op een reguliere wijze door het Fonds BKVB bevorderd kunnen worden. In 2010 ondersteunde het Fonds BKVB de volgende onderwerpen en initiatieven 1.12.a Promoveren in de kunsten i.s.m. Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek € 200.000 In 2011 heeft het Fonds BKVB in samenwerking met de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) een oproep gedaan die moet leiden tot de keuze van 2 promotieplekken - PhD’s - voor beel-

Fonds BKVB 2011 / spoor 3 - bijzondere projecten / 1.12 pilotprojecten

25

dend kunstenaars. De kunstenaar-als-onderzoeker is in de afgelopen decennia binnen de kunsten een vertrouwd fenomeen geworden. Tot nu toe werd voor dergelijk onderzoek veelal uitgeweken naar het buitenland. Met dit project willen het Fonds BKVB en NWO ook in Nederland kunstenaars in de gelegenheid stellen promotieonderzoek te doen om hun werk te verdiepen en te doorgronden. Het stelt kunstenaars in de gelegenheid zich te richten op nieuwe vormen van onderzoek die zijn geworteld in de praktijk van de kunsten én bestaande vormen van academisch onderzoek. In 2009 werd een dergelijke oproep voor de eerste keer gedaan. De promotietrajecten die in 2010 van start gingen, hebben in 2011 geleid tot verschillende tussentijdse presentatiemomenten, in samenwerking met de betrokken universiteiten en kunstacademies en een uitgebreid (internationaal) netwerk van partijen uit zowel de wetenschappelijke als de kunstwereld. De voortgangsverslagen en tussentijdse resultaten werden geëvalueerd door een speciale stuurgroep, die mede op basis daarvan bepaalde dat de projecten konden worden voortgezet. Na de oproep die in november 2011 werd gedaan, en een druk bezochte informatiebijeenkomst in het gebouw Kunst & Wetenschappen in Utrecht, kwamen 27 onderzoeksvoorstellen binnen. Deze werden beoordeeld door een interdisciplinair samengestelde beoordelingscommissie. In 2012 zullen de kandidaten voor de 2 beschikbare promotieplekken worden gekozen, na een traject waarbij o.m. een aantal uitgewerkte onderzoeksvoorstellen worden voorgelegd aan een internationale groep referenten. Aanvang van de promotietrajecten is najaar 2012. De samenwerking met NWO heeft tevens geleid tot een uitwisseling van ervaringen met de respectievelijke beoordelings- en selectieprocedures.

26

1.12.b Artis leerstoel i.s.m. Artis Natura Magistra en Universiteit van Amsterdam € 41.650 Als onderdeel van het natraject dat volgde op de studiereis Power of Place (2007) is het Fonds BKVB samen met Artis en de Universiteit van Amsterdam betrokken bij de instelling van een bijzondere leerstoel Cultuur, Landschap en Natuur. Deze Artis-leerstoel is officieel door het College van Bestuur van de UvA ingesteld en gevestigd aan de faculteit der Geesteswetenschappen, in de afdeling Kunst-, Religie- en Cultuurwetenschappen. Erik de Jong werd in 2010 benoemd tot bijzonder hoogleraar van deze leerstoel. De Artis-professor verzorgt zowel in de collegezalen van de UvA als in de historische collegezaal van Artis colleges voor verschillende doelgroepen en opleidingsniveaus. Met Artis als uitgangspunt verkennen deze colleges de verschillende positieve en negatieve verhoudingen die tussen mens en natuur en landschap in onze cultuur bestaan. 1.12.c Rietveld Research Residency i.s.m. Gerrit Rietveld Academie € 10.666 Sinds eind 2009 is bij wijze van proef door het Fonds BKVB en de Gerrit Rietveld Academie de Rietveld Research Residency (RRR) in het leven geroepen. Het betreft een onderzoeksplek voor een ‘midcareer’ kunstenaar binnen het kader van de kunstacademie. Het Fonds BKVB wil met dit project aandacht besteden aan de rol en positie van de midcareer-kunstenaar, en aan het moment in de carrière van een kunstenaar waar vernieuwingsdrift plaatsmaakt voor continuïteit, inzicht, rijping en diepgang. De RRR biedt de kunstenaar de mogelijkheid om zijn kunstenaarspraktijk op een nieuwe manier in te richten, naast de meer solitair geconcentreerde praktijk in het eigen atelier. Belangrijk onderdeel daarvan is de overdracht van kennis en ervaringen op een nieuwe generatie kunstenaars. Het project brengt het artist-

in-residence beleid samen met de inspanningen die het Fonds doet om waar mogelijk de theoretische bezinning op de kunst en kunstproductie te stimuleren. Met als doel het werk van de kunstenaar ook door middel van reflectie centraal te stellen. Beeldend kunstenaar Henri Jacobs heeft als eerste kunstenaar, voor een periode van 2 jaar en voor de helft van zijn werktijd, systematisch (praktijk)onderzoek kunnen doen naar het oppervlak; het materiaal en de ondergrond waarop getekend of geschilderd wordt. Voor Jacobs was een aparte, centraal gesitueerde ruimte binnen de academie gereserveerd, waar hij deels samen met een groep studenten zijn onderzoek kon verrichten. Daarnaast heeft Jacobs met zijn Surface Research deelgenomen aan verschillende onderwijsactiviteiten, in de vorm van workshops voor aparte afdelingen, gastlessen in het honoursprogramma en de Master Artistic Research, lezingen voor de staf en studenten, en tutorials voor individuele studenten van uiteenlopende afdelingen en het Sandberg Instituut. Het onderzoekstraject was te volgen via een speciale weblog. Het onderzoek is in 2011 afgerond en op verschillende momenten gepresenteerd met kleine tentoonstellingen. Begin 2012 wordt met een overzichtstentoonstelling bij Nieuw Dakota en een publicatie dieper ingegaan op de resultaten van het traject. In 2012 begint het kunstenaarsduo Sjaak Langenberg en Rosé de Beer aan een werkperiode in het RRR, met als onderzoeksonderwerp de nieuwe allianties op het grensgebied tussen kunst en ideële reclame. Langenberg en De Beer willen ogenschijnlijk conflicterende werelden samenbrengen en maatschappelijke vraagstukken agenderen. Na deze werkperiode wordt het project geëvalueerd en zal bekeken worden of het initiatief wordt uitgebreid i.s.m. andere academies.

1.12.d Studio for Unsolicited Architecture i.s.m. het Nederlands Architectuur Instituut € 102.000 Studio for Unsolicited Architecture is een initiatief van het NAi en het Fonds BKVB. Met de Studio willen het NAi en het Fonds BKVB een bijdrage leveren aan de steeds groeiende praktijk en toenemende ontwikkeling van zelfinitiatieven binnen de ontwerpsector. De studio biedt een podium voor experiment en innovatie op het gebied van complexe maatschappelijke en ruimtelijke vraagstukken. De Studio for Unsolicited Architecture is bedoeld voor architecten, vormgevers, beeldend kunstenaars en beschouwers die een bijdrage leveren aan de inrichting van, en theorievorming over, de publieke ruimte. Teams van minimaal 3 en maximaal 5 deelnemers worden uitgenodigd om een maatschappelijkruimtelijk vraagstuk dat in Nederland aan de orde is èn een publiek belang dient, te onderzoeken. Bovendien heeft het voorstel de potentie om in maximaal een half jaar te worden vertaald in een voorstel richting diverse marktpartijen. In 2 rondes werden in totaal 6 teams geselecteerd, de eerste 3 in juni en de laatste 3 in december. Met financiële ondersteuning van het Fonds krijgen de geselecteerde teams de kans om een aantal maanden aan de door hen zelf gedefinieerde opgave te werken. Het NAi stelt werkruimte in het Schieblock in Rotterdam ter beschikking, organiseert aanvullende denkkracht en draagt zorg voor een publieken vakgerelateerde inbedding met lezingen, debatten en workshops. Een publiekspresentatie aan het einde van de onderzoeksperiode biedt mogelijkheden om het voorstel aan de kennispartners van het NAi en andere opdrachtgevers (ontwikkelaars, particulieren, burgerinitiatieven etc.) te presenteren. Voor de eerste ronde zijn de volgende teams geselecteerd: - Lilith van Assem, Lieke van Hooijdonk, Elsbeth Ronner, Luna Maurer en Roel Wouters - Oana Rades, Harm Timmermans, Paul Zuidgeest


27

- Maarten van Tuijl, Tom Bergevoet, Paul Jorna Voor de tweede ronde zijn de volgende teams geselecteerd: - Erno Langenberg, René Kuiken en Jan Heijns - Dingeman Deijs, Jeroen Atteveld en Karin Christof - Lucas Zoutendijk, Eric Frijters, Cees van der Veeken en Robbert Snep 1.12.e Time/Bank i.s.m. Stroom Den Haag en Time/ Bank New York €0 Met Stroom Den Haag heeft het Fonds BKVB in 2011 het initiatief genomen om een samenwerking aan te gaan met Time/Bank. Dit is een online platform waar kunstenaars, curatoren, schrijvers en andere mensen in de culturele sector, tijd, kennis en vaardigheden kunnen uitwisselen zonder gebruik te maken van geld. Time/Bank is een project van de kunstenaars Anton Vidokle en Julieta Aranda. Het onderzoekt de mogelijkheden van de culturele sector om zelf bij te dragen aan oplossingen voor problemen rondom de productie en presentatie van kunst. Time/ Bank wil nieuwe waarde creëren voor veel van de (immateriële) uitwisselingen die sowieso al plaatsvinden binnen de kunsten. Om een extra bijdrage te leveren aan de totstandkoming van bijzonder nieuw werk, stuurde het Fonds BKVB bij elke subsidie die najaar 2011 werd toegekend, een ‘Hour Note’ van Time/Bank. Dit biljet is ontworpen door de Amerikaanse kunstenaar Lawrence Weiner en biedt een extra mogelijkheid om – naast de bijdrage van het Fonds – een project te realiseren. Bijvoorbeeld om advies te vragen aan een kunstenaar die ervaring heeft met het realiseren van monumentaal werk in de openbare ruimte. Om hulp te vragen bij de vertaling van een inhoudelijke tekst over het werk. Of als er dingen gebouwd moeten worden, figuranten 28

nodig zijn, of iemand met een specifieke technische kennis. Op Time/Bank plaatst de kunstenaar een oproep voor mensen die hem hierbij kunnen helpen. Hij betaalt deze mensen niet met euro’s maar waardeert hun inzet met ‘Hour Notes’. De verdiende Hour Notes kunnen via het netwerk worden besteed aan diensten en goederen. Daarnaast zorgt Time/Bank ervoor dat de kennis en ervaringen van gesubsidieerde projecten breder gedeeld worden en ten goede kunnen komen aan de projecten van andere kunstenaars. Time/Bank heeft inmiddels ook een ‘vestiging’ in Nederland en is online wereldwijd te gebruiken. 1.12.f Matching Grants Deze subsidievorm is ook in 2011 in de praktijk getoetst en verder uitgewerkt en aangescherpt. De Matching Grants zijn bedoeld voor instellingen, maatschappelijke organisaties of bedrijven die samen met een kunstenaar een bijzondere opdracht willen realiseren. De regeling is een stimulans voor partijen om met kunstenaars te werken, en de samenwerking tussen culturele instellingen, marktpartijen en kunstenaars te versterken. Het gaat uit van een co-financiering van minimaal 50% door de opdrachtgever, waarbij onder meer een vereiste is dat de opdrachtgever het honorarium voor de kunstenaar betaalt, en de projecten voor een breed publiek toegankelijk zijn. De subsidiemogelijkheid verkent de weg naar mogelijk nieuw beleid, waarbij instellingen en kunstenaars in onderlinge samenhang een aanvraag indienen en verantwoording nemen voor de resultaten. De matching grants bieden kansen voor kunstenaars om nauwer met instellingen samen te werken. Het stelt instellingen beter in staat om als opdrachtgever voor de productie van kunstwerken op te treden. Het vergroot de betrokkenheid van de instelling bij het project, beloont ambitie en ondernemerschap. De regeling slaat bovendien een brug tussen kunst en markt. Het biedt mogelijkheden voor marktverruiming

voor kunstenaars en het versterken van het (privaat) opdrachtgeverschap. Met als doel het beeldende kunstaanbod in het bedrijfsleven en publieke domeinen binnen en buiten de cultuursector beter zichtbaar te maken. Allard van Hoorn (Amsterdam) € 53.500 In samenwerking met de Appel Arts Center en de Akzo Nobel Art Foundation ontwikkelt kunstenaar Allard van Hoorn een grootschalig en ambitieus kunstwerk; een ‘imaginaire reismachine’ voor de entree van het nieuwe gebouw van de Appel. Het project Skies over Snaefell is een 5 bij 9 meter grote installatie bestaande uit 2500 LED lampen, die een voortdurend veranderende sequentie toont van landschappen en van het internet geïndexeerde luchten boven de berg, gletsjer en vulkaan Snaefell in IJsland. Dit is de plek waar Jules Verne zijn reis naar het middelpunt van de aarde liet beginnen en waar de NASA haar astronauten traint voor de eerste reis naar de maan. Er wordt tevens een educatieve module toegevoegd, een uitvouwbaar modulaire ‘schoolklas’, waarin de geschiedenis van de verbeelding wordt gepresenteerd. Het Internationaal Filmfestival Rotterdam als gemachtigde voor Germaine Kruip (Amsterdam/Brussel) € 36.850 Het betreft de presentatie Eye Trap, onderdeel van het beeldende kunst programma ‘For Real’ van het IFFR. Kunstenaar Germaine Kruip plaatst het publiek achter een enorm realtime scherm. In de Cruise Terminal zit het publiek als in een bioscoop voor een raam van 4 bij 10 meter. Het uitzicht transformeert, bij zonsondergang en muzikaal begeleidt door het Metropole Orkest, tot een film. Het orkest voert in samenwerking met het Muziekinstituut MultiMedia een nieuwe soundtrack uit, speciaal geschreven voor een van de meest spectaculaire vergezichten

van de stad op de Maas, Erasmusburg en de Noordoever van Rotterdam. De kijker laat de gebeurtenissen aan zich voorbij trekken en leert de werkelijkheid opnieuw bekijken. Stichting Worm Rotterdam als gemachtigde voor Joep van Lieshout (Rotterdam), Jeroen Bergsma (Rotterdam), Marco Broeders (Rotterdam) € 55.906 (totaal) De kunstenaars waren betrokken bij de ontwikkeling van het nieuwe Worm, een multifunctionele presentatieruimte voor beeldende kunst, film en muziek in Rotterdam. Voor het concept, de verbouwing en inrichting van het gebouw is samengewerkt met Atelier van Lieshout, Jeroen Bergsma (2012 architecten) en Marco Broeders (CO2RO ontwerpers). De laastste 2 vooral vanwege de verrassende vorm en oplossing die zij boden op basis van het hergebruik van bestaande materialen. Van Lieshout vanwege diens inhoudelijke benadering van projecten als Infernopolis en Slave City. Worm streeft naar een interdisciplinaire aanpak en een contrast van verschillende leefwerelden die uitdagend is voor de bezoekers van het gebouw. Doel is een gebouw dat niet kunst laat zien, maar kunst is, een plek waar kunst en functionaliteit versmolten zijn. Overzicht Matching grants Aantal vergaderingen: 2 Positief 3 Negatief 4 Totaal 7

1.12.g Circle Production Fund € 50.000 Bij wijze van pilotproject ondersteunt het Fonds BKVB de opzet van het Circle Production Fund. Dit is een initiatief van Smart Project Space in Amsterdam met als doel een duurzaam financieel model tot stand te brengen voor publiek-private samenwerking tussen de verschillende belanghebbenden in de kunstwereld – beeldend kunstenaars, betrok-


29

ken kunstinstellingen, galeries, verzamelaars, subsidiënten en het publiek. Het betreft een revolving fonds dat voorfinanciering biedt voor de realisatie van de kunstwerken. Doordat met de kunstenaars en hun vertegenwoordigende galeries wordt overeengekomen dat de investering in het werk wordt terugbetaald wanneer het werk wordt verkocht, vloeit het geïnvesteerde bedrag op termijn terug in het fonds. Het komt zodoende weer beschikbaar voor nieuwe investeringen in nieuwe kunstprojecten. Het voordeel is dat de middelen op deze manier in principe tot in lengte van jaren inzetbaar blijven. Met het Circle Production Fund maakt eenmalig subsidiëren plaats voor duurzaam financieren. Het Fonds BKVB ondersteunt het Circle Production Fund als onderdeel van het onderzoek naar alternatieve ondersteuningsmodellen voor beeldend kunstenaars. Het Circle Production Fund biedt kansen voor kunstenaars om nauwer met instellingen samen te werken aan bijzondere producties van vooraanstaande kunstenaars en het biedt de instelling de mogelijkheid om op een ondernemende manier als opdrachtgever op te treden voor de productie van ambitieuze kunstwerken. Het project vergroot de onderlinge betrokkenheid en verantwoordelijkheid tussen instelling, kunstenaar, galerie en publiek. De uitkomsten van de pilot fase van het fonds zullen in 2012 worden gedeeld met het kunstenveld. 1.12.h Materiaalfonds € 85.000 Met een aparte projectbijdrage van het ministerie van OCW is het Fonds BKVB een samenwerking aangegaan met het Materiaalfonds voor Beeldende Kunst en Vormgeving. Dit als onderdeel van het onderzoek naar alternatieve financieringsmogelijkheden voor de productie van nieuw werk door kunstenaars, en de werking en betekenis van de renteloze lening als financieringsinstrument. Het Materiaalfonds biedt de mogelijkheid voor kunstenaars om een renteloze lening 30

af te sluiten. Een lening kan worden aangevraagd als voorfinanciering voor het ontwikkelen, maken en presenteren van nieuw werk. Het maximale bedrag van een lening is € 8.000, een bedrag dat in termijnen binnen 3 jaar afgelost moet zijn. De aanvragen voor een lening worden getoetst door een commissie op basis van het CV, de artistieke kwaliteit van werk en plan, en de zakelijke verantwoording. De kwaliteit van de toekenningen wordt extra gewaarborgd door de afvaardiging van een commissielid van het Fonds BKVB in de commissie van het Materiaalfonds. In 2011 verstrekte het Materiaalfonds 39 leningen. 1.12.1 Overige pilotprojecten Deelerwoud € 7.500 In 2011 heeft het Fonds BKVB een verkennend onderzoek ondersteund naar de mogelijkheden van een gastatelier voor beeldend kunstenaars en wetenschappers op het grootste particuliere, en nooit publiek opengestelde landgoed van Nederland, het Deelerwoud op de Hoge Veluwe. Dit in het verlengde van de ‘binnenlandateliers’. Kunstbemiddelaar Jouke Kleerebezem heeft de specifieke kwaliteiten van het landgoed onderzocht, in relatie tot het actuele discours m.b.t. kunst en landschap, en de meerwaarde van een verblijf in het Deelerwoud voor zowel de kunstenaar als de plek/regio in kaart gebracht. Hij heeft zowel de praktische, als inhoudelijke mogelijkheden verkend, in nauw overleg met de eigenaar. Daarnaast is bekeken wat de mogelijkheden zijn voor een samenwerkingsverband tussen kunst en wetenschap, en of er voor de publieke presentatie van de resultaten aansluiting gevonden kan worden bij culturele instellingen in de regio of daarbuiten. Begin 2012 zal besloten worden tot een mogelijke continuering van het project, en het al dan niet selecteren van een pre-resident die op het landgoed kan werken. Gedacht wordt aan een beeldend kunstenaar die het landschap als hoofdthema heeft.

Amsterdam Art Book Fair € 13.250 In mei 2011 werd in Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond de eerste Amsterdam Art Book Fair (AABF) gehouden, een initiatief van Delphine Bedel en Yannick Bouillis. Het Fonds BKVB ondersteunde een intensief en drukbezocht lezingenprogramma tijdens deze beurs, als een bijdrage aan het inhoudelijke debat over publicaties over hedendaagse beeldend kunstenaars in Nederland en de positie van het Nederlandse kunstenaarsboek in een internationale context. De AABF toonde de laatste ontwikkelingen op het gebied van ‘printed matter’ en digitale media. Aan de beurs namen onafhankelijke uitgevers uit 16 landen, verschillende tijdschriften, kunstenaars, opleidingen en instellingen deel. Het Fonds BKVB was met een stand aanwezig en toonde een selectie van de kunstenaarsboeken die met steun van het Fonds BKVB tot stand kwamen. De AABF vond plaats tijdens de Art Amsterdam en de Amsterdam Art Week. Biennale Kijkduin € 10.710 Ter ondersteuning van het inhoudelijke debat over de positie van het medium glas voor kunstenaars en vormgevers, ondersteunde het Fonds BKVB het symposium Transparent Vision – the Art and Science of Glass, onderdeel van de Biënnale Kijkduin 2011. Tijdens het symposium lieten experts hun licht schijnen op nieuwe concepten en ontwikkelingen binnen het vakgebied. Zij bespraken vernieuwende applicaties en technieken, en belichtten glas als kunstenaarsmedium, zoals dat zich vanaf begin 19de eeuw tot heden heeft ontwikkeld. Het doel van het symposium was om de banden tussen kunst, wetenschap en de industrie aan te halen en de vakwereld in contact te brengen met leidende figuren uit verschillende sectoren. Het symposium leverde een bijdrage aan innovatieve ontwikkelingen op het gebied van glas, zowel voor de wetenschap als voor de kunst. Het symposium vond plaats bij het Gemeentemuseum in Den

Haag. De resultaten verschenen op een speciale website, die tevens dienst deed als platform voor de voortzetting van debat en dialoog. In 2009 ondersteunde het Fonds BKVB al het symposium Scratching the Surface – Matters of Perception over hedendaagse glaskunst in Nederland. B’Lowlands € 7.500 i.s.m. Nationaal Glasmuseum en Lowlands Festival Het project B’Lowlands is een samenwerking tussen curator Marjolein Starreveld, het Nationaal Glasmuseum, het Lowlands Festival en glaskunstenaar Arnout Visser. Het Fonds BKVB kende de laatste een bijdrage toe voor een spraakmakende glasworkshop op het Lowlands festival 2011 waarbij het ambacht glasblazen in een hedendaagse context werd geplaatst. Vanuit een op hout gestookte oven werd met recycled glas geblazen, waarbij Visser naast zijn eigen ontwerpen en ideeën ook het publiek op het festivalterrein liet kennismaken met glasblazen. De resultaten werden tijdens de Glasdagen gepresenteerd in het Nationaal Glasmuseum. Het Fonds BKVB beschouwt deze toekenning als een bijdrage aan de ontwikkeling, positionering en zichtbaarheid van het medium glas voor kunstenaars en vormgevers en een breder publiek. De bijdrage voor de workshop ligt in het verlengde van de steun die eerder werd verleend aan de glassymposia Scratching the Surface en Transparent Vision tijdens de Biënnale Kijkduin. Hollandse Meesters in de 21e eeuw € 106.410 i.s.m. het Mediafonds, Interakt, regionale omroepen en musea Op 18 mei 2011 werd in aanwezigheid van Halbe Zijlstra, staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, in de Kunsthal Rotterdam het project Hollandse Meesters in de 21e eeuw gepresenteerd. Hollandse Meesters is een


31

reeks korte gefilmde portretten van hedendaagse beeldend kunstenaars in hun atelier of op hun werkplek. Het project moet uitgroeien tot een omvangrijke serie waarin een generatie belangrijke kunstenaars wordt vastgelegd. In de Kunsthal Rotterdam werden de eerste 15 films getoond in 10, door Rob Vrijen ontworpen, mobiele bioscoopjes. De bioscoopjes met inhoud zijn vervolgens ter beschikking gesteld aan musea, terwijl de films zijn uitgezonden door regionale omroepen en ook online te zien zijn. Hollandse Meesters is een uniek samenwerkingsproject van regionale omroepen en beeldende kunst-instellingen. Het is een initiatief van Michiel van Nieuwkerk en Ineke Hilhorst en wordt geproduceerd door Interakt/ René Mendel. Een commissie bestaande uit Martijn Sanders, Hans den Hartog Jager en Judith Cahen heeft in 2010 een lijst met te filmen kunstenaars samengesteld, op basis van voorstellen van betrokken beeldende kunstinstellingen door het hele land. Het project wordt ondersteund door het Fonds BKVB en het Mediafonds. Het Fonds BKVB heeft i.s.m. Interakt na afloop van de tentoonstelling de distributie van de bioscoopjes op zich genomen. Deze zijn in bruikleen gegeven aan diverse musea en reizen tijdelijk naar festivals en tentoonstellingen. Een ervan is aangeboden aan het ministerie van OCW. Beijing International Book Fair € 120.060 i.s.m. Nederlands Letterenfonds Eind augustus opende staatssecretaris Halbe Zijlstra onder grote belangstelling het Nederlandse paviljoen op de Beijing International Bookfair. Het paviljoen van 1500 m2 is ontworpen door Ira Koers en Roelof Mulder en heeft als titel Open Landscape – Open Book. De totstandkoming van het paviljoen was een coproductie tussen het Fonds BKVB en het Nederlands Letterenfonds. Het Fonds BKVB nam op uitnodiging van het Nederlands Letterenfonds deel aan de Beijing International Book Fair waar Nederland dit 32

jaar als gastland vertegenwoordigd is. Binnen het brede programma van het Nederlands Letterenfonds organiseerde het Fonds BKVB een tentoonstelling van medegefinancierde boeken over beeldende kunst, vormgeving en architectuur en was de striptentoonstelling Mooi is dat!, een inititatief van de intendant strips, te zien. Verder organiseerde het Fonds BKVB een aantal boekpresentaties. Het Nederlandse paviljoen is met groot enthousiasme ontvangen door Chinese pers en publiek. Het paviljoen kwam mede tot stand met steun van het Fonds BKVB. Ira Koers en Roelof Mulder wonnen de pitch die onder 5 ontwerpbureaus werd uitgeschreven. De titel van de inzending ‘Open Landscape – Open Book’ namen zij letterlijk door een licht en open landschap te ontwerpen volgens een strak grid van Hollandse dijken. Het paviljoen was herkenbaar aan een zwevende wolk die boven het kunstmatige landschap hing met een knipoog naar de typisch Hollandse wolkenluchten die door de eeuwen heen vele kunstenaars uit de lage landen hebben geïnspireerd. SMAX curator-in-residence € 15.000 i.s.m. Schloss Ringenberg en de Duitse deelstaat Nordrhein-Westfalen SMAX is een Nederlands-Duits samenwerkingsproject waarbij 1 Nederlandse en 2 Duitse curatoren in de gelegenheid worden gesteld om gedurende een jaar met een eigen budget een programma samen te stellen bij verschillende musea en kunstcentra in het grensgebied. De curatoren werken en verblijven in Schloss Ringenberg, een tentoonstellings- en artist in residence plek tussen Arnhem en Düsseldorf. De deelname van de Duitse curatoren wordt mogelijk gemaakt door de minister-president van de deelstaat Nordrhein-Westfalen. De bijdrage van het Fonds BKVB maakt de deelname van de Nederlandse curator mogelijk. Met dit buitenland atelier wil het Fonds BKVB jonge bemiddelaars de gelegenheid bieden om in een andere omgeving en cultuur hun werk te ver-

diepen en daarop te reflecteren. De werkperiode biedt kansen om werkervaring op te doen, nieuwe velden te ontdekken en internationale contacten op te doen of uit te breiden. Voor de werkperiode 2011/2012 is Alexandra Landré geselecteerd door een internationale commissie. Samen met de Duitse curatoren Carla Donauer en Jasmin Makk zal zij verschillende tentoonstellingen samenstellen in musea en kunstinstellingen in het grensgebied, waaronder het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch. Overzicht SMAX Aantal vergaderingen: 1 Positief 1 Negatief 3 Totaal 4

Powerhouse Detroit € 10.500 i.s.m. Design 99 en Partizan Publik Sinds 2010 ontwikkelt het Fonds BKVB i.s.m. Design 99 het pilotproject Power House Detroit. Doel van dit project is om een archetypisch Amerikaans ‘suburban’ arbeidershuis te transformeren tot gastatelier voor kunstenaars, met hergebruik van lokale materialen en in samenwerking met de lokale gemeenschap. Na Césare Peeren van 2012 architecten startte eind 2010 de vormgever Guido Marsille met een werkperiode waarin hij een ‘public kitchen’ realiseerde. In 2011 is de schilder Jan van der Ploeg geselecteerd voor de laatste werkperiode als onderdeel van het pilot project, dat zal plaatsvinden in het voorjaar van 2012. Het project zal worden afgesloten met een gezamenlijke publicatie, op initiatief van de bemiddelaars Partizan Publik. Mogelijk wordt het atelier vervolgens opgenomen in het reguliere aanbod van buitenlandateliers van het Mondriaan Fonds. Gulf Art Guide € 54.000 i.s.m. SICA

Gulf Art Guide: Art and Artists’ resources in the Arabian Peninsula is een onderzoeksproject van Robert Kluijver en Neil van der Linden. Onder leiding en in samenwerking met de SICA (Stichting Internationale Culturele Activiteiten) zullen zij een online gids maken die de kunstscene in de landen die tot de Gulf Cooperation Council behoren (Verenigde Arabische Emiraten, Qatar, Saudi Arabië, Bahrein, Kuwait en Oman) in kaart brengt en ontsluit voor de Nederlandse kunstwereld. Doel is daarbij enerzijds om inzichten te geven in de ontwikkelingen die daar plaatsvinden, anderzijds om contacten met de hedendaagse kunstwereld in de Golf doelgerichter en gemakkelijker te maken. De focus ligt op de beeldende kunst en hieraan gerelateerde disciplines en cross-disciplinaire samenwerkingen. De website wordt compatible met SICA’s cultural exchange sites. Er zullen nieuwe technieken toegepast worden om zoveel mogelijk geïnteresseerden te bereiken. Het Fonds BKVB beschouwt deze toekenning als een bijdrage aan het inzicht in en het inhoudelijke debat over de rol en de positie van de beeldende kunst en beeldend kunstenaars in het Arabisch schiereiland en de mogelijkheden voor samenwerking en uitwisseling met het Nederlandse vakgebied. De toekenning van deze subsidie aan het SICA als opdrachtgever en projectleider ziet het Fonds BKVB als een goede garantie voor een juiste terugkoppeling van de resultaten van het project met het Nederlandse kunstenveld. 711 LAB € 10.000 Met het ontwerp Convertible House #1 wonnen de architecten Stefan Werrer en Matthias Bauer van 711 LAB de Simplicity stimuleringsprijs in Almere. In het verlengde hiervan heeft het Fonds BKVB hen een speciale bijdrage toegekend met als doel dit huis ook daadwerkelijk te realiseren. Hiertoe is inmiddels een overeenkomst met de gemeente gesloten en een opdrachtgever gevonden.


33

De bijdrage van het Fonds BKVB is om in het kader van het particulier opdrachtgeverschap de haalbaarheid van het ontwerp verder te verkennen en te ontwikkelen in zowel inhoudelijke als praktische zin. Convertible House #1 is een woongebouw met aanpassingsvermogen. Het is een experiment om voor de complexiteit van het hedendaagse wonen een eenvoudige maar toch flexibele oplossing te bieden. De steeds wisselende intensiteit van gebruik in relatie tot de seizoenen en het aantal bewoners en gasten, wordt door het ontwerp gefaciliteerd. Deze veranderbaarheid komt tot stand door een combinatie van een vast volume en een op rails verplaatsbaar volume. Er bestaan 2 radicaal verschillende toestanden met elk een eigen genuanceerde verhouding tussen binnen- en buitenruimte. OCAT, Shenzhen, China € 7.735 Op verzoek van de Nederlandse Ambassade in Beijing heeft het Fonds BKVB als pilotproject een residency periode van 3 maanden bij OCAT in Shenzen ondersteund. Deze residency is onderdeel van een groter samenwerkingsverband tussen de Nederlandse Ambassade, de SICA en OCAT in het kader van de Cultural Exchange China-Nederland. Van 15 augustus tot 15 november 2011 werkte Frank Havermans hier als artist-in-residence. Onderdeel van de residency was de deelname aan de tentoonstelling ‘Future Relevance’, een parallel programma bij de 2011 Shenzhen and Hongkong Bi City Biennale of Urbanism/ Architecture. 4Art i.s.m. AVRO € 119.000 In 2011 was als onderdeel van AVRO KunstUur elke zaterdagmiddag op Ned 2 de 2e serie van 4 Art te zien. In elke aflevering staat het werk van een hedendaagse beeldend kunstenaar centraal. Het programma wordt gemaakt 34

door vier kunstcritici die elkaar per aflevering afwisselen. De critici zijn Bart Rutten (conservator Stedelijk Museum), Ann Demeester (directeur De Appel), Valentijn Byvanck (directeur Nationaal Historisch Museum) en Hans den Hartog Jager (kunstcriticus en schrijver). Zij duiken in het oeuvre van een kunstenaar, bezoeken ateliers of tentoonstellingen en laten hun enthousiasme en visie los op het werk. Er komen alleen kunstenaars aan bod waarvan op het moment van de uitzending ergens in het land werk te bekijken is. In 2011 werd ook de derde serie in gang gezet. 1.13 Intendanten Sinds een paar jaar werkt het Fonds BKVB met 2 intendanten, een voor de strips en een voor de documentaire fotografie, en een programmamanager culturele diversiteit. Het Fonds is tot hun aanstelling overgegaan als gevolg van klemmende vragen uit de desbetreffende disciplines. Deze betreffen vooral de bloccades in de maatschappelijke receptie en ontwikkeling. Voor het aanstellen van en werken met de intendanten heeft het Fonds BKVB een procedure ontwikkeld waarbij eerst in samenspraak met enkele vertegenwoordigers uit de discipline een analyse is gemaakt van de knelpunten die een goede beoefening van het vak in de weg staan. Deze punten zijn verwerkt tot een programmadocument. Nadat de reacties van vertegenwoordigers uit het vakgebied waren verwerkt, vormt dit het officiële document waar de intendant uitvoering aan moet geven. De benoemingstermijn van de intendant is voor 2 jaar – met een mogelijke verlenging van een jaar. De programmamanager culturele diversiteit is in 2008 benoemd voor 4 jaar. Verschillende stuurgroepen met vertegenwoordigers uit de vakwereld zien toe op de voortgang en uitvoering van de programmadocumenten door de intendanten. Zie de website voor de onderbouwing en uitwerking van deze programmapunten. In bijlage 1 is te lezen welke projecten binnen dit kader zijn geïnitieerd en ondersteund.

1.13.a Intendant documentaire fotografie De intendant documentaire fotografie, Annelies Kuiper, rondde haar werkzaamheden af op 1 januari. Zie de website voor de onderbouwing en uitwerking van de programmapunten. In bijlage 1 is te lezen welke projecten binnen dit kader zijn geïnitieerd en ondersteund en hoe deze na het vertrek van de intendant door derden worden voortgezet en geadopteerd. De intendant was aangesteld om uitvoering te geven aan het programmadocument met de volgende doelstellingen: 1. Instellen jaarlijkse prijs documentaire fotografie 2. Nederlandse documentaire fotografie internationaliseren 3. De Nederlandse documentaire fotografen via de media sneller in contact brengen met (internationale) opdrachtgevers 4. Stimuleren van onderwijs op het gebied van documentaire fotografie 5. A llianties of concurrentie met bestaande documentaire opdrachten 6. Aanhaken bij initiatieven van bestaande instellingen die vernieuwing of verbetering nastreven 7. Onderzoeken en stimuleren mogelijkheden nieuwe media 1.13.b Intendant strips De intendant strips is Gert-Jan Pos, die in 2009 werd aangesteld om uitvoering te geven aan het programmadocument met de volgende doelstellingen:

De intendant was tot medio september werkzaam bij het Fonds BKVB. 1.13.c Progammamanager Culturele diversiteit, 355°, Art Beyond Borders In 2008 stelde het Fonds BKVB Özkan Gölpinar aan als programmamanager die tot taak heeft de culturele diversiteit in te bedden als een vanzelfsprekend onderdeel van het Fonds BKVB. Met de aanstelling van een programmamanager onderstreept het Fonds BKVB het belang van het denken over culturele diversiteit, zoals dat ook in het beleidsplan 2009-2012 aan de orde komt. Enerzijds ziet het Fonds BKVB dit als een verantwoordelijkheid, anderzijds zoekt het Fonds aansluiting bij de veranderende kunstpraktijk en probeert het meer mogelijkheden te creëren voor kunstenaars met verschillende intenties, achtergronden en referenties. Begin 2009 lanceerde Gölpinar het programma 355°, Art Beyond Borders. Het programma heeft 4 belangrijke doelen. 1. Het vergroten van zichtbaarheid van kunstenaars met andere culturele achter gronden 2. Het aanjagen van de landelijke discussie en bieden van ruimte aan kennis- en ervaringsuitwisseling. 3. Het Fonds BKVB beter bereikbaar maken voor een diverse groep aanvragers 4. Het verankeren van expertise over culturele diversiteit binnen en buiten het Fonds BKVB

1. Instellen van een jaarlijkse, prestigieuze prijs; 2. Versterken van de internationale uitstraling van het vakgebied; 3. Bewerkstelligen van een bredere uitstraling en erkenning 4. Versterken van bestaande organisaties en evenementen en uitbreiden met jaarlijks evenement 5. Stimuleren van een onderzoekende houding van stripmakers Fonds BKVB 2011 / spoor 3 - bijzondere projecten / 1.13 intendanten

35

2. BEZWAAR- EN BEROEPSPROCEDURES

Bezwaarschriften stimuleringssubsidies beeldende kunst

Beroepszaken stimuleringssubsidies bouwkunst

Als een aanvraag voor een subsidie niet wordt gehonoreerd, kan een kunstenaar een bezwaarschrift indienen bij het bestuur van het Fonds BKVB. De aanvrager kan het bezwaarschrift eventueel mondeling toelichten tijdens een hoorzitting. Als het bezwaarschrift niet wordt gehonoreerd, of als de werkgroep na herbeoordeling weer negatief over de aanvraag adviseert, kan de aanvrager in beroep gaan bij de Arrondissementsrechtbank. Als dit beroep door de rechtbank wordt verworpen staat hoger beroep open bij de Raad van State. Ook het Fonds BKVB kan bij de Raad van State in hoger beroep gaan als de rechtbank een beroepschrift gegrond heeft verklaard.

Afgewezen aanvragen* 951 Ingediende bezwaarschriften 102 Ingetrokken bezwaarschriften 9 Behandelde bezwaarschriften 94 Niet ontvankelijk verklaarde bezwaarschriften 2 Herbeoordelingen na bezwaarschrift 21 Positief advies na herbeoordeling 10 Gehonoreerd bezwaar op formele grond 6 Ongegrond verklaarde bezwaarschriften 76

Ingediende hoger beroepschriften Hoger beroep kennelijk niet ontvankelijk

Van de in 2011 ingediende bezwaarschriften en beroepschriften waren er begin 2012 nog enkele in behandeling. Een aantal van de in 2011 behandelde bezwaarschriften en beroepschriften zijn in 2010 ingediend.

* inclusief formele afwijzingen en exclusief herbeoordelingen

Ingediende beroepschriften Behandelde beroepschriften Beroep ongegrond Beroep kennelijk niet ontvankelijk Ingediende hoger beroepschriften Hoger beroep kennelijk niet ontvankelijk

3 3 3 1 1 1

Bezwaarschriften stimuleringssubsidies vormgeving 310 19 2 23 9 4 19


Bezwaarschriften stimuleringssubsidies bouwkunst Afgewezen aanvragen* Ingediende bezwaarschriften Behandelde bezwaarschriften Herbeoordelingen na bezwaarschrift Positief advies na herbeoordeling Ongegrond verklaarde bezwaarschriften

Bezwaarschriften buiten en binnenlandateliers Afgewezen aanvragen Ingediende bezwaarschriften Behandelde bezwaarschriften

446 -

Bezwaarschriften TAX-videoclipfonds

Beroepszaken stimuleringssubsidies beeldende kunst

Afgewezen aanvragen* Ingediende bezwaarschriften Ingetrokken bezwaarschriften Behandelde bezwaarschriften Herbeoordelingen na bezwaarschrift Positief advies na herbeoordeling Ongegrond verklaarde bezwaarschriften

1 1

122 3 7 5 1 6

Afgewezen subsidies* Ingediende bezwaarschriften Behandelde bezwaarschriften Ongegrond verklaarde bezwaarschriften

30 3 2 2

* exclusief aanvragen, die door het Mediafonds werden afgewezen

Bezwaarschriften Gamefonds Afgewezen subsidies* Ingediende bezwaarschriften Behandelde bezwaarschriften

5 -

* exclusief aanvragen, die door het Mediafonds werden afgewezen

Bezwaarschriften op financiële grond Beschikkingen waarbij het subsidiebedrag lager is vastgesteld Ingediende bezwaarschriften Behandelde bezwaarschriften Geheel gehonoreerde bezwaarschriften Deels gehonoreerde bezwaarschriften Ongegrond verklaarde bezwaarschriften

89 11 10 4 5 1


36

Fonds BKVB 2011 / 2. bezwaar- en beroepsprocedures

37

3. PUBLIEKSGERICHTE ACTIVITEITEN EN COMMUNICATIE De publieksgerichte activiteiten van het Fonds BKVB hebben allereerst tot doel potentiële aanvragers te wijzen op de subsidiemogelijkheden. Daarnaast worden activiteiten ontwikkeld om beleidsmakers en publiek inzicht te geven in de mogelijkheden en resultaten van het Fonds BKVB. Tenslotte zoekt het Fonds BKVB regelmatig de openbaarheid op om deel te nemen aan het actuele kunstdebat. In 2011 was ook de communicatie rond de aanstaande fusie een terugkerend onderwerp en werd de nieuwe huisstijl van het Mondriaan Fonds voorbereid. 3.1 Publieksmomenten In 2010 vonden verschillende activiteiten plaats die, al dan niet in samenwerking met derden, door het Fonds BKVB werden georganiseerd. Volkskrant Beeldende Kunst Prijs Op 10 april werd in een live uitzending van Kunststof TV de Volkskrant Beeldende Kunstprijs uitgereikt aan Ahmet Ögüt. De prijs is een samenwerking tussen de Volkskrant, de NTR, Stedelijk Museum Schiedam en het Fonds BKVB dat het prijzengeld van € 10.000 beschikbaar stelt. Hollandse Meesters in de 21e eeuw Op 18 mei opende staatssecretaris Halbe Zijlstra in de Kunsthal Rotterdam het project Hollandse Meesters in de 21e eeuw, een reeks korte gefilmde portretten van hedendaagse beeldend kunstenaars in hun atelier of op hun werkplek. Hollandse Meesters is een uniek samenwerkingsproject van regionale omroepen en beeldende kunst-instellingen. Het project wordt ondersteund door het Fonds BKVB en het Mediafonds. Na de tentoonstelling in de Kunsthal toerden de speciaal ontworpen minibioscoopjes met de filmportretten langs musea en festivals.

38

Boekpresentatie met debat Op 7 juni werd in debatcentrum De Nieuwe Liefde het essay Wild Park. Het onverwachte als opdracht van Jeroen Boomgaard gepresenteerd met een debat. Dit essay is het zesde deel van de essayreeks van het Fonds BKVB. Lex ter Braak (directeur Fonds BKVB), Siebe Thissen (Hoofd Kunst & Openbare Ruimte CBK Rotterdam) en Jeroen Boomgaard (kunsthistoricus, Lector Kunst & Publieke Ruimte Gerrit Rietveld Academie) voerden een gesprek over de rol van kunst in de openbare ruimte en aanverwante onderwerpen. Dutch Doc Days en Award Op 11 en 12 juni vonden voor het eerst de Dutch Doc Days plaats, een nieuw fotografiefestival in Utrecht waarbij gedurende 2 dagen alles in het teken van documentaire fotografie staat. Tijdens het festival werd voor de tweede keer de Dutch Doc Award uitgereikt, dit jaar aan Henk Wildschut. De prijs en het evenement zijn een initiatief van de intendant documentaire fotografie en wordt georganiseerd door de Stichting Dutch Doc Photo. Crisis! – Voor de lens Op 2 juli 2011 opende in de Kunsthal Rotterdam de fototentoonstelling Crisis! – Voor de lens, een initiatief van de intendant documentaire fotografie van het Fonds BKVB. Twaalf Nederlandse fotografen, waaronder gevestigde namen en jong talent, zijn in opdracht van regionale overheden met hun camera de problemen én kansen van de huidige crisis te lijf gegaan. Met ruim 150 documentaire foto’s zijn talrijke symptomen, zoals de sterkere hang naar een nationale identiteit, (on)zichtbare armoede en faillissementen vastgelegd. Bij de tentoonstelling verscheen een aparte website en een krant. Beijing International Book Fair In het Nederlandse paviljoen op de Beijing International Book Fair (29 augustus – 2 september) organiseerde het Fonds BKVB een tentoonstelling van medegefinancierde boeken over beeldende kunst, vormgeving en architectuur en was de striptentoonstelling Mooi is dat!, een inititatief van de intendant

strips, te zien. Verder organiseerde het Fonds BKVB een aantal boekpresentaties. Ook was het Fonds BKVB betrokken bij de totstandkoming van het veelgeprezen ontwerp van het paviljoen. Informatiebijeenkomst Promoveren in de Kunsten Op zaterdag 3 september werd in Utrecht een informatiebijeenkomst georganiseerd voor de tweede ronde van ‘Promoveren in de Kunsten’. Tijdens deze bijeenkomst werd de nieuwe ‘call for proposals’ toegelicht en presenteerden de huidige promovendi hun voorlopige onderzoeksresultaten. Uitreiking Marten Toonderprijs Op 9 september 2011 werd in Breda aan striptekenaar Peter Pontiac de Marten Toonderprijs uitgereikt. De uitreiking was tevens het startschot van het Stripfestival Breda dat van 9 tot 11 september plaatsvond en waar de Intendant Strips van het Fonds BKVB diverse activiteiten organiseerde. 4 Art Begin 2011 begon het tweede seizoen van 4 Art, een televisieserie over beeldende kunst. Het programma maakt deel uit van Avro’s KunstUur en is een samenwerking van de Avro en het Fonds BKVB. Elke aflevering staat het werk van een beeldend kunstenaar centraal. Betrokkenheid bij andere publieksmomenten: Verder werden in 2011 door derden tal van presentaties, debatten en andere bijeenkomsten georganiseerd waar het Fonds BKVB een rol in speelde. Opvallend was de tentoonstelling die Museum De Paviljoens maakte op basis van De Kracht van Heden, de spraakmakende tentoonstelling die het Fonds BKVB in 1993 organiseerde in Loods 6. Achttien jaar later nam De Paviljoens het initiatief voor De Nederlandse identiteit? De Kracht van Heden en maakte hiervoor opnieuw een selectie van kunstenaars, ontwerpers en architecten die in de periode 1988-1992 tot de eerste groep behoorden die van het Fonds BKVB een startstipendium, werkbeurs, projectsubsidie,

reisbeurs of presentatiesubsidie ontvingen en inmiddels tot de top van de hedendaagse cultuur gerekend worden. Deze selectie werd aangevuld met een keuze uit de afgelopen 5 fondsjaren. Een ander publieksmoment was de aandacht voor het theeservies dat het Fonds BKVB elke 2 jaar uitreikt aan de laureaten van de Fondsprijzen. Dit ontwerp van Jan Broekstra werd genomineerd voor Prijs de Prijs; een wedstrijd voor de best ontworpen kunstprijs. Ook was het Fonds BKVB met een boekenstand aanwezig op de Sunday Book Fair in het Stedelijk Museum Amsterdam en tijdens de Amsterdam Art Book Fair in de Brakke Grond in Amsterdam. 3.2 Tentoonstellingen Tentoonstellingsruimte Fonds BKVB Onder de titel Toekenning startte het Fonds BKVB in 2001 een serie tentoonstellingen in de eigen tentoonstellingsruimte met werk dat met behulp van subsidie van het Fonds BKVB tot stand kwam. Regelmatig was een project van een of meer kunstenaars, vormgevers en architecten te zien. Met deze tentoonstellingen gaf het Fonds BKVB inzicht in de resultaten van de subsidies. In de zomer van 2011 sloot het Fonds BKVB de serie Toekenningen af met Toekenning 044: Nabeelden, een interactieve installatie in de vorm van een tafel met verhalen over de niet gemaakte foto. In dit project van Rein Jelle Terpstra vertellen 29 beeldmakers hun verhaal over de foto die ze niet hebben kunnen maken en de impact die dat heeft op geheugen en verbeelding. De tentoonstellingsruimte is na de zomer gesloten omdat deze ter voorbereiding op de fusie met de Mondriaan Stichting werd omgebouwd tot kantoorruimte.

Fonds BKVB 2011 / 3. publieksgerichte activiteiten en communicatie

39

3.3 Drukwerk en digitale media Essayreeks In 2011 verscheen het zesde deel in de essayreeks waarmee het Fonds BKVB wil bijdragen aan het actuele kunstdebat. De publicatie Wild Park. Het onverwachte als opdracht werd geschreven door Jeroen Boomgaard. Het is een essay over het verschil in kwaliteit van kunst in de openbare ruimte. Er werden verschillende essays uitgezet die in 2012 zullen verschijnen. Digitale media Het Fonds BKVB stuurde in 2011 regelmatig digitale nieuwsbrieven uit aan een groot mailingbestand. Hiermee werden actuele ontwikkelingen en mogelijkheden direct bij een brede doelgroep aangekondigd. Tevens was het Fonds BKVB actief op twitter. Op de website werd de rubriek ‘Uitgelicht’ wekelijks aangevuld met actuele projecten die mede door financiering van het Fonds BKVB tot stand kwamen. Naast de eigen website www.fondsbkvb.nl onderhield het Fonds BKVB ook in 2011 de website van het TAX-videoclipfonds. Tevens werd in samenwerking met de Mondriaan Stichting een fusieblog onderhouden en de tijdelijke website van het nieuwe Mondriaan Fonds voorbereid. 3.4 Advertenties en voorlichting In 2011 werd er regelmatig bij diverse (online) media geadverteerd. Zo werden er deadlines aangekondigd voor de buitenland ateliers en verschenen er oproepen om nieuwe commissieleden aan te trekken. Daarnaast werd er gericht geadverteerd om (startende) beeldend kunstenaars, vormgevers, architecten en bemiddelaars te attenderen op de (subsidie) mogelijkheden bij het Fonds BKVB. Ook verschenen er verschillende advertenties met uiteenlopende doelen, waaronder een (online) oproep voor Promoveren in de Kunsten en de Studio for Unsolicited Architecture. Het Fonds BKVB gaf op verzoek voorlichting aan studenten van de volgende academies: 40

AKV/ St. Joost Breda/Den Bosch, Rietveld Academie (afdeling Sieraadontwerp) Amsterdam, AKV St. Joost Breda; ArTEZ Enschede (afdeling Fine Art en Design), KABK (afdeling Beeldende Kunst en Fotografie), HKU Faculteit Kunst, Media en Technologie en HKU (autonoom). Tevens werd voorlichting gegeven tijdens de bijeenkomst WEG WEG WEG bij het CBK Utrecht, bij VROAAM carrièredag voor creatieven van de BNO, de BKKC startersdag en bij het Amsterdams Grafisch Atelier. Alle studenten die een relevante HBO of TU opleiding verlieten, ontvingen in de zomer schriftelijke informatie over de subsidiemogelijkheden van het Fonds BKVB.

oordeel. Sommigen vinden het een goede aanvulling, anderen overbodig of te sturend. Als positieve punten van het fondsbureau worden genoemd: helder, correct, geëngageerd, informatief, professioneel, behulpzaam, goed voorbereid. Veel respondenten vinden de live-presentaties weinig toevoegen aan de schriftelijke aanvraag of stellen dat het juist in het nadeel van de aanvrager kan werken. De mensen die positief zijn over de mogelijkheid live aan te vragen prijzen de tegemoetkoming aan aanvragers die schriftelijke handigheid missen, vinden dat het fonds er minder anoniem door wordt en dat een rijker beeld van de aanvrager wordt verkregen.

3.5 Enquête commissieleden In oktober heeft het Fonds BKVB een enquête uitgestuurd naar alle commissieleden stimuleringssubsidies en buitenland ateliers. De vragen hadden betrekking op de samenstelling en werkwijze van de commissie, de beoordeling van aanvragen, de kwaliteit van de aanvragen en de rol en werkwijze van het fondsbureau. Van de 87 uitgestuurde vragenlijsten zijn er 37 ingevuld. Over het algemeen hebben de commissieleden een positief oordeel, af en toe aangevuld met suggesties voor verbetering. De samenstelling van de huidige commissies wordt geprezen om de wisselende samenstelling, de deskundigheid, het kritisch vermogen en de genuanceerde discussies op niveau. Als voordeel van het werken met een vaste, inhoudelijk voorzitter wordt genoemd het bewaken van het overzicht, het stellen van kaders en de pogingen om overwegingen op tafel te krijgen. Gesuggereerd wordt om de visuele documentatie op voorhand te zien, zodat er sneller geschift kan worden. De beoordelingscriteria worden goede handvaten genoemd, stellen een duidelijke ondergrens en geven voldoende ruimte om van geval tot geval in te vullen. De pre-adviezen worden voldoende genoemd en komen meestal overeen met het eigen Fonds BKVB 2011 / 3. publieksgerichte activiteiten en communicatie

41

4. HORIZONTALE VERANTWOORDING Het Fonds BKVB verstrekt op verschillende manieren informatie om er voor te zorgen dat de doelgroep die voor subsidies in aanmerking kan komen op de hoogte is van de mogelijkheden van de subsidies. Dit gebeurt door middel van de website, advertenties, banners, voorlichting aan academies en andere relevante doelgroepen, mailing aan academieverlaters, digitale nieuwsbrieven, twitter, jaarverslagen en beleidsplannen. Ook zorgt het Fonds BKVB ervoor dat de informatie over de subsidiemogelijkheden die verstrekt wordt door derden up to date blijft. Het Fonds BKVB levert bovendien informatie op maat. Medewerkers van het Fonds BKVB zijn direct te benaderen via de telefoon, e-mail, brief of de informatiebalie. Hoofdtaak is het verstrekken van subsidies. De beslissingen over het toekennen of afwijzen van subsidies worden op 2 niveau´s openbaar gemaakt. De aanvragers krijgen bericht van hun toekenning of afwijzing en kunnen in het laatste geval een nadere motivering opvragen met een toelichting op het advies van de commissie. Aanvragers die zich niet kunnen vinden in een afwijzing, hebben de mogelijkheid een bezwaarschrift in te dienen en deze eventueel mondeling toe te lichten tijdens een hoorzitting. Het Fonds BKVB bepaalt op basis van de argumenten die de aanvrager aandraagt of een aanvraag opnieuw beoordeeld moet worden. Als het bezwaarschrift niet wordt gehonoreerd of ook de herbeoordeling tot een negatief advies leidt, kan de aanvrager in beroep gaan bij de Arrondisementsrechtbank en de Raad van State. Het Fonds BKVB maakt om privacy redenen niet openbaar welke aanvragers zijn afgewezen. De toegekende aanvragen worden wel openbaar gemaakt, via namenlijsten op de website en in de jaarverslagen. Bovendien wordt in het jaarverslag per aanvrager besproken voor welke plannen men een subsidie kreeg toegekend. 42

Een aantal van de toegekende subsidies wordt extra naar buiten gebracht in tentoonstellingen en publicaties van het Fonds BKVB en via de rubrieken ‘Uitgelicht’ en ‘Externe agenda’ op de website. Daarmee wil het Fonds BKVB een beeld geven van de aanvragen die worden gehonoreerd en de projecten die met de subsidies worden gerealiseerd. Een andere manier waarop het Fonds BKVB naar buiten treedt is door deelname aan het publieke debat op het terrein van actuele vraagstukken binnen de beeldende kunst, vormgeving en bouwkunst. Enerzijds organiseert het Fonds BKVB regelmatig discussies en debatten over actuele kwesties. Bovendien publiceert het op verschillende manieren de mening van derden, in de vorm van opdrachten voor essays of als bijdrage aan een debat. Anderzijds neemt de directeur van het Fonds BKVB deel aan debatten die door derden georganiseerd worden. De hedendaagse vraagstukken en ontwikkelingen op het gebied van de beeldende kunst, vormgeving en bouwkunst vertalen zich in het beleid van het Fonds BKVB, zoals dat omschreven staat in de vierjaarlijkse beleidsplannen. Overigens bestaat er binnen dat kader altijd ruimte voor tussentijdse aanpassingen aan de actuele realiteit. Het beleid van het Fonds BKVB staat uiteraard niet op zichzelf maar maakt deel uit van het totale kunstbeleid in Nederland. Voorstellen voor beleidswijzigingen komen voort uit de dialoog met vele betrokkenen: het ministerie van OCW, de Raad voor Cultuur, andere cultuurfondsen (o.a. tijdens het Fondsenoverleg) en overkoepelende organisaties. Bovendien wordt het Fonds BKVB gevoed door de steeds wisselende groep kunstenaars, vormgevers, architecten, beschouwers en curatoren die deel uitmaken van de commissies. Uiteraard signaleert het Fonds BKVB ook zelf tendensen aan de hand van de aanvragen en het contact met de aanvragers. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot een initiatief van de Stuurgroep Pilotprojecten of het zoeken van een buitenland atelier in een bepaald land, maar ook tot andere initiatieven.

Voortkomend uit de pilotprojecten en de tijdelijke regelingen staat het Fonds BKVB ook in de vorm van directe samenwerking in contact met veel collega-instellingen en andere instanties. In 2010 werd met de volgende partijen samengewerkt: - Met de Mondriaan Stichting is de aan staande fusie voorbereid. - Met het Stimuleringsfonds voor Architec tuur is de aanstaande overdracht van vorm geving, bouwkunst, Gamefonds en TAX videoclipfonds voorbereid. - Samen met de Mondriaan Stichting, het Nederlands Fonds voor Podiumkunsten, het Fonds voor Cultuurparticipatie, het Neder lands Letteren Fonds neemt het Fonds BKVB deel aan de regeling KulturA. - Met het Mediafonds worden de regelingen van het Gamefonds en het TAX-video clipfonds uitgevoerd. Ook zijn beide fond sen betrokken bij het filmproject Hollandse Meesters in de 21e eeuw. - Met het Nederlands Letterenfonds en het Stedelijk Museum Amsterdam is samen gewerkt aan de volgende editie van Poëzie op het Scherm. - Met het Nederlands Letterenfonds is samengewerkt aan het Nederlandse paviljoen tijdens de Beijing International Book Fair. - Met Trans Artists is samengewerkt aan het opstellen van een ladder van tijdelijke buiten land ateliers en binnenland ateliers. Tevens is samengewerkt bij de Pépinières (PeJA) programma’s. - Met een groot aantal artist-in-residence plekken wordt samengewerkt bij de aan bieding van buitenland ateliers. - Met de Universiteit van Amsterdam en Artis Natura Magistra is een leerstoel Cultuur, landschap en natuur ingesteld. - Met de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek werkt het Fonds BKVB samen bij 2 promotieplekken voor beeldend kunstenaars. - Met de AVRO wordt samengewerkt bij het televisieprogramma 4Art en de gelijk namige dvd-box. - Met de Volkskrant, Stedelijk Museum Schiedam en NTR wordt samengewerkt Fonds BKVB 2011 / 4. horizontale verantwoording

in het kader van de Volkskrant Beeldende Kunstprijs. - Met de Gerrit Rietveld Academie is samengewerkt voor de Rietveld Research Residency. - Met het NAi wordt samengewerkt voor de Studio for Unsolicited Architecture. - Met de Appel, Witte de With en Vlaams Nederlands Huis deBuren wordt samen gewerkt bij de Prijs voor de Jonge Kunst kritiek. - Met Stroom en Time/Bank New York is samengewerkt bij het verstrekken van Hour Notes. - Met Smart Project Space is samengewerkt bij de opzet van een Circle Production Fund. - Met het Materiaalfonds is samengewerkt bij de verstrekking van leningen door dit fonds. - Met het SICA en het Ministerie van Buitenlandse Zaken wordt samengewerkt bij de uitwisselingsprogramma’s met Brazilië, Turkije en Rusland. - Met het Prins Claus Fonds is een netwerk bijeenkomst georganiseerd voorafgaand aan de uitreiking van de Prins Claus Awards. - Met de Stadsschouwburg Amsterdam is samengewerkt aan de voorbereiding van een programma over oeuvres in het kader van de uitreiking van de Fondsprijzen. Voor de betrokken partijen bij de diverse pilotprojecten, de buitenland- en binnenland ateliers en de projecten van de intendanten wordt verwezen naar hoofdstuk 1 en bijlage 1.

43

5. BESTUUR Bestuur Fonds BKVB Bestuur Fonds BKVB Op 1 februari 2011 verliep de benoeming van het interim bestuur van het Fonds BKVB, aangezien dit de taken van de interim opdracht vervuld had. Per 1 februari 2011 is door het ministerie van OCW een nieuw bestuur benoemd. Een belangrijke taak van het nieuwe bestuur was de uitvoering van het fusiebesluit tussen Fonds BKVB en Mondriaan Stichting. Deze fusie werd op 30 december 2011 officieel bekrachtigd. Een ander onderwerp waar het bestuur zich mee bezighield diende zich aan na het besluit van de staatssecretaris om de onderdelen vormgeving, bouwkunst en nieuwe media op 1 januari 2012 over te dragen naar het Stimuleringsfonds voor Architectuur. Tot de lopende zaken die verder in de bestuursvergaderingen aan de orde kwamen, behoorden: het advies van de Raad voor Cultuur, de beleidsbrief ‘Meer dan kwaliteit’ van de staatssecretaris, het beleidskader van het ministerie van OCW, de goedkeuring van de gewijzigde regeling Stimuleringssubsidies in verband met de overdracht van vormgeving, bouwkunst en de regelingen van het Gamefonds en het TAX-videoclipfonds, de voorbereiding van het beleidsplan van het nieuw op te richten fonds en de maandelijkse management rapportage. Om aan bovenstaande taken uitvoering te geven heeft het bestuur in 2011 negen keer vergaderd. De laatste drie vergaderingen waren deels gezamenlijk met het bestuur van de Mondriaan Stichting.

44

Samenstelling Bestuur Fonds BKVB tot 30 december 2011 Mw A.E van der Pauw voorzitter Dhr. R.J. van Schaik penningmeester Dhr. G.C. Frieling lid Dhr O.J.M. Velthuis lid Directie Dhr. A.L. ter Braak Mevr C.A. Lindo

directeur tot 1 juli waarnemend directeur vanaf 1 juli

Bijlage 1 Toekenningen

SPOOR 1 STIMULERINGSSUBSIDIES 1.

Stimuleringssubsides - startstipendia - basisstipendia - praktijksubsidies - bijdragen werkbudget - publicatiesubsidies - studiebeurzen

48 49 50 51 72 77

SPOOR 2 INTERNATIONALISERING 2. Buitenland ateliers

79

3. Tijdelijke buitenland ateliers

80

4. Binnenland atelier Den Helder

80

5. Tijdelijke binnenland ateliers

80

6. Stichting van Doesburghuis

80

7. Samenwerking Brazilie

80

8. Pepinieres Européennes pour jeunes artistes

81

SPOOR 3 BIJZONDERE PROJECTEN 9. Structuele regelingen - Fondsprijzen

82

10. Tijdelijke regelingen - TAX-videoclipfonds - Gamefonds - Kunstenaars en school - Ontwerpen voor televisie - Masterclasses - Poezie op het scherm - Intendanten

82 84 85 86 86 87 87

SPOOR 1 STIMULERINGSSUBSIDIES Startstipendium Een startstipendium is bedoeld om beginnende beeldend kunstenaars, vormgevers of architecten in staat te stellen zich verder te ontwikkelen. Met een startstipendium kunnen zij zich op de artistieke en zakelijke ontplooiing van hun werk richten. Een startstipendium bedraagt € 18.000 voor een periode van 12 maanden. Tot uiterlijk 4 jaar na het verlaten van een bachelor opleiding aan een HBO opleiding (of na een Master opleiding als deze aansluitend aan de bachelor opleiding is gevolgd) kan een aanvraag voor een startstipendium worden ingediend. Een startstipendium kan maximaal 2 keer worden toegekend. Toekenningen startstipendia beeldende kunst

Liesbet Bussche, Amsterdam Ireneo Ciammella, London Marieke Coenen, Tilburg Ruben Doornweerd, Amsterdam Fredrick Farrow, Brummen Cleo Greidanus, Amsterdam Annelou Van Griensven, Arnhem Marije de Haan, Den Haag Bart Hess, Eindhoven Timon van der Hijden, Rotterdam Yasuhito Hirose, Rotterdam Niels Hoebers, Eindhoven Zsuzsanna Ilijin, Amsterdam Sanne Karssenberg, Amsterdam Johann Kauth, Amsterdam Sophie van Kempen, Nijmegen Young Na Kim, Amsterdam Dirk van der Kooij, Eindhoven Joris Kritis, Amsterdam Vu Kim Sa Le, Capelle a/d IJssel Daniël Maarleveld, Amsterdam Selina Parr, Amsterdam Oda Pausma, Amsterdam Julie Peeters, Amsterdam Jimmy Paul van Rinsum, Amsterdam Arthur Roeloffzen, Amsterdam Elvera Sleijster-Goedhart, Zwolle Britt Tan, Vlaardingen Ziga Testen, Amsterdam Petra Valdimarsdottir, Rotterdam Johannes Verwoerd, Amsterdam Sayaka Yamamoto, Eindhoven

Basisstipendium Een basisstipendium heeft als doel de artistieke ontwikkeling van beeldend kunstenaars en vrije vormgevers te bevorderen met een bijdrage in de beroepskosten en de kosten van levensonderhoud. Het stelt hen in staat nieuw werk te maken en het experiment aan te gaan, al dan niet in het atelier en los van opdrachten en een directe vraag. De subsidie is bedoeld voor minimaal 2 jaar en werkt met een rekening-courant systeem. Daarmee kan het feitelijke gebruik van het bedrag over een langere periode worden gespreid, al naar gelang het eigen inkomen en de eigen behoeften. Een basisstipendium kan maximaal 1 keer in de 4 jaar worden aangevraagd. Aanvragers moeten minimaal 8 jaar als beeldend kunstenaar of vrije vormgever werkzaam zijn. Toekenningen basisstipendia

Elodie Hiryczuk, Amsterdam Teun Hocks, Breukelen Juul Hondius, Amsterdam Bas van den Hurk, Tilburg Rini Hurkmans, Amsterdam Judith van IJken, Amsterdam Iratxe Jaio, Rotterdam Saskia Janssen, Amsterdam Arjan Janssen, Breda Maarten van Kalsbeek, Amsterdam Yasmijn Karhof, Amsterdam David Kiers, Amsterdam Gideon Kiers, Rotterdam Jouke Kleerebezem, Amsterdam Frank Koolen, Amsterdam Jeroen Kramer, Amsterdam Cees Krijnen, Driehuis Jos Kruit, Den Oever Lucas Lenglet, Amsterdam Gabriel Lester, Amsterdam Joep van Liefland, Utrecht Sabina van der Linden, Berlijn Annaleen Louwes, Amsterdam Reinier Lucassen, Amsterdam Jean-Baptiste Maitre, Amsterdam Frank Mandersloot, Amsterdam Cary Markerink, Amsterdam Michael Markwick, Den Haag Rik Meijers, Sittard Anton Monsanto, Curacao Ulrike Montmann, Amsterdam Marc Nagtzaam, Breda Alexandra Navratil, Amsterdam Jasper Niens, Rotterdam Maria van Oers, Amsterdam Sjoerd van Oevelen, Amsterdam Serge Onnen, Amsterdam Wouter Osterholt, Warns Maarten Overdijk, Leiden Jan van de Pavert, Rotterdam André Pielage, Utrecht Ben Pointeker, Amsterdam Ahmet Polat, Den Haag Liza Post, Amsterdam Zeger Reyers, Den Haag Maarten de Reus, Amsterdam Joke Robaard, Amsterdam Maria Roosen, Arnhem Tomo Savić-Gecan, Amsterdam Tobias Schalken, Den Bosch Hester Scheurwater, Rotterdam Kathrin Schlegel, Amsterdam Hans Scholten, Amsterdam Ed Schoonveld, Groningen Maaike Schoorel, Bilthoven Alice Schorbach, Amsterdam Martijn Schuppers, Groningen Ton Schuttelaar, Den Haag Marike Schuurman, Amsterdam Sandro Setola, Rotterdam

Ingo Binder, Maastricht Marie Burlot, Amsterdam

Eylem Aladogan, Amsterdam Theo Baart, Hoofddorp Thomas Bakker, Bavel Kostana Banovic, Utrecht Maria Barnas, Amsterdam Sema Bekirovic, Amsterdam Kees Bierman, Haarlem Pieter Bijwaard, Bergen Ansuya Blom, Amsterdam Peter Bogers, Amsterdam Milena Bonilla, Amsterdam Marjoleine Boonstra, Amsterdam Matthijs Bosman, Den Bosch Franck Bragigand, Amsterdam Maurice Braspenning, Leiden Frank van den Broeck, Amsterdam Giorgio Calò, Amsterdam Roe Cerpac, Amsterdam Martha Colburn, Amsterdam Sander van Deurzen, Amsterdam Sebastian Diaz Morales, Amsterdam Helmut Dick, Amsterdam Piet Dieleman, Middelburg Iris van Dongen, Zwartemeer Paul van der Eerden, Rotterdam Hans Eijkelboom, Amsterdam Uta Eisenreich, Amsterdam Jeroen Eisinga, Den Haag Zachary Formwalt, Amsterdam Michelle Williams Gamaker, Amsterdam Albertus Gerritsen, Arnhem Nelson Gonzalez, Aruba Marnix Goossens, Amsterdam Klaas van Gorkum, Rotterdam Voebe de Gruyter, Brussel Christina van der Haak, Den Haag Sara van der Heide, Amsterdam Lieven Hendriks, Amsterdam Benoit Hermans, Maastricht Inti Hernandez Veranes, Amsterdam Caren van Herwaarden, Amsterdam

48

Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / basisstipendium

Kristina Benjocki, Amsterdam Christoph Both-Asmus, Enschede Marie Ilse Bourlanges, Amsterdam Susanne Bruynzeel, Amsterdam Jasper Coppes, Amsterdam Vincent Dams, Eindhoven Dina Danish, Amsterdam Pip Erken, Oosterhout Alex Farrar, Amsterdam Rana Hamadeh, Rotterdam Carl Johan Högberg, Amsterdam Lev Ilizirov, Amsterdam Joris Jansen, Amsterdam Elena Khurtova, Amsterdam Tom Kok, Amsterdam Jenny Lindblom, Amsterdam Anais Lopez, Amsterdam Eva Olthof, Rotterdam Daan Paans, Utrecht Willem Popelier, Utrecht Abe Rechterschot, Bathmen Gordan Savicic, Den Haag Rik Smits, Rijswijk Lieke Snellen, Rotterdam Elian Somers, Rotterdam Pilvi Takala, Amsterdam Carolien Teunisse, Zeist Simon van Til, Arnhem Erin Tjin A Ton, Amsterdam Jochem van Tol, Amsterdam Martijn in ’t Veld, Rotterdam Grega Tao Vrhovec Sambolec, Amsterdam Coen Vunderink, Groningen Isabelle Wenzel, Amsterdam Mariken Wessels, Amsterdam Toekenningen startstipendia vormgeving

Toekenningen startstipendia bouwkunst Marijke Bruinsma, Hilversum Dingeman Deijs, Amsterdam Wolbert van Dijk, Rotterdam Stan Flohr, Amsterdam Gary Freedman, Amsterdam Lieke Goritzlehner, Zwolle Petrit Kabashi, Rotterdam Christina Lotzemer-Jentges, Maastricht Silvia Palfi, Alkmaar Carolien Schippers, Steenwijk Dirk Schlebusch, Amsterdam Anne Seghers, Utrecht David Smidt van Gelder, Amsterdam Adina Socol, Delft Dawid Strebicki, Schijf Janine Toussaint, Amsterdam Tom Vandeputte, Amsterdam Bastiaan Vogelpoel, Amsterdam

49

Helmut Smits, Rotterdam Otto Snoek, Krimpen aan den IJssel Willem Speekenbrink, Den Haag Arjanne van der Spek, Amsterdam Aram Tanis, Amsterdam Bert Teunissen, Huizen André Thijssen, Amsterdam Esther Tielemans, Amsterdam Jana Tokadjieva, Amsterdam Joost van den Toorn, Zaandam Pieter Tuytel, Haarlem Elke Uitentuis, Warns Lucas van der Velden, Rotterdam Martijn Veldhoen, Amsterdam Geerten Verheus, Amsterdam Heleen Verhoeven, Den Haag Michiel Voet, Amsterdam Peter Vos, Amsterdam Bram Vreven, Den Haag Matty Vroegop, Groningen Ido Peter Vunderink, Amsterdam Willem Weismann, Bilthoven Michel Wieggers, Rotterdam Pauline Wiertz, Amsterdam Henk Wildschut, Amsterdam Luuk Wilmering, Haarlem Edwin Zwakman, Amsterdam

Praktijksubsidie Een praktijksubsidie kan alleen worden aangevraagd door vormgevers en architecten. Het is een bijdrage in de reguliere kosten die een aanvrager in verband met zijn beroepspraktijk maakt, zoals de huur van werkruimte, het opzetten van een website, de aanschaf van apparatuur, de productie van promotiemateriaal, materiaalkosten, etc. Er is geen bijdrage in de kosten van levensonderhoud aan verbonden. Een praktijksubsidie bedraagt € 15.000 voor 12 maanden. Een praktijksubsidie kan maximaal 1 keer in de 2 jaar worden aangevraagd. Toekenningen praktijksubsidies - vormgeving Vela Arbutina, Amsterdam Simon Davies, Rotterdam Rene van Engelenburg, Amsterdam Simone Farresin, Eindhoven Sandra Kassenaar, Amsterdam Birgit Laken, Haarlem Nicole Martens, Rotterdam Janna Meeus, Amsterdam Myrza de Muynck, Goes Karl Nawrot, Amsterdam Richard Niessen, Amsterdam Peter Pontiac, Amsterdam Lucy Sarneel, Amsterdam Felix Weigand, Amsterdam Toekenningen praktijksubsidies - bouwkunst Skafte Aymo-Boot, Amsterdam Paul van den Berg, Rotterdam Rosetta Elkin, Amsterdam Job Floris, Rotterdam Lada Hrsak, Amsterdam Afaina de Jong, Amsterdam Iris de Kievith, Rotterdam Sandor Naus, Rotterdam Marc Neelen, Rotterdam Yukiko Nezu, Amsterdam Beatriz Ramo López de Angulo, Rotterdam Iris Schutten, Den Haag

De cijfers achter de gehonoreerde bijdragen werkbudget, studiebeurzen en publicatiesubsidies zijn bedragen in € en verwijzen naar het aangevraagde bedrag / toegekende bedrag. Regelmatig krijgt een aanvrager een lager bedrag toegekend omdat niet alle opgevoerde kosten subsidiabel zijn en omdat het Fonds BKVB met standaard bedragen voor kosten van levensonderhoud werkt. Overigens maken de bedragen die worden toegekend vaak deel uit van een (veel) hogere begroting die door andere partijen gefinancierd worden. Bijdrage werkbudget Een bijdrage werkbudget kan aangevraagd worden door beeldend kunstenaars, vormgevers, architecten en bemiddelaars om zeer uiteenlopende artistieke plannen te realiseren. Bijvoorbeeld voor het maken van nieuw werk of een kunstenaarsboek, het verrichten van onderzoek, deelname aan een prijsvraag, een stage bij een bureau of de voorbereiding, ontwikkeling of uitwerking van een bijzonder ontwerp. Het is ook mogelijk deze subsidie aan te vragen voor een reis of een werkperiode in het buitenland of voor een reguliere publicatie. De bijdragen werkbudget zijn bij uitstek bedoeld om ruimte te bieden aan alle mogelijke plannen met een artistieke inhoud. Een plan moet in de tijd begrensd zijn, maar hoeft niet noodzakelijk tot een concreet eindresultaat te leiden. Een aanvrager kan er voor kiezen een standaard bijdrage werkbudget aan te vragen (€ 2.500 per maand tot maximaal 6 maanden) of een flexibele bijdrage werkbudget (benodigde bedrag op basis van een begroting). Toekenningen Bijdragen werkbudget – beeldende kunst Steven Aalders (Amsterdam) 5.150 / 3.550 Voor een werkperiode in het gastatelier van Josef en Anni Albers Foundation in Bethany, Connecticut. Liesbeth Abbenes, Maurice Scheltens (Amsterdam) 8.325 / 8.325 (2x) Bijdrage aan een videostilleven gebaseerd op het werk van het ontwerpduo Scholten & Baijings. Het werk werd gepresenteerd als onderdeel van de tentoonstelling ‘Blush; design in full colour’ in het Stedelijk Museum ’s Hertogenbosch. Ruben Abels (Amsterdam) 15.000 / 15.000, Anke Coumans (Slijk-Ewijk) 7.500 / 7.500, Jonas Staal (Rotterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan Anke Coumans voor haar onderzoeksproject The Context is the Message rond de vraag welke nieuwe beeldende interventies in de hedendaagse publieke ruimtes nieuwe vormen van participatie en collectiviteit veroorzaken. Het onderzoek zal in boekvorm verschijnen en de stichting Visueel Debat zal een publieksprogramma rondom het project organiseren. Ruben Abels doet onderzoek naar de mogelijkheden van de huidige media en hun activerende rol in

50

publieksparticipatie en burgerschap. Jonas Staal wil voor dit project film als onderzoeksmedium gebruiken om de huidige relatie tussen kunst, politiek en ideologie inzichtelijk te maken. Laurence Aëgerter, Ronald van Tienhoven (Amsterdam) 9.362 / 5.684 (2x) Bijdrage voor de afronding van het kunstenaarsboek Tristes Tropiques: Illustrations hors textes, bestaande uit de foto’s van een reconstructie, gebaseerd op een fotoserie die Claude Lévi-Strauss tijdens een etnische expeditie in Brazilië maakte en een facsimile van de uitgave uit de jaren ’50 met de oorspronkelijke foto’s. Lara Almarcegui (Rotterdam) 4.816 / 3.900, Jeroen Jongeleen (Rotterdam) 4.816 / 3.900, Jasper Niens (Rotterdam) 5.600 / 5.600, Navid Nuur (Den Haag) 4.165 / 4.165 – gemachtigd door Fort Asperen Bijdrage aan nieuwe werken voor de groepstentoonstelling Too late, too little in Fort Asperen. Lara Almarcegui berekent het totaalgewicht van alle bouwmaterialen die ooit voor het fort gebruikt zijn om het massieve bouwwerk inzichtelijk te maken van bouw tot verval. Jeroen Jongeleen maakt foto’s en video’s van Inside Job, kleine interventies die hij maakte in museum Boijmans van Beuningen. Jasper Niens concentreert zich op de lichtinval van het fort en zet voor het werk Air Time de luiken in beweging met behulp van luchtdruk. Navid Nuur maakt een nieuw videowerk waarin hij op symbolische wijze de kunst probeert te bevrijden van het modernisme. Erwin van Amstel (Amsterdam) 4.962 / 3.850 Bijdrage aan het project Ruta di Tula, waarvoor hij in de voetsporen zal treden van de leider van de eerste slavenopstand op Curaçao in 1795. Tijdens zijn tocht wil hij zich verplaatsen in de emoties die de opstandelingen gevoeld moeten hebben en deze verwerken in een fotoserie. Cees Andriessen (Apeldoorn) 12.500 / 12.500 Bijdrage aan een kunstenaarsboek waarvoor hij linoleumsnedes zal maken en deze wil verbinden aan andere vermenigvuldigingstechnieken. Hij zoekt daarvoor o.a. samenwerking met het Audax Textielmuseum in Tilburg om zijn prenten te laten breien, borduren of weven. Karin Arink (Rotterdam) 24.402 / 11.202 Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees Keramisch Werkcentrum in Den Bosch waar zij een nieuw ruimtelijk werk zal maken voor de duotentoonstelling Kleider machen Kunst in het Gerhard Marcks Haus in Bremen. Uitgangspunt is de verschuiving van stof naar huid. Daniëlle van Ark (Amsterdam) 15.045 / 15.045 Bijdrage aan nieuw werk voor een solotentoonstelling in Museum van Loon, georganiseerd door FOAM. Het project met de werktitel Everything Fell Into The Right Hands bestaat uit 3 fotografische beeldreeksen

Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / bijdrage werkbudget

51

die elk vanuit een andere invalshoek de menselijke fascinatie voor juwelen toont. Marika Asatiani (Den Haag) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een nieuwe serie conceptuele foto’s met als werktitel By Force of Habit. Zij gaat hiervoor op zoek naar de ongedifferenteerde betekenis van woorden als ‘ruimte’ en ‘plaats’ en wil proberen deze aan elkaar te kunnen laten ontsnappen. Jo Baer (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage om te kunnen werken aan een nieuwe serie schilderijen die onder andere getoond zal worden bij Barbara Thumm gallery in Berlijn. Pedro Bakker (Schettens) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een vervolg op de serie tekeningen over zijn moeder die tijdens WOII optrok met de Franse schrijver Georges Bataille. Uitgangspunt voor een nieuwe serie tekeningen zijn nagespeelde scènes uit de indertijd populaire film ‘L’Eternel Retour’. Het werk wordt getoond bij galerie Smarius in Gorredijk. Jan Banning (Utrecht) 23.848 / 21.224 Bijdrage aan het vervolg van zijn fotografieproject dat hij startte tijdens een werkperiode in het CCA in Columbia (South Carolina). Hij interviewde en portretteerde de daklozen uit deze middelgrote stad. Voor het vervolg wil hij hetzelfde doen met daklozen in een metropool (Atlanta) en in een landelijk gebied (Mississippi Delta). Het geheel moet uitmonden in een boek en tentoonstelling met als titel Down and Out in the South. Kostana Banovic (Utrecht) 15.764 / 8.797, Marco Cops (Amsterdam) 15.764 / 13.708, Jeroen Eisinga (Den Haag) 15.764 / 6.150, Geert Mul (Rotterdam) 15.764 / 9.800, Rob Sweere (Arnhem) 4.950 / 5.912, Jerome Symons (Rheden) 3.775 / 7.804, Liesbeth van Woerden (Heiloo) 11.400 / 10.894 – gemachtigd door Jerome Symons Voor deelname aan de Cankaya International Public Art Manifestation 2011 in Ankara, een initiatief van Jerome Symons. Het centrale thema is menselijke relaties in de openbare ruimte en de verschuivingen tussen publieke en privé ruimtes. Kostana Banovic verzamelt tijdens een performance verhalen van vrouwen uit verschillende bevolkingsgroepen. Marco Cops ontwikkelde het project Scratch waarin hij de verhalen van straatverkopers verspreidt via krasloten. Door de portretten weg te krassen worden de levensverhalen onthuld. Geert Mul toont in het Museum of Symbolic Debris de visuele taal van politieke - , pop- en volkscultuur. Jeroen Eisinga plaatste een filmstill uit zijn film Springtime op een banier aan een gevel in de stad. Rob Sweere voerde in een drukke winkelstraat zijn Silent Sky Project uit. Jerome Symons voert een project uit waarvoor hij de treden van een voetgangersbrug bekleedt met prints van foto’s die zijn genomen op de nabijgelegen promenade. Liesbeth van 52

Woerden plaatste in telefooncellen levensgrote foto’s en geluidsopnames van Turkse Nederlanders die een foto vasthouden van een dierbare plek in Turkije.

van gebruik die afwijken van de officiële bestemming en mogelijk wordt gemaakt door participatie, (zelf) organisatie en beheer.

Yael Bartana (Amsterdam) 90.000 / 90.000 Bijdrage aan het derde deel van de filmtrilogie And Europe will be stunned over de Jewish Renaissance Movement in Polen, een politieke partij die streeft naar de terugkeer van 3.3 miljoen Joden naar het land van hun voorouders. Het laatste deel Zamach gaat over de begrafenis van de vermoordde leider van deze beweging. De trilogie gaat in première tijdens de Biënnale van Venetië waar hij wordt getoond in het Poolse Paviljoen. Later is de film o.a. ook te zien in het Van Abbemuseum, Eindhoven.

Wout Berger (Uitdam) 17.961 / 17.096 Bijdrage aan materiaalkosten voor de fotoserie Eb en Vloed waarmee hij de dynamiek van een kustlandschap wil laten zien. Hij zal daarvoor o.a. fotograferen bij het IJsselmeer en in Bretagne.

Marie-Jose van Beckhoven (Nijmegen) 2.500 / 2.500, Jeroen Boomgaard (Amsterdam) 1.200 / 1.200, Jonneke Jobse (Haarlem) 2.000 / 2.000, Alex de Vries (Amsterdam) – gemachtigd door Jan van IJzendoorn 2.400 / 2.400 Bijdrage voor het schrijven van teksten voor een publicatie over Bas Maters en zijn spilfunctie binnen de Arnhemse School. De breedte, de cultureel maatschappelijke context en het bereik van zijn artistieke nalatenschap en gedachtegoed wordt vanuit verschillende invalshoeken benaderd met als doel duidelijk te maken wat Maters benadering heeft toegevoegd aan de kunstpraktijk in Nederland. James Becket, Frank Koolen – gemachtigd door Zeeuws Museum (Middelburg) 22.080 / 22.080 (totaal) Bijdrage aan nieuw werk van James Becket en Frank Koolen voor de jubileumtentoonstelling ‘Section Folkorique’ in het Zeeuws Museum. De titel verwijst naar een onvoltooid werk waarmee Marcel Broodthaers nog immer actuele vragen over verzamelen en presenteren opriep. Hoe verhouden beeldende kunst en traditionele volkskunst zich tot elkaar? Is er een onderscheid te maken tussen lokale folklore en exotische curiositeiten? Becket en Koolen vertalen deze vraagstukken naar het hedendaagse Zeeuws Museum. Sema Bekirovic (Amsterdam) 17.650 / 17.650, Lotte Geeven (Amsterdam) 14.950 / 14.950 Bijdrage aan een werkperiode als artists in residence bij ISCP of Point B waar zij zullen werken aan het project The Silver Grid, een expeditie op zoek naar de scheidslijnen tussen natuur en cultuur in Manhattan. Hun bevindingen zullen resulteren in gezamenlijke en afzonderlijke kunstwerken, interventies en een publicatie. Mariska van den Berg (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een literatuurstudie en onderzoek naar vormen van toe-eigening in de openbare ruimte via kleinschalige projecten waarin kunstenaars en ontwerpers het initiatief nemen tot publiek gebruik van openbaar gebied. De nadruk ligt op informele vormen

Liesbeth Bik, Jos van der Pol / Bik Van der Pol (Rotterdam) 19.750 / 9.166 (2x) Bijdrage aan het tentoonstellingsproject Living As Form dat plaatsvindt in en rondom een leegstaand deel van Essex Street Market in New York. In het gebied, dat op het punt staat ontwikkeld te worden, zullen zij o.a. een serie gechoreografeerde rondleidingen geven die zijn gebaseerd op onderzoek en gesprekken met sociologen, ontwikkelaars, activisten en bewoners. Ook een publicatie en een wandtekst moeten de discussie over de esthetische en sociale praktijken van het gebied stimuleren. Linda-Maria Birbeck (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan de voorbereiding en research van de korte film Just like Zorro over 2 vrienden die opgroeien onder uiteenlopende omstandigheden. Het script werd eerder genomineerd voor een prijs op het filmfestival in Götenborg, waar de film ook in première gaat. Rossella Biscotti (Amsterdam) 8.769 / 8.769 Bijdrage om onderzoek te doen voor een project dat zij zal uitvoeren voor dOCUMENTA 13 in Kassel. Voor het onderzoek richt zij zich op de ideologie van gesloten instellingen in de jaren ’70 in het algemeen en in het bijzonder op een voormalig klooster in Breitenau dat later fungeerde als o.a. werkkamp voor politieke gevangenen, concentratiekamp en opvoedingsgesticht. Ook doet zij onderzoek naar een gevangenis die bekend staat uit de tijd dat de RAF-leden daar waren ondergebracht. Cees de Boer (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een onderzoek naar de filosofische inspiratiebronnen in het werk van herman de vries en naar de filosofische implicaties van het oeuvre. Het onderzoek is een aanzet om de vries’ oeuvre te lezen als esthetisch denkproject en zal leiden tot een publicatie over het werk van de kunstenaar. Maze de Boer (Amstelveen) 15.000 / 13.750 Bijdrage aan nieuw werk voor een tentoonstelling bij galerie Diana Stigter, waarin hij een combinatie wil maken van fotografie, beeldhouwkunst, schilderijen en installaties. Maurice Bogaert (Amsterdam) 17.500 / 17.500 Bijdrage aan het project Infinite Fun waarmee hij een pitch won van het Festival Huis a/d Werf in Utrecht. Het werk is gebaseerd op de Möbius band, een fysieke,

tastbare en tegelijkertijd abstracte denkfiguur die zich begeeft op de grens van 2 verschillende ruimtelijke dimensies. In de installatie gaat het object aan de haal met het ruimtelijk voorstellingsvermogen, toeschouwers hebben het perspectief van een camera en tuimelen door de ruimte. Melanie Bonajo, Francisco Camacho, Dan Geesin, Gil&Moti, Frank Koolen, Erica van Loon, Ruchama Noorda, Kathrin Schlegel – gemachtigd door Kunstvereniging Diepenheim 58.749 / 58.749 (totaal) Bijdrage aan een groep kunstenaars die tijdelijk ruimtelijk werk maken voor de three-days-weekendsculptures, onderdeel van de manifestatie Now I Lay Me Down To Eat. Uitgangspunt is om vanuit lokale bronnen en mogelijkheden de aandacht te vestigen op de landelijke leefomgeving en deze vanuit de kunstwerken nieuwe impulsen te geven. Tim Braakman, Marieke de Rooij (Rotterdam) 4.000 / 4.000 (2x) Bijdrage aan hun onderzoek voor het tentoonstellingsproject Contact 2.0, een kritische reflectie op de ontwikkelingen op het gebied van contact en communicatie in het internettijdperk. Eelco Brand (Breda) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan nieuwe animaties die hij onder andere zal tonen op een solotentoonstelling bij Galery Lumiere in Seoul. Tudor Bratu (Amsterdam) 16.605 / 16.605 Bijdrage aan het project The Political Dissidents Travel Guide of Romania, een sociaal-documentair onderzoek naar de manier waarop het Ceaucescu tijdperk 20 jaar later nog bepalend is voor de huidige culturele identiteit en ontwikkelingen in Roemenië. Kernpunt vormt een serie lezingen en rondleidingen door huidige en voormalige dissidenten die hij zal filmen en fotograferen. Het project wordt afgesloten met een kunstenaarsboek en een tentoonstelling in het Centre for Visual Introspection in Boekarest. Harald den Breejen (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een werkperiode waarin hij een project wil voortzetten dat hij startte tijdens het laatste jaar van de Rijksakademie. Het betreft verder onderzoek en nieuwe presentatievormen van het project over de fictieve wetenschapper Henri Wolff en over de kubus Charlie. Koos Breukel (Amsterdam), Roy Villevoye (Almere) 16.416 / 10.696 (2x) Bijdrage aan een reis- en werkperiode naar de Asmat in het Indonesische Papua. In een aantal dorpen die eerder bezocht werden door Villevoye willen zij een serie fotoportretten maken van alle bewoners, die al generaties lang in isolement leven. Het werk zal onder andere worden tentoongesteld bij Museum De Hallen in Haarlem en ook het Tropenmuseum in Amsterdam heeft interesse.


53

Tim Breukers (Den Haag) 15.764 / 15.147 Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees Keramisch Werkcentrum in Den Bosch, waar hij zich onder andere zal concentreren op schaalvergroting van zijn porseleinen beelden. De resultaten worden getoond bij Onomatopee project-space in Eindhoven. Sander Breure (Waddinxveen) 6.930 / 6.930 Bijdrage aan een onderzoeksreis naar Lagos en het schrijven van een script voor een film en videoinstallatie in samenwerking met Witte van Hulzen. Het project is geïnspireerd op de Nigeriaanse video industrie, Nollywood. Van hetzelfde beeldmateriaal willen ze 2 werken maken, een voor distributie in de filmwereld en een voor de wereld van de beeldende kunst. Marianne Brouwer (Maastricht) 2.354 / 2.354 Voor haar deelname aan het 44 e AICA congres in Paraquay en aansluitend een onderzoeksreis naar 2 biënnales in Brazilië in het kader van haar onderzoek naar de geschiedenis en het werk van niet-westerse vrouwelijke kunstenaars. Frank Bruggeman (Rotterdam) 28.190 / 27.100 Bijdrage aan een installatie voor de solotentoonstelling Botanical pleasure in het Zeeuws Museum. Inspiratiebron is de natuurhistorische collectie van het museum. Ook gebruikte hij de bijdrage voor een film over de natuurlijke en landschappelijke culturele waarden van de Hedwig Polder. Hilde de Bruijn (Amsterdam) 20.190 / 19.267 Bijdrage aan een vooronderzoek naar 10 000 Years of Nordic Folk Art, een project van de Deense Cobra kunstenaar Asger Jorn. Zij zal de relevantie van de in dit project verzamelde teksten en beeldarchief onderzoeken en kijken hoe deze een aanknopingspunt kunnen bieden voor het ontwikkelen van hernieuwde perspectieven op de maatschappij en de kunst. Matthijs de Bruijne (Amsterdam) 13.355 / 12.800 Bijdrage aan het project Tucumán Arde Herformuleren, waarin hij de veranderde sociaal economische situatie van de Argentijnse stad Tucumán onder de loep neemt, 10 jaar nadat hij in dezelfde stad meerdere projecten uitvoerde. De Argentijnse economie is verbeterd, het leven van de bewoners ook? Wat kan Europa leren van hun geschiedenis? De uitkomsten zullen te zien zijn in een publicatie en tijdens tentoonstellingen in Buenos Aires en bij CASCO in Utrecht. Lonnie van Brummelen, Siebren de Haan (Amsterdam) 32.064 / 20.832 (2x) Bijdrage aan het project What class do you belong to?, een onderzoeken filmproject over de transformatie van arbeid in landbouw en visserij. Vertrekpunt van de film zijn de verhalen van arbeiders op Urk. Het werk zal gepresenteerd worden op tentoonstellingen in o.a. Museu de Arte da Pampulha (Belo Horizonte), Dortmunder U en Cooper Union in New York. 54

Karianne Bueno (Amsterdam) 4.055 / 4.027 Bijdrage aan de leporello Haiiro op basis van foto’s die zij tijdens een werkperiode in Japan maakte en waarvan zij zich bij thuiskomst realiseerde dat zij niet de werkelijkheid maar een idylle had gefotografeerd. De fotoserie is een verslag van het verlangen naar elders en een zoektocht naar houvast in een vreemde wereld. Gerbrand Burger (Amsterdam) 10.000 / 10.000 Voor zijn bijdrage aan Detroit Dealers, een multidisciplinair project van acteursgroep Wunderbaum waarin beeldende kunst, muziek en theater samengaan in een voorstelling over de auto-industrie. Burger ontwikkelt samen met Walter Bart het concept voor de voorstelling en is verantwoordelijk voor regie en montage van de deels in Detroit opgenomen videobeelden die hij vermengt met archiefmateriaal. Ook werkt hij aan het podiumbeeld dat onder meer een filmset bevat. Het stuk gaat in première tijdens het Distinctively Dutch Festival in Pittsburgh en wordt ook geprogrammeerd tijdens het Holland Festival. Kathe Burkhart (Amsterdam) 12.500 / 7.500 Bijdrage aan nieuw werk voor solotentoonstellingen bij Exile Gallery in Berlijn en bij Annie Gentils Gallery in Antwerpen, tevens voor groepstentoonstellingen bij Stedelijk Museum Zwolle en bij Anna Kustera Gallery in New York. In het werk onderzoekt zij o.a. het effect van het overlijden van haar muze Liz Taylor die haar bijna 30 jaar inspireerde tot het werken aan The Liz Taylor Series. Lard Buurman (Amsterdam) 20.000 /12.500 Bijdrage aan werkperiodes in Cairo, Kinshasa en Johannesburg waar hij zal werken aan het African City Project, een fotoportret van het urbane Afrika. Marc Bijl (Berlijn) 5.000 / 5.000 Bijdrage om tijdens een residency bij The Fountainhead in Miami nieuw werk te maken voor een groepstentoonstelling en een soloproject bij Primary Projects in Miami. Voor de groepstentoonstelling maakt hij een graffiti-Mondriaan en een minimalistische sculptuur, in een aparte projectruimte bouwt hij een spiegel-rook-stroboscoop die het begrip minimal een andere dimensie moet geven. De tentoonstelling vindt plaats tegelijkertijd met Art Basel Miami. Giorgio Calò (Amsterdam) 16.500 / 11.850 Bijdrage aan de performance Ritorno waarvoor hij van Amsterdam terug naar geboorteplaats Venetië loopt. Een audiowerk in de tuin van het Italiaanse paviljoen op de Biënnale van Venetië refereert aan deze reis. Libia Castro, Olafur Olafsson (Rotterdam) 6.776 / 4.148 (2x) Bijdrage aan nieuw werk voor een solotentoonstelling in het IJslandse paviljoen tijdens de Biënnale van Venetië. Het betreft een op Venetië aangepaste live performance van Your Country Doesn’t Exist, die wordt gedocumen-

teerd in een videowerk dat te zien is in het paviljoen en een audiowerk dat elders in de stad is te horen. Sander Cedee (Amsterdam) 15.900 / 13.200 Bijdrage aan een artist-in-residence periode bij Point B in Brooklyn. Vanuit deze werkplek wil hij veldwerk doen naar de verborgen infrastructuur van generische gebieden waar ‘de dolende mens’ zich ophoudt. De beelden en ervaringen zal hij koppelen aan de uitkomst van vergelijkbaar veldwerk in Nederland om in een publicatie en nieuw werk aan te tonen dat zich over de wereld een netwerk van stedelijke krochten en spelonken uitspreidt. Tamuna Chabashvili, Adi Hollander / Public Space with a roof (Amsterdam) 5.000 / 2.500 (2x) Bijdrage aan een nieuwe website die de gelaagde structuur van de projecten van Public Space with a roof inzichtelijk maakt. Tamuna Chabashvili, Adi Hollander / Public Space with a roof 10.000 / 8.750 (2x) Bijdrage aan een filosofisch en iconografisch onderzoek rond het onderwerp labyrint ter voorbereiding van een installatie voor de groepstentoonstelling ERRE in het museum Pompidou Metz. De uitnodiging voor deze tentoonstelling komt voort uit een artist in residence periode in Atelier Holsboer, Parijs. Tamuna Chabashvili, Adi Hollander / Public Space with a roof 15.764 / 4.290 (2x) Bijdrage aan het afronden van de installatie voor de groepstentoonstelling ERRE in het museum Pompidou Metz. Karin van Dam (Amsterdam) 5.000 / 5.000 Bijdrage aan een reguliere catalogus die zal verschijnen bij een tentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag. Karin van Dam (Amsterdam) 42.000 / 40.200 Bijdrage aan nieuw werk voor de projectzaal van het Gemeentemuseum Den Haag, een installatie over oneindigheid en het tarten van de zwaartekracht. De bezoeker zal dwalen door een andere wereld van fictieve steden en vreemde vormen, meegevoerd langs een landschap van touwen en draden. Na het installeren worden de werken gefilmd, waarna de film onderdeel van de installatie wordt. Calin Dan (Amsterdam) 5.000 / 5.000 Bijdrage aan de publicatie Emotional Architecture 4 over het door Jan Hoogstad ontworpen gebouw voor het ministerie van VROM, dat wordt beschouwd als symbool voor een periode in de relatie tussen macht en architectuur in de Nederlandse geschiedenis. Het boek richt zich ook op de positie, strategiën en zichtbaarheid van de kunstenaar als een persoon die aanzet tot analyse en dialoog.

Calin Dan (Amsterdam) 31.860 / 31.860 Bijdrage aan de Birnen Trilogie, een autobiografische film die bestaat uit 3 schermen: over de dood, de herinnering en over het leven na de dood. De film is een nieuwe stap in de richting van gefictionaliseerde geschiedenis, zoals deze naar voren komt in de dialoog met architectuur. Yael Davids (Amsterdam) 10.496 / 10.108 Bijdrage aan de voorbereiding van een performance als onderdeel van een groepstentoonstelling bij Casa Vecina in Mexico-Stad, waarvoor zij werd uitgenodigd door het platform Uqbar Foundation. Voor de performance wil zij onderzoeken hoe de stem als drager een taalbarrière kan slechten. Verder zal zij onder andere samenwerken met een groep wevers uit de buurt van de tentoonstellingsruimte. Yael Davids (Amsterdam) 12.800 / 7.581 Bijdrage aan de performance Learning to Imitate in Absentia die zij zal uitvoeren bij Picture This in Londen als vervolg op een eerdere performance in deze studio. Uitgangspunt is nu de leegte die een performance na afloop achterlaat en centraal staat de vraag naar de wijze waarop verdriet zich binnen de hedendaagse beeldende kunst manifesteert. Ad van Denderen (Amsterdam) 12.500 / 12.500 Bijdrage aan Exterieur/Interieur, een fotografisch onderzoek naar destructie in de Palestijnse gebieden. Hiervoor fotografeert hij de beschadigde interieurs van Palestijnse bewoners na Israëlische operaties en maakt een serie van de exterieurs in een trainingscentrum van het Israëlische leger. Het resultaat zal in boekvorm verschijnen. Zoot Derks, Jeanette Groenendaal (Amsterdam) 5.000 / 5.000 (2x) Bijdrage aan de voorbereiding van een videoproject als onderdeel van het BioArtCAMP, een workshop en conferentie geïnitieerd door kunstenaar/onderzoeker Jennifer Willet in het Canadese Banff Centre. De resulterende groepstentoonstelling reist daarna langs Amerikaanse galeries en verschillende internationale filmfestivals. Sebastian Diaz Morales (Amsterdam) 24.736 / 24.736 Bijdrage aan een filmproject met als titel Eye of the Mirror. In de film onderzoekt hij begrippen als realiteit en representatie door het spiegelbeeld van een filmset en cameracrew te filmen. Als de spiegel breekt ontstaan nieuwe gezichtspunten. Fleur van Dodewaard (Amsterdam) 10.000 / 7.500 Om te werken aan een nieuwe fotoserie voor de Bouw in Beeldprijs 2011. Het werk, een serie ‘fotografische spellen’, was samen met dat van de andere finalisten te zien bij de tentoonstelling ‘Playground’ in het


55

Cobra Museum Amstelveen en Museum Belvédère in Heerenveen. Jonathan van Doornum (Zwolle) 15.000 / 7.330 Bijdrage aan een artist-in-residence periode bij Schloss Ringenberg in Duitsland, van waaruit hij op zoek gaat naar de na-oorlogse modernistische wijken in Duitse steden. De indrukken die hij daar opdoet, zal hij verwerken in maquetteachtige sculpturen. Bogomir Doringer (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een monumentale ferrofluid sculptuur als laatste onderdeel van een multimedia installatie waarin hij de verhalen en persoonlijke bezittingen verwerkt van burgers en soldaten die zijn overleden als gevolg van contact met verarmd uranium wapens. Harm van den Dorpel (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage om nieuw werk te kunnen maken voor een solotentoonstelling bij Wilkinson Gallery in Basel en de presentaties van deze galerie op Frieze en Art Basel. Tevens voor nieuw werk voor een solotentoonstelling bij Gild International Club Barcelona en een groepstentoonstelling bij Circus Gallery Berlin. Dick Duyves (Haarlem) 7.500 / 7.500 Bijdrage aan zijn project No Place, een fotografische ontdekking van het gehucht No Place in Engeland. Moritz Ebinger (Egmond aan den Hoef) 58.160 / 52.887 Bijdrage aan zijn onderzoeksproject naar eigenschappen, symboliek, functies en winning van goud. Het onderzoek, gebaseerd op een jeugdherinnering, zal resulteren in tekeningen, sculpturen, een gouden lp, een boek en een tentoonstelling. Hadassah Emmerich (Heerlen) 3.150 / 2.737 Bijdrage aan een muurschildering als onderdeel van de groepstentoonstelling ‘Zaaien en Wieden’ over volkscultuur in het Cobra Museum Amstelveen. William Engelen (Berlijn) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan nieuwe grafische partituren voor een tentoonstelling bij Haus am Waldsee in Berlijn. Het betreft onder andere een gevouwen partituur voor een klassiek strijkorkest en een uit de losse hand in de wand gefreesde notenlijn waarbij de onregelmatigheden terugklinken in de instrumenten. De composities zijn tijdens de tentoonstelling te horen en worden ook live gespeeld. Esiri Erheriene-Essi (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een serie nieuwe schilderijen waarbij zij zich laat inspireren door live performances. Ook wil zij onderzoeken of zij de aanwezigheid van geluid in haar schilderijen kan introduceren. Maarten Vanden Eynde (Rotterdam) 23.000 / 23.000 Bijdrage aan een volledige uitvoering van Plastic Reef, 56

een sculptuur gemaakt van het plastic afval dat in de oceaan drijft, een project waarbij hij de milieuproblematiek aan de orde stelt. Het werk wordt o.a. tentoongesteld tijdens Manifesta 9 in Genk. De informatie die hij tijdens dit project verzamelde zal ook verwerkt worden in een publicatie. Wapke Feenstra (Rotterdam) 30.600 / 30.600 Bijdrage aan het project Voratskammer in samenwerking met myvillages.org als onderdeel van het voedselvestival ‘Uber Lebenskunst’ in Haus der Kulturen der Welt in Berlijn. Doel van het project was het productieproces van eten bloot te leggen. Thijs Ebbe Fokkens (Den Haag) 2.500 / 2.500 Bijdrage aan een werkperiode bij De Overslag in Eindhoven waarin hij zijn verlangen naar waarheid, overzicht en continuïteit beschouwt in relatie tot maatschappelijke verschijnselen als politieke retoriek, financiële systemen en technologische ontwikkelingen. In de tentoonstellingsruimte bouwt hij aan Too big to fail, een houten constructie met tekeningen, zeefdrukken en foto’s. Nina Folkersma (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een voorbereidend inhoudelijk onderzoek waarmee zij de basis wil leggen voor een nieuw instituut/museum voor tekenkunst met als werktitel Drawing Collections. Zij heeft een instituut voor ogen dat bijzondere (inter)nationale tekeningencollecties toont en dat een brug slaat tussen professionals en amateurs. Alicia Framis (Amsterdam) 9.000 / 9.000 Bijdrage aan de Screaming Room, waarvoor zij een ruimte zal creëren waar werknemers zich kunnen laten gaan en hun frustraties kunnen uiten. De schreeuwen die in deze ruimte worden verzameld, worden met speciale software en een 3D printer omgezet in een uniek object. Zowel de ruimte als de objecten zijn biologisch af breekbaar. Het is de bedoeling dat de ruimte bij verschillende bedrijven wordt geplaatst en te zien is bij ARCO Madrid en op de tentoonstelling ‘Fantastic’ van Lille 3000. Darko Fritz (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een vervolgonderzoek naar de eerste fase van computergegenereerde kunst van het begin tot aan de opkomst van personal computers in Nederland. De onderzoeksperiode wordt uitgebreid tot 1980. Raviv Ganchrow (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan 3 nieuwe geluidswerken waarin hij de geluidstransmissie via radio relateert aan de ruimtelijke ervaringen van luisteraars. De installaties Shipping Forecast, Sounding ORF Funkhaus en Listening Imagination zullen o.a. getoond worden bij de Haifa Biennale, bij Tuned City in Berlijn en in Vancouver en gaan vergezeld van lezingen, presentaties en een publicatie.

Lotte Geeven (Amsterdam) 18.841 / 18.841 Bijdrage aan een kunstenaarsboek op basis van materiaal dat zij verzamelde tijdens een artist-in-residence periode in Cemeti, Yogyakarta. Soda Palm Suit is een weergave van haar zoektocht naar patronen en planten, ornamenten in de stad en haar speurtochten in plantenarchieven. Het boek zal ook fungeren als context voor de installatie die zij op basis van het materiaal zal bouwen bij Heden in Den Haag. Ine Gevers (Utrecht) 21.895 / 15.876 Bijdrage aan het vervolg van haar onderzoek naar de relatie tussen mens en natuur in het werk van kunstenaars die zich verhouden tot dit onderwerp. Onder de titel Ja Natuurlijk – A different take on Art and the Environment is dit onderzoek de voorbereiding van een tentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag met publicatie. Lia Gieling (Amsterdam) 10.970 / 10.000 Bijdrage aan vooronderzoek ter voorbereiding van haar initiatief Cargo in Context, een platform met Rwanda als basis. Zij heeft een podium voor ogen met een intensieve programmering waar kunstenaars elkaar en hun publiek kunnen ontmoeten. De focus zal gericht zijn op de recente geschiedenis en de toekomst van Rwanda en de omliggende landen met als doel mee te werken aan het opbouwen van een kunstscene die door burgeroorlogen en genocide gedecimeerd is. Marnix Goossens (Amsterdam) 11.600 / 11.600 Om meer werk te maken voor een boek met als werktitel Wonderwall. Hiervoor fotografeert hij gemankeerde uitzichten en interessante taferelen in de gesloten ruimtes van woonhuizen op zoek naar de tegenstellingen tussen de wereld binnen en buiten. Maaike Gouwenberg (Rotterdam) 3.780 / 3.780, Joris Lindhout (Rotterdam) 2.383 / 2.383 Bijdrage aan het uitwerken van de resultaten van de onderzoeksreis die zij maakten op zoek naar het literaire fenomeen Southern Gothic. Maaike Gouwenberg ontving een bijdrage voor het onderzoek ter voorbereiding van een publicatie die verschijnt bij een tentoonstelling in 1646 in Den Haag. Lindhout ontving een bijdrage voor 2 nieuwe werken: een installatie met de Kudzu, een invasieve, alles verstikkende plant die welig tiert in het zuiden van Amerika en een serie dia’s waarin hij de wrijving tussen het romantische beeld van trailers en hun uitzichtloze sociale situatie in beeld brengt. Kaleb de Groot (Amsterdam) 20.658 / 19.560 Bijdrage aan nieuw werk voor de tentoonstelling Counter Memory 004 die hij samen met historicus en documentairemaker Iben Trino-Molenkamp bij 37PK in Haarlem maakt rond de vraag wie toegang heeft tot de vorming van het Nederlands erfgoed. In een totaalinstallatie met foto’s, video, archief beelden, collages en sculpturen willen zij de achterliggende

mechanismen van collectieve herinnering en herdenking bloot leggen. Inti Guerrero (Utrecht) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een onderzoek naar de instrumentalisering van moderne architectuur als onderdeel van koloniale en nationalistische agenda’s. Het onderzoek vindt plaats aan de hand van 3 case studies, waaronder het Nederlandse paviljoen voor de Wereldtentoonstelling in Barcelona (1929). De uitkomst zal leiden tot een tentoonstelling, een publicatie en een lezingenprogramma. Antonio Jose Guzman Jaramillo (Amsterdam) 22.185 / 19.784 Bijdrage aan het project Piertopolis, een architectonisch ontwerp voor een foto-installatie op een constellatie van pieren, steigers en loopbruggen waarin Guzman links en verbindingen over de hele wereld legt om aandacht te vragen voor zijn utopische ideale stad, waar kunstenaars en samenleving op een interactieve manier met elkaar en de wereld verbonden worden. Het werk wordt o.a. tentoongesteld bij Het Gemak in Den Haag. Erik Hagoort (Amsterdam) 4.885 / 4.885 Bijdrage aan zijn onderzoek naar wederkerigheid in de kunst dat hij samen met Caroline Picard uitvoert als onderdeel van het project Mutualisms, waarvoor kunstenaars en beschouwers uit Chicago en Nederland aan elkaar gekoppeld worden. De beschouwingen, statements, discussies en verkenningen die zij in een blog verzamelen, zullen dienen als materiaal voor een symposium en workshops. Robert Hamelijnck, Nienke Terpsma (Rotterdam) 8.200 / 8.200 (2x) Bijdrage aan een reizende residency langs meerdere plekken in Italië waar zij, op uitnodiging van Nomas Foundation materiaal zullen verzamelen voor een nieuwe publicatie van Fucking Good Art met een tentoonstelling over het culturele landschap van Italië ten tijde van Berlusconi. De publicatie wordt gepresenteerd bij Maxi Base in Rome. Paul Haworth (Amsterdam) 3.750 / 3.750 Bijdrage aan de voltooiing van zijn kunstenaarsboek Alone, Desperate and Going Nowhere, dat een cruciale rol speelt binnen zijn werk van de afgelopen 5 jaar en waarin hij aan de hand van een fictieve figuur de ongecontroleerdheid van uitingen en bekentenissen op social media probeert te duiden. Joan Heemskerk, Dirk Paesmans / JODI (Dordrecht) 7.500 / 7.500 2x Voor het maken van een experimentele webPortal, een verzamel en updatable website die de verschillende projecten van JODI linkt en conserveert en in de context van web2.0 plaatst.


57

Carel van Hees (Rotterdam ) 32.701 / 32.701 Bijdrage aan een installatie voor zijn tentoonstelling Eversteijn, bokser en herenkapper in Museum Boijmans van Beuningen. Het betreft een videoloop van een fataal gevecht, dat een belangrijke rol speelt binnen het bewogen leven van de hoofdpersoon. Mathilde ter Heijne (Amsterdam) 7.050 / 7.050 Bijdrage aan een website waarin een inhoudelijke context van haar werk wordt gegeven. Hedwig Heinsman, Hans Vermeulen, Martine de Wit / DUS architecten (Amsterdam) 5.950 / 5.000 (3x); Satyendra Pakhale (Amsterdam) 15.764 / 15.000; Alexander van Slobbe (Amsterdam) 15.764 / 15.000 Voor hun bijdrage aan het ‘Moon Life Project’, een initiatief van Alicia Framis voor een omvangrijk project dat reflecteert op het idee van leven op de maan en de consequenties daarvan voor architectuur en design, maar ook voor het sociale, politieke en openbare leven. DUS architecten ontwikkelt hiervoor het idee van de Worldmoon, de maan als een mondiale begraafplaats die overal ter wereld zichtbaar is en waar de as van een overledene naar toe gelanceerd kan worden. Pakhale ontwerpt de Moonwaka, een microzwaartekracht object dat ruimtereizigers assisteert bij de hand-oog coördinatie. Van Slobbe ontwerpt een garderobe waarbij hij gebruik maakt van een vilten stof van Claudy Jongstra als symbool van de oudste textieltechnieken en een garderobe op basis van een stof waarvoor een van de nieuwste 3-d printtechnieken is gebruikt. Arjan van Helmond (Deurne) 13.600 / 8.800 Bijdrage aan een onderzoeksproject naar de status van het realisme in de hedendaagse kunst op basis van het essay ‘The Reality Effect’ van Roland Barthes. Daaruit zal een serie nieuwe werken, een solotentoonstelling bij Galerie Juliètte Jongma, een experimentele groepstentoonstelling bij Autocenter in Berlijn en een nieuwe publicatie voortkomen. Lieven Hendriks (Amsterdam) 3.750 / 3.750 Bijdrage aan een reguliere catalogus bij de solotentoonstelling Big Moon, Sunny Spells, and White Starlets in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem. Cecilia Hendrikx, Tara Karpinski / Pink Pony Express (Amsterdam) 4.990 / 4.990 (2x) Bijdrage aan Changing of the Guards, een spektakel dat het publiek van poptempel Paradiso in Amsterdam vraagt om de culturele betekenis van deze plek op waarde te schatten. Een configuratie van wachters bij de ingang stelt de vraag wat bescherming waard is en fungeert als een soort rituele beveiliging, een ceremonie die Paradiso jaarlijks wil laten terugkeren.

58

Elodie Hiryczuk, Sjoerd van Oevelen (Amsterdam) 5.448 / 4.674 (2x) Bijdrage aan nieuwe fotowerken voor de solotentoonstelling Field Experiments bij galerie De Expeditie in Amsterdam. Centraal staan de verbeelding van natuurlijke fenomenen en de ervaring van het landschap. De werken zullen ook te zien zijn op de FIAC in Parijs. Geert-Jan Hobijn / Staalplaat Soundsystem (Amsterdam) 4.639 / 4.310 Bijdrage aan een installatie, i.s.m. LOLA landscape architects, voor een boomruisconcert door 64 populieren waaraan trilmotoren worden bevestigd. Het concert, dat wordt in- en uitgeleid door een sonic therapy bustocht, is onderdeel van het Urban Explorers Festival van het CBK in Dordrecht. Anna Hoetjes (Amsterdam) 27.880 / 25.015 Bijdrage aan de voorbereiding van de film Turn! en de massaperformance die daarvoor uitgevoerd wordt in het stadion van Leipzig, een plek waar in de DDR tijd massachoreografieën werden gehouden. Voor dit project, dat voortvloeit uit een residency bij Leipzig International Art Program, onderzoekt zij de macht en de kwetsbaarheid van collectieve bewegingen. Arnoud Holleman (Amsterdam) 25.688 / 25.688 Bijdrage aan een aantal nieuwe werken waarmee hij het langlopende project over Auguste Rodin en het ontstaan van de moderniteit in de 19e eeuw afsluit. Het betreft o.a. een project dat hij samen met Gert Jan Kocken uitvoert met als centraal thema de verschillende interpretaties van de vernielde Denker van Rodin uit het Singer Museum Laren. Han Hoogerbrugge (Rotterdam) 11.050 / 11.050 Bijdrage aan de ontwikkeling van nieuw werk in de serie La Grande Fête, waarvoor hij de samengestelde karakters die hij voor animaties verzon naar de fysieke wereld wil brengen door mensen te laten optreden in speciaal ontworpen maskers, kostuums en bodyparts. Het resultaat dat hij voor ogen heeft is een parade, carnavalsoptocht, rariteitenkabinet en realityshow ineen. Anita Hrnic, Folke Janssen (Rotterdam) 5.000 / 5.000 (2x) Bijdrage aan de installatie Album voor de Museum nacht Delft in 2011. In een geheel witte ruimte plaatsen zij witte objecten en laten witte vogels los. De toeschouwer mag de ruimte betreden en wordt uitgenodigd na te denken over de white cube en zijn positie tot de werken en de dieren. Bas van den Hurk (Tilburg) 4.058 / 2.465 Bijdrage aan een site specific installatie voor een tentoonstelling bij Rod Barton Gallery in Londen. Het centrale thema is de verhouding van zijn werk tot het minimalisme.

Saskia Noor van Imhoff (Amsterdam) 21.087 / 17.680 Bijdrage aan de voorbereiding van een installatie #+02.00 bij galerie Jeanine Hofland, waarvoor zij de diverse onderdelen structureert op basis van de ordening die het Stedelijk Museum in zijn depot heeft aangebracht. Arjan Janssen (Breda) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een werkperiode waarin hij zich bij Grafisch Atelier Raaf in Breda wil toeleggen op de beheersing van grafische technieken, zodat deze een volwaardig element binnen zijn oeuvre kunnen worden. Tijdens het leerproces zal hij ook werken aan o.a. een serie witte zeefdrukken die worden tentoongesteld bij galerie Hein Elferink. Saskia Janssen (Amsterdam) 9.780 / 7.220 Bijdrage aan een serie nieuwe werken en een publicatie voor een solotentoonstelling met als werktitel 12 Objects on the Way tot Enlightment bij Ellen de Bruijne Projects. De installatie is gebaseerd op haar wekelijkse bezoeken aan een kleine boedistische gemeenschap in Amsterdam, vaak op dezelfde dag als haar bezoeken aan Blaka Watra, een gebruikersruimte waar zij eerder een project uitvoerde. Tevens bijdrage aan een nieuwe uitgave in de serie Gimme Shelter als verslag van een werkreis met academiestudenten naar Ghana.

Remy Jungerman (Amsterdam) 15.914 / 15.914 Bijdrage aan een werkperiode bij het Amsterdams Grafisch Atelier waar hij een serie zeefdrukken zal maken, geïnspireerd op het vroege patchwork van de Surinaamse Marron. Tevens voor een werkperiode in Suriname waar hij verder onderzoek zal doen naar de esthetiek van Winti religie. Het werk is onder andere te zien in een duo-tentoonstelling in De Hal in Paramaribo. Bij de tentoonstelling verschijnt i.s.m. de programmamanager culturele diversiteit een randprogramma en publicatie. Eleni Kamma (Maastricht) 13.800 / 11.972 Bijdrage aan een project dat zij zal uitvoeren tijdens 3 artist-in-residence periodes, achtereenvolgend in Florence, Stockholm en Rotterdam. In de 3 steden zal zij op zoek gaan naar een alternatieve interpretatiewijze van de ruimte aan de hand van een onderzoek naar het begrip spektakel en de plekken waar spektakel en speculatie elkaar kruisen. Dit zal leiden tot 3 korte films, die o.a. getoond worden bij Villa Romana in Florence. Fransje Killaars (Almere) 5.000 / 5.000 Bijdrage aan een nieuwe installatie voor de groepstentoonstelling ‘Peindre autrement’ in het Institut Néerlandais, Parijs.

Ad de Jong (Amsterdam) 35.010 / 34.365 Bijdrage aan nieuwe beelden als onderdeel van totaalinstallaties die hij zal tonen bij galerie Annette De Keyser in Antwerpen en in een nog te vinden ruimte aan een drukke winkelstraat in Amsterdam. De epoxybeelden wil hij op vezelniveau verrijken met kleuren, ornamenten en betekenissen.

Gal Kinan (Amsterdam) 7.103 / 7.103 Bijdrage aan een werkperiode als artist in residence bij Taipei Artist Village. Zij zal zich daar laten inspireren door de sculpturale taal van plastic speelgoed dat in Taipei op grote schaal wordt vervaardigd. Zij zal filmen in de speelgoedfabrieken en een nieuwe serie opwind-sculpturen maken die samen worden gepresenteerd tijdens een afsluitende tentoonstelling met lezingen bij de AIR.

Ad de Jong (Amsterdam) 33.820 / 33.820 Bijdrage om onderzoek te doen, nieuwe epoxy/fiberglass beelden te maken en deze voor tentoonstellingen bij Walden Affairs in Den Haag en bij 1875 in Oslo te volmaken door ter plekke elementen toe te voegen die het werk dichter bij het publiek kunnen brengen.

Suchan Kinoshita (Maastricht) 26.150 / 11.845 Bijdrage aan het tweeluik Détournement in het kader van If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution in het Van Abbemuseum Eindhoven en de solotentoonstelling Cadavre Equise in Museum Ludwig in Keulen.

Marin de Jong (Rotterdam) 10.000 / 10.000 Bijdrage aan een werkperiode bij het Leipzig International Art Program waar hij onder andere wil experimenteren met nieuwe manieren van werken, geïnspireerd op de kunstenaars van de Neue Leipziger Schule.

Robert Knoth (Amsterdam) 35.838 / 35.838 Bijdrage aan de uitwerking van het fotomateriaal dat hij verzamelde tijdens een reis samen met journalist Antoinette de Jong langs de handelsroutes van de Afghaanse heroïne, waarbij hij de schaduwzijde van de globalisering in beeld brengt. Foto’s, reiservaringen, nieuwsfeiten en openbare bronnen komen samen in een video-installatie die Knoth samen met Peter Claassen zal maken. Het werk wordt tentoongesteld in het Nederlands Fotomuseum en zal daarna verder reizen naar musea in Europa en Amerika.

Jeroen Jongeleen (Rotterdam) 12.500 / 12.500 Bijdrage aan nieuw werk dat is geïnspireerd op de vliegtuigstrepen in het luchtruim. Jongeleen gaat voor de serie Traces ook de hoogte in door afzetlinten op ongebruikelijke, hoge plekken in de stad aan te brengen volgens een vooraf vastgesteld tekenpatroon. Het werk wordt tentoongesteld bij Outline Gallerie, MU Eindhoven en Halan Levey Project-space in Brussel en is ook online toegankelijk.

Aleksander Komarov (Rotterdam) 20.201 / 19.451 Bijdrage aan het filmessay Taalles, dat wordt gemonteerd volgens de structuur van een taalles. De film focust op de wijze waarop de taal van kunst


59

in de openbare ruimte gerelateerd is aan die van het gesproken woord. Hij richt zich daarbij op het Modernisme van de periode 1950-’70 in Nederland en Wit-Rusland.

mances ontwerpen zij interactieve sluiers die aansluiten bij de tradities van verschillende geografische en sociale culturen in Amsterdam en Istanbul. Het werk wordt internationaal op brede schaal getoond.

Jeroen Koolhaas (Rotterdam) 4.587 / 4.587, Andreas Urhahn (Amsterdam) 10.949 / 4.587 Bijdrage aan een installatie in galerie Storefront for Art & Architecture in New York. Centraal staat het proces dat uiteindelijk heeft geleid tot het Favela Painting project waarvoor zij een sloppenwijk in Rio de Janeiro beschilderden. Ook onderzoeken zij de potentie van dit project voor vergelijkbare gebieden in andere landen en willen zij experimenteren met manieren om via kunst in de openbare ruimte nog meer invloed uit te oefenen op de omgeving.

Piet Langeveld (Amsterdam) 7.016 / 7.016 Bijdrage aan een werkperiode bij het Banff Centre in Canada, waar zij op zoek zal gaan naar de jacht van de romanticus op het onbenoembare, het sublieme, in een tijdperk waarin de rol van de technologie steeds toeneemt. Dit zal uiteindelijk leiden tot een video documentatie in de vorm van een website.

Irene Kopelman (Amsterdam) 69.764 / 36.229 Bijdrage aan nieuw werk voor de solotentoonstelling The Molyneux problem bij BAK in Utrecht, naar aanleiding van het promotieonderzoek dat zij deed naar tekenen als medium en methode voor artistiek denken. Irene Kopelman (Amsterdam) 5.599 / 5.559 Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees Keramisch Werkcentrum in Den Bosch, waar zij wil experimenteren met het gebruik van pigmenten in combinatie met klei. Ook zal zij beginnen aan een nieuwe serie sculpturen op basis van haar herinnering aan de landschappen waar zij eerder werkte. Marijn van Kreij (Amsterdam) 9.750 / 7.480 Bijdrage aan een kunstenaarsboek dat zal verschijnen bij een solotentoonstelling in De Hallen, Haarlem. Op associatieve wijze worden verbanden gelegd tussen afzonderlijke werken, installatie-overzichten en bronmateriaal. Anouk Kruithof (Dordrecht) 20.191 / 20.191 Voor deelname aan het ‘photoglobal’ programma aan de School of Visual Arts in New York. Zij zal daar onder andere werken aan een kunstenaarsboek en een fotoboek. Yvonne Lacet (Amsterdam) 5.000 / 5.000 Bijdrage aan de afronding van het project Incognito, over een fictieve stad vol karakterloze plekken waar als tegenhanger bloesem naar beneden dwarrelt. Zij zal hiervoor nieuwe foto’s maken en een kunstenaarsboek. Het werk wordt onder andere getoond bij een solotentoonstelling in galerie Bart in Amsterdam, bij een aantal kunstbeurzen en een groepstentoonstelling in Victory Gallery in Portland. Karen Lancel (Amsterdam) 15.764 / 3.910, Hermen Maat (Amsterdam) 15.764 / 11.270 Bijdrage aan het project Tele_Trust, een work in progress met onderzoek, performances, installaties, internet en videowerken over de online ervaringen van zichtbaarheid, privacy en vertrouwen. Voor de perfor60

Maaike Lauwaert (Amsterdam) 2.843 / 2.843 Bijdrage om deel te kunnen nemen aan the Curatorial Intensive, een programma van Independent Curators International in New York. Gabriel Lester (Amsterdam) 57.000 / 57.000 Bijdrage aan nieuw werk voor dOCUMENTA 13 in Kassel. In het Auerpark zal hij een tunnelsculptuur realiseren, refererend aan de passage symboliek, aan geheime tunnels en aan het verhaal van Alice in Wonderland. Alon Levin (Den Haag) 7.500 / 5.000 Bijdrage aan een nieuw site-specific werk voor de solotentoonstelling Conclusion to the Big Ideas bij Ambach & Rice in Los Angeles. Leontine Lieffering (Den Haag) 9.874 / 9.800 Bijdrage aan een werkperiode bij Youkobo Art Center in Tokyo. In deze stad wil zij plekken onderzoeken waar door sloop en nieuwbouw grote veranderingen plaatsvinden. Wat wordt er zichtbaar en wat verandert er in de ervaring van de plekken? Deze aspecten zal zij verwerken in nieuw werk. Dirk van Lieshout / Dirkstudio (Rotterdam) 16.688 / 15.581 Bijdrage aan een werkperiode bij het CEAC in Xiamen, die hij zal afsluiten met een tentoonstelling en een lezing. Het plan is ter plekke een nieuwe mobiele studio te realiseren die anticipeert, reflecteert en opereert in de stad. Ook wil hij een tijdschrift maken waarin alle tot nu toe gerealiseerde mobiele studio’s zijn opgenomen. Meiya Lin (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage om te kunnen werken aan Birds Head and my Root-shape Brain, een hypnotiserend boek met af beeldingen en geluid. Tegelijkertijd wil zij haar animatieproject Mirage City uitwerken tot een interactieve game over virtuele stadsplanning. Sabrina Lindemann (Den Haag) 13.500 / 13.500 Bijdrage aan de ontwikkeling van een culturele strategie voor de Haagse wijk Binkhorst. Hoe kan tijdelijk gebruik de weg vrij maken voor een duurzaam, stabiel en langdurig gebruik in de toekomst?

Jan Koen Lomans (Utrecht) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan het vervolg van een materiaalonderzoek dat hij uitvoert in samenwerking met het AudaxTextielmuseum en waarvoor hij experimenteert met de techniek van het tuften. Zijn doel is het tuften een driedimensionaal karakter te geven door het toe te passen in een vrijstaande ruimtelijke wand die aan de voor- en de achterzijde functioneel is. Flora Lysen (Amsterdam) 3.580 / 3.520 Bijdrage om deel te kunnen nemen aan Summer Theory Institute 2011 met als thema ´Visuele Studies’. Deze internationale masterclass voor beeldwetenschappers en kunstenaars wordt georganiseerd door de School of the Art Institute of Chicago. Vesna Madzoski (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een onderzoek naar de relatie tussen antropologie en kunstgeschiedenis met de focus op de wijze waarop de representatie van de ‘Ander’, de curatoriële praktijk beïnvloed op esthetisch en politiek niveau. Dafna Maimon (Amsterdam) 38.534 / 38.516 Bijdrage voor onderzoek en ontwikkeling van een nieuw videowerk, getiteld Playpal, met als basis het fenomeen Live Action Role Play. Tevens zal zij werken aan nieuwe sculpturen die samen met een performance vertoond zullen worden onder de titel BDO the true alibi?, waarbij de term BDO refereert aan mysterieuze objecten die in sommige sf-films een rol spelen. Het werk wordt getoond in galerie Club Midnight in Berlijn, in het Frost Museum in Miami en bij Galerie Annie Wharton in Los Angeles. Renzo Martens (Amsterdam) 126.350 / 126.350 Bijdrage aan de start van een meerjarig project, een Gentrificatieprogramma dat zal plaatsvinden in de Democratisch Republiek Congo en zal worden uitgevoerd door het door Martens opgerichte Instituut voor Menselijke Activiteiten. In co-productie met o.a. de 7e Berlijn Biennale, het Van Abbemuseum en de VPRO zal hij in Congo een nederzetting oprichten waar internationale kunstenaars, critici, curatoren en plantage arbeiders kritische kunst produceren voor de internationale kunstwereld. Katja Mater (Amsterdam) 12.500 / 12.500 Bijdrage aan een werkperiode als artist in residence bij de Lower Manhattan Cultural Councel, waar zij wil werken aan 2 projecten - Parallel Plains en Printing Rainbows – waarin zij experimenteert met de ervaring van tijd en waarneming binnen het medium fotografie. Hanna Mattes (Amsterdam) 12.500 / 11.250 Bijdrage aan een werkperiode in de residency van het Lower Manhattan Cultural Council waar zij zal werken aan een fotowerk onder de werktitel New York New York. Daarvoor zal zij het beeld dat in, vaak elders opgenomen films, van New York wordt gecreëerd toetsen aan het werkelijke stadsbeeld.

Brian McKenna (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een experimenteel audiovisueel onderzoek naar electronische en mechanische technieken ter voorbereiding van nieuwe installaties. Hij zal zich daarbij vooral richten op de mogelijkheden van elektronische beeldproductie en de wisselwerking tussen de fundamentele kenmerken van een medium met de visuele illusies die door dit medium worden geproduceerd. Hans van der Meer (Amsterdam) 12.735 / 12.243 Bijdrage aan werk voor de documentaire fototentoonstelling Nederland uit voorraad leverbaar, waarvoor hij de herkenbaarheid en inwisselbaarheid van Nederlandse binnensteden heeft vastgelegd. De tentoonstelling is te zien bij het Nederlands Architectuurinstituut. Hans van der Meer (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een fotografisch document over kunst in de openbare ruimte in Nederland. De omgeving waarin de werken zijn geplaatst spelen in de foto’s een even belangrijke rol als de kunstwerken zelf. Hoe verhouden kunst en omgeving zich tot elkaar en hoe ziet dat er een paar decennia later uit? Nathaniel Mellors (Amsterdam) 17.149 / 17.149 Bijdrage aan The Nest, een nieuwe episode van zijn videofeuilleton Ourhouse. Het werk wordt in een sculpturale installatie vertoond tijdens de Biënnale van Venetië, bij een tentoonstelling bij Fondazione San dretto Re Rebadengo, Turijn en een solotentoonstelling bij Galerie Diana Stigter en in het Cobra Museum. Barbara Meter (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan Tien Liederen, 10 films van 3 minuten die allen verschillende media en disciplines belichten, van audiovisuele tot massamedia. De films verhouden zich tot elkaar als gedichten in een bundel. Tilmann Meyer-Faje (Amsterdam) 8.557 / 6.157 Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees Keramisch Werkcentrum in Den Bosch waar hij materiaalonderzoek wil doen naar het verkrijgen van patroonvorming door het uitdrogen, branden en glazuren van klei. De plattegrondachtige structuren die zo ontstaan in glazuren staan symbool voor zijn fascinatie voor organische stadsontwikkeling. Vika Mitrichenka (Amsterdam) 18.913 / 18.913 Bijdrage aan The Trophy Cups, or What Could have Happened to My Father, gebaseerd op een persoonlijke familiegeschiedenis onderzoekt zij het belang van zelfrealisatie door een kamer vol prijzen voor ingebeelde maar welverdiende overwinningen te bouwen. Kaweh Modiri (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een filmproject over een kustdorp in Schotland, de asielzoekers die daar in grote getale worden ondergebracht en de effecten die dat heeft op de bevolking. De film begint als een documentaire maar


61

gaat daarna over in een thriller waarin het onderscheid tussen werkelijkheid en fictie onduidelijk is.

gebracht met het tragische verhaal over de zoon van de architect.

Olaf Mooij (Rotterdam) 8.600 / 8.600 Bijdrage aan het project Temple of Doom dat bij Bureau Dijkstra getoond zal worden als onderdeel van het programma ‘No Holds Barred’ tijdens Art Amsterdam. Het beeld is opgebouwd uit 3 autovormen die gezamenlijk een sacrale ruimte vormen, waarbinnen als organismes geconserveerde carrosserieonderdelen worden tentoongesteld.

Monica Nouwens (Amsterdam) 33.010 / 29.732 Bijdrage aan het vervolg van het filmen fotoproject Look at me and tell me if you have known me before in de vorm van een installatie, een boek en een iApp. Onderwerp van het materiaal is de experimentele levenshouding van 2 generaties in hedendaags Los Angeles, in een turbulent stedelijk landschap van decadentie en verval.

Marlie Mul (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan materiaal en theoretisch onderzoek ten behoeve van nieuwe objecten voor tentoonstellingen bij o.a. Studio in Berlijn en bij Space Studio’s in Londen. Zij wil onder andere experimenteren met verschillende houtbewerkingstechnieken en met het bedrukken van stoffen. Ook onderzoekt zij voor haar werk de invloed van sociale media op beeldreferenties en haar eigen artistieke productie.

Navid Nuur (Den Haag) 11.560 / 11.420 Bijdrage aan nieuw werk voor de centrale tentoonstelling ILLUMInations in het Arsenale tijdens de Biënnale van Venetië. Hij maakt hiervoor een installatie met neon.

Helena Muskens, Quirine Racké (Amsterdam) 15.000 / 15.000 (2x) Bijdrage aan een werkperiode in Los Angeles waar zij een overzicht in het LACMA Museum en op de kunstacademie Cal Arts voorbereiden en een filmvertoning tijdens het Dance Camera West Festival. Tevens voor de research en het schrijven van een scenario voor de nieuwe film Floating (werktitel) over een actrice die verschillende identiteiten aanneemt terwijl zij carriere probeert te maken in Los Angeles. Martine Neddam / Mouchette (Amsterdam) 2.500 / 2.500 Bijdrage aan een project dat zij wil uitvoeren tijdens een werkperiode bij GeoAIR in Tbilissi. In een workshop voor lokale kunstenaars en bewoners reageert zij op het gegeven dat de meeste Georgische kunstenaars naar het buitenland vertrekken. Door virtuele kunstenaars te creëren ontstaat een nieuwe kunstscene. Ana Nikitović (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een onderzoek naar kunstverzamelaars en -verzamelingen in Nederland. Waardoor gaan mensen verzamelen en welke conclusies zijn er te trekken uit de bestudering van verschillende types verzamelingen en hun betekenis voor de maatschappij? Het onderzoek zal in een later stadium leiden tot een tentoonstelling en een publicatie. Corinne Noordenbos (Amsterdam) 1.745 / 1.250 Bijdrage om de mogelijkheden te onderzoeken van een samenwerkingsverband op het gebied van conceptuele documentaire fotografie tussen een Nederlandse kunstacademie met de CAFA academie in Beijing. Petra Noordkamp (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan het filmproject Dear Emilio, waarin de architectuur van Chiesa Madre wordt samen 62

Erwin Olaf – gemachigd door Museum De Lakenhal (Leiden) 25.000 / 25.000 Bijdrage aan een monumentaal hedendaags historiestuk en 6 fotografische figuurstukken en stillevens rondom het Leidens Ontzet in opdracht van Museum De Lakenhal. De foto’s, die worden gemaakt tijdens een groots opgezette enscenering in de Pieterskerk te Leiden, vormen de kern van een tentoonstelling over deze historische gebeurtenis en worden daarna opgenomen in de vaste collectie van het museum en de Universiteit Leiden. Wendelien van Oldenborgh – gemachtigd door If I can’t dance (Amsterdam) 31.400 / 24.100 Bijdrage aan het laatste deel van een trilogie waarin Van Oldenborgh steeds vanuit een ander perspectief de publieke stem en ons begrip van collectiviteit onderzoekt. Voor de film Bete & Deise volgt zij 2 Braziliaanse vrouwen, een actrice en een zangeres, die elk op eigen wijze invulling hebben gegeven aan de functie en betekenis van een publieke stem. De film wordt gemaakt in opdracht van de vierde editie van If I can’t dance en is o.a. te zien in het Deense paviljoen tijdens de Biënnale van Venetië en tijdens het IFFR 2012. Erik Olofsen (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een periode van materiaalonderzoek en experiment ten behoeve van een tentoonstelling bij het FRAC Centre in Orléans. Uitgangspunten van de installatie die hij wil maken zijn fragmenten van ruimtes die gezamenlijk een structuur vormen die zich beweegt tussen film, sculptuur, realiteit en virtualiteit. Paulien Oltheten (Amsterdam) 5.000 / 3.125 Bijdrage aan een werkperiode ter voorbereiding van een presentatie voor een solotentoonstelling bij DVIR Gallery in Tel Aviv. De beelden die zij op locatie verzamelt en creëert resulteren in een installatie en een lezing. De reacties hierop zal zij na afloop verder in het project verwerken.

Sanne Oorthuizen (Amsterdam) 18.520 / 18.520 Voor deelname aan het Curatorial Programme van De Appel. Samen met de andere curatoren uit het programma verdiept zij haar onderzoek naar de rol van kunst en de hedendaags curator ten tijde van sociaalpolitieke omwentelingen. Ronald Ophuis (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Om te kunnen werken aan een groot schilderij in een serie op basis van verhalen en beelden die hij verzamelde tijdens zijn gesprekken met voormalige kindsoldaten in Sierra Leone. Peter Otto (Arnhem) 11.910 / 6.525 Bijdrage aan een werkperiode in Rome ter voorbereiding van zijn publicatie in de serie ‘Artist Writings’ van het S.M.A.K. in Gent. In Rome wil hij werken aan een serie monologen waarmee hij het ‘Sprekende beeld’ de Babbuino tot leven brengt en het een leidende rol laat spelen in de kunstbeschouwing. Joep Overtoom (Berkel en Rodenrijs) 6.428 / 6.228 Bijdrage aan een artist in residence periode bij Nanji Studios, onderdeel van het Seoul Museum of Art. Daar wil hij onderzoeken of hij verbanden kan leggen tussen zijn werk en de landschappen zoals deze zijn afgebeeld in traditioneel Koreaans houtsnijwerk. Zijn waardering voor de Koreaanse cultuur wil hij verenigen met de door hyperconsumptie gedreven plastic producten. Het werk wordt na afloop van de residency tentoongesteld in het Seoul Museum. Marco Pando (Amsterdam) 23.516 / 20.415 Bijdrage aan het ontwikkelen van 2 houten sculpturen die een rol zullen spelen in zijn film Tintin back to Peru. In de film refereert de in Peru geboren Pando, naar het fictieve Peru dat in 1929 door Hergé werd gecreëerd. Pando volgt de stappen van Kuifje op zoek naar een nieuwe interpretatie van het hedendaagse Peru. Paul Panhuysen (Eindhoven) 10.500 / 8.253 Bijdrage aan nieuwe geluidswerken voor diverse tentoonstellingen die plaatsvinden in het kader van het festival ‘Paul Panhuysen 77’. Het betreft een nieuwe serie Sudoku prenten met geluidscomposities en een interactieve versie van een vroegere multiple voor een tentoonstelling bij De Pont in Tilburg. Tevens bijdrage aan een catalogus met cd waarin de Long String Installations worden gedocumenteerd. Kees Peerdeman (Amsterdam) 9.000 / 7.565 Bijdrage aan een schildering op de vloer, het plafond en de muren van een tentoonstellingszaal in Het Dolhuys in Haarlem. Het werk Teer is een landschap van gedachten met beelden die zijn gebaseerd op gevoelens van angst, isolatie en vervreemding, emoties waar Peerdeman tijdens zijn puberteit mee worstelde. Rune Peitersen (Amsterdam) 6.000 / 6.000 Bijdrage aan nieuwe werken uit de serie Saccadic

Sightings voor de door hem samengestelde groeps tentoonstelling False Focus bij NEST. Lilia Perez Romero (Amsterdam) 3.998 / 3.998 Voor deelname aan de workshop Re-Creating Spaces in Flux WALKABOUTS_Durban (Zuid Afrika). Zij zal daar onder andere samen met Doung Jahangeer verder werken aan het vervolg van Subawona, een gezamenlijk project met interactieve portretten. Malin Persson (Westzaan) 15.000 / 8.375 Bijdrage aan een nieuwe serie schilderijen waarvoor zij figuratieve elementen aan haar abstracte landschappen wil toevoegen. Het nieuwe werk wordt getoond op de solotentoonstelling Sundown bij galerie Hidde van Seggelen in Londen. André Pielage (Utrecht) 11.606 / 9.055 Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees Keramisch Werkcentrum in Den Bosch, waar hij zich zal toeleggen op onderzoek naar een voor hem betrekkelijk nieuw materiaal, waarin hij de grenzen van de mogelijkheden wil opzoeken en zijn ambitie om materiaal te vertalen naar een ruimtelijke beleving wil voortzetten. Vanuit het experiment zal hij toewerken naar een ruimtelijke installatie die o.a. te zien zal zijn in de Seelevel Gallery in Amsterdam. Bradley Pitts (Heerewaarden) 27.702 / 26.155 Bijdrage aan een volgende fase in het project Singular Oscillations, dat hij uitvoert in samenwerking met het Gagarin Cosmonaut Training Center in Rusland. Doel is om daadwerkelijk het idee over te brengen van de ruimtelijke ervaring van het gewichtsloze moment tijdens een paraboolvlucht. Jan van der Ploeg (Amsterdam) 26.398 / 26.373 Bijdrage aan het Color Project, waarvoor 3 kunstenaars zijn uitgenodigd om muurschilderingen voor scholen in Napels te maken. Van der Ploeg zal een muurschildering maken voor een school die eerder negatief in het nieuws is geweest en die moet bijdragen aan een nieuwe stimulerende omgeving voor de leerlingen en de buurt. Sascha Pohle (Amsterdam) 7.500 / 7.500 Bijdrage aan een artist-in-residence periode bij Incheon Art Platform in Zuid-Korea, waar hij zal werken aan het fotografieproject Noir et Blanc. Het in Zuid-Korea wijdverspreide fenomeen van cosmetische chirurgie koppelt zij daarvoor aan een remake van een aantal surrealistische foto’s van Man Ray. Paloma Polo (Amsterdam) 24.316 / 21.000 Bijdrage aan een onderzoeksproject over het verband tussen wetenschappelijke ontwikkelingen en koloniale expansie aan de hand van een vroeg 20 e eeuwse expeditie met als doel Einsteins relativiteitstheorie aan te tonen. De reconstructie van de expeditie en een fotoserie worden tentoongesteld in Museum Reina Sofia in Madrid.


63

Anama Ponce Vazquez (Amsterdam) 21.269 / 11.077 Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees Keramisch Werkcentrum in Den Bosch waar zij een grote installatie van beelden wil maken geïnspireerd op de armada waarmee Columbus op ontdekkingsreis ging. Uitgangspunten zijn de decoratieve versieringen, de machtsverhoudingen aan boord en het beeld van de gelijkenis tussen een omgekeerd schip en een berg. Thom Puckey (Amsterdam) 19.950 / 19.950 Bijdrage aan een nieuw levensgroot marmeren beeld voor de solotentoonstelling Armed and relatively dangerous bij Kunstfort Vijfhuizen. Het betreft een naakte vrouwenfiguur met nazi-attributen. Pablo Pijnappel (Rotterdam) 10.110 / 10.110 Bijdrage aan het filmproject Quirijn met als thema de overgang van het industriële naar het digitale tijdperk. Als casus portretteert hij een exentrieke jongeman die levend in de 21e eeuw volhardt in zijn afkeer van moderne technologie. Pablo Pijnappel (Rotterdam) 7.500 / 7.500 Bijdrage aan een nieuw werk met als uitgangspunt het essay ‘De symbolenleer van de Toren van Babel’ dat zijn grootvader, een Braziliaanse psycho-analyticus, naar aanleiding van een casus over een Turkse patiënt in Argentinië schreef over de analogie tussen de verwarring van talen en schizofrene dissociatie. Pijnappel gaat onderzoek doen op de plek waar het essay zich afspeelt ter voorbereiding van, waarschijnlijk, een drietalig film-essay. Muzi Quawson (Amsterdam) 6.951 / 5.554 Bijdrage aan Daydream Nation¸een filmisch portret van regio’s in het ‘diepe zuiden’ van de Verenigde Staten. Zij zal een aantal maanden op locatie doorbrengen om het dagelijks leven vast te leggen van pubers en volwassenen die in deze gemarginaliseerde gemeenschap tussen Georgia en Alabama wonen. Magali Reus (Den Haag) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een werkperiode waarin zij aan een nieuwe video zal werken die ritmes en handelingen onderzoekt van personages die zich door diep zand verplaatsen. Daarnaast wil zij een nieuwe serie ruimtelijke werken ontwikkelen. De resultaten worden getoond tijdens een solotentoonstelling bij galerie The Approach in Londen en een vooraankondiging daarvan tijdens de Frieze Art Fair. Magali Reus (Den Haag) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan nieuw werk voor kunstbeurs The Independent New York en een solotentoonstelling in de projectruimte van Galleria 1/9unosunove in Milaan. Zij maakt hiervoor een filmloop in ultra slow motion van het beeld van muntjes die uit een broekzak in het zand vallen.

64

Misha de Ridder (Amsterdam) 29.276 / 27.476 Bijdrage aan een kunstenaarsboek met 5 foto’s die hij maakte van een volstrekt spiegelglad meer in de Zwitserse Alpen. Het betreft een groot formaat boek, zodat de foto’s tot in detail bekeken kunnen worden. De foto’s zijn ook te zien bij een solotentoonstelling in FOAM, Amsterdam. Jochem Rotteveel (Rotterdam) 10.970 /5.000 Bijdrage aan een werkperiode in de projectruimte van Pantocrator, een galerie in Shanghai. Hij wil zich o.a. verdiepen in de aanknopingspunten die het gedachtegoed van Confucius biedt voor de westerse kunstsector. Ook wil hij met Chinese kunstenaars debatteren over actuele maatschappelijke thema’s. De input zal hij gebruiken voor nieuw werk dat bij de galerie in Shanghai en in Nederland wordt tentoongesteld en voor zijn reportages in het kunsttijdschrift What’s Up. Stefan Ruitenbeek (Amsterdam) 10.000 /8.750 Bijdrage aan een videowerk in de vorm van een korte film die zich afspeelt in de context van de Nederlandse amateur/semiprofessionele seksindustrie. De film is opgezet als een denkbeeldige reality serie. Het werk wordt tentoongesteld bij het Stedelijk Museum Bureau Amsterdam. Etta Säfve (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een kunstenaarsboek in de vorm van een fictieve roman met een verhaal dat sterk is gerelateerd aan haar beeldend werk, maar ook op zichzelf staat. Frank van der Salm (Rotterdam) 36.355 / 32.247 Bijdrage aan het omvangrijke Project On Image, dat zal bestaan uit een theoretisch deel en fotografie in praktijk. Op basis van een uitgebreide literatuurlijst onderzoekt hij in hoeverre een beeld niet alleen de werkelijkheid representeert en bevestigt, maar ook de publieke ruimte mede creëert of suggereert. Welke rol speelt een veranderende beeldcultuur bij stedelijke ontwikkelingen. Omdat hij zijn bestaande foto’s als uitgangspunt neemt, zal Van der Salm teruggaan naar de locaties waar zij genomen werden. De eerste uitkomsten worden tentoongesteld in Stedelijk Museum Schiedam. Frank van der Salm (Rotterdam) 17.500 / 11.465 Bijdrage aan nieuw fotowerk voor een solotentoonstelling bij Galeria Casado Santapau in Madrid, als onderdeel van het Photo España Festival. Karen Sargsyan (Amsterdam) 28.869 / 28.869 Bijdrage aan een nieuw werk met als centraal thema gewetensgevangenen, waarbij hij in het bijzonder aandacht vraagt voor Mikhail Khodorkovsky, een politieke gevangene in Rusland en het juridisch proces dat tot zijn veroordeling leidde. In Moskou zal Sargsyan hierover meer informatie verzamelen en deze daarna verwerken in een installatie die hij zal opbouwen voor een solotentoonstelling in galerie Ambach&Rice in Los Angeles.

Selena Savic (Den Haag) 2.720 / 2.200 Om tijdens het Na.pravi.me festival in Belgrado een workshop en presentatie te geven naar aanleiding van haar onderzoek naar DIY zonnecellen die zij wil gebruiken voor toekomstige kunstwerken in de openbare ruimte. In vervolg op dit festival, dat zich vooral richt op vrouwelijke bezoekers, zal zij een vergelijkbare workshop geven tijdens het Cellbuttons festival in Yogyakarta. Gordan Savicic (Den Haag), Daniil Vasiliev (Rotterdam) 5.200 / 4.800 (2x) Bijdrage aan een werkperiode als artist in residence bij LabMIS in Sao Paolo. Daar willen zij werken aan het nieuwe media project The 120 days of *buntu, waarvoor zij breken met de regels van besturingssystemen. De werkperiode wordt afgesloten met een presentatie en het werk zal ook op andere plekken getoond worden. Kathrin Schlegel (Amsterdam) 14.400 / 13.165 Bijdrage aan een werkperiode en een tentoonstelling bij C-Space Beijing. Met de installatie Slippery when wet, bestaande uit duizend witte lelies en een sprinklerinstallatie reageert zij op 2 Aziatische fenomenen: de indirecte wijze van communicatie en de bloemen iconografie. Verder wil zij een ouder onderzoek naar de uit de grond gestampte omgeving van het Ordos Art Museum in Binnen-Mongolië voortzetten. Charlotte Schleiffert (Rotterdam) 23.525 / 22.300 Bijdrage aan een serie grote tekeningen en schilderijen voor de solotentoonstelling Rozen en Pistolen in museum Het Domein in Sittard. Tevens voor een installatie waarin zij ook gipsen objecten integreert. Maaike Schoorel (Bilthoven) 23.372 / 19.504 Bijdrage aan een werkperiode in het ISCP, New York waar zij zal werken aan een serie schilderijen voor een solotentoonstelling bij het Frans Hals Museum. Zij wil proberen of de tentoonstelling daarna kan doorreizen naar een vergelijkbaar instituut in de Verenigde Staten. De schilderijen refereren aan de geschiedenis van de schilderkunst en zijn gebaseerd op de collectie van het Frans Hals Museum en een vergelijkbare collectie in New York. Han Schuil (Amsterdam) 8.000 / 7.400 Bijdrage aan een catalogus bij een solotentoonstelling bij Hamish Morrison Galerie in Berlijn. Marike Schuurman (Amsterdam) 18.820 / 16.882 Bijdrage aan nieuw werk voor de solotentoonstelling Time Zero bij Galerie Hamish Morrison in Berlijn. Het betreft opgeblazen en geretoucheerde polaroids die zij tijdens een artist-in-residence periode bij Capacete in Sao Paulo nam van de stad die als gevolg van de Clean City Law was ontdaan van reclames. Erik Sep (Dordrecht) 31.456 / 19.650 Bijdrage aan nieuw werk voor de solotentoonstelling

Low Tech Society waar hij verder bouwde aan de miniatuurwereld waarin de problematiek van de moderne stedenbouw weerspiegelt wordt. Bezoekers kunnen met een bestuurbare cameratrein door de stad rijden. Jorinde Seijdel (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan vervolgonderzoek als basis voor de inhoudelijke verdieping en uitbreiding van haar essay De waarde van de amateur tot een omvangrijke internationale boekpublicatie. Slava Shevelenko, Marta Volkowa (Maastricht) 23.973 / 22.673 (2x) Bijdrage aan het project About Space and Love over de invloed die een verblijf in de ruimte op de mens heeft. Uitgangspunt is het syndroom van Scott, de onweerstaanbare scheppingsdrang als gevolg van een ruimtereis. Veel ruimtevaarders gaan kunst maken, vaak over de liefde. Het werk wordt samengebracht in een tentoonstelling die moet plaatsvinden in het kader van 50 jaar ruimtevaart. Katinka Simonse / Tinkebell (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan haar project Save the World, waarvoor zij met interventies in verschillende landen de normen ter discussie wil stellen die aan de basis liggen van Nederlandse ontwikkelingshulp. Tussen de interventies door worden i.s.m. Mediamatic presentaties, debatten en tentoonstellingen georganiseerd waarin gezocht wordt naar hulp waarbij het opleggen van de westerse identiteit overboord wordt gegooid. Sofie Sleumer – gemachtigd door Suzanne Oxenaar (Amsterdam) 13.000 / 13.000 Bijdrage aan de realisatie van de kamerontwerpen die een aantal jonge modeontwerpers maakte voor het nieuwe Hotel The Exchange in Amsterdam. Oxenaar vroeg hen de hotelkamers te beschouwen als lichamen en die lichamen aan te kleden. Mounira al Solh (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een onderzoek naar het oeuvre van René Daniels en naar de verschillende manieren waarop kunstenaars zijn omgegaan met alter ego’s en fictionele kunstenaars ter voorbereiding op nieuw werk over de Libanese kunstenaar/sapverkoper Bassam Ramlawi. Het werk is te zien op een solotentoonstelling bij Stedelijk Museum Bureau Amsterdam. Ajla Steinvag (Eindhoven) 10.000 / 10.000 Bijdrage aan nieuw werk als onderdeel van een totaalinstallatie die zij samen met 5 andere kunstenaars maakt voor de groepstentoonstelling ‘Berichten van het Front’ in Stedelijk Museum ’s -Hertogenbosch. Zij maakt hiervoor een serie ‘Intramuscular Inventions’, sculpturen van lichaamsonderdelen gekoppeld met industriële verbindingsdelen van siliconen, epoxy, porselein en rvs.


65

Rob Sweere (Arnhem) 22.900 / 22.900 Bijdrage aan een nieuw werk in de serie Contemplatorium voor een solotentoonstelling bij Kunstfort Vijfhuizen. Het betreft een groot bolvormig werk dat door bezoekers kan worden betreden. Wanneer zij gaan liggen, biedt het werk hen een visuele en mentale transformatie. Raymond Taudin Chabot (Amsterdam) 32.699 / 30.840 Bijdrage aan een video-installatie, opgezet als een visueel essay dat het resultaat is van een onderzoek dat hij in de afgelopen 1,5 jaar uitvoerde. Het centrale motief gaat uit van een notie van revolte en recalcitrantie in de context van het Carnavalesque, als een complex cultureel fenomeen waarbij hiërarchische barrières tijdelijk opgeschort worden. Jennifer Tee (Amsterdam) 13.608 / 13.608 Bijdrage aan de nieuwe performance Gridding Sentences voor het Stedelijk Museum Amsterdam. Vijf performers bewegen zich over een textiele vloer die is opgebouwd uit hexagonale vormen. Hun bewegingen over de vloer zijn een onderzoek naar identiteit, isolement en vrijheid. De performance reageert ook op de andere werken die tegelijkertijd in het museum te zien zullen zijn. Marjan Teeuwen (Den Bosch) 91.650 / 91.650 Bijdrage aan 2 nieuwe architectonische interventies in de serie Verwoest Huis, dit keer in het leegstaande gebouw van de Centrale bank in Rotterdam en in een pand bij de Amsterdamse Zuidas. Naast de verwoesting die zij planmatig in de gebouwen aanbrengt, gebruikt zij het sloopmateriaal om weer een nieuw beeld op te bouwen. De interventies worden opengesteld voor publiek en resulteren in fotowerken die o.a. via galerie Cokkie Snoei tentoongesteld worden. Martijn Tellinga (Amsterdam) 19.923 / 19.923 Bijdrage aan een artist-in-resdence periode bij Studio Kura in het Japanse Itoshima, waar hij zal werken aan een serie geluidsperformances in het Japanse landschap. Vervolgens zal hij de beelden geluidsregistraties van deze performances verwerken in een videowerk dat wordt afgespeeld in een meerkanalige audiovisuele omgeving. De tussentijdse versie daarvan zal ter afsluiting bij Studio Kura worden gepresenteerd. André Thijssen (Amsterdam) 13.431 / 8.242 Bijdrage aan nieuw werk dat hij o.a. zal tentoonstellen bij KK Outlet in Londen. In het vervolg van de succesvolle solotentoonstelling en publicatie Fringe Phenomenon zal hij tijdens nieuwe ontdekkingsreizen op zoek gaan naar randverschijnselen en ongrijpbare situaties. Jeroen Toirkens (Den Haag) 7.489 / 7.489 Bijdrage aan nieuw te produceren foto’s voor de 66

tentoonstelling Nomads in het GEMAK, Den Haag. Voor deze serie reisde hij naar de meest afgelegen gebieden ter aarde om een tijdsbeeld te geven van het nomadisme in de 21e eeuw. Stefanos Tsivopoulos (Amsterdam) 19.020 / 19.020 Bijdrage aan een werkperiode bij het ISCP in New York waar hij, in navolging van het historische debat tussen Foucault en Chomsky, onderzoek wil doen naar het publieke discours in televisiedebatten, toespraken en publieke discussies rondom de oorlogen in Afghanistan en Irak. Het script dat hieruit voortkomt zal leiden tot een nieuw filmwerk. Stefanos Tsivopoulos (Amsterdam) 14.625 / 12.825 Bijdrage aan een nieuw werk voor een solotentoonstelling in het ISCP, New York, waarvoor zijn projectvoorstel werd geselecteerd uit de inzendingen van alle artists-in-residents. Uitgangspunt van de film Borrowed Knowledge is een poëtisch onderzoek naar herinneren en vergeten op basis van een herinnering aan de boeken die zijn vader meenam tijdens zijn ballingschap. Tijdens de tentoonstelling wordt het publiek uitgenodigd deel te nemen aan The Public Library of Borrowed Knowledge. Tim van Tuil (Den Haag) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan nieuw werk dat onder andere tentoongesteld zal worden op de kunstbeurs van Vilnius en bij galerie DeConinck Compagnie in Dordrecht. Het betreft onder andere een ruimtevullend framewerk onder de titel Horror Vacui Frame en een serie mobiele werken die hij wil presenteren in de context van een woonomgeving. Daniil Vasiliev (Rotterdam) 1.250 / 710 Om te kunnen deelnemen aan het International Symposium on Electronic Art waar hij is uitgenodigd voor een paneldiscussie over machines, automaten en digitale systemen in de creatieve praktijk en het dagelijks leven. Dit is tevens het onderwerp van zijn werk dat hij tijdens de conferentie zal presenteren. Olga Vasiljeva (Rijswijk) 15.769 / 15.447 Bijdrage aan een werkperiode bij het Europees Keramisch Werkcentrum in Den Bosch waar zij wil experimenteren met technieken die zij zal verwerken in nieuwe keramische objecten. Tevens bijdrage aan het project ‘Intermissions’ dat wordt geïnitieerd door het Contemporary Art Center in Vilnius en op verschillende plekken in de Baltische staten en in Nederland zal worden uitgevoerd. David Verbeek (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage voor een film die hij in Taiwan op een experimentele wijze, zonder crew of technische ondersteuning, wil opnemen met slechts een camera en een kleine groep acteurs met wie hij gaandeweg tot een vertelling komt. De film speelt zich af op een visserseiland dat zweeft tussen traditie en moderniteit.

Centraal thema is de relatie menselijke zintuigen versus fantasie. De film zal o.a. vertoond worden tijdens het IFFR. Dick Verdult (Eindhoven) 39.600 / 36.768 Bijdrage aan nieuw werk voor de solotentoonstelling En op zondag vieren we vrijdag in het Van Abbemuseum in Eindhoven, een presentatie vol settings, prenten, beelden, filmprojecties en geluidsbanken die inhaken op actuele en universele interculturele misverstanden en fenomenen als demagogie en populisme. Ruth Verraes (Amsterdam) 10.000 / 10.000 Bijdrage aan de voorbereiding van een nieuw project dat zij zal realiseren tijdens een residency bij Kunsthuis Syb in Beetsterzwaag. Het doel is een serie nieuwe werken die elk een facet van het landschap behandelen en onderzoeken hoe dit op de verbeelding werkt. Zij onderzoekt hoe uit ideeën, schetsen, anekdotes en verhalen verschillende werken en een lezing ontstaan. Kamiel Verschuren (Rotterdam) 11.682 / 9.796 Bijdrage aan een werk in de openbare ruimte van Douala als onderdeel van de Salon Urbain de Douala in Kameroen. In een druk stadsdeel vol kronkelende straatjes zal hij samen met de lokale bevolking over een lengte van 1 kilometer de open riolering voorzien van een bedekking. Daardoor ontstaan nieuwe paden en verbindingen en wil Verschuren tevens bijdragen aan een collectief stedelijk bewustzijn waarin bewoners zich bijvoorbeeld verantwoordelijk voelen deze paden te onderhouden. Marianne Vierø (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een werkperiode in het residency programma van Triangle Arts Association in New York. Daar zal zij werken aan een project met als werktitel State of the Art met als vertrekpunt een materiaalhistorisch onderzoek rond een sculptuur van Naum Gabo. Dirk Jan Visser (Rotterdam) 30.360 / 15.000 Bijdrage aan de afronding van 2 documentaire fotografie projecten. Off Side is het verhaal van een voetbalclub in ballingschap tegen de achtergrond van een vergeten conflict tussen Azerbedjan en Armenië om een bergenclave. Status: Undocumented is een fotoproject waarvoor hij het alledaagse leven van asielzoekers fotografeert en op zoek gaat naar de plekken en mensen die zij achterlieten. Rob Voerman (Arnhem) 9.244 / 8.364 Bijdrage aan een installatie voor de groepstentoonstelling ‘Märklin World’ bij Kunsthal KAdE in Amersfoort. De installatie Nigredo is afgeleid van een modernistische wijk, waarmee Voerman een visie probeert te ontwikkelen op de rol van architectuur in sociaal-maatschappelijke kwesties en een alternatief biedt voor geordend Nederland.

Rob Voerman (Arnhem) 46.975 / 40.666 Bijdrage aan een werkperiode bij het ISCP in New York waar hij zich onder andere wil toeleggen op het maken van kleine sculpturen, maquettes en het doen van vormstudies. Hij zal zich daarbij laten beïnvloeden door sociale, politieke en maatschappelijke tegenstellingen die in New York een rol spelen. Ook wil hij in New York zijn netwerk uitbreiden. Giny Vos (Amsterdam) 24.870 / 7.500 Bijdrage aan de cinematografische lichtinstallatie Round and Round voor de Kunstkapel op de Zuidas in Amsterdam. Het werk gaat over de geschiedenis van het bewegende beeld en speelt in op de bijzondere architectuur van de tentoonstellingslocatie. Jeroen de Vries (Amsterdam) 36.692 / 36.541 Bijdrage aan een nieuwe audiovisuele installatie voor de presentatie Koen Wessing – Chile, El Salvador, Nicaragua, een multi-platform project voor de eerste vertoning van Wessing’s Latijns Amerikaanse werk in Chili, in het Centro Cultural Gabriela Mistral. Vincent Vulsma (Amsterdam) 20.131 /13.945 Bijdrage aan nieuw werk voor een solotentoonstelling bij Stedelijk Museum Bureau Amsterdam. Hiervoor haalt hij voorwerpen uit de ruimtelijke en chronologische omgeving van etnografische collecties en uit de canons van modernistisch design en fotografie, en brengt ze bij elkaar in montages. Hij onderzoekt wat er gebeurt als je cultuurobjecten in uiteenlopende sociale en historische contexten plaatst en richt daarmee de aandacht op de rol die kunstenaars en andere kunstspecialisten spelen in deze processen van waardetoekenning. Martin Waalboer (Amsterdam) 13.366 / 9.314 Bijdrage om te werken aan een fotografieproject in Liberia, waarmee hij de kijker wil laten nadenken over het andere gezicht van Afrika. De foto’s zal hij maken in de stad Harper, een exponent van hoop en trots. Stan Wannet (Eindhoven) 11.411 / 11.411 Bijdrage aan een werkperiode in China, waar hij zal werken in het atelier van de multimediakunstenaar en curator Li Zenghua, een presentatie en workshop zal geven aan de universiteit van Shanghai en in GuangZhou. Hij wil onder andere onderzoeken welke rol het gebruik van performers kan spelen binnen zijn installaties. Ook wil hij nieuw werk maken voor De Prentententoonstelling in het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch, een installatie die is gebaseerd op de gelijknamige lithografie van Escher. Marijke van Warmerdam (Amsterdam) 50.319 / 50.319 Bijdrage aan de film Face to face, een loop waarin papegaaien om een typisch Hollandse knotwilg cirkelen en aan de dubbelfilm Rrrole waarin een papagaai boven een gekleurd bloemenveld om een stokje draait.


67

Beide films zijn te zien op de solotentoonstelling die van Museum Boijmans Van Beuningen doorreist naar Museo Serralves Oporto in Portugal en Kunsthalle Düsseldorf. Kathrin Wolkowicz (Rotterdam) 7.500 / 6.250 Bijdrage aan nieuw werk dat zij zal maken tijdens een artist-in-residence periode bij Futura in Praag. Uitgangspunt is een houtsnede van de Praagse Defenestratie, een historische gebeurtenis waarbij machthebbers uit het raam werden gegooid door opstandelingen. De visueel ruimtelijke procedure van deze handeling vergelijkt zij met het proces dat zich afspeelt op het scherm in een filmzaal. Louwrien Wijers (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan onderzoek voor een publicatie over Viktor IV, de New Yorkse kunstenaar die sinds de jaren ‘60 tot aan zijn dood in Amsterdam woonde en werkte waar hij alom bekendheid genoot om zijn (drijvende) bouwsels. Jozua Zaagman (Eindhoven) 10.970 / 10.000 Bijdrage aan het project Brabantwandelingen waarvoor hij zal wandelen tussen de 5 steden die tesamen BrabantStad vormen, de stedelijke regio waarmee Brabant zich profileert voor de Culturele Hoofdstad 2018. Tijdens zijn wandelingen zal Zaagman gesprekken voeren en vastleggen in hoeverre deze identiteit strookt met de realiteit. Het resultaat wordt getoond in een presentatie met publicatie bij Onomatopee in Eindhoven. Edwin Zwakman (Amsterdam) 7.500 / 5.000 Bijdrage voor een werkperiode ter voorbereiding van een duotentoonstelling in het OCAT museum in Shanghai. Uitgangspunt van het nieuwe werk zijn de opslagruimtes van een enorme modelfabriek die hij eerder bezocht in het kader van het Treehugger-project dat het sluitstuk vormde van het programma van het Dutch Culture Centre tijdens de Wereldexpo 2010 Shanghai.

Toekenningen Bijdragen werkbudget – vormgeving Aldo Bakker (Amsterdam) 15.000 / 12.500 Bijdrage aan een nieuw project dat is opgezet als een hommage aan hout. De grillige basiseigenschappen van dit materiaal zal hij verwerken in een serie nieuwe meubels. Het doel is om te komen tot een heroverweging van de waarde van hout als materiaal. Wibo Bakker (Utrecht) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een kwantitatief en kwalitatief onderzoek naar de ontwikkeling van jaarverslagen en de rol die ontwerpers binnen die ontwikkeling spelen. De resultaten moeten een bijdrage leveren aan de discussie over de historische en huidige positie van het ontwerpen fotografievak. Samira Benlaloua (Rotterdam) 48.140 / 43.265 Bijdrage aan het project From A to B and back again, een onderzoek naar erotiek als metafoor voor onafhankelijk denken en handelen, te gebruiken in een op saamhorigheid gebaseerd stedelijk leven. De resultaten van het onderzoek zal zij verwerken in een digitaal platform en in een krant. Francisco van Benthum (Amsterdam) 28.850 / 15.750 Bijdrage aan een nieuwe collectie voor de periode najaar/winter 2011-2012 als vervolg op de genomen internationale stappen van de afgelopen seizoenen. De collectie wordt getoond tijdens de Paris Fashion Week Menswear in 2011. Theo van den Boogaard (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan de verstripping van 15 songs van Bob Dylan. In een mix tussen strip en illustratie wordt elke songtekst verbeeld door een aantal tekeningen. Celine Charlot (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan de tweede editie van Les Caneaux de la Mode, een internationaal platform dat conceptuele modeontwerpers verbindt met Franse couture ambachtslieden. Gezamenlijk creëren zij ontwerpen die worden tentoongesteld bij Les Ateliers de Paris in Parijs en bij Museum van Loon in Amsterdam. Patrick Coppens (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan het ontwikkelen en toepassen van een onafhankelijke koppeling tussen een zelfstandig redactiesysteem en het drukbestand als lege template. Deze software moet bij het ontwerpen van een boek meer speelruimte en vrijheid creëren. Guido van Driel (Amsterdam) 6.000 / 6.000 Bijdrage aan een serie schilderingen als onderdeel van de graphic novel In Suburbia Hollandia. De schilderingen zijn gebaseerd op ‘de mirakels’ van de Hollandse buitenwijken en hebben krantenberichten als uitgangspunt.

68

Astrid van Engelen, Niels Klavers (Amsterdam) 16.700 / 12.320 (2x) Bijdrage aan de wintercollectie 2011-2012, waarin zij door het projecteren van lapjes op het menselijk lichaam kledingvormen willen modeleren die met een minimale coupeverwerking tot stand komen. De collectie wordt onder andere gepresenteerd tijdens de Fashion Weeks in Londen en Parijs. Astrid van Engelen, Niels Klavers (Amsterdam) 14.800 / 14.800 (2x) Bijdrage aan de zomercollectie 2012 waarbij de focus gericht blijft op moulagetechnieken. De collectie wordt onder andere gepresenteerd tijdens de Fashion Weeks in Londen en Parijs. Carolien Euser (Amsterdam) 4.800 / 4.800, Tejo Remy (Utrecht) 11.567 / 11.567 Bijdrage aan een mobiele interviewcabine, ontworpen door Tejo Remy, die gebruikt zal worden voor het transmediaalproject Hoofdzaken. Dit project onderzoekt en verzamelt uitspraken van mensen over hun binnenkamer. De interviews worden als korte films gepresenteerd in openbare ruimtes, op culturele podia en specifieke events in het Hoofdzakenmeubel. Connie Groenewegen (Amsterdam) 31.736 / 22.614 Bijdrage aan de voortzetting van haar onderzoek naar nieuwe breien kleurtechnieken, in samenwerking met het Textiellab in Tilburg. De resultaten zal zij verwerken in nieuwe silhouetten voor de collecties voor 2012/2013 en aanbieden voor interieurtoepassingen. Annemarie van Haeringen (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage om techniek-, materiaal- en inhoudelijk onderzoek te doen en de uitkomsten te verwerken voor een prentenboek met de werktitel Konosja met tekst van Bibi Dumontak. Monique van Heist (Rotterdam) 45.528 / 45.528 Bijdrage aan de verdere ontwikkeling van het project HELLOFASHION, een doorlopende modecollectie van houdbare ‘klassiekers’, waarmee zij de gangbare modecyclus wil doorbreken. Van Heist wil het project verder verdiepen, nieuwe items ontwikkelen – ook op het gebied van andere ontwerpdisciplines - en de basis leggen voor de documentatie van de collectie in een publicatie. Iris van Herpen (Arnhem) 46.725 / 45.125 Bijdrage aan de ontwikkeling van een nieuwe collectie die wordt getoond tijdens de haute coutureweek in Parijs en tijdens een solotentoonstelling in het Groninger Museum. Inspiratiebron is de microwereld van kleine organismen. Iris van Herpen (Arnhem) 37.650 / 30.650 Bijdrage aan de collectie S/S 2011 die wordt getoond tijdens de coutureweek 2011 en op een tentoonstelling

in het Institut Néerlandais in Parijs. Het concept van de collectie is geïnspireerd op de uitvergrotingen en excessen die het digitale tijdperk met zich meebrengt. Gerrie Hondius (Haarlem) 9.400 / 6.550 Bijdrage aan een werkperiode als artist-in-residence bij het Vijfde Seizoen op het terrein van psychiatrische kliniek de Willem Arntz Hoeve. Zij zal daar werken aan de verstripping van de verhalen van de cliënten die op het terrein wonen in combinatie met haar eigen verhaal. Ook wil zij een stripverhaal vormgeven op een serie Japanse kamerschermen met als thema de grens tussen gekte en norm. Milan Hulsing (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan de geschilderde prenten voor een striproman met een allegorische invalshoek met als werktitel Het stenen schip. Gijs Kast (Amsterdam) 15.000 / 12.500 Bijdrage aan een werkperiode bij PiST/// in Istanbul waar hij illustraties voor een nieuw boek wil maken. Startpunt voor het werk is de Turkse handelsgeest, in het bijzonder de handel op straat. Verder zal hij zich laten inspireren door de cultuur, de stad en zijn inwoners. Het boek wordt gepresenteerd in 2012, het jaar waarin wordt stilgestaan bij 400 jaar diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en Turkije. Susanne Klemm (Utrecht) 15.764 / 700 Bijdrage aan een serie van 8 grote ringen met agaat cameeën voor een tentoonstelling bij Gallery Loupe in Montclair (NY). Indre Klimaite (Den Haag) 12.500 / 12.500 Bijdrage aan een werkperiode in Berlijn waar hij een project wil opzetten in samenwerking met een aantal experimentele muziekgroepen. Uit deze samenwerking zal een nieuwe typografie voortkomen die aansluit bij de muziek en de optredens. Hanco Kolk (Arnhem) 12.000 / 12.000 Bijdrage aan de uitwerking van zijn project De Man Van Nu, gebaseerd op het idee dat er een mensachtige beschaving bestaat met een levenscyclus die zich in minder dan een nanoseconde voltrekt. Dit idee werkt hij in een co-productie met de Belgische striptekenaar Kim Duchateau uit in een gezamenlijk stripboek. Erik Kriek (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan de voltooiing van zijn boek met beeldverhalen op basis van het werk van de Amerikaanse auteur H.P. Lovecraft (1890-1937), bekend van zijn horror en sf-achtige verhalen. De titel van het boek zal Het Onzienbare & andere verhalen luiden. Joris Laarman (Amsterdam) 45.000 / 45.000 Bijdrage aan een kinetische installatie voor de tentoonstelling ‘Modern by Design’ in het High Museum of Art in Atlanta in samenwerking met het MoMA.


69

Het werk Digital Matter is door een glazen wand 24 uur vanaf de straat zichtbaar is. Een robot bouwt ter plekke duizenden kleine ‘voxels’ tot een meubel en herassembleert deze steeds weer tot een ander ontwerp. De voxels zijn zo klein dat een nieuw soort digitaal materiaal ontstaat. Richard van der Laken, Pepijn Zurburg / Designpolitie (Amsterdam) 15.000 / 6.250 (2x) Bijdrage aan voorbereidend onderzoek voor de tweede editie van What Design Can Do, een internationale conferentie, over de kracht van design, mode en architectuur en de rol die deze disciplines in onze hedendaagse samenleving kunnen spelen. Het thema dat zij verder zullen uitwerken is ‘Connect’.

in afzondering wil werken aan een nieuwe beeldtaal voor de illustraties bij bekende versjes van Annie M.G. Schmidt. Het boek Een vijver vol inkt wordt vormgegeven door Irma Boom en verschijnt ook in een Engelse vertaling. Wouter van Reek (Rotterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een prentenboek vanuit het gezichtspunt van een robot die zijn geheugen kwijt is en een avontuur beleeft in een technologisch landschap. Met dit project wil Van Reek de grens en overlap tussen natuurlijke schoonheid en techniek zichtbaar maken.

Petra Lunenburg (Amsterdam) 7.310 / 7.152 Voor het volgen van een vervolgcursus modeltekenen aan The Art Students League in New York, waar het haar specifiek te doen is om de lessen in lijntekenen.

Rosa Roozen (Amsterdam) 12.500 / 5.625 Bijdrage aan een stageperiode bij United Nude, een schoenenlabel in Guangzhou (China) waar ontwerpers nauw samenwerken met fabrieken met de meest innovatieve productietechnieken. Zij wil onderzoeken hoe deze technieken kunnen bijdragen aan het verder ontwikkelen van haar eigen schoenontwerpen.

Rogier Martens (Utrecht) 10.000 / 10.000 Bijdrage aan een materiaalonderzoek bij glasblazerij De Oude Horn in Acquoy met de glasblazers Bernard Heesen en Josja Caecilia. De opgedane ervaring zal hij verwerken in nieuwe ruimtelijke ontwerpen, o.a. voor een serie glazen fruitschalen. Het resultaat wordt onder andere getoond tijdens Object Rotterdam.

Lies Ros (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan het project My home is my memory castle, waarvoor zij wil onderzoeken hoe zij de talloze verzamelingen die zij in haar huis bijeenbracht openbaar kan maken en daarbij hun geschiedenis kan ontsluiten. Daarbij kan zij haar huis ook gebruiken om te experimenteren met virtuele toegankelijkheid.

Nanne Meulendijks (Breda) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een graphic novel op basis van het verhaal ‘De langzame vrouw’ van Herman Pieter de Boer.

Eric Schreurs (Leiden) 15.000 / 12.500 Bijdrage aan 10 literaire strips die allen zijn gebaseerd op een quote of een (iconisch) beeld uit film of muziek. Alle verhalen spelen zich af in een imaginaire wereld bij nacht. De verhalen worden gepresenteerd in het tijdschrift Eisner en zullen ook in boekvorm verschijnen.

Evert Nijland (Amsterdam) 24.791 / 24.791 Bijdrage aan een nieuwe sieradencollectie met als werktitel Adagio. Centraal thema is de betekenis van het ornament en de spanning tussen vrijheid en restrictie. In zijn ontwerpen zal hij verschillende natuurlijke materialen met elkaar combineren. Bart Nijstad (Groningen) 15.000 / 12.500 Bijdrage om verder te kunnen werken aan de voltooiing van het stripboek Muggen over een stadje aan de vooravond van de Apocalyps. Elk hoofdstuk volgt een andere inwoner. Ted Noten (Amsterdam) 48.000 / 48.000 Bijdrage aan de ontwikkeling van een serie van 12 verschillende design tassen die worden vervaardigd met de meest geavanceerde 3d printtechnieken. Het betreft een samenwerkingsproject met Freedom of Creation. Piotrek Panszczyk (Hoogerheide) 10.000 / 6.250 Bijdrage aan een eigen collectie die hij zal laten zien op de Amsterdam Fashionweek en zal inzetten om te worden toegelaten op een masteropleiding in New York of Londen. Sieb Posthuma (Amsterdam) 5.000 / 5.000 Bijdrage aan een werkperiode in Zweden waar hij 70

Michael Snitker (Amsterdam) 5.000 / 5.000 Bijdrage aan Trilvensters en onderkasttypografie, een persoonlijke en onvolledige bibliografie van ‘de andere namen’, Bert Schierbeeks tweede experimentele roman uit 1952. Snitkers boek wordt een eerbetoon aan een vormgever, een schrijver en een boekcultuur. Quoc Thang (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan een nieuwe mannencollectie F/W 20112012 met als titel Een plek daarginds en als uitgangspunt de reis op zoek naar geborgenheid en veiligheid. De arctische omgeving van een avonturier wordt daarbij opgevoerd als metafoor. Jan van Toorn (Amsterdam) 17.948 / 9.837 Bijdrage aan 5 grote prenten in de reeks Still lifes with borrowed furniture. Deze serie prenten is onderdeel van een langer lopend praktisch en theoretisch onderzoek dat Van Toorn doet buiten de traditionele velden van het communicatief ontwerpen. Het gaat hem daarbij vooral om het verbreden en verdiepen van de methodiek en vocabulaires van het ontwerpen, inclusief de kennis die voortkomt uit het maken. De

prenten worden gepresenteerd bij galerie Vivid in Rotterdam. Marit Törnqvist (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage om te kunnen werken aan de illustraties bij het verhaal ‘Groter dan een droom’ van de Belgische schrijver Jef Aerts. Het prentenboek gaat over een kind dat opgroeit in een gezin waar het verdriet over een verloren zusje altijd aanwezig is. TYPEX (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage om te kunnen werken aan de stripbiografie over het leven van Rembrandt van Rijn, een initiatief van de stripintendant van het Fonds BKVB en het Rijksmuseum Amsterdam. Erik Varekamp (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage om te kunnen werken aan het 5e deel van Agent Orange, een historische stripbiografie over het leven van Prins Bernhard. Dit deel gaat over de affaire King Kong. Tjeerd Veenhoven (Groningen) 58.887 / 48.092 Bijdrage aan de ontwikkeling van een aantal prototypes voor nieuwe producten, gemaakt van palmbladeren die Veenhoven bewerkt volgens een door hem uitgedacht procedé. Het onderzoek zet hij voort in samenwerking met de Universiteit Wageningen. Voor de productiemogelijkheden zijn contacten gelegd in India. Vera Wegener (Amsterdam) 14.260 / 14.260 Bijdrage om te kunnen deelnemen aan een coachings traject bij het Instituut Lichtontwerpen in Amsterdam, waar zij zich wil concentreren op bewuste waarneming van licht. Het onderzoek zal dienen als inspiratiebron om licht in de toekomst op een vernieuwende manier in architectuur toe te passen. Sandra de Weijze (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage om te kunnen werken aan de illustraties voor een prentenboek met de werktitel Olliboek over de vraag ‘wanneer is ver weg ver weg en wanneer is het dichtbij?’ Via het boek wil zij kinderen in contact brengen met kunst. Rene Windig (Amsterdam) 12.500 / 15.000 Bijdrage aan een getekende biografie waarin hij op basis van archiefmateriaal ook het leven van zijn vader, fotograaf Ad Windig, verwerkt.

Toekenningen bijdragen werkbudget - bouwkunst Paulien Bremmer, Jarrik Ouburg, Gerald Lindner (Amsterdam) 5.000 / 5.000 (3x) Voor een bijdrage aan het onderzoek in het kader van een prijswinnend ontwerp voor de transformatie van de Genieloods van het fort bij Vijfhuizen. Met speciaal door de NASA ontwikkelde spaceblankets moet de voormalige militaire opslagloods geschikt gemaakt worden voor een centrum voor actuele kunst. Bas ten Brinke (Almere) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan het in samenwerking met beeldend kunstenaar Pjotr Müller te ontwerpen Artist in Residence getiteld Arthouse Almere in opdracht van architectuurcentrum Casla. Max Cohen de Lara, David Mulder (Amsterdam) 15.000 / 15.000 (2x) Bijdrage aan een onderzoek naar de architectonische organisatie van plenaire democratische ruimten in de 21e eeuw. Met dit onderzoek beogen zij een breed publiek het belang van architectuur te laten zien voor collectieve ruimten in de samenleving. Marjolijn Guldemond (Rotterdam) 2.395 / 2.395 Voor een bijdrage aan een mobiele bibliotheek met 300 kunstboeken als onderdeel van een manifestatie van het Museo de arte Carrillo Gil in Mexico City. De bibliotheek houdt het midden tussen een Mexicaanse taco-kar en een Nederlandse vouwwagen. Jan Jongert (Rotterdam) 25.825 / 25.825 Voor een bijdrage aan Cyclifiers, een onderzoek naar een nieuwe duurzame stadstypologie. Doel is om te onderzoeken welke koppelingen in steden gemaakt kunnen worden om optimaal gebruik te maken van in- en uitgaande stromen en ze te transformeren tot ecosystemen. Marc Maurer (Maastricht) 8.650 / 3.624 Bijdrage aan een publicatie bij een presentatie van het bureau Maurer United Architects in het Nederlands paviljoen in de Design Week in Shanghai. Rem Koolhaas (Rotterdam) 50.000 / 50.000 Bijdrage aan het onderzoek ter voorbereiding van de publicatie Project Japan, Metabolism talks. Samen met Hans Ulrich Obrist interviewde Koolhaas de belangrijkste leden van de Japanse avant-garde beweging de Metabolisten, waaronder Arata Isozaki, Kenzo Tange en Kiyonori Kikutake. Peter Veenstra / LOLA Landscape architects (Rotterdam) 4.310 / 4.310 Bijdrage aan de realisatie, i.s.m. Geert Jan Hobijn, van een boomruisconcert in het kader van het Urban Explorer Festival in Dordrecht. Met trilmotoren in 60 populieren kunnen bezoekers via hun eigen mobiele telefoon speciaal voor dit project geschreven composi-


71

ties in de bomen ten gehore brengen. Bart Reuser (Amsterdam) 29.600 / 22.200 Bijdrage aan het onderzoeksproject Seoulutions for Dutch Cities dat beoogt de rijkdom aan transformatiemogelijkheden in Zuid-Koreaanse metropolen in Nederland in de praktijk te brengen. De focus van het onderzoek ligt op de dynamische planningsmethodiek die in Zuid-Korea gangbaar is. Het onderzoek zal uitmonden in een publicatie. Jennifer Sigler (Rotterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan het onderzoek To Serve: Architecture of the Unseen over de relatie tussen huishoudelijk werk en ruimtelijkheid. Doel van het onderzoek is architecten en ontwerpers inzicht te geven in de praktische problemen die werksters bij het schoonmaken van huizen ervaren. Beoogd wordt de resultaten van het onderzoek te presenteren in een tentoonstelling en een publicatie.

Publicatiesubsidie Een publicatiesubsidie stelt de aanvrager in staat een inhoudelijk interessante publicatie over zijn werk te maken die zal bijdragen aan de discussie over de ontwikkeling van de beeldende kunst, vormgeving of bouwkunst en/of het werk zijn plaats in die ontwikkeling zal geven. De aanvraag kan zowel op een gedrukte als een digitale publicatie betrekking hebben. De subsidie kan maximaal 50% van de totale kosten bedragen.

Robbie Cornelissen (Utrecht) 15.887 / 12.556 Voor een overzichtspublicatie van het werk dat hij vanaf 2003 heeft gemaakt. De tekeningen worden in het boek op verschillende schaalniveaus getoond, met veel details, waarbij de monumentale context van de werken in hun omgeving voelbaar gemaakt wordt. Daarnaast zullen nieuwe stappen in zijn werk, zoals filmstills en het tonen van de werken in de context van een tentoonstelling, een plaats krijgen. Met essays van Lex ter Braak en Tijs Goldschmidt.

Toekenningen Publicatiesubsidies – beeldende kunst

René Daniëls (Eindhoven) 26.299 / 24.636 Voor een publicatie over het werk van René Daniëls die parallel aan de tentoonstelling in het Van Abbemuseum verschijnt. De publicatie omvat meer dan 100 schilderijen, gouaches en tekeningen uit openbare en privéverzamelingen en een ruime selectie van schetsen, aantekeningen en documenten uit het archief van de kunstenaar. Dit is de eerste keer dat het werk in een nieuwe context van teksten, werken en documenten wordt geplaatst. Met bijdragen van o.a. Dominic van den Boogerd en de Franse kunstcriticus Paul Sztulman en oud-studente en kunstenaar Pam Emmerik.

Gwenneth Boelens (Amsterdam) 5.083 / 4.088 Voor de publicatie In Two Minds, waarin de inhoud, referenties, vorm, techniek en het materiaal van haar werk in een nieuwe samenhang geplaatst wordt. Het boek wordt in nauwe samenwerking met schrijvend kunstenaar Nickel van Duijvenbode gemaakt. Samen werken ze aan een notensysteem die in een eigen katern, afwisselend ruimte zal geven aan dagboekachtige aantekeningen, citaten en interviewvragen. De noten zullen de ene keer feitelijk, de andere keer associatief verwijzen naar pagina’s in het beeldgedeelte. Marjoleine Boonstra (Amsterdam) 26.055 / 24.188 Voor het fotoboek Koeraaj, Koeraaj naar aanleiding van een onderzoek naar de nomadische volkeren in de Centraal-Aziatische steppen van Oezbekistan. Met ruim 100 foto’s, tekstbewerkingen van verhalen die Boonstra tijdens haar reizen heeft gehoord en dagboekaantekeningen. Het boek moet fungeren als een papieren film waarin nieuwe associaties tussen taal en beeld gelegd kunnen worden. Dick Cassée (Amsterdam) 9.190 / 7.800 Voor een overzichtspublicatie van het 50-jarige oeuvre van Cassée. In het boek wordt de onderlinge samenhang tussen de stilistische en technische mogelijkheden benadrukt, zoals de droge naaldtechniek met open en vrije lineaire constellaties en de meer monumentale uitgesneden reliëf hoogdrukken in een gesloten contour. Met een essay van Rudi Fuchs. Hans Citroen (Rotterdam) 28.669 / 28.669 Voor het boek Oswiecim: Auschwitz, een fotografisch onderzoek naar het Auschwitz van de oorlog en het Oświęcim van vandaag. Het verhaal van 2 steden: Auschwitz, het Golgotha van de 20 e eeuw waar jaarlijks meer dan een miljoen bezoekers de Holocaust herdenken en Oswiecim, een Poolse industriestad waar Citroens vrouw en mede-auteur van het boek Barbara Starzynska een hele gewone en gelukkige jeugd heeft doorgebracht. Het boek heeft een historisch deel (Auschwitz) met tekst en archiefmateriaal en een deel (Oswiecim) met daarin de verbeelding van de stedelijke en landschappelijke verkenningen van beide auteurs.

72

Kees Goudzwaard (Berchem-Antwerpen) 9.085 / 9.085 Voor de publicatie Provisional Space waarin de gestage evolutie van zijn schilderijen wordt belicht. De toeschouwer wordt in het boek uitgenodigd om de schilderijen op allerlei manieren te verkennen en in zich op te nemen. De publicatie verschijnt bij een tentoonstelling in Stedelijk Museum Schiedam. Vincent Hamel (Amsterdam) 13.138 / 13.138 Voor de publicatie Van afbeelding tot object waarin de ontwikkeling van het werk van Hamel wordt gevolgd vanaf de jaren ‘50 tot in 2010, met de nadruk op de laatste 15 jaar. In een apart deel van het boek zullen de werken in formatie getoond worden. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de inspiratiebronnen, de fotografie en de teksten van Hamel. Met een bijdrage van kunstenaar/auteur Jacques van Alphen. De publicatie verschijnt bij een tentoonstelling in Museum Belvédère. Lino Hellings (Amsterdam) 30.115 / 30.115 Voor de publicatie P.A.P.A.(Participating Artists Press Agency), waarin de werkwijze van het gelijknamige project zichtbaar wordt gemaakt. Hellings werkt samen met kunstenaars over de hele wereld. Zij zijn haar gids en vrijbrief op locaties waar zij zich niet zo vrij kan begeven als deze lokale kunstenaars dat doen, terwijl Hellings voor hen de ‘outside eye’ is. De foto’s van Hellings en de andere fotografen verschijnen direct op een gemeenschappelijk fotoblog. De fotografen reageren op elkaar en maken onderliggende patronen zichtbaar van het stadsleven. Hans van Houwelingen (Amsterdam) 9.269 / 9.269 Voor de publicatie Undone die bij zijn tentoonstellin-

gen in Stroom (Den Haag) en Extracity (Antwerpen) verschijnt. De publicatie richt zich op de verschillende manieren waarop Van Houwelingens kunstpraktijk kan worden gelezen. De opzet ervan reflecteert zijn doel om een herinneringsobject te creëren dat voorbij gaat aan het monument (getekend door ideologische deformaties en historiografische tekortkomingen) en aan het tegenmonument (vol retorica van schuld en de belofte van de onteigening van iedere mogelijke monumentaliteit). Met bijdragen van o.a Mark Jarzombek (professor theorie en architectuurgeschiedenis MIT), Jonas Staal, Gerald Raunig (filosoof en kunsttheoreticus), Julia Bryan-Wilson (professor kunstgeschiedenis Universiteit van Californië). Henri Jacobs (Amsterdam) 30.856 / 24.916 Voor een publicatie waarin zijn Journaaltekeningen groot worden afgebeeld. Jacobs werkt sinds 2003 aan een gestage stroom tekeningen die met enige regelmaat op zijn website worden geplaatst. Het zijn tekeningen waarin hij zichzelf exploiteert als beeldbank. De publicatie brengt 3 hoofdstukken van de website bij elkaar: de journaaltekeningen, de foto’s en het depot, waarbij de laatste 2 de context en het klimaat vormen waarin de tekeningen gemaakt worden. Met bijdragen van. Ludo van Halem (conservator 20 e eeuw Rijksmuseum) en Ann Meskens (moraalfilosoof uit Mechelen). Fransje Killaars (Almere) 27.510 / 24.318 Voor een overzichtspublicatie waarin haar werken en installaties voor het eerst samengebracht worden. De werken worden gesitueerd in de geschiedenis van kleur en vorm in de moderne kunst met speciale aandacht voor de sociale context van het werk. Daarnaast wordt het oeuvre geplaatst in de context van een discours dat in de 19e eeuw in alle hevigheid gevoerd werd over de essentie van ruimte. Deze benadering is betekenisvol in het ‘verstaan’ van Killaars’ oeuvre. Met bijdragen van Sven Lütticken, Jacques Eijkelenberg en Bianca Stichter. Gert Jan Kocken (Amsterdam) 29.150 / 27.432 Voor de publicatie Turning Points waarvan zijn fotoseries over historische omslagpunten, zoals Defacing, The Past in the Present en Depictions de kern vormen. In het boek worden deze series met teksten samengebracht. Met essays van Sven Lütticken, Maria Barnas, Daniel Rosenberg en Joseph Koerner. De essays zullen niet direct betrekking hebben op het werk van Kocken, maar reflecteren vanuit de onderwerpen die hij in zijn werk aanraakt en die ook een rol spelen binnen het huidige kunstdiscours. Rezi van Lankveld (Amsterdam) 16.168 / 16.168 Voor een publicatie waarin het werk, de context en de positie wordt belicht aan de hand van essays van o.a. Jeremiah Day, Leen Bedeaux en Melissa Gronlund. Door het werk van meerdere jaren bij elkaar te brengen ontstaan dwarsverbanden en wordt het werk niet

Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / publicatiesubsidie

73

vanuit het dictaat van een tentoonstelling, maar vanuit de ontwikkeling van het werk zelf getoond. Erik Mattijssen (Amsterdam) 13.946 / 11.434 Voor een publicatie die gelezen moet worden als een huis met verschillende kamers. Eenmaal ‘binnengekomen’ in het boek betreedt de lezer steeds een andere kamer met een andere identiteit en eigen thema. De invulling kan gebaseerd zijn op de ruimtes die zich in het werk manifesteren (de keuken, de zolder, de serre etc.) of voortkomen uit de meer formele aspecten van het werk. Met teksten van Louise Schouwenberg en Judith Herzberg. Jan van Munster (Oost-Souburg) 23.652 / 23.470 Voor de monografie LICHT / LIGHT over zijn lichtwerken uit de periode 1970 – 2010. De publicatie wil het publiek inzicht verschaffen in zijn oeuvre, techniek, inspiratiebronnen en werkzaamheden. De lichtwerken worden door de Duitse kunsthistoricus Peter Lodermeyer in een kunsthistorische context geplaatst, gevolgd door een wetenschappelijke benadering van licht als energie. De publicatie richt zich zowel op een vakpubliek als op een algemeen publiek in binnen- en buitenland. Marc Nagtzaam (Breda) 11.083 / 9.763 Voor een overzichtspublicatie van tekeningen uit de periode 1994 – 2010. Bij het af beelden van de tekeningen ligt de nadruk op de tekening zelf, zonder toevoegingen of interpretaties. De tekeningen zijn steeds zo groot mogelijk op de pagina afgebeeld. De verschillen in textuur, densiteit en individuele kwaliteiten worden zo inzichtelijk gemaakt, maar ook de raakvlakken tussen meer uiteenliggende tekeningen. Met bijdragen van Dieter Roelstraete en Chris Sharp. Helly Oestreicher (Amsterdam) 14.838/11.246 Voor een monografie die de ontwikkeling van haar 50-jarige oeuvre laat zien. Met deze publicatie wil Oestreicher inzicht geven in de verbanden en constanten door de jaren heen. Met essays van o.a. Marjan Boot, Thimo te Duits, Frank Starik en Beppe Kessler. Wouter van Riessen (Amsterdam) 3.506 / 3.441 Voor een publicatie waarin zijn werkwijze en uitgangspunten worden toegelicht. Van Riessen onderzoekt in zijn werk het zelfportret als portret van het zelf. Om inzicht te geven in de wereld van waaruit hij werkt, worden in de publicatie ook beelden opgenomen die hem tot inspiratie zijn, zoals af beeldingen van Romaanse beeldhouwkunst en Centraal Europese volkssculptuur. De tekst verschijnt in de vorm van een interview door schrijver/kunstenaar Nickel van Duyvenbode. Q.S. Serafijn (Rotterdam) 8.819 / 8.819 Voor de publicatie Aantekeningen Drie/Notes Three, opgebouwd rond 8 projecten toegespitst op groepen van beelden, teksten, columns en novellen, waardoor 74

onderlinge verbanden zichtbaar worden. Met bijdragen van o.a. Anna Tilroe, Arno van Roosmalen, Ranti Tjan en Erik Hagoort. Batia Suter (Amsterdam) 9.511 / 11.534 Voor de publicatie Surface Series, waarin de gelijknamige serie wordt samengebracht. Oppervlaktes en landschappen worden gekarakteriseerd door middel van tekeningen, structuren, massa, stapelingen, beschadigingen of misfits, als vlaktes die de driedimensionaliteit in groeien. De reeks werken moet op deze wijze, onafhankelijk van een galerie of museum, de weg naar het publiek vinden. Met een filosofisch essay van Dieter Roelstraete. Stefanos Tsivopoulos (Amsterdam) 17.900 / 15.468 Voor de publicatie Because History can’t Wait waarin Tsivopoulos een grote hoeveelheid ongepubliceerd archiefmateriaal over de recente Griekse politieke geschiedenis sinds 1947 samenbrengt. Hij onderzoekt de vorm en de waarheidsgetrouwheid van het beeld en de wijze waarop de geschiedenis gereconstrueerd kan worden aan de hand van hedendaagse referentiekaders en subjectieve invalshoeken. Met dit visuele essay wil hij de patronen, eigenaardigheden, texturen en gevoeligheden van deze af beeldingen openleggen. Tsivopoulos heeft o.a. Alfredo Cramerotti, Marc von Schlegel en Nikos Metallinos gevraagd in een essay op het archiefmateriaal te reflecteren. Helen Verhoeven (Den Haag) 7.442 / 2.037 Voor een overzichtspublicatie over de ontwikkelingen in het werk van de afgelopen 10 jaar. Er wordt ingegaan op de schilderijen, het werkproces en het referentiemateriaal dat zij over de jaren heen heeft verzameld. In combinatie met een essay van Tom Morton en een interview met Maria Barnas moet het boek een uitgebreid beeld van een persoonlijke en kunsthistorische zoektocht geven. Koen Vermeule (Amsterdam) 18.156 / 18.127 Voor de monografie High Above Ground waarin naast de schilderijen en werken op papier ook het ontstaansproces wordt getoond, de overwegingen, het bronnenmateriaal, de liefdes uit de kunstgeschiedenis, schetsen en snapshotfoto’s. Het werk wordt vergeleken met dat van tijdgenoten en binnen deze generatie gepositioneerd. Met essays van Ulrich Bisschoff, Hans den Hartog Jager en Cornel Bierens. De publicatie verschijnt bij een overzichtstentoonstelling in het Rijksmuseum Twente. Dirk-Jan Visser (Rotterdam) 14.305 / 14.305 Voor het fotoboek OFFSIDE, een samenwerking tussen Visser en de schrijver/historicus Arthur Huizinga. OFFSIDE speelt zich af tegen de achtergrond van het conflict om Nagorno Karabach, een bergachtige enclave in de Zuidelijke Kaukasus die sinds de jaren 1920 betwist wordt door Azerbeidzjan en Armenië. De Azerbeidszjaanse voetbalclub FK Qarabag Agdam

ontvluchtte in 1993 het oorlogsgeweld en wacht sindsdien op een terugkeer naar de verwoestte thuisstad. Dit verhaal staat symbool voor de tragiek van meer dan een half miljoen vluchtelingen als gevolg van een vergeten conflict. Het project omvat naast het boek een tentoonstelling en een iApp. Auke de Vries (Den Haag) 52.792 / 43.990 Voor een monografie ter gelegenheid van zijn 75e verjaardag. De publicatie geeft een beeld van de ontwikkelingen in het werk van De Vries, waarbij verbanden worden gelegd tussen de verschillende aspecten ervan: tekeningen, vrij werk, opdrachten in de openbare ruimte, ontwerpen en fantasieprojecten. Het werk wordt geordend op thema zodat verschillende ingangen tot het werk ontstaan. Met bijdragen van o.a. Renate Wiehager (Duitsland), Rudi Fuchs en Cor Blok. Camiel van Winkel (Amsterdam) 10.808 / 10.808 Voor de publicatie During the Exhibition the Gallery Will Be Closed. Contemporary Art and the Paradoxes of Conceptualism. Het onderwerp van deze publicatie is de structurele verwevenheid van de hedendaagse kunst met de erfenis van de conceptuele kunst. De stelling die wordt uitgewerkt is dat de hedendaagse kunst als geheel ‘post-conceptueel’ is; de productie en receptie ervan worden bepaald door fundamentele condities die conceptuele kunstenaars in de jaren ‘60 voor het eerst hebben blootgelegd en verdisconteerd. Het boek is een verzameling nieuwe en bewerkte essays die tezamen een omvattende kritische studie vormen van de condities die bepalend zijn geweest voor de conceptuele kunst van de jaren ‘60 en ‘70. Marijke van Warmerdam (Amsterdam) 29.579 / 29.579 Voor de monografie Close by in the distance waarin haar oeuvre vanuit verschillende invalshoeken wordt belicht, in een internationale context wordt geplaatst en vergeleken wordt met dat van tijdgenoten. Daarnaast is een compleet overzicht van Van Warmerdam’s oeuvre in het boek opgenomen, voorzien van af beeldingen en annotaties bij een groot aantal werken. Met bijdragen van Jan Debbaut, Jaap Guldenmond, Philippe-Alain Michaud (film curator van Centre Pompidou) en Maarten Doorman. De monografie verschijnt bij een overzichtstentoonstelling in Museum Boijmans van Beuningen.

Toekenning Publicatiesubsidies - vormgeving Liesbeth Abbenes, Maurice Scheltens (Amsterdam) 6.391 / 6.391 (2x) Bijdrage aan een publicatie waarin hun gezamenlijke fotografie samenvalt met de inhoudelijke benadering van het werk en de conceptuele vormgeving van het boek. De publicatie wordt gelijktijdig gepresenteerd met een overzichtstentoonstelling in het Jan Cunencentrum in Oss. Anthon Beeke (Amsterdam) 19.400 / 19.400 Bijdrage aan een monografie over het levenswerk van grafisch ontwerper Anthon Beeke. Het boek is opgedeeld in 10 hoofdstukken waarin de verschillende aspecten van zijn oeuvre aan bod komen, onder andere als beeldend ontwerper, als provocateur, als fotograaf, als portrettist en als communicator. Voor elk hoofdstuk wordt een andere auteur gevraagd, Esther Cleven schrijft een inleidende kunsthistorische tekst. Mark de Jong, Herman Kossman (Amsterdam) 11.910 / 8.793 (2x) Bijdrage aan Engaging Spaces, exploring exhibition design, een publicatie waarin de essenties van het ontwerpen van tentoonstellingen uiteen wordt gezet aan de hand van de ontwerpen van het bureau Kossmann. dejong. Met dit boek wil het duo ook een bijdrage leveren aan de actuele discussie over musea en experience design. Met tekstbijdragen van Suzanne Mulder en Frank den Oudsten. Claudy Jongstra (Spannum) 34.520 / 26.296 Bijdrage aan een publicatie waarin de ontwikkeling van het werk en het gedachtegoed van Jongstra wordt getoond. Het boek richt zich op het ontstaansproces van haar ontwerpen, de materiaalonderzoeken, het kleurgebruik, terwijl inherent aan het werkproces ook het natuurlijk en cultureel erfgoed en het milieu aan bod komen. Met teksten van Susan Brown, Mark C. Taylor en Elisabeth Coleman. Luna Maurer, Jonathan Puckey, Roel Wouters (Amsterdam) 5.484 / 5.484 (3x) Bijdrage aan de publicatie Conditional Design, naar aanleiding van het gelijknamige manifest en de workhops waarin de focus ligt op een ontwerpbenadering met de nadruk op processen in plaats van producten. Het boek bestaat uit visueel materiaal van de workshops, handleidingen, beschouwingen en toont voorbeelden van conditional design uit de eigen beroepspraktijk. Aan de hand van dit doeboek moet de lezer deze ontwerpmethode zelf kunnen toepassen. Pieter Mijksenaar (Amsterdam) 6.828 / 6.241 Bijdrage aan de app Mijksenaars 99 do’s & dont’s of wayfinding, bedoeld voor architecten, ontwerpers, opdrachtgevers en iedereen die is geïnteresseerd in bewegwijzering. In de app worden de uitgangspunten van Paul Mijksenaar en zijn Bureau Mijksenaar

Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / publicatiesubsidie

75

uitgedragen in de hoop dat deze gemeengoed worden in de ontwerpwereld. De app is ingedeeld in de 5 aspecten die aan de basis van de ontwerpen van het bureau liggen: boodschap, locatie, medium, opmaak en systematiek.

Toekenningen Publicatiesubsidies - bouwkunst André Kempe, Oliver Thill (Rotterdam) 26.440 / 12.396 (2x) Voor een publicatie over het werk van de afgelopen 10 jaar van het bureau Atelier Kempe Thill Architects and Planners. Zij beogen in deze publicatie de publieke dimensie van de architectuur binnen een pluralistische massamaatschappij te onderzoeken. Met tekstbijdragen van o.a. Kenneth Frampton, Ole Bouman en Kersten Geers. Daria Scagliola (Rotterdam) 15.670 / 15.670 Voor een publicatie over het hergebruik van het monumentale complex Las Palmas op de Kop van Zuid in Rotterdam. Met foto’s, kaarten en infographics wordt getracht de transformatie van het gebouw in ruimte, tijd en context te visualiseren. Daan Roggeveen, Michiel Hulshof (Amsterdam) 6.250 / 3.306 (2x) Voor de publicatie How the city moved to Mr Sun, dat de neerslag vormt van hun 2 jaar durende zoektocht naar 13 opkomende miljoenensteden in Centraal- en West-China. Hoewel deze steden in omvang concurreren met wereldsteden als Rio de Janeiro, Londen en Moskou, zijn ze vrijwel onbekend in de rest van de wereld. Johannes Wingender (Amsterdam) 3.658 / 3.658 Voor een publicatie over de woningbouwproductie van het bureau Wingender Hovenier Architecten binnen een serie van de Zwitserse uitgever Quart Verlag uit Luzern. Met tekstbijdragen van Heinz Wirz, Daniel Rosbottom en het bureau zelf.

Studiebeurs Een studiebeurs kan aangevraagd worden voor het volgen van een (vervolg)opleiding in het buitenland. Dit is alleen mogelijk indien een vergelijkbare opleiding niet in Nederland gevolgd kan worden. De subsidie die het Fonds BKVB verstrekt, moet worden beschouwd als een bijdrage aan de totale studiekosten.

Pieter Paul Pothoven (Amsterdam) 29.737 / 29.695 Voor het volgen van het eerste jaar van de master opleiding Fine Arts aan Parsons, The New School of Design in New York.

Toekenningen Studiebeurzen - beeldende kunst

Luuk Schröder (Londen) 13.000 / 13.000 Voor het volgen van het tweede jaar van de master opleiding ‘Fine Arts / Sculpture’ aan de Slade School of Art van de University College of London.

Frank Ammerlaan (Londen) 20.795 / 13.720 Voor het volgen van het tweede jaar van de masteropleiding ‘Painting’ aan de Royal College of Arts in Londen.

Iris Tenkink (Enschede) 25.709 / 25.709 Voor het volgen van het tweede jaar van de master opleiding ‘Art Writing’ aan de Goldsmith University in Londen.

Calin Dan (Amsterdam) 6.280 / 6.280 Voor het volgen van het eerste jaar van de master opleiding ‘Liberal Arts’ aan de Hungarian Academy of Fine Arts in Boedapest.

Tom Tlalim (Den Haag) 22.869 / 22.869 Voor het volgen van het tweede jaar aan de masteropleiding ‘Media and Communications’ aan Goldsmiths, University of London.

Ilse Frech (Amsterdam) 56.815 / 48.636 Voor het volgen van de masteropleiding ‘Fine Arts’ aan de Haute École D’Art et De Design in Genève, Zwitserland.

Carien Yatsiv (Amsterdam) 17.739 / 17.739 Voor het volgen van het eerste jaar van de master opleiding ‘Painting’ aan de Royal College of Art, Londen.

Lyndsey Housden (Den Haag) 16.250 / 16.250 Voor het volgen van het programma ‘Spatial Design for Performance Architectural’ aan de Architectural Association, School of Architecture, Londen. Lilian Kreutzberger (Den Haag) 27.961 / 27.236 Voor het volgen van het eerste jaar van de master opleiding ‘Fine Arts’ aan de New School University in New York. Ruth Legg (Amsterdam) 12.400 / 8.930 Voor het volgen van het tweede jaar van de master opleiding ‘Art Practice’ aan de Goldsmith University of London. Ruth Legg (Amsterdam) 13.342 / 10.492 Voor het volgen van het derde jaar van de master opleiding ‘Art Practice’ aan de Goldsmith University of London. Niekolaas Lekkerkerk (Delft) 20.066 / 20.136 Voor het volgen van het tweede jaar van de master opleiding ‘Curating the Contemporary’ aan de Metropolitan University Londen. Eric Parren (Los Angeles) 15.950 / 15.950 Voor het volgen van het tweede jaar van de masteropleiding ‘Design/Media Art’ aan de University of California Los Angeles. Oscar Peters (Amsterdam) 20.804 / 20.804 Voor het volgen van het derde en laatste jaar van de masteropleiding ‘Fine Art’ aan de Carnegie Mellon University in Pittsburgh (VS).

76

Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 1 - stimuleringssubsidies / studiebeurs

77

Studiebeurzen - vormgeving

Studiebeurzen - bouwkunst

Marjan van Aubel (Amsterdam) 12.114 / 12.114 Voor het volgen van het tweede jaar van de master opleiding ‘Design Product’ aan de Royal College of Art in Londen.

Remco de Blaaij (Eindhoven) 6.391 / 5.820 Voor deelname aan het tweede jaar van de masteropleiding ‘Research Architecture’ aan Goldsmith University in Londen.

Phylicia Gilijamse (Zoetermeer) 21.331 / 21.331 Voor het volgen van het eerste jaar van de masteropleiding ‘Goldsmithing, Silversmithing, Metalworks’ aan de Royal College of Art in Londen.

Kees Lokman (Borger) 22.138 / 21.680 Voor deelname aan het tweede jaar van de master opleiding ‘Design Urbanism/Landscape/Ecology’ aan Harvard University Graduate of Design in Cambrigde (VS).

Imme van der Haak (London) 16.308 / 16.308 Voor het volgen van het tweede jaar van de master opleiding ‘Design Products’ aan de Royal College of Art in Londen. Ratna Ho (Arnhem) 27.771/ 17.824 Voor het volgen van het tweede jaar van de master opleiding ‘Fashion Design Womenswear’ aan Central Saint Martins in Londen. Elisa van Joolen (Amsterdam) 29.444 / 29.444 Voor het volgen van het tweede jaar van de master opleiding ‘Fashion Design and Society’ aan Parsons The New School of Design in New York. Rosa Roozen (Amsterdam) 19.500 / 14.490 Bijdrage aan de ruim eenjarige masteropleiding ‘Accessory Design’ aan het Institut Francais de la Mode in Parijs. Colette Vermeulen (Slijk-Ewijk) 14.456 / 11.700 Voor het volgen van het tweede jaar aan de master opleiding ‘Design Womenswear’ aan de Royal College of Art in Londen. Alei Verspoor (Bodegraven) 11.700 / 11.700 Voor het volgen van het tweede jaar van de masteropleiding ‘Textiles’ aan The Royal College of Art in Londen.

SPOOR 2 INTERNATIONALISERING 2. Toekenningen buitenland ateliers ISCP, New York Jennifer Tee (Amsterdam) (1 januari – 31 december 2012) Project Studio Rome Noa Giniger (Amsterdam) (15 september – 31 januari 2012 ) PiST///, Istanbul Dina Danish (Amsterdam) (1 februari – 30 april 2012) Laurie Cluitmans (Amsterdam) (1 mei – 31 juli) Jean-Baptiste Maître (Amsterdam) (1 augustus – 31 oktober 2012) Project Studio Berlijn Marjan Unger (Bussum) (1 april – 31 juli 2012) Hadassah Emmerich (Heerlen) (1 augustus – 30 november 2012) Eileen Maxson (Schiedam) (1 december 2012 – 31 maart 2013)

Air Berlin Alexanderplatz, Berlijn Martine van Kampen (Amsterdam) (1 september – 31 december 2011) Stijn Verhoeff (Amsterdam) (1 januari – 30 april 2012) Wendelien van Oldenborgh (Rotterdam) (1 mei – 31 augustus 2012) Collectief AdA (Rotterdam) (Maja Bekan, Deirdre Donoghue, Gerwin Luiendijk, Margo Onnes, Esmé Valk en Sjoerd Westbroek) (1 september – 31 december 2012) WIELS, Brussel Laura Wiedijk (Amsterdam) (1 januari – 30 juni 2012) Ben Pointeker (Amsterdam) (1 juli - 31 december 2012) Arts Initiative Tokyo Ksenia Galiaeva (Amsterdam) (1 januari - 1 april 2012)

Townhouse Gallery, Cairo Rana Hamadeh (Rotterdam) (1 februari - 1 juni 2012) Lidwien van der Ven (Rotterdam) (15 september 2012 - 15 januari 2013)

Capacete, Rio de Janeiro/ Sao Paulo periode voor curator 1 september – 30 november 2012 nog niet bekend Yael Davids (Amsterdam) (1 maart 2013 – 31 augustus 2013)

Banff Centre for the Arts, Canada Erica van Loon (Amsterdam) (17 april - 30 juni 2011)

IASPIS, Stockholm Claire Harvey (Amsterdam) (1 september – 31 december 2012) Carl Johan Högberg (Amsterdam) (1 januari – 30 april 2012)

CCS Bard, Annandale-on-Hudson (USA) Antonis Pittas (Amsterdam) (1 september – 1 december 2011) Atelier Holsboer, Berlijn Charlotte Schleiffert (Rotterdam) (1 april – 30 september 2012) Alena Alexandrova (Amsterdam) (1 oktober 2012– 31 maar 2013) Project Studio China, Beijing Serge Onnen (Amsterdam) (1 januari – 30 juni 2012) Zoro Feigl (Amsterdam) (1 juli - 31 december 2012)

78

Instituto Buena Bista, Curaçao Yasser Ballemans (Rotterdam) (1 januari – 30 april 2012) Lina Issa (Amsterdam) (1 mei – 31 augustus 2012) Erik Habets (Maastricht) (1 september – 31 december 2012)

Kunstlerhaus Bethanien, Berlijn Sharon Houkema (Amsterdam) (1 april 2011 - 31 maart 2012) Meet Factory, Praag Iede Reckman (Leiden) (1 maart – 30 juni 2012) Marc van Kempen (Amsterdam) (1 september – 31 december 2012) Tembe Art Studio, Moengo, Suriname Steven Jouwersma (Amsterdam) (1 februari - 31 mei 2012) Remy Jungerman (Amsterdam) (1 april – 30 juni 2012)

Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 2 - internationalisering

79

3. Toekenningen tijdelijke buitenland ateliers Art Center VEF, Riga (Letland) Joyce van den Berg en Nina Kopp (Amsterdam) (1 augustus – 31 oktober 2011) Proekt Fabrika (Moskou) Fleur van Dodewaard (Haarlem) (1 september – 30 november 2011) Nida Art Colony / Vilnius (Lithouwen) Eva-Fiore Kovacovsky (Amsterdam) (1 september – 30 november 2011) Bucharest AiR (Boekarest) Bojan Fajfric (Amsterdam) (1 april - 30 juni 2012) Public Room (Skopje) André Schreuders (Rotterdam) (1 november 2011 - 31 januari 2012)

DordtYart Dordrecht Maurice Bogaert (Amsterdam) (1 maart t/m 31 mei 2012) Maarten Overdijk (Leiden) (1 juni t/m 31 augustus) Stichting IK, Oost-Souburg Thomas Bakker (Bavel) (5 maart t/m 29 april 2012) Willem Besselink (Rotterdam) (1 oktober t/m 25 november 2012) Pre-resident: Remco Torenbosch (Assen) (3 oktober t/m 18 december 2011) 6. Toekenningen Stichting van Doesburghuis Christiaan Bastiaans (Amsterdam) (maart – augustus 2012)

4. Toekenningen binnenland atelier den helder

Franziska Bollerey (Delft) (september 2011 – maart 2013)

Gerbrand Burger (Amsterdam) (1 mei - 31 juli 2012)

7. Toekenningen projecten samenwerking Brazilië

Olivia Glebbeek (Amsterdam) (1 oktober - 31 december 2012) Mathijs Lieshout (Utrecht) (1 januari - 30 april 2012) Alisa Margolis (Amsterdam) (1 augustus - 30 september 2012) 5. Toekenningen tijdelijke binnenland ateliers P.A.I.R Drenthe Erik Alkema (Amsterdam) (21 maart t/m 20 mei 2012) 1646 Den Haag Tomo Savic-Gecan (Amsterdam) (1 mei t/m 30 juni 2012) Drawing Centre Diepenheim Thijs Zweers (Amsterdam) (1 maart t/m 31 mei 2012) Pre-resident: Carlijn Mens (Schoorl) (1 november 2011 t/m 31 januari 2012)

80

Annette Wolfsberger en Annet Dekker (Amsterdam) 15.000 (totaal) Voor het opzetten van een residency programma ‘Mobile Media Lab’ in samenwerking met Vivo ARTE.MOV (een mobiel media lab) in Brazilië en het NIMk (Netherlands Media Arts Institue) in Amsterdam. Het gaat om een gezamenlijke residency van 2 maanden voor een curator of kunstenaar uit Brazilië en een kunstenaar of curator uit Nederland. De residency vindt deels in Brazilië en deels in Nederland plaats. Doel van de residency is het onderzoek naar een mobiel platform in al zijn facetten. Het conceptuele kader bestaat uit het kritisch bevragen van het mobiele platform door de residenten in de vorm van een workshop programma of een kunstproject. Wouter Osterholt / Elke Uitenthuis (Warns) 24.938 (totaal) Een bijdrage in het project Paraíso Ocupado. Tijdens hun residency in Capacete in 2010, onderzochten zij een oud plan dat een projectontwikkelaar, in samenwerking met de beroemde Braziliaanse architect Oscar Niemeyer, had ontwikkeld voor een wijk in Barra da Tijuca, het huidige Centro da Barra. In de wijk zouden 76 ronde woontorens verrijzen. De projectontwikkelaar raakte zijn appartementen echter aan de straatstenen niet kwijt en het prestigieuze project faalde. Uiteindelijk zijn er slechts 4 torens gebouwd. Osterholt en Uitentuis concentreerden hun onderzoek op een van die torens. Het af bouwen van deze toren ligt sinds 1970 stil, de huiseigenaren wachten al jaren op de voltooiing en in 2004 werd het gebouw door 400

mensen uit omliggende favelas gekraakt. Osterholt en Uitentuis mochten na maandenlang onderhandelen de toren van binnen bekijken. Hun doel was om alle 454 appartementen in kaart te brengen en op zoek te gaan naar sporen uit het verleden. Na 2 dagen van fotograferen vonden zij het archief van het failliete bedrijf van de projectontwikkelaar. Met dit archiefmateriaal hebben ze een project geïnitieerd met als doel de toren van de ondergang te redden. De utopische campagne die ze zullen opzetten zal bestaan uit een televisiecommercial, advertenties en een showroom. 8. Pépinières Européennes pour jeunes artistes (péja) In het kader van MAP 2011-2013 verbleven de volgende kunstenaars in 2011 in Nederland. Alle kunstenaars ontvingen voor hun verblijf een bijdrage van € 1.100 per maand van het Fonds BKVB. De resultaten werden op locatie getoond. Sara Blaylock (UK) werkte bij Stichting KIK in Drenthe. In het project Mapping Micros onderzocht zij hoe in het dorp Kolderveen “buiten” leven en wonen gecombineerd wordt met ondernemerschap, gebruikmakend van de drang naar gezond leven en voedsel en toerisme in de zomer. Claudio Wichert, Clemens Wilhelm (Duitsland) verbleven in de nieuwe residence Buitenwerkplaats in Starnmeer (NH). Zij werkten samen aan het boek Some Time Some Thing, waarvoor ieder dagelijks 1 pagina produceerde als reactie op de vorige bijdrage van de ander, met als resultaat een experimenteel dagboek dat het proces weergeeft van 3 maanden intensieve samenwerking en strijd. Benoît Pype (Frankrijk) verbleef eveneens in Buitenwerkplaats en gebruikte de ruimte als een studio waarin hij werkte met sporen die anderen hadden achtergelaten. Deze ‘instant-mades’ plaatste hij op door hem vervaardigde miniatuur pied-de-stales. Tina Zlatina (Litouwen) werkte bij het Europees Keramisch Werkcentrum in Den Bosch aan het on-going project No Title, waarvoor zij sculpturale vormen en structuren onderzoekt.

Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 2 - internationalisering

81

SPOOR 3 BIJZONDERE PROJECTEN 9. Structurele regelingen Fondsprijzen € 40.000 (5x) Oeuvreprijs beeldende kunst Daan van Golden werkt sinds de vroege jaren ‘60 als beeldend kunstenaar. In zijn schilderijen, collages, foto’s en installaties maakt hij vereenvoudigde reproducties van details uit de werkelijkheid. In 1999 vertegenwoordigde hij Nederland op de Biënnale van Venetië; zijn werk is opgenomen in belangrijke collecties in binnen- en buitenland. De jury prijst de gelaagdheid, eigenzinnigheid en standvastigheid in het oeuvre van Daan van Golden en noemt zijn concentratie van bijna buitenaards niveau. Oeuvreprijs vormgeving Paul Mijksenaar is ontwerper van visuele informatie. Na het succes van de bewegwijzering op Schiphol, werd zijn bureau (Mijksenaar) gevraagd voor het ontwerpen van de informatiesystemen voor luchthavens, stations, ziekenhuizen, universiteiten en musea over de hele wereld. Naast zijn praktijk als ontwerper was Mijksenaar jarenlang als hoogleraar verbonden aan de TU Delft en publiceerde hij talloze artikelen over zijn vakgebied en de dagelijkse praktijk. De jury prijst Paul Mijksenaar om zijn analytische kracht die tot uiting komt in de bewegwijzering en roemt de wijze waarop hij opdrachtgevers en publiek bewust heeft gemaakt van het belang van goed ontworpen visuele informatie. Oeuvreprijs bouwkunst Adriaan Geuze is landschapsarchitect en medeoprichter van het bureau West 8. In Nederland is hij ondermeer verantwoordelijk voor het stedenbouwkundig plan van de Amsterdamse wijk BorneoSporenburg en voor het ontwerp van het Máxima Park (Leidsche Rijn Park). Internationaal realiseerde hij met zijn bureau spraakmakende projecten waarmee hij verbindingen legt tussen landschapsarchitectuur, openbare ruimte en stedenbouw, zoals Toronto Waterfront, Madrid Rio en Governors Island in New York. Geuze speelt een actieve rol in het debat over de Ruimtelijke Ordening en over de lotgevallen van het Nederlandse cultuurlandschap. De jury prijst Adriaan Geuze niet alleen om de indrukwekkende projecten die hij met zijn bureau realiseerde, maar zeker ook om de brede wijze waarop hij zijn talent inzet en de belangrijke positie die hij innneemt bij het agenderen van ruimtelijke onderwerpen. Benno Premselaprijs Wim van Krimpen begon zijn loopbaan als beursorganisator en galeriehouder. In 1982 nam hij het initiatief 82

voor de KunstRai, de kunstbeurs die tegenwoordig Art Amsterdam heet. Hij vervolgde zijn weg als museumdirecteur van De Kunsthal Rotterdam, het Fries Museum en het Haags Gemeentemuseum. Sinds enkele maanden heeft Van Krimpen weer een eigen galerie in Amsterdam. Daarnaast is hij betrokken bij velerlei initiatieven op het gebied van beeldende kunst. De jury prijst de wijze waarop Wim van Krimpen het steeds weer voor elkaar krijgt om beeldende kunst, fotografie en design breed onder de aandacht te brengen. Prijs voor de kunstkritiek Kunsthistoricus Rudi Fuchs is vooral bekend als museumdirecteur van achtereenvolgens het Van Abbe Museum, het Haags Gemeentemuseum en Stedelijk Museum Amsterdam. Voor, tijdens en na deze directeurschappen is hij ook altijd actief geweest als kunstcriticus. Aanvankelijk schreef hij voor het Eindhovens Dagblad, gevolgd door De Gids, NRC Handelsblad en talrijke catalogusteksten en publicaties over oude en hedendaagse kunst. Sinds 2009 verschijnen zijn teksten in De Groene, onlangs gebundeld in Kijken: een leesboek over kunst. De jury prijst de scherpe observaties van Rudi Fuchs en zijn vermogen daar op enthousiasmerende wijze betekenis aan te geven en beeldende kunst toegankelijk te maken. 10. Tijdelijke regelingen/samenwerkingen De cijfers achter de gehonoreerde bijdragen zijn bedragen in €. Indien er 2 bedragen staan, verwijst het eerste bedrag naar het aangevraagde bedrag en het tweede bedrag naar het toegekende bedrag. Regelmatig krijgt een aanvrager een lager bedrag toegekend omdat niet alle opgevoerde kosten subsidiabel zijn en omdat het Fonds BKVB met standaard bedragen voor kosten van levensonderhoud werkt. Overigens maken de bedragen die worden toegekend vaak deel uit van een (veel) hogere begroting die door andere partijen gefinancierd worden. 10.1 TAX-videoclipfonds i.s.m. Mediafonds Maikel van der Laken/Will Productions (beeld) bij Stuck Caro Emerald / 22.484 / 22.484 Bijdrage aan een videoclip waarin tijdschriftadvertenties, postkaarten en affiches uit de jaren ‘50 tot leven lijken te komen. Caro Emerald zingt dat ze vast zit ‘in the middle of nowhere’ en ernaar verlangt om op het strand van Saint Tropez te toeven. In de clip is de zangeres te zien op een postkaart, zonnebadend met vriendinnen op een strand bij Saint Tropez. Ruben van Leer/Westframe (beeld) bij Touch & Go van Bastian / 13.878 / 13.878 Bijdrage aan een videoclip met als uitgangspunt de kwantumfysica. Op een lichtgevende dansvloer treden

de band en een danser op, terwijl om hen heen een kinetische sculptuur beweegt. De installatie geeft de danser en de muzikanten het vermogen om door tijd en ruimte te reizen, zich te dupliceren en een andere gedaante aan te nemen. Lennart Verstegen/ Kosmonaut (beeld) bij Fly van The Child of Lov, M. Teerlinck 30.000 / 30.000 Bijdrage aan een zwart-wit videoclip waarin verschillende personages worden gevolgd die worstelen met de thema’s geboorte, leven en dood. Eén van de personages is The Child of LOV zelf. We zien hem figureren in een shot dat refereert aan de iconische foto van de ‘falling man’ die op 9/11 van één van de Twin Towers afsprong. S. van Wersch, Ine van den Elsen, Lucy Mc Rae, We make carpets, Maite Catti (beeld) bij Shadow of the Sun van Thomas Azier / 23.936 / 16.910 Bijdrage aan een videoclip over een zanger, die zich eenzaam en opgesloten voelt in een donkere schaduwwereld. Hij bevindt zich in een mysterieus, somber en zakelijk laboratorium. Tegenover hem zit een vrouw, die hij niet goed kan zien. Gaandeweg wordt het beeld van de clip scherper en mondt deze uit in een climax van kleur. Janice Pierre & M. Bos/ Primage (beeld) bij Shut up & Dance van Kroons / 6.221 / 6.050 Bijdrage aan een videoclip over het diepere verlangen van mensen om vaste patronen en leefgewoonten los te laten en zichzelf ongegeneerd te laten gaan. De formatie Kroons treedt op in een club waarin een passief en kleurloos publiek staat te luisteren. De rapper en de zangeres geven een uitbundig optreden en het publiek wordt gaandeweg steeds enthousiaster en kleurrijker. Hoax en Nick Liefhebber, Vincent Boon, Bob Mayata (beeld) bij Galtar Riddim van Zwart Licht / 7.150 Geanimeerde videoclip waarvoor de beeldmakers uit hout figuren vervaardigden die geïnspireerd zijn op traditionele voodoopoppen. De figuren voeren in de clip een rituele dans uit. Tracy Maurice (beeld) bij Walked-on Wood Turbo Turbo van The Black Atlantic 14.480 / 14.480 In de clip wordt een aantal jongeren gevolgd, dat in een desolaat woestijnlandschap een Graviton aantreft. Een Graviton is een draaimolen die dermate hard ronddraait, dat de mensen die erin zitten ontdaan zijn van de zwaartekracht. De jongeren stappen in de attractie. Victor Vroegindeweij (beeld) bij For Better or For Worse van Tika / 20.000 Een cross-over tussen videoclip en documentaire, die handelt over de succesvolle, in Los Angeles woonachtige Nederlandse acteur Carel Struyken. Hij vertelt over de soms agressieve wijze waarop mensen op hem reageren. Hij wordt gevolgd wanneer hij

het drukke stadsleven ontvlucht en de Amerikaanse wildernis intrekt. Josh Josimovic (beeld) bij Riviera Life van Caro Emerald / 20.000 Emerald werkt in de clip in een Italiaanse winkel in de late jaren ‘50. Ze fantaseert over een luxueus leven aan de Italiaanse Rivièra. In een van haar dagdromen stapt ze in een stijlvolle auto en rijdt ze naar San Remo, waar ze een aantrekkelijke man treft. Pablo Delfos (beeld) bij One van Pete Philly / 14.903 Zwart-wit videoclip waarin gevouwen papieren op uiteenlopende manieren door het beeld bewegen. Pete Philly houdt de papieren eerst in zijn handen vast. Vervolgens is de rapper op de rug te zien met een hoge kraag waaruit de papieren omhoog dwarrelen. Daarna worden de papieren weer in zijn kraag teruggezogen. Sarah Mathilde Domogala (beeld) bij Walking by Sea van Pitto / 25.000 Videoclip met als centraal thema vervlogen vriendschap. Een jongen wordt alleen wakker in de duinen. In een lange flashback trekt de eraan voorafgaande nacht voorbij, waarin hij samen met jonge, onbezonnen mensen feest viert op het strand. Geoff Lillemon aka Oculart (beeld) bij Level van Waxflatter / 24.000 In een interactieve videoclip volgen we de animatiefiguur Waxflatter, die een reis maakt door een kleurrijke fantasiewereld. Door middel van muisbewegingen op de computer kan de toeschouwer participeren in de reis, de figuur Waxflatter transformaties doen ondergaan en invloed uitoefenen op de muziek. Siebe de Boer (beeld) bij Seven van Space Siren / 4.000 Videoclip waarin foto’s worden gebruikt waarop de werkelijkheid op nanoniveau wordt getoond. De clip opent met een beeld dat de suggestie opwekt van een organisch landschap. Geleidelijk wordt dit landschap getransformeerd door middel van nanodraden, synthetische oppervlakten en microchips. De clip toont een ‘strijd’ tussen enerzijds het technologische, artificiële en anderzijds het organische leven. Mirka Duijn en Nina Spiering (beeld) bij Elephant van Blaudzun / 28.000 Videoclip waarin de Franse flamboyante Antoine wordt gevolgd, die opgroeit in de jaren ‘50 en al op jonge leeftijd een fascinatie ontwikkelt voor fatale vrouwen. Op fragmentarische wijze worden gebeurtenissen uit het leven van Antoine getoond, waarbij hij zich in gezelschap van vrouwen begeeft. Uiteindelijk wordt één vrouw hem fataal. Mels van der Mede, Lukas Hillen (beeld) bij Someone Ok van Lola Kite 3.000 De clip vertelt het verhaal van 2 jonge vrouwen die

Fonds BKVB 2011 / bijlage 1 - toekenningen / spoor 3 - bijzondere projecten

83

in eerste instantie elkaars tegenpolen lijken te zijn. Terwijl het ene meisje over een introvert karakter lijkt te beschikken, heeft het andere meisje ogenschijnlijk een zelfverzekerde persoonlijkheid. Gedurende de clip lijken de persoonlijkheden van de meisjes te vervagen, te transformeren en uiteindelijk samen te smelten. 10.2 Gamefonds i.s.m. Mediafonds Jochem van der Spek (Amsterdam) 18.800 / 18.800 Bijdrage aan iLoefje, een game waarin de speler de evolutie van verschillende bewegende beestjes kan beïnvloeden. Met een geweer kunnen sinaasappels de wereld in worden geschoten. Als er een kachel bij de sinaasappels wordt gezet, gaan deze rotten en ontstaan er fruitvliegjes die de basis vormen van een evolutionair spel waarin de speler kan beschikken over liefde, leven en dood. Het spel evolueert zelfstandig verder en de wijze waarop dat gebeurt bepaalt tevens het veranderende en evaluerende muzieklandschap. Het spel bestaat al voor de pc, maar wordt omgezet naar de iPad. Martin Boverhof / Born Digital (Utrecht) 10.000 / 10.000 Bijdrage aan Hybrid Urban Screens & Play, een plan voor het ontwikkelen van een aantal prototypes om tijdens festivals in de openbare ruimte publiek actief bij een evenement en de betreffende locatie/omgeving te betrekken. Hiertoe wordt een interface ontworpen waarmee de toeschouwer aan de hand van objecten, sensoren of knoppen interactief tot nieuwe composities kan komen met muziek, beeld en licht. René van Engelenburg (Amsterdam) 70.000 / 20.000 Bijdrage aan Dropstuff, een project waarvoor kunstenaars worden gekoppeld aan gameontwikkelaars. Samen ontwerpen zij een artistieke game voor de Biënnale in Venetië. De games worden ontworpen voor de 4 grote Dropstuff schermen die tijdens de Biënnale op een centrale plek in de stad worden geplaatst. Met behulp van smartphones kunnen bezoekers via het scherm spelen met andere bezoekers. SonicPicnic, Monobanda / 50.000 Bijdrage aan Remembering, een game waarin met gebruik van geluid een verhaal wordt verteld. Het spel draait om een oude, zwaar bijziende man. De speler duikt in het hoofd van de man, en door de bewegingen te sturen, ontstaat langzaam een portret van de man en zijn geschiedenis. Verschillende flarden van herinneringen versmelten en bieden toegang tot nieuwe, dieper verborgen stukjes herinnering. Beetje bij beetje komt een waarheid bovendrijven die een heel ander licht zal werpen op de man.

84

MeinMein / 60.000 Bijdrage aan Inside Me: Ikitai, een game die is gebaseerd op het idee van een lerende computer. Het idee daarachter is een werkelijk lerende tegenstander en een diepere personificatie van de speler met de computer. Wetenschappelijke inzichten uit de wetenschap zijn op een prikkelende manier verbonden met game mechanics. Marieke Verbiesen, Stichting Lostdogs / 14.750 Bijdrage aan Pole Position, een game waarin de speler met zijn controller een fysieke installatie bespeelt, die op een scherm geprojecteerd wordt en vermengd wordt met digitale objecten. Het spel is een ode aan de racegame, die 40 jaar geleden voor het eerst het levenslicht zag, en waarvan de basisprincipes altijd overeind zijn gebleven. Sparpweed, Codeglue, Yomar Augusto en Jan Willem Nijman / 28.000 Bijdrage aan Platformerman, een experimentele game die gebruik maakt van originele gameplay, abstracte vormgeving en typografie. Op de ‘retro 8-bit muziek’ van Lowmir Disco baant de speler zich een weg door allerlei puzzels die kunnen worden opgelost door op het juiste moment een bom te plaatsen. Cinedans, ICK, Fourcelabs / 16.000 Bijdrage aan Dance Engine, een game waarin de disciplines dans en game samenkomen. Dansfilmfestival Cinedans, gamestudio Fourcelabs en het Internationaal Choreografisch Kunstencentrum Amsterdam, hebben de handen ineen geslagen om een game te ontwikkelen, waarbij beweging niet instrumenteel, maar een doel op zich is. Met behulp van de Kinect wordt de speler uitgedaagd te experimenteren met het maken, behouden en vernietigen van een cirkelvormig volume door te improviseren met bewegingen. Kars Alfrink, Irene van Peer, Hein Lagerweij en Clemens Driessen / 51.000 Bijdrage aan het plan voor een game die draait om de interactie tussen mens en varken. Om te voorkomen dat de dieren elkaar te lijf gaan, zijn boeren sinds 2007 verplicht om varkenshokken te verrijken met een speeltje. Varkens blijken echter snel uitgekeken op deze speeltjes. In Spelen met varkens wordt onderzocht of de mens via een smartphonegame varkens wel rijke afleiding kan bieden. Maar wie speelt dan met wie? Engine Software, Jan van Nuenen / 75.000 Voor de ontwikkeling van het plan voor Flip the Core, een zogenaamde ‘puzzle shoot ‘m up game’ met een draaiende camera. Door het wisselende camerastandpunt kan de speler in een andere dimensie terechtkomen en kunnen vrienden ineens in vijanden veranderen. Het project is een samenwerkingsverband tussen game-ontwikkelaar Engine Software en kunstenaar Jan van Nuenen.

10.3 Kunstenaars en school Krijn Christiaansen (Wassenaar) 36.063 / 36.063 Bijdrage aan Modular Landscape Two, een zitmeubilair dat voor meerdere schoolpleinen inzetbaar is en door verschillende leeftijdsgroepen gebruikt kan worden. Voor het ontwerp heeft Christiaansen een kopie van een verlopen octrooi uit 1973 van de tetrapod gebruikt en de maatvoering verschaald naar een tetrapod van 55 cm hoog. Met de tetrapods zijn verschillende composities te maken die refereren aan rotsformaties, maar 2 losse tetrapods kunnen ook verbonden worden met een houten plank, zodat een bank ontstaat. Ni Haifeng (Amsterdam) 50.485 / 50.485 Bijdrage aan een kunstwerk in de glazen hal die de ruimte overbrugt tussen de oudbouw en de nieuwbouw van het nieuwe Ignatius Gymnasium in Amsterdam. In deze transitieruimte heeft Haifeng een totaalconcept uitgevoerd dat uit 3 onderdelen bestaat: een handgeschreven tekst op beide tegenoverliggende raampartijen, een ruïne van de plattegrond van een Stoa uit de Griekse tijd opgebouwd uit gestapelde boeken die tegelijkertijd zitgelegenheid is voor de leerlingen en 2 monitoren waarop films over 2 verschillende manieren van tijdbeleving te zien zijn. Marleen Kaptein (Amsterdam) 164.860 / 127.110 Op eigen initiatief is contact gezocht met Het Perron in Veenendaal, een school voor voorbereidend en middelbaar beroepsonderwijs ROC. Met de directeur is overeengekomen om nieuw schoolmeubilair te ontwikkelen en kunst en vormgeving in de dagelijkse leefomgeving van de jonge doelgroep te integreren. Uitgangspunt van het ontwerp is om een aantal beeldbepalende functionele ingrepen te doen die het hele gebouw met elkaar verbindt en waarbij het nieuwe schoolmeubilair als een rode draad door het gebouw loopt en zelfs buiten het gebouw doorgroeit. Het standaard schoolmeubilair wordt gerecycled, vernieuwd en verbonden met de bestaande architectuur. Door verrassende, vormbepalende en functionele elementen toe te voegen en deze te fixeren met een speciale kleurrijke coating worden de meubelobjecten veredeld, verduurzaamd en onverwoestbaar. Hierdoor ontstaan onverwachte gebruiksmogelijkheden binnen een herkenbaar object. Michiel Kluiters (Amsterdam) 46.500 / 46.500 Bijdrage aan het werk Polaris in het nieuw te bouwen Minkema College in Woerden. Het werk bestaat uit een grote spiegelende bol in de centrale hal en een tekst die op de muur wordt aangebracht in spiegelende letters. Kluiters wil hiermee een conditie creëren door een naar zichzelf verwijzend object dat een gefragmenteerde weerspiegeling van de omliggende ruimte vangt. Gabriel Lester (Amsterdam) 44.922 / 44.922 Bijdrage aan 3 periscoopsculpturen voor Cultuurhuis Oudewater, een multifunctionele accommodatie die

gebruikers en bezoekers van verschillende komaf en leeftijd bij elkaar brengt. De periscoop wordt hier symbolisch ingezet als een apparaat dat zich verbreedt en verlegt – en tegelijk meerdere perspectieven samenbrengt en verenigt. De 3 meubelsculpturen, bestaande uit constellaties van periscopen die naar verschillende kanten staan opgesteld, lijken op een boomtak maar zijn tegelijkertijd een interactief kunstwerk en zitmeubel dat uiteenlopende beelden uit de omgeving plukt en tezamen op het plein worden gebundeld. Stijn Roodnat (Amsterdam) 23.160 / 23.160 Bijdrage aan een ontwerp voor basisschool De Beverburch in Middelburg. Het ontwerp behelst één buis die over het terrein kronkelt en verschillende vormen en functies aanneemt en heel specifiek op de ruimte, de architectuur en de gebruikers is toegesneden. De buis begint bij de hoofdingang waar je hem als een reling kunt vasthouden en meandert vervolgens over het schoolplein. Hij vormt zich om tot o.a. een cilindervormig multifunctioneel klimobject, een duikelbrug, een buishuisje, een voetbalgoal, een korf balpaal en banken. Sasja Scherjon (Amsterdam) 10.320 / 10.320 Bijdrage aan De Octopus, een object van keramiek en RVS als onderdeel van de nieuwe inrichting van het schoolplein van de Nicolaas Maesschool uit Amsterdam. De Octopus is de bewaker van de school, maar heeft ook een speelfunctie. De kop is van keramiek, de tentakels van RVS. De kop wordt doorsneden door een cirkel onder diverse hoeken waardoor er gaten ontstaan met verschil in vorm en afmeting. Het speelobject is zo tevens een balspel. De binnenconstructie wordt zo gemaakt dat de bal in alle tentakels kan belanden. Tevens kunnen de kinderen op de tentakels zitten, hangen, onder de Octopus doorrennen etcetera. Abdullah Tastekin (Den Haag) 23.560 / 23.560 Bijdrage aan Man in One Day, een lichtobject dat vanuit de architectuur is ontstaan. Het strekt zich in één lange beweging uit over de wanden en balkons van de vide van een basisschool in Den Haag. Het object verbeeldt het verloop van de lichtval binnen een etmaal, maar in plaats van 24 uur gebeurt dit in 24 seconden. De tijd is verbeeld in blokken: de ochtend, de lesdag, het spel aan het einde van de dag en de nacht. Alle elementen worden in één doorgaande beweging na elkaar aangelicht. Dat suggereert een ronde vorm in een verder hoekig gebouw. De kleuren in het lichtobject verwijzen naar de kleuren van het reeds aanwezige raam. Ramin Visch (Amsterdam) 120.000 / 120.000 Bijdrage aan het ontwerp van het interieur van basisschool De Spreng in Barneveld als integrale kunstopdracht. Visch heeft een totaalvisie ontwikkeld op de indeling, sfeer en gebruik van de school. De schoolruimte wordt opgevat als één groot onderwijsplein waarop alle activiteiten vanuit een heldere orde-


85

ning een optimale wisselwerking kunnen aangaan. De vloer is als een vel papier, eerst vlak, maar vouwt zich omhoog. Kleur wordt gebruikt als architectonisch middel, de kleur kadert de vloer af. De groene vloer wordt omhoog gevouwen en sluit aan op een geel volume, zgn. vlakken waarin de verschillende functies zijn weggewerkt. Michiel Voet, Jeroen Bisscheroux (Amsterdam) 26.207 / 26.207 (2x) Bijdrage aan Woofah, een geluidssculptuur voor het Maris College. De sculptuur fungeert als ontmoetingsplek, maar ook als schoolbel, waarin soundscapes en geluidsfragmenten te horen zijn. De totstandkoming van de geluidsfragmenten werden in overleg met de leerlingen samengesteld. Sylvie Zijlmans, Hewald Jongenelis (Amsterdam) 23.575 / 23.575 (2x) Bijdrage aan Dirty Pastel/D-Y-Past, done when dirty/ The Big Sweep (werktitel), een kunstproject in samenwerking met leerlingen van het 4 e Gymnasium in en voor het Houthavengebied in Amsterdam waar de school gesitueerd is. Het resultaat zal een eenmalige voorstelling/performance zijn waarbij de leerlingen een speciaal voor het project bedoelde kledinglijn zullen ontwikkelen. Het ontwerp, de productie, marketing & branding maken deel uit van het project. 10.4 Ontwerpen voor televisie Jeroen Funke (Den Haag), Michiel de Jong (Rotterdam), Rob van Barneveld (Utrecht), Floor de Goede (Amsterdam), Berend Vonk (Geulle), Erik Kriek (Amsterdam), Aimee de Jongh (Utrecht), Hans Klaver (Haarlem) – gemachtigd door Jeroen Funke € 8.000 (totaal) In 2011 werd het televisieprogramma Beeldverhaal ondersteund, een samenwerking tussen producent Human Factor Productions, VPRO TV en 8 striptekenaars. Het programma werd in 2011 uitgezonden. Beeldverhaal is een 8-delige serie over strips met als presentator Jean-Marc van Tol. Met het extra budget zijn professionele tekenaars ingezet om de zogenaamde bumpers te tekenen; de opening, de afsluiting en de tussenliggende bumpers werden verstript waarbij de tekenaar een vrije rol kreeg. Dit leverde mooie en verrassende tekeningen op waarmee de tekenaars zich goed hebben kunnen onderscheiden. De tv-makers vonden het een verrijking om kunstenaars in te kunnen schakelen. 10.5 Masterclasses If I can’t dance / Matt Mullican (Amsterdam) 9.015 / 9.015 Bijdrage aan een tweedaagse masterclass rondom het werk van Matt Mullican. De nadruk in deze master86

class lag op de performance elementen in het werk van Mullican tegen het licht van het traditionele raamwerk van theater en dans. De performance specifieke kenmerken van Mullican liggen vooral in de afwezigheid van script en verhaallijn en in het gebruik van hypnose als een middel om acties en beweging te genereren in een specifieke context. Negen deelnemers uit de disciplines van beeldende kunst, performance, dans en theater namen deel aan de masterclass. In samenwerking met Suchan Kinoshita, Nicole Beutler, Joachim Robbrecht en Johan Simons werden de experimenten en uitkomsten van deze masterclass in 2 openbare bijeenkomsten besproken. Vrije Universiteit, Luc Deleu-T.O.P. Office (Amsterdam) 15.000 / 15.000 Bijdrage aan de internationale 5-daagse masterclass i.h.k.v. het project ‘Orban Space: The Work & Practice of Luc Deleu - T.O.P. Office’ dat werd georganiseerd door het master research-programma Visual Arts, Media & Architecture van de Vrije Universiteit Amsterdam i.s.m. T.O.P. Office, Stroom Den Haag en VlaamsNederlands Huis deBuren. Aan de masterclass werkten, naast 21 studenten, ook diverse internationale schrijvers, ontwerpers en onderzoekers mee. Het project dat in 2010 is gestart, presenteert de praktijk en het werk van de in Antwerpen gevestigde architect, kunstenaar en urbanist Luc Deleu. Sinds 1970 werkt hij aan een divers en samenhangend oeuvre van stedelijke plannen, projecten, ontwerpstudies, theoretische modellen, sculpturen en monumentale installaties. De zorg over de teloorgang van de openbare ruimte en het breken met de conservatieve manier om met die ruimte om te gaan lopen als een rode draad door dat werk. Sonic Acts (Amsterdam) 16.380 / 16.380 In samenwerking met het Stedelijk Museum Amsterdam en STEIM wordt een reeks masterclasses georganiseerd in de week voorafgaand aan het Sonic Acts Festival (februari 2012) dat als thema heeft: Travelling Time. De masterclasses zijn onder leiding van: Catherine Christer Hennix, Peter Kubelka, Olaf Nicolai, Pauline Oliveros en Tino Seghal en bieden kunstenaars, musici en anderen uit de culturele sector de gelegenheid om met 5 kunstenaars van internationale faam te werken die allen tijd en timing in hun werk centraal stellen. De deelnemers wordt inzicht gegeven in de concepten, werkwijze en compositie- en productiemethoden van de kunstenaars door middel van praktische workshops en seminars. Van Abbemuseum (Eindhoven) 11.861 / 7.050 Het Van Abbemuseum organiseert een masterclass van 3 dagen onder leiding van Thomas Hirschhorn, Tanja Bruguera en Hito Steyerl. De masterclass loopt parallel met het symposium The Autonomy Project waarin de autonomie van de kunst bediscussieerd wordt. Bruguera geeft aan de hand van een korte

presentatie op haar werk een aantal pointers voor het kunstenaarschap zoals zij dat beoefent en hoe zij daarin (soms) de grenzen opzoekt. Het uitgangspunt voor de masterclass van Hirschhorn bestaat uit een plattegrond die hij zelf gebruikt als een niet aflatende kracht en leidraad voor zijn werk en leven. 10.6 Poezie op het scherm € 19.907 De geselecteerde deelnemers (dichters & nieuwe media vormgevers/kunstenaars) Arnoud van Adrichem & Cox en Grusenmeyer Wim Brands & Max Kisman Maarten Doorman & Roggeband en Muhlenbruch Helene Gelens & Luis Angel Rodil Fernandez Saskia de Jong & Rens van Meegen Elmar Kuiper & Selby Gildemacher 11. Intendanten 11.1 Intendant documentaire fotografie € 686.021 De intendant documentaire fotografie, Annelies Kuiper, heeft haar werkzaamheden bij het Fonds BKVB per 1 januari 2011 afgerond. Annelies Kuiper, die tot 1 mei als intendant actief zou zijn, heeft de door haar geïnitieerde projecten dusdanig opgezet dat deze door andere partijen zijn geadopteerd. Hierdoor is continuïteit gewaarborgd. Om diezelfde reden is Kuiper lid geworden van de stuurgroep documentaire fotografie die binnen het Fonds BKVB blijft bestaan. De intendant werkte in de afgelopen 1,5 jaar aan de uitwerking van de speerpunten van het programmadocument Documentaire Fotografie (zie p.35) dat tot doel had de Nederlandse documentaire fotografie een extra impuls te geven. Het Fonds BKVB is verheugd over de door haar behaalde resultaten en heeft er alle vertrouwen in dat de projecten die binnen deze context zijn opgestart, door derden op een goede manier worden gecontinueerd en een stimulans voor de documentaire fotografie zullen blijven. De betrokken partijen dragen er zorg voor dat de speerpunten van het beleid ook in de toekomst worden voortgezet. Vanaf 2011 is de organisatie van de Dutch Doc Award (DDA) door het bureau Come Amsterdam overgenomen en uitgebreid onder de naam Stichting Dutch Doc Photo. Deze stichting werpt zich op als parapluorganisatie van de Nederlandse documentaire fotografie. De uitreiking van de tweede Dutch Doc Award vond op 11 juni 2011 plaats tijdens het driedaags documentair festival Dutch Doc Days (DDD) in het Centraal Museum in Utrecht. Henk Wildschut won de prijs voor de beste documentaire met zijn project Shelter. Het werk van de 6 genomineerden werd

getoond in het Centraal Museum en in Museum Het Catharijneconvent. De tentoonstelling werd georganiseerd door FOTODOK. In 2011 werden voor de eerste keer de Dutch Doc Days georganiseerd, een tweedaags meet & greet evenement voor de professionele fotowereld. De tentoonstelling was onderdeel van de DDD en kreeg als ondertitel To Be Continued. Frank van der Stok werd aangesteld als artistiek leider. De DDD waren verspreid over 5 instellingen waar 30 programmaonderdelen plaatsvonden, uitgevoerd door partijen als Stichting Stedelijke Fotografie Utrecht, FOAM, Andere Tijden, Casco Project, Master Fotografie St. Joost en het Tropenmuseum. Het Fonds BKVB heeft aanvullende financiering gereserveerd om ook in 2012 de documentaire fotografie nog te kunnen stimuleren. De intendant heeft in kaart gebracht welke overheidsopdrachten met betrekking tot fotografie in Nederland bestaan. Hieruit werd het plan opgevat om met een aantal gemeenten en provincies een nieuwe opdracht te creëren. Onderwerp van deze opdracht is (de nasleep) van de crisis. In 2010 werd deze opdracht uitgeschreven met als doel een tijdsbeeld vast te leggen, de documentaire opdrachtfotografie een nieuwe impuls te geven en potentiële opdrachtgevers te stimuleren. Twaalf Nederlandse fotografen zijn in opdracht van regionale overheden met hun camera de problemen én kansen van de huidige crisis te lijf gegaan. De resultaten van deze opdrachten werden van juli tot oktober gepresenteerd tijdens de fototentoonstelling CRISIS!-Voor de lens in de Kunsthal Rotterdam. Ook op regionaal niveau wordt er aandacht besteed aan opdrachtfotografie. Zo heeft Stichting Fotografie Noorderlicht aan het Fonds BKVB een plan voorgelegd om op eigen wijze invulling te geven aan dit speerpunt. Noorderlicht zal in 2012 een aantal Nederlandse fotografen de opdracht geven hun droomproject (af) te maken. Op dit moment wordt het plan verder uitgewerkt. De door de intendant opgezette website Dutch-doc.nl is ondergebracht bij Stichting Dutch Doc Photo en zal naar verwachting fungeren als website voor de Dutch Doc Days en Dutch Doc Award. Een ander initiatief van de intendant was de ‘week van de webdocumentaire’ (WebDocuWeek). Uitgangspunt was de veronderstelling dat fotografen in Nederland nog weinig kennis op het gebied van de webdocumentaire hebben, terwijl deze vorm nieuwe kansen biedt voor de beroepsgroep. De intendant initieerde een week met bijeenkomsten en activiteiten waarin een inhaalslag zou kunnen worden gemaakt. In december 2010 werd dit initiatief formeel door het Nederlands Fotomuseum geadopteerd en op 19 t/m 21 mei 2011 georganiseerd onder de titel Photostories - where photography meets multimedia storytelling. Drie dagen lang bood de conferentie een uitgebreid en gevarieerd


87

programma met lezingen, workshops, discussies en ontmoetingen van en met internationaal gerenommeerde sprekers op het gebied van media, film en fotografie. Op de website van het Fonds BKVB is het eindverslag van de intendant documentaire fotografie gepubliceerd. 11.2 Intendant strips € 373.630 De intendant strips, Gert Jan Pos, heeft in september zijn werkzaamheden bij het Fonds BKVB afgerond met een indrukwekkende lijst van resultaten die de Nederlandse strip een stevige impuls hebben gegeven. Tweeënhalf jaar geleden werd hij precies om die reden door het Fonds BKVB aangesteld voor een tijdelijke periode. In 2011 heeft hij de volgende projecten gerealiseerd. De Marten Toonderprijs, een oeuvreprijs voor striptekenaars, werd in september voor de tweede keer uitgereikt, dit jaar aan Peter Pontiac. Ter gelegenheid van deze prijs organiseerde het Graphic Design Museum in Breda de overzichtstentoonstelling ‘Comix, Hot Pix & Tragix’. Daarnaast verscheen het eerste deel van het verzameld werk van Peter Pontiac. De uitreiking was tevens het startschot van het Stripfestival Breda, waar de intendant strips van het Fonds BKVB diverse activiteiten organiseerde. Op 10 en 11 september vond in het Graphic Design Museum de KunstStripBeurs plaats. Op de beurs verkochten striptekenaars hun eigen werk. Vanaf 8 september was in het Huis voor Beeldcultuur een groepstentoonstelling te zien waarin 14 nieuwe striptalenten een overzicht gaven van wat er gebeurt of staat te gebeuren in de strip. Sommigen zijn net van de academie; anderen hebben met steun van het Fonds BKVB net hun debuut uitgebracht of werken daar nog aan. De overzichtstentoonstelling van Peter Pontiac is vanaf december 2011 tot en met april 2012 te zien geweest in de OBA in Amsterdam. Stripmaker Jeroen Funke won de Jan Hanlo MediaEssayprijs 2011 met het stripessay ‘Spruitjes, bier leverworst’. De Media-Essayprijs is een toevoeging aan de bestaande Grote en Kleine essayprijzen en is deze editie georganiseerd in samenwerking met de intendant strips. In 2011 werd ook voor de tweede keer de Benelux Beeldverhalen Prijs georganiseerd, een initiatief van uitgeverij De Vliegende Hollander, nrc.next en de stripintendant. Het doel van de prijs is beginnende striptekenaars/graphic novelists te stimuleren. Aan deze editie deden 84 stripmakers mee. De 5 beste inzendingen verschenen in nrc.next en de 50 beste inzendingen waren te zien in kunstplatform 37PK in Haarlem. De prijs werd gewonnen door Jan van Doornspeek. Ook in 2012 wordt in nrc.next en in 88

37PK de inzending van de winnaar (en de inzendingen van de andere deelnemers) getoond. In 2011 werd het televisieprogramma Beeldverhaal uitgezonden, een 8-delige serie over strips met als presentator Jean-Marc van Tol. De stripintendant was als redacteur bij het programma betrokken. Niet eerder werd de strip als cultureel fenomeen op deze manier op televisie ontleed en in kaart gebracht. Per aflevering werd gekozen voor een personage van waaruit een aspect van de strip nader werd verklaard. Het Fonds BKVB heeft vanuit de Regeling Ontwerpen voor Televisie ook bijgedragen aan de vormgeving van het programma. De ‘bumpers’ werden gemaakt door een selectie stripmakers. Als onderdeel van het Nederlands paviljoen op de Beijing International Book Fair organiseerde de intendant de tentoonstelling Mooi is dat!, een selectie van de tekeningen die gemaakt werden voor het gelijknamige boek waarin striptekenaars een boek uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis samenvatten. Op de beurs was veel belangstelling voor de Nederlandse striptekenaars en de intendant heeft veel contacten kunnen leggen met Chinese uitgevers en geinteresseerden. Mooi is dat! is daarvoor langs een aantal bibliotheken gegaan, is te zien geweest op de Dag van de Literatuur in Rotterdam en 6 pagina’s hebben een half jaar in de vitrine van het ministerie van OCW gehangen. In het voorjaar hebben 45 tekenaars meegewerkt aan het project X was hier, waarbij een historische gebeurtenis die verband hield met water, in een pagina verstript werd. De strips gaan over de Afsluitdijk, de Grebbelinie of Deventer. Dit project, opgezet met het Nationaal Historisch Museum, is online te zien via xwashier.nl. Verschillende uitgevers hebben belangstelling om dit project alsnog uit te geven. In navolging van het succes van Mooi is dat! heeft de intendant samen met het Filmfonds, het Eye film instituut en uitgeverij Oog en Blik / De Bezige Bij het initiatief genomen voor de publicatie Filmfanfare, waarvoor 50 striptekenaars zijn uitgenodigd een Nederlandse speelfilm in 1 pagina te vatten. De publicatie verschijnt in 2012 en wordt gepresenteerd tijdens de KunstStripBeurs in de Janskerk te Utrecht. Deze beurs is een initiatief van de stripintendant in samenwerking met het Holland Animation Festival. Vanaf 2012 zal de beurs vast onderdeel uitmaken van het HAFF, waarmee de toekomst van het evenement is gewaarborgd. Van Nederlandse striptekenaars is slechts zeer beperkt informatie te vinden op internet. Op wikipedia staan biografieën die vaak tekortschieten. Daarom is een project in gang gezet waarvoor van 50, levende, striptekenaars uitputtende bibliografieën gemaakt worden. Ook bevat hun lemma in de digitale encyclopedie,

in het Nederlands en Engels een portfolio. De biografieën kunnen ook ingezet worden bij de promotie van de Nederlandse strip in het buitenland. Ze zijn copyright-vrij te gebruiken door de tekenaars zelf, uitgevers en organisatoren van exposities. Joost Swarte, Typex, Lamelos en Marcel Ruijters exposeerden in Boedapest tijdens het stripfestival in april 2011. Ook een delegatie van de stripmakersvakbond BNS reisde mee. De verzamelde striptekenaars uit Nederland, Hongarije, Finland en Estland, hebben samen een dag gewerkt aan een speciale uitgave met als thema ‘Elvis Presley, ereburger van Boedapest’. Joost Swarte verzorgde het omslag en de vormgeving. Het boekwerk, waarin elke tekenaar een nummer van Presley verstripte, werd in beperkte oplage verkocht op het festival. Maia Machèn, tekenares en uitgeefster van het CRAP*zine, werkte in een atelier in Kaapstad aan de graphic novel over haar grootvader Bill Hart die in Zuid-Afrika woonde en werkte. Samen met Erik Kriek deed zij ook mee aan een expositie en muurschildering tijdens het theater- performance en stripfestival in Grahamstown. Kriek gaf samen met de Zwitserse tekenaar JP Kalonji een comic boot camp aan schoolkinderen. In samenwerking met de indendant heeft de Kunsthal in Rotterdam het programma Kunsthal Light voortgezet. Hiervoor zijn 3 tekenaars uitgenodigd: Nacho Simal uit Spanje, Susan Opperman uit Zuid-Afrika en Sam Peeters uit Nederland. Om beurten beschilderen zij de witte wand van de etalage. Van de kunstwerken wordt een boekwerk uitgegeven. Bij alle projecten heeft Gert Jan Pos gestreefd naar het vergroten van de zichtbaarheid en het zelfvertrouwen van de Nederlandse stripmakers. Ook probeerde hij zo veel mogelijk jong talent en een breed scala van stripmakers bij de projecten te betrekken en de nadruk te leggen op de veelzijdigheid van het medium. Door de aanwezigheid van een intendant hebben veel striptekenaars bovendien de weg naar het Fonds BKVB weten te vinden: het aantal aanvragen is verviervoudigd en in de afgelopen 2,5 jaar werden 43 aanvragen van striptekenaars gehonoreerd. De verwachting is dat een aantal structurele projecten, zoals de Marten Toonderprijs, de Kunststripbeurs en de Benelux Beeldverhalen Prijs worden voortgezet door de betrokken partners. Ook staan er in 2012 nog veel projecten op stapel die voortkomen uit het intendantschap: - door Barbara Stok verstripte biografie van Vincent van Gogh (i.s.m. Van Gogh Museum) - door Typex verstripte biografie van Rembrandt (i.s.m. Rijksmuseum) - door Marcel Ruijters verstripte biografie van Hieronymus Bosch (i.s.m. Stichting Bosch 500 jaar)

- graphic novel van Erik Kriek over het werk van H.P. Lovecraft - door Peter van Dongen verstripte roman Familie ziek van Adriaan van Dis - uitgave De langzame vrouw van Hanco Kolk (i.s.m Kim Duchateau) - de debuten van een aantal jonge striptekenaars - door Theo van den Boogaart verstripte Dylan Songs - René Windig werkt aan een persoonlijk boek over zichzelf en zijn vader, de fotograaf Ad Windig Met het overdragen van alle regelingen voor vormgeving aan het Stimuleringsfonds voor Architectuur kunnen striptekenaars vanaf 2012 niet meer bij het Fonds BKVB terecht. Hopelijk zal de erfenis van de stripintendant voortleven bij het nieuwe Stimuleringsfonds voor Architectuur. 11.3 Programmamanager culturele diversiteit € 135.537,92 De programmamanager culturele diversiteit, Özkan Gölpinar, heeft in 2011 talloze kunstenaars geadviseerd over hun aanvraag voor een stimuleringssubsidie bij het Fonds BKVB. Naast deze adviserende taken zijn met het programmabudget van het programma Art Beyond Borders de volgende projecten ondersteund. Alle ondersteunde projecten vallen onder 1 of meer doelstellingen van het programma (zie p.35). Bovendien nam de programmamanager ook in 2011 als spreker deel aan verschillende conferenties en lezingen in binnen en buitenland waarin het onderwerp culturele diversiteit in de kunsten werd bediscussieerd. Martin Waalboer kreeg een bijdrage om een fotoserie te maken in de stad Harper (Liberia) en voor het vertonen van zijn werk tijdens het Fotofestival in Lagos (Nigeria). De Iraanse kunstenaar Amelia Taeed kreeg een bijdrage voor de montage en vertoning van haar filmproject From Form to Feeling tijdens een symposium over Iraanse kunstenaars in Podium Mozaiek in Amsterdam. Het kunstenaarsinitiatief Wakaman kreeg een ondersteuning bij het schrijven van een toekomstvisie en het doen van onderzoek in Suriname. Het onderzoek werd gekoppeld aan de tentoonstelling van Remy Jungerman en Kurt Nahar in Paramaribo oktober 2011. De Bosnische Nederlandse kunstenaar Senad Alic kreeg een bijdrage om deel te kunnen nemen aan de Biënnale van Florence. De Senegalees Nederlandse kunstenaar Oumar Mbengue Atakosso kreeg een bijdrage voor een tentoonsteling in Sevilla.


89

Beeldend kunstenaar Eylem Aladogan kreeg een bijdrage voor haar deelname aan de Istanbul Biënnale. Imagine IC in Amsterdam kreeg een bijdrage voor de fototentoonstelling Enkeltje Schiphol van Karine Versluis. Daarnaast werd er een debat georganiseerd over kunstenaars op het snijvlak van antropologie en beeldende kunst. In samenwerking met de Mesis Foundation werd de internationale conferentie Presenting Islamic Art in Contemporary Context georganiseerd in de Oude Lutherse Kerk te Amsterdam. In samenwerking met TENT Rotterdam werd een conferentie georganiseerd rondom de tentoonstelling Paramaribo Perspectives. Daarnaast werd de publicatie ‘Conversations on Paramaribo Perspectives’ uitgebracht. Met het Eutopia Instituut, werd samengewerkt tijdens de presentatie en samenstelling van een special issue van Eutopia Magazine over Iraanse kunst en diversiteit in de kunstensector. In samenwerking met de Lakenhal in Leiden werd de tweedaagse conferentie Presence of an absence georganiseerd. Gekoppeld aan deze conferentie werd het werk getoond van de kunstenaars Sophie Ernst en Taha Mahmood in Scheltema in Leiden. Met de Tolhuistuin werd het residentieprogramma Come in Go out, afgerond met een residentie van de Turks-Koerdische kunstenaar Fikret Atay

90

Bijlage 2 Commissieleden

SPOOR 1 STIMULERINGSSUBSIDIES 94 1.

Commissies Stimuleringssubsidies - Subcommissie beeldende kunst - Adviescommissie Startstipendia - Subcommissie vormgeving - Subcommissie bouwkunst - Publicatiesubsidies - Selectiecommissie Stimuleringssubsidies

SPOOR 2 INTERNATIONALISERING 95 2. Commissie buitenland ateliers 3. Adviescommissie Tijdelijke buitenland ateliers 4. Adviescommissie Pompgemaal Den Helder 5. Adviescommissie Tijdelijke binnenland ateliers 6. Adviescommissie & Bestuur Stichting Van Doesburghuis SPOOR 3 BIJZONDERE PROJECTEN 7. Commissie Fondsprijzen 8. Commissie TAX-videoclipfonds 9. Commissie Gamefonds 10. Adviescommissie Kunstenaars en school 11. Adviescommissie Ontwerpen voor televisie 12. Adviescommissie Masterclasses 13. Adviescommissie Poezie op het Scherm 14. Commissie Bijzonder projecten en pilotprojecten 15. Adviescommissie Promoveren in de kunsten 16. Adviescommissie Unsolicited Architecture 17. Adviescommissie Matching Grants 18. Adviescommissie SMAX 19. Stuurgroep Intendant Documentaire fotografie 20. Stuurgroep Intendant Strips 21. Stuurgroep Programmamanager Culturele diversiteit

97

SPOOR 1 STIMULERINGSSUBSIDIES 1. Commissies Stimuleringssubsidies Voorzitter Jorinde Seijdel, Amsterdam (t/m 28 februari 2011) Christie Arends, Rotterdam (vanaf 1 maart 2011) Subcommissie beeldende kunst Arie Altena, Amsterdam Fatima Barznge, Rotterdam Korrie Besems, Amsterdam Danila Cahen, Amsterdam Charlotte Dumas, Amsterdam Hans Goedkoop, Amsterdam* Reggy Gunn, Heerewaarden* Liet Heringa, Amsterdam Rob Johannesma, Amsterdam Hicham Khalidi, Den Haag Robert Kluyver, Den Haag Bas van Koolwijk, Utrecht Ronald Koop, Den Haag Jeroen Kooijmans, Amsterdam Koert van Mensvoort, Amsterdam* Theo Niekus, Amsterdam* Jan van der Pol, Amsterdam Caroline Prisse, Amsterdam* Mildred Roethof, Amsterdam Brigitte van de Sande, Amsterdam Pieter Slagboom, Middelburg Jenny Smets, Amsterdam Martijn Lucas Smit, Haarlem Martine Stig, Amsterdam Pim Trooster, Enschede Radek Váña, Amsterdam Willem van Weelden, Amsterdam Annette Wolfsberger, Amsterdam Ina van Zyl, Amsterdam secretarissen: Bonnie Dumanaw, Laia Frijhoff, Wouter Koelman, Arsine Nazarian, Eva Roolker, Douke IJsselstein *

plaatsvervangend commissieleden

Adviescommissie Startstipendia beeldende kunst Charlotte Dumas, Amsterdam Reggy Gunn, Heerewaarden Bas van Koolwijk, Utrecht Jeroen Kooijmans, Amsterdam Pieter Sanders, Den Haag Wim Waelput, Gent (B) Rein Wolfs, Kassel (D) Adi Martis, Utrecht * Felix de Rooy, Amsterdam* secretarissen: Laia Frijhoff, Arsine Nazarian *

94

buitengewone leden (voormalige) Nederlandse Antillen (tot 2012)

Subcommissie vormgeving Bas van Beek, Rotterdam* Hugues Boekraad, Laren Matthijs Boelee, Amsterdam** Vanessa van Dam, Amsterdam Sanne Danz, Eindhoven Jeroen van den Eijnde, Velp*** Monique van Heist, Rotterdam**** Arne Hendriks, Amsterdam Herman Hermsen, Arnhem Erik Kessels, Amsterdam** Klaas Knol, Lelystad* Georgette Koning, Amsterdam Ted van Lieshout, Amsterdam* Jet Manrho, Rotterdam** Rens Muis, Rotterdam Richard Niessen, Amsterdam** Margriet Schavemaker, Amsterdam* Gerben Schermer, Utrecht * Christoph Seyferth, Wittem Tammo Schuringa, Haarlem Jan Tichelaar, Tirns** Tonio van Vugt, Rotterdam** Carlo Wijnands, Amsterdam Secretarissen: Sandra Nicolai, Eva Roolker * m.i.v. 1 juli ** tot 1 juli *** tot 1 maart **** m.i.v. 1 december

Subcommissie bouwkunst Petra Blaisse, Amsterdam Petra Brouwer, Amsterdam* Frits van Dongen, Heemstede** Dirk Frieling, Amsterdam*** Rob Hootsmans, Amsterdam** Lodewijk van Nieuwenhuijze, Utrecht Bas Princen, Rotterdam Marlies Rohmer, Amsterdam* Wies Sanders, Rotterdam Marijn Schenk, Ouderkerk aan de Amstel Vladimir Stissi, Amsterdam Paul Toornend, Amsterdam Wouter Veldhuis, Amsterdam* Catherine Visser, Rotterdam** secretaris: Anne Hoogewoning * m.i.v. 1 juli ** tot 1 juli *** tot 1 maart

secretaris: Mayke Jongsma, Steven van Teeseling, Bonnie Dumanaw, Wouter Koelman * vanaf 1 september 2011 ** tot 1 september 2011

Selectiecommissies Stimuleringssubsidies Bij de subcommissie beeldende kunst werden 5 leden herbenoemd en 14 nieuwe leden benoemd. Bij de subcommissie vormgeving werden 10 leden herbenoemd en 6 nieuwe leden benoemd. Bij de werkgroep bouwkunst werden 7 leden herbenoemd en 3 nieuwe leden benoemd. De selectiecommissies hebben gestreefd naar een evenwichtige samenstelling van de werkgroepen beeldende kunst en vormgeving en de subcommissie bouwkunst. Hierbij is rekening gehouden met een verschillende (al of niet westerse) culturele achtergrond, jongere en oudere leden, regionale spreiding en leden met kennis van/affiniteit met uiteenlopende kunst-, vormgevings- en bouwkunstpraktijken. De selectiecommissies hebben bij hun keuze waar mogelijk de voorkeur gegeven aan kandidaten met een niet-westerse achtergrond. voorzitter zonder stemrecht Lex ter Braak Selectiecommissie beeldende kunst Gijs Frieling, Arnhem (voorzitter) Atousa Bandeh Ghiasabadi, Amsterdam Frank van der Salm, Amsterdam Fiona Tan, Amsterdam secretaris: Wouter Koelman Selectiecommissie vormgeving Samira Benlaloua, Rotterdam Frederike Huygen, Amsterdam Gert Jonkers, Amsterdam Joost Swarte, Haarlem secretaris: Anne Hoogewoning Selectiecommissie bouwkunst Roy Bijhouwer, Rotterdam Felix Claus, Amsterdam Eric Luiten, Delft Esther Agricola, Amsterdam secretaris: Anne Hoogewoning

Adviescommissie Publicatiesubsidies Danila Cahen, Amsterdam** Reggy Gunn, Heerwaarden Liet Heringa, Amsterdam Rob Johannesma, Amsterdam Jan van der Pol, Amsterdam Bas Princen, Rotterdam Brigitte van der Sande, Amsterdam Jenny Smets, Amsterdam Fonds BKVB 2011 / bijlage 2 - commissieleden

SPOOR 2 INTERNATIONALISERING 2. Commissie Buitenland ateliers De adviescommissie Buitenland ateliers bestaat uit een ´poule´ van een aantal voorzitters en commissieleden, waaruit per atelier verschillende subcommissies worden gevormd. De samenstelling van deze subcommissies wisselt (gedeeltelijk) per jaar. Bij een aantal ateliers is de directeur of afgevaardigde lid van de adviescommissies. Bij andere ateliers, zoals Künstlerhaus Bethanien en Townhouse Gallery maakt de adviescommissie eerst een shortlist uit de ingediende aanvragen. Vervolgens wordt een tweede vergadering belegd waarvoor de directie van deze ateliers wordt uitgenodigd. De adviescommissie maakt dan in samenspraak met de directeuren van de ateliers de uiteindelijke keuze. voorzitters Gijs Assman, Amsterdam Leontien Coelewij, Amsterdam Ingrid Commandeur, Rotterdam Robert Kluijver, Den Haag Gabriëlle Schlijpen, Arnhem Huib Haye van der Werf, Amsterdam leden Tiong Ang, Amsterdam David Bade, Curaçao (namens Instituto Buena Bista) Anke Bangma, Rotterdam Maria Barnas, Amsterdam Helmut Batista, Rio de Janeiro (namens Capacete) Elena Beelaerts, Amsterdam Fendry Eckel, Amsterdam Doede Hardeman, Den Haag Arjan van Helmond, Berlijn Hicham Khalidi, Den Haag Roosje Klap, Amsterdam Paul Kooiker, Amsterdam Annette Krauss, Utrecht Susanne Kriemann, Berlijn (namens AIR Berlin Alexanderplatz) Bart Lodewijks, Gent Melvin Moti, Rotterdam Willem Oorebeek, Brussel (namens WIELS) Marcel Pinas, Paramaribo (namens Tembe Art Studio) Bas Princen, Rotterdam Thomas Raat, Amsterdam Els Silvrants, Antwerpen (namens Projectstudio China) Petra Stavast, Amsterdam Marjan Teeuwen, Den Bosch Rein Jelle Terpstra, Amsterdam Roy Villevoye, Amsterdam Tessa van der Waals, Amsterdam Erik van der Weijde, Waalwijk Marieke Wiegel, Parijs (Atelier Holsboer, namens Institut Neerlandais, Parijs) 95

Dušan Zahoranský, Praag (namens MeetFactory) Edwin Zwakman, Amsterdam

Bart Lodewijks, Gent *** Rein Jelle Terpstra, Amsterdam***

secretarissen: Mayke Jongsma, Bonnie Dumanaw, Arsine Nazarine, Laia Frijhoff, Wouter Koelman, Douke IJsselstein, Bonnie Dumanaw, Steven van Teeseling, Sandra Nicolai

secretaris: Anne Hoogewoning

3. Adviescommissie Tijdelijke buitenland ateliers voorzitter Leontine Coelewij, Amsterdam

* alleen bij 1e vergadering * plaatsvervangend voorzitter bij 2e vergadering *** alleen bij 2e vergadering

Bestuur stichting Van Doesburghuis voorzitter Hubert Jan Henket

leden Radek Váña, Amsterdam Marjan Teeuwen, Den Bosch Rein Jelle Terpstra, Amsterdam

leden Fons Asselbergs Maarten Kloos* Jeanne Wikler Marlou Thijssen**

Secretaris: Mayke Jongsma

secretaris: Anne Hoogewoning

4. Adviescommissie Pompgemaal Den Helder voorzitter Huib Haye van der Werf (voorzitter), Amsterdam leden Elena Beelaerts, Amsterdam Bart Lodewijks, Gent Bart Stuart, Amsterdam Edwin Zwakman, Amsterdam secretaris: Steven van Teeseling 5. Adviescommissie Tijdelijke binnenlandateliers voorzitter Huib Haye van der Werf, Amsterdam leden Elena Beelaerts, Amsterdam Bart Lodewijks, Gent Bart Stuart, Amsterdam

* tot 1 april ** namens OCW

SPOOR 3 BIJZONDERE PROJECTEN 7. Commissie Fondsprijzen voorzitter Flos Wildschut Beeldende kunst Carel Blotkamp, Utrecht Joop van Caldenborgh, Wassenaar Juliette Jongma, Amsterdam Vormgeving Ed Annink, Den Haag Ineke Hans, Arnhem Timo de Rijk, Amsterdam Bouwkunst Arjan Oosterman, Bussum Edwin Oostmeijer, Loenen Marlies Rohmer, Amsterdam Prijs voor de Kunstkritiek Carel Blotkamp Arjen Oosterman Timo de Rijk Benno Premselaprijs Joop van Caldenborgh Ineke Hans Marlies Rohmer secretaris: Mirjam Beerman 8. Commissie TAX-videoclipfonds Arjon Dunnewind, Utrecht Wilbert Mutsaers, Amsterdam Rogier van der Ploeg, Amsterdam secretaris: Bonnie Dumanaw

secretaris: Steven van Teeseling

9. Commissie Gamefonds

6. Adviescommissie Van Doesburghuis

Bas van Berkestijn, Amsterdam Marinca Copier, Utrecht Martijn van Boven, Amsterdam

voorzitter Pietje Tegenbosch, Amsterdam leden Hicham Khalidi, Den Haag * Georgette Koning, Amsterdam* Tessa van der Waals, Amsterdam** Hubert Jan Henket, Esch

96

secretaris: Bonnie Dumanaw 10. Adviescommissie Kunstenaars en School voorzitter Krijn de Koning, Amsterdam

Fonds BKVB 2011 / bijlage 2 - commissieleden

leden Mirjam van Tilburg, Rotterdam George Korsmit, Amsterdam Sjaak Langenberg, Den Bosch 11. Adviescommissie Ontwerpen voor televisie Peter van Ingen, Amsterdam Herman Kossmann, Amsterdam Wieki Somers, Rotterdam Berend Strik, Amsterdam secretaris: Steven van Teeseling 12. Adviescommissie Masterclasses Phillip Vandenbossche, Oostende (B) Jean Bernard Koeman, Amsterdam Marie Jeanne de Rooij, Den Haag secretaris: Bonnie Dumanaw 13. Adviescommissie Poezie op het scherm voorzitter Dirk van Weelden, Amsterdam leden Vanessa van Dam, Amsterdam Marije ten Brink, Amsterdam K. Michel, Amsterdam Jan Baeke, Baarn secretaris: Bonnie Dumanaw 14. Commissie Bijzondere projecten en Pilotprojecten voorzitter Lex ter Braak (tot 1 juli) Christine Lindo (na 1 juli) leden Anke Bangma, Rotterdam Wouter Davidts, Amsterdam Mieke Gerritzen, Breda secretaris: Steven van Teeseling 15. Adviescommissie Promoveren in de kunsten voorzitter Jorinde Seijdel, Amsterdam leden Jan van de Pavert, Rotterdam 97

Maria Barnas, Amsterdam Peter de Graeve, Gent/Brussel Pieter Paul Verbeek, Enschede secretaris: Steven van Teeseling 16. Adviescommissie Unsolicited architecture voorzitter Catherine Visser, Rotterdam leden Hicham Khalidi, Den Haag * Lodewijk van Nieuwenhuijze, Utrecht * Paul Toornend, Amsterdam Ole Bouman, Amsterdam*** Saskia van Stein, Rotterdam*/*** Marijn Schenk, Ouderkerk a/d Amstel** Danila Cahen, Amsterdam** Michiel Raats, Rotterdam**/*** * alleen 1e ronde ** alleen 2e ronde *** namens NAi

secretaris: Anne Hoogewoning 17. Adviescommissie Matching grants Charlotte Dumas (voorzitter), Amsterdam Koert van Mensvoort, Amsterdam Martijn Lucas Smit, Haarlem Ronald Koop, Den Haag Christoph Seyferth, Wittem Paul Toornend, Amsterdam secretaris: Steven van Teeseling 18. Adviescommissie SMAX Rob van de Ven, Amsterdam Radek Vaña, Amsterdam Susanne Titz, Mönchengladbach Gudrun Bott, Hamminkeln secretaris: Steven van Teeseling 19. Stuurgroep Intendant documentaire fotografie voorzitter Lex ter Braak (tot 1 juli) Mayke Jongsma (vanaf 1 juli plaatsvervangend) leden Annelies Kuipers, Haarlem Frits Gierstberg, Rotterdam Mirjam Bestebreurtje, Amsterdam 98

Niels Stomps, Amsterdam secretaris: Laia Frijhoff 20. Stuurgroep Intendant strips voorzitter Lex ter Braak leden Elsbeth Louis, Amsterdam Ann Jossart, Leuven Joost Swarte, Haarlem secretaris: Anne Hoogewoning 21. Stuurgroep Programmamanager culturele diversiteit voorzitter Lex ter Braak (tot 1 juli) Christine Lindo (vanaf 1 juli) leden Atousa Bandeh Ghiasabadi, Amsterdam Ricard Burgzorg, Den Haag Mavis Carrilho, Amsterdam Bulent Evren, Amsterdam secretaris: Steven van Teeseling

Jaarverslag 2011

Inleiding

Tijdens hun gezamenlijke nieuwjaarsreceptie maakten de fondsen bekend dat zij besloten hadden te fuseren. In de maanden erna maakten beide fondsen nader kennis. Via een gezamenlijke fusieblog konden extern betrokkenen zich op de hoogte houden van de ontwikkelingen. Vanaf augustus 2011 werken de fondsen vanuit het pand waar voorheen alleen het Fonds BKVB was gehuisvest. Terwijl het Fonds BKVB en de Mondriaan Stichting voorlopig hun eigen beleid bleven uitvoeren, werd ondertussen de fusie verder voorbereid. Op 10 juni publiceerde de staatssecretaris zijn brief waarin het beleid voor de komende periode uiteen werd gezet. Door de aangekondigde, onverwacht hoge kortingen had deze brief een groot schokeffect in de hele culturele sector.

Het jaar 2011 luidde voor het culturele veld cruciale ontwikkelingen in. Voor het Fonds BKVB en de Mondriaan Stichting werd het jaar sterk beïnvloed door de volgende elementen: de ophanden zijnde fusie, onverwacht hoge bezuinigingen, een herverkaveling van taken, het vertrek van twee directeuren en tot slot de noodzaak om nieuw beleid te ontwerpen voor de periode 2013−2016.

Een van de beleidswijzigingen waartoe de staatssecretaris besloot was de oprichting van een Fonds voor Creatieve Industrie, voortkomend uit het Stimuleringsfonds voor Architectuur. Aangezien dit fonds al per 2012 operationeel moest zijn, werkten Fonds BKVB en Mondriaan Stichting vanaf dat moment aan de overheveling van middelen, regelingen, medewerkers en adviseurs. Met de fusie in het vooruitzicht was ook aan de orde wie het nieuwe Mondriaan Fonds zou gaan leiden. Besloten werd dat de directeur van de Mondriaan Stichting dit nog anderhalf jaar zou doen. De directeur van het Fonds BKVB nam als gevolg daarvan op 1 juli afscheid. In het najaar concludeerde de directeur van de Mondriaan Stichting echter dat een nieuwe directeur beter leiding zou kunnen geven aan het fusieproces en de ontwikkeling van nieuw beleid. Zij trad per 30 december af en er werd een wervingsprocedure gestart. De hiervoor geschetste ontwikkelingen maakten het proces van beleidsvorming complex. Besloten werd een beleidsplan voor te bereiden dat niet tot in de finesses zou zijn uitgewerkt. Dit mede vanuit de overtuiging dat een nieuw fonds zichzelf in de praktijk verder zal uitvinden. Het beleidsplan is te downloaden via www.mondriaanfonds.nl

Er is een nieuwe huisstijl ontworpen waarin vertrouwde elementen uit de oude huisstijlen samenkwamen. En er werd een nieuwe portal voorbereid, een tijdelijke website waarop alle informatie over het nieuwe fonds is te vinden en van waaruit kan worden doorgelinkt naar de regelingen van de voormalige fondsen. Op 29 december 2011 werd de juridische fusie formeel bekrachtigd. Het Mondriaan Fonds zal zich komend jaar manifesteren als een fonds waarvan het nieuwe beleid nog niet operationeel is. Eén jaar is nog sprake van het vertrouwde beleid van het Fonds BKVB en de Mondriaan Stichting en de daarvoor beschikbare middelen. Ondertussen wordt, met een nieuwe directeur en een nieuwe Raad van Toezicht, verder gebouwd aan het toekomstige beleid en de daarbij behorende organisatie. De opzet van het jaarverslag is een afspiegeling van deze overgangsfase. In het hart van deze uitgave bevindt zich de gemeenschappelijke informatie van het nieuwe Mondriaan Fonds. De gegevens zijn aangevuld met afbeeldingen van projecten waaraan zowel de Mondriaan Stichting als het Fonds BKVB meewerkten. Vaak betrof de bijdrage van het Fonds BKVB vooronderzoek of de realisatie van nieuw werk en was de bijdrage van de Mondriaan Stichting bestemd voor de presentatie daarvan. De geselecteerde praktijkvoorbeelden onderstrepen de logica van de fusie tussen de twee fondsen. In afzonderlijke delen is vermeld welke aanvragen door hen zijn ondersteund, welke tendensen worden gesignaleerd en welke activiteiten zijn ondernomen. Madeleine van Lennep / Christine Lindo waarnemend directeuren

Organisatie Raad van Toezicht Mondriaan Fonds Vanaf 30 december 2011 kent stichting Mondriaan Fonds een Raad van Toezicht model met een Raad van Toezicht en een regulier bestuur. De leden van de Raad van Toezicht zijn per 30 december 2011 benoemd door het ministerie van OCW. De leden van het Fondsbestuur zijn per 30 december 2011 tijdelijk benoemd door het ministerie van OCW. Samenstelling Raad van Toezicht mevr. A.E. van der Pauw waarnemend voorzitter dhr. K.W.G. van Hasselt waarnemend penningmeester dhr. G.C. Frieling lid mevr. L.A.M. van der Linden lid Samenstelling Fondsbestuur mevr. M.M.J. van Lennep waarnemend lid mevr. C.A. Lindo waarnemend lid

Medewerkers Mondriaan Fonds (peildatum 31-12-2011) Het aantal medewerkers per 31 december 2011 bedroeg 38,25 fte. Daarnaast heeft het Fonds BKVB aparte overeenkomsten gesloten met Christie Arends (voorzitter Commissie Stimuleringssubsidies) en Özkan Gölpinar (programmamanager culturele diversiteit). Sebastiaen Artz medewerker financiën (95%) Mohammed Azzouz medewerker huishoudelijke dienst (86%) Mada Bakarbessy medewerker administratie Mirjam Beerman hoofd communicatie & secretaris Fondsprijzen (84%) Alexander van Campen interne en huishoudelijke dienst (95%) Joost Cras hoofd bedrijfsvoering (89%) Bonnie Dumanaw hoofd uitvoering bijzondere projecten (95%) Liesbeth Enzer senior administratief medewerker Suzette de Ferrante medewerker projectadministratie (89%)

Liesbeth Filius medewerker automatisering, interne en huishoudelijke dienst Laia Frijhoff secretaris stimuleringssubsidies (95%) Bart Fuijkschot medewerker financiën Anne Hoogewoning coördinator stimuleringssubsidies vormgeving en bouwkunst (89%) Douke IJsselstein secretaris stimuleringssubsidies & TAX- videoclipfonds (63%) Sanne Jansen projectmedewerker Mayke Jongsma coördinator buitenland ateliers (89%) Wouter Koelman coördinator stimuleringssubsidies beeldende kunst (84%) Roos Lenders medewerker projectadministratie (89%) Sarah Malko projectmedewerker (89%) Ingrid Mokiem medewerker administratie Arsine Nazarine secretaris stimuleringssubsidies Sandra Nicolai secretaris stimuleringssubsidies & medewerker bezwaarprocedures (84%) Krystof Noteboom medewerker administratie Judith Öfner directiesecretaris (89%) Marineke van der Reijden senior projectmedewerker (89%) Coby Reitsma projectmedewerker internationaal Haco de Ridder medewerker bezoekersprogramma Florence Riel medewerker administratie (84%) Eva Roolker secretaris stimuleringssubsidies beeldende kunsten en vormgeving (95%) Ingrid Senff medewerker administratie (84%) Caroline Soons medewerker communicatie (89%) Marleen Stuivenberg medewerker communicatie (84%) Steven van Teeseling coördinator pilotprojecten/bijzondere projecten (84%) Edgar Tepe hoofd financiën Marijn Veenhuizen medewerker projectadministratie (89%) Bas Visser medewerker secretariaat Nynke Vissia directiesecretaresse (84%) John de Vos editor (50%) Joost Vrieler senior projectmedewerker Moniek Wijnberg medewerker informatie & financiën

BALANS PER 31 DECEMBER 2011

Jaarcijfers

2011 2010

ACTIVA Vaste activa I Immateriële vaste activa II Materiële vaste activa III Financiële vaste activa Totaal Vaste Activa Vlottende activa I Voorraden II Vorderingen Vordering subsidie OCW CuNo Voorwaardelijke vordering OCW Overige vorderingen III Effecten IV Liquide middelen Totaal Vlottende activa

€ € € € - 1.302.710 90.000

1.396.536 168.500 1.392.710 1.565.036

- 38.130.490 14.773.212 2.165.352 - 45.152.047

TOTAAL ACTIVA

84.658.317 14.773.212 2.558.163 39.596.004 100.221.101 141.585.696 101.613.811

143.150.732

PASSIVA Eigen vermogen I Algemene reserve II Bestemmingsreserve III Bestemmingsfonds OCW IV Overige bestemmingsfondsen Totaal Eigen vermogen Voorzieningen I Voorzieningen Totaal Voorzieningen

1.477.884 6.822.887 9.540.618 -

561.134

Langlopende schulden I Subsidieverplichtingen II Nog te verlenen subsidies III Nog te realiseren beheerslasten IV Overige langlopende schulden Totaal Langlopende schulden > 1 jaar

4.547.202 - - 752.098

Kortlopende schulden I Subsidieverplichtingen II Nog te verlenen subsidies IIb Nog te realiseren incidentele lasten III Nog te realiseren beheerslasten IV Overige kortlopende schulden Totaal Kortlopende schulden < 1 jaar

27.700.024 44.492.998 136.413 4.297.929 1.284.624

1.250.177 5.585.547 9.429.596 17.841.389 16.265.320

561.134

5.299.300

77.911.988

-

7.070.362 40.210.997 3.743.549 781.598

28.622.685 41.165.881 203.420 3.877.422 1.209.498

-

51.806.506

75.078.906

TOTAAL PASSIVA 101.613.811 143.150.732

FUNCTIONELE EXPLOITATIEREKENING 2011 BATEN Opbrengsten I Directe opbrengsten Lager vastgestelde subsidies Ingetrokken subsidies Overige inkomsten II Indirecte opbrengsten Indirecte opbrengsten Totale Opbrengsten

BESTEMMING EXPLOITATIERESULTAAT 2011 Begroting 2010

2011 Begroting 2010

€ € €

€ € €

689.832 23.962 98.115

- - -

934.459 42.336 6.846

- 811.909

- - 983.641

Subsidies/bijdragen I Subsidie OCW II Overige subsidies Totale Subsidies/bijdragen

36.217.311 3.379.055 39.596.366

43.318.741 2.811.321 46.130.062

41.238.328 3.409.643 44.647.971

40.408.275

46.130.062

45.631.612

TOTALE BATEN

LASTEN beheerslasten I Beheerslasten personeel II Beheerslasten materieel Totale Beheerslasten

2.115.835 2.113.182 2.062.452 1.409.064 1.474.500 1.378.025 3.524.899 3.587.682 3.440.477

Activiteitenlasten I Verleende subsidies II Overige activiteitenlasten Totale Activiteitenlasten

28.414.583 35.587.872 34.155.117 3.681.483 4.470.000 4.248.905 32.096.066 40.057.872 38.404.022

TOTALE LASTEN

35.620.965

43.645.554

41.844.499

SALDO UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING

4.787.310

2.484.508

3.787.113.00

Saldo rentebaten/-lasten AENA Van Doesburg Fusiekosten Saldo bijzondere baten/lasten EXPLOITATIERESULTAAT

487.565 106.813 172.402 (2.597.093) (2.574.821) (2.574.821) (16.500) (16.500) (16.500) (1.018.208) - (17.817) (67.006) - (334.448) 1.576.068

- 1.015.929

Algemene reserve Mutaties Algemene reserves Totale mutaties Algemene reserve

227.706 227.706

- -

23.310 23.310

Bestemmingsreserves Mutaties Bestemmingsreserve Totale mutaties Bestemmingsreserve

1.237.340 - (59.671) 1.237.340 - (59.671)

Bestemmingsfonds OCW Bestemmingsfonds OCW Lager vastgestelde subsidies Interestbaten Fusiekosten

Totale mutaties Bestemmingsfonds OCW

689.831 439.398 (1.018.208) 111.022 1.576.068

- - - -

897.349 154.941 1.052.290

- 1.015.929

TOELICHTING ALGEMEEN Algemeen Deze jaarrekening is opgesteld overeenkomstig het nieuwe Handboek Verantwoording Cultuursubsidies Fondsen 2009-2012 van het ministerie van OCW dat onderdeel is van de Regeling op het specifiek cultuurbeleid dat op 1 juli 2010 in werking is getreden. Herziene begroting Op verzoek van het ministerie van OCW is in 2010 door het voormalig Fonds BKVB een herziene begroting 2009-2012 ingediend. Deze begroting is met de brief van 25 oktober 2010 met kenmerk 241498 akkoord bevonden. Deze herziene begroting is verwerkt in deze jaarrekening. Fusie Per 30 december 2011 is het Fonds BKVB een juridische fusie aangegaan met de Mondriaan Stichting. Per 31 december 2011 is sprake van één organisatie, het Mondriaan Fonds. Als gevolg van de juridische fusie zijn de balans per 31 december 2011 en de exploitatierekening over 2011 gepresenteerd alsof de juridische fusie per 1 januari 2011 had plaatsgevonden. In de balans en de exploitatierekening zijn de vergelijkende cijfers over 2010 aangepast, dit betreffen de samengevoegde cijfers van het voormalig Fonds BKVB en de voormalige Mondriaan Stichting. In verband met de subsidiesystematiek van het ministerie van OCW zijn in de toelichting op de exploitatierekening de exploitatierekeningen van het voormalig Fonds BKVB en de voormalige Mondriaan Stichting opgenomen. Grondslagen van waardering van activa en passiva Algemeen Tenzij anders vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen de nominale waarde. Alle bedragen luiden in euro’s tenzij dit anders is vermeld. Materiële vaste activa Gebouw Met ingang van 1998 is het, per 1 januari 1989 om niet verkregen, pand Brouwersgracht 276 gewaardeerd tegen fictieve kostprijs, gebaseerd op de actuele waarde van dat moment. Onder de passiva is hetzelfde bedrag eveneens opgenomen als egalisatierekening investeringsbijdragen. Op het pand wordt lineair afgeschreven waarbij de afschrijvingen gelijk zijn aan de vrijval van de egalisatierekening.

Overige vorderingen De overige vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, rekening houdend met een eventuele voorziening wegens oninbaarheid. Eigen vermogen Het eigen vermogen wordt onderscheiden in een algemene reserve, bestemmingsfondsen en bestemmingsreserves volgens de actuele Richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving, RJ 640 (640.305-313). Algemene reserve Het gedeelte van het eigen vermogen waarover zonder belemmering door wettelijke of statutaire bepalingen kan worden beschikt voor het doel waarvoor de instelling is opgericht, wordt aangeduid als algemene reserve. Bestemmingsfondsen Het deel van het eigen vermogen waaraan door derde subsidiënten een beperktere bestedingsmogelijkheid is gegeven, wordt aangeduid als bestemmingsfonds. Bestemmingsreserves Het deel van het eigen vermogen waaraan het bestuur een beperktere bestedingsmogelijkheid heeft gegeven, wordt aangeduid als bestemmingsreserve. Voorzieningen Voorzieningen worden getroffen voor kosten die hun oorzaak vinden in het betreffende boekjaar en waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten. Subsidieverplichtingen Onder Subsidieverplichtingen wordt verstaan de subsidies die in het boekjaar zijn verleend, voor zover deze in rechte afdwingbaar zijn en nog niet zijn betaald. In de jaarrekening wordt een onderscheid gemaakt in een kortlopend deel (subsidieverplichtingen met een kortlopend karakter < 1 jaar) en een langlopend deel (subsidieverplichtingen met een langlopend karakter > 1 jaar).

Financiële vaste activa De financiële vaste activa betreffen verstrekte leningen met een looptijd van meer dan 1 jaar. Deze leningen worden tegen nominale waarde onder aftrek van een eventuele voorziening voor oninbaarheid gewaardeerd.

Nog te verlenen subsidies, incidentele lasten en beheerslasten Onder de posten ‘Nog te verlenen subsidies, incidentele lasten en beheerslasten’ wordt de door OCW toegekende meerjarige subsidie verantwoord voor zover deze nog niet is besteed. De toerekening van de nog te besteden subsidie van OCW aan de posten ‘Nog te verlenen subsidie, incidentele lasten en subsidies’ geschiedt op basis van de door OCW goedgekeurde herziene meerjarenbegroting. Onder incidentele lasten wordt verstaan de kosten die gemaakt worden t.a.v. de afwikkeling van de onrechtmatige onttrekkingen. In de jaarrekening wordt een onderscheid gemaakt in een kortlopend deel (nog te verrekenen subsidie toegekend in het afgelopen jaar en in het komend jaar) en een langlopend deel (nog te verrekenen subsidie toegekend voor de daaropvolgende jaren). Aan het einde van de vierjaarlijkse periode wordt het restant van de balansposten Nog te verlenen subsidies, incidentele lasten en beheerslasten verantwoord in het Bestemmingsfonds OCW.

Vordering subsidie OCW CuNo Onder de post ‘Vordering OCW CuNo’ worden de toegezegde, nog niet ontvangen meerjarige subsidies van OCW opgenomen, zoals vermeld in de subsidiebeschikking en de wijzigingen daarop (inclusief aanvullende subsidieverleningen en loon- en prijsbijstellingen).

Egalisatierekening investeringsbijdrage Als gevolg van de waardering per 1 januari 1989 van het pand Brouwersgracht 276 tegen getaxeerde waarde is voor hetzelfde bedrag een egalisatierekening gevormd. De jaarlijkse vrijval van de egalisatierekening is gelijk aan de jaarlijkseafschrijving op het pand.

Overige materiële vaste activa De overige materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, verminderd met een lineaire afschrijving gebaseerd op de economische levensduur van de betreffende activa.

Voorwaardelijke vordering OCW De post Voorwaardelijke vordering OCW geeft de geclausuleerde vordering op OCW aan. Deze vordering vervangt de door OCW verstrekte garantie naar aanleiding van de liquiditeitsuitname in 2002 en kan worden ingeroepen als de continuïteit van de door OCW goedgekeurde activiteiten in gevaar komen.

Grondslagen voor resultaatbepaling Algemeen Baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben. Directe opbrengsten Directe opbrengsten betreffen inkomsten die direct aan de kernactiviteiten van het Mondriaan Fonds zijn gerelateerd, zoals sponsoring en lager vastgestelde en ingetrokken subsidies. Deze opbrengsten dienen afzonderlijk te worden verantwoord en mogen niet meer worden gesaldeerd met de activiteitenlasten. Indirecte opbrengsten Indirecte opbrengsten zijn opbrengsten die geen of slechts een indirecte relatie hebben met de kernactiviteiten van het Mondriaan Fonds zoals verhuur van onroerend goed of vergoedingen voor het uitlenen van personeel. Subsidie OCW De subsidie van OCW wordt als bate verantwoord voor hetzelfde bedrag als bij ‘Verleende subsidies’ onder de ‘Activiteitenlasten’. Voor het bedrag van de verantwoorde beheerslasten wordt eveneens eenzelfde bedrag aan subsidiebaten opgenomen. Beheerslasten Tot de beheerslasten worden gerekend alle personele en materiële lasten die samenhangen met het beheer van de organisatie. Pensioen Het Mondriaan Fonds heeft voor haar werknemers verschillende pensioenvoorzieningen getroffen. Voor voormalig BKVB-werknemers geldt een pensioen op basis van eindloon. Opgebouwde aanspraken en rechten worden slechts geïndexeerd als er sprake is van overrente. De pensioenregeling is ondergebracht bij pensioenuitvoerder Delta Lloyd. Ten behoeve van het personeel van de voormalige Mondriaan Stichting is een pensioenregeling getroffen. Hoewel inhoudelijk sprake is van een toegezegdepensioenregeling, vindt verwerking in de jaarrekening plaats als toegezegdebijdrageregeling. Een en ander is in overeenstemming met de door de Raad voor de Jaarverslaggeving geboden vrijstelling. Als gevolg van de verwerking als toegezegdebijdrageregeling komen niet alle risico’s van de regeling tot uitdrukking in de jaarrekening. WOPT Bij het toetsen van beloningen aan de WOPT-grens wordt inzake ontslaguitkeringen uitgegaan van het loonstelsel waarbij ontslaguitkeringen worden verantwoord in het jaar van uitbetaling. Activiteitenlasten Alle subsidies die zonder voorbehoud zijn verleend, worden verantwoord onder Activiteitenlasten ten lasten van het boekjaar waarin de subsidie is verleend, ongeacht het jaar waarin de subsidie wordt betaald. AENA en Van Doesburghuis Inzake de AENA en Van Doesburghuis gelden vervult het Mondriaan Fonds slechts een doorbetalingsfunctie. Het ministerie van OCW stort de bedragen voor de beide organisaties op de rekening van het Mondriaan Fonds. Het Mondriaan Fonds stort de bedragen door op de rekening van de betrokken organisatie. Teneinde deze geldstroom inzichtelijk te maken in de jaarrekening zijn de baten verantwoord onder de overige subsidies en de lasten onder de bijzondere lasten. Het Mondriaan Fonds doet jaarlijks opgave aan AENA van de toekenningen met een kosten van levensonderhoud component. Verder strekt de functie van het Mondriaan Fonds t.a.v. de AENA gelden niet.

Accountantsverklaring Aan: Stichting Mondriaan Fonds Bijgesloten samengevatte jaarrekening, bestaande uit de balans per 31 december 2011, de exploitatierekening, over 2011 met bijbehorende grondslagen, zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Mondriaan Fonds. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt inzake de getrouwheid en rechtmatigheid bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 29 maart 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 29 maart 2012. De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies Fondsen 2009-2012. Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Mondriaan Fonds. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht waaronder de Nederlandse Standaard 810, “Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financïële overzichten”. Oordeel Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Mondriaan Fonds en in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting. Amsterdam, 4 april 2012 w.g. drs. E.C.J. Moens RA Partner

3810 aanvragen 1377 gehonoreerd 48 landen 629 projecten 26 programma’s 1876 KunstKoopcontracten 215 stipendia 83 publicaties 8 prijzen 31 aankopen 25 studiebeurzen

232 buitenlandse presentaties 51 kunstenaars in buitenland atelier 96 loftbezoekers 72 buitenlandse gasten 278.343 website bezoekers 4.048 volgers 314 adviseurs 42 medewerkers

< verwijst naar bijdrage Fonds BKVB

verwijst naar bijdrage Mondriaan Stichting >

Aernout Mik Communitas (2010) / video still / Museum Folkwang, Essen, Duitsland / 2011 / foto: Florian Braun < BKVB jaarverslag 2010 MS p83 >

b’Lowlands Glas blazen op Lowlands / Nationaal Glasmuseum, Leerdam / 2011 / foto: Ben Deiman < BKVB p31 MS p56 >

Bik Van der Pol As Above So Below / text piece / Creative Time, New York, Verenigde Staten van Amerika / 2011 foto: J.N. van der Pol < BKVB p53 MS p93 >

Carel van Hees Eversteijn, bokser en herenkapper / zaaloverzicht / Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam / 2011 < BKVB p58 MS p54 >

Frank Bruggeman Botanical Pleasure / zaaloverzicht / Zeeuws Museum, Middelburg / 2011 / foto: Mathijs Labadie < BKVB p54 MS p63 >

Frank van der Salm Cluster (2008) / foto / Galeria Casado Santapau, Madrid, Spanje / 2011 < BKVB p64 MS p91 >

Hadassah Emmerich Cobra Jungle / muurschildering met paper cut-outs Cobra Museum voor Moderne Kunst, Amstelveen / 2011 / foto: Cobra Museum < BKVB p56 MS p52 >

Kaleb de Groot ism Iben Trino-Molenkamp Kota / registratie performance / Jakarta Arts Council, Jakarta, Indonesië / 2011 < BKVB p57 MS p85 >

Karin Arink Alte Halle #3 / zaaloverzicht / Gerhard-Marcks-Haus, Bremen, Duitsland / 2011 foto: Karin Arink ism Marc Gijzen < BKVB p51 MS p82 >

L.A. Raeven Mindless Living / video still / Museum voor Hedendaagse Kunst Belgrado, Servië / 2011 < BKVB jaarverslag 2010 MS p90 >

Luuk Wilmering Bird needs shelter (scientist): Natural habitat of the stork nr.1 / installatie / Institut Néerlandais, Parijs, Frankrijk / 2011 < BKVB jaarverslag 2009 MS p84 >

Lucia Luptákóvá Open-air enclosure / installatie / Instituto Buena Bista, Curaçao / 2011 < BKVB jaarverslag 2010 MS p62 >

Marijke van Warmerdam Rrrolle-blue / 35 mm film still / Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam / 2011 < BKVB p67, 75 MS p56 >

Nathaniel Mellors Zonder titel / installatie / La Biennale, Venetië, Italië / 2011 / foto: Alexander Newton < BKVB p61 MS p86 >

Rob Hamelijnck en Nienke Terpsma Fucking Good Art / publicatie / Nomas Foundation, Rome, Italië / 2011 < BKVB p57 MS p86 >

Rob Voerman Nigredo / installatie / Kunsthal KadE, Amersfoort / 2011 / courtesy Upstream Gallery < BKVB p67 MS p55 >

Rune Peitersen Observing Uncertainty ‘Ophelia 02’ / inkjet op papier / Nest, Den Haag / 2011 / foto: Jhoeko < BKVB p63 MS p62 >

Theo Baart Zonder titel / foto / George Eastman House, Rochester, Verenigde Staten van Amerika / 2011 < BKVB jaarverslag 2010 MS p94 >

Tinkebell Save the World - 69 turtles in Shanghai / interventie / Mediamatic Lab, Amsterdam / 2011 < BKVB p65 MS p55 >

William Engelen Urknall / zaaloverzicht / Haus am Waldsee, Berlijn, Duitsland / 2011 / foto: Bernd Borchard, Berlijn < BKVB p56 MS p82 >

Yael Davids Learning to Imitate in Absentia I / performance / Picture This, Bristol, Verenigd Koninkrijk / 2011 courtesy the artist < BKVB p55 MS p92 >

Sandra Kruisbrink Zonder titel (2010) / temperaverf en potlood op papier / Stedelijk Museum, Schiedam / 2011 foto: Gert Jan van Rooij < BKVB jaarverslag 2010 MS p58 >

Ahmet Polat Kemal’s Dream / foto / Depo, Istanbul, Turkije / 2011 < BKVB jaarverslag 2010 MS p91 >

Koen Wessing Indelible images / zaaloverzicht / Centro Gabriela Mistral, Santiago, Chili / 2011 < BKVB p67 MS p81 >

Yael Bartana …and Europe will be stunned / installatieoverzicht / Society for the Encouragement of Fine Arts by the Zacheta Gallery, Warschau / foto: Terje Estling < BKVB p52 MS p89 >

Renzo Martens Gentrificatieprogramma Democratische Republiek Congo (2012-2017) Institute for Human Activities, Amsterdam / 2011 < BKVB p61 MS p76 >

Edwin Zwakman Zonder titel / C-Space MFC Art, Beijing, China / 2011 < BKVB p68 MS p >81

Mondriaan Stichting Colofon Tekst: medewerkers Mondriaan Fonds Eindredactie: Mirjam Beerman, Caroline Soons, John de Vos Ontwerp: 75B Drukwerk: Veenman+, Rotterdam © Mondriaan Fonds Mei 2012 Het Mondriaan Fonds heeft getracht aan alle auteursrechtelijke verplichtingen te voldoen. Voorzover iemand echter meent alsnog rechthebbende te zijn, kan deze zich tot het Mondriaan Fonds wenden.

Jaarverslag 2011

Voorwoord 4 Projecten en andere activiteiten Afnamebevorderend Projecten Programma’s Collecties KunstKoop

6 8 9 11

Voorwaardenscheppend Ontwikkelkosten Professionalisering KulturA Veiligheidszorg Vrijwilligersregeling Cultureel leiderschapsprogramma

13 13 13 14 14 15

Opinievorming Bijeenkomsten en debatten Publicatie

16 17

Internationalisering Internationale projecten in Nederland Arts Collaboratory Nederlandse journalisten en kunstcritici Oriëntatiereis Intensiveringen

17 18 18 18 19

Internationale promotie Presentaties in het buitenland Kunstbeurzen Lofts Buitenlandse journalisten en curatoren Biënnale van Venetië CZ-werkbezoeken Internationaal bezoekersprogramma

20 20 22 22 23 23 23

Samenwerking Gezamenlijke regelingen Gezamenlijke andere activiteiten Afstemming met fondsen en instituten Cultureel beleggen

29 30 31 32

Werkwijze Behandelingstermijn 33 Voorwaarden 33 Criteria 34 Advisering 35 Verantwoording 39 Bezwaren 40 Evaluaties 41 Bestuur 42 Communicatie 43 Toekenningen 51 Aanvragers 104

Voorwoord Het jaar 2011 was voor de cultuursector maar zeker ook voor de Mondriaan Stichting een roerig jaar. Vooral het zware politieke weer, de verhuizing naar de Brouwersgracht, het vertrek van directeur Gitta Luiten en de fusie tussen de Mondriaan Stichting en het Fonds BKVB maakten het jaar enerverend. Tegelijkertijd werd een begin gemaakt met het toekomstige beleid voor de periode 2013–2016. De Mondriaan Stichting stimuleerde ook in 2011 weer veel bijzondere projecten en activiteiten op het gebied van beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed. Er werd bijgedragen aan 602 projecten in Nederland en in 44 andere landen. Daarmee maakten musea en presentatie-instellingen, maar ook organisaties als archieven en bibliotheken beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed toegankelijk voor een groot en divers publiek en werd veel internationale aandacht en activiteit bewerkstelligd.

Sinds 30 december 2011 vormt de Mondriaan Stichting samen met het Fonds BKVB het nieuwe Mondriaan Fonds. De vertrouwde activiteiten van de voormalige Mondriaan Stichting zullen in 2012 nog een jaar worden voortgezet. Vanaf 2013 gaat het nieuwe beleid in dat, waar mogelijk en zinvol, relaties legt tussen kunst, erfgoed en het publieke domein. Madeleine van Lennep waarnemend directeur

2011 was ook het jaar van de 54ste Biënnale van Venetië. Op uitnodiging van curator Guus Beumer werkten de kunstenaars Joke Robaard, Johannes Schwartz, Barbara Visser, de ontwerpers Maureen Mooren, Herman Verkerk, Paul Kuipers, componist Yannis Kyriakides, auteur Sanneke van Hassel en landschaps architect Ernst van der Hoeven samen aan het project Opera Aperta / Loose Work. Binnen het cultureel erfgoed presenteerden de Mondriaan Stichting en het Fonds voor Cultuurparticipatie een nieuwe regeling gericht op vrijwilligers. Vrijwilligersorganisaties kunnen eenmalig een bijdrage vragen voor activiteiten om hun communicatie te verbeteren, hun kennis te vergroten en te investeren in publiek, netwerken en ledenwerving. Met het Nationaal Restauratiefonds werd een revolving fund opgezet om de restauratie van mobiel erfgoed te bevorderen. Dankzij het bezoekersprogramma maakten 42 buitenlandse professionals kennis met de beeldende kunst en vormgeving in Nederland. Met het Prins Claus Fonds, het Belgische Instituut voor beeldende, audiovisuele en mediakunst BAM, The Danish Arts Agency, het Zwitserse Prohelvetia en Premsela werd opnieuw een oriëntatiereis georganiseerd, dit keer naar Mali, Senegal en Marokko.

4

Mondriaan Stichting 2011 / Voorwoord

5

Projecten en andere activiteiten De Mondriaan Stichting stimuleert projecten en andere activiteiten die de belangstelling voor beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed in Nederland en daarbuiten bevorderen. Deze activiteiten onderscheiden zich door een opmerkelijke inhoud, innovatieve presentaties, nieuwe vormen van samenwerking of publieksbenadering. In 2011 werd aan 602 projecten bijgedragen, waarvan 232 in het buitenland. In totaal werd een bedrag van € 13.738.048 besteed. De tabel op pagina 7 geeft een algemeen beeld van de aanvragen in 2011.

Afnamebevorderend In 2011 droeg de Mondriaan Stichting bij aan de volgende projecten en activiteiten die de afname van beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed stimuleren en bevorderen: Projecten Incidentele activiteiten met een bijzonder karak ter die zich duidelijk onderscheiden, een meer waarde bieden tegenover het bestaande aanbod en een relatie leggen met de samenleving In 2011 ontving de Mondriaan Stichting 305 aanvragen voor projecten voor beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed (kinderboekillustraties niet meegerekend). 95 aanvragen werden met een totaalbedrag van € 3.765.686 gehonoreerd. > pagina 51 Een wisselend samengestelde, interdisciplinaire commissie adviseerde over de aanvragen voor projecten voor beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed. De gemengde samenstelling van de commissie en de uiteenlopende expertise van de leden maken integrale oordeelsvorming mogelijk en verbreden de discussie. Deze benadering sluit aan bij een meer algemene culturele tendens naar interdisciplinair werken en bij de wenselijke verruiming van de blik waarmee projectvoorstellen worden bekeken. Door de druk op het budget, veranderende praktijken en interdisciplinaire benaderingen werkt de Mondriaan Stichting sinds 2009 met aangescherpte criteria. > pagina 34 In 2011 besteedden aanvragers vaker aandacht aan de urgentie of relevantie van hun project en wisten zij hun activiteiten beter te situeren in het (inter)nationale aanbod. De aanvragen sloten meer aan bij de maatschappelijke realiteit en gaven vaker blijk van een naar buiten gerichte blik. Bijvoorbeeld door samenwerkingen met organisaties zowel binnen als buiten het culturele veld, waarbij cultureel ondernemerschap ook vaker aan bod kwam.

6

Toezeggingen 2011

Aantal Aantal Percentage bijdrage Percentage aanvragen gehonoreerd gehonoreerd MS in € totaal bedrag Afnamebevorderende activiteiten Projecten Beeldende kunst, vormgeving, 289 82 28% 3.543.560 26% cultureel erfgoed Publicaties 11 9 82% 136.884 1% Kinderboekillustraties 18 18 100% 25.905 0% Overig 5 4 80% 85.242 1% Programma’s Presentatie-instellingen en tijdschriften 40 21 53% 1.555.900 11% Erfgoedprogrammeringen 11 5 45% 619.500 5% Collecties Structurele aankopen Incidentele aankopen Volkenkundige aankopem Wet tot behoud cultuurbezit KunstKoop Professionalisering en innovatie Ontwikkelkosten Professionalisering KulturA Veiligheidszorg Vrijwilligersregeling

18 14 1 1

18 11 1 1

100% 79% 100% 100%

1.125.000 1.689.941 31.000 1.518

8% 12% 0% 0%

0 581.167 4% 48 22 46% 218.860 2% 7 7 100% 259.232 2% 42 29 69% 690.953 5% 2 2 100% 9.460 33 14 42% 48.369

Internationalisering Internationalisering 21 19 90% 959.241 7% Arts Collaboratory (Nederlandse aanvragers) 2 2 100% 80.567 1% Oriëntatiereis 7.442 0% Intensiveringen 3 3 100% 60.500 Internationaal Presentaties in het buitenland Arts Collaboratory (buitenlandse aanvragers) Kunstbeurzen Lofts Biënnale van Venetië Bezoekersprogramma Totaal

296

184

62%

1.573.942

11%

5 5 100% 39.595 0% 45 43 96% 244.774 2% 102 102 100% -16.155 0% 0 113.845 1% 0 51.806 0% 1.014

602

Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Afnamebevorderend

59% 13.738.048 100%

7

De Mondriaan Stichting vindt het belangrijk dat onze cultureel diverse en steeds internationalere maatschappij vertegenwoordigd is in presentaties, collecties, personeelssamenstelling en publieksbereik van kunsten erfgoedorganisaties. Projecten die uitgaan van culturele diversiteit of internationalisering hebben daarom een pre. Diversiteit wordt ruim opgevat. Publicaties Niet-monografische en opiniërende publicaties die een bijdrage leveren aan de discussie en gedachtevorming over hedendaagse beeldende kunst en vormgeving worden ondersteund. In 2011 werden 9 plannen voor publicaties gehonoreerd met een totaalbedrag van € 136.884. > pagina 59 Een ander deel van het budget is bestemd voor illustraties in kinderen jeugdliteratuur. De Mondriaan Stichting werkt hier samen met het Nederlands Letterenfonds, dat verantwoordelijk is voor de uitvoering. In 2011 werd bijgedragen aan 18 geïllustreerde kinderen jeugdboeken (en hun vertalingen) voor een bedrag van € 25.905. > pagina 60 Programma’s Langer lopende series van inhoudelijk samen hangende activiteiten voor presentatie, experi ment, opinie en debat, zoals tentoonstellingen, discussiebijeenkomsten, lezingen en tijdschriften Programma’s presentatie-instellingen en tijdschriften In 2011 ontving de Mondriaan Stichting 40 aanvragen voor programma’s van presentatieinstellingen en tijdschriften. Omdat in 2013 de nieuwe cultuurplanperiode ingaat, konden organisaties uitsluitend voor het kalenderjaar 2012 aanvragen. Er werd ruim 2,1 miljoen euro gevraagd. 21 aanvragen werden gehonoreerd met een totaalbedrag van € 1.555.900. > pagina 61 Daarnaast kregen 10 aanvragers al in 2009 of 2010 in totaal € 1.070.000 voor 2012. Als gevolg daarvan wordt in 2012 voor € 2.625.900 bijgedragen aan de programmering van 31 presentatie-instellingen, kunstenaarsinitiatieven en tijdschriften. De 8

afzonderlijke bijdragen variëren van € 17.400 tot € 200.000 per jaar. Steeds meer programma’s verhouden zich tot maatschappelijke ontwikkelingen. Dit blijkt uit themakeuze, samenwerking met partners buiten de cultuursector, publieksparticipatie en vrijwilligerswerk. Daarnaast zijn er aanvragers die de kunstenaar en kunstpraktijk als uitgangspunt blijven kiezen. Het aantal presentatie-instellingen dat uitdrukkelijk de autonomie van de kunst en de kunstenaar vooropstelt daalt echter. Cultureel onder nemerschap en talentontwikkeling van jonge, nog niet gevestigde makers krijgen meer aandacht, zoals blijkt uit de selectie van kunstenaars of de combinatie van meer en minder ervaren kunstenaars. Sommige presentatie-instellingen experimenteren met hun eigen werkwijzen. Zij stellen de plaats en positie van het kunstenaarsinitiatief ter discussie. Ze ontwikkelen cross-overs tussen beeldende kunst en andere disciplines, zoals wetenschap, theater, literatuur, muziek, architectuur en erfgoed. Ook vormgeving en nieuwe media spelen vaak een belangrijke rol. Andere instellingen concentreren hun programma uitdrukkelijk op een deelgebied in de beeldende kunst. De presentatie-instellingen beschouwen zichzelf als internationaal georiënteerd. In welke mate en op welke manier zij dat zijn verschilt onderling wel enorm. Het internationale karakter komt bij de meeste aanvragen tot uiting in het programmeren van internationale kunstenaars. Dit past in de algemene ontwikkelingen in de beeldende kunst. Enkele initiatieven gaan een stap verder door deel te nemen aan internationale netwerken. Ook zijn er presentatie-instellingen die zich in hun programma uitdrukkelijk als internationale speler manifesteren en activiteiten in het buitenland ontplooien. Algemeen geldt dat de relatie tussen aanvrager en publiek verbeterd kan worden. De meeste promotieplannen zijn behoudend en benutten niet de mogelijkheden van sociale

media om publiek te benaderen. Door zich nader te beraden op de ingezette communicatiemiddelen en op hun mogelijke weerklank bij professionals zouden aanvragers de impact van hun activiteiten kunnen vergroten. Verder valt op dat een aantal aanvragers veel belang hecht aan de klassieke publicatie. In een enkel geval staat het programma volledig in het teken van productie en presentatie van kunstenaarsboeken, in andere gevallen vormen publicaties een substantieel onderdeel van de activiteiten. De tijdschriften manifesteren zich steeds meer als crossmediaal platform. Dit komt tot uitdrukking in de archieffunctie van de website, het uitbouwen van strategische allianties en/of het organiseren van live-evenementen voor een publiek. Meer dan ooit hebben bladen internationale ambities en ontwikkelen ze daarvoor nieuwe strategieën of participeren ze in veelbelovende samenwerkingsverbanden. Erfgoedprogramma’s Erfgoedinstellingen en musea voor hedendaagse kunst kunnen ook aanvragen indienen voor hun programmering: langer lopende activiteiten of programma’s voor vernieuwing, samenwerking, kennis en debat. Hiermee wil de Mondriaan Stichting deze instellingen stimuleren het experiment aan te gaan. Van de 11 ingediende aanvragen werden er 5 gehonoreerd met in totaal € 619.500. > pagina 63 Het aantal ingediende aanvragen was veel lager dan in 2010 (totaalbedrag: € 946.000). Dit had mogelijk te maken met het moment van indienen. In het voorjaar van 2011 ontstond er bij culturele instellingen veel onzekerheid over de gevolgen van de bezuinigingen. Zij waren druk bezig met het inventariseren van problemen, en niet met langetermijnplannen voor vernieuwende activiteiten. Toch is het mogelijk trends te identificeren. Aanvragers zoeken naar de positie, functie en betekenis van de eigen instelling en haar collectie. Tegelijkertijd komen ze steeds duidelijker met antwoorden op deze vraag, door nieuwe werken presentatiemethodes uit te proberen.

Collecties Structurele aankopen van beeldende kunst en vormgeving na 1945, incidentele aankopen van bijzondere objecten op alle verzamelgebieden, volkenkundige aankopen, selectie en afstoting van collectieonderdelen Structurele aankopen 2012 De Mondriaan Stichting draagt bij aan aankoopprogramma’s van musea voor moderne kunst en vormgeving. Normaal gesproken kunnen deze musea voor twee jaar aanvragen. In 2011 was dit alleen voor 2012 mogelijk, omdat in 2013 de nieuwe cultuurplanperiode ingaat. De aanvragen worden zowel kwalitatief als kwantitatief beoordeeld. Ook wordt gelet op de samenhang tussen het verzamelen het presentatiebeleid, het belang voor en de afstemming met de Collectie Nederland, de relatie tot de eigen collectie en de kwaliteit van de collectie- en aankoopplannen. Musea moeten een eigen aankoopbudget hebben van € 50.000 (bijvoorbeeld van gemeente of provincie) en een soepel bruikleenbeleid hanteren. In 2011 werden 18 aanvragen ingediend, die alle werden gehonoreerd. > pagina 64 Hoewel vooraf was aangekondigd dat gezamenlijke aanvragen kans maken op een hogere honorering en musea meer dan ooit aandacht besteden aan het profileren van de eigen instelling ten opzichte van de Collectie Nederland, werden er geen gezamenlijke aanvragen ingediend. Afstemming en samenwerking vonden wel plaats op het gebied van keramiek, mode en fotografie. Uit de aanvragen blijkt een betere afstemming tussen verzamelbeleid en presentatiebeleid: nieuwe aankopen komen uit tentoonstellingen voort of geven daar juist aanleiding toe. Bijna alle aanvragen besteden aandacht aan een meer gestroomlijnde benadering van deze kerntaken van het museum, met inachtneming van de zichtbaarheid van de collectie en het algemene profiel van het museum. Trends zijn dat de presentatie van de collectie voorrang krijgt op wisseltentoonstellingen en dat steeds meer musea aandacht besteden


9

aan het produceren van kunst en het verlenen van opdrachten aan kunstenaars om nieuw werk te maken. Zij kiezen zelf al voor de lijn productie-presentatie-afname die de staatssecretaris in zijn beleid voorstaat. Samenhang tussen opdracht, presentatie en aankoop versterkt de relatie van musea met kunstenaars, maar verleent ook meer diepgang aan de collectie: de werken die daaruit voortkomen fungeren vaak ook als ankerpunten voor het beleid van een museum. Incidentele aankopen De Mondriaan Stichting draagt bij aan museale aankopen die van cruciale betekenis zijn voor de Collectie Nederland. Deze aankopen kunnen op alle verzamelgebieden plaatsvinden. Ze vullen belangrijke lacunes in de Collectie Nederland aan of brengen deze op een hoger niveau. Dit vergroot de kwaliteit en samenhang van de museale Collectie Nederland en verbetert de internationale positie van de Nederlandse musea. Publiek toegankelijke instellingen die belangrijke collecties beheren en presenteren kunnen aanvragen indienen. Ondersteuning is mogelijk als een aankoop minimaal € 50.000 bedraagt. Van de ondersteunde instellingen wordt een soepel en actief bruikleenverkeer met andere Nederlandse erfgoedinstellingen verwacht. In 2011 werden 14 aanvragen voor incidentele aankopen ingediend, waarvan er 11 werden gehonoreerd met een totaalbedrag van 1,7 miljoen euro. > pagina 64 De besteding varieerde in de afgelopen zeven jaar van 9,2 miljoen euro (2005) tot 2,8 miljoen euro (2006), 5,8 miljoen euro (2007), 3,9 miljoen euro (2008), 1,9 miljoen euro (2009), 2,8 miljoen euro (2010) en 1,7 miljoen (2011). De verschillen worden veroorzaakt door enkele zeer kostbare aankopen. De Mondriaan Stichting heeft op jaarbasis 2,7 miljoen euro beschikbaar. In 2011 werd tweemaal een aanvraag ingediend voor werk dat nog op een veiling moest worden verworven.

10

Aankoopfonds volkenkundige musea De Mondriaan Stichting beheert een gemeenschappelijk fonds voor aankopen door volkenkundige musea die van cruciaal belang zijn voor de Nederlandse volkenkundige collectie. Het Aankoopfonds is een samenwerkingsverband tussen belangrijke volkenkundige musea (SVCN) en de Mondriaan Stichting. Deze musea storten een vast deel van hun aankoopbudget in het fonds, waarna de Mondriaan Stichting dit bedrag verdubbelt. Per saldo wordt het fonds jaarlijks met € 136.134 aangevuld. De eisen zijn hoog: meestal passeren aanvragen eerst een eigen aankoopcommissie alvorens bij het Aankoopfonds te worden ingediend. In 2011 werd slechts 1 aanvraag gedaan, die ook werd gehonoreerd. > pagina 65 De samenwerking met de SVCN wordt in de beleidsperiode 2013–2016 voortgezet. De SVCN heeft een externe adviseur gevraagd de balans op te maken van het gezamenlijke collectie- en aankoopbeleid van de volkenkundige musea. Het resultaat kwam in 2011 gereed en vormt de basis voor de samenwerking tussen de SVCN en Mondriaan Stichting. De volkenkundige musea staan, net als andere musea, onder financiële druk en kiezen voor verschillende strategieën om die het hoofd te bieden. Wet tot behoud van cultuurbezit De Mondriaan Stichting beheert een beperkt budget voor het conserveren van erfgoed dat is geplaatst op de lijst van de Wet tot behoud van cultuurbezit. Dit erfgoed is doorgaans in particulier bezit en wordt van zo groot belang voor Nederland geacht, dat het niet zonder toestemming van de overheid aan het buitenland mag worden verkocht. Omdat plaatsing van objecten op de lijst beperkingen meebrengt voor de eigenaren, kunnen zij ter compensatie in aanmerking komen voor een rijksbijdrage van maximaal 60% in de kosten van conservering of restauratie. In 2011 honoreerde de Mondriaan Stichting 1 aanvraag met een bedrag van € 1.518. > pagina 65

Collectiemobiliteit In 2010 en 2011 werd extra aandacht besteed aan de afstemming tussen collecties en de collectieprofielen van instellingen. Dit gebeurde op meerdere verzamelgebieden, zoals mode en sieraden. De modeconservatoren werken al geruime tijd samen en stemmen aankopen en presentaties op elkaar af. In december 2009 werd op initiatief van de Mondriaan Stichting, Premsela en Erfgoed Nederland een rondetafelgesprek over mode georganiseerd. Musea met belangrijke modecollecties spraken met elkaar over afstemming, samenwerking en toegankelijkheid van hun collecties. In 2011 leidde dit tot een plan om een gemeenschappelijke website te ontwikkelen. > pagina 66 Op initiatief van het Nederlands Fotomuseum ging in 2009 een foto-overleg van start, waaraan de meeste fotocollectiebeherende instellingen deelnemen. In 2011 kreeg dit overleg minder aandacht, hoewel de slechte economische situatie juist aanleiding gaf tot samenwerken. Om musea te stimuleren de collectie meer te profileren en collectiemobiliteit te faciliteren bood de Mondriaan Stichting hun de mogelijkheid een bijdrage aan te vragen om de kwaliteit van de collectie en het collectieprofiel te verbeteren. Hollandse Nieuwe Om museale aankopen ook via televisie onder de aandacht van het grote publiek te brengen droeg de Mondriaan Stichting met het VSB Fonds en de Vereniging Rembrandt vier jaar lang bij aan het televisieprogramma Nieuw in Nederland van de AVRO. In dit programma werden nieuwe aanwinsten besproken. In 2011 werd de opvolger van Nieuw in Nederland uitgezonden: Hollandse Nieuwe. Dit programma wil laten zien hoe museale aankopen zijn te plaatsen in een bepaalde context. Het publiek krijgt het verhaal van de aankoop gepresenteerd in relatie tot de collectie. > pagina 30 De afleveringen duurden ongeveer twaalf minuten en werden in het voor- en het najaar van 2011 in het wekelijkse Kunstuur van de AVRO uitgezonden. Ook is een verkorte versie van de uitzending gemaakt, die de musea zowel in de expositie als op de website kunnen presenteren.

Mobiel Erfgoed Lening In 2011 stelde de Mondriaan Stichting in samenwerking met het Nationaal Restauratiefonds een revolving fund voor mobiel erfgoed in. De belangstelling voor mobiel erfgoed is groot. Om de kwaliteit van dit bijzondere erfgoed te versterken en het operationeel te houden, bieden Mondriaan Stichting en Nationaal Restauratiefonds leningen met een lage lening aan voor restauratie. De Mobiel Erfgoed Lening is bestemd voor het financieren van de restauratie van oude auto’s, treinen en vliegtuigen. Aan aanvragen voor varend erfgoed wordt niet bijgedragen. Daarvoor bestaat een Fonds voor Varend Erfgoed bij het VSB Fonds en het Restauratiefonds, waaruit eigenaren laagrentende leningen kunnen aanvragen. KunstKoop Renteloze lening voor aankoop van hedendaagse kunst bij KunstKoopgaleries De KunstKoop stelt particulieren in staat kunst op afbetaling te kopen zonder rente te betalen. Het is de enige regeling in het kunstbeleid, specifiek voor de consument. De Mondriaan Stichting wil met de KunstKoop de particuliere markt versterken en de verkoop van hoogwaardige hedendaagse beeldende kunst bevorderen. Uitvoering De Mondriaan Stichting selecteert elke twee jaar de galeries die de KunstKoop mogen aanbieden. Aanvragen voor deelname worden voorgelegd aan deskundige adviseurs. Zij gaan na of een galerie voldoet aan de eisen van professionaliteit en kwaliteit. Belangrijk is hoe de galerie is opgezet en ingericht, hoe zij zich presenteert en tentoonstellingen maakt, hoe zij omgaat met kopers en kunstenaars, of zij met haar activiteiten bijdraagt aan de ontwikkeling en bekendheid van kunstenaars en hoe zij het publiek gelegenheid geeft ontwikkelingen in het werk van kunstenaars te volgen. Verder moet het programma van de galerie getuigen van voldoende kwaliteit. De Mondriaan Stichting houdt voor een evenwichtige spreiding van deelnemende galeries


11

over Nederland rekening met de regio van vestiging. Galeries kunnen eens in de twee jaar aanvragen. In 2010 vond een aanvraagronde plaats. In 2011 namen 127 galeries deel aan de KunstKoop. Sommige galeries hebben nevenvestigingen, zodat het publiek op 142 plaatsen in Nederland gebruik kon maken van de KunstKoop. > pagina 66

steeds minder leningen worden afgesloten, maar dat klanten gemiddeld voor hogere bedragen gaan lenen. Deze cijfers weerspiegelen de steeds slechtere economische situatie van het afgelopen jaar.

Ontwikkelkosten Ontwikkeling van projecten

Resultaten In de onderstaande tabel staan de resultaten van de KunstKoop over de periode 1997–2011. Daaruit blijkt dat er in 2011 weer minder contracten zijn afgesloten en dat de betaalde rente opnieuw is verlaagd. De gemiddeld betaalde rente per lening bedroeg 8,19% tegen 8,79% in 2010 en 9,49% in 2009. Het gemiddelde aankoop- en het gemiddelde leenbedrag in 2011 geven een goede indicatie van de verkoopcijfers. Deze cijfers laten zien dat er

Om te bevorderen dat projecten zo goed mogelijk worden doordacht en voorbereid, draagt de Mondriaan Stichting bij in de kosten van het opzetten van internationale samenwerkingsprojecten, het inhuren van expertise of het onderzoeken van best practices.

Ontwikkelingen KunstKoop 1997–2011 Gegevens op basis van verwerking door Mondriaan Stichting. Contracten Aankoopbedrag Leenbedrag Rente verwerkt Aankoopbedrag Leenbedrag totaal in € totaal in € totaal in € door MS gemiddeld in € gemiddeld in € 1997 3.241.835 2.483.246 260.558 1998 5.954.498 4.643.529 463.814 1999 6.915.593 5.571.446 479.526 2000 8.877.725 7.270.265 709.594 2001 10.491.767 8.540.572 830.227 2002 10.699.069 9.170.238 847.550 2003 10.458.673 9.397.063 747.447 2004 10.650.093 9.545.930 764.534 2005 10.812.131 9.533.672 693.290 2006 10.244.093 8.620.895 716.681 2007 11.077.805 9.225.549 854.346 2008 10.848.329 9.103.585 887.661 2009 8.670.544 7.320.196 693.345 2010 8.240.135 6.698.074 591.364 2011 7.418.959 6.108.844 550.567

12

Voorwaardenscheppend De Mondriaan Stichting wil bijdragen aan een krachtige cultuursector met professionele organisaties, die in staat zijn publiek voor langere tijd aan zich te binden. Om de sector te versterken ondersteunt en initieert zij naast afnamebevorderende activiteiten ook voorwaardenscheppende activiteiten.

1.420 2.456 2.720 3.376 3.504 3.693 3.527 3.482 3.397 3.008 3.149 2.893 2.427 2.132 1.876

2.283 2.424 2.542 2.630 2.994 2.897 2.965 3.059 3.183 3.406 3.518 3.750 3.573 3.865 3.955

1.749 1.891 2.048 2.154 2.437 2.483 2.664 2.742 2.807 2.866 2.930 3.147 3.016 3.142 3.256

In 2011 ontving de Mondriaan Stichting 48 aanvragen, waarvan 22 aanvragen werden gehonoreerd met een bedrag van € 218.860. > pagina 68 De verhouding tussen projecten voor beeldende kunst en projecten voor cultureel erfgoed is in balans. Om een integrale afweging mogelijk te maken beoordeelt de Mondriaan Stichting de aanvragen in vier jaarlijkse rondes. De maximale bijdrage is vanwege de druk op het budget verlaagd naar € 10.000. Een aanzienlijk aantal gehonoreerde aanvragen had als doel het professionaliseren van organisaties, waarbij kennisdeling en/ of samenwerking tussen instellingen meerwaarde opleverde voor het bredere culturele veld. Ontwikkelkosten vormen hier een impuls om het samenwerken te intensiveren en professioneel uit te breiden: initiatieven bundelen hun krachten, zowel inhoudelijk als praktisch en organisatorisch. Daarnaast stimuleerden de samenwerkingen vaak de (internationale) positionering van de Nederlandse initiatieven. Bijdragen waren er ook om best practices van cultureel ondernemerschap en innovatie te verkennen. De meerwaarde bij deze aanvragen zit in kennisdeling, zowel binnen het culturele veld als met instellingen daarbuiten

en met het publiek. In de beeldende kunst en het cultureel erfgoed kampen uiteenlopende organisaties met gelijksoortige problemen rond nieuwe technologieën en publieksparticipatie. Kennisuitwisseling over praktijken en innovaties helpt de deskundigheid in het veld te bevorderen. Een ander zwaartepunt lag bij het aangaan van internationale samenwerkingsrelaties, vaak ook buiten de gevestigde westerse circuits. Meerdere aanvragers begonnen een intensieve internationale samenwerking met partners uit Brazilië, Ghana, Japan en Turkije. Professionalisering Bevorderen van deskundigheid Om kunsten erfgoedinstellingen in staat te stellen hun deskundigheid op peil te houden en te vergroten, wordt bijgedragen aan symposia, debatten of experimenten met bijvoorbeeld vernieuwend publiciteitsbeleid. In 2011 ontving de Mondriaan Stichting 7 aanvragen voor professionaliseringsactiviteiten, die alle zijn gehonoreerd. > pagina 70 Om tussen deze aanvragen een integrale afweging te kunnen maken, worden professionaliseringsactiviteiten sinds 2011 binnen de regeling voor projecten beoordeeld. In 2011 richtten vrijwel alle aanvragen zich op conferenties of symposia, waarbij thema’s en vorm uiteenliepen. Daarnaast beoogde een aantal publicaties een bijdrage aan deskundigheidsbevordering te leveren. KulturA Versterking van de culturele infrastructuur en de (internationale) uitwisseling op de Nederlandse Cariben Met KulturA beschikt de Mondriaan Stichting samen met het Fonds BKVB, het Fonds voor Cultuurparticipatie, het Fonds Podium kunsten en het Nederlands Letterenfonds over een bijzondere stimuleringsmogelijkheid om de culturele infrastructuur op de Nederlandse Cariben en de uitwisseling daarmee te verbeteren. KulturA staat open voor projecten uit alle disciplines en is bedoeld als een

Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Voorwaardenscheppend

13

aanvulling op de reguliere regelingen van de deelnemende fondsen. In dit derde jaar werden 42 aanvragen ontvangen. Daarvan werden er 29 gehonoreerd met een bedrag van € 690.953. > pagina 71 Ook werden er nog 6 toezeggingen gedaan op verzoeken die in 2010 waren binnengekomen. De stijging van het aantal aanvragen en ondersteunde projecten laat zien dat KulturA een rol van betekenis is gaan vervullen in het culturele veld op de Nederlandse Cariben. Aruba diende in 2011 de meeste aanvragen (15) in, gevolgd door Curaçao (11), Bonaire (8) en Sint-Maarten (5). Ook vanaf Sint-Eustatius (1) en Saba (1) werden aanvragen ontvangen. Eén aanvraag kwam uit Nederland en was daardoor niet ontvankelijk. De projecten hadden betrekking op uiteenlopende disciplines: cultureel erfgoed, theater, dans, literatuur, beeldende kunst en architectuur. Ook in 2011 droeg KulturA bij aan grote materiële investeringen en aan specialistische kennis en duurzaamheid. Een belangrijk deel van het geld werd besteed aan projecten die de internationale positie van de NederlandsCaribische eilanden verstevigden. Het ging hier om onderlinge kennisuitwisseling en samenwerking, zoals deelname aan internationale conferenties. Tijdens de twee bezoeken die fondsmedewerkers in 2011 aan de Nederlandse Cariben aflegden hadden tientallen lokale organisaties de gelegenheid hun projecten te presenteren en toekomstige mogelijkheden te bespreken. De resultaten van het bezoek waren te volgen via het goedbezochte KulturA-blog.

> zie ook pagina 16

De vertrouwensband tussen de fondsen en culturele instellingen op de eilanden is sterk gegroeid, de kwaliteit van de projecten verbeterd en de regeling stimuleert organisaties op de Caribische eilanden een beroep te doen op de reguliere mogelijkheden van de fondsen. Omdat de middelen die het ministerie van OCW voor KulturA beschikbaar stelde in 2012 uitgeput zullen zijn, onderzoeken de 14

samenwerkende fondsen de mogelijkheid om de regeling vanaf 2013 op een bescheidener schaal te continueren. Veiligheidszorg Risicoanalyses en veiligheidsnetwerken In de periode 2006–2009 voerde de Mondriaan Stichting met succes de subsidie regeling Veiligheidszorg Niet-Rijksmusea uit. Staatssecretaris Zijlstra besloot deze mogelijkheid met twee jaar te verlengen, en stelde in 2011 middelen beschikbaar voor een extra impuls aan de veiligheidszorg in collectiebeherende erfgoedinstellingen. Daarmee kan de Mondriaan Stichting bijdragen aan het laten uitvoeren van risicoanalyses en het opzetten van regionale veiligheidsnetwerken. Extra aandacht in de nieuwe ronde krijgen de veiligheidszorg voor het cultureel erfgoed in Caribisch Nederland en de veiligheidszorg voor het roerend religieus erfgoed. Omdat de regeling halverwege 2011 werd hervat en aanvragers tijd nodig hadden om aanvragen te formuleren, was het aantal aanvragen gering. > pagina 75 Bij het ter perse gaan van dit jaarverslag was dit aantal al sterk gestegen. Vrijwilligersregeling Versterking van vrijwilligersorganisaties voor erfgoed en volkscultuur Vrijwilligers zijn onmisbaar voor het behoud van (im)materieel erfgoed en (volks)cultuur en vormen een belangrijke schakel in het bewaren van kennis en het informeren van publiek. De Mondriaan Stichting heeft samen met het Fonds voor Cultuurparticipatie daarom de Vrijwilligersregeling opgezet. Vrijwilligersorganisaties kunnen een bijdrage vragen om de communicatie te verbeteren, kennis te vergroten en te investeren in publiek, netwerken en ledenwerving. De bijdragen maken verschil in het functioneren van de organisatie en zijn een erkenning van het belang van het werk. Aanvragen kunnen ingediend worden bij zowel de Mondriaan Stichting als het Fonds voor Cultuurparticipatie. De voorstellen werden in twee rondes gezamenlijk beoordeeld.

In het eerste jaar van deze regeling ontving de Mondriaan Stichting 33 aanvragen, waarvan er 14 werden gehonoreerd met een bedrag van € 48.369. > pagina 74 De bijdragen varieerden van € 689 tot het maximum van € 5.000. Een aanzienlijk aantal aanvragen (16) kwam om formele of inhoudelijke redenen niet voor behandeling in aanmerking, omdat ze niet door vrijwilligersorganisaties werden ingediend of door organisaties die zich niet met (volks)cultuur of erfgoed bezighouden. Het Fonds voor Cultuurparticipatie ontving 45 aanvragen en honoreerde er 15 met een totaalbedrag van € 66.769.

waardoor er een groot aantal vacatures in de top van culturele organisaties zal ontstaan. Op deze veranderingen is de cultuursector onvoldoende voorbereid. Daarnaast is goed leiderschap om een andere reden noodzakelijk. Individualisering, digitalisering en demografische en ruimtelijke veranderingen resulteren in nieuwe vormen van productie, distributie en publieksbereik. Een professionele impuls kan het leiderschap, het ondernemerschap en de maatschappelijke betekenis van kunst en cultuur sterk vergroten.

De meeste bijdragen gingen naar projecten die de kennis van vrijwilligers beogen te versterken. Daarnaast stonden enkele bijdragen in het teken van het verbeteren van de publiciteit van de organisatie. Verrassend weinig aanvragen werden ingediend voor de aanschaf van materiaal. Ook het aantal aanvragen voor immaterieel erfgoed bleef achter bij de verwachting. Mogelijk zullen de ratificatie van de UNESCO-conventie ter bescherming van het immaterieel erfgoed door Nederland en Curaçao in 2012 en alle activiteiten daaromheen extra belangstelling voor de regeling wekken. Cultureel leiderschapsprogramma Ontwikkeling van leiderschapskwaliteiten Al in 2009 nam de Mondriaan Stichting met het Fonds Podiumkunsten het initiatief om een Cultureel Leiderschapsprogramma op te zetten naar het model van het Britse Clore Leaderschip Programme. Dit project heeft een tijd stilgelegen, omdat de financiering ervan niet rondkwam. De cultuurfondsen hebben inmiddels besloten het initiatief toch weer op te pakken. De veranderende eisen die aan culturele organisaties worden gesteld als gevolg van de aangekondigde bezuinigingen, strengere eisen aan ondernemerschap en publieksbereik, en de noodzakelijke versterking van het maatschappelijk draagvlak vragen om goed toegeruste leiders. Bovendien gaat de komende tien jaar de babyboomgeneratie met pensioen, Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Voorwaardenscheppend

15

Opinievorming Om de opinievorming te stimuleren en opvattingen en beschouwingen over beeldende kunst en cultureel erfgoed te delen met professionals en publiek, initieert de Mondriaan Stichting ook zelf activiteiten, zoals het organiseren van bijeenkomsten en debatten en het maken van publicaties, meestal in samenwerking met andere instellingen. Bijeenkomsten en debatten Stimulering van opinievorming Met Erfgoed Nederland zette de Mondriaan Stichting twee brainstormsessies op over cultureel ondernemerschap in het cultureel erfgoed. Voor deze bijeenkomsten werden ondernemers uit het culturele veld en daarbuiten uitgenodigd om met elkaar van gedachten te wisselen over wat er nodig is om het ondernemerschap in het erfgoedveld te stimuleren. Henry Robben, docent van Nyenrode, gaf daarnaast een workshop over ondernemerschap. Tien deelnemers uit archieven en musea wisselden kennis en ervaring uit over ondernemerschap en marketing en werkten aan te realiseren doelen. In januari en maart initieerde de Mondriaan Stichting twee bijeenkomsten om een meer regulier overleg in het leven te roepen en gezamenlijk na te denken over oplossingen voor problemen en bedreigingen in de beeldende-kunstsector. Aanwezig waren vertegenwoordigers van de Federatie van Kunstenaarsverenigingen, FNV KIEM, de Nederlandse Galerie Associatie, De Zaak Nu, Premsela en een aantal musea. Ook nam de Mondriaan Stichting deel aan een derde bijeenkomst in dezelfde constellatie, maar dit keer georganiseerd door De Zaak Nu. Op 28 november vond de jaarlijkse bijeenkomst voor beleidsmedewerkers voor beeldende kunst en museumbeleid van gemeenten groter dan zestigduizend inwoners plaats, bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed in Amersfoort. De Mondriaan Stichting organiseerde de middag in samenwerking met het Fonds BKVB en de Vereniging van Nederlandse 16

Gemeenten. Het programma bestond uit het discussiëren over voor gemeenten en fondsen relevante onderwerpen, het met elkaar in contact brengen van gemeenten en het presenteren van voorbeeldprojecten. De reacties op de bijeenkomst waren positief en de Mondriaan Stichting werd uitdrukkelijk gevraagd dergelijke bijeenkomsten te blijven organiseren. In samenwerking met het Prins Claus Fonds en andere partners belegde de Mondriaan Stichting in december een netwerkbijeenkomst met professionals uit verschillende disciplines van over de hele wereld. De Mondriaan Stichting nodigde internationale gasten en contacten uit haar Nederlandse netwerk uit. Collegafondsen en sectorinstituten deden hetzelfde, en samen met de gasten van het Prins Claus Fonds was er een speeddating met ruim honderd mensen. Samen met de Stichting Internationale Culturele Activiteiten SICA en het Chinese European Art Center CEAC organiseerde de Mondriaan Stichting een bijeenkomst rond twee Chinese gasten in het Lloyd Hotel in Amsterdam. Chen Wei, curator van het Guangdong Museum of Art, en Liu Gang, fotograaf en freelance curator, waren in Nederland binnen het bezoekersprogramma van SICA en gaven een presentatie over hun werk. Ook ging de bijeenkomst over samenwerkingsmogelijkheden met Chinese culturele instellingen. De avond werd goed bezocht en door de bezoekers als bijzonder informatief ervaren. In mei en november bezochten de Mondriaan Stichting, het Fonds BKVB, het Fonds voor Cultuurparticipatie, het Fonds Podium kunsten en het Nederlands Letterenfonds de Nederlandse Cariben. Tijdens deze bezoeken konden tientallen organisaties hun projecten tonen en zich informeren over mogelijkheden tot ondersteuning. Op Sint-Maarten en Aruba verzorgden de fondsen twee symposia voor cultuurprofessionals, met thema’s als samenwerking, financieringsvormen, en de relatie tussen professionele en amateurkunst. Eline Bezemer van de Erasmus Universiteit

presenteerde de belangrijkste bevindingen van haar onderzoek naar de resultaten van de eerste twee jaar van KulturA. Een verslag van het bezoek was te volgen op het KulturAblog. Publicatie Evaluatie Stimuleringsprijs voor culturele diversiteit In 2011 publiceerde de Mondriaan Stichting de bundel An offer you can’t refuse, een evaluatie van de Stimuleringsprijs voor culturele diversiteit. De publicatie geeft inzicht in de resultaten en effecten van de Stimulerings prijs van de Mondriaan Stichting en de voor- en nadelen van een dergelijk instrument. De prijs was ingesteld om musea voor moderne kunst in Nederland te stimuleren hun beleid voor culturele diversiteit verder te ontwikkelen en vorm te geven. Publicist Erwin Jans volgde het bekroonde project Be(com)ing Dutch in the Age of Global Democracy van het Van Abbemuseum op de voet. Zijn bevindingen zijn aangevuld met een beschrijving van wat de Stimuleringsprijs inhield en teweegbracht, zoals de andere plannen en voorstellen die musea indienden en de gevolgen die musea ondervonden van hun deelname. Ook wordt nader ingegaan op de vele publiciteit die de prijs kreeg, soms kritisch, soms lovend. De resultaten uit An offer you can’t refuse laten zien dat een prijs op een positieve manier kan agenderen en experimenten mogelijk maakt. De publicatie werd vormgegeven door Roosje Klap.

Internationalisering De kunstwereld oriënteert zich steeds meer internationaal. Instellingen en individuen werken vaak grensoverschrijdend en culturele ontwikkelingen hebben een transcultureel karakter. Internationale reflectie en netwerkvorming zijn daarom belangrijk: ze kunnen bijdragen aan een beter begrip van het eigen functioneren, inspiratie bieden en resulteren in gezamenlijke oplossingen voor projecten en activiteiten. Internationale projecten in Nederland Internationalisering van de Nederlandse kunst wereld Internationalisering is geen aparte ondersteuningscategorie, op een klein aantal internationale projecten in Nederland na, maar een ontwikkeling die binnen alle regelingen van de Mondriaan Stichting wordt gestimuleerd. In 2011 werden 52 aanvragen met een prioriteit voor internationalisering gehonoreerd. Programma’s, projecten en ontwikkelkosten worden als internationaal aangemerkt, als ze plaatsvinden binnen internationale netwerken of samenwerking met buitenlandse partijen aan de orde is. Het kan ook gaan om het uitnodigen van buitenlandse pers of het berichten over toonaangevende internationale activiteiten in een Nederlands tijdschrift. Of het aantrekken van niet-westerse gastcuratoren binnen Nederlandse instellingen. In de beeldende kunst zijn het programmeren van internationale kunstenaars en het aansluiten bij internationale debatten inmiddels gemeengoed. In het cultureel erfgoed opereren vooral de grotere erfgoedinstellingen internationaal, bij de kleinere neemt de animo toe. Aan de internationalisering van de Nederlandse kunstwereld leveren ook de lofts in New York een bijdrage. Ze bieden professionals tegen een kleine vergoeding een uitvalsbasis om evenementen bij te wonen, afspraken te maken en contacten te leggen. > pagina 22

Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Opinievorming

17

Arts Collaboratory Ondersteuning van kunstenaarsinitiatieven in Afrika, Azië en Latijns-Amerika en stimulering van samenwerking en uitwisseling tussen beel dende kunstorganisaties wereldwijd Arts Collaboratory is een flexibel netwerk van kunstenaarsinitiatieven in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. De organisaties in het netwerk worden door Hivos en Stichting DOEN ondersteund. De Mondriaan Stichting draagt bij aan de uitwisseling tussen deze instellingen en Nederlandse kunstenaars, journalisten, curatoren en culturele instellingen. Het netwerk is opgericht om de samenwerking en uitwisseling te bevorderen tussen kunstenaarsinitiatieven in Afrika, Azië en LatijnsAmerika en de beeldende-kunstsector in Nederland.

Buitenlandse aanvragers Het merendeel van de aanvragen (5) werd door buitenlandse aanvragers uit het netwerk van Arts Collaboratory ingediend voor het tonen van kunst uit Nederland in het buitenland en voor het uitwisselen van kennis in de vorm van workshops of andere activiteiten.

geïnformeerd over artistieke ontwikkelingen in minder bekende maar interessante regio’s. Ook dragen de reizen bij aan promotie van kunstenaars uit minder bekende landen in Nederland en uitwisseling met het culturele veld. De reis is voor de deelnemers vaak het begin van een dialoog met langdurige relaties tot gevolg.

Nederlandse journalisten en kunstcritici Berichten over toonaangevende buitenlandse evenementen

In 2011 werden Mali, Senegal en Marokko bezocht. Naast Het Prins Claus Fonds namen ook het Belgische Instituut voor beeldende, audiovisuele en mediakunst BAM, The Danish Art Agency, het Zwitserse Pro Helvetia en Premsela (voor het eerst) aan deze reis deel. De deelnemers bezochten in Bamako, Dakar en Casablanca instellingen voor beeldende kunst en design, kunstenaars en ontwerpers.

> pagina 78

Het is belangrijk dat buitenlandse journalisten toonaangevende Nederlandse evenementen bezoeken en daarover publiceren in buitenlandse kranten en tijdschriften. In 2011 honoreerde de Mondriaan Stichting hiervoor 4 aanvragen. > pagina 22

Arts Collaboratory is niet een afzonderlijk ondersteuningsprogramma maar een initiatief waarvoor binnen alle regelingen van de Mondriaan Stichting aanvragen kunnen worden ingediend. Projecten, programma’s en reizen van journalisten en curatoren met of naar Arts Collaboratory-partners komen in aanmerking voor een bijdrage. In het promotionele beleid dat de Mondriaan Stichting in het buitenland voert gaat het vervolgens om presentaties van Nederlandse kunstenaars en vormgevers bij Arts Collaboratory-partners. Ook worden deelnemers uit het netwerk uitgenodigd voor het bezoekersprogramma van de Mondriaan Stichting en de jaarlijkse oriëntatiereizen.

De omgekeerde beweging is minstens zo belangrijk: Nederlandse beeldende-kunsttijdschriften kunnen aanvragen indienen voor het bezoeken van toonaangevende buitenlandse evenementen die in nationale of internationale media nog onvoldoende aandacht krijgen. Hierdoor kan het publiek in Nederland kennisnemen van internationale ontwikkelingen. In 2011 werden 3 aanvragen gehonoreerd voor berichtgeving over beurzen en biënnales in Afrika, Azië, Latijns-Amerika en het Midden-Oosten. > pagina 76

In 2011 werden 7 aanvragen gehonoreerd met een totaalbedrag van € 120.162. > pagina 78 Ze hadden betrekking op uiteenlopende activiteiten, variërend van relatief kleine uitwisselingsprojecten tot grote internationale manifestaties. 3 aanvragen werden ingediend door Nederlandse organisaties, die voor hun project actief en intensief samenwerkten met een of meerdere Arts Collaboratory-partners: 2 werden met de partners uitgewerkt, 1 aanvraag werd al gehonoreerd binnen de erfgoedprogrammering.

Met het Prins Claus Fonds organiseert de Mondriaan Stichting jaarlijks een oriëntatiereis voor Nederlandse en buitenlandse professionals uit de beeldende kunst en vormgeving naar buitenlandse regio’s die niet in het middelpunt van de belangstelling staan of die in opkomst zijn. De Mondriaan Stichting vindt het belangrijk dat de Nederlandse kunstwereld zich internationaliseert en niet uitsluitend op de westerse centra is gericht. Het doel van de oriëntatiereizen is kennisvermeerdering, visieverbreding en netwerkvorming binnen de culturele sector: professionals worden

18

Oriëntatiereis 2011 Jaarlijkse reis voor professionals naar belangrijke regio’s

Deelnemers waren: Abir Boukhari (All Art Now, Syrië), Michael Huyser (Zuiderzeemuseum, Nederland), Chris Méplon (schrijverjournalist, België), Lars Kærulf Møller (Bornholms Kunstmuseum, Denemarken), Jogi Panghaal (designer, India), Catherine Pavlovic (Mamco, Zwitserland), Amila Ramovic (Ars Aevi, Bosnië en Herzegovina), Luis Romero (Pulgar Magazine, Venezuela), Arno van Roosmalen (Stroom Den Haag, Nederland), Gabriëlle Schleijpen (Gerrit Rietveld Academie, Nederland), Femke Snelting (De Geuzen, België) en Veerle Wenes (Galerie Valerie Traan, België). Een uitgebreid verslag van de reis staat op: http://orientationtrip2011.wordpress.com Eerdere reizen gingen naar Turkije, Nigeria en Mali (2010), Brazilië, Argentinië en Peru (2009), Bangladesh, India en de Verenigde Arabische Emiraten (2008), Mexico en Curaçao (2007), Senegal en Zuid-Afrika (2006), China (2005) en het Midden-Oosten (2004).

Intensiveringen Versterken van culturele samenwerking De ministeries van OCW en Buitenlandse Zaken en de publieke cultuurfondsen hebben zich in hun beleidsplannen 2009–2012 uitgesproken voor intensivering van de culturele samenwerking met Brazilië en Turkije. Daar zijn meerdere redenen voor. Brazilië heeft een dynamisch en bloeiend cultureel klimaat en er bestaat een historische relatie met Nederland. Bovendien is Brazilië een van de snelstgroeiende economieën ter wereld. Turkije geldt als belangrijke schakel tussen Europa en het Midden-Oosten en heeft ook een rijke en actieve culturele infrastructuur. Daarnaast is het land interessant vanuit publieksperspectief: er woont een relatief grote Turkse gemeenschap in Nederland. De cultuurfondsen hebben voor beide landen een gezamenlijk programma gemaakt met als uitgangspunt wederkerigheid en duurzaamheid. In 2011 zijn de plannen in werking getreden. Binnen het Brazilië-programma (Central de Cultura) werd in 2011 bijgedragen aan 33 projecten voor beeldende kunst, vormgeving, erfgoed, cultuurparticipatie, podiumkunsten, film, literatuur en architectuur. De projecten vonden plaats in Brazilië en Nederland en ook voor 2012 zijn al enkele aanvragen ingediend. Op het gebied van de beeldende kunst werd onder meer bijgedragen aan een intensief samenwerkingsproject tussen Nederlandse en Braziliaanse kunstenaars. > pagina 79 Binnen het Turkije-programma ging een bijdrage naar het project EindhovenIstanbulSALTVanAbbe, als onderdeel van de viering van 400 jaar diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en Turkije in 2012. > pagina 79

Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Internationalisering

19

Internationale promotie De Mondriaan Stichting draagt bij aan activiteiten die de buitenlandse belangstelling en waardering voor hedendaagse kunst en vormgeving uit Nederland stimuleren en de internationale positie van kunstenaars en ontwerpers uit Nederland bevorderen. Presentaties in het buitenland Presentaties van kunst uit Nederland in het buitenland om de buitenlandse vraag naar kunst en vormgeving uit Nederland te stimuleren Buitenlandse organisaties kunnen aanvragen indienen voor presentaties met kunstenaars en ontwerpers uit Nederland. Bij het beoordelen van een aanvraag wordt voornamelijk gekeken naar de internationale uitstraling en reputatie van de aanvrager als platform voor hedendaagse kunst of vormgeving. Dit op basis van de programmering, de betrokken curator(en) en het mediabereik. Voordat een aanvraag aan de adviescommissie wordt voorgelegd, wint de Mondriaan Stichting advies in bij de Nederlandse ambassade of het Nederlandse consulaat in het land van aanvraag. Als er in Nederland onvoldoende expertise is over het land van aanvraag, kan de Mondriaan Stichting een beroep doen op een mondiaal netwerk van regionale adviseurs. De Mondriaan Stichting draagt bij in de meerkosten van het tonen van een kunstenaar uit Nederland boven een kunstenaar uit het eigen land, de kosten van reis, verblijf en transport. Kosten van productie en presentatie blijven buiten beschouwing, waardoor de bijdrage relatief beperkt is. Het aantal aanvragen daalde in 2011 naar 296, tegenover 366 in 2010. 184 aanvragen werden gehonoreerd met een totaalbedrag van € 1.573.942. > pagina 80 De daling in het aantal aanvragen is waarschijnlijk een gevolg van de wereldwijde financiële crisis: minder projecten worden opgezet, en zeker minder risicovolle projecten. Het percentage gehonoreerde aanvragen steeg: 62%; tegenover 55% in 2011. In voorgaande beleidsplanperiodes werd ongeveer 80% van de middelen besteed in Europa en Noord-Amerika. In de periode 20

2009–2012 streefde de Mondriaan Stichting naar een mondiaal evenwichtiger verdeling, met als doel een besteding van minstens 50% van het internationale budget van 2012 in landen in Afrika, Latijns-Amerika en Zuidoost-Azië. In 2010 werd daar 34% van het budget besteed. De stijgende lijn die in de afgelopen jaarverslagen werd geconstateerd is in 2011 omgebogen: 67% van het budget werd besteed in Noordwest-Europa, NoordAmerika en Australië, slechts 16% in Afrika, Latijns-Amerika en Zuidoost-Azië. Was in 2010 nog bijna 33% van de toegekende aanvragen afkomstig uit deze gebieden, in 2011 was dit slechts 18%. Vergeleken met 2010 zijn de bestedingen in 2011 significant gestegen in de Verenigde Staten, Frankrijk, Duitsland en vooral in Spanje. Dit laatste had te maken met de voorbereiding van FOCUS The Netherlands op ARCOmadrid 2012. Kunstbeurzen Presentatie van kunst uit Nederland op belang rijke internationale kunstbeurzen door Neder landse en buitenlandse galeries Kunstbeurzen zijn van grote betekenis voor de internationale zichtbaarheid en van onmiskenbaar economisch belang. Het zijn voor de beeldende kunst belangrijke ontmoetingsplaatsen, ook uit commerciële overwegingen. Door de presentatie van kunst uit Nederland op gezaghebbende internationale kunstbeurzen te ondersteunen draagt de Mondriaan Stichting bij aan het versterken van de internationale positie van hedendaagse beeldende kunst uit Nederland en het intensiveren van internationale netwerken in het galeriecircuit. Voor galeries is deelname aan deze beurzen een goede manier om de internationale markt te betreden. Ze kunnen er contacten leggen met andere galeries en buitenlandse culturele instellingen om samen te werken bij het promoten van kunstenaars uit Nederland. Omdat het jaarbudget in 2010 opnieuw ruim werd overschreden en de bezuinigingen in 2011 een nog grotere druk legden op het budget, werd besloten tot een aanpassing. Vanaf 2011 konden galeries nog slechts 40% van de standkosten

Presentaties buitenland Land Aantal Australië Bahrein België Brazilië Canada Chili China Denemarken Duitsland Frankrijk Hongarije Ierland India Indonesië Israël Italië Japan Kenya Letland Luxemburg Macedonië Marokko Meerdere landen Mexico Myanmar Noorwegen Oostenrijk Peru Polen Portugal Rusland Rwanda Singapore Slovenië Spanje Taiwan Thailand Turkije Uganda Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten van Amerika Zuid-Afrika Zuid-Korea Zweden Zwitserland

Bijdrage in €

3 72.385 1 2.831 5 35.190 4 23.995 2 21.130 1 32.000 4 56.550 3 51.790 20 148.711 11 134.540 2 25.540 1 2.000 2 8.273 3 25.900 1 25.000 13 86.852 5 36.884 1 5.960 1 3.478 2 8.405 1 20.000 1 17.000 2 38.046 4 17.350 1 850 2 11.875 4 24.100 1 10.050 3 43.589 2 19.210 2 18.500 1 1.500 1 2.144 2 12.110 8 100.559 1 2.720 1 1.220 5 83.045 1 1.815 14 60.899 31 233.007 2 5.471 2 8.055 6 37.039 6 34.977 189

1.612.545

Mondriaan Stichting / Projecten en andere activiteiten / Internationale promotie

21

vergoed krijgen, tot een maximumbijdrage van € 3.500. De Mondriaan Stichting verleende in 2011 bijdragen voor deelname aan de volgende kunstbeurzen: Art Basel, Liste Basel, Art Basel Miami Beach, Design Miami, Dubai Art Fair, Collect London, Frieze Art Fair London, ARCOmadrid, Zona Maco MexicoStad, The Armory Show New York, Fiac Parijs, Paris Photo. Daarnaast nodigt de Mondriaan Stichting galeries uit aanvragen in te dienen voor: arteBA Buenos Aires, Hong Kong Art Fair, Johannesburg Art Fair, SP Arte São Paulo. In 2011 presenteerden 33 galeries kunst uit Nederland op de diverse beurzen. > pagina 98 Het ging om 43 presentaties. Het totaal bestede budget voor deelname aan kunstbeurzen is € 244.774. De gemiddelde bijdrage komt hiermee op € 6.315. Lofts Professionele gastenverblijven De Mondriaan Stichting beschikt over twee lofts in New York, waar kunstenaars, vormgevers, architecten, curatoren en andere professionals uit de Nederlandse cultuur tegen een geringe vergoeding kunnen verblijven

tijdens werkbezoeken of voorbereidingsbezoeken voor een presentatie. > pagina 99 Het consulaat-generaal in New York adviseert en ondersteunt kunstenaars bij het leggen van contacten met relevante personen en instellingen in New York. Buitenlandse journalisten en curatoren Bezoek en medewerking aan toonaangevende Nederlandse evenementen De Mondriaan Stichting vindt het belangrijk dat buitenlandse journalisten toonaangevende Nederlandse evenementen bezoeken en daarover publiceren in buitenlandse kranten en tijdschriften. Daarom kunnen Nederlandse organisaties aanvragen indienen voor de reis- en verblijfskosten van deze journalisten wanneer er bijzondere evenementen op de agenda staan. In 2011 werden 2 aanvragen gehonoreerd. Op uitnodiging van de Arnhem Mode Biënnale bezocht een groep belangrijke buitenlandse modejournalisten de vierde editie van dit mode-evenement. Object Rotterdam kreeg eveneens een bijdrage voor een journalistenprogramma tijdens deze beurs. Ook voor het naar Nederland halen van buitenlandse curatoren is ondersteuning

Bezetting lofts Jaar Bezettingsgraad Aantal Kunstenaars Overige gebruikers Vormgevers gebruikers Architecten 2001 60% 2002 68% 2003 78% 2004 81% 2005 88% 2006 85% 2007 92% 2008 88% 2009 92% 2010 82% 2011 89%

22

47 57 68 67 74 72 89 87 90 92 96

42 51 54 57 64 63 80 74 87 78 88

5 6 14 10 10 9 9 13 3 14 8

mogelijk. De samenwerking met internationale collega’s kan resulteren in interessante nieuwe samenwerkingsverbanden en kruisbestuivingen. Het beleid van instellingen kan een impuls krijgen door een fris en nieuw perspectief binnen de organisatie te halen. Er werd in 2011 tweemaal gebruikgemaakt van deze mogelijkheid. Voor een tentoonstelling over de schilder Michiel van Musscher nodigde Museum van Loon curator Robert Gerhardt uit. Deze Amerikaanse kunsthistoricus is een vooraanstaand kenner van Musschers oeuvre. Het Museum voor Moderne Kunst Arnhem bracht Berni Searle uit Zuid-Afrika in contact met toonaangevende Nederlandse critici en curatoren. Dat er weinig aanvragen binnenkomen wil niet zeggen dat er weinig uitwisseling plaatsvindt tussen curatoren. Vaak maakt het bezoek van een buitenlandse curator aan Nederland of een buitenlands werkbezoek van een Nederlandse curator deel uit van een grotere aanvraag. Biënnale van Venetië Nederlandse inzending In 2011 was de Mondriaan Stichting verantwoordelijk voor de Nederlandse inzending aan de 54ste Biënnale van Venetië. Curator Guus Beumer veranderde het Nederlands paviljoen in een 1:1-model van een theater en noemde het project Opera Aperta / Loose Work. Op zijn initiatief werkten kunstenaars Joke Robaard, Johannes Schwartz, Barbara Visser, ontwerper Maureen Mooren, architecten Paul Kuipers en Herman Verkerk (EventArchitectuur), auteur Sanneke van Hassel, componist Yannis Kyriakides en landschapsarchitect Ernst van der Hoeven samen. Zij gingen uit van de vraag of het idee van statelijke presentatie en nationale identiteit, dat nauw verweven is met de geschiedenis van de Biënnale van Venetië, als gemeenschap kon worden geherinterpreteerd en gerelateerd aan de voor Nederland typerende culturele infrastructuur. Door culturele infrastructuur te vertalen in gemeenschap legden zij de basis voor een collectieve werkwijze

en een tentoonstellingsmodel dat drager was voor nieuw werk van iedere deelnemer afzonderlijk. De werkwijze was multidisciplinair van karakter en moest eerst en vooral worden begrepen als een weerspiegeling van de disciplinaire indeling van de culturele infrastructuur. Opera Aperta / Loose Work werd mede mogelijk gemaakt door bijdragen van Marres, het Fonds Podiumkunsten, het Nederlands Letterenfonds en Premsela. De Nederlandse inzending werd vooral in de binnenlandse pers veelvuldig gesignaleerd en besproken. > pagina 47 Ook aan andere presentaties in Venetië waarin kunst uit Nederland werd getoond, droeg de Mondriaan Stichting bij, zoals van Giorgio Andreotta Calò, Mariana Castillo Debal, Nathaniel Mellors en Navid Nuur in de hoofdtentoonstelling ILLUMInations en van Han Hoogerbrugge en Wendelien van Oldenborgh in het Deense paviljoen. De biënnale trok ruim 440.000 bezoekers, een toename van 18% ten opzichte van de editie in 2009. CZ-werkbezoeken Bijeenkomsten voor cultureel attachees De Mondriaan Stichting nam in 2011 tweemaal deel aan een bijeenkomst voor cultureel attachees van Nederlandse ambassades van over de hele wereld. SICA organiseerde de bijeenkomsten voor de attachees en de fondsen en sectorinstituten om van gedachten te wisselen over internationaal cultuurbeleid. Internationaal bezoekersprogramma Oriëntatiebezoek voor buitenlandse gasten aan Nederland De Mondriaan Stichting nodigt buitenlandse gasten uit zich te oriënteren op de actuele ontwikkelingen in de kunst in Nederland. Zij wil internationale belangstelling wekken voor hedendaagse kunst in Nederland en de positie daarvan in het buitenland versterken. De gasten werken in musea en tentoonstellingsruimtes of zijn bijvoorbeeld zelfstandig curator of criticus. Zij krijgen een programma


23

aangeboden dat aansluit bij hun werkpraktijk en interesse. Om deze programma’s op maat te kunnen verzorgen beschikt de Mondriaan Stichting over een uitgebreid netwerk van personen en organisaties uit de culturele sector in binnen- en buitenland. Uit reacties en evaluatie blijkt dat het bezoekersprogramma, dat sinds 1996 actief is, een substantiële bijdrage levert aan de internationale bekendheid van kunstenaars en andere professionals uit Nederland. Dit resulteert in uitnodigingen voor tentoonstellingen in gerenommeerde buitenlandse instituten, publicaties in internationale tijdschriften en bekendheid met de kwaliteit van Nederlandse kunstenaars, vormgevers en instellingen. Bovendien helpt het programma mee het internationale netwerk van Nederland te verruimen. In 2011 kwamen 42 bezoekers op uitnodiging van de Mondriaan Stichting naar Nederland. De selectie van gasten gebeurt op voorstel van Nederlandse instellingen en ambassades en haakt in op de actualiteit, bijvoorbeeld ter voorbereiding van biënnales en andere internationale evenementen of als follow-up van oriëntatiereizen. Inmiddels hebben ruim driehonderd personen aan het programma deelgenomen.

Deelnemers 2011 Victoria Noorthoorn curator Biënnale van Lyon, Frankrijk www.biennaledelyon.com 17–21 januari Victoria Noorthoorn is kunsthistoricus en tentoonstellingsmaker in Argentinië, zij was in 2009 curator van de Biënnale van Mercosul in Porto Alegre, Brazilië. Zij bracht een bezoek aan een aantal kunstenaars en organisaties in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Zij ontmoette kunstenaars en bezocht instellingen als de Appel, De Paviljoens, Rijksakademie en Witte de With. Naar aanleiding van dit bezoek werden Hannah van Bart, Robbie Cornelissen, Marlene Dumas, Michel Huisman en Elly Strik geselecteerd voor de Biënnale van Lyon 2011. In 2012 zullen Marlene Dumas en Michel Huisman in Fundación Proa in Buenos Aires deelnemen aan de tentoonstelling Aire de Lyon, die Victoria Noorthoorn samenstelt. Joselina Cruz curator, Filippijnen http:curatorsintl.orgcollaboratorsjoselina_cruz 20–25 januari Joselina Cruz was in 2008 verantwoordelijk voor de Biënnale van Singapore en in 2009 een van de curatoren voor de Biënnale van Jakarta. Ook werkt zij voor het Lopez Memorial Museum in Manilla en het Singapore Art Museum. Tijdens haar bezoek aan Nederland heeft Joselina Cruz kunstenaars ontmoet en kennisgemaakt met instellingen als BAK, Casco, Expodium, NIMk, W139, Witte de With en Piet Zwart Instituut. Sotheby’s Institute of Art, New York Een groep studenten uit het MA Art Businessprogramma www.sothebysinstitute.com (in samenwerking met de Nederlandse ambassade in New York) 14–20 maart Op verzoek van Andras Szanto, professor van het Sotheby’s Institute of Art, werd een programma samengesteld rond het bezoek van een groep studenten van Sotheby’s aan TEFAF Maastricht. Zij werden geïnformeerd over beleid en werkwijze van de Mondriaan Stichting en bezochten een groot aantal presentatieinstellingen, waaronder Van Abbemuseum, Van Gogh Museum, Rijksmuseum, SMART Project Space en Stedelijk Museum Amsterdam, en galeries als Paul Andriesse, Annet Gelink, Ron Mandos, Fons Welters en Martin van Zomeren.

24

Hyunjin Shin curator, Zuid-Korea (in samenwerking met SMART Project Space) 28 maart–1 april Hyunjin Shin deed bij SMART Project Space onderzoek naar de veranderingen die culturele instellingen ondergaan door een toenemend neoliberaal-economisch klimaat in Europa. Eerder werkte zij bij het Asian American Arts Center in New York en SSamzie Space in Seoul. In Amsterdam, Eindhoven, Haarlem, Rotterdam en Utrecht heeft zij kennisgemaakt met kunstenaars en een bezoek gebracht aan instellingen als de Appel, BAK, Casco, De Hallen Haarlem, Kunsthal, Manifesta, NAi, SKOR, W139 en Witte de With. Kofi Setordji curator Nubuke Foundation, Ghana www.nubukefoundation.orghome Odile Tevie directeur Nubuke Foundation, Ghana (in samenwerking met Stedelijk Museum Bureau Amsterdam) 11–12 april Odile Tevie en Kofi Setordji werden tijdens het SMBA-project Africa Reflected uitgenodigd om een tentoonstelling met Nederlandse kunstenaars in Ghana in 2012 voor te bereiden. Op verzoek van SMBA werd beide gasten een programma aangeboden, met bezoeken aan Casco, Kunsthal, Museum Boijmans Van Beuningen, Wendelien van Oldenborgh, Thami Mnyele Foundation en Tropenmuseum. Carlos Urroz directeur ARCOmadrid, Spanje www.ifema.esferiasarcodefault_i.html (in samenwerking met de Nederlandse ambassade in Madrid) 16–19 april Carlos Urroz is directeur van de Spaanse kunstbeurs ARCOmadrid. Hij kwam naar Nederland om de aanwezigheid van Nederland als gastland op ARCOmadrid 2012 voor te bereiden. Tijdens zijn verblijf in Nederland bezocht Carlos Urroz zowel instellingen als curatoren. Als gevolg van dit bezoek werd Xander Karskens benoemd als curator voor het Nederlandse galerieprogramma tijdens ARCOmadrid 2012, dat zou bestaan uit presentaties van veertien Nederlandse galeries. Melanie Bono curator Landesmuseum, Duitsland www.lwl.org Gregor Jansen directeur Kunsthalle Düsseldorf, Duitsland www.kunsthalle-duesseldorf.de

Dorothea Jendricke directeur Neuer Aachener Kunstverein, Duitsland www.neueraachenerkunstverein.de Stefanie Kreuzer curator Museum Morsbroich, Duitsland www.museum-morsbroich.de Katja Schröder directeur Westfälischer Kunstverein Münster, Duitsland www.westfälischer-kunstverein.de Thomas Tiel directeur Kunstverein Bielefeld, Duitsland www.bielefelder-kunstverein.de (in samenwerking met Nederlands consulaat in Düsseldorf en NRW Kultur) 11–13 mei Deze bezoekers gingen onder meer naar de Appel, Art Amsterdam, Foam, Huis Marseille, NIMk, Smart Project Space, SMBA en Stedelijk Museum in Amsterdam en TENT. en Witte de With in Rotterdam. Ook ontmoetten zij Nederlandse kunstenaars. Hun bezoek was een vervolg op het bezoek dat Nederlandse curatoren aan NRW Kultur brachten. De bezoeken hebben als doel de samenwerking tussen instellingen in beide landen te bevorderen. Cuauhtémoc Medina curator Manifesta 9, België http:manifesta9.orgenhome 16–23 mei Cuauhtémoc Medina is kunsthistoricus en tentoonstellingsmaker. Als curator van Manifesta 9 wilde hij een zo goed mogelijk beeld krijgen van de Nederlandse kunst. Hij maakte kennis met kunstenaars als Rossella Biscotti, Lonnie van Brummelen, Zachary Formwalt, Eleni Kamma, Alberto de Michele, Navid Nuur en Wendeline van Oldenborgh. Ook bracht hij met kunstenaars uit Nederland een bezoek aan de locatie van Manifesta 9 in Genk. Bij haar tentoonstelling in TENT. in Rotterdam hield hij een publiek interview met kunstenaar Lara Almercegui. Naar aanleiding van dit bezoek zijn voor Manifesta 9 Rossella Biscotti, Irma Boom, Nicoline van Harskamp, Erik van Lieshout en Ni Haifeng uitgenodigd. Murray Horne curator Wood Street Galleries, Verenigde Staten www.woodstreetgalleries.org (in samenwerking met de Nederlandse ambassade in New York) 20–27 mei Murray Horne is sinds 1996 curator bij Wood Street Galleries in Pittsburgh. Deze galerie organiseert in 2012 een groot Nederland Festival. Tijdens zijn verblijf ter voorbereiding van dit festival ging Murray Horne onder meer naar het Impakt Festival, Mediamatic, Mondriaan Stichting, NIMk, Telcosystems en


25

V2_. Ook maakte hij kennis met de kunstenaars Peter Bogers, Edwin van der Heide, Gerard Holthuis, Joost Rekveld, Joris Strijbos en Yoko Seyama. Naar aanleiding van dit bezoek zijn voor het Distinctively Dutch Festival 2012 Peter Bogers, Mark Boulos, Gerard Holthuis, Folkert de Jong, Geert Mul, Marnix de Nijs, Karen Sarsyan en Guido van der Werve uitgenodigd. Aissa Dione textielontwerper, Senegal www.aissadionetissus.com Aboubakar Fofana textielontwerper, Mali http:aboubakar-fofana.com Dasha Nicoue textielontwerper, Senegal www.france-fdh.orgresonancesRA17-ENRA17-ENart-6.htm Bill Ruterana modeontwerper, Rwanda (in samenwerking met Premsela) 13–17 juni Aissa Dione is textielontwerper en kunstenaar. Ze past de technische kennis uit haar studie beeldende kunst toe op traditionele Mandjaque handweeftechniek. In Dakar heeft ze haar eigen fabriek waar ze met lokale ambachtsmensen werkt. Haar stoffen worden ingekocht door bedrijven als Fendi Casa en Hermès, en worden gebruikt door ontwerpers als Jacques Grange, Christian Liaigre en Peter Marino. Aboubakar Fofana maakt gebruik van oude Afrikaanse weef- en verftechnieken en organische vezels en natuurlijke kleurstoffen. In Bamako wil hij de bijna verloren traditie van Mali’s plantaardige indigo en natuurlijke verftechnieken behouden en nieuw leven inblazen. Dasha Nicoue is modeontwerper. Zij nam het initiatief tot Bio’top, een jaarlijks evenement om eco-fashion in Dakar te promoten. Bill Ruterana, afkomstig uit Congo, werkt afwisselend in Parijs en Kigali. Hij is ontwerper, kunstenaar en stylist, die volgens zijn zeggen via de beeldende kunst in de mode is beland: ‘Mijn schaar vervangt mijn penselen’. De Mondriaan Stichting stelde een programma rond mode en duurzaamheid samen. De vier Afrikaanse ontwerpers brachten een bezoek aan de Arnhem Mode Biënnale en het symposium A Fashion Odyssey, en gingen naar Audax Textielmuseum Tilburg, Design Academy Eindhoven, Forbo, Museum Boijmans Van Beuningen, Vlisco en Marga Weimans.

aan Foam, Premsela, SICA en Stedelijk Museum Amsterdam. Ferran Barenblit directeur Centro de Arte Dos de Mayo, Spanje www.ca2m.org Mariana Cánepa Luna directeur Latitudes, Spanje www.lttds.org Jesus Carrillo curator Reina Sofia, Spanje www.museoreinasofia.es Gema Melgar curator Matadero, Spanje www.mataderomadrid.org (in samenwerking met de Nederlandse ambassade in Madrid) 18–22 juli Om bij te dragen aan Nederland als gastland op ARCOmadrid 2012 nodigde de Mondriaan Stichting directeuren en curatoren van instellingen in Barcelona en Madrid uit naar Nederland te komen en kennis te maken met Nederlandse kunstenaars. Als gevolg van dit bezoek waren in musea in Madrid tentoonstellingen van Nederlandse kunstenaars te zien, zoals René Daniëls in Museo Reina Sofia, Aernout Mik in Centro de Arte Dos de Mayo, Navid Nuur in Matadero, en Nederlandse conceptuele kunstenaars in La Casa Encendida. Juan Esteban Sandoval oprichter en directeur el puente_lab, Colombia www.elpuentelab.org 25 september–1 oktober Naast zijn directeurschap van el puente_lab is Juan Esteban Sandoval als curator werkzaam bij Cittadellarte-Fondazione Pistoletti in Italië. In Nederland ging hij naar het Van Abbemuseum, Stimuleringsfonds voor Architectuur, Fonds BKVB, Casco, Prins Claus Fonds, DOEN, Expodium, NAi, NEZU AYMO Architects, SKOR en Stroom. Daarnaast ontmoette hij Lucia Babina, Emiliano Gandolfi, Jeanne van Heeswijk, Sharon Houkema, Femke Lutgerink, Jasper Niens, Henk Oosterling, Merijn Oudenampsen en Alexander Vollebregt.

Patricia Broers-Lehman Culturele portefeuille Nederlands consulaat, Brazilië 1 juli

Chen Wei curator Guangdong Museum of Art, China www.gdmoa.orgen_zhanting Liu Gang fotograaf en curator, China (in samenwerking met SICA) 1–7 oktober

Patricia Broers-Lehman is verantwoordelijk voor de Culturele portefeuille van het Nederlands consulaat in Rio de Janeiro. Op verzoek van het consulaat is haar een dagprogramma aangeboden, met bezoeken

Liu Gang en Chen Wei bezochten een groot aantal organisaties, waaronder Museum Boijmans Van Beuningen, Foam, Gemeentemuseum Den Haag, Groninger Museum, Huis Marseille, Las Palmas,

26

Paradox, Stedelijk Museum Amsterdam en Witte de With, en diverse festivals, waaronder Noorderlicht. Ook organiseerde de Mondriaan Stichting met CEAC en SICA een bijeenkomst in het Lloyd Hotel in Amsterdam, waar Chen Wei en Liu Gang inzicht gaven in hun werkzaamheden en de mogelijkheden tot samenwerking met Chinese culturele instellingen bespraken. Amelie Znidaric curator Vitra Design Museum, Duitsland www.design-museum.de 22–25 oktober De komst van Amelie Znidaric naar Nederland viel samen met het plan van het Vitra Design Museum om naast de van het Centraal Museum Utrecht overgenomen Rietveld-tentoonstelling een tentoonstelling met jonge Nederlandse ontwerpers te maken. Amelie Znidaric bezocht onder meer Atelier NL, BCXSY, Fonds BKVB, Dutch Design Week Eindhoven, Studio Formafantasma, Dirk Vander Kooij, Lucas Maassen en Werkplaats Typografie. Ook legden zij contacten tijdens een door Joost van Bleiswijk en Kiki van Eijk georganiseerd diner en een rondleiding in het pand van Studio Job. Na haar verblijf verscheen een artikel in de Oostenrijkse krant Die Presse over Lucas Maassen en werd een aantal ontwerpers geselecteerd voor de tentoonstelling Confrontations: Contemporary Dutch Design, die zou bestaan uit samenwerkingsprojecten tussen Nederlandse ontwerpers en lokale ambachtslieden. Artur Žmijewski curator Biënnale van Berlijn 2012 www.berlinbiennale.de (op verzoek van de Nederlandse ambassade in Berlijn) 7–11 november Artur Žmijewski is een kunstenaar die met fotografie en film werkt. Hij vertegenwoordigde Polen op de Biënnale van Venetië in 2005, en schreef een boek over sociaal activisme: The Applied Social Arts, dat hij ook als uitgangspunt koos voor de Biënnale van Berlijn 2012. Żmijewski bezocht onder anderen Gideon Boie, Teun van der Keuken, Renzo Martens, Jonas Staal en Nilgüm Yerli. Samuel Salgado directeur Centro Nacional del Patrimonio Fotográfico, Chili www.patrimoniofotografico.cl (op verzoek Nederlandse ambassade in Chili) 9–18 november Samuel Salgado ging naar Foam, Huis Marseille, Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, Spaarnestad Photo, Paradox, Universiteitsbibliotheek Leiden en Las Palmas.

Francisco Chacon Muñoz journalist El Mundo, Spanje www.elmundo.es Ulises Fuente Arteaga journalist La Razón, Spanje www.larazon.es Ángeles Garcia journalist El Pais, Spanje www.elpais.comglobal Natividad Pulido journalist ABC, Spanje www.abc.es Mila Trenas journalist Agencia Efe, Spanje www.efe.com (in samenwerking met de Nederlandse ambassade in Madrid) 22–25 november Om bij te dragen aan Nederland als gastland op ARCOmadrid 2012 nodigde de Mondriaan Stichting journalisten uit naar Nederland te komen om kennis te maken met kunstenaars, galeries en musea en zich op de hoogte stellen van de actuele ontwikkelingen in de kunst in Nederland. Zij bezochten galeries en instellingen als Annet Gelink, Juliètte Jongma, Wilfried Lentz, Diana Stigter, de Appel, Museum Boijmans Van Beuningen, De Hallen Haarlem, Kunstverein, Rijksakademie, TENT. en Witte de With. Ook waren de journalisten aanwezig bij een persconferentie van de Nederlandse ambassade en ARCOmadrid in de Rijksakademie. Als resultaat van het bezoek zijn in Spaanse dagbladen artikelen over Nederland als gastland op ARCOmadrid 2012 verschenen. Stefanie Feldbusch Galerie FeldbuschWiesner, Duitsland http://kunstagenten.de Sebastian Klemm Galerie Klemm’s, Duitsland www.klemms-berlin.com Thomas Lehmann Galerie Gebr. Lehmann, Duitsland www.galerie-gebr-lehmann.de Charles Morrison Hamish Morrison Galerie, Duitsland www.hamishmorrison.com Ingo Taubhorn Haus der Photographie, Duitsland www.deichtorhallen.de Barbara Thumm Galerie Barbara Thumm, Duitsland www.bthumm.de (op verzoek van de Nederlandse ambassade in Berlijn) 24–25 november De Mondriaan Stichting heeft financieel bijgedragen aan dit bezoek. De galeriehouders uit Berlijn en de curator uit Hamburg kwamen naar Nederland om zich


27

op de hoogte stellen van de actuele ontwikkelingen in de Nederlandse kunst. Zij bezochten de Open Dagen van de Rijksakademie en maakten kennis met galeries en kunstenaars. Phyu Mon curator en directeur Blue Wind, Myanmar www.bluewindart.com Johann van der Schijff kunstenaar, ontwerper en docent, Zuid-Afrika www.johannvds.com 12–16 december Dit bezoek viel samen met twee activiteiten van het Prins Claus Fonds: een netwerkbijeenkomst en de uitreiking van de Prins Claus Awards. Het leek de Mondriaan Stichting interessant deze twee gasten gelijktijdig een programma aan te bieden. Johann van der Schijff bezocht het Kröller-Müller Museum en enkele galeries, terwijl Phuy Mon naar Foam ging en in W139 kennismaakte met drie kunstenaars die een tijdlang in Myanmar hadden gewoond en gewerkt: Melanie Bonajo, Pauline Oltheten en Naro Snackey. Samen bezochten ze Canvas International Art, Prins Claus Fonds, Stedelijk Museum Bureau Amsterdam, een receptie in het huis van de burgemeester van Amsterdam, een talkshow in Pathé Tuschinski, de netwerkbijeenkomst van het Prins Claus Fonds in W139 en de uitreiking van de Prins Claus Awards in het Paleis op de Dam.

Samenwerking De Mondriaan Stichting werkt geregeld samen met andere fondsen en instituten. Deze samenwerkingsverbanden zijn gericht op het gezamenlijk optrekken bij regelingen, het organiseren van bijeenkomsten, het bevorderen van discussie en het uitgeven van publicaties. Gezamenlijke regelingen KulturA Fonds BKVB, Fonds voor Cultuurparticipatie, Fonds Podiumkunsten, Nederlands Letterenfonds Met KulturA beschikt de Mondriaan Stichting samen met vier andere fondsen over een bijzondere mogelijkheid om de culturele infrastructuur en de (internationale) uitwisseling op de Nederlandse Cariben te verbeteren. KulturA is een aanvulling op de reguliere middelen van de fondsen. De Mondriaan Stichting is uitvoerder van KulturA. > pagina 13 Arts Collaboratory Hivos (Humanistisch Instituut voor Ontwikke lingssamenwerking), Stichting DOEN Met Hivos en Stichting DOEN heeft de Mondriaan Stichting in 2007 Arts Collaboratory opgezet om kunstenaarsinitiatieven in Afrika, Azië en Latijns-Amerika te ondersteunen en samenwerking tussen beeldendekunstorganisaties wereldwijd te stimuleren. De Mondriaan Stichting draagt bij aan de contacten tussen de organisaties in Arts Collaboratory en beeldende-kunstorganisaties in Nederland en op de Nederlandse Cariben. > pagina 18

Gemeenschappelijk aankoopfonds Stichting Volkenkundige Collectie Nederland Sinds 1997 beheert de Mondriaan Stichting een gemeenschappelijk aankoopfonds voor volkenkundige musea. Het aankoopfonds is een samenwerkingsverband tussen de belangrijkste volkenkundige musea, verenigd in de SVCN en de Mondriaan Stichting. > pagina 10 KunstKoop ABN Amro Met deze regeling maakt de Mondriaan Stichting het particuliere kunstkopers mogelijk renteloos op afbetaling kunst aan te schaffen bij een of meer van de ruim honderd aangesloten galeries. De lening wordt bij ABN Amro afgesloten. De Mondriaan Stichting betaalt de rente. > pagina 11 Vrijwilligersregeling Fonds voor Cultuurparticipatie Vrijwilligersorganisaties voor volkscultuur en (immaterieel) erfgoed kunnen sinds 2011 een bijdrage vragen om de communicatie te verbeteren, kennis te vergroten en te investeren in publiek, netwerken en ledenwerving. > pagina 14 Mobiel Erfgoed Lening Nationaal restauratiefonds De Mobiel Erfgoed Lening is in 2011 opgericht om de restauratie te financieren van oude auto’s, treinen, vliegtuigen en ander mobiel erfgoed. Eigenaren van mobiel erfgoed kunnen een lening met een lage rente vragen. > pagina 11

Kinderboekillustraties Nederlands Letterenfonds Het Matching fund kinderboekillustraties draagt bij aan geïllustreerde kinderen jeugdliteratuur. De Mondriaan Stichting werkt hier samen met het Nederlands Letterenfonds, dat de regeling uitvoert. > pagina 8

28

Mondriaan Stichting / Samenwerking / Gezamenlijke regelingen

29

Gezamenlijke activiteiten Oriëntatiereis Prins Claus Fonds, BAM Instituut voor beeldende, audiovisuele en mediakunst (België), Danish Arts Agency (Denemarken), Pro Helvetia (Zwitserland) Vanaf 2004 organiseert de Mondriaan Stichting in samenwerking met het Prins Claus Fonds jaarlijks een oriëntatiereis voor een groep Nederlandse en buitenlandse professionals uit de beeldende kunst. Sinds 2007 stuurt ook BAM deelnemers mee. In 2011 werkte Premsela mee aan het organiseren van de oriëntatiereis en nodigden ook de Danish Arts Agency en Pro Helvetia deelnemers uit. Deze reis werd samengesteld voor vormgevingsprofessionals en ging naar Bamako (Mali), Dakar (Senegal) en Casablanca (Marokko). > pagina 18 Visual Arts Platform BAM Instituut voor beeldende, audiovisuele en mediakunst (België), Danish Arts Agency (Denemarken), Arts Council England (Verenigd Koninkrijk), Pro Helvetia (Zwitserland) Omdat fondsen met een internationaal werkterrein in verschillende landen tegen gelijksoortige uitdagingen aanlopen, heeft de Mondriaan Stichting met BAM het initiatief genomen een aantal Europese fondsen geregeld bij elkaar te brengen. In 2010 werd de vereniging Visual Arts Platform opgericht om kennis uit te wisselen en internationale uitwisseling binnen en buiten Europa te stimuleren. Leiderschapsprogramma Fonds Podiumkunsten en andere instellingen De Mondriaan Stichting heeft met het Fonds Podiumkunsten het initiatief genomen een leiderschapsprogramma te ontwikkelen om talentvolle cultuurprofessionals zowel zakelijk als inhoudelijk op te leiden tot toekomstig directeur van een culturele instelling. Dit initiatief wordt onderschreven door ruim dertig culturele instellingen en er wordt samengewerkt met de Clore Duffield Foundation uit het Verenigd Koninkrijk. > pagina 15

30

Bijeenkomst culturele ambtenaren gemeenten Fonds BKVB, Vereniging van Nederlandse Gemeenten Ook in 2011 organiseerde de Mondriaan Stichting met het Fonds BKVB en de VNG een bijeenkomst voor alle culturele ambtenaren van gemeenten groter dan zestigduizend inwoners. Doel van deze bijeenkomst was dat men met elkaar kennismaakte en van gedachten wisselde over onderwerpen die relevant zijn voor gemeenten en fondsen. Maatschappelijke stages Erfgoed Nederland

zowel tv-kijkers als museumbezoekers de winnaar aanwijzen. Dat wekte veel enthousiasme: meer dan tienduizend mensen lieten hun voorkeur blijken door online te stemmen op hun favoriete presentatie. Het Letterkundig Museum in Den Haag werd in november tot winnaar verkozen. > pagina 11 Charter Talent naar de Top Talent naar de Top stimuleert overheid, bedrijfsleven en vrouwen meer vrouwelijk talent aan de top te krijgen. De Mondriaan Stichting heeft het Charter Talent naar de Top ondertekend.

Met Erfgoed Nederland laat de Mondriaan Stichting onderzoek doen naar het effect van maatschappelijke stages bij erfgoedinstellingen. Wat is het imago van erfgoed onder jongeren en verandert dat wanneer ze stage lopen bij een erfgoedinstelling? Het eerste deel van het onderzoek werd uitgevoerd door Qrius en bestond uit een filmpje waarin drie jongeren werden gevolgd op hun maatschappelijke stage bij verschillende erfgoedinstellingen. De stages waren succesvol en de ideeën van de jongeren over erfgoed veranderden behoorlijk. Ook de erfgoedinstellingen hadden profijt van stages. Het tweede deel van het onderzoek is een kwantitatieve enquête en wordt in de eerste helft van 2012 uitgevoerd door Bureau ART.

Afstemming Private fondsen Het komt vaak voor dat door de Mondriaan Stichting ondersteunde projecten ook financiële ondersteuning krijgen van particuliere fondsen, zoals het Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting DOEN, Vereniging Rembrandt en VSB Fonds. Waar nodig vindt hierover afstemming plaats. Sectorinstituten en brancheorganisaties De Mondriaan Stichting stemt haar activiteiten ook af met sectorinstituten en brancheorganisaties als Premsela en Erfgoed Nederland. Voor het internationaal bezoekersprogramma en de oriëntatiereizen werkt de Mondriaan Stichting samen met fondsen uit binnen- en buitenland. De sector cultureel erfgoed kent een hoge organisatiegraad en de Mondriaan Stichting zoekt dan ook nadrukkelijk samenwerking en afstemming met organisaties als de Nederlandse Museumvereniging, BRAIN (Branchevereniging Archiefinstellingen Nederland) en Erfgoed Nederland. Koepelorganisaties als LCM (Landelijk Contact Museumconsulenten) en Stichting Volkenkundige Collectie Nederland zijn bij meerdere ondersteuningsmogelijkheden samenwerkingspartners.

Hollandse Nieuwe AVRO, Vereniging Rembrandt, VSB Fonds Met het VSB Fonds en de Vereniging Rembrandt was de Mondriaan Stichting in 2011 partner in het AVRO-programma Hollandse Nieuwe. In dit programma werden tien musea uitgedaagd hun aankoop zo goed mogelijk en in de context van hun collectie aan het publiek te presenteren. Na stemming bleven de vijf beste presentaties over, die in oktober streden om de titel Hollandse Nieuwe 2011. Andrea van Pol en Pjotr de Jong bezochten voor het programma in AVRO Kunstuur de vijf musea en beoordeelden de presentatie van hun nieuwe aanwinst. Vervolgens konden Mondriaan Stichting / Samenwerking / Gezamenlijke activiteiten

31

Cultureel beleggen Het ministerie van OCW biedt een fiscale faciliteit voor cultureel beleggen. Net als in groene projecten kunnen particulieren ook in culturele projecten fiscaal voordelig beleggen. De Mondriaan Stichting vindt cultureel beleggen een goede mogelijkheid om nieuwe financieringsbronnen voor culturele instellingen te ontsluiten. Met het Fonds Podiumkunsten beoordeelt de Mondriaan Stichting culturele aspecten van projecten. De Mondriaan Stichting gaat na of een project van belang is voor Nederlandse musea. Ook is er ruimte voor projecten, zoals van presentatie-instellingen voor hedendaagse kunst, die bijdragen aan een levendig en dynamisch kunstklimaat. Het oordeel van de Mondriaan Stichting is een marginale toets en het advies is een van de overwegingen waarop het ministerie van OCW de afgifte van cultuurverklaringen baseert. In 2011 heeft het ministerie de Mondriaan Stichting vijfmaal om advies gevraagd. In alle gevallen was het advies positief. Het gaat om projecten die naar verwachting bijdragen aan een levendig en dynamisch kunstklimaat.

Werkwijze De Mondriaan Stichting heeft in de afgelopen jaren de aanvraagprocedure vereenvoudigd en het contact met aanvragers geïntensiveerd. Uit het klanttevredenheidsonderzoek dat Blauw Research eind 2009 heeft verricht blijkt dat negen op de tien aanvragers de Mondriaan Stichting een professionele organisatie vinden. De procedures zijn duidelijk en de kwaliteit van de dienstverlening door medewerkers is hoog. Behandelingstermijn De besluitvorming over aanvragen gaat snel. Binnen maximaal drie maanden ontvangen aanvragers het besluit van de Mondriaan Stichting over hun aanvraag, maar doorgaans al na gemiddeld een maand. Als omstandigheden daartoe aanleiding geven, wordt de behandeling zo mogelijk verder versneld. De Mondriaan Stichting wil aanvragers snel maar vooral zorgvuldig uitsluitsel geven. Daarbij hoort goede informatie vooraf. Aanvragers wordt aangeraden eerst contact op te nemen met een medewerker. In een (telefonisch) gesprek of via e-mail krijgen zij informatie over de regelingen, hoe een aanvraag het best kan worden ingediend en hoe die wordt beoordeeld. Medewerkers besteden hier veel tijd en aandacht aan. Inmiddels heeft 80% van de aanvragers contact met een medewerker voordat ze een aanvraag indienen. Dit contact heeft resultaat: twee derde van het aantal aanvragers zegt na het contact de aanvraag te hebben aangepast en het project daardoor beter voor het voetlicht te hebben gebracht, 14% ziet naar aanleiding van het contact af van het indienen van de aanvraag.

Voorwaarden De Mondriaan Stichting gaat bij behandeling van een aanvraag eerst na of deze voldoet aan de formele voorwaarden. De belangrijkste daarvan gelden in principe voor alle aanvragen. Wanneer een aanvraag niet voldoet aan de formele voorwaarden, wordt die niet in behandeling genomen. In 2011 zijn in totaal 173 aanvragen niet in behandeling genomen. Naast aanvragen die niet voldoen aan de formele voorwaarden neemt de Mondriaan Stichting ook geen aanvragen in behandeling die evident niet voldoen aan de doelstellingen of de beoordelingscriteria. Aanvragers krijgen hierdoor veel sneller uitsluitsel. Een overzicht van de niet-behandelde aanvragen in 2011 staat in het register op aanvragers. > pagina 104 Organisaties Aanvragen kunnen worden ingediend door nationale en internationale instellingen, overheden en bedrijven. Individuen kunnen niet aanvragen. Kunstenaars konden terecht bij het Fonds BKVB. Vanaf 1 januari 2012 zijn de Mondriaan Stichting en het Fonds BKVB gefuseerd tot het Mondriaan Fonds en geldt deze voorwaarde dus niet meer voor het hele fonds, maar alleen voor de regelingen van de voormalige Mondriaan Stichting. Minimale kosten: € 25.000 De totale kosten van een project moeten minstens € 25.000 bedragen. De Mondriaan Stichting ondersteunt als landelijk fonds alleen projecten met (inter)nationale meerwaarde en gaat ervan uit dat te kleinschalige projecten die meerwaarde niet kunnen waarmaken. De ondergrens is ook ingesteld om de verschillende verantwoordelijkheden tussen de Mondriaan Stichting en gemeentelijke en provinciale overheden duidelijk te maken en versnippering van rijksmiddelen te voorkomen. Maximaal 40% van de kosten Een project dat kan rekenen op maatschappelijk draagvlak zal naar verwachting eerder succesvol zijn. Het is belangrijk dat naast de Mondriaan Stichting ook andere partijen zich financieel aan het project verbinden. Daarom

32

Mondriaan Stichting / Werkwijze / Behandelingstermijn

33

draagt de Mondriaan Stichting nooit meer dan 40% bij in de kosten van een project; 60% moet dus door andere financiers worden opgebracht. Minimaal drie maanden Aanvragen moeten drie maanden voor het begin van een project zijn ingediend. Deze termijn is nodig voor een zorgvuldige behandeling. Waar mogelijk streeft de Mondriaan Stichting naar een kortere termijn.

Criteria Aanvragen die voldoen aan de formele eisen worden voorgelegd aan deskundige adviseurs. Hun adviezen liggen ten grondslag aan de besluitvorming van de directie van de Mondriaan Stichting – die overigens volledig beslissingsbevoegd is en van adviezen kan afwijken. Wanneer dat gebeurt, wordt het bestuur in het besluit gekend. Sinds 2009 gelden de volgende criteria: Relaties met de samenleving Een aanvraag heeft in inhoud, opzet of uitvoering impact op de samenleving en draagt bij aan een grotere belangstelling voor beeldende kunst, vormgeving of cultureel erfgoed bij een breed publiek. De Mondriaan Stichting vindt het belangrijk dat de projecten die een bijdrage krijgen een brug slaan met de samenleving. Dit kan door een actueel thema aan de orde te stellen, een lacune in het veld aan te vullen of naar manieren te zoeken om het publiek actief bij een project te betrekken. Meerwaarde De aanvraag onderscheidt zich in inhoud, opzet en uitvoering van het landelijke aanbod aan beeldende kunst, vormgeving of cultureel erfgoed door het innovatieve, uitzonderlijke of voorbeeldstellende karakter van het project. De Mondriaan Stichting ondersteunt projecten met een duidelijk profiel, die iets toevoegen aan het grote aanbod aan culturele projecten dat Nederland rijk is. Hierbij kan men denken aan het aangaan van bijzondere internationale samenwerkingsverbanden, het ontwikkelen van nieuwe werkwijzen of het belichten van een onderwerp uit een verrassend gezichtspunt.

veel publiek maar om de kwaliteit van een weloverwogen publiekbenadering, die duidelijk maakt hoe een project naar het publiek zal worden vertaald. Ook voor een klein publiek kan een activiteit van groot belang zijn. Excellente uitvoering De aanvraag maakt aannemelijk dat de activiteit voortreffelijk wordt uitgevoerd. De aanvraag en de betrokken instelling(en) wekken bovendien het vertrouwen dat het eindresultaat succesvol en van bijzondere (artistieke of cultuurhistorische) kwaliteit is. Afzonderlijke criteria Voor een aantal regelingen gelden afzonderlijke criteria. Deze worden uitgebreider beschreven in het hoofdstuk over ondersteuning en activiteiten. In het kort geldt het volgende: Aankopen worden in de eerste plaats getoetst op hun belang voor de Collectie Nederland en hun relatie met de collectie van de aanvrager. Voor ontwikkelkosten worden vooral de potentiële meerwaarde van het te ontwikkelen project en de relaties met de samenleving getoetst. Professionaliseringsactiviteiten worden getoetst op hun belang voor de verdere ontwikkeling van het veld van de beeldende kunst en vormgeving en het cultureel erfgoed. Presentaties in het buitenland worden getoetst op de internationale uitstraling en reputatie van de aanvragende buitenlandse organisatie in de hedendaagse beeldende kunst of vormgeving. Beschrijvingen van projecten waaraan in 2011 is bijgedragen staan in het overzicht van ondersteunde projecten. > pagina 51

Publieksbenadering De aanvraag geeft blijk van een doordachte en realistische publiekbenadering. Het project en de gevolgde methode(n) sluiten aan bij de gekozen doelgroep(en). De aanvraag omvat een effectief communicatie- en pr-plan. Voor wie wordt de activiteit ontwikkeld? Hoe wordt dit publiek bereikt? Waarom wordt er voor deze doelgroep(en) gekozen? Het gaat hierbij niet noodzakelijk om het bereiken van 34

Advisering Adviseurs en adviescommissies vervullen een belangrijke rol binnen de Mondriaan Stichting. De commissies worden dan ook zorgvuldig samengesteld. Verschillende expertises en regionale en culturele achtergronden zijn erin vertegenwoordigd. Ook is er een balans tussen specifieke deskundigheid en een ruimere blik. Bij het selecteren van adviseurs wordt nadrukkelijk rekening gehouden met regionale kennis, ervaring en achtergrond. Inmiddels is 50% van het aantal leden van de vaste commissies afkomstig van buiten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Meer dan 30% van het aantal vaste commissieleden en ad hoc-commissieleden heeft een dubbele culturele achtergrond. De commissies wisselen jaarlijks van samenstelling: de adviseurs worden voor een jaar benoemd. Nieuwe adviseurs zorgen elk jaar weer voor een frisse blik. Om continuïteit in de beoordeling te garanderen wordt telkens ongeveer de helft van het aantal adviseurs herbenoemd. De Mondriaan Stichting werkt met flexibele commissies onder leiding van een voorzitter. Door een grote pool van adviseurs is het mogelijk steeds op basis van de voorliggende aanvragen een aantal commissieleden per vergadering uit te nodigen. Daardoor hoeft niet elk lid altijd aanwezig te zijn en kan gepast gebruik worden gemaakt van expertise bij het behandelen van aanvragen. Ter aanvulling op het vergaderprotocol dat onder meer (de schijn van) belangenverstrengeling voorkomt, is in 2011 een experiment gestart. Aanvragers kunnen maximaal 2 adviseurs uitsluiten bij de beoordeling van hun project. In 2011 hebben 4 aanvragers van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. In totaal werden 5 adviseurs uitgesloten. De voorzitter heeft als taak de vergadering te leiden en de integriteit van het beoordelingsproces te bewaken. Hij of zij is technisch voorzitter en hoort alle commissieleden tijdens de vergadering met het oog op een evenwichtige besluitvorming, bewaakt het beoordelingskader en de taakverdeling tussen commissie en bureau, en waarborgt

Mondriaan Stichting / Werkwijze / Criteria

35

een eerlijke en open gedachtewisseling en advisering. Het is belangrijk dat adviseurs bij hun aanstelling goed op de hoogte zijn van de taken, rolverdeling en verantwoordelijkheden van commissies en bureau. Alle adviseurs wordt daarom gevraagd een protocol te ondertekenen, waarin onder meer de regels voor onafhankelijkheid en vertrouwelijkheid zijn vastgelegd. Adviseurs zijn deskundig in het beoordelen van de inhoudelijke aspecten van een aanvraag. De Mondriaan Stichting beschikt over gedegen kennis van de praktijk van het verlenen van bijdragen, zoals beleid, financiën en haalbaarheid. In het beoordelingskader worden deze verschillende deskundigheden optimaal benut. De Mondriaan Stichting toetst aanvragen op formele voorwaarden, financiën, organisatie en aspecten als digitale duurzaamheid en beleid. De uitkomsten van deze toetsing worden waar nodig bij de aanvraag opgenomen, zodat adviseurs er kennis van kunnen nemen. Hun deskundigheid wordt efficiënt benut voor het inhoudelijk beoordelen van een aanvraag. Ook stelt de Mondriaan Stichting specifieke adviesvragen die adviseurs gericht beantwoorden. De voorbereiding op de aanvragen en de argumenten in de voorbereidende analyse scherpen de gedachtevorming. Sinds twee jaar laat de Mondriaan Stichting projecten voor beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed in één commissie beoordelen. De breedte van interdisciplinair samengestelde commissies voorkomt vanzelfsprekendheid en eenzijdigheid, is inspirerend en past bij de openheid van culturele praktijken. Commissieleden met uiteenlopende achtergrond dagen elkaar uit het belang en de betekenis van projecten precies te omschrijven. Deze werkwijze past bovendien goed bij projecten van de huidige generatie makers en erfgoedprofessionals, die met (digitale) mogelijkheden in tijdelijke, interdisciplinaire samenwerkingsverbanden activiteiten ontwikkelen op basis van een inhoudelijk concept, 36

waarbij de vorm vaak van ondergeschikt belang is. Inmiddels is deze werkwijze geëvalueerd. De commissieleden staan er positief tegenover. De Mondriaan Stichting werkt met vier vaste adviescommissies: beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed nationaal; beeldende kunst en vormgeving internationaal; KulturA; volkenkundige aankopen. Voor specifieke activiteiten zoals programma’s van presentatie-instellingen, programma’s van kunstmusea en erfgoedinstellingen en structurele aankopen zijn afzonderlijke adviescommissies ingesteld.

Vaste adviescommissies Commissie beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed nationaal Rob Ligthert (voorzitter), theatermaker, regisseur Lucia Nankoe (voorzitter), romanist, literatuur wetenschapper Alex Adriaansens, V2_ Paula Assunção dos Santos, Reinwardt Academie Herman de Boer, Rijksmuseum voor Volkenkunde Leiden Joke Bosch, Museumgroep Leiden Annemies Broekgaarden, Rijksmuseum Amsterdam Mieke Conijn, Kunstenlab Hester Dibbits, Meertens Instituut Lennard Dost, curator, journalist Dennis Elbers, Graphic Design Museum Miriam Gazzah, Universiteit van Amsterdam Pieter-Matthijs Gijsbers, Nederlands Openluchtmuseum Berry van der Hoorn, Naturalis, Nederlands Centrum voor Biodiversiteit Douwe Huizing, Drents Archief Rixt Hulshoff Pol, Stedelijk Museum Amsterdam Nanda Janssen, curator Eleonoor Jap Sam, Jap Sam Books Nancy Jouwe, Kosmopolis Utrecht Monique Mourits, Universiteitsmuseum Utrecht Nat Muller, curator Arnoud Odding, O dubbel d Bahram Sadeghi, regisseur, presentator Huda Smitshuijzen AbiFarès, Khatt Foundation Alex van Stipriaan Luïscius, Koninklijk Instituut voor de Tropen, Erasmus Universiteit Aynouk Tan, journalist Harry Tupan, Drents Museum Fred Wagemans, Kunstruimte Wagemans Wouter Welling, Afrika Museum Margreet Windhorst, Raamwerk advies en tekst Afgetreden Heleen Buijs, Geldmuseum Alice van Diepen, Archief Eemland Frans Ellenbroek, Natuurmuseum Brabant Soheila Najand, InterArt Commissie beeldende kunst en vormgeving internationaal Jos Taekema (voorzitter), Rijksmuseum voor Volkenkunde Leiden Max Bruinsma, Items Mariette Dölle, TENT. Koos Flinterman, ontwerper, curator Maaike Gouwenberg, curator, producent Zoë Gray, Witte de With Maartje van den Heuvel, Universiteit Leiden Sven Lütticken, Vrije Universiteit Anne Nigten, The Patching Zone Arno van Roosmalen, Stroom Den Haag

Mondriaan Stichting / Werkwijze / Advisering

Gabrielle Schleijpen, ArtEZ Hogeschool voor de kunsten Olof van Winden, NIMk, The Generator, Todays Art Eva Wittocx, STUK Kunstencentrum Leuven Afgetreden Krist Gruijthuijsen, Kunstverein Antoinette Klawer, Design Academy Eindhoven Jantine Wijnja, kunstenaar Kultura (met fondspartners) Peggy Brandon, Mocca Aart Broek, specialist Caribische studiën Artwell Cain, NiNsee Randal Corsen, muzikant, componist Frans van Dijk, Nationaal Archief Jarrod Francisco, Likeminds Maureen Healy, programmeur volwassenentheater Jean Bernard Koeman, kunstenaar Lucien Lafour, Lafour en Wijk architecten Adi Martis, Universiteit Utrecht Gert Oostindie, Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde Petra Possel, schrijver, journalist Igma van Putte-de Windt, docent, vertaler Papiaments en Spaans Felix de Rooy, Curaçaosch Museum Paulette Smit, MC Theater Wijnand Stomp, theatermaker Annette de Vries, schrijfster Gerrit Willems, curator, Afgetreden Helmut Dick, kunstenaar Ellen Fleurbaay, Stadsarchief Amsterdam Michiel van Kempen, West-Indische Letterkunde Henca Maduro, New Skool Rules Margreet Ruardi, Schrijvers School Samenleving Volkenkundige aankopen (met SVCN) Léon Buskens (voorzitter), Universiteit Leiden Edward de Bock, Wereldmuseum Rotterdam Matthi Forrer, Rijksmuseum voor Volkenkunde Leiden Irene Hübner, Afrika Museum Mirjam Shatanawi, Koninklijk Instituut voor de Tropen

Ad hoc-adviescommissies Programma’s presentatie-instellingen en tijdschriften Tonny Holtrust (voorzitter), Fons Vitae Lyceum Reinout van den Bergh, Breda Photo Krien Clevis, kunstenaar Mariette Dölle, TENT. Nina Folkersma, curator, publicist Lisette Pelsers, Rijksmuseum Twenthe Erik van Tuijn, Gemeentemuseum Den Haag

37

Programma’s hedendaagse kunstmusea en erfgoedinstellingen Tonny Holtrust (voorzitter), Fons Vitae Lyceum Pieter-Matthijs Gijsbers, Nederlands Openluchtmuseum Arnoud Odding, O dubbel d Angelique Spaninks, MU Jantje Steenhuis, Gemeentearchief Rotterdam

Judith Niessen, kunsthistoricus Jef Schaeps, Universiteit Leiden Chris Stolwijk, Van Gogh Museum Evert van Straaten, Kröller-Müller Museum Louk Tilanus, Universiteit Leiden Louis van Tilborgh, Van Gogh Museum Diederick Wildeman, Het Scheepvaartmuseum Doris Wintgens Hötte, Museum De Lakenhal

Structurele aankopen Tonny Holtrust (voorzitter), Fons Vitae Lyceum Hester Alberdingk Thijm, Akzo Nobel Art Foundation Hestia Bavelaar, Universiteit Utrecht Valentijn Byvanck, Nationaal Historisch Museum Rachel Esner, Universiteit van Amsterdam Adi Martis, Universiteit Utrecht Timo de Rijk, TU Delft

Ad hoc-adviseurs

Incidentele aankopen Hestia Bavelaar, Universiteit Utrecht Christiane Berndes, Stedelijk Van Abbemuseum Saskia de Bodt, Universiteit Utrecht Marten Jan Bok, Universiteit van Amsterdam Quentin Buvelot, Mauritshuis Valentijn Byvanck, Nationaal Historisch Museum Albert Elen, Museum Boijmans Van Beuningen Titus Eliëns, Gemeentemuseum Den Haag, Universiteit Leiden Willemijn Fock, Universiteit Leiden Thera Folmer-von Oven, curator privécollectie Liesbeth Heenk, kunsthistoricus Liesbeth Helmus, Centraal Museum Stijn Huijts, Schunck Paul Huys Janssen, Noordbrabants Museum Mayken Jonkman, Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie Friso Lammertse, Museum Boijmans Van Beuningen Nana Leigh, Universiteit Leiden Léon van Liebergen, Museum voor Religieuze Kunst Uden Volker Manuth, Radboud Universiteit Norbert Middelkoop, Amsterdam Museum Simon Morsink, iconenhandelaar

Reinier Baarsen, Rijksmuseum Amsterdam Valentijn Byvanck, Nationaal Historisch Museum Hans den Hartog Jager, kunstcriticus Ila Kasem, Van de Bunt adviseurs voor organisatie en beleid Sven Lütticken, Vrije Universiteit Johan ter Molen, Radboud Universiteit Pamela Pattynama, Universiteit van Amsterdam Josien Pieterse, Zunderdorp Beleidsadvies & Management Alma Ploeger, NAi Jean Pierre van Rijen, Radboud Universiteit Evert van Straaten, Kröller-Müller Museum Ida van Zijl, Centraal Museum

Wisseling adviseurs jaar vaste en ad hoc-commissieleden ad hoc-adviseurs afgetreden nieuwbenoemd

38

2009 2010 2011 83 59 32 50

72 98 64 40 17 12 35 19

Verantwoording Wanneer de Mondriaan Stichting aanvragen honoreert, zijn daar voorwaarden aan verbonden. Een van die voorwaarden is dat het project binnen drie maanden na afloop inhoudelijk en financieel wordt verantwoord. De inhoudelijke verantwoording bestaat uit een verslag van de resultaten van het project. Op grond van deze beschrijving besluit de Mondriaan Stichting over de definitieve financiële bijdrage. Ook zijn de resultaten relevant voor het beoordelen van toekomstige projecten van een aanvrager. Via eindverantwoordingen krijgt de Mondriaan Stichting veel informatie die voor beleidsontwikkeling en toekomstige besluiten van belang kan zijn.

vrager zwaar genoeg om alsnog financieel en inhoudelijk verantwoording af te leggen. Als de verantwoording uitblijft, wordt een incassoprocedure gestart. De extra kosten worden in principe op de in gebreke blijvende aanvrager verhaald. Bovendien wordt de aanvrager in beginsel uitgesloten van andere bijdragen van de Mondriaan Stichting zolang het verschuldigde bedrag niet is terugbetaald.

De Mondriaan Stichting reageert snel op een eindverantwoording. Aanvragers wachten immers op goedkeuring en het laatste deel van de betaling (het voorschot bedraagt maximaal 80% van de toezegging). Gemiddeld kregen aanvragers binnen 25 dagen bericht. Met de financiële verantwoording, die bij bedragen boven € 50.000 voorzien moet zijn van een accountantsverklaring, kan de Mondriaan Stichting nagaan of de bijdrage inderdaad nodig was: bedoeld voor het dekken van een tekort. Deze tekortfinanciering heeft als belangrijk nadeel dat financieel succesvolle projecten worden gestraft. Onvoorziene publieksinkomsten leiden immers tot een kleiner tekort en vervolgens tot een lagere vaststelling van de toegezegde bijdrage. Dit heeft een ontmoedigend effect op het cultureel ondernemerschap van organisaties. Daarom maakt de Mondriaan Stichting in voorkomende gevallen afspraken met aanvragers over het besteden van positieve resultaten uit hogere eigen inkomsten. In 2011 is bij 2 projecten een overschot besteed aan het ontwikkelen van een volgend project of het professionaliseren van de organisatie. Als de aanvrager verzuimt verantwoording af te leggen, worden de toezegging en de bijdrage ingetrokken. In dat geval wordt ook het eventuele voorschot teruggevorderd. Vaak weegt dat vooruitzicht voor de aanMondriaan Stichting / Werkwijze / Verantwoording

39

Bezwaren De Mondriaan Stichting is een zelfstandig bestuursorgaan en valt onder de werking van de Algemene wet bestuursrecht. Op grond van deze wet kunnen aanvragers bezwaar maken als zij het niet eens zijn met een besluit. Dit kan als een aanvraag is afgewezen, maar ook als de Mondriaan Stichting een ander bedrag toekent dan was aangevraagd. Ook is bezwaar mogelijk als er bij het vaststellen van de definitieve bijdrage wordt afgeweken van de toezegging. Bij de beoordeling van het bezwaar staan het bezwaarschrift en de toelichting die daarop wordt gegeven bij een eventuele hoorzitting centraal. In de bezwaarprocedure wordt het besluit integraal heroverwogen: de heroverweging blijft dus niet beperkt tot een procedurele of juridische toetsing. Belangrijk is ook dat de belanghebbende nieuwe informatie kan verschaffen, die bij het nemen van een besluit over het bezwaar wordt meegewogen.

in 8 gevallen het oorspronkelijke besluit werd herzien, steeds op grond van nieuwe informatie die in de bezwaarprocedure beschikbaar kwam. In 2 gevallen werd het oorspronkelijke besluit gedeeltelijk herzien. 3 bezwaarprocedures worden in 2012 afgerond. Eén instelling stelde beroep in bij de rechtbank; deze wordt in 2012 afgerond. De toelichting op de behandelde bezwaren in 2011 staat in het register op aanvragers. > pagina 104

Het aantal bezwaren is in 2011 weer iets lager dan in 2010. Er tekent zich dus een neerwaartse trend af. Tegen definitieve vaststellingen op een lager bedrag kwamen geen bezwaren binnen. In 2011 werden 16 bezwaren ontvangen. Er lagen nog 2 bezwaren uit 2010 ter beantwoording. In totaal moest dus over 18 bezwaren een besluit worden genomen. Over 15 bezwaren werd een besluit genomen, waarbij

Bezwaren

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Aanvragen 1037 1155 1341 1223 1168 1242 1013 Bezwaren* 32 49 45 32 24 18 16 Herzien 3 9 11 5 6 5 10 Beroep rechtbank 1 0 2 2 1 0 1 Beroep Raad van State 0 1 0 0 0 0 0 * Inclusief bezwaren tegen niet-behandelde aanvragen en definitieve vaststellingen en intrekkingen van eerder gehonoreerde aanvragen.

40

Evaluaties De Mondriaan Stichting toetst haar beleid aan ervaringen met aanvragers, maar ook aan inzichten van adviseurs en samenwerkingspartners en aan onderzoeken en evaluaties. Adviseursenquête In oktober 2011 hield de Mondriaan Stichting de jaarlijkse enquête onder haar adviseurs (39 adviseurs namen er aan deel: een respons van 50%). Iedereen staat positief tegenover de omvang en de wisselende interdisciplinaire samenstelling van de commissies; vrijwel iedereen heeft waardering voor de onafhankelijke rol van de technische voorzitters. De kwaliteit van de aanvragen loopt volgens de adviseurs nogal uiteen. Van de criteria bij de regelingen vindt meer dan 75% dat ze terecht zijn; 66% noemt ze uitstekend of goed werkbaar. De voorbereiding door de Mondriaan Stichting wordt door bijna iedereen gewaardeerd als deskundig en precies. Ook het aandeel van de medewerkers in de vergaderingen krijgt waardering. Ten slotte werd de adviseurs gevraagd naar de belangrijkste thema’s, kansen en risico’s voor de toekomst. De meest genoemde thema’s zijn: het maatschappelijk positioneren van kunst en cultuur, het creëren en vergroten van draagvlak voor culturele uitingen en het op elkaar laten aansluiten van organisaties en samenleving. Ook interdisciplinariteit, internationalisering en ondernemerschap worden vaak genoemd. Als belangrijkste kansen gelden: meer samenwerking tussen instellingen en de noodzaak om scherpere keuzes te maken. De meest genoemde risico’s zijn: een naar binnen gekeerde blik en een zich terugtrekken op eigen, bekend terrein. Men vindt dat het nieuwe Mondriaan Fonds zich zou moeten richten op: internationalisering, experiment, samenleving en diversiteit van het kunstaanbod. Een aantal adviseurs hoopt dat de fusie tussen Mondriaan Stichting en Fonds BKVB de samenhang tussen presentatie en productie van kunst (en erfgoed) versterkt.

Mondriaan Stichting / Evaluaties

Evaluatie KunstKoop Het ministerie van OCW vroeg de Mondriaan Stichting de KunstKoop te evalueren en na te gaan of er ruimte in de markt is om het instrument te laten over nemen. De Mondriaan Stichting heeft Esther Gottschalk, van Gottschalk Cultureel Advies, en Pim van der Valk, van onderzoeksbureau EIM, gevraagd het onderzoek uit te voeren. De evaluatie wordt in de eerste helft van 2012 verwacht. Onderzoek eindafrekeningen projecten In 2011 werd Loes Hoogenboom, van Hoogenboom Consult, gevraagd nader te kijken naar de eindafrekeningen van projecten die de Mondriaan Stichting tussen medio 2009 en medio 2010 heeft ondersteund. De uitkomsten van haar onderzoek werpen een helder licht op de verdeling van kostenposten in de eindafrekening, de verhouding tussen private en publieke middelen, de realisaties van begrotingen en de aanwezigheid van andere financiers bij projecten die de Mondriaan Stichting ondersteunt. Evaluatie KulturA In 2011 werd een tussenevaluatie uitgevoerd van KulturA, een regeling om de culturele infrastructuur op de Nederlandse Cariben te versterken en de (internationale) uitwisseling te stimuleren. De evaluatie werd uitgevoerd door Eline Bezemer, student Erasmus Universiteit Rotterdam. Uit de evaluatie blijkt dat de culturele infrastructuur op de Nederlandse Cariben door KulturA is versterkt, maar dat de mate waarin dat is gebeurd per discipline en eiland verschilt. Er is veel en duurzaam geïnvesteerd in materiaal en kunstexpertise en daarnaast is in beperkte mate aan zakelijke expertise en internationale uitwisseling bijgedragen. Samenwerking en kennisuitwisseling tussen organisaties op elk eiland afzonderlijk en tussen de eilanden onderling heeft nog te beperkt plaatsgevonden. Als oorzaak wordt een gebrek aan vertrouwen tussen de organisaties genoemd. De culturele infrastructuur op de Nederlandse Cariben kan verder gestimu41

leerd en versterkt worden door middelen aan te wenden die dit vertrouwen verbeteren. Cultuurfondsen kunnen daarbij een belangrijke rol vervullen. Nederlandse kunst in de internationale kunstwereld Femke van Hest, verbonden aan de Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen van de Erasmus Universiteit Rotterdam, wijdde haar promotieonderzoek aan de internationale positie van hedendaagse beeldende kunst uit Nederland. Naar verwachting publiceert zij de resultaten in de loop van 2012. Evaluatie Stimuleringsprijs voor culturele diversiteit Eind 2011 werd de evaluatie van de Stimuleringsprijs voor culturele diversiteit afgerond met een publicatie: An offer you can’t refuse. Deze geeft inzicht in de resultaten en effecten van de Stimuleringsprijs van de Mondriaan Stichting en de voor- en nadelen van een dergelijk instrument. De evaluatie werd uitgevoerd door Erwin Jans, met medewerking van Nancy Jouwe. > pagina 17

42

Bestuur

Communicatie

Tot 30 december 2011 bestond het bestuur van de Mondriaan Stichting uit:

In 2011 stond de communicatie vooral in het teken van de Nederlandse inzending voor de 54ste editie van de Biënnale van Venetië en de start van twee nieuwe stimuleringsmogelijkheden: de Vrijwilligersregeling en de Mobiel Erfgoed Lening.

Hans Hoogervorst, voorzitter (tot 1 april 2011) voorzitter Autoriteit Financiële Markten Joost Kuiper, penningmeester (en waar nemend voorzitter vanaf 1 april 2011) oud-lid Raad van bestuur ABN Amro Kai van Hasselt directeur Shinsekai Analysis Edwin van Huis per 1 juli directeur NCB Naturalis Liane van der Linden directeur Kosmopolis Rotterdam Christine De Weerdt directeur STAM Stadsmuseum Gent Tijdens de bestuursvergaderingen in 2011 was het belangrijkste onderwerp de fusie met het Fonds BKVB. Verder werd er gesproken over het nieuwe beleid, de 54ste Biënnale van Venetië en de benoeming van adviseurs in adviescommissies. Aanvragen in verband met bijdragen aan projecten, aankopen en activiteiten worden in het bestuur slechts bij uitzondering besproken. Wel krijgt het bestuur bij elke vergadering een overzicht van de besluiten over de aanvragen en een overzicht van de lopende bezwaarprocedures. Per 30 december 2011 is de Mondriaan Stichting gefuseerd met het Fonds BKVB en werd het bestuur van de Mondriaan Stichting eervol gedechargeerd.

De Mondriaan Stichting communiceert intensief met aanvragers, belanghebbenden, pers en andere geïnteresseerden om haar regelingen en activiteiten te verantwoorden en te promoten. Voor de promotie van de KunstKoop is het Nederlandse publiek de doelgroep. De belangrijkste communicatie doelen zijn het scheppen van duidelijke verwachtingen over de behandeling van aanvragen en regelingen, het bevorderen van goede aanvragen en projecten en het vormen van een goedgeïnformeerd relatienetwerk. De Mondriaan Stichting heeft in 2011 de volgende middelen ingezet: Beleidsplan Het beleidsplan presenteert relevante ontwikkelingen, consequenties en de belangrijkste voornemens en ambities. Het Beleidsplan 2009–2012 is in een oplage van ruim drieduizend exemplaren verspreid onder (potentiële) aanvragers in binnen- en buitenland, collega-instellingen, ministeries van OCW en Buitenlandse Zaken, ambassades, de Raad voor Cultuur en pers. Jaarverslag Het jaarverslag verantwoordt de financiële bijdragen aan aanvragers in binnen- en buitenland en vermeldt alle aanvragen, bedragen en activiteiten. Het annual report is een beknopte Engelstalige versie. De Mondriaan Stichting geeft traditioneel een jonge ontwerper de opdracht het jaarverslag en het annual report vorm te geven. In 2010 zijn beide publicaties vormgegeven door Edwin van Gelder. Het jaarverslag 2010 werd opgenomen in de selectie van de Best Verzorgde Jaarverslagen 2011.

Mondriaan Stichting / Communicatie

Website Op www.mondriaanfoundation.nl vinden aanvragers en andere geïnteresseerden informatie over de regelingen en activiteiten van de Mondriaan Stichting. Naast informatie over de voorwaarden, criteria, procedures en adviescommissies kunnen zij hier aanvraagformulieren, persberichten, jaarverslagen en andere publicaties downloaden. Ook vinden aanvragers hier alle toezeggingen en een selectie van voorbeeldprojecten die door ons zijn ondersteund. Persberichten In 2011 verschenen 9 persberichten: 15 februari: Tweede bijdrage uit Pierre Janssen-legaat naar Arnhem 11 april: Opera Aperta / Loose Work, Nederlands Paviljoen, 54ste Biënnale van Venetië 14 april: Cultuurfondsen ondersteunen landelijke crowdfunding website 12 mei: NAf 3.965.356 voor cultuur op de Nederlandse Cariben in 2010 27 mei: Nederlandse inzending toont kracht culturele infrastructuur 30 mei: 30 kunstenaars/curatoren uit Nederland op Biënnale van Venetië 14 juni: Fonds voor Cultuurparticipatie en Mondriaan Stichting investeren gezamenlijk in (im)materieel erfgoed en volkscultuur 28 juni: Mondriaan Stichting en Restauratie fonds introduceren lening voor restauratie mobiel erfgoed 8 september: Gitta Luiten vertrekt als directeur Mondriaan Stichting Door deze persberichten en door bij te dragen aan uiteenlopende activiteiten werd free publicity verkregen in landelijke dagbladen, regionale dagbladen, opinie- en vakbladen en op radio en tv. > pagina 45 Facebook en blogs Om interactieve communicatie met uiteen lopende doelgroepen mogelijk te maken worden ook sociale netwerken als communicatiemiddel ingezet. De Mondriaan Stichting heeft een eigen pagina op Facebook met bijna tweeduizend fans. Daarnaast worden regel43

matig weblogs ingezet tijdens werkbezoeken in het buitenland en tijdens oriëntatiereizen. In 2011 zijn de volgende blogs bijgehouden: - Oriëntatiereis 2011: http://orientation trip2011.wordpress.com - KulturA: http://regelingkultura.word press.com Overige middelen Veranderingen in het beleid, introductie van nieuwe stimuleringsmogelijkheden, wijzigingen in bestaande stimuleringsmogelijkheden en eigen activiteiten worden bekendgemaakt via publicatie in Museumberichten en de Staatscourant, direct mail, folders en advertenties in binnen- en buitenlandse vakbladen. Individuele informatie Medewerkers van de Mondriaan Stichting verstrekken informatie op maat via e-mail, in telefonische en persoonlijke gesprekken en tijdens bezoeken van openingen, symposia en andere bijeenkomsten. KunstKoop Voor de promotie van de KunstKoop is het Nederlandse publiek de doelgroep. Galeries vormen een essentiële schakel omdat zij direct contact hebben met kopers en een belangrijk informatiepunt zijn. De door ontwerpbureau Van Gog ontwikkelde communicatie strategie werd in 2011 verder voortgezet. Een belangrijk communicatiemiddel is de website www.dekunstkoop.nl. Daarnaast werden in het tijdschrift Kunstbeeld, de Galeriegids en de catalogi van Art Rotterdam en Art Amsterdam advertenties geplaatst. 54ste Biënnale van Venetië De productie van de tentoonstelling, publicatie en andere publicitaire uitingen voor de Nederlandse presentatie Opera Aperta / Loose Work in het Nederlands paviljoen werden uitbesteed aan Wendel ten Arve (hoofd productie) en Marente Bloemheuvel (executive advisor). De (inter)nationale pers werd door de Mondriaan Stichting gecoördineerd, in samenwerking met Neumann Luz Networks. Deze editie heeft vooral veel Nederlandse publiciteit opgeleverd. > pagina 47 Voor 44

de promotie van het Nederlands paviljoen heeft de Mondriaan Stichting een nieuwe website gelanceerd: www.venicebiennale.nl. Deze informeert het publiek en biedt ruimte voor de pers om beeldmateriaal en teksten te downloaden. Ook fungeert deze website als een archief voor eerdere edities van de Nederlandse inzending. Structureel klanttevredenheidsonderzoek Eenmaal per twee jaar evalueert de Mondriaan Stichting haar werkwijze en imago onder aanvragers die de afgelopen drie jaar aanvraag hebben gedaan. In 2009 heeft Blauw Research dit onderzoek uitgevoerd. De algemene conclusie is dat de Mondriaan Stichting haar doelstellingen realiseert en een stevige positie in het veld inneemt.

Mondriaan Stichting in de publiciteit Beleid De verborgen eigenaar: De financieel-economische sturingsrelatie tussen ministeries en zelfstandige bestuursorganen nader bekeken Bestuurswetenschappen januari 2011 Marlene Dumas doet alles zonder een centje subsidie NRC Handelsblad 15 januari 2011 Fonds BKVB en Mondriaan Stichting fuseren Origine februari 2011 Kunst wereldwijd Museumtijdschrift februari 2011 Commissie: twijfel over beoordelingen van Filmfonds de Volkskrant 8 februari 2011 Samen sparen voor een zwembad of concert NRC Handelsblad 15 februari 2011 There are no rules Kunstbeeld maart 2011 Kunstensector moet meer samenwerken Het Parool 16 maart 2011 Nederland gastland op Spaanse ARCO-beurs NRC Handelsblad 13 april 2011 Nederland gastland in Madrid de Volkskrant 14 april 2011 Museum in gevaar Streekblad Zoetermeer 5 mei 2011 Nieuw kunsten cultuurfonds Trouw 26 mei 2011

Van afzwaaiende senatoren rest alleen een pasfotootje NRC Handelsblad 1 juni 2011

‘Dit gaat ten koste kwaliteit dans’ NRC Handelsblad 2 mei 2011

Zijlstra snoeit veel harder dan Raad voor Cultuur wil de Volkskrant 27 mei 2011

Rel om staatssteun voor kunst op pof De Telegraaf 23 juni 2011

Haagse steun en kritiek voor ‘lompe kaasschaaf ’ NRC Handelsblad 2 mei 2011

‘Toptalent blijft weg’ de Volkskrant 28 mei 2011

Vrijwilligersregeling van start Peel & Maas Nieuws 6 juli 2011

‘Kleinere orkesten kunnen omvallen’ NRC Handelsblad 2 mei 2011

‘Minder geld te verdelen meer aanvragen’ NRC Handelsblad 13 juli 2011

Schrik over impact bezuinigingen NRC Handelsblad 2 mei 2011

Bezuinigingen Musea komen in 2012 in zwaar weer terecht BN DeStem 6 januari 2011 Abrupt einde voor Scryption NRC Handelsblad 10 januari 2011

Advies over bezuinigingen van Raad voor Cultuur oogst kritiek de Volkskrant 2 mei 2011 ‘Dit is een kaasschaaf voor heel dikke hompen’ de Volkskrant 2 mei 2011

‘Dit betekent het einde’ Haarlems Dagblad 5 februari 2011

Cultuurinstellingen in onzekerheid BN DeStem 4 mei 2011

Kunst is de hobby van een kapitaalkrachtige elite Eindhovens Dagblad 4 april 2011

‘Opvolgen advies Raad voor Cultuur is een politiek spel’ NRC Handelsblad 23 mei 2011

Zijlstra stopt subsidie aan Dutch Art Works NRC Handelsblad 20 april 2011

Cultuurinstellingen zijn geschokt, strijdbaar en zoeken oplossingen Dagblad de Limburger 25 mei 2011

‘Dit is een enorme verschraling van de cultuursector’ NRC Handelsblad 30 april 2011

Kaalslag in cultuurstad Dagblad de Limburger 25 mei 2011

‘Slechts 50 instellingen krijgen nog rijkssubsidie’ NRC Handelsblad 30 april 2011

Spring, neem het risico, ga vliegen! NRC Handelsblad 26 mei 2011

‘Ze hakken ons allemaal een been af – iedereen mank’ NRC Handelsblad 30 april 2011

‘Zijlstra houdt vast aan eigen plannen’ Leeuwarder Courant 27 mei 2011

Cultuuradvies oogst kritiek Friesch Dagblad 2 mei 2011

Nederland kunstland exit? de Volkskrant 27 mei 2011

Mondriaan Stichting / Communicatie / Mondriaan Stichting in de publiciteit

‘Cacaofabriek en Speelhuis krijgen last van bezuinigingen’ Eindhovens Dagblad 4 juni 2011 Iedereen door met minder NRC Handelsblad 7 juni 2011 Twee kunstscenario’s NRC Next 8 juni 2011 Kabinet zet in op topcultuur Brabants Dagblad 11 juni 2011 Zijlstra ontziet top van kunstsector NRC Handelsblad 11 juni 2011 ‘Kunst in de uitverkoop gedaan’ de Volkskrant 11 juni 2011 Waar de klappen gaan vallen de Volkskrant 11 juni 2011 Keuze voor de eredivisie, zonder visie NRC Handelsblad 14 juni 2011 Halbering De Telegraaf 14 juni 2011 Exploitatie op korte termijn, dat is wat telt voor kabinet NRC Handelsblad 15 juni 2011 Opheffing Ninsee dreigt bij wegvallen subsidie Het Parool 22 juni 2011 Tegen de botte overheidsbijl helpt geen protestmars Het Parool 24 juni 2011

45

Cultuurbezuinigingen: waar vallen de klappen? Friesch Dagblad 25 juni 2011

Samen nadenken over een grimmige toekomst de Volkskrant 4 maart 2011

Kan protest plannen nog tegenhouden? de Volkskrant 27 juni 2011

Kunstsector heeft voor het eerst één visie NRC Handelsblad 29 maart 2011

Op een paar cadeautjes na wijzigt Kamer niets NRC Handelsblad 28 juni 2011

Kunstwereld legt nieuw subsidiestelsel op tafel de Volkskrant 29 maart 2011

Stripfestival vreest korting in 2012 BN DeStem 5 juli 2011

Tafel van Zes: kunstsubsidies strenger NRC Handelsblad 30 maart 2011

Niemand wil zijn naam verbinden aan een suf depot de Volkskrant 9 juli 2011

Dit mag in de krant: de kunstsector komt met één visie NRC Next 30 maart 2011

‘Ensembles gaan sneuvelen’ NRC Handelsblad 13 juli 2011 ‘Minder geld te verdelen, meer aanvragen’ NRC Handelsblad 13 juli 2011 Halbe, Hero van de PVV. Diversiteit in de kunst? Zonder ophef opgeheven Contrast 31 juli 2011 Het beslissende middenveld Kunstbeeld 31 augustus 2011 Tafel van Zes Geheime ‘tafel van zes’ strijdt voor de toekomst NRC Handelsblad 25 januari 2011 ‘Eigenlijk zijn deze bezuinigingen een zegen’ de Volkskrant 4 februari 2011 Ridders op zoek naar een nieuwe graal de Volkskrant 4 februari 2011 Minder waar het kan, beter waar het moet De Tafel van Zes maart 2011

46

Kunstsector wil realistisch zijn: meer subsidie komt er niet Trouw 30 maart 2011 Kunstensector bereikt akkoord over nieuw bestel de Volkskrant 30 maart 2011 Oorlogsverklaring kunst de Volkskrant 31 maart 2011 Protest tegen plan Tafel van Zes NRC Handelsblad 1 april 2011 Paradoxale logica de Volkskrant 1 april 2011 Leden Tafel van Zes zitten met dubbele pet bij Zijlstra NRC Handelsblad 5 april 2011 Theaters kritisch op Tafel van Zes Het Parool 5 april 2011 Amateurs Het Parool 6 april 2011 Kunstbezuinigingen gaan in per 2013 Het Parool 6 april 2011

Hadj De Groene Amsterdammer 7 april 2011 Niemand veilig in de kunst De Groene Amsterdammer 7 april 2011 Subsidie Kleine Komedie Het Parool 8 april 2011 Dolkstoot van achter de tafel de Volkskrant 8 april 2011 ‘Meer stem voor publiek in de kunsten’ Binnenlands Bestuur 8 april 2011 De zes kunstbobo’s moeten juist niet meewerken NRC Handelsblad 9 april 2011 Laat Rutte uitleggen waarom Tati goed is NRC Handelsblad 19 april 2011 ‘Overheid richt zich te veel op maken kunst’ NRC Handelsblad 21 april 2011 The Marx Lounge de Volkskrant 22 april 2011 Leden dwingen FNV Kiem uit kunstoverleg NRC Handelsblad 18 mei 2011 Onrust in de kunsten groeit Het Parool 18 mei 2011 Vakbond trekt zich terug uit overleg de Volkskrant 18 mei 2011 Laat dit nekschot op cultuur niet gebeuren NRC Handelsblad 3 juni 2011 Opstand NRC Handelsblad 4 juni 2011 ‘Het kan hun helemaal niets schelen. Niets. Nada. Geen reet’ NRC Next 6 juni 2011

Versnipperd komt het verzet van kunstenaars op gang NRC Handelsblad 23 juni 2011

‘Juist nu is een neutrale directeur nodig’ NRC Handelsblad 9 september 2011

Beumers zoektocht naar een nationale identiteit Chapeau! Magazine mei 2011

De kunst is geen afwerkhoertje de Volkskrant 24 juni 2011

Luiten verlaat Mondriaan Stichting NRC Handelsblad 9 september 2011

Opvallend veel jonge kunst in Venetië NRC Handelsblad 5 mei 2011

Cultuurwethouders: nu moeten wij het doen NRC Handelsblad 29 augustus 2011

Gitta Luiten weg bij Mondriaan Stichting Het Parool 9 september 2011

Wegblijven van biënnale een gemiste kans BN DeStem 6 mei 2011

Het is weer ieder voor zich. Gezamenlijk optreden van kunstwereld in Tafel van Zes is voorbij NRC Handelsblad 15 september 2011

‘Zo’n grote aanslag hadden we niet voorzien’ de Volkskrant 9 september 2011

Maastricht wil duidelijkheid rol Guus Beumer Dagblad de Limburger / Limburgs Dagblad 21 mei 2011

Gitta Luiten De kunst gedijt bij directe stijl van topvrouwen NRC Handelsblad 12 maart 2011 Luiten directeur van fusiefonds NRC Handelsblad 7 april 2011

Gitta Luiten weg bij Mondriaan Stichting Stentor Deventer Dagblad 10 september 2011 Luiten stapt op bij Mondriaan Stichting Dagblad de Limburger / Limburgs Dagblad 10 september 2011 Fusie: Gitta Luiten Elsevier 17 september 2011

Snel, zelfverzekerd en direct NRC Handelsblad 7 april 2011

Zet open die ramen! de Volkskrant 30 december 2011

Gitta Luiten directeur van fusiefonds Het Parool 8 april 2011

Biënnale van Venetië (nationaal)

Luiten directeur fusiefonds de Volkskrant 8 april 2011 Lex ter Braak directeur Jan van Eyck Academie NRC Handelsblad 14 mei 2011 Lex ter Braak leidt Jan van Eyck Academie de Volkskrant 17 mei 2011 Profiel Vrij Nederland 8 juni 2011 Twintig jaar na de CPN Het Parool 9 juni 2011

Guus Beumer, curator 54ste Biënnale Venetië Kunstbeeld maart 2011 Gewichtige passanten Elsevier 9 april 2011 Kunstwerk op Biënnale verwijst naar kracht cultuur Dagblad de Limburger / Limburgs Dagblad 12 april 2011 Acht Nederlanders naar Biënnale Venetië Friesch Dagblad 12 april 2011 Kunstenaars naar Biënnale Venetië De Gooi- en Eemlander / Leidsch Dagblad / Noordhollands Dagblad 12 april 2011

Opera in het Rietveldpaviljoen Dagblad de Limburger / Limburgs Dagblad 4 juni 2011 Pleidooi voor meerduidigheid Trouw 4 juni 2011 Politiek is overal op Biënnale Venetië NRC Handelsblad 4 en 5 juni 2011 Nederlands theater in Venetië De Telegraaf 6 juni 2011

De koopman van Venetië Vrij Nederland 21 mei 2011

Kunststof: Guus Beumer Nederlands Dagblad 9 juni 2011

De criticus als kunstenaar NRC Handelsblad 31 mei 2011

Sla het Nederlands paviljoen maar over de Volkskrant 10 juni 2011

People, péééople. 8 snapshots uit Venetië Metropolis M juni 2011 Biënnale van Venetië zoekt grenzen op Kunst & Antiek Journaal / Collect juni 2011 To the Biennale or not to the Biennale? Kunstbeeld juni 2011 Loflied op de Nederlandse infrastructuur NRC Handelsblad 1 juni 2011 Statement Nederland de Volkskrant 3 juni 2011 Beumer regisseert fictieve opera De Telegraaf 3 juni 2011 Guus Beumer maakt statement op Biënnale Dagblad de Limburger / Limburgs Dagblad 4 juni 2011

Nederlands paviljoen Biënnale van Venetië Mister Motley 13 juni 2011 Wat is echt en wat namaak? Het Parool 15 juni 2011 Nederlandse kunst bloeit op Biënnale van Venetië NRC Handelsblad 16 juni 2011 54ste Biënnale van Venetië www.beeldenmagazine.nl 20 juni 2011 Nergens geworteld De Groene Amsterdammer 23 juni 2011 Palazzo als decor Elsevier 25 juni 2011 Agendaladder: 54ste Biënnale van Venetië Fonk 6 juli 2011 Ruime selectie voor biënnale Opzij juli en augustus 2011 Het gelijk van Zijlstra NRC Handelsblad 11 augustus 2011


54ste Biënnale van Venetië Fonk 17 augustus 2011 ‘Er liggen al zoveel sluipschutters op de loer’ De Groene Amsterdammer 25 augustus 2011 ILLUMInazioni Museumtijdschrift 31 augustus 2011 54ste Biënnale van Venetië Fonk 8 september 2011 Kunstexplosie in Venetië Eigen Huis & Interieur 30 september 2011 Nederland op de Biënnale van Venetië Kunstbeeld 30 september 2011 Beumer blikt terug op Biënnale van Venetië Dagblad de Limburger / Limburgs Dagblad 26 november 2011 Zijn mooiste opdracht ooit Dagblad de Limburger / Limburgs Dagblad 26 november 2011 Nederland staat centraal op Spaanse kunstbeurs NRC Handelsblad 26 november 2011 Nederland op de Biënnale van Venetië (2001-2009) Museumtijdschrift 30 november 2011 Biënnale van Venetië (internationaal) National pavilions in the Giardini and across the city Art Newspaper 1 juni 2011 Wir sind alle Roma Süddeutsche Zeitung 3 juni 2011 Politics and art collide beside the empty Grand Canal The Observer 5 juni 2011

47

Kirsty Bell on the International Pavilions at the 54th Venice Biennale art agenda 7 juni 2011

De Portretwinkel op kunstbeurs Realisme Haarlems Dagblad / IJmuider Courant 12 januari 2011

Der Kunst eine Bühne Freitag 9 juni 2011

Galerie Wit opnieuw in de prijzen De Stad Wageningen 2 februari 2011

The Venice Effect The Art Newspaper 9 juni 2011 Venice Biennale Information Times 10 juni 2011 Venice Biennale Beijing Evening News 15 juni 2011 Bühnenkunst aus Berlin Zitty Stadtmagazin Berlin 16 juni 2011 Noch einmal die Sanduhr umgedreht taz.die tageszeitung 25 juni 2011 Venice Biennale Art World juli 2011 Das Ende vom Abgesang auf die Nationenpavillons Bauwelt juli 2011 The legend of Venice. From a port to an art center Harper’s Bazaar Art juli 2011 54th Venice Biennale Tableau – Fine Arts Magazine augustus 2011 Vor dem Kino Kunstzeitung 1 augustus 2011 Kunstkoop Geen geld, wel kunst Consumentengids januari 2011 Meet & Greet André Wiehager De Trompetter 5 januari 2011

48

Galerie Wit De Veluwe Post 4 februari 2011 Kunst kopen Zin juni 2011 Galerie Espace Enny: Goed en kwaad Contact 9 augustus 2011 Zomertentoonstelling Galerie Wilms in Venlo Trompetter 10 augustus 2011

BankGiro Loterij verrast museum Broeker Veiling Langedijker Nieuwsblad 16 februari 2011 Vuur verwoest museumstuk SGB BN DeStem / Provinciale Zeeuwse Courant 16 februari 2011 Drie ton extra voor Volksbuurtmuseum AD Groene Hart / AD Utrechts Nieuwsblad 25 februari 2011 Azië aan zet Kunstbeeld maart 2011 Een kritische noot aan de muur Kunstbeeld maart 2011

Ondersteunde projecten

Hotel MariaKapel Hoorn presenteert: The Making of Now West-Friesland op Zondag 6 maart 2011

Leren hoe een museum ruikt Den Haag Centraal 7 januari 2011

Wie wat bewaart, heeft wat Haarlems Dagblad 8 maart 2011

Weer erkenning en verlenging expositie museum De Scheper De Twentsche Courant Tubantia 7 januari 2011

ANP was erbij – waar was jij? Zeeuwsch Vlaams Advertentieblad 30 maart 2011

De Scheper telt mee in nationale Museumwereld Berkelland Nieuws 11 januari 2011 Weer erkenning en verlenging expositie museum De Scheper De Stentor 11 januari 2011 ‘Nooit meer KiK als het eenmaal weg is’ Meppeler Courant / Opregte Steenwijker Courant 14 januari 2011 Een aanval op de eenvormigheid NRC Handelsblad 21 januari 2011 BankGiro Loterij verrast museum Broeker Veiling Heerhugowaards Nieuwsblad 15 februari 2011

Odding: ‘Je pakt ’n hoekje en het wordt steeds groter’ Extra Nieuws Leerdam 13 april 2011 ‘Eén Van Abbe in Nederland is eigenlijk niet genoeg’ Brabants Dagblad 20 april 2011 ‘Eén Van Abbe in Nederland is eigenlijk niet genoeg’ Eindhovens Dagblad 23 april 2011 Welkom, Escamp Telstar 28 april 2011 De minste weerstand Kunstbeeld mei 2011 Een hoofdrol voor de Arabische lente Kunstbeeld mei 2011

Vrijheid in de marge Kunstbeeld mei 2011 Niki de Saint Phalle Outside-In Navenant mei 2011 FotoFestival Naarden wil vleugels uitslaan P/f, Professionele Fotografie mei 2011 Hotel MariaKapel presenteert het lastminute residency project West-Friesland op Zondag 8 mei 2011 ‘Vasthouden aan toegevoegde waarde’ InterieurBouw 13 mei 2011 Hollandse Meesters in de 21e eeuw Het Financieele Dagblad 21 mei 2011 Iedereen identificeert zich met fotoportret NRC Handelsblad 24 mei 2011 Migratieboek met een boodschap Historisch Nieuwsblad juni 2011 The beat goes on Kunstbeeld juni 2011 Raoul Heertje opent Nationale Automatiek De Beverwijker / De Castricummer / Heemskerkse Courant / De Heemsteder / De Hofgeest / De Jutter / De Schoter / Uitgeester Courant 4 juni 2011 Crowdfunding is succes bij museum Twenthe NRC Handelsblad 9 juni 2011 Eindelijk een trefpunt voor De Stijl NRC Handelsblad 9 juni 2011 Publiek helpt museum bij aankoop schilderij AD Algemeen Dagblad 10 juni 2011

Publiek helpt museum bij aankoop Dagblad van het Noorden 10 juni 2011 Bezoekers betalen mee aan schilderij Nederlands Dagblad 10 juni 2011 Droomaankoop – Museum koopt werk met giften publiek Trouw 10 juni 2011 Droomaankoop museum rond De Twentsche Courant Tubantia 10 juni 2011 Sing-in museum OudOverschie. Schoolliedjes als cultureel erfgoed Overschiese Krant 22 juni 2011 Dordts erfgoedcentrum werkt mee aan archief van Bonaire AD De Dordtenaar 23 juni 2011 Ramallah loopt uit voor Picasso Eindhovens Dagblad 27 juni 2011 Palestijnen leren Picasso kennen De Gelderlander 27 juni 2011 Museum schiet Palestina te hulp Leeuwarder Courant 1 juli 2011 Twaalf honderd OVERALLS wapperen in Boterhuispolder Leiderdorps Weekblad 15 juni 2011 Museum De Wieger Peelbelang / Weekblad voor Deurne 16 juni 2011 DiEP helpt bij digitaliseren van archief Bonaire Stem van Dordt 22 juni 2011

Veiligheid & Toegankelijkheid Religieus Erfgoed Limburg Zondags-Nieuws 19 juni 2011 Terug naar die feestdag van 31 augustus Haarlems Dagblad 29 juli 2011 Westerse kunstbeurs in Azië. ART HK Kunstbeeld 31 augustus 2011 Vives gaat naar school Vives 30 september 2011 Gewaagd springerige aanpak Trouw 7 oktober 2011 Ixea: woonwinkelen in Romeinse stijl Dagblad van het Noorden / Leeuwarder Courant 8 oktober 2011 Het Kröller-Müller Museum; ook in de wintermaanden warm aanbevolen Veenendaalse Krant.nl 21 december 2011 De facelift van Museum Vrolik NTvG Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 24 december 2011 Aankopen Spiegeleffecten in Boijmans Trouw 8 januari 2011 Frans Hals Museum koopt een De Bray Haarlems Dagblad / IJmuider Courant / Noordhollands Dagblad 28 januari 2011 Museum Boijmans Van Beuningen koopt spiegel kamer Yayoi Kusama Kunst & Antiek Journaal / Collect februari 2011 Frans Hals Museum verwerft zeldzaam werk De Schoter 3 februari 2011

Aankoop werk Pyke Koch Stadsblad Utrecht 9 februari 2011 Ongenaakbaarheid Trouw 12 februari 2011 Frans Hals Museum verwerft een Salomon de Bray Kunst & Antiek Journaal / Collect maart 2011 Schilderij te koop voor drie biertjes per Zwollenaar De Stentor 22 en 23 maart 2011 Teylers verwerft werk van Karel van Mander NRC Handelsblad 24 maart 2011 Karel van Mander vanaf dinsdag op zaal Haarlems Dagblad / IJmuider Courant / Noordhollands Dagblad 26 maart 2011 Karel van Mander te zien in Teylers Noordhollands Dagblad 29 maart 2011 Zout in de klomp Leven in Frankrijk april 2011 Zeldzame prent van Karel van Mander nu in Teylers Museum Trouw 2 april 2011 Museum heeft expositie Chi Peng aangekocht Dagblad van het Noorden 2 april 2011 Contrastverhouding Het Financieele Dagblad 10 april 2011 Help Twente aan een echte Gainsborough NRC Handelsblad 3 mei 2011 Rijksmuseum Twenthe wil geld voor schilderij Huis aan Huis Enschede 4 mei 2011


‘Het schilderij is bijna te goedkoop’ De Twentsche Courant Tubantia 10 mei 2011 Recent aangekocht video’s in De Hallen De Schoter 26 mei 2011 Droom komt uit voor museum Huis aan Huis Enschede 15 juni 2011 Haags Gemeentemuseum koopt belangrijk werk Louise Bourgeois de Volkskrant 22 juni 2011 Gemeente Weert wil collectie Werz kopen Dagblad de Limburger 25 juli 2011 Schikking over doek Jan Steen NRC Handelsblad 15 augustus 2011 Tobias en Sarah blijven in Den Haag AD Haagsche Courant 16 augustus 2011 Den Haag schikt met erf gename Goudstikker Friesch Dagblad 16 augustus 2011 Den Haag schikt met erf gename Goudstikker Het Parool 16 augustus 2011 Schikking rond veel besproken schilderij Reformatorisch Dagblad 16 augustus 2011 Getouwtrek om tweedelig schilderij Jan Steen ten einde Trouw 16 augustus 2011 Gemeente koopt eigen Jan Steen Posthoorn 17 augustus 2011 Doek van Jan Steen definitief herenigd Den Haag Centraal 19 augustus 2011

49

Ons Rijksmuseum NRC Handelsblad 25 augustus 2011 Kerkelijke topstukken in Weert Uit in Limburg 27 september 2011 Het is allemaal puur goud wat er blinkt Leidsch Dagblad 13 oktober 2011

Leden willen MuseumgoudA uit hun vereniging zetten NRC Handelsblad 8 september 2011

Toekenningen Dit overzicht bevat een korte beschrijving van alle projecten die in 2011 een bijdrage hebben ontvangen. Bij elk project worden telkens twee bedragen genoemd: het eerste bedrag is de toezegging van de Mondriaan Stichting, het tweede bedrag is de totaalbegroting van het project.

De Gouden Eeuw in een zilveren licht Haarlems Dagblad / IJmuider Courant 31 december 2011

37PK, Haarlem Counter Memory € 10.255 – € 51.523 / september – oktober 2011 Beeldend kunstenaar Kaleb de Groot en historicus en filmmaker Iben Trino-Molenkamp onderzochten wie toegang heeft tot de vorming van het Nederlands erfgoed. Met foto’s uit het archief van Spaarnestad Photo, ander historisch beeldmateriaal en een in Indonesië opgenomen documentaire, maakten zij een installatie die de mechanismen van collectieve herinnering en herdenking blootlegde. 60 Layers of Cake, Amsterdam Grote kunst voor kleine mensen bij de buren € 36.000 – € 173.780 / oktober 2011 Twaalf kunstenaars en filmmakers met een nietwesterse achtergrond maakten korte kunstfilms voor kinderen van 4 tot 6 jaar. Films die uitgaan van alledaagse observaties en diversiteit verkennen. Met dit project in samenwerking met Villa Zebra en presentatieplatforms bereikt 60 Layers of Cake dat kleuters in aanraking komen met kunst.

Legaat Tweede bedrag legaat naar museum Arnhem de Volkskrant 16 februari 2011 Pierre Janssen laat Sluijters na aan MMKA De Gelderlander 17 februari 2011

Afrika Museum, Berg en Dal Goddelijk en griezelig: het geheim van de slang € 65.000 – € 424.000 / april – november 2012 Deze tentoonstelling laat in hedendaagse en oude, in Afrikaanse en westerse kunst zien dat de slang bijzonder betekenisvol is, en kwam tot stand in samenwerking met het Museum voor hedendaagse Aboriginal kunst, het Allard Pierson Museum, het Rijksmuseum van Oudheden, het Tropenmuseum, het Wereldmuseum en internationale instellingen, zoals het Louvre.

Overig Een Gooise jongen die echt wat kan Het Parool 29 maart 2011 Erik van Ginkel verruilt Boijmans voor het Rijks Het Financieele Dagblad 2 mei 2011

Amsterdam Museum, Amsterdam Amsterdam - Istanbul € 75.000 – € 450.550 / april – december 2012 Het Amsterdam Museum organiseert tijdens de viering van vierhonderd jaar diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en Turkije in 2012 drie tentoonstellingen, met als gemeenschappelijk thema het pionieren van Nederlanders in Turkije en van Turken in Nederland. De tentoonstellingen zijn het resultaat van samenwerking met een groot aantal partners.

‘Wij zijn een dapper, klein museum’ NRC Handelsblad 7 juli 2011 Benoem een Criticus des Vaderlands de Volkskrant 28 juli 2011

Arnhem Mode Biënnale, Arnhem Reis- en verblijfkosten journalisten € 21.950 – € 39.395 / juni – juli 2011 Op uitnodiging van de Arnhem Mode Biënnale schreven buitenlandse journalisten over de vierde editie van dit mode-evenement.

‘Eén plus één is in ons geval zeker meer dan twee’ Haarlems Dagblad 29 juli 2011 Winnaars en verliezers Historisch Nieuwsblad 31 augustus 2011

Artworlds, Rotterdam ZomerExpo2012 € 60.000 – € 200.000 / juni – augustus 2012 De tweede editie van deze zomertentoonstelling met een groot aantal kunstenaars, zowel professionals

Van Riebeeck krijgt eigen museum Culemborgse Courant 7 september 2011

50

Projecten beeldende kunst, vormgeving en cultureel erfgoed

Mondriaan Stichting / Toekenningen / Projecten

51

als amateurs, is geïnspireerd op de Britse Summer Exhibition van de Royal Academy of Arts en de Belgische Canvascollectie, en kan leiden tot interessante uitwisseling tussen kunstenaars en instellingen en tot bredere belangstelling voor hedendaagse beeldende kunst.

der Abraham Bloemaert (1566 – 1651) kleur als vorm benaderde zonder een specifieke voorstelling na te streven. Bloemaerts werk werd gecombineerd met dat van tijdgenoten en moderner werk. Daarnaast kon het publiek zich verdiepen in technische aspecten van het schilderen, en zelf tekenen.

Athenaeum - Polak & Van Gennep, Amsterdam Berberbibliotheek € 28.600 – € 71.500 / 2011 – 2014 De Berberbibliotheek bestaat uit nog niet in het Nederlands verschenen boeken van auteurs met een Berberachtergrond, een website en debatten. Het doel is literair en maatschappelijk: de teksten die worden ontsloten zijn van onomstreden literaire kwaliteit en ze vertellen iets van de culturele achtergrond van Marokkaanse Nederlanders, die voor het merendeel een Berberachtergrond hebben.

Centrum Beeldende Kunst Zeeland, Middelburg Façade 2012 € 75.000 – € 908.000 / augustus – november 2012 In het najaar van 2012 organiseert CBK Zeeland met een groot aantal Nederlandse en Belgische instellingen de kunsten architectuurmanifestatie Façade 2012, over architectuur en authenticiteit van de stad. Vijftien installaties van internationaal bekende kunstenaars vormen een kunstroute door Middelburg, aangevuld door tentoonstellingen, rondleidingen en uiteenlopende, ook wetenschappelijke, publieksactiviteiten.

bART platform voor actuele kunsten, ’s-Hertogenbosch Game-City € 10.000 – € 110.000 / september – november 2011 Game-City ging over de invloed van games op de samenleving en de opkomst van een nieuwe digitale beeldtaal. Het project bestond uit een tentoonstelling van beeldend kunstenaars en gameontwerpers in het CBK en gaming-activiteiten elders in de stad, en kwam in nauwe samenwerking met scholen en bedrijven tot stand.

Cobra Museum voor Moderne Kunst, Amstelveen Klee en Cobra: Kinderspel € 85.000 – € 498.200 / januari – april 2012 Het Cobra Museum maakte met het Zwitserse Zentrum Paul Klee en het Deense Lousiana Museum of Modern Art een tentoonstelling over de belangstelling van Paul Klee en Cobrakunstenaars voor het kinderlijk element in de kunst. De kindertekening stond centraal. Ook de studie van kindertekeningen in de ontwikkelingspsychologie kreeg aandacht.

Berlagehuis, Usquert Berlage in het Noorden € 20.000 – € 134.500 / augustus – oktober 2011 Het voormalige raadhuis in het Groningse Usquert bood onderdak aan een tentoonstelling over H.P. Berlage, naar wiens ontwerp dit gebouw tussen 1928 en 1930 is gerealiseerd. De tentoonstelling kwam tot stand in samenwerking met het Gemeentemuseum Den Haag en werd gecombineerd met een architectuurwandeling, een publicatie, debatten en educatieve activiteiten. Beyond Expression, Amsterdam TransNatural 02 € 30.000 – € 296.000 / maart – april 2011 Dit experimentele en uitdagende project zocht naar manieren om de tegenstelling tussen natuur en technologie te overstijgen. Het bestond uit een tentoonstelling, een symposium en workshops voor kinderen, jongeren en professionals. Bijdragen van een selectie van internationale kunstenaars, ontwerpers en onderzoekers resulteerden in een staalkaart van disciplineoverschrijdend en biotechnologisch werk. Centraal Museum, Utrecht Het Bloemaerteffect! Kleur en compositie in de Gouden Eeuw € 45.000 – € 587.500 / november 2011 – februari 2012 Deze overzichtstentoonstelling liet zien hoe de schil52

Cobra Museum voor Moderne Kunst, Amstelveen Zaaien en wieden - volkscultuur in hedendaagse kunst € 35.000 – € 106.570 / juni – september 2011 Deze tentoonstelling bracht Europese kunstenaars bijeen voor wie volkscultuur een bron van inspiratie is. Hun werk werd gepresenteerd tegen de achtergrond van onderwerpen als volkscultuur en nationale identiteit, verdwijnende tradities en rituelen, en commercialisering van volkscultuur. In het randprogramma werkte het museum samen met het Nederlands Centrum voor Volkscultuur. Corpus Experience, Oegstgeest Anatomische les € 50.000 – € 249.000 / 2012 Anatomische les in de medische infoteek van Corpus Experience maakt het mogelijk op een verrassende manier informatie op te doen over het lichaam en dit anders te beleven. Het project sluit aan bij de toenemende belangstelling voor lichaam en gezondheid en legt tegelijk een relatie met (cultuur)geschiedenis en persoonlijke gezondheid. De Balie, Amsterdam Cultural Activism in the Middle East € 13.000 – € 87.296 / december 2011 Cultural Activism in the Middle East was een reactie op de protesten in de Arabische wereld in 2010 en 2011: de ‘Arabische Lente’. Het festival liet in exposities, performances en debatten voor een breed publiek

zien hoe kunstenaars in het Midden-Oosten al langer op de dringende vraag naar democratie vooruitliepen. Den Haag onder de Hemel, Den Haag Den Haag onder de Hemel € 28.000 – € 1.214.500 / juni – september 2011 Den Haag Sculptuur en Museum Beelden aan Zee toonden Chinese beeldhouwkunst in het museum en in de openbare ruimte. Aanleiding voor dit landelijk publieksevenement was de herdenking van honderd jaar Chinezen in Nederland. De Chinese gemeenschap in Den Haag was er nauw bij betrokken. Discovery Center Continium, Kerkrade Brein € 75.000 – € 485.025 / 2012 Dit project over de plasticiteit van het menselijk brein bestaat uit interactieve tentoonstellingen, lezingen, workshops, excursies naar onderzoekslabs, talkshow en quiz, ontmoetingsbijeenkomsten, web-tv en een theatervoorstelling en performance. Cultureel erfgoed wordt ingezet om het publiek te bereiken, met aandacht voor bijzondere doelgroepen als patiëntenverenigingen of bedrijven. Drents Plateau, Assen Geopark Hondsruggebied € 75.000 – € 2.135.000 / oktober 2011 – april 2014 In Drenthe wordt het eerste Geopark van Nederland aangelegd. Geopark Hondsruggebied gaat over gebiedsontwikkeling en identiteitsgevoel bij de bewoners. Het vertelt een uniek Nederlands cultuurhistorisch verhaal dat nauwelijks bekend is, ook niet bij de inwoners van het gebied. Europa als geheel telt inmiddels 46 Europese Geoparken. Film + Design, Breda Film + Design Festival € 15.000 – € 97.700 / oktober 2011 Tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven vond het Film + Design Festival plaats: film over design en film als designdiscipline. Bij de filmvertoningen werden sprekers uitgenodigd en paneldiscussies georganiseerd. Ook een conferentie, The Influencers, en presentaties in de openbare ruimte maakten deel uit van het programma. Flux-S, Eindhoven Prelude Flux/S3 € 12.500 – € 187.500 / augustus 2011 – mei 2012 Flux/S3 - SQUARE ONE was de publiciteitscampagne voor de Prelude van Flux/S3, festival over stedelijke ontwikkeling in Eindhoven. Via lokale kunsten cultuurinstellingen en andere bedrijven en verenigingen werd het publiek betrokken bij het claimen van de openbare ruimte. Vooruitlopend op het festival voerden deelnemers choreografieën op het Flux-S-terrein uit.


Foam_Fotografiemuseum, Amsterdam What’s Next? Grand Finale € 75.000 – € 576.170 / november 2011 What’s Next? Grand Finale vormde het sluitstuk van de activiteiten die plaatsvonden in het jubileumjaar van Foam en leverde een bijdrage aan het debat over fotografie. De bevindingen uit dit jaar werden vertaald naar voorstellen over de toekomst van de fotografie, de fotograaf, het fotografiemuseum en de museumbezoeker. Fokker Spin Centennial, Haarlem Het Fokker Concept € 18.000 – € 51.500 / augustus – september 2011 Toen Anthony Fokker in 1911 met zijn Spin boven Haarlem vloog, begon de luchtvaartindustrie in Nederland. Deze tentoonstelling, die tot stand kwam met medewerking van het bedrijfsleven, liet zien hoe de onderneming Fokker zich heeft ontwikkeld. Het accent lag op innovatie en op de actuele en relevante waarde van erfgoed. Fotofestival Naarden, Westzaan Fotofestival Naarden 2011 € 75.000 – € 431.690 / mei – juni 2011 Het tweejaarlijkse Fotofestival Naarden toonde Nederlandse fotografie met het portret als thema: Let’s Face It - Portraits of Dutch Photography. De internationale bekendheid van Nederlandse portretkunstenaars was het uitgangspunt om hedendaagse tegenhangers van Rembrandt en Vermeer in de fotografie op te zoeken. Subthema’s waren onder meer naaktportretten, bekende personen, zelfportretten. Geld- en Bankmuseum, Utrecht Gelukzoekers - magie van geld € 40.000 – € 198.000 / juni 2011 – april 2012 De tentoonstelling maakte aanschouwelijk welke rol geld speelt in de wereld van geluk en gezondheid. Zo waren er kruismunten te zien, die beschermen tegen het kwaad, en munten voor begrafenisriten. Bezoekers konden meedoen door een Koreaans waarzegritueel na te spelen of bijvoorbeeld een eigen magische munt te maken. Gelders Erfgoed, Zutphen Gelegerd in Gelderland € 85.000 – € 150.000 / juni – september 2012 Dit festival wil het militaire verleden van Gelderland toegankelijk maken en het cultuurtoerisme bevorderen. Het wordt georganiseerd door CODA, Gelders Archief, Gelders Erfgoed, Gelders Genootschap, en stimuleert musea, historische verenigingen en andere betrokken instellingen gezamenlijk het militaire erfgoed onder de aandacht te brengen en daarbij van elkaar te leren.

53

Gemeentemuseum, Den Haag Vernieuwde presentatie De Stijl € 100.000 – € 921.000 / september 2011 – januari 2014 Deze tentoonstelling verduidelijkt de maatschappelijke actualiteit van De Stijl en maakt een internationale collectie, aangevuld met wisselende bruiklenen van andere Nederlandse musea, op een aantrekkelijke manier permanent toegankelijk. De presentatie is niet geschiedkundig of chronologisch maar thematisch en interactief, en onderstreept het belang van creativiteit en innovatie voor de samenleving. Geofort, Herwijnen GeoExperience € 50.000 – € 400.788 / voorjaar 2012 Het monumentale Fort bij de Nieuwe Steeg, ten oosten van Asperen, wordt veranderd in een Geofort, dat een presentatie biedt van alles wat met ‘geo’ te maken heeft. Daardoor kan een breed publiek ervaren wat de geowereld interessant en relevant maakt, en het lokale erfgoed behouden blijven voor de toekomst. Grote Kerk, Den Haag Orange, Gold & Genius € 100.000 – € 2.250.000 / najaar 2012 In deze tentoonstelling in de Grote Kerk kunnen bezoekers de Gouden Eeuw door de ogen van Constantijn Huygens en zijn zoon Christiaan beleven, zich meer bewust worden van de geschiedenis van Nederland, inzicht krijgen in politieke problemen en de werking van diplomatie, en kennismaken met praktische gevolgen van Christiaans theorieën. Grote Ogen, Rotterdam Eversteijn, bokser en herenkapper € 25.000 – € 199.170 / september 2011 – januari 2012 Dit project ging over de Rotterdamse bokskampioen Cor Eversteijn (1949 – 1983). Fotograaf Carel van Hees volgde de bokser vanaf de jaren zeventig. Zijn foto’s werden samen met filmfragmenten, privéfoto’s en ander archiefmateriaal in Museum Boijmans Van Beuningen getoond. Daarbij verscheen een boek en werden publieksactiviteiten georganiseerd, waaronder boksclinics. Hazartfactory, Hengelo Twente Biënnale € 50.000 – € 245.000 / mei 2011 De Twente Biënnale was een nieuw evenement in Hengelo, dat kunst en maatschappij verbond. Het legde in onderwerpkeuze en samenwerking met belangrijke culturele en onderwijsorganisaties uit Twente relaties met de maatschappij. Kunstenaars onderzochten zowel de kenmerken van het kunstwerk zelf als zijn verwevenheid met de maatschappelijke en vaak politieke realiteit.

54

Het Dolhuys, Haarlem Wij zullen doorgaan - de kunst van het ouder worden € 25.000 – € 296.790 / augustus 2011 – maart 2012 Het Dolhuys wilde de, meestal negatieve, beeldvorming rond ouder worden ter discussie stellen en aankomende ouderen een nieuw perspectief bieden op het eigen ouder worden. Naast een tentoonstelling bood het museum een outreach program voor Haarlemse verzorgingstehuizen, een documentaire en een randprogramma met film, toneel en debat. Ikonenmuseum, Kampen Presentatie Jeckel-collectie € 17.000 – € 200.000 / voorjaar 2012 Deze tentoonstelling zou de, overwegend houten, iconen uit de collectie van het Ikonenmuseum Kampen combineren met de bronzen (reis)iconen uit de collectie Jeckel. Bijzondere aandacht zou uitgaan naar de verschillen, maar ook overeenkomsten, tussen kerkelijke en meer persoonlijke vormen van devotie.

met een uitgebreide verzameling Aziatische keramiek, afkomstig uit de vier belangrijkste museale collecties Aziatica: Gemeentemuseum Den Haag, Groninger Museum, Rijksmuseum Amsterdam en Het Princessehof zelf. In samenwerking met Chinese organisaties in Nederland werd klassieke hoge cultuur toegankelijk gemaakt voor uiteenlopende doelgroepen. Keramiekmuseum Het Princessehof, Leeuwarden Groen geluk: van lusthof tot volkstuin € 75.000 – € 215.000 / maart – oktober 2012 Keramiekmuseum Princessehof maakt in 2012, het jaar van de historische buitenplaatsen, een tentoonstelling over een onderwerp waar veel belangstelling voor bestaat: tuinen. De museumzalen worden ingericht als echte tuinen, die worden onderhouden door lokale tuinclubs. Rond de tentoonstelling is van alles te doen, van een workshop bloemschikken tot een tuinkaboutermanifestatie.

Imagine IC, Amsterdam Superdiverse beelden voor iedereen: transformatie in partnerschap € 45.000 – € 184.615 / oktober 2011 – december 2012 Met Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis, Beeld en Geluid en het Stadsarchief Amsterdam ontwikkelt Imagine Identity & Culture een online beeldbank met een selectie uit haar archief. Imagine IC beschikt over een unieke collectie, die is ontstaan uit de projecten waarmee ze de cultureel diverse hedendaagse samenleving en het migrantenerfgoed verbeeldt.

Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam Dood € 75.000 – € 730.000 / november 2011 – september 2012 Vanuit het perspectief van de mens die afscheid neemt van een bekende presenteert Dood afscheids- en overgangsrituelen uit diverse culturen. Bezoekers kunnen inspiratie opdoen voor hun eigen omgang met de dood. Deze tentoonstelling is een samenwerking met Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover. Daar vond de, eveneens ondersteunde, tentoonstelling Afterlife plaats.

Incubate, Tilburg We Are Incubate € 35.000 – € 93.980 / september 2011 We Are Incubate stond in het teken van samenwerking: welke actieve rol kan het publiek spelen bij de beleving van cultuur en met welke veranderingen krijgen kunstenaars en curatoren te maken door nieuwe participatieve vormen van samenleven. Het project maakte deel uit van Incubate, multidisciplinair festival voor onafhankelijke cultuur.

Kröller-Müller Museum, Otterlo Windflower, Perceptions of Nature € 80.000 – € 379.000 / oktober 2011 – januari 2012 Twaalf kunstenaars lieten zien hoe ze tegen de natuur aankijken. Windflower verwees naar een kunstwerk van Ian Hamilton Finlay uit de vaste collectie. Het stond symbool voor het onderwerp van dit project, dat naast een tentoonstelling ook lespakketten en publieksactiviteiten omvatte: frêle natuur in een wereld gebiologeerd door vooruitgangsstreven.

Joods Historisch Museum, Amsterdam Ontsluiting en herinrichting Portugese Synagoge € 100.000 – € 2.450.000 / 2011 – 2012 De Portugese Synagoge werd na grondige restauratie publieksvriendelijk ingericht. Dit maakt het mogelijk in combinatie met het Joods Historisch Museum, het JHM Kindermuseum, de Hollandse Schouwburg een veelzijdig beeld te geven van de joodse cultuur in Amsterdam en Nederland door de eeuwen heen tot heden.

Kunstenfestival GrensWerk, Enschede Kunstenfestival 2011 € 50.000 – € 384.000 / september – oktober 2011 GrensWerk 2011 stelde de vraag hoe wij afstand in de hedendaagse wereld ervaren en hoe dat menselijke relaties beïnvloedt. Het kunstenfestival kwam tot stand in samenwerking met zes beeldende-kunstinstellingen en zes podiumkunstinstellingen en bood voorstellingen, tentoonstellingen, installaties en optredens op diverse locaties en in de publieke ruimte.

Keramiekmuseum Het Princessehof, Leeuwarden 10.000 x Happiness! Gelukssymbolen op Chinees porselein € 32.000 – € 80.000 / april – oktober 2011 Deze tentoonstelling liet het publiek kennismaken

Kunstfort, Vijfhuizen Dolly € 13.500 – € 40.900 / april – juni 2011 Het tentoonstellingsproject Dolly ging over duurzaamheid en alternatieve levensvormen. Kunnen Mondriaan Stichting / Toekenningen / Projecten

mensen tegenwoordig nog zelfvoorzienend zijn, was de vraag. Het fort bood ruimte aan zich langzaam ontwikkelende installaties: ‘groeiprojecten’, die een relatie legden tussen beeldende kunst, erfgoed en natuur. Met Stroom Den Haag werd een lezingen- en activiteitenprogramma ontwikkeld. Kunstfort Asperen, Amsterdam Too late, too little (and how) to fail gracefully € 50.000 – € 368.000 / juni – september 2011 Naar aanleiding van de militaire geschiedenis van Kunstfort Asperen wilde deze tentoonstelling een breed publiek tot denken aanzetten over hoe territoria worden afgebakend en of dit bijdraagt aan veiligheid en bescherming. Bezoekers werden interactief bij dit onderwerp betrokken en kregen substantiële sociale, politieke en culturele kwesties voorgelegd. Kunsthal KadE, Amersfoort MärklinWorld € 50.000 – € 231.500 / september 2011 – januari 2012 Deze tentoonstelling bracht beelden (installaties, schilderijen, foto’s, maquettes, video’s) van echte en geconstrueerde werelden (steden, landschappen) in combinatie met een grote modelspoorbaan van Märklin en miniatuurhuizen. Ze kwam tot stand in samenwerking met een groot aantal partners, uit onder meer wetenschap en gaming, en was gericht op een breed publiek. Kunsthal, Rotterdam Chuck Close: Prints € 50.000 – € 198.100 / januari – mei 2012 Dit overzicht paste om artistieke redenen in het tentoonstellingsprogramma, maar ook om de manier waarop Close, gedeeltelijk verlamd, doorwerkt. De Kunsthal besteedt geregeld aandacht aan mensen met een beperking en werkt samen met Stichting Pameijer, die vindt dat mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen thuishoren in de samenleving. Mediamatic Lab, Amsterdam New Order € 20.000 – € 109.000 / december 2011 – februari 2012 Hoe ziet kunst eruit in een wereld waarin het duurzaamheidsprobleem is opgelost? New Order toonde vanuit dit perspectief gemaakt nieuw werk van tien kunstenaars en ontwerpers. Bij de tentoonstelling werden lezingen georganiseerd en zou het publiek op een originele en speelse manier worden betrokken. Mediamatic Lab, Amsterdam Save the World € 22.500 – € 135.000 / 2011 – 2013 Kunstenaar Tinkebell presenteert twee jaar lang om de twee maanden een interventie binnen Save the World. Dit project wil een brede maatschappelijke discussie over wereld verbeteren in de kunst initiëren. Om ook nieuwe doelgroepen uit internationale en ontwikke55

lingssamenwerking aan te spreken, werkt Mediamatic samen met NCDO en Hivos. MU, Eindhoven Reis- en verblijfkosten journalisten € 1.500 – € 2.500 / april – juni 2011 Op uitnodiging van MU schreven buitenlandse journalisten over de internationale tentoonstelling The New Psychedelica. Willem Alderwick publiceerde in Art in America online, Under/current en Wonderland, Thomas Marecki in Lodown, Ken Miller in het online Interview Magazine van The New York Times en Will Willets in Icon Magazine. MuMa, Utrecht Tattoo. Tekens van beschaving en identiteit € 25.000 – € 67.955 / september 2011 – mei 2012 Museum Maluku liet de jongste generatie Molukkers aan het woord in een veelzijdige presentatie rond tatoeages. Tattoos hebben alles te maken met het bevestigen en uitdragen van persoonlijke identiteit en groepsidentiteit, en zijn ook voor Molukse jongeren relevant en actueel. Nieuwe betekenisgeving en identiteitsvorming stonden in de presentatie centraal. Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam Marijke van Warmerdam: Dichtbij in de verte € 50.000 – € 250.000 / oktober 2011 – januari 2012 Met deze overzichtstentoonstelling bracht het museum een eerbetoon aan Marijke van Warmerdam als een pionier in de herintroductie van de videoinstallatie in een museale context. Haar werk wordt gekenmerkt door aandacht voor het dagelijks leven, herhaling en onopgemerkte details. De publieksactiviteiten omvatten een educatief programma, een symposium en een fotowedstrijd. Museum Catharijneconvent, Utrecht Vrouwen in de kerk € 60.000 – € 328.230 / maart – juni 2012 Museum Catharijneconvent belichtte de rol van de vrouw in de kerk in een tentoonstelling over vrouwen, door en met vrouwen gemaakt en vooral voor vrouwen bestemd. Ook was de tentoonstelling op beleidsvernieuwing gericht. Zo onderzocht het museum hoe het in zijn programmering meer rekening kan gaan houden met vrouwen. Museum De Lakenhal, Leiden Parelen Pearls € 80.000 – € 542.500 / april – juli 2012 De Lakenhal toonde moderne dans, hedendaagse kunst en cultuur- en natuurhistorie in hun onderlinge samenhang. Daarmee verkende het museum nieuwe presentatiestrategieën, waarbij het mogelijkheden tot vertellen, dramatiseren en combineren uitprobeerde. Ook sloot het aan bij ontwikkelingen in de hedendaagse kunst, waarbij grenzen tussen disciplines verschuiven en performancekunst aan invloed wint.

56

Museum Hilversum, Hilversum Grafisch Geluk: 100 jaar Grafische Vormgeving NL € 20.000 – € 146.910 / oktober 2011 – februari 2012 Grafisch Geluk: 100 jaar Grafische Vormgeving NL ging over het verleden, het heden en de toekomst van grafische vormgeving. De tentoonstelling wilde, door samen te werken met grote landelijke partners en internationale hogescholen, vooral ook een jonger publiek trekken. De tentoonstelling werd gecombineerd met een symposium en een publicatie. Museum voor Communicatie, Den Haag Contactonderzoek € 10.000 – € 50.155 / 2011 – 2012 Het Museum voor Communicatie ontwikkelde een lespakket over communicatie voor leerlingen uit de midden- en bovenbouw van het speciaal onderwijs. Zij werden uitgedaagd in de tentoonstelling Het Rijk van Heen en Weer zelf op onderzoek uit te gaan, oude apparaten aan te zetten en games en spellen te doen. MuseumgoudA, Gouda Schetsen van schoonheid € 40.000 – € 361.000 / november 2011 – april 2012 De net gerestaureerde Goudse Cartons waren het middelpunt van een project, dat uit een multimediale tentoonstelling en publieks- en onderwijsactiviteiten bestond. Glasschilder Dirk Crabeth (1510 – 1572) maakte deze ontwerptekeningen op ware grootte, van 5 tot 22 meter hoog, als uitgangspunt voor de kerkramen in de Grote of Sint-Janskerk in Gouda. Nationaal Glasmuseum, Leerdam b’Lowlands € 2.500 – € 15.372 / augustus 2011 Het Glasmuseum gaf een workshop tijdens het popfestival Lowlands, om een jonge en nieuwe doelgroep kennis te laten maken met glas en glasblazen. Glasblazers realiseerden de ideeën die uit de workshop naar voren kwamen. De resultaten waren te zien in een kas in de tuin van het Nationaal Glasmuseum. Naturalis, Leiden LiveScience € 75.000 – € 553.530 / 2011 – 2013 In LiveScience doen collectiemedewerkers van Naturalis live onderzoek en worden amateurwetenschappers, scholieren en andere bezoekers aangemoedigd te helpen met collectiewerkzaamheden, in de museumzaal maar ook online. In Nederland bestond nog geen vergelijkbaar onderzoeksproject, dat zowel amateurs als deskundigen de kans biedt hun kennis te delen en onderzoek te doen. Nederlands Instituut voor Mediakunst, Amsterdam NIMk Outside € 15.000 – € 263.052 / 2011 – 2012 Door mediakunst online en offline toegankelijk te maken vergrootte NIMk Outside de mediageletterdheid van het publiek. Het project sloot aan bij

technologische ontwikkelingen die mogelijkheden bieden bezoekers te volgen en betrokken te maken, en onderscheidde zich door zijn aandacht voor bijzondere doelgroepen, zoals cliënten, medewerkers en bezoekers van zorginstellingen. Nederlands Uitvaartmuseum, Amsterdam Afterlife € 60.000 – € 334.900 / november 2011 – juli 2012 Afterlife ging over acceptatie van de dood, verlangen naar onsterfelijkheid en drang om te geloven. In plaats van de dood duidelijk te tonen riepen kunstwerken ideeën op over onze eindbestemming. Dit project was een samenwerking met begraafplaats De Nieuwe Ooster en het Tropenmuseum dat de, eveneens ondersteunde, tentoonstelling Dood organiseerde. Niet Normaal, Utrecht Ja Natuurlijk € 75.000 – € 100.000 / 2012 – 2013 Met GEM Museum voor Actuele Kunst, Fotomuseum en Gemeentemuseum Den Haag ontwikkelt Niet Normaal de tentoonstelling Ja Natuurlijk. Dit project wil bijdragen aan het maatschappelijk debat over ecologie door werk te tonen van kunstenaars die in hun werk een ecologische sensibiliteit tonen: een wereldbeeld dat de dominante rol van de mens relativeert. NP3, Groningen Neighborhood Watch € 35.000 – € 93.000 / 2012 Neighborhood Watch van Wouter Osterholt en Elke Uitentuis gaat over toenemende gewenning aan controle in de samenleving en toenemende segregatie tussen bevolkingsgroepen. Om deze ontwikkelingen verder te onderzoeken transformeren de kunstenaars een wijk tijdelijk tot een politiestaat, om na te gaan wat het effect is van verscherpte controle. Object Rotterdam, Rotterdam Object Rotterdam 2012 € 15.000 – € 67.775 / februari 2012 Object Rotterdam 2012 zette met deze editie een volgende stap in zijn ontwikkeling, met een nieuwe directeur, een uitgebreide programmering en een verzelfstandiging ten opzichte van Art Rotterdam, dat tegelijkertijd werd georganiseerd. Het pers- en bezoekersprogramma kreeg een bijdrage. Pameijer Stichting, Rotterdam Niemand minder: Pameijer 85 jaar € 14.000 – € 56.540 / oktober – december 2011 Tijdens het Niemand Minder Festival organiseerde zorginstelling Pameijer in de Kunsthal Rotterdam de tentoonstelling Niemand Minder, over mensen met een verstandelijke beperking en hun aandeel in de samenleving. In een interactieve expositie werden bezoekers geconfronteerd met hun eigen oordelen en met de taal uit de zorgsector.


Plattelandscultuur Overijssel, Hellendoorn Zunnewende Festival € 1.500 – € 25.500 / juni 2011 Het Zunnewende Festival hield streekcultuur, erfgoedtradities en streektaal in Overijssel levend op een wijze die ook voor andere provincies, zoals Friesland, Drenthe, Groningen, Zeeland, nieuwe perspectieven opende: in samenwerking met een groot aantal partners, zoals TwentseWelle, en met deelneming van een groot aantal vrijwilligers. Portable Collective, Den Haag Stand out to Sea € 10.000 – € 159.232 / april – mei 2012 Portable Collective organiseerde het festival Stand out to Sea bij het Havenmuseum in Rotterdam. Het festival bracht cultureel erfgoed, kunst, cultuur, technologie, educatie en folklore samen, en was gratis. Het had als doel een breder publiek kennis te laten maken met het Havenmuseum en de historie van Rotterdam. Rijksmuseum van Oudheden, Leiden Amon & Amarna € 24.700 – € 99.400 / 2012 – 2014 Dit crossmediale project laat kinderen van vijf tot acht jaar kennismaken met verhalen en objecten uit de Egyptische oudheid. Het maakt deel uit van de vaste presentatie van het Rijksmuseum van Oudheden, dat Amon & Amarna als een proefproject beschouwt en onder internationale musea zal promoten. Rijksmuseum van Oudheden, Leiden Etrusken: vrouwen van aanzien, mannen met macht € 50.000 – € 631.950 / oktober 2011 – maart 2012 Het Rijksmuseum van Oudheden Leiden en het Allard Pierson Museum Amsterdam ontwikkelden met buitenlandse partners een project over de Etrusken: hun rijkdom, religie, macht. Ze maakten 3D-reconstructies, gebaseerd op recente wetenschappelijke inzichten, die de objecten tonen in hun oorspronkelijke omgeving. Deze reconstructies zouden ook na dit project in gebruik blijven. Sonic Acts, Amsterdam Sonic Acts 2012: Travelling Time € 60.000 – € 320.950 / februari – april 2012 Sonic Acts ging dit jaar over hoe we tijd ervaren. Sinds 1994 besteedt het festival aandacht aan hedendaagse en historische ontwikkelingen op het raakvlak van kunst, technologie, muziek en wetenschap. Het programma omvat voorstellingen, optredens en performances, een conferentie, een filmprogramma en een expositie. Ook verschijnt er een publicatie. Soundtrackcities, Amsterdam Rotterdam - de stad als film € 27.000 – € 69.602 / 2011 – 2012 Francisco López, Lee Patterson, Jeroen Stout en JanBas Bollen, en Katarina Zdjelar en Maziar Afrassiabi maakten op verzoek van Soundtrackcity voor het 57

Internationaal Filmfestival Rotterdam nieuwe geluidswandelingen: Rotterdam - de stad als film. LantarenVenster en het Nederlands Fotomuseum zullen ook na het IFFR als uitgiftepunt blijven fungeren. Stedelijk Museum, Schiedam All About Drawing. Honderd Nederlandse kunstenaars € 52.500 – € 256.445 / april – augustus 2011 All About Drawing toonde aan de hand van honderd Nederlandse kunstenaars een overzicht van de ontwikkeling van het tekenen van de jaren zestig in de vorige eeuw tot nu, met het accent op tekenkunst als zelfstandige discipline. De tentoonstelling zou doorreizen naar Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittanië, Ierland, Slowakije en Turkije. Storm Stichting, Utrecht Kaap 2012 € 75.000 – € 364.000 / mei – juli 2012 Kaap is een jaarlijks terugkerende beeldende kunstmanifestatie, gericht op kinderen en jongeren, dat zich in de landelijke context van festivals op bijzondere locaties onderscheidt door de bijzondere doelgroep, een samenhangend en goed onderbouwd programma, telkens een nieuwe interessante invalshoek, bijzondere kunstenaars en een professionele uitvoering. Straatkunstprijs, Amsterdam Straatkunstprijs 2011 € 50.000 – € 450.000 / 2011 In Amsterdam, Groningen en Noord-Brabant werd voor het eerst de Straatkunstprijs uitgereikt. Naar welke kunstwerken in de openbare ruimte de prijzen gingen werd bepaald door het publiek. Dit kon zelf kunstwerken nomineren of daarop stemmen. De Straatkunstprijs zal jaarlijks, en in steeds meer steden, worden georganiseerd. STRP, Eindhoven STRP Festival 2011 € 75.000 – € 1.746.000 / november 2011 De vijfde editie van het STRP Festival, op Strijp-S, het voormalige industrieterrein van Philips in Eindhoven, presenteerde een bijzonder historisch overzicht van technologische kunst uit Nederland, met werk van pioniers, bekende kunstenaars van nu en beloftes. Het randprogramma bestond uit symposia, een internationaal bezoekersprogramma, een educatief programma en lezingen. The Beach, Amsterdam Makers + co € 15.000 – € 152.677 / november – december 2011 Dit tweedaagse festival voor ontwerpers en makers presenteerde voorbeeldprojecten waarin ambacht, design en mediatechnologie samenkomen. Centraal stond de vraag hoe ontwerpbenaderingen kunnen bijdragen aan nieuwe vormen van ambachtelijkheid, en welke rol nieuwe makers en lokale kwaliteiten daarin kunnen spelen. The Beach betrok hierbij allerlei initia58

tieven, zoals het Hout- en Meubileringscollege. Tong Tong, Den Haag De Indische keuken staat open € 32.055 – € 88.510 / mei – juni 2011 Een tentoonstelling tijdens de Tong Tong Fair over de Indische keuken maakte duidelijk hoe culturen als de Nederlandse, Indische, Portugese en Chinese zijn vermengd, en wat dit zegt over de Nederlandse koloniale geschiedenis. De presentatie was flexibel opgezet, om de komende drie jaar in aangepaste vorm te kunnen worden hergebruikt. TwentseWelle, Enschede Privé, van slaapkamer tot Facebook € 45.000 – € 205.000 / september – oktober 2011 Dilemma’s rond privacy waren onderwerp van de tentoonstelling Privé, van slaapkamer tot Facebook. Centraal stond een vraag die in musea nog nauwelijks was gesteld: waarom mensen aan de ene kant steeds agressiever hun privéterrein lijken te beschermen, maar aan de andere kant steeds meer van zichzelf via sociale media tonen. Universiteitsmuseum, Utrecht Vrede in uitvoering € 50.000 – € 357.250 / 2012 – 2013 Vrede in uitvoering gaat over een onverminderd actueel maatschappelijk thema. Dit wordt vanuit verschillende wetenschappelijke gezichtspunten en disciplines benaderd, waardoor bezoekers direct en uitgebreid kunnen kennisnemen van de laatste wetenschappelijke stand van zaken, zowel politiek als maatschappelijk als sociaal, en kennisoverdracht gepaard gaat met bewustwording. Valiz, Amsterdam Participation is Risky: Approaches to Joint Creative Processes € 16.920 – € 42.300 / 2013 Deze publicatie onder redactie van Liesbeth Huybrechts gaat over de mogelijkheden tot participatie door kunstenaars en ontwerpers, die steeds meer van nieuwe instrumenten en media gebruikmaken en volgens nieuwe, daarbij aansluitende werkwijzen te werk gaan. Het boek wordt ontwikkeld in samenwerking met diverse auteurs en tijdens workshops bij Virtueel Platform. Verzetsmuseum, Amsterdam Kindermuseum € 75.000 – € 525.500 / 2011 – 2013 Het Verzetsmuseum richt in een extra ruimte naast het museum een kindermuseum in. Het wordt in 2013 geopend en toont zowel het verleden als de actualiteit, in samenwerking met allerlei maatschappelijke geledingen. Ook legt het kindermuseum een link met het nu door gebruik te maken van authentieke persoonlijke verhalen.

Viewmaster, Maastricht Body Talks: Video Art & Cinedance in Public Space € 25.000 – € 125.000 / september – oktober 2011 In dit videoproject met een groot aantal partners, waaronder Cinedans en de Nederlandse Dansdagen, stond dans in de openbare ruimte centraal: hoe we ons op straat bewust zijn van de eigen lichamelijkheid en van non-verbale signalen van anderen. Zowel binnen als buiten waren videoprojecties te zien, aangevuld met een activiteitenprogramma. Vincent van GoghHuis, Zundert Het boek van de Buissche Heide: Henriette & Richard Roland Holst € 50.000 – € 260.100 / 2012 Henriëtte en Richard Roland Holst hadden een buitenverblijf op de Oude Buissche Heide. Het gastenboek, waarin de namen van alle beroemde gasten staan, vormde het uitgangspunt voor een tentoonstelling. Omdat in Zundert nog inwoners wonen die Henriëtte Roland Holst persoonlijk hebben gekend, werd er ook een oral history project opgezet. XML, Amsterdam Theaters van de democratie € 5.000 – € 22.140 / 2011 Theaters van de democratie maakte de relatie tussen de vormgeving van de plenaire zaal van de Tweede Kamer en de politieke cultuur aanschouwelijk. De presentatie van internationale voorbeelden en nieuwe ontwerpen liet zien wat de betekenis van architectuur is voor de werking van een democratie.

Hogeschool van Amsterdam, Amsterdam The Unbound Book: Reading and Publishing in the Digital Age € 15.915 – € 47.775 / mei 2011 Academici, ontwerpers, schrijvers, bibliothecarissen, hardware- en softwareontwikkelaars en uitgevers namen deel aan een driedaags internationaal symposium over de toekomst van het boek, dat door e-readers en andere digitale mogelijkheden een radicale ontwikkeling doormaakt. Met paneldiscussies, presentaties, workshops, exposities en boekpresentaties leverde het symposium een veelzijdige bijdrage aan het actuele debat. Jap Sam Books, Heijningen Context Without Walls 1 € 10.000 – € 103.181 / december 2011 Het eerste deel van Context Without Walls kwam in aanmerking voor een bijdrage. Deze Engels- en Nederlandstalige paperbackreeks beoogt door internationale en interdisciplinaire bijdrages een ruimer interpretatiekader te scheppen voor hedendaagse beeldende kunst, met volle aandacht voor kunst uit het niet-westerse deel van de wereld.

Publicaties

NAi Uitgevers, Rotterdam Dutch Design Yearbook 2011 € 12.836 – € 79.960 / oktober 2011 Het Dutch Design Yearbook geeft de stand van zaken in het Nederlands design weer en wil met kritische essays context en verdieping bieden. Onderwerp in 2011 was design en toekomst: hoe ontwerpers als bedenkers van toekomstscenario’s fungeren bij bijvoorbeeld mobiliteitsvraagstukken of de inzet van digitale technieken bij sociale vraagstukken.

Alauda Publications, Amsterdam Robert Smithson. Art in Continual Movement € 23.743 – € 48.700 / maart 2012 Dit boek neemt het werk Broken Circle, Spiral Hill (Emmen, 1971) van Robert Smithson als uitgangspunt voor beschouwingen over de hedendaagse relevantie van het oeuvre van deze in 1973 overleden kunstenaar. Het werd aangevuld met een symposium in de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag.

NAi Uitgevers, Rotterdam Het Nederlands fotoboek van 1945 tot nu € 25.000 – € 143.250 / maart 2012 Deze publicatie levert een bijdrage aan het debat in de fotografie door de geschiedenis van het Nederlands fotoboek te belichten en deze te situeren in bredere internationale, maatschappelijke en technische ontwikkelingen. Het boek werd gepresenteerd in het Nederlands Fotomuseum bij een tentoonstelling over het Nederlandse fotoboek sinds 1945.

ArtEZ Press - ArtEZ hogeschool voor de kunsten, Arnhem Handboek typografie € 10.000 – € 99.990 / 2012 Dit handboek beschrijft de geschiedenis van typografie vanaf de vroegmoderne tijd. Het biedt een cultuurhistorische en cultuurfilosofische doordenking van veranderingen en keerpunten in de typografische communicatie en legt het accent niet, zoals gebruikelijk, op technische vooruitgang. Vooral recente ontwikkelingen in visuele communicatie in elektronische en interactieve media krijgen aandacht.

NAi Uitgevers, Rotterdam Nettitudes. Let’s Talk Net Art € 8.890 – € 18.260 / april 2011 Josephine Bosma schreef een analyserend overzichtswerk over netkunst. Zij houdt de definitie van netkunst tegen het licht, vergelijkt contexten en geschiedenissen van netkunst, bespreekt publicaties over het onderwerp en plaatst Nederlandse netkunstenaars in een internationaal perspectief. De uitgave is een samenwerking tussen NAi Uitgevers en het Institute of Network Cultures.


59

Trans Artists, Amsterdam ON-AiR reflecting on the mobility of artists in Europe € 28.000 – € 70.000 / februari 2012 Dit boek over kunstenaarsmobiliteit in Europa is een handleiding om internationale samenwerking en uitwisseling verder te ontwikkelen. Het vormt het sluitstuk van een twee jaar durend samenwerkingsproject tussen organisaties uit vijftien Europese landen, dat kennis over mobiliteit voor kunstenaars uit de verschillende regio’s in de Europese Unie mogelijk wilde maken. Tubelight, Rotterdam Jubileumeditie € 2.500 – € 2.500 / juli 2011 Tubelight maakte van zijn 75ste aflevering een jubileumuitgave en kreeg daarvoor een bijdrage. Voor zijn reguliere uitgaven is het tijdschrift niet afhankelijk van subsidies. Het biedt sinds 1998 een podium voor besprekingen van presentaties in de hedendaagse kunst en wordt sinds 2007 aangevuld met een website voor recensies en webartikelen. Kinderboekillustraties Nederlands Letterenfonds, Amsterdam Beste Bregje Boentje - Mathilde Stein, Chuck Groenink € 2.331 – € 4.663 Ballade van de dood - Koos Meinderts (Noorwegen) € 1371 – € 2.782 De Boomhut - Marije Tolman, Ronald Tolman (Argentinië) € 550 – € 1.100 De grote kleine kapitein - Paul Biegel (Duitsland) € 1.400 – € 2.800 De rover Hoepsika - Paul Biegel (Duitsland) € 2.313 – € 4.625 Elmo en de winterslapers - Rick de Haas (Zwitserland) € 705 – € 1.410 Er was eens een olifantje - Gitte Spee (Spanje) € 415 – € 830 Jij bent de liefste - Hans en Monique Hagen (Rusland) € 856 – € 1.712 Juffrouw Van Zanten en de zeven zeerovers Mathilde Stein, Dorine de Vos € 2.500 – € 5.000

60

Nino en Nina - Alice Hoogstad, Anton Wegman € 1.145 – € 2.291 Otje - Annie MG Schmidt (Zuid-Afrika) € 1.400 – € 2.800 Slaapkamernachtdieren - Loes Riphagen (Slovenië) € 375 – € 750 Vijf draken verslagen. Poëziespektakel 4 € 2.500 – € 5.000 Waar is de taart - Thé Tjong-Khing (Italië) € 975 – € 1.950 Wolf en hond - Sylvia Vanden Heede (Zuid-Afrika) € 1.088 – € 2.175 Zeven kinderboeken vertaald in het Chinees € 4.725 – € 9.450 Zwaan laat het zwaaien - Marjolein Hof, Ceseli Josephus Jitta € 1.256 – € 2.512

Tom Vandeputte, Amsterdam Publicatie Nederland op de Biënnale van Venetië € 600 – € 2.142 / 2011 Curatoren, kunstenaars en andere hoofdrolspelers tijdens de Nederlandse inzendingen voor vijf edities van de Biënnale van Venetië (2001 – 2009) lieten in interviews hun gedachten gaan over onderwerpen als nationale representatie, het fenomeen van de biënnale en over verschillende tentoonstellingsmodellen. Lening LACDA, Balenen Lening Broken Circle / Spiral Hill € 45.000 – € 45.000 / 2011 – 2012 LACDA kreeg een lening om de monumentale land art van Robert Smithson in Emmen opnieuw onder de aandacht te brengen en er een actuele relevantie aan te geven door hedendaagse kunstenaars te laten reageren op dit werk. De lening was een voorschot op een bijdrage van de Europese Unie.

PROGRAMMA’S Presentatie-instellingen en tijdschriften Baltan Laboratories, Eindhoven Programma 2012 € 60.000 – € 327.000 Baltan Laboratories initieert, ondersteunt en verspreidt onderzoek en activiteiten in kunst, technologie en cultuur. Het programma gaat uit van het laboratorium als een manier om experiment te stimuleren en is zowel op kunstenaars als op een zo algemeen mogelijk publiek gericht, in samenwerking met een partner als het Van Abbemuseum. De Witte Raaf / TWR vzw, Brussel Programma 2012 € 25.000 – € 228.155 Net als in voorgaande jaren wil De Witte Raaf in 2012 diepgaande artikelen en een agenda en recensierubriek over beeldende kunst en vormgeving aanbieden. Sterke punten van het blad zijn: het niveau van reflectie, de langlopende thema’s en de royale ruimte voor lange interviews. Design Items, Amsterdam Programma 2012 € 65.000 – € 375.000 Het brede scala aan onderwerpen over de grenzen van ontwerpdisciplines heen, gecombineerd met de aandacht voor de eigenheid van elke ontwerpdiscipline afzonderlijk, maken Items een toonaangevend tijdschrift voor vormgeving. Via samenwerkingen, uitbreiding van online activiteiten en met live presentaties wil het tijdschrift zijn aandeel in debatten over design verder vergroten.

Overig De Zaak Nu, Den Haag Oprichting vereniging € 70.000 – € 121.000 / 2011 De Zaak Nu wil de ledenwerving intensiveren en de communicatie verbeteren. In deze organisatie die aan belangenbehartiging doet en aanspreekpartner is voor de diverse overheden hebben kleinschalige presentatieinstellingen en kunstenaarsinitiatieven zich verenigd. Bij de oprichting waren ruim tachtig leden betrokken.

Extrapool, Nijmegen Programma 2012 € 80.000 – € 297.002 Extrapool zet de koers van vorige jaren krachtig voort door de keuze van alternatieve presentatievormen, de aandacht voor grafiek en de ruimte voor publieke experimenten. Maatschappelijke thema’s, maar ook interacties tussen kunst en domeinen als psychologie, filosofie en natuurwetenschappen komen in 2012 op een originele manier aan bod.

Museum voor Moderne Kunst, Arnhem Biografie Pierre Janssen € 7.500 – € 99.000 / 2011 – 2013 Pierre Janssen droeg als museumdirecteur, criticus en televisiepersoonlijkheid in hoge mate bij aan het vergroten van de publieke belangstelling voor beeldende kunst. Deze biografie reconstrueert niet alleen zijn denken, maar onderzoekt ook de actuele relevantie van Janssens gedachtengoed voor het culturele veld.

Fundament, Tilburg Programma 2012 € 75.000 – € 389.000 Fundament stimuleert kunst in de openbare ruimte. In 2012 concentreert de organisatie zich op een nieuw te ontwikkelen stadsgebied, de spoorzone. Zij verkent delen van de spoorzone vanuit het internationale perspectief van de hedendaagse kunst, en met het oog ook op het aanspreken van een breed publiek.

Nederlandse Galerie Associatie, Den Haag NGA Symposium € 5.244 – € 19.000 / december 2010 Om kennis uit te wisselen en deskundigheid te bevorderen vond een symposium plaats over ontwikkelingen in de galeriesector. Aanleiding was het onderzoek dat de NGA in 2010 liet uitvoeren naar de ontwikkelingen in de beeldende-kunstmarkt. Sprekers waren onder anderen Olav Velthuis (economisch socioloog, UvA) en Edo Dijksterhuis (directeur Art Amsterdam).


61

If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution, Amsterdam Programma 2012 € 125.000 – € 488.000 If I Can’t Dance werkt met tweejaarlijkse thema’s, ditmaal Toe-eigening en Toewijding: de affectieve, actieve relatie die een kunstenaar met bestaande werken kan aangaan. Het programma bestaat uit opdrachten, onderzoeken, workshops, een leesgroep, lezingen, symposia, publicaties. Impakt, Utrecht Programma 2012 € 125.000 – € 638.024 Het programma voor 2012 heeft als thema No More Westerns. De verschuivende politieke en economische macht in de wereld gaat samen met de ontwikkeling van een nieuwe beeldcultuur. Impakt wil die nieuwe beeldcultuur zichtbaar maken met een festival, residencies, workshops, events, online producties en educatieve activiteiten. Instituto Buena Bista, Willemstad Programma 2012 € 125.000 – € 286.284 Het Instituto Buena Bista is een van de weinige plaatsen in de Caribische regio waar hedendaagse kunst centraal staat, in een programma dat ateliers voor (inter)nationale kunstenaars, community art en educatie omvat. Het biedt kansen voor toekomstige kunstenaars en voorziet in begeleiding van de afgeleverde studenten aan Nederlandse creatieve opleidingen. KOP Stichting, Breda Programma 2012 € 52.000 – € 229.000 Kunstenaars Ontmoetings Plaats concentreert zich op het raakvlak van beeldende kunst en ontwerp, met vier thematische groepstentoonstellingen per jaar geïnspireerd door de actualiteit. In 2012 legt de organisatie het accent op internationalisering en cultureel ondernemerschap. Daarbij volgt zij een doordachte en realistische publieksbenadering met heldere doelstellingen. Kunsthuis Syb, Beetsterzwaag Programma 2012 € 60.000 – € 151.750 Syb heeft de reputatie van een locatie met ruimte voor onderzoek en experiment, waar jonge kunstenaars een betekenisvolle stap in hun kunstenaarschap kunnen doen. Het is een stabiele organisatie met nationale relevantie en probeert met vaste openingstijden, de website en doelgerichte promotie nu ook zijn lokale relevantie te vergroten. kuS Kunstencentrum Signe, Heerlen Programma 2012 € 60.000 – € 221.705 kuS vertaalt de lokale omstandigheden naar een 62

onderscheidend programma met bovenregionale en euregionale mogelijkheden. De stad Heerlen krijgt bijzondere aandacht, waarbij de typische problemen van een gemiddelde provinciestad zijn uitvergroot. kuS verbindt de thema’s aan onderzoeksvragen per kunstenaar en werkt samen met een woningvereniging, een vrijwilligersteam en inwoners. Lokaal 01, Breda Programma 2012 € 100.000 – € 330.816 Het programma van Lokaal 01 bestaat uit projecten, presentaties, tentoonstellingen en een publiek debat op het thema Temporary, incidental accumulation of particles. Lokaal 01 onderscheidt zich door de onderzoekende houding, de activiteiten voor kunststudenten, en door de internationale uitwisseling. Meer dan voorheen is het communicatieplan op openheid en toegankelijkheid gericht. Lost & Found, Amsterdam Programma 2012 € 49.000 – € 104.160 Lost & Found (Verdwaald beeld en geluid) organiseert avonden waarin kunstenaars work in progress laten zien, experimenteren of werk vertonen dat (nog) niet in hun oeuvre past. Het nieuwe programma trekt deze lijn door, maar zoekt tegelijk meer samenwerking met andere initiatieven. Dat biedt mogelijkheden om het publiek te verbreden. Nest, Den Haag Programma 2012 € 60.000 – € 304.280 Nest stelt de kunstenaar centraal en combineert de aandacht voor productie en presentatie met aandacht voor het professioneel functioneren van kunst en kunstenaar in een maatschappelijke context. Het programma omvat in 2012 zulke uiteenlopende onderdelen als thematische kunstenaarsprojecten, experimentele presentaties, kinderworkshops, een vriendenvereniging en een sponsorclub. Next Nature, Amsterdam Programma 2012 € 58.000 – € 301.109 Next Nature heeft een online platform ontwikkeld om de relatie tussen mensen, natuur en technologie te onderzoeken. Het programma is erop gericht de gedachtevorming over gecreëerde natuur te stimuleren. Een doordachte publieksbenadering maakt het mogelijk zowel een internationaal vakpubliek als een breder publiek aan te spreken. Noordkaap, Dordrecht Programma 2012 € 70.000 – € 313.833 Kunstenaarsinitiatief Noordkaap vraagt vanuit de kunst aandacht voor actuele maatschappelijke vraagstukken. Het programma onderzoekt de invloed van

populistische stromingen op de Europese samenleving. In 2012 gaat Noordkaap hiervoor naar Lissabon en Boedapest. Deze tour fungeert als een kader waarin Noordkaap samenwerkt met internationale partners en tegelijk nog flexibel kan programmeren. Paradox, Edam Programma 2012 € 150.000 – € 438.000 Paradox benadert diverse maatschappelijke thema’s vanuit een onderzoekend perspectief. Door fotografieen mediakunstprojecten deel te laten uitmaken van een langer traject weet de organisatie deze thema’s effectief over te brengen. De gevarieerde wijze waarop ze haar projecten onder de aandacht brengt maakt een goed publieksbereik mogelijk. PrintRoom, Rotterdam Programma 2012 € 25.000 – € 49.775 PrintRoom is een platform voor kunst(enaars)publicaties, boeken van kleine uitgevers en allerlei vormen van self-publishing door ontwerpers, fotografen, kunstenaars en theoretici. Het enige platform in zijn soort in Nederland, dat bovendien beschikt over een internationaal netwerk van uitgeverijen en kunstenaars. Het bereik van de activiteiten is klein maar precies. TAG, Den Haag Programma 2012 € 60.000 – € 277.500 Als platform voor audiovisuele kunst zet TAG ontwikkelingen in technologie en media in gang. Het programma is erop gericht het gat tussen beeldende kunst en nieuwe-mediakunst te dichten, en bestaat uit tentoonstellingen, lezingen, performances, deelname aan festivals en een residency-programma dat de kunstenaars de kans geeft om te experimenteren. Wall House # 2, Groningen Programma 2012 € 17.400 – € 51.651 Wall House # 2 nodigt kunstenaars die actief zijn op het grensvlak van beeldende kunst, vormgeving en architectuur uit het huis naar eigen inzicht te benutten en daar een breed publiek bij te betrekken. Buiten de tentoonstellingsperiodes biedt het huis gastvrij onderdak aan maatschappelijke organisaties. ZAM Africa Magazine, Amsterdam Programma 2012 € 60.000 – € 389.253 Door zijn exclusieve aandacht voor Afrikaanse kunst en cultuur heeft ZAM Africa Magazine een bijzondere positie in Nederland en een potentieel transnationaal belang. Het blad kent een stabiel bereik en wil dit internationaal vergroten door over te schakelen op het Engels en een distributienetwerk in Afrika op te zetten.

Mondriaan Stichting / Toekenningen / Programma’s

Erfgoedinstellingen en musea Archief Eemland, Amersfoort Het Nieuwe Werken bij Archief Eemland € 100.000 – € 296.888 / 2011 – 2013 Voor zijn verhuizing in 2013 naar het nieuwe Eemhuis wil Archief Eemland een nieuwe manier van werken ontwikkelen, realiseren en evalueren. Het archief wil zoveel mogelijk mensen bij zoveel mogelijk van zijn activiteiten betrekken en mensen met interesse voor geschiedenis gelegenheid bieden elkaar te ontmoeten. Centraal Museum, Utrecht De werkplaats € 200.000 – € 500.000 / 2011 – 2013 Met het concept van de werkplaats: tijdelijke ateliers bij tentoonstellingen, heeft het Centraal Museum een voorbeeldige methode gevonden om publiek te betrekken bij de onderwerpen van zijn tentoonstellingen. Door het accent op participatie te leggen wil het museum zich duidelijker profileren, met nieuwe taken en uitingsvormen. Kinderkunsthal Villa Zebra, Rotterdam ZELF! (Knuts) € 39.500 – € 252.000 / 2011 – 2013 Op zeer jonge leeftijd kennismaken met kunst kan grote gevolgen hebben voor verbeeldingskracht en taalvaardigheid. Met dit plan wil Villa Zebra peuters en kleuters (3 - 6 jaar) en hun ouders en begeleiders in contact brengen met beeldende kunst. Het plan is vooral op kinderen met een taalachterstand gericht. Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam Symposiumreeks ontwikkeling en realisatie maatschappelijke functie Tropenmuseum € 130.000 – € 600.372 / 2011 – 2013 Het Tropenmuseum organiseert een aantal symposia over de relevantie van het museum. Het zal gaan over verandering, van een collectie met een netwerk naar een netwerk met een collectie. En over de vraag hoe bij het denken over dit onderwerp naast professionals ook anderen kunnen worden betrokken. Zeeuws Museum, Middelburg The Floor is Yours: programma 2011 – 2012 € 150.000 – € 600.000 / oktober 2011 – november 2012 Het Zeeuws Museum doet een volgende stap in zijn veranderingsproces en zet de gebruiker centraal. Waar het in de afgelopen tien jaar projecten ontwikkelde die hedendaagse beeldende kunst en vormgeving combineerden met de streekgebonden historische collectie, wil het met The Floor is Yours bijdragen aan zijn positionering en herkenbaarheid.

63

Collecties Structurele aankopen Bonnefanten Museum, Maastricht Aankopen 2012 € 90.000 – € 180.000 Centraal Museum, Utrecht Aankopen 2012 € 100.000 – € 200.000 Frans Hals Museum De Hallen, Haarlem Aankopen 2012 € 25.000 – € 50.000 Fries Museum, Leeuwarden Aankopen 2012 € 37.500 – € 75.000 Gemeentemuseum, Den Haag Aankopen 2012 € 100.000 – € 200.000 Groninger Museum, Groningen Aankopen 2012 € 90.000 – € 180.000 Kröller-Müller Museum, Otterlo Aankopen 2012 – 2013 € 90.000 – € 180.000 Museum Het Domein, Sittard Aankopen 2012 € 50.000 – € 100.000 Museum voor Moderne Kunst, Arnhem Aankopen 2012 € 37.500 – € 75.000 Keramiekmuseum Het Princessehof, Leeuwarden Aankopen 2012 € 25.000 – € 50.000 Mommerskwartier, Tilburg Aankopen 2012 € 40.000 – € 80.000 Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam Aankopen 2012 € 125.000 – € 250.000 Nederlands Fotomuseum, Rotterdam Aankopen 2012 € 40.000 – € 80.000 SCHUNCK*, Heerlen Aankopen 2012 € 25.000 – € 50.000

64

SM’s Stedelijk Museum, ’s-Hertogenbosch Aankopen 2012 € 25.000 – € 50.000

bekendheid. De overdracht waarborgde dat deze fotoverzameling voor Nederland behouden blijft: goed bewaard, toegankelijk, zichtbaar.

Stedelijk Museum, Amsterdam Aankopen 2012 € 100.000 – € 200.000

Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie, Den Haag Archief Piet Mondriaan € 84.000 – € 210.000 Het RKD kocht het enige complete archief van Piet Mondriaan dat nog in particulier bezit was. Als een primair verslag van zijn vertrek uit Europa, zijn toenmalige contacten en de ontwikkeling van zijn werk in New York is het van internationaal belang voor de studie van Mondriaans oeuvre en persoon.

Stedelijk Museum, Schiedam Aankopen 2012 € 25.000 – € 180.000 Van Abbemuseum, Eindhoven Aankopen 2012 € 100.000 – € 200.000 Incidentele aankopen Frans Hals Museum De Hallen, Haarlem De koningin van Sheba voor de tempel van koning Salomo in Jeruzalem (Salomon de Bray, 1657) € 42.701 – € 200.000 Dit schilderij toont een beroemd gebouw, een architecturaal ideaal. Het heeft de museumbezoeker veel te vertellen. Over de idealen van het Hollands Classicisme bijvoorbeeld, dat door Jacob van Campen en De Bray in Nederland was geïntroduceerd. Op andere architecturale interieurs in de Collectie Nederland vormt het een betekenisvolle aanvulling. Museum Bredius, Den Haag Het gebed van Tobias en Sara (Jan Steen, ca 1661) € 400.000 – € 600.000 Dit schilderij is het linkerdeel van een zeldzaam historiestuk van Jan Steen, dat al in 1996 met het rechterdeel in Museum Bredius werd herenigd. Het is ook bijzonder als een in de Tweede Wereldoorlog geroofd kunstwerk, dat het Rijk in 2006 heeft teruggegeven aan de erfgename van de oorspronkelijke bezitter.

Rijksmuseum, Amsterdam Twee verguld zilveren globebokalen (Christoph III Ritter, ca 1640) € 250.000 – € 1.650.000 Deze bokalen in de vorm van een aardglobe en een hemelglobe staan aan de top van de Neurenbergse zilversmeedkunst. Met voorwerpen als deze werd in kunstkamers gepronkt en aansluiting gezocht bij de toenemende belangstelling voor andere werelddelen. In de Europese zilversmeedkunstcollectie van het Rijksmuseum krijgen beide globebokalen een prominente rol. Rijksmuseum Twenthe, Enschede Boomachtig landschap met een rustende herder bij een zonnig pad en schapen (Thomas Gainsborough, 1746) € 90.000 – € 450.000 In de Collectie Nederland bevond zich nog geen werk van Gainsborough, hoewel zijn vroege landschappen verwant zijn aan het naturalisme en de waarneming van licht van Nederlandse zeventiende-eeuwse schilders. Het schilderij past in het collectie- en presentatiebeleid van dit museum, dat regelmatig aandacht besteedt aan de geschiedenis van het landschap.

Museum Catharijneconvent, Utrecht De vier kerkvaders (Adriaen Bloemaert, 1632) € 24.000 – € 80.000 Dit schilderij verwijst naar de katholieke leerstelling dat de gelovige de vleesgeworden Christus met de hostie tot zich kan nemen. Met deze contrareformatorische voorstelling past het in de collectie van Museum Catharijneconvent, dat naast andere schilderijen van Bloemaert ook de prent bezit waaraan hij de compositie van dit schilderij ontleende.

Museum De Lakenhal, Leiden Brillenverkoper (Rembrandt Harmensz. van Rijn, 1623 – 1624) € 350.000 – € 2.500.000 Tussen de schilderijen van Rembrandt in Nederlandse openbare verzamelingen neemt de Brillenverkoper als vroegst bekende werk een bijzondere plaats in. Rembrandt schilderde het toen hij een jaar of zeventien jaar oud was, in zijn geboortestad Leiden. Het is voor het eerst dat Leiden een schilderij van hem heeft verworven.

Nederlands Fotomuseum, Rotterdam Naar de overkant € 75.000 – € 337.540 Het Wereldmuseum droeg zijn fotocollectie over aan het Nederlands Fotomuseum. Deze collectie behoort, met die van het Tropenmuseum en Museum Volkenkunde Leiden, tot de drie belangrijkste volkenkundige fotocollecties in Nederland en geniet internationale

Stedelijk Museum, Amsterdam This way Brouwn (Stanley Brouwn, 1961 – 1971) € 40.000 – € 100.000 Tussen 1961 en 1971 vroeg Stanley Brouwn voorbijgangers op straat de weg. Hij liet hen de route uittekenen en eigende zich de tekeningen toe door er ‘this way brouwn’ op te stempelen. Verwerving van drie exemplaren doet recht aan het seriematig karakter Mondriaan Stichting / Toekenningen / Collecties

van dit werk en vult een lacune aan. Teylers Museum, Haarlem Wie wat bewaart die heeft wat (Karel van Mander, 1590) € 34.240 – € 90.000 Deze tekening van Karel van Mander, een van de belangrijkste zestiende-eeuwse Nederlandse kunstenaars, onderscheidt zich van andere zestiende-eeuwse tekeningen in de Collectie Nederland. Het is een genrevoorstelling, veel zeldzamer dan een bijbelse of allegorische voorstelling. De tekening verkeert bovendien in goede staat en bezit nog de originele kunstenaarsinscriptie. Van Gogh Museum, Amsterdam La Récolte des Foins, Éragny (Camille Pissarro, 1887) € 300.000 – € 2.275.000 Het Hooien, Éragny is een van de weinige werken door Pissarro in pointillistische stijl geschilderd. Een dergelijk schilderij ontbrak aan de Collectie Nederland. Het is een artistiek geslaagd werk, met een voorstelling, een oogsttafereel, die licht werpt op Van Goghs Parijse tijd en zijn experimenten met kleur en techniek. Volkenkundige aankopen Afrika Museum, Berg en Dal Edouard Duval Carrié, Gérard Quenum, Renée Stout € 31.000 – € 50.000 Het Afrika Museum verwierf werk van Edouard Duval Carrié, Gérard Quenum en Renée Stout, alle drie ‘transculturele’ kunstenaars die uitgaan van een mondiale oriëntatie. De aankopen zouden te zien zijn in de tentoonstelling Het geheim van de slang en vormden een passende aanvulling op de Volkenkundige Collectie Nederland. Wet tot behoud cultuurbezit Joods Historisch Museum, Amsterdam Restauratie tebakleed 125 € 1.518 – € 2.530 Dit ceremoniële textiele voorwerp uit de collectie van het Joods Historisch Museum, dat op de lijst van voorwerpen onder bescherming van de Wet tot behoud cultuurbezit staat, werd gereinigd en hersteld. De Erfgoedinspectie was bekend met het behandelvoorstel en stemde ermee in.

65

Collectiemobiliteit

Kunstkoop 2011

Gemeentemuseum, Den Haag Modehuis.nl € 90.000 – € 313.368 2012 – 2014 Musea met een mode- en kostuumcollectie willen gezamenlijk hun collecties permanent digitaal toegankelijk maken en bezoekers de weg tonen in het mode- en kostuumaanbod. De nieuwe website kan hét referentiepunt worden voor museale mode en kostuums in Nederland en bijdragen aan duurzame samenwerking en kennisuitwisseling tussen deze Nederlandse musea.

Friesland Kunstruimte Wagemans, Beetsterzwaag E.M. Galerie, Drachten Galerie Hoogenbosch, Gorredijk Galerie Smarius, Gorredijk Galerie De Vis, Harlingen Galerie De Roos van Tudor, Leeuwarden Gelderland Gist, Brummen Bart Kunst in Huis, Nijmegen Galerie Marzee, Nijmegen Galerie Stills, Nijmegen Galerie Wit, Wageningen Groningen Ann’s Art, Groningen Galerie Anderwereld, Groningen Galerie Jacoba Wijk, Wehe-Den Hoorn Limburg Galerie Judy Straten, Horst Galerie Dis, Maastricht Galerie Wansink, Maastricht Reuten & Reuten Galerie, Maastricht Galerie De Vierde Dimensie, Plasmolen Noord-Brabant Contempo Collectie, Eindhoven Galerie Willy Schoots, Eindhoven Galerie Zand, Eindhoven Priveekollektie, Heusden Etienne Gallery, Oisterwijk Galerie Dom’Arte, Rucphen Galerie Majke Hüsstege, ’s-Hertogenbosch Jan van Hoof Galerie, ’s-Hertogenbosch Galerie Kokon, Tilburg Galerie Resy Muijsers, Tilburg Galerie van Dusseldorp, Tilburg Luycks Gallery, Tilburg Gallery Van Loon & Simons, Vught Noord-Holland Canvas International Art, Amstelveen AdK Actuele Kunst, Amsterdam Annet Gelink Gallery, Amsterdam Art Singel 100, Amsterdam ArtKitchen Gallery, Amsterdam ArtOlive, Amsterdam Aschenbach & Hofland Galleries, Amsterdam Braggiotti Gallery, Amsterdam Cokkie Snoei Amsterdam, Amsterdam Ellen de Bruijne Projects, Amsterdam Galerie Akinci, Amsterdam Galerie Bart, Amsterdam Galerie Brandt, Amsterdam Galerie Carla Koch, Amsterdam Galerie Clement, Amsterdam

66

Galerie de Expeditie, Amsterdam Galerie De Witte Voet, Amsterdam Galerie Diana Stigter, Amsterdam Galerie Eewal, Amsterdam Galerie Ferdinand van Dieten, Amsterdam Galerie Fons Welters, Amsterdam Galerie Gabriel Rolt, Amsterdam Galerie Hamer, Amsterdam Galerie Jos Art, Amsterdam Galerie Josine Bokhoven, Amsterdam Galerie Juliètte Jongma, Amsterdam Galerie Lieve Hemel, Amsterdam Galerie Louise Smit, Amsterdam Galerie Maria Chailloux, Amsterdam Galerie Martin van Zomeren, Amsterdam Galerie Mokum, Amsterdam Galerie Onrust, Amsterdam Galerie Paul Andriesse, Amsterdam Galerie Petit, Amsterdam Galerie Ra, Amsterdam Galerie Rob Koudijs, Amsterdam Galerie Roger Katwijk, Amsterdam Galerie van Gelder, Amsterdam Galerie Witteveen, Amsterdam Galerie Wouter van Leeuwen, Amsterdam Gallery Artkitchen, Amsterdam Gallery Nine, Amsterdam Gist, Amsterdam Grimm Fine Art, Amsterdam Jaski Art Gallery, Amsterdam Kahmann Gallery, Amsterdam Lumen Travo, Amsterdam Mart House Gallery, Amsterdam Metis_nl, Amsterdam Morren Galleries, Amsterdam Motive Gallery, Amsterdam Reflex Modern Art Gallery, Amsterdam Reuten & Reuten Galerie, Amsterdam RonMandos, Amsterdam Serieuze Zaken, Amsterdam Slewe Gallery, Amsterdam Smelik en Stokking Galleries, Amsterdam Steendrukkerij Amsterdam, Amsterdam Tegenboschvanvreden, Amsterdam Ten Haaf Projects, Amsterdam Torch Gallery, Amsterdam Upstream Gallery, Amsterdam Van Zoetendaal Gallery, Amsterdam Vous Etes Ici, Amsterdam Wetering Galerie, Amsterdam Witzenhausen Gallery, Amsterdam Galerie Rob de Vries, Haarlem Galerie Tanya Rumpff, Haarlem Morren Galleries, Haarlem Contemporary Art Gallery, Laren Galerie Bianca Landgraaf, Laren Gallery Lilly Zeligman, Laren

Mondriaan Stichting / Toekenningen / KunstKoop 2011

Overijssel Galerie Hein Elferink, Staphorst Utrecht Galerie De Boog, IJsselstein Besselaar Hedendaagse Kunst, Utrecht Flatland Gallery, Utrecht Galerie Quintessens, Utrecht Morren Galleries, Utrecht Zeeland Galerie van den Berge, Goes Dick de Bruijn Contemporary Art, Middelburg Zuid-Holland Galerie Helga Hofman, Alphen aan den Rijn Galerie De Zaal, Delft Galerie Lutz, Delft Galerie Terra Delft, Delft Galerie De Rijk, Den Haag Galerie Maurits van de Laar, Den Haag Galerie Nouvelles Images, Den Haag Galerie Ramakers, Den Haag Galerie Van Kranendonk, Den Haag Galerie West, Den Haag LivingStone Gallery, Den Haag Seasons Galleries, Den Haag Smelik & Stokking Galleries, Den Haag Galerie De Compagnie, Dordrecht Christian Ouwens Galerie, Rotterdam Cokkie Snoei Rotterdam, Rotterdam Contempo Modern Art Gallery, Rotterdam Mirta Demare, Rotterdam MKgalerie.nl, Rotterdam Phoebus, Rotterdam RAM, Rotterdam RonMandos, Rotterdam Smelik & Stokking Galleries, Rotterdam Wilfried Lentz, Rotterdam

67

Ontwikkelkosten Centraal Museum, Utrecht De Vrede van Utrecht € 10.000 – € 12.600 / 2011 – 2012 Het Centraal Museum bereidt met het Wehrgeschichtliches Museum Rastatt en het Historisches Museum Baden een tentoonstelling over de Vrede van Utrecht voor en gaat na welke ondersteuningsmogelijkheden bij de Europese Gemeenschap voor dit project beschikbaar zijn. De tentoonstelling vindt in 2013 plaats, driehonderd jaar na de vredesluiting. Gemeentemuseum, Den Haag Modehuis Nederland € 10.000 – € 10.000 / 2011 Het Gemeentemuseum ontwikkelt met Amsterdam Museum, Centraal Museum Utrecht, Museum Rotterdam, Fries Museum Leeuwarden, Paleis Het Loo Nationaal Museum en Rijksmuseum Amsterdam de website Modehuis Nederland: zowel een overzicht van mode en kostuum in Nederlandse openbare collecties als een activiteitenplatform. Dit ontwikkelingsonderzoek verkent de mogelijkheden voor participatie door het publiek. Historisch Museum, Rotterdam Museum Rotterdam Junior € 9.650 – € 9.650 / 2011 – 2012 Museum Rotterdam bereidde een Museum Rotterdam Junior voor, waar kinderen de tien tijdvakken van het onderwijscurriculum geschiedenis kunnen beleven. De ontwikkelingsfase omvatte een proefproject voor het multimediaprogramma en een werksessie met betrokkenen uit het onderwijs. Museum aan het Vrijthof, Maastricht Museale toepassing RFID-chips € 9.500 – € 9.500 / 2011 – 2012 Om de interactie met het publiek te bevorderen onderzoekt Museum aan het Vrijthof de toepassing van radio frequency identification-technologie in tentoonstellingen. Het bestudeert de ervaringen van het Fryderic Chopin Museum in Warschau en maakt een eigen proefopstelling. De onderzoeksresultaten worden gedocumenteerd in een publicatie voor andere musea. Museum van het Nederlandse Uurwerk, Zaandam Tijd voor een nieuw museum € 10.000 – € 10.000 / 2011 – 2012 Het Museum van het Nederlandse Uurwerk en het Museum en Archief van Tijdmeetkunde onderzochten met hulp van externe experts in hoeverre het haalbaar is om gezamenlijk hun tijdmeetkundige collecties te beheren en een nationaal museum voor tijdmeetkunde op te richten.

68

Natuur Museum, Nijmegen Natuurcentrum Rivieren € 10.000 – € 20.000 / 2011 – 2012 Natuurcentrum Rivieren ontwikkelde een publieksbenadering voor de samenwerking tussen Natuurmuseum Nijmegen en Museum De Stratemakerstoren, Staatsbosbeheer Gelderse Poort en het Milieu Educatie Centrum Nijmegen. Met deze ontwikkelingsfase wil het Natuurmuseum de beoogde samenwerking intensiveren en professioneel uitbreiden. NEMO, Amsterdam Doelgroepenonderzoek nationaal kennisportaal Wetenschap en Techniek € 10.000 – € 11.360 / 2011 – 2012 Stichting Academisch Erfgoed, Bijzondere Collecties Universiteit van Amsterdam, Museum Boerhaave, Museum voor Communicatie, Stichting Computer Erfgoed Nederland, Discovery Center Continium, Stichting Historie der Techniek, STABIEN, TU Delft, Twents Museum Heim, Twentse Welle en Werkspoormuseum werkten een doelgroepenbenadering uit voor de gezamenlijke ontsluiting van hun collecties in een online kennisportal. Casco, Utrecht Fair International: Building a Transnational Imaginary € 9.000 – € 11.320 / 2011 Casco deed interdisciplinair vooronderzoek naar alternatieve benaderingen van postkolonialisme in Accra International Fair, een architectuurlocatie van de Ghanese overheid in de jaren zestig van de twintigste eeuw. Het onderzoek was erop gericht zowel Nederlands-Afrikaanse gemeenschappen als Ghanese partners te betrekken bij het uiteindelijke project. CODART, Den Haag CODART e-zine € 10.000 – € 20.300 / 2012 Het internationale netwerk van conservatoren van Nederlandse en Vlaamse kunst CODART wilde de kwaliteit van zijn e-zine verhogen door het te veranderen, te testen bij doelgroepen en verder te verbeteren. Na deze ontwikkelingsfase zou CODART de nieuwsbrief uit eigen middelen financieren. Cultuur aan het IJ, Amsterdam World of Citycraft € 10.000 – € 42.215 / september 2011 World of Citycraft is een interactieve game voor stadsvernieuwing, waar bewoners kunnen bijdragen aan de stedelijke ontwikkeling. Dit proefproject bleef tot Amsterdam Noord beperkt en zou vervolgens ook voor andere locaties in Nederland worden ontwikkeld. De Balie, Amsterdam Expertmeeting Participate or Perish € 7.500 – € 9.900 / 2011 Om nieuwe vormen van participatieve cultuur zowel in theorie als in praktijk te onderzoeken bereidde De

Balie een serie kunstprojecten, seminars en publieksprogramma’s voor. Dit gebeurde in samenwerking met partners uit Londen (Chelsea College of Art and Design, Critical Practice) en Praag (FAMU School of Film and Television, Skolska 28). InterArt, Amsterdam Wat kan kunst € 10.000 – € 14.198 / 2011 – 2012 In Wat kan kunst onderzocht InterArt de plaats en betekenis van kunsten in Nederland. Zij betrok hier zowel kunstenaars en kunstcritici als mensen van buiten de cultuursector bij, die kunstwerken beoordeelden op hun maatschappelijke meerwaarde. Het onderzoek zou uitmonden in een symposium en een publicatie. Mediamatic Lab, Amsterdam Mycelium Rising € 10.000 – € 178.560 / 2011 – 2012 In samenwerking met Ecovative Design, dat Mycomaterial-producten laat groeien in een proces gebaseerd op paddenstoelen, introduceert Mediamatic een vernieuwende manier van producten ontwikkelen. De introductie heeft als doel het publiek bewust te maken van het belang van innovatieve materialen en een breder debat over biobased economy op gang te brengen. Mediamatic Lab, Amsterdam Verzelfstandiging van Kom je ook? € 10.000 – € 10.000 / 2011 Mediamatic ontwikkelde een duurzamer organisatiemodel voor Kom je ook? Tijdens deze bijeenkomsten over de jongste ontwikkelingen en trends in de culturele sector geven sprekers uit binnen- en buitenland voorbeelden uit de praktijk. Verzelfstandiging zou extra kansen bieden voor meer inbreng uit het veld en grensoverschrijdende kennisuitwisseling in een ruimer netwerk. Mobiele Collectie Nederland, Lelystad Verbetering Nationaal Register Mobiel Erfgoed € 9.500 – € 9.500 / 2011 Als organisatie waarin vertegenwoordigers van de deelsectoren Rail, Weg, Lucht en Water namens museale en particuliere eigenaren van mobiel erfgoed zitting hebben, stelde de MCN een businessplan voor het Nationaal Register Mobiel Erfgoed op. Dit register verenigt alle deelsectoren, die al meer of minder met een eigen register waren begonnen. Pianola Museum, Amsterdam Ontwikkelkosten Pianola Museum € 10.000 – € 13.940 / 2011 Het Pianola Museum onderzocht mogelijkheden om zich te professionaliseren en uit te breiden en zijn financiële basis te vergroten. Ook ging het museum na hoe het door samenwerking met andere organisaties als Museum Speelklok, G. Perlee Draaiorgelmuseum en Stichting Noorderkerkconcerten de eigen positie kan versterken en zijn publieksbereik vergroten. Mondriaan Stichting / Toekenningen / Ontwikkelkosten

The Generator Todays Art, Den Haag Todays Art Japan € 9.000 – € 20.000 / 2011 The Generator Todays Art voerde een haalbaarheidsonderzoek uit om Todays Art, een festival voor hedendaagse kunst, uit te breiden naar Japan. Dit gebeurde op verzoek van de Japanse organisatie Underground Gallery. Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam Ontwikkelkosten 174 + 1 culturen / 174 + 1 ontmoetingen € 14.800 – € 16.400 / 2011 Boijmans Van Beuningen deed onderzoek naar nieuwe strategieën en methodes om met een gevarieerde publieksbenadering de 174 nationaliteiten die in Rotterdam voorkomen adequaat te bedienen en de collectie maatschappelijk beter in te bedden. Met dit onderzoek legde het museum de basis voor het nieuwe beleid van zijn publieksafdeling. V2_Organisatie, Rotterdam Dutch Electronic Art Festival € 10.000 – € 32.750 / 2011 V2_ wil het Dutch Electronic Art Festival als een zelfstandig evenement ontwikkelen en omvormen tot een sectorfestival voor eCultuur in Nederland. De organisatie deed nu eerst onderzoek naar de vorm die DEAF moet aannemen om te voldoen aan de noden van de sector. Teto Projects, Amsterdam Missing Maurits € 9.910 – € 9.910 / 2011 TeTo Projects deed onderzoek naar Nederlands koloniale verleden in Recife, Brazilië en naar de verhouding tussen Brazilië en Nederland. Het onderzoek bestond uit een denktank met experts, kunstenaars en vormgevers en zou resulteren in een groepstentoonstelling met kunstenaars en ontwerpers uit Recife en Amsterdam. TwentseWelle, Enschede De vrouw in Turkije € 10.000 – € 20.350 / 2011 – 2012 Voor een tentoonstelling over de vrouw in de Turkse samenleving, in 2013 – 2014, onderzocht TwentseWelle de mogelijkheden tot samenwerking met een Turkse medecurator en Turkse vrouwelijke kunstenaars. Ook deed het museum historisch onderzoek naar de rol van de vrouw en inventariseerde het mogelijkheden tot bruiklening. ZAM Africa Magazine, Amsterdam ZAM internationalisering € 10.000 – € 175.250 / 2011 – 2012 Om met een internationaal Engelstalig tijdschrift en een prominente online aanwezigheid zijn uitstraling en activiteiten een meer internationaal karakter te geven, werkte ZAM Africa Magazine een ondernemingsplan uit en ontwikkelde het een Engelstalig proefproject. 69

Professionalisering Instituut voor Netwerk Cultuur, Amsterdam Unlike Us € 17.500 – € 44.098 / 2011 – 2012 Het Instituut voor Netwerkcultuur vormt een onderzoeksnetwerk van kunstenaars, vormgevers, wetenschappers, activisten en programmeurs dat workshops, conferenties, online dialogen en publicaties tot stand brengt. Het netwerk wil de economische en culturele aspecten van de dominante sociale media analyseren en verdere ontwikkeling en verspreiding van alternatieve, decentrale sociale mediasoftware bevorderen. Kunsthal, Rotterdam The Big Museum Show € 58.000 – € 58.000 / 2011 – 2013 Dit project bij het twintigjarig bestaan van de Kunsthal in 2012 gaat na hoe de presentatie van moderne kunst in musea anders kan, publieksvriendelijker, beter, en komt in samenwerking met het Gemeentemuseum Den Haag tot stand. Vier communicatiedeskundigen stellen de tentoonstelling samen en hebben een belangrijk aandeel in de publieksactiviteiten. Materiaalfonds voor Beeldende Kunst, Amsterdam The Weight of Colour € 15.732 – € 94.200 / april 2012 Dit programma ging over de relatie tussen kleur en materiaal in de beeldende kunst. Het was een coproductie van het Materiaalfonds met Rijksmuseum, EYE en HKU, en bestond uit drie lezingen voor een breed publiek, een filmprogramma over gebruik van kleur in films en zes besloten workshops voor geselecteerde deelnemers. Framer Framed, Amsterdam Debatreeks € 37.000 – € 141.096 / 2011 – 2012 Dit project zette professionals uit erfgoed en beeldende kunst ertoe aan zich te bezinnen op de postkoloniale tentoonstellingspraktijk: noodzakelijk om een meer realistische, inclusieve houding te ontwikkelen tegenover publiek, samenleving en collecties. Uit eerdere Framer Framed-debatten is gebleken dat deze benadering betrokkenheid stimuleert bij relevante museumdirecteuren, curatoren, journalisten en kunstenaars. The Beach, Amsterdam Open Book for Sustainist Design € 21.000 – € 182.580 / 2011 Sustainisme definieert een cultureel perspectief dat hedendaagse ontwikkelingen met elkaar in verband brengt, zoals digitalisering, mondialisering en duurzaamheid, en is vergelijkbaar met wereldbeelden als modernisme en postmodernisme. Vanuit het sustainisme-perspectief worden, via een online platform, ideeën en praktijkvoorbeelden van social design70

praktijken bijeengebracht en gepresenteerd, zoals een basishandboek voor sustainistisch ontwerpen. Utrecht Biënnale, Utrecht Utrecht Manifest 2011 € 75.000 – € 1.061.800 / oktober – november 2011 Utrecht Biënnale organiseerde voor de vierde maal Utrecht Manifest, de biënnale voor social design: tentoonstellingen, symposia, workshops, lezingen, publicaties. Deze editie onderzocht hoe ontwerpen kan bijdragen aan het inrichten van de stad als een nieuw werklandschap. Het festival trok publiek met verschillende achtergronden, zoals gemeente, middenstand, onderwijs, ontwerp. W139, Amsterdam Facing Forward: Art & Theory from a Future Perspective € 25.000 – € 135.305 / 2011 – 2012 Deze lezingen- en debatreeks was een samenwerking van W139 met de Appel, Metropolis M, SMBA, het Stedelijk Museum Amsterdam en de Universiteit van Amsterdam, met als thema: de kunst en kunstheorie van de toekomst. Dit zou in relevante subthema’s verder worden uitgewerkt, en aangevuld met een slotdebat en een publicatie.

Kultura Aruba Film Production, Aruba Aruba International Filmfestival € 58.965 – € 127.879 / juni 2011 De tweede editie van het filmfestival kreeg een duidelijker Caribisch profiel. Lokale filmmakers kregen de gelegenheid hun films te vertonen en ook deel te nemen aan netwerkbijeenkomsten, workshops en masterclasses van internationale gasten van het festival. Dit verruimde het referentiekader en bevorderde de expertise van de Caribische filmers. Dance Sensation, Bonaire Professionalisering dansonderwijs € 16.366 – € 92.440 / 2011 Dance Sensation schafte extra materialen en geluidsapparatuur aan om het dansonderwijs verder te professionaliseren en het cursusaanbod verder te verruimen en te continueren. Danslessen zouden voortaan ook buiten de dansschool worden aangeboden, in wijken en op scholen. Bovendien bezochten leraren enkele Nederlandse opleidingen om structurele samenwerking tot stand te brengen. Eterno, Aruba studiO € 12.671 – € 22.229 / februari 2011 studiO, een initiatief van kunstenaar Osaira Muyale, werd na de verbouwing een gastvrije combinatie van expositieruimtes, atelier, gastateliers en eetgelegenheid. Door ook ruimte te bieden aan internationale kunstenaars zal studiO een impuls geven aan het verruimen van het artistieke referentiekader van de Arubaanse kunstenaarsgemeenschap. Insight for the Arts, Aruba Rosea Nobo € 41.310 – € 67.060 / februari 2011 Insight for the Arts selecteerde zowel gevestigde als startende kunstenaars voor de tentoonstelling Rosea Nobo. Curator José Manuel Noceda, bekend van de Biënnale van Havana, stimuleerde een breder, internationaal perspectief van de deelnemers. De tentoonstelling vond op meerdere locaties plaats en leverde een bijdrage aan het cultureel klimaat op Aruba. Freedom Fighters, Sint-Maarten Elfde Annual Tribute to Marcus Garvey € 6.976 – € 10.060 / augustus 2011 Dit jaarlijkse eerbetoon (festival) ter ere van Marcus Garvey houdt een interessant en onderbelicht deel van het Afrikaans-Caribisch erfgoed levend. De Jamaicaan was een pionier in de strijd om burgerrechten voor de zwarte bevolking in de Verenigde Staten. Aan het festival werkten internationale groepen uit de regio mee.

Mondriaan Stichting / Toekenningen / KulturA

Arte Pro Arte, Aruba Changing Horizons € 15.000 – € 36.898 / 2011 – 2012 Arte Pro Arte nam deel aan het internationaal theaterproject Changing Horizons, met groepen uit Brazilië, Nederland, Aruba, België, Engeland, Frankrijk en Turkije, die gezamenlijk aan een locatievoorstelling werken. De voorstelling wordt gespeeld in Nederland, Curaçao en Aruba. Cultureel Centrum, Curaçao Doorlichting muziekacademie € 3.525 – € 4.918 / 2011 Het CCC liet zijn muziekschool doorlichten. Dit resulteerde in een rapport met waardevolle adviezen over de organisatiestructuur van de muziekschool, de kwaliteit van het muziekonderwijs en de tarieven, werving en beoordeling van docenten. De investering gaf een impuls aan management en beleid en verbeterde de kwaliteit van de school. Dance Company Turning Point, Curaçao Training belichting bewegende podiumkunsten € 7.520 – € 10.027 / 2011 Turning Point organiseerde een training in theaterbelichting voor technici en makers van dansscholen en theatergezelschappen op Curaçao. De deelnemers leerden hoe zij beter een lichtplan konden ontwerpen en belichting opbouwen. Daardoor zouden ze ook beter in staat zijn de intenties van makers te begrijpen en om te zetten in belichting. Danzarte Studio, Curaçao Rainforest Kunst Festival € 11.412 – € 31.006 / oktober 2011 Danzarte nam deel aan het Rainforest Kunst Festival in Paramaribo. Het doel was drieledig: bijdragen aan de bewustwording van het behoud van het tropisch regenwoud, versterken van het internationale netwerk en bevorderen van de artistieke ontwikkeling van Danzarte. De Cultuur Kameleon, Curaçao Medialab Digitrader € 30.000 – € 334.000 / 2011 Cultuur Kameleon ontwikkelde een medialab in de Openbare Bibliotheek Curaçao. Het medialab wil een toegankelijke plaats zijn waar een brede doelgroep in aanraking komt met Digitrader. Dit cultuur- en media-educatieproject van Cultuur Kameleon heeft als doel nieuwe media aan kinderen maar ook aan leerkrachten en ouderen te onderwijzen. Jubilee Library Philipsburg, Sint-Maarten Deelname IFLA-conferentie Puerto Rico € 9.878 – € 13.170 / augustus 2011 Vertegenwoordigers van de bibliotheken op SintMaarten, Aruba, Curaçao en Sint-Eustatius namen deel aan een internationale conferentie voor bibliothecarissen op Puerto Rico. Dit droeg bij aan het 71

vergroten van expertise en versterkte de internationale banden. Ook kon het recent opgerichte platform voor Nederlands-Caribische bibliotheken zich aan een vakpubliek presenteren. Konsulta pa Grandinan Boneiru, Bonaire Grandinan ta Kanta € 3.948 – € 7.543 / 2011 Konsulta pa Grandinan Boneiru schafte een karaokesysteem, een geluidsinstallatie, een gitaar en een kuarta aan. Dit maakt het mogelijk de participatie van ouderen te vergroten: zij kunnen muzieklessen volgen, zelf muziek maken en voorstellingen geven, en draagt dan ook bij aan het versterken van de culturele infrastructuur op Bonaire. Kultivo Miksto, Curaçao Anti X-Change € 10.000 – € 165.141 / november 2011 – mei 2012 Tussen Nederlandse rappers en Curaçaose hiphoppers vond culturele uitwisseling plaats: workshops in Nederland en op Curaçao voor jongeren, samenwerking (expertise- en kennisuitwisseling) tussen kunstenaars op Curaçao en in Nederland, en presentaties: publicatie, documentaire, videoclips, benefietconcerten. Het was een proefproject, waarin de organisatie de benadering uittestte en het concept verder uitwerkte. Mira, Aruba Uitbreiding en vernieuwing € 11.104 – € 14.805 / 2011 – 2012 Stichting Mira wilde zich organisatorisch verbeteren en haar lespakket (tekenlessen en lessen in werken met textiele werkvormen) uitbreiden. Zij investeerde in materialen voor de studioruimte om nieuwe technieken te kunnen introduceren, betere werkplekken voor cursisten te bieden en betere faciliteiten te hebben voor het opslaan en tentoonstellen van werken. Mon Art Gallery, Curaçao Professionalisering galeries Curaçao € 41.150 – € 54.866 / 2011 Mon Art Gallery deed samen met Gallery Alma Blou en Landhuis Bloemhof investeringen om haar publieksfunctie te versterken. Deze drie grootste kunstgaleries op Curaçao schaften stoelen aan, servieswerk, een beamer met scherm, een geluidsinstallatie voor extra events, naast nieuwe belichting en vitrines voor de galerieruimte. Motiance Dance School, Sint-Maarten Vervolg introductie van musical op Sint-Maarten € 82.338 – € 84.190 / 2011 – 2013 Motiance wil dansonderwijs en musical een stevige positie geven op Sint-Maarten. Na een succesvol proefjaar zou in de tweede en derde fase het accent liggen op een teacher training-programma, after school-programma’s, opzet van een grote productie, kennisdeling met de andere eilanden en internationale uitwisseling. 72

National Archaeological Anthropological Memory Management, Curaçao Dutch Carribean Libraries Seminar 2011 € 18.778 – € 27.038 / januari 2011 Het NAAM nodigde voor het Dutch Carribean Libraries Seminar twaalf bibliotheekmedewerkers uit Aruba (5), Saba (1), Sint-Maarten (2), Statia (1) en Suriname (3) uit. Voor een bloeiende bibliotheeksector op de eilanden is bundeling van krachten onmisbaar. Dit seminar kon structurele verbetering brengen in de gezamenlijke culturele infrastructuur. Pan the Man Foundation, Aruba Investeringen € 16.701 – € 24.475 / 2011 De Pan the Man Foundation investeerde in haar professionalisering. Zij wil de muzikale erfenis van een van de belangrijkste steelpanspelers van het eiland, Edgar Connor, levend houden en ontsluiten. De investeringen maakten het mogelijk een bredere doelgroep te bereiken en te interesseren voor de steelpan. Plataforma Kultural, Bonaire Bon Bini Bonaire € 71.710 – € 215.000 / mei 2011 – december 2013 Plataforma Kultural ontsluit in samenwerking met een groot aantal andere organisaties het jarenlang verzamelde archiefmateriaal van journalist en tv-maker Boi Antoin. Het archief bevat unieke documenten over de geschiedenis van Bonaire en is na digitalisering bruikbaar voor presentaties, publicaties en educatieve activiteiten op het eiland. Plataforma Kultural, Bonaire Skol di Musika op de kaart € 49.060 – € 66.140 / 2011 – 2013 In samenwerking met Fundashon Plataforma Kultural en de expertise van Nederlandse muziekonderwijsinstellingen wilde Skol di Musika een professionaliseringsslag maken: een ondernemingsplan schrijven en implementeren, onderhoudskosten beheersen, instrumenten aanschaffen en expertise bevorderen. Ook wilde deze enige muziekschool op Bonaire Skol het aantal leerlingen uitbreiden. Rebecca Roos Productions, Aruba Festivalbezoek 2011 € 6.500 – € 17.869 Arubaanse filmmakers bezochten drie internationale filmfestivals: het Trinidad & Tobago Filmfestival, het International Documentary Filmfestival Amsterdam en het Bahamas International Filmfestival, met als doel de contacten die zij tijdens een eerder bezoek aan het Aruba International Filmfestival legden te verstevigen en hun expertise verder te vergroten. Saba Association with Caribbean States, Saba Muziek en dansschool € 25.470 – € 33.045 / 2011 – 2012 De Saba Association with Caribbean States stelde

een dansdocent uit Cuba voor de duur van een jaar op Saba aan. Daarmee wil zij de dansschool op Saba nieuw leven inblazen, het dansonderwijs aan jongeren op het eiland mogelijk maken en de professionele dans stimuleren. St Eustatius Center for Archaeology Research, Sint-Eustatius Twee auto’s € 25.326 – € 26.994 / 2011 Om bezoekers te vervoeren naar oudheidkundige vindplaatsen en zijn activiteiten te promoten bij de plaatselijke bevolking kocht het St Eustatius Center for Archaeological Research twee auto’s aan. SECAR beheert en behoudt archeologische sites. Jaarlijks organiseert het een programma waarin internationale vrijwilligers op de sites zelf leren hoe veldwerk wordt verricht. St Eustatius Historical Foundation, Sint-Eustatius Reconstructie achttiende-eeuwse smidse € 12.500 – € 19.464 / 2011 De St Eustatius Historical Foundation richt een van haar gebouwen als een achttiende-eeuwse smidse in. De smidse maakt deel uit van de vaste opstelling. Informatiepanelen bieden achtergrondinformatie voor bezoekers en voor scholen komt er een educatief programma. Ook wordt de kunst van het smeden in de praktijk gebracht.

Teatro Luna Blou, Curaçao KunstBende KoninkrijksBreed € 20.465 – € 27.286 / 2011 Teatro Luna Blou organiseerde een tweedaagse werkconferentie over Kunstbende. Tijdens die bijeenkomst zou een projectplan worden opgesteld om het Kunstbendeconcept op alle zes de Nederlandse Caribische eilanden in praktijk te brengen en samenwerking en expertise-uitwisseling tussen de eilanden te bevorderen. The Barson Foundation, Sint-Eustatius Digitalisering archief € 41.135 – € 49.511 / 2011 – 2013 Voor verder onderzoek, vertoning en ontwikkeling van educatief materiaal digitaliseerde de Barson Foundation onderdelen uit zijn omvangrijk audiovisueel archief van belangrijke gebeurtenissen op het gebied van politiek, cultuur en sport op de Nederlandse Bovenwindse eilanden. Dit gebeurde in samenwerking met de lokale bibliotheek en die op Sint-Maarten.

Streanan di Boneira, Bonaire Muziekinstrumenten, geluidsinstallatie, apparatuur € 9.856 – € 17.138 / 2011 Streanan di Boneiru wil jongeren op Bonaire hun talent laten ontplooien. Zij schafte muziekinstrumenten, een geluidsinstallatie en andere apparatuur aan, om die te gebruiken voor activiteiten en talentontwikkelingstrajecten als workshops, festivals met optreden van jongeren en talentenjachten. Streanan di Boneira, Bonaire Workshops en cursus theater € 16.997 – € 41.379 / 2011 Op Bonaire namen vijftig jongeren aan theaterworkshops en twintig docenten aan een train the trainer-cursus deel. De jongeren zouden vervolgens zelf groepen oprichten en zich onder begeleiding van Streanan di Boneiru verder ontwikkelen. De docenten kregen scholing in dans, muziek en theater om de jongeren daarbij verder te kunnen begeleiden. Teatro KadaKen, Curaçao Investering apparatuur € 7.060 – € 9.423 / 2011 – 2012 Teatro KadaKen investeerde in apparatuur om kennis vast te leggen en door te geven, bijvoorbeeld tijdens workshops, zoals een workshop teksttheater (regiekeuzes en speelstijlen) in de repetitieperiode van de nieuwe voorstelling Tisha. Deelnemers waren theatermakers, onder wie enkele spelers uit Tisha. Mondriaan Stichting / Toekenningen / KulturA

73

Vrijwilligersregeling André Volten Stichting, Kortenhoef Website en folder € 4.500 – € 9.500 / 2011 – 2012 Om de activiteiten van haar vrijwilligers te ondersteunen laat Stichting André Volten een nieuwe website ontwikkelen en een folder met informatie over de beeldhouwer en zijn werk maken. De vrijwilligers spannen zich in om Voltens woonhuis annex atelier een publieke functie te geven en zijn gedachtegoed levend te houden. Bakkerijmuseum De oude Bakkerij, Medemblik Vrienden van De oude bakkerij: ook in de toekomst moeten we gebakken zitten € 5.000 – € 10.232 / 2011 – 2012 Het Bakkerijmuseum en de Vriendenvereniging willen de samenwerking intensiveren en professionaliseren: iemand aanstellen als vrijwilligerscoördinator, de ledenadministratie verbeteren, de ledenwerving intensiveren en contacten aanknopen met het donateursnetwerk. Een professioneel werkende vriendenvereniging kan meer vrijwilligers en middelen opleveren die het museum ten goede komen. Beheerstichting De Goudsche Waag, Gouda Digitalisering en digitale kennis Goudse Waag € 5.000 – € 15.420 / 2011 – 2012 Om goed in staat te zijn de website te onderhouden, gebruik te maken van social media, aan werving te doen en flyers te ontwikkelen krijgen de vrijwilligers van de Goudse Waag les in ICT-vaardigheden. Ook worden zij vertrouwd gemaakt met de in het museum te ontwikkelen digitale kennis zelf. Kasteel Keukenhof, Lisse Kennisvermeerdering vrijwilligers € 4.500 – € 9.000 / 2011 – 2012 Vrijwilligers krijgen scholing om de overgang van restauratie naar exploitatie van Kasteel Keukenhof mee te maken. Voor een zinvolle invulling van de scholing gebruikt het kasteel de ervaring van andere kastelen die er al langer in slagen een historisch monument een hedendaagse relevantie te geven. Muider Muizenfort Museum, Hoogmade Beleidsvorming en vrijwilligerswerving € 5.000 – € 15.000 / 2011 – 2012 De vrijwilligers die het Muizenfort leiden huurde EC Projects in om een beleidsvisie te ontwikkelen en extra vrijwilligers te werven. Het Muizenfort maakt deel uit van de Stelling van Amsterdam. Het laat binnen een tentoonstelling over de oude vesting Muiden en buiten originele loopgraven en schuttersopstellingen zien. Museum de Buitenplaats, Eelde Basistraining bedrijfshulpverlening € 2.250 – € 4.500 / 2011 – 2012 De vrijwilligers in Museum de Buitenplaats, die 74

rondleidingen geven, gastheer zijn en allerlei handen spandiensten verrichten, volgen ter verbetering van hun functioneren een training tot bedrijfshulpverlener. Museum de Buitenplaats toont en verzamelt figuratieve kunst in een modern pand in de tuin van het historische Nijsinghhuis. Museum In ‘t Houten Huis, De Rijp Bijscholing geschiedenis en training bedrijfsveiligheid € 3.625 – € 7.250 / 2011 De vrijwilligers van In ‘t Houten Huis volgden cursussen. De vaardigheden die zij opdeden hebben niet alleen als doel de eigen capaciteiten te vergroten, maar zijn ook allemaal publieksgericht: de bezoekers krijgen rondleidingen van gidsen die over de juiste informatie beschikken en deze op het gewenste kennisniveau kunnen aanbieden. Museum Smedekinck, Zelhem Naambordjes voor gewassen € 2.300 – € 4.600 / 2011 – 2012 Om het publiek voor te lichten over de gewassen in zijn siertuin, kruidentuin, boomgaard met hoogstamfruitbomen en akker met historische gewassen, plaatst Museum Smedekinck naambordjes in het Latijn, Nederlands en Achterhoeks. Museum Smedekinck is het cultuurhistorische museum van de oudheidkundige vereniging Salehem en toont stijlkamers, boerengereedschap en ander lokaal geschiedenismateriaal. Nederlandse Reuzenfederatie, Berkel-Enschot Brochure Nederlandse Reuzenfederatie € 1.000 – € 3.000 / 2011 – 2012 Voor promotiedoeleinden, om vrijwilligers en subsidie te werven, laat de Nederlandse Reuzenfederatie een brochure maken over reuzencultuur in het algemeen en de lokale reuzenverenigingen in het bijzonder. Lokale reuzenverenigingen willen deze bijzondere vorm van volkscultuur bekendmaken bij een geïnteresseerd publiek, maar slaagden daar op eigen gelegenheid niet in.

automatiseringssysteem moderniseren. Het museum presenteert in een voormalige boerderij de streekgeschiedenis van het Kempense platteland tussen 1850 en 1950 met meubels, gereedschappen, textiel en religieuze objecten. Studiecentrum en Rariteitenkabinet Collectie Brands, Nieuw-Dordrecht Digitalisering Collectie Brands € 5.000 – € 35.980 / 2011 – 2013 Om haar deelcollecties, zoals Drenthiana, Tweede Wereldoorlog, Funeralia en thanatologie, Numismatiek en meteorologie, Archeologica en Historische voorwerpen, digitaal te ontsluiten schafte de Collectie Brands hardware en software aan en liet zij vrijwilligers scholen in digitaliseren en beschrijven.

Veiligheidszorg Cultureel Erfgoed Zeeland, Middelburg Update Zuunig op Erfgoed € 2.280 – € 5.700 / 2011 – 2102 Om de Zeeuwse veiligheidsnetwerken te consolideren organiseert Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland herhalingstrainingen, zowel voor musea als voor archieven en voor beheerders van religieus erfgoed. Ook houdt ze een oefening met Veiligheidsregio Zeeland. Museum de Fundatie, Heino-Wijhe Risicoanalyse € 7.180 / 2011 – 2012

Vrienden van het Provinciaal Museum van Drenthe, Assen Behoud, beheer en presentatie van cultureel erfgoed en volkscultuur € 4.880 – € 9.760 / 2011 – 2013 De vriendenvereniging van het Drents Museum werft vrijwilligers, laat hen scholen en schaft hardware aan om hun functioneren te ondersteunen. Na de verbouwing van het Drents Museum bemannen de vrijwilligers de informatiebalie en bieden zij hulp bij Museumplus, het nieuwe informatiesysteem voor bezoekers. Zeillogger Balder, Vlaardingen Cursus zeilmaken € 1.000 – € 2.028 / 2011 – 2012 Door deelname aan een cursus zeilmaken bij Museumwerf Vreeswijk leren de vrijwilligers van Stichting Zeillogger Balder een ambacht en vergrootten zij hun expertise. Daardoor kunnen zij tijdens zeildemonstraties meer van de werking van het schip laten zien en eventuele schade aan de zeilen zonder extra kosten zelf herstellen.

Oosterkerk, Hoorn Ontwikkelen website, aanschaf computers, uitbreiding automatisering € 3.625 – € 7.250 / 2011 – 2012 De Oosterkerk wilde de werking van zijn organisatie verbeteren door een nieuwe website te ontwikkelen, computers aan te schaffen voor de ledenadministratie en communicatie, en de boekhouding, jaarverslaggeving en secretariaat verder te automatiseren. Dit zou zowel het beheer van de stichting als de overdracht bij bestuurs- of functiewisselingen bevorderen. Streekmuseum de Acht Zaligheden, Eersel Website en automatiseringssysteem € 689 – € 1.817 / 2011 – 2012 Om het functioneren van zijn organisatie en vrijwilligers te versterken liet Streekmuseum De Acht Zaligheden een nieuwe website bouwen en zijn Mondriaan Stichting / Toekenningen / Vrijwilligersregeling

75

Internationale projecten in nederland Castrum Peregrini, Amsterdam We are all fanatics! € 43.000 – € 151.242 / mei – juni 2011 We are all fanatics! was een manifestatie over de vaak spanningsvolle relatie tussen individu en groep. Naast een tentoonstelling, You are all individuals!, samengesteld door Nina Folkersma, organiseerde Castrum Peregrini een nacht van het fanatisme, met sprekers, paneldiscussies en optredens. De manifestatie sloot een tweejarig Europees onderzoeksproject naar fanatisme af. Cultuur aan het IJ, Amsterdam Crisis of History € 75.000 – € 231.500 / 2012 – 2013 Drie tentoonstellingen laten werk zien van jonge kunstenaars uit het Midden-Oosten. Ze gaan over vergane modernistische dromen, de manier waarop kunstenaars westerse technieken en westers idioom gebruiken om de veronderstelde hegemonie van het westen aan de kaak te stellen, en over kunstenaars met een gespleten verhouding tegenover de islam. DEAF, Rotterdam DEAF 2012 € 75.000 – € 995.135 / april 2012 Het tweejaarlijkse Dutch Electronic Art Festival kent in 2012 als thema The Power of Things. Dit gaat over de causale kracht die niet-levende dingen uitoefenen op ontwikkelingen in de samenleving en over hoe mensen hun relatie tot niet-levende dingen moeten definiëren. Het vindt zowel in Rotterdam als in Amsterdam plaats. Gemak, Den Haag Generation 9/11 € 17.000 – € 43.000 / september – oktober 2011 De tentoonstelling Generation 9/11 ging over de veranderingen in beeldvorming en nieuwsgaring na 9/11. De beeldvorming die met oorlog gepaard gaat en de positie van de internationale oorlogsfotograaf werden gepresenteerd in journalistiek beeldmateriaal en beeldende kunst. Bij de tentoonstelling verscheen een catalogus. Ook vonden er gesprekken, debatten en lezingen plaats. Gemeentemuseum, Den Haag Modehuis.nl € 90.000 – € 313.368 / 2012 – 2014 Musea met een mode- en kostuumcollectie willen gezamenlijk hun collecties permanent digitaal toegankelijk maken en bezoekers de weg tonen in het mode- en kostuumaanbod. De nieuwe website kan hét referentiepunt worden voor museale mode en kostuums in Nederland en bijdragen aan duurzame samenwerking en kennisuitwisseling tussen deze Nederlandse musea. 76

Institute for Human Activities, Amsterdam Gentrificatieprogramma Democratische Republiek Congo € 90.000 – € 649.000 / 2012 – 2014 Het IHA realiseert met kunstenaar Renzo Martens een nederzetting naast een cacaoplantage in Congo. Daar staan de productiemethoden en het westerse kunstsysteem ter discussie, door plantagemedewerkers om te scholen tot kunstenaar en hun werk te presenteren en verkopen. IHA produceert zes films, voor podia als IDFA en het Van Abbemuseum. Kunstbeeld, Diemen Reis- en verblijfskosten buitenlandse evenementen 2012 € 18.000 – € 24.700 Om artikelen te laten schrijven over een groot aantal internationale kunstevenementen, van de Abu Dhabi Art Fair en de Busan Biennale tot de Biënnale van São Paulo en de Western China International Art Biennale, kreeg Kunstbeeld een bijdrage in de reis- en verblijfskosten van scribenten. Making Snowballs, Amsterdam Make a Forest € 30.000 – € 95.500 / 2011 In de wereldwijde kunstmanifestatie Make a Forest ontwierpen culturele instellingen, kunstenaars en vormgevers artificiële bomen, als een artistieke en kritische reflectie op de verhouding tussen mens en natuur. Het project sloot aan bij het International Year of Forests, een initiatief van de Verenigde Naties rond ontbossing, biodiversiteit en duurzaam bosmanagement. Metropolis M, Utrecht AICA Congres Paraguay, biënnales Istanbul, Mercosul € 3.804 – € 3.804 / 2011 Franck Ekra, onderscheiden met de Prijs voor jonge critici van AICA, International Association of Art Critics, kreeg een bijdrage in zijn reis- en verblijfskosten om artikelen te schrijven over het 44ste AICA Congres in Paraguay en de biënnales van Istanbul en Mercosul. De artikelen worden gepubliceerd in Metropolis M. Mister Motley, Amsterdam Reis- en verblijfkskosten journalisten € 7.600 – € 9.760 / 2011 Om artikelen te schrijven in Mister Motley over de Mercosul Biënnale in Porto Alegre (Brazilië) en de Kobe Biënnale in Kobe (Japan) kregen journalisten een bijdrage in hun reis- en verblijfskosten. Museon, Den Haag Mens en klimaat € 75.000 – € 325.000 / 2011 – 2012 Mens en klimaat levert een persoonlijke en culturele bijdrage aan het klimaatdebat. De tentoonstelling zoomt in op drie families: Nederlandse Harlin-

gers, Noord-Keniaanse Samburu en bewoners van de Tuvalu-eilanden. De tentoonstelling verandert geregeld van inhoud door dialoog met en input van de betrokken families. Museum Het Valkhof, Nijmegen High Tech Romeinen € 100.000 – € 959.000 / september 2011 – maart 2012 Museum Het Valkhof maakte met Museon (Den Haag), LVR-LandesMuseum (Bonn) en Technopolis (Mechelen) een langlopende en reizende interactieve tentoonstelling, die technische hoogstandjes uit de Romeinse samenleving presenteerde en deze naast de technische mogelijkheden van nu plaatste. Gezocht werd naar overeenkomsten in de gevonden oplossingen, maar ook verschillen werden belicht. Museum Van Loon, Amsterdam Reis- en verblijfskosten internationale curator € 7.000 – € 7.000 / maart – juni 2012 Voor een tentoonstelling over de schilder Michiel van Musscher riep het museum de hulp van Robert Gerhardt in. Deze Amerikaanse kunsthistoricus is een vooraanstaand kenner van het oeuvre van de schilder. Hij zou een selectie maken, een publicatie samenstellen en nagaan of de tentoonstelling kon doorreizen naar de Verenigde Staten.

Teylers Museum, Haarlem Claude Lorrain € 50.000 – € 478.500 / september 2011 – januari 2012 Teylers Museum presenteerde met Musée du Louvre de allereerste overzichtstentoonstelling in Nederland van Claude Lorrain, bekend en onverminderd belangrijk Franse landschapsschilder uit de zeventiende eeuw. In de achttiende eeuw werden tuinen en parken aangelegd volgens zijn uitgangspunten. Bij de tentoonstelling werd een groot aantal randactiviteiten georganiseerd en samengewerkt met natuurorganisaties. Van Abbemuseum, Eindhoven Picasso in Palestina € 40.000 – € 100.000 / 2011 – 2012 De International Art Academy Palestine in Ramallah kreeg op haar verzoek het schilderij Buste de Femme (1943) van Picasso uit het Van Abbemuseum in bruikleen. Rond deze uitzonderlijke bruiklening ontwikkelden Van Abbe en IAAP met A Prior Magazine en filmmaker Rashid Mashwari een project dat er uitgebreid verslag van deed.

Museum voor Moderne Kunst, Arnhem Berni Searle € 2.700 – € 24.015 / juli – oktober 2011 Het Museum voor Moderne Kunst Arnhem bracht kunstenaar Berni Searle uit Zuid-Afrika in contact met toonaangevende Nederlandse critici en curatoren. Het museum bood Searle in de periode dat zij een tentoonstelling (Interlaced) in het MMKA had, een programma aan om culturele instellingen in Nederland te bezoeken. Museum voor Moderne Kunst, Arnhem Six Yards Guaranteed Real Dutch Wax € 50.000 – € 50.000 / januari – mei 2012 Deze presentatie over de Dutch Wax-stoffen die fabrikant Vlisco uit Helmond al ruim anderhalve eeuw voor de Afrikaanse markt maakt, bood een ander perspectief. De stoffen belichamen gedeeld Afrikaans en Nederlands erfgoed: als drager van verhalen en betekenissen, als inspiratiebron en als aanleiding tot maatschappelijke discussie. Sieboldhuis, Leiden Hello Kitty - Hello Holland € 49.587 – € 177.070 / september – november 2011 Deze tentoonstelling belichtte het poesje met rood-wit-blauwe strik Hello Kitty als typisch Japans product. Het SieboldHuis gebruikte Hello Kitty als publiekstrekker om Japanse culturele fenomenen te duiden. Het plaatste met de eigen collectie ‘kawaii’ (schattig, lieflijk) in een historische context en besteedde aandacht aan uitingsvormen van kawaiicultuur en global branding. Mondriaan Stichting / Toekenningen / Internationale projecten in Nederland

77

Arts collaboratory Nederland Enough Room for Space, Rotterdam Present Perfect! € 38.800 – € 92.109 / september 2011 – januari 2013 Present Perfect! is een uitwisselingsprogramma van residencies, onderzoeken, lezingen en publicaties over politiek-historische en actuele relaties tussen Europa en Kameroen, en resulteert in een groepstentoonstelling. Het wordt georganiseerd door Enough Room for Space, een Europees kunstenaarsplatform, dat voor Present Perfect! samenwerkt met Art Bakery (Arts Collaboratory-partner) en DiARTgonale uit Kameroen. Making Snowballs, Amsterdam Make a Forest € 41.767 – € 101.661 / oktober 2011 In Make a Forest ontwierpen culturele instellingen, kunstenaars en vormgevers van over de hele wereld artificiële bomen, als een artistieke en kritische reflectie op de verhouding tussen mens en natuur. Making Snowballs werkte samen met Arts Collaboratory-partners Kiosko (Bolivië), Kuona Trust (Kenia), ArtEast (Kirzichstan) en Soleil d’Afrique (Mali). Brazilië CEIA, Belo Horizonte Daniela Bersham € 3.350 – € 4.399 / 2011 Arts Collaboratory-partner CEIA, Center of Experimentation and Information in Art, nodigde kunstenaar Daniela Bersham uit voor een workshop in het project Conversas, dat naast gesprekken en lezingen ook residencies en een magazine omvat. Indonesië Ruangrupa, Jakarta Sebastian Diaz Moralez, L.C. von Sukmeister, Reinhaart Vanhoe € 13.830 – € 80.000 / september – oktober 2011 Sebastian Diaz Moralez, L.C. von Sukmeister en Reinaart Vanhoe namen deel aan OK. Video FLESH, de vijfde editie van het Jakarta International Video Festival. Het werd georganiseerd door het kunstenaarsinitiatief Ruangrupa, dat deel uitmaakt van het Arts Collaboratory-netwerk. Kenya Arts Trust, Nairobi Ivar van Bekkum, Esther Polak € 5.960 – € 10.660 / april – mei 2011 Esther Polak en Ivar van Bekkum werden uitgenodigd voor een presentatie bij Arts Collaboratory-partner Nairobi Arts Trust. Deze instelling produceert en toont contemporaine kunst en organiseert symposia, 78

atelierbezoeken en workshops. Polak en Van Bekkum presenteerden Nomadic Milk, een langlopend project dat met gps-techniek de distributie van melkproducten in kaart brengt. Uganda Bayimba Cultural Foundation, Kampala Andrea Stultiens € 1.815 – € 6.881 / augustus 2011 Andrea Stultiens gaf op uitnodiging van de Bayimba Cultural Foundation een fotografieworkshop als onderdeel van een project in de sloppenwijk Katanga in Kampala. Bayimba is een Ugandese culturele organisatie, die deelneemt aan het Arts Collaboratorynetwerk. Zuid-Afrika Very Real Time, Zuid-Afrika James Beckett, Claire Harvey, Kianoosh Motallebi, Leonid Tsvetkov € 14.640 – € 36.638 / maart – april 2012 Arts Collaboratory-partner Very Real Time uit Zuid-Afrika organiseerde in samenwerking met Blank Projects het project Very Real Time 3: Going Inside time. Vier kunstenaars uit Nederland: James Beckett, Claire Harvey, Kianoosh Motallebi en Leonid Tsvetkov, namen eraan deel.

Intensiveringen Nederland De Oude Kerk, Amsterdam Full Brazilian and Other Rituals, Flam 2012, Verbo € 30.000 – € 35.000 / 2011 In de Amsterdamse Museumnacht gaven Braziliaanse en Nederlandse kunstenaars performances op het thema spiritualiteit en religie. Dit eenmalige evenement werd gerelateerd aan twee performancefestivals in Amsterdam en São Paulo, om verder te kunnen werken met de opgedane ervaring. De bijdrage aan dit project werd verleend binnen het Central de Culturaprogramma.

lezingenprogramma Eindhoven-Istanbul bij SALTVanAbbe, een serie tentoonstellingen met werk uit het Van Abbemuseum en in opdracht gemaakt werk van Turkse kunstenaars. Salt is een voortzetting en uitbreiding van het voormalige Platform Garanti Contemporary Art Center Istanbul.

Frankendael Foundation, Amsterdam Into The Green € 20.000 – € 80.220 / oktober – november 2011 Ontwerpers en denkers uit Nederland en Brazilië ontmoetten elkaar tijdens een programma bestaande uit een tentoonstelling, workshops, films en art dinners. Het project sloeg een brug tussen kunst en maatschappelijke kwesties rond duurzaamheid. De Braziliaanse inbreng vormde een aanvulling op de activiteiten die rond dit onderwerp in Nederland waren ontwikkeld. MU, Eindhoven The Great Babylon Circus € 10.500 – € 65.750 / juli – september 2011 Dit project combineerde beeldende kunst, vormgeving en architectuur in een programma van exposities, installaties en performances. Het Braziliaanse sociaal-cultureel collectief Project Morrinho droeg met workshops en performances aan het programma bij. Deze uitwisseling maakte deel uit van Central de Cultura-programma. Brazilië A Casa Museu de Artes e Artefatos Brasileiros, São Paulo Nikki Gonnisen, Richard van der Laken, Karen van de Kraats € 9.885 – € 10.000 / maart 2012 Nikki Gonnisen (Thonik), Richard van der Laken (Design Politie) en Karen van de Kraats namen deel aan een bijeenkomst over de Nederlandse grafisch ontwerppraktijk: Dutch Graphic Design - Dutch Design Now! Museu da Casa Brasileira organiseerde deze bijeenkomst met het Nederlands Consulaat binnen Central de Cultura-programma. Turkije Garanti Kültür (Salt), Istanbul Abdellatif Benfaidoul, Rineke Dijkstra, Marlene Dumas, Joep van Lieshout € 5.320 – € 281.150 / 2011 Abdellatif Benfaidoul, Rineke Dijkstra, Marlene Dumas en Joep van Lieshout namen deel aan het Mondriaan Stichting / Toekenningen / Intensiveringen

79

Presentaties in het buitenland Australië Adelaide Festival of Arts, Adelaide Saskia Olde Wolbers € 4.485 – € 249.898 / maart – april 2012 Adelaide nodigde Saskia Olde Wolbers uit deel te nemen aan de internationale groepstentoonstelling Restless. Het festival is met meer dan zevenhonderdduizend bezoekers een van de grootste evenementen van Australië, maar staat ook bekend om zijn aandacht voor nieuwe kunstvormen en de hoge kwaliteit van zijn symposia. Artspace, Woolloomooloo Praneet Soi € 3.650 – € 9.130 / juli – augustus 2011 Artspace, een van de vaste locaties van de Biënnale van Sydney, maakte een presentatie met Praneet Soi. Artspace staat om zijn residency-programma internationaal in aanzien, en met zijn gerichtheid op het Aziatisch-Pacifisch gebied vormt het centrum een interessant platform voor de promotie van hedendaagse kunst uit Nederland. Biennale of Sydney, Woolloomooloo Reinier Rietveld, Daan Roosegaarde, Guido van der Werve (18th B of Sydney) € 64.250 – € 7.512.058 / juni – september 2012 Reinier Rietveld, Daan Roosegaarde en Guido van der Werve kregen een uitnodiging van de curatoren Catherine de Zegher en Gerald McMaster om mee te werken aan de achttiende Biënnale van Sydney. Hun werk wordt geëxposeerd op Cockatoo Island, de grootste locatie van de Biënnale. Bahrein Al Riwaq Art Space, Manama Hala El Koussy (Spaces and the in-Between) € 2.831 – € 9.000 / maart – april 2011 Al Riwaq Art Space selecteerde Hala Elkoussy voor Spaces and the in-Between. Al Riwaq stimuleert sinds 1998 hedendaagse kunst in Bahrein met internationale programma’s en workshops. De Spaces-tentoonstelling maakte deel uit van het jaarlijkse Spring of Culture Festival en vond in samenhang met Art Dubai en March Meeting Sharjah plaats. België Extra City Center for Contemporary Art, Antwerpen Hans van Houwelingen, Jonas Staal € 9.210 – € 53.000 / november 2011 – januari 2012 Hans van Houwelingen en Jonas Staal kregen samen een tentoonstelling, 1:1, in Extra City. Dit platform voor productie en presentatie van en debat over beeldende kunst in een internationale context functioneert als een kunsthal, met tentoonstellingsruimte en flexibele faciliteiten voor een gevarieerd randprogramma. 80

Netwerk, Aalst Gerlach en Koop, Navid Nuur, Gabor Ösz, Mark Pimlott, Arno van Roosmalen € 2.320 – € 61.505 / april – juni 2011 Voor de internationale groepstentoonstelling Radical Autonomy / nieuwe werelden van niks selecteerde gastcurator Arno van Roosmalen uit Nederland Gerlach en Koop, Navid Nuur, Gabor Ösz en Mark Pimlott. De tentoonstelling vond plaats in Netwerk. Dit centrum voor hedendaagse kunst besteedt, samen met buitenlandse instellingen, relatief veel aandacht aan aankomende kunstenaars. Netwerk, Aalst Lidwien van de Ven € 2.640 – € 40.000 / december 2011 – maart 2012 Lidwien van der Ven kreeg een solotentoonstelling in Netwerk: Freedom. De tentoonstelling was een vervolg op de, eveneens ondersteunde, groepstentoonstelling Radical Autonomy 2 en maakte deel uit van 2 Mers Seas Zeeën. In dit grensoverschrijdende samenwerkingsprogramma ontwikkelen Netwerk en vijf andere instellingen in Europa duurzame strategieën voor publieksparticipatie. Triënnale, Hasselt Linda Molenaar, Janneke Raaphorst, Marloeke van der Vlucht € 6.020 – € 980.000 / februari – mei 2012 Linda Molenaar, Janneke Raaphorst en Marloeke van der Vlucht werden geselecteerd voor de derde editie van de Triënnale van Hasselt: SuperBodies. De Triënnale van Hasselt trekt internationale belangstelling in professionele kringen en biedt goede internationale promotiemogelijkheden voor de Nederlandse deelnemers. Wiels, Brussel Daan van Golden € 15.000 – € 130.100 / januari – april 2012 Onder de titel Apperception toonde Wiels een selectie van belangrijke, gekende werken en nooit eerder tentoongesteld werk van Daan van Golden. Deze overzichtstentoonstelling zou later ook te zien zijn in Musée d’Art moderne de la Ville de Paris, Dia:Beacon en MMK Museum für Moderne Kunst Frankfurt am Main. Brazilië Espaco Cultural Vermelho, São Paulo Rose Akras, Lot Meijers, Eva Schipper € 6.200 – € 72.286 / juli 2011 Galeria Vermelho vroeg Rose Akras, Lot Meijers en Eva Schipper voor haar jaarlijkse Verbo-festival, gewijd aan performance. Vermelho presenteert hedendaagse kunst, vooral performance en nieuwe media, van Braziliaanse en buitenlandse jonge kunstenaars, vaak in samenwerking met gastcuratoren.

Videobrasil, São Paulo Sebastian Diaz Morales € 4.560 – € 1.000.000 / september 2011 – januari 2012 Sebastian Diaz Morales nam deel aan de Southern Panoramas Competitive Show van de zeventiende editie van Videobrasil. Dit tweejaarlijkse International Contemporary Art Festival werd georganiseerd met SESC São Paulo, een culturele organisatie voortgekomen uit het zakenleven. SESC liet voor het eerst een internationaal pr-bureau de festivalmarketing buiten Latijns-Amerika doen. Canada Contact, Toronto Scarlett Hooft Graafland; Viviane Sassen € 12.928 – € 75.000 / april – juni 2011 Het fotofestival Contact selecteerde Scarlett Hooft Graafland en Viviane Sassen voor Dynamic Landscape. Deze groepstentoonstelling in het Museum of Contemporary Canadian Art was een van de vele onderdelen van editie 2011: Figure and Ground, die zich op ruim tweehonderd locaties afspeelde. Het festival trekt jaarlijks meer dan een miljoen bezoekers. Vox, Montreal Bik Van der Pol € 4.200 – € 54.500 / november 2011 – januari 2012 Vox, centrum voor onderzoek, reflectie en experiment in hedendaagse beeldpraktijken, nodigde Bik Van der Pol uit voor Retrospective Future. Met deze groepstentoonstelling opende Vox zijn nieuwe ruimte in het 2-22-gebouw midden in Montreal. Vox werkt met een groot aantal internationale instellingen samen, waaronder het Nederlands Fotomuseum. Chili Gabriela Mistral, Santiago Koen Wessing € 32.000 – € 183.240 / maart – april 2011 Kort na de dood van Koen Wessing wijdde Centro Gabriela Mistral een tentoonstelling aan zijn LatijnsAmerikaanse fotografie. Het GAM werd in september 2010 opgericht en moet het grootste culturele centrum in Chili worden. Wessing fotografeerde de val van president Salvador Allende. Deze serie was niet eerder in Chili te zien. China Beijng Li-Space Culture & Art Center, Beijing Angele Etoundi Essamba € 7.000 – € 22.314 / juni – juli 2012 Angèle Etoundi Essamba kreeg een overzichtstentoonstelling, Black and Red, Beyond Color, in LiSpace Culture & Art Center. Li-Space werd in 2008 opgericht, en bood in 2011 onderdak aan de rondreizende groepstentoonstelling Africa: See You, See Me!, waarbij het werk van Etoundi Essamba opviel.

C-Space MFC Art, Beijing Edwin Zwakman € 18.100 – € 371.500 / september – december 2011 Edwin Zwakman kreeg, met de Chinese kunstenaar Liu Jianhua, een tentoonstelling (Vanished Boundaries) in Shanghai. De tentoonstelling vond plaats binnen het tienjarenplan voor Public Art for Shanghai Pujiang Overseas Chinese Town, dat kunst in de openbare ruimte van het begin af betrekt bij de ontwikkeling van Pujiang. Guangzhou Design Week, Guangzhou Liberation of Light op doorreis € 12.000 – € 167.464 / december 2011 De tentoonstelling Liberation of Light kreeg, in combinatie met een handelsdelegatie en een lezingenprogramma van DutchDFA, een vervolg tijdens de Guangzhou Design Week, internationaal platform voor innovatief industrieel en commercieel design. Liberation of Light presenteerde innovatieve Nederlandse verlichtingsontwerpen en was eerder tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven te zien. National Art Museum, Beijing Edwin van der Heide, Marnix de Nijs € 19.450 – € 92.366 / juli – augustus 2011 Het National Art Museum of China selecteerde Edwin van der Heide en Marnix de Nijs voor de tentoonstelling Media Art China, die in 2011 haar tweede editie beleefde: TransLife. Wegens doorslaand succes van de eerste editie heeft het museum besloten Media Art China tot een triënnale te maken. Denemarken The Danish Arts Agency, Kopenhagen Han Hoogerbrugge, Wendelien van Oldenborgh € 8.590 – € 428.272 / juni – november 2011 Han Hoogerbrugge en Wendelien van Oldenborg werd gevraagd mee te werken aan de Deense inzending voor de 54ste editie van de Biënnale van Venetië. Curator Katharina Gregos stelde een groepstentoonstelling samen, Speech Matters, over vrijheid van meningsuiting, met achttien kunstenaars uit tien landen, onder wie slechts twee uit Denemarken zelf. Kunsthallen Nikolaj, Kopenhagen Gil & Moti € 40.000 – € 239.408 / februari 2011 – juni 2012 Kunsthallen Nikolaj, Kunstmuseum Bochum, Tensta Konsthall Stockholm, Stavanger Kunstmuseum en Lentos Kunstmuseum Linz ontwikkelden gezamenlijk een reizend project met Gil & Moti: Totally Devoted To You. Het project omvat zowel een overzicht van hun werk uit de afgelopen tien jaar als een publicatie, uitgegeven door Hatje Cantz Verlag.

Mondriaan Stichting / Toekenningen / Presentaties in het buitenland

81

Overgaden, Kopenhagen Libia Castro, Olafur Olafsson € 3.200 – € 40.000 / september – oktober 2011 Overgaden Institute of Contemporary Art selecteerde Libia Castro en Olafur Olafsson (Your Country Doesn’t Exist - Do It Yourself) voor de groepstentoonstelling Terms of Belonging. De instelling bestaat sinds 1986 en ontwikkelt tien tentoonstellingen per jaar, meestal op voorstellen van kunstenaars en curatoren gebaseerd, die internationale media-aandacht trekken. Duitsland Badischer Kunstverein, Karlsruhe Babak Afrassiabi, Nasrin Tabatabai € 10.940 – € 47.350 / april – juni 2011 Nasrin Tabatabai en Babak Afrassiabi (Pages) ontwikkelden het project Two Archives in de Badischer Kunstverein. Deze vereniging behoort tot de oudste in Duitsland en kent een lange geschiedenis van radicale programmering. Two Archives ging over het archief als misplaatste waarheid en bestond uit drie onderdelen: tentoonstelling, workshop, tijdschrift. Deichtorhallen, Hamburg Fiona Tan € 9.375 – € 966.000 / september 2011 – februari 2012 Fiona Tan werd met haar werk Disorient geselecteerd voor Wunder in de Deichtorhallen, een van de grootste presentatiecentra in Europa voor hedendaagse kunst en fotografie. Wunder was een multidisciplinaire tentoonstelling over de grenzen van de westerse rationaliteit, met vier aandachtspunten: Das Wunder der Neuen, Wunderbare Freunde, Christliche Wunder, Geteilte Wunder. DMY, Berlijn Droog, Dirk van der Kooij, Waag Society € 12.000 – € 354.600 / juni 2011 Droog, Dirk van der Kooij en Waag Society werden uitgenodigd voor het programma en symposium over Copying tijdens het DMY International Design Festival. DMY werd in 2003 door ontwerpers opgericht als platform voor hedendaags ontwerp en bevordert internationale uitwisseling tussen creatieve producenten en jonge ontwerpers. European Media Art Festival, Osnabrück David Kiers, Gideon Kiers, Lucas van der Velden € 3.750 – € 427.000 / april – mei 2011 Het European Media Art Festival selecteerde Telcosystems (David en Gideon Kiers, Lucas van der Velden) voor zijn 24ste editie. EMAF is een van de grootste Europese mediakunstpodia, waar kunst, wetenschap en industrie elkaar ontmoeten, en onderhoudt nauwe banden met Nederlandse instellingen als Impakt, NIMk en V2_.

82

Fotofestival Mannheim_Ludwigshafen_Heidelberg, Mannheim Fiona Tan, Paolo Woods € 5.300 – € 700.000 / september – november 2011 Fiona Tan en Paolo Woods namen deel aan het tweejaarlijkse Fotofestival Mannheim_Ludwigshafen_Heidelberg. Naast Tan en Woods werden ruim zestig andere kunstenaars uit ruim twintig landen uitgenodigd het menselijk lot te verbeelden, onder de titel The Eye is a Lonely Hunter: Images of Humankind. De festivalorganisatie verwachtte dertigduizend bezoekers. FreeLens Galerie, Hamburg Rob Hornstra € 3.331 – € 8.000 / april – mei 2011 FreeLens Galerie toonde foto’s van Rob Hornstra. De galerie is gespecialiseerd in fotografie, heeft een ledenbestand van tweeduizend professionele fotografen en staat bekend om zijn eigenzinnige projecten. Hornstra legt de metamorfose van het vervallen kuuroord Sochi aan de Zwarte Zee tot gaststad van de volgende Olympische Winterspelen vast. Galeria Plan B, Berlijn Jean-Baptiste Maitre € 5.600 – € 6.960 / november 2011 Binnen Villa Tokyo toonde Jean-Baptiste Maitre zijn werk bij Martin van Zomeren. Villa Tokyo was een samenwerkingsproject tussen tien Europese galeries en Japanse partners. Het villaconcept wil een alternatief bieden voor de concurrerende, commerciële benadering op kunstbeurzen. Het werd al eerder gerealiseerd in Villa Warsaw (2006) en Villa Reykjavik (2010). Gentili Apri, Berlijn Alberto de Michele € 2.318 – € 7.800 / juni – augustus 2011 Gentili Apri maakte een tentoonstelling met Alberto de Michele. De galerie werd in 2007 in Prato opgericht en heeft vanaf 2008 een vestiging in Berlijn. Gentili neemt deel aan de belangrijkste kunstbeurzen en slaagt erin de kunstenaars uit haar programmering op interessante plaatsen te introduceren. Gerhard-Marcks-Haus, Bremen Karin Arink € 9.000 – € 67.053 / augustus – november 2011 Karin Arink kreeg samen met Reinhold Engberding een tentoonstelling in het Gerhard-Marcks-Haus: Kleider machen Kunst. Het museum beheert de nalatenschap van de Duitse beeldhouwer Gerhard Marcks en heeft zich daarnaast gespecialiseerd in moderne beeldhouwkunst. Het krijgt internationaal erkenning om zijn tentoonstellingen van hedendaagse kunst. Haus am Waldsee, Berlijn William Engelen € 10.000 – € 85.000 / september – november 2011 William Engelen kreeg een tentoonstelling in Haus am Waldsee. Dit is sinds 1946 een vooraanstaand plat-

form voor internationale moderne en ook steeds meer hedendaagse kunst. De tentoonstelling werd voorafgegaan door de installatie van zijn hoorbare weerstation Meteophon in de beeldentuin van Waldsee in de zomer van 2010. Kulturprojekte/Transmediale, Berlijn Babak Afrassabi, Rosa Menkman, Denis Roio, Nasrin Tabatabai € 3.722 – € 865.916 / januari – februari 2012 Jaromil (Denis Roio), Rosa Menkman en Pages (Babak Afrassabi, Nasrin Tabatabai) werden geselecteerd voor Transmediale. Dit jaarlijkse internationale festival voor kunst en digitale cultuur vond voor de 25ste keer plaats en had als thema in/compatible, de ongrijpbaarheid van het gedroomde samengaan van nieuwe technologieën. Künstlerhaus, Bremen Lara Almarcegui € 2.540 – € 12.210 / september – november 2011 Künstlerhaus Bremen initieerde een tentoonstelling met Lara Almarcegui. Het Künstlerhaus beheert expositieruimtes en studio’s, waaronder een gaststudio voor uitwisselingsprogramma’s, en maakt jaarlijks gemiddeld vijf tentoonstellingen met aankomende internationale kunstenaars. Elke tentoonstelling heeft een nevenprogrammering van lezingen en discussiebijeenkomsten. Kunstverein, Ludwigsburg Atelier van Lieshout € 6.600 – € 35.010 / maart – juni 2012 Kunstverein Ludwigsburg, nabij Stuttgart, presenteerde de mixed media installatie Cradle to Cradle van Atelier van Lieshout. De Kunstverein behoort tot de top drie van Kunstvereine in Duitsland en toont hoofdzakelijk installatiekunst. Kunstverein, München Willem de Rooij € 15.000 – € 68.500 / februari – april 2012 Kunstverein München maakte een tentoonstelling met Willem de Rooij, een coproductie met diens New Yorkse galerie Friedrich Petzel. Kunstverein München is een van de oudste Kunstvereine en biedt een hoogwaardig internationaal programma. Met de Nederlander Bart van der Heide als nieuwe directeur is er belangstelling te verwachten voor kunstenaars uit Nederland. Meyer Riegger, Berlijn Melvin Moti € 3.000 – € 50.250 / september – oktober 2011 Galerie Meyer Riegger maakte een tentoonstelling met Melvin Moti: Eigengrau (The Inner Self In Outer Space). De galerie werd in 1997 opgericht door Jochen Meyer en Thomas Riegger en ontwikkelt projecten waarin Europese en Amerikaanse kunst met elkaar worden geconfronteerd. De galerie heeft twee vestigingen, in Karlsruhe en Berlijn.

Museum der Dinge Werkbundarchiv, Berlijn Studio Makkink & Bey, Bertjan Pot € 6.050 – € 45.000 / september – november 2011 Studio Makking & Bey en Bertjan Pot werkten samen met studio’s uit Freiraum quartier21 International in Totem and Taboo: Complexity and Relationships between Art and Design. Deze internationale groepstentoonstelling vond plaats bij het tienjarig jubileum van het MuseumsQuartier, tijdens Museumnacht Wenen, Vienna Design Week en Vienna Art Week 2011. Museum Folkwang, Essen Aernout Mik € 30.000 – € 325.490 / oktober 2011 – januari 2012 Met Jeu de Paume (Parijs) en Stedelijk Museum (Amsterdam) maakte Museum Folkwang een overzichtstentoonstelling van Aernout Mik: Communitas. De tentoonstelling had in 2010 al in Parijs plaatsgevonden. Het Folkwang wijdde er tweemaal zoveel ruimte aan en toonde meerdere werken die in Duitsland niet eerder te zien waren geweest. Photo + Art Book, Hamburg Jan Banning, Cuny Janssen, Paul Kooiker, Anouk Kruithof, Gabor Ösz, Florian van Roekel, Viviane Sassen, Niels Stomps, Mariken Wessels, Erik van der Weijde, Willem van Zoetendaal € 7.250 – € 31.330 / september 2011 Photo+Art Book Hamburg 2011 had de Nederlandse en Belgische fotografie als onderwerp en nodigde een heel gezelschap uit Nederland uit. Zij namen deel aan een groepsexpositie en een symposium over het fotoboek. De beurs is met zijn gemengd aanbod van gevestigde en aankomende kunstenaars interessant voor internationale collectioneurs. Pictoplasma, Berlijn Raymond Lemstra € 750 – € 50.000 / november 2011 Raymond Lemstra nam deel aan de Pictoplasma Conference in New York. Pictoplasma is een internationaal netwerk ter bevordering van het ontwerp en gebruik van tekens, met als belangrijkste activiteit het jaarlijkse Pictoplasma Conference and Animation Festival. Dit vindt in Berlijn plaats, maar kent ook een New Yorkse variant. Platform3, München Vinca Kruk, Daniel van der Velden € 2.185 – € 13.340 / november 2011 Metahaven (Vinca Kruk, Daniel van der Velden) werkte mee aan Verdeckte Adressaten, een samenwerkingsproject van Platform3 en stichting Weiße Rose, met als thema politiek verzet en bottom-upmedia. Platform3 wordt zowel door een vastgoedmaatschappij als van gemeentewege gefinancierd. De programmering is experimenteel en trekt in Duitsland de aandacht.


83

Frankrijk Art Public Contemporain, Parijs Charles Esche, Jeanne van Heeswijk, Ooze Architects (Sylvain Hartenberg, Eva Pfannes), Refunc (Jan Körbes, Denis Oudendijk), STEALTH.unlimited (Ana Dzokic, Marc Neelen) € 30.000 – € 389.000 / oktober 2011 Artistiek directeur Michelangelo Pistoletto nodigde kunstenaars, architecten en een museumdirecteur uit Nederland uit deel te nemen aan Evento 2011. Deze grootscheepse manifestatie vond voor de tweede maal plaats (eerste editie: 2009) en veranderde Bordeaux in een internationaal experimenteel platform voor ‘reevolutie’ van stedelijke omgevingen. Villa Noailles, Hyères Iwan Baan € 10.000 – € 73.000 / februari – maart 2011 Iwan Baan toonde zijn fotografie in Villa Noailles. Deze villa uit de jaren twintig van de twintigste eeuw is een monument van het modernisme en biedt ruimte aan architectuur, design, mode en fotografie. Elk jaar wijdt Noailles een tentoonstelling aan een kunstenaar, wiens werk nog nadere introductie in Frankrijk behoeft. Biennale d’Art Contemporain, Lyon Hannah van Bart, Robbie Cornelissen, Marlene Dumas, Michel Huisman, Elly Strik € 20.000 – € 7.560.000 / september – december 2011 Hannah van Bart, Robbie Cornelissen, Marlene Dumas, Michel Huisman en Elly Strik werden voor de Biënnale van Lyon 2011 geselecteerd door curator Victoria Noorthoorn, die eerder deelnam aan het internationaal bezoekersprogramma. Thema was: A Terrible Beauty Is Born, ontleend aan het gedicht Easter, 1916, van William Butler Yeats. Centre Pompidou, Metz Tamuna Chabashvili, Adi Hollander € 8.800 – € 48.679 / september 2011 – maart 2012 Public Space With A Roof (Tamuna Chabashvili, Adi Hollander) werkte mee aan de groepstentoonstelling Wander, Labyrinthine Variations in Centre Pompidou-Metz, dat in 2010 opende als nevenvestiging van Centre Pompidou-Paris. Het richt zich uitsluitend op presentaties. In het eerste jaar ontving men achthonderdduizend bezoekers. Festival International de l’ Affiche et du Graphisme, Chaumont Jeroen Barendse, Thomas Castro, Daniel Powers € 10.000 – € 55.200 / mei – juni 2011 Lust (Jeroen Barendse, Thomas Castro, Daniel Powers cs) nam deel aan het International Poster and Graphic Design Festival dat geheel in het teken van belettering stond. Lust plaatste een installatie in de Chapelle des Jésuites, waar bezoekers op basis van een visuele en tekstuele database een eigen ontwerp konden maken. 84

Institut Néerlandais, Parijs Luuk Wilmering € 10.100 – € 40.000 / september – oktober 2011 Het Institut Neérlandais maakte een overzichtstentoonstelling van het werk van Luuk Wilmering, Une Histoire Naturelle, met onder andere recent werk ontstaan gedurende zijn verblijf in het Holsboer atelier in het Cité des Arts. Tijdens de Fiac organiseerde het Institut een receptie in aanwezigheid van Wilmering. Les Arts Décoratifs, Parijs Maarten Baas € 7.500 – € 60.000 / oktober 2011 – februari 2012 Les Arts Décoratifs maakte een tentoonstelling met Maarten Baas. De collecties genieten nationale status, het museum heeft meer dan vierhonderd mensen in dienst en ontvangt jaarlijks meer dan vijfhonderdduizend bezoekers. Een solotentoonstelling in dit instituut is een mijlpaal in de carrière van een ontwerper. Rencontres Internationales de la Photographie, Arles Hans Aarsman, Ewoudt Boonstra, Constant Dullaart, Willem Popelier, Frank Schallmaier, Claudia Sola € 10.000 – € 220.000 / juli – september 2011 Erik Kessels selecteerde Hans Aarsman, Ewoudt Boonstra, Constant Dullaart, Willem Popelier, Frank Schallmaier en Claudia Sola voor From Here On. Deze internationale groepstentoonstelling over de dominantie van internet en digitale methoden was een van de bijna zestig onderdelen van Les Rencontres d’Arles 2011, waaraan in totaal driehonderd kunstenaars deelnamen. Roaratorio, Parijs Alex Adriaansens, Daya Cahen, Ann Demeester, Erwin van ‘t Hart, Jodi, Arjen de Leeuw, Erwin Olaf, Renée van Trier, Theus Zwakhals € 5.500 – € 357.000 / november 2011 Werk van Daya Cahen, Jodi (Joan Heemskerk, Dirk Paesmans), Arjen de Leeuw, Erwin Olaf en Renée van Trier werd getoond in het Centre Pompidou tijdens Rencontres Internationales, het Europees transdisciplinaire festival voor film, video, beeldende kunsten en multimedia. Vertegenwoordigers van V2_, De Appel, IFFR en NIMk namen deel aan paneldiscussies. Victoria Morell Gallery, Parijs Krijn de Koning € 8.000 – € 60.000 / januari 2012 In samenwerking met Victoria Morell Gallery toonde Krijn de Koning zijn werk in de San Mattia-kerk in Bologna. Victoria Morell was uitgenodigd een project te verzorgen tijdens Arte Fiera Bologna. De tentoonstelling was onderdeel van het vipprogramma en profiteerde van de marketing en pr van de beurs.

Hongarije

Indonesië

Open Society Institute, Boedapest Aernout Mik € 18.000 – € 452.370 / juni – oktober 2011 OSI nam het initiatief tot Call the Witness: een Romapaviljoen met getuigenissen (kunstwerken, lezingen, gesprekken) in Palazzo Zorzi, het Unesco-kantoor in Venetië, tijdens de 54ste Biënnale. Het project wilde aan de hand van de grootste minderheid in Europa en voorbeeld van maatschappelijke ongelijkheid, de Roma, speculeren over een hoopvollere toekomst.

Jakarta Arts Council, Jakarta Kaleb de Groot, Iben Trino-Molenkamp € 4.630 – € 13.381 / december 2011 – januari 2012 De Jakarta Arts Council selecteerde beeldend kunstenaar Kaleb de Groot en historicus en filmmaker Iben Trino-Molenkamp voor de veertiende editie van de Jakarta Biënnale, met als thema The Maximum City: Survive / Escape. Zij toonden hun project over collectieve herinnering en herdenking, dat eerder in 37PK in Haarlem te zien was.

Wamp, Boedapest Baltan Laboratories, Ben van Berkel, Annelys de Vet, Marije Vogelzang € 7.540 – € 25.390 / november 2011 Baltan Laboratories, Ben van Berkel, Annelys de Vet en Marije Vogelzang werkten mee aan het Mini Dutch Fest, dat ruimte bood aan interactieve ontwerpprojecten van Hongaarse en Nederlandse ontwerpers samen. Deze Dutch Design Days werden geïnitieerd door Wamp, een organisatie die internationale promotie van Hongaars ontwerp en interculturele samenwerking stimuleert.

The House of Natural Fiber, Yogyakarta Walter Langelaar, Gordan Savicic, Danja Vasiliev € 7.440 – € 19.895 / juli 2011 Voor de vijfde editie van het Yogyakarta International New Media Art Festival Cellsbutton selecteerde House of Natural Fiber het Rotterdamse mediacollectief moddr_ (Walter Langelaar, Gordan Savicic, Danja Vasiliev). HONF is een media-artlaboratorium dat aansluiting zoekt bij opensourcecircuits, en biedt voor de generatie 3.0 een internationaal netwerk.

Ierland

Design Museum, Holon Atelier Van Lieshout, Pieke Bergmans, Nacho Carbonell € 25.000 – € 240.000 / januari – april 2011 Het Design Museum nam de tentoonstelling Post Fossil over, die Li Edelkoort in 2010 had ingericht voor 21_21 Design Sight in Tokyo. Post Fossil ging over de relatie tussen design en natuur, maatschappij en economische realiteit, en toonde vormgeving van ontwerpers als Atelier Van Lieshout, Pieke Bergmans en Nacho Carbonell.

Dublin Contemporary 2011, Dublin Fred Robeson € 2.000 – € 4.381.531 / september – oktober 2011 Fred Robeson (Jeroen van Dooren) werd uitgenodigd voor de Dublin Contemporary. Deze nieuwe internationale kunsttentoonstelling had ditmaal als titel Terrible Beauty - Art, Crisis, Change & The Office of NonCompliance, en zal eens in de vijf jaar plaatshebben. India National Institute of Design, Ahmedabad Michiel Schwarz € 2.588 – € 48.000 / januari – februari 2012 Michiel Schwarz sprak tijdens het symposium Design, a Catalyst of Sustainable India, georganiseerd door het National Institute of Design, en leverde ook aan twee weken van openbare keuzevakken een bijdrage. Het NID wordt gerekend tot de top 25 van Europese en Aziatische designinstituten, en werkt samen met designinstituten wereldwijd. Vadehra Art Gallery, New Delhi Praneet Soi € 5.685 – € 58.600 / november – december 2011 Vadehra Art Gallery maakte een tentoonstelling met Praneet Soi. De galerie wijdt zich (sinds 1987) aan hedendaagse kunst in India, door enerzijds hedendaagse kunst uit India via de Londense Grosvenor Vadehra Gallery te promoten en anderzijds internationale kunstenaars in de galerie in New Delhi te presenteren.

Israël

Italië Amazelab, Milaan Peter Bijl, Tjerk Ridder € 4.400 – € 35.000 / oktober 2011 Peter Bijl en Tjerk Ridder werden geselecteerd voor Urban Maps. Met dit project nam aMAZElab, een groep journalisten, sociologen, economen en kunstenaars die uitwisseling tussen culturen aan de Middellandse Zee wil bevorderen, deel aan het Praagse festival TINA B, dat in 2011 voor de zesde keer gehouden werd. Ar/ge, Bolzano Zachary Formwalt € 4.715 – € 13.121 / februari – april 2011 Zachary Formwalt kreeg een tentoonstelling bij Ar/ ge. Ar/ge (1985) functioneert als een Kunstverein, die lokale, nationale en internationale kunst exposeert. Het accent ligt op het aandeel dat kunstenaars kunnen hebben in het ontwikkelen van een sociale dimensie waarin de culturele en linguïstische pluraliteit van de regio een prominente rol vervult.


85

Aprile Esterni, Milaan Rikkert Paauw, Boudewijn Rijff, Pieter Scheer, Jair Straschnow-Wouter Nieuwendijk € 10.200 – € 185.700 / april 2011 Jair Straschnow-Wouter Nieuwendijk en Stortplaats van Dromen (Rikkert Paauw, Boudewijn Rijff, Pieter Scheer) namen deel aan de derde editie van het Public Design Festival. Dit werd georganiseerd door Aprile Esterni, dat het leven in de stedelijke omgeving wil verbeteren met ontwerpen voor de openbare ruimte. The Sharing, Turijn Geert Mul, Sander Veenhof € 2.460 – € 125.000 / november 2011 Tijdens het Piedmonte Share Festival 2011 kreeg Geert Mul de Share Prize en gaf Sander Veenhof een workshop. Het festival had als thema Cops and Robbers: het vervagend onderscheid tussen wat wel en wat niet juridisch toelaatbaar is bij het produceren en consumeren van kunst.

kunstenaars, onder wie Nathaniel Mellors, uit deel te nemen aan A Geographical Expression. In deze tentoonstelling liet elke kunstenaar zich door een Italiaanse regio inspireren. Nathaniel Mellors reageerde op Veneto. La Biennale, Venetië Giorgio Andreotta Calò, Mariana Castillo Deball, Nathaniel Mellors, Navid Nuur € 21.630 – € 81.468 / juni – november 2011 Voor de centrale tentoonstelling ILLUMInations van de 54ste Biënnale van Venetië selecteerde curator Bice Curiger 83 kunstenaars, onder wie uit Nederland Giorgio Andreotta Calò, Mariana Castillo Deball, Nathaniel Mellors en Navid Nuur. ILLUMInations was een zinspeling op de Biënnale als evenement dat hedendaagse ontwikkelingen in de kunst bekendmaakt en toelicht.

hedendaagse kunst in Italië. Dit gebeurde op uitnodiging van stichting Nomas, die zich toelegt op mobiele en nomadische projecten. Het onderzoek resulteerde in een publicatie. Japan Cibone, Tokyo Boaz Cohen, Piet Hein Eek, Mark van der Gronden, Sebastian Herkner, Hella Jongerius, Vika Mitrichenka, Moooi, Sayaka Yamamoto, € 3.600 – € 183.000 / oktober – november 2011 Op de beurs Design Tide Tokyo presenteerde Cibone BCXSY (Boaz Cohen, Sayaka Yamamoto), Piet Hein Eek, Mark van der Gronden, Sebastian Herkner, Hella Jongerius, Vika Mitrichenka en Moooi. Cibone is een warenhuis voor design en lifestyle en verzorgt de distributie in Japan van ontwerpers als Maarten Baas en Studio.

Maxxi, Rome Giorgio Andreotta Calo, Patrizio di Massimo € 4.000 – € 197.000 / december 2011 – maart 2012 Giorgio Andreotta Calo en Patrizio di Massimo, beiden werkzaam in Nederland, toonden als twee van de vier finalisten van de Premio Italia Arte Contemporanea 2011 hun werk in Maxxi, het nationale museum van Italië voor hedendaagse kunst en architectuur. De andere twee finalisten waren Adrian Paci en Luca Trevisani.

Link Center for the Arts of the Information Age, Brescia Harm van den Dorpel, Constant Dullaart, Joan Heemskerk, Dirk Paesmans € 2.950 – € 32.000 / september – oktober 2011 Het in 2011 opgerichte Link selecteerde voor zijn eerste groepstentoonstelling Collect the WWWorld uit Nederland Harm van den Dorpel, Constant Dullaart en Jodi (Joan Heemskerk, Dirk Paesmans). Link concentreert zich op de hoofdvragen van het informatietijdperk en wil de gesloten, naar binnen gekeerde cultuur van mediakunstinstituten doorbreken.

Maxxi, Rome Martha Colburn, Jacob ter Veldhuis € 5.000 – € 75.000 / mei 2011 Martha Colburn en Jacob TV (Jacob ter Veldhuis) werkten mee aan het project Expanded Video in Maxxi. Dit museum voor hedendaagse kunst en architectuur werd in 2010 geopend en ontving dat jaar tweehonderdvijftigduizend bezoekers. Het gebouw is een ontwerp van Zaha Hadid en heeft verscheidene prijzen en nominaties in de wacht gesleept.

Mariano Pichler/Ventura Lambrate, Milaan Ventura Lambrate 2011 € 5.000 – € 168.000 / april 2011 Margo Konings en Margriet Vollenberg (Organisation in Design) begeleidden de totstandkoming van en het bezoek aan de presentaties van ontwerpers uit onder andere Nederland in Ventura Lambrate tijdens Salone del Mobile. Dit oude industriegebied wordt door Mariano Pichler en Organisation in Design ontwikkeld tot dé nieuwe designwijk in Milaan.

Mori Art Museum, Tokyo Rem Koolhaas € 1.185 – € 19.914 / september 2011 – januari 2012 Het Mori Art Museum organiseerde het symposium Metabolism as Politics bij de tentoonstelling Metabolism - The City of the Future: Dreams and Visions of Reconstruction in Postwar and PresentDay Japan. Rem Koolhaas was een van de sprekers. Hij presenteerde zijn nieuwe boek Project Japan: Metabolism Talks.

Pastificio Cerere, Rome Lara Almarcegui € 4.000 – € 24.000 / oktober 2011 – januari 2012 Lara Almacegui nam op uitnodiging van Fondazione Pastificio Cerere deel aan Postcard from, een serie stedelijke interventies. Pastificio Cerere is een agglomeratie van ateliers in een voormalig pastafabriek, gewijd aan hedendaagse kunst van vooral jonge kunstenaars, zowel aankomend als gevestigd, zowel nationaal als internationaal.

Museo Marino Marini, Florence Rob Johannesma € 8.310 – € 62.752 / januari – maart 2012 Museo Marino Marini en Ar/ge (Bolzano) wijdden allebei een tentoonstelling aan het werk van Rob Johannesma. Bij het project verscheen een kunstenaarsboek in samenwerking met Roma Publications. Met Alberto Salvadori als artistiek directeur besteedt Museo Marino Marini veel aandacht aan hedendaagse kunst.

Museum of Contemporary Art, Tokyo Fiona Tan € 7.936 – € 631.370 / oktober 2011 – januari 2012 Fiona Tan nam deel aan Architectural Environments for Tomorrow - New Spatial Practices in Architecture and Art. Deze internationale groepstentoonstelling stelde oplossingen voor die architectuur zou kunnen bieden voor alternatieve relaties tussen milieu, mens en maatschappij, en viel gedeeltelijk samen met het 24ste World Congress of Architecture.

Sandretto Re Rebaudengo Fondazione, Turijn Nathaniel Mellors € 6.187 – € 710.000 / mei – november 2011 Bij de honderdvijftigjarige herdenking van de Italiaanse eenwording nodigde de kunststichting van verzamelaar Sandretto Re Rebaudengo een aantal

Nomas Foundation, Rome Rob Hamelijnck, Nienke Terpsma € 8.000 – € 34.000 / april – juni 2011 Fucking Good Art (Rob Hamelijnck, Nienke Terpsma) deed onderzoek naar de voornaamste onafhankelijke productie- en distributiepunten van

Sfera, Kyoto Aldo Bakker € 18.000 – € 65.479 / november – december 2011 Aldo Bakker liet zijn werk zien in SferaExhibition, de tentoonstellingsruimte van Sfera verspreid over drie verdiepingen van het vijf verdiepingen tellende Sfera

86

Metropolitan Museum of Photography, Tokyo Bram Snijders, Carolien Teunisse, Marijke van Warmerdam € 6.163 – € 871.903 / februari 2012 Het Tokyo Metropolitan Museum of Photography nodigde Bram Snijders, Carolien Teunisse en Marijke van Warmerdam uit voor het jaarlijkse Yebisu International Festival for Art and Alternative Visions. Het museum ging in 1995 van start en is het eerste museum in Japan volledig gewijd aan fotografie en bewegend beeld.

Building in Kyoto. Sfera is een merknaam niet alleen in Kyoto, maar ook in Milaan en Tokyo. De activiteiten trekken internationaal de aandacht. Letland RIXC, Riga Joost Elffers, Eric Kluitenberg, Rob van Kranenburg, Koert van Mensfoort, Michiel Schwarz € 3.478 – € 62.449 / november – december 2011 Joost Elffers, Eric Kluitenberg, Rob van Kranenburg, Koert van Mensfoort en Michiel Schwarz namen deel aan het dertiende Art+Communication Festival getiteld Techno-Ecologies, over relaties tussen het natuurlijke en het kunstmatige. Het festival vindt jaarlijks plaats, met een tentoonstelling, een conferentie, film screenings en performances. Luxemburg Casino, Luxemburg Lara Almarcegui, Francisco Camacho, Aleksandra Domanovic, Gerlach en Koop, Hedwig Houben, Eleni Kamma, Oliver Laric, Adrien Lucca, Christoph Priglinger, Georg Schnitzer, Robert Suermondt € 4.000 – € 114.500 / oktober 2011 – januari 2012 Lara Almarcegui, Francisco Camacho, Gerlach en Koop, Hedwig Houben, Eleni Kamma, Adrien Lucca, Robert Suermondt en VVORK (website van Aleksandra Domanovic, Oliver Laric, Christoph Priglinger, Georg Schnitzer) werkten mee aan Found in Translation, chapter L. Deze internationale groepstentoonstelling was het derde deel in de serie Found in Translation. Mudam, Luxemburg Melvin Moti € 4.405 – € 20.000 / juni – september 2011 Melvin Moti maakte nieuw werk voor zijn tentoonstelling The inner self in outer space in Mudam Luxembourg. Dit museum voor moderne kunst is sinds 2006 actief in een door Ieoh Ming Pei ontworpen gebouw, dat de collectie huisvest. Het trekt internationaal de aandacht met mooie tentoonstellingen en goede samenwerkingspartners. Macedonië Public Room, Skopje Michiel Cornelissen, Lianne van Genugten, Klaas Kuiken, Sylvie van de Loo, Roeland Otten, Jenna Postma, Laszlo Rozsnoki, Renate Vos, Jeroen Wand € 20.000 – € 163.212 / september – oktober 2011 Nederland stond centraal in de eerste Skopje Design Week, die werd georganiseerd door Public Room. Young and Dutch toonde werk van jonge ontwerpers uit Nederland, geselecteerd in samenwerking met Stichting Cultural Aid uit Utrecht, die uitwisselingsprojecten met Macedonië ontwikkelt en al eerder met Public Room samenwerkte.


87

Marokko

Myanmar

Marrakesh Biënnale, Marrakesh Ivar van Bekkum, Martijn van Boven, Marjolijn Dijkman, Hicham Khalidi, Navid Nuur, Esther Polak € 17.000 – € 97.695 / februari – juni 2012 Voor de Marrakesh Biënnale stelde Hicham Khalidi een internationale groepstentoonstelling samen, On Geometry and Speculation, met uit Nederland vijf kunstenaars. Uitgangspunt was de metafysische en holistische visie van de islam en het verbod op figuratie, wat heeft geleid tot een mathematische weergave van de wereld.

Beyond Pressure, Yangon Jacques van Poppel € 850 – € 24.100 / december 2011 Jacques van Poppel nam deel aan drie Aziatische performancefestivals met internationale uitstraling in Aziatische landen en daarbuiten: naast deze tweede editie van Beyond Pressure (Yangon, Myanmar) ook aan de zevende editie van het Future of Imagination Festival (Singapore) en de dertiende editie van het Asiatopia Performance Art Festival (Nonthaburi, Thailand).

Mexico

Noorwegen

Casa Vecina, Mexico-Stad Mariana Castillo Deball, Irene Kopelman € 5.675 – € 9.251 / januari 2012 Mariana Castillo Deball en Irene Kopelman presenteerden werk naar aanleiding van verhalende tradities, dat zij op uitnodiging van Casa Vecina ter plaatse hadden gemaakt. Casa Vecina is sinds 2005 actief als onderdeel van de Mexico City’s Historical Center Foundation. Bij de presentatie verscheen een publicatie.

1857, Oslo Ad de Jong € 5.000 – € 313.544 / september – oktober 2011 Ad de Jong kreeg een tentoonstelling (Help Young Worlds) in 1857, een van overheidswege ondersteund kunstenaarsinitiatief in Oslo dat in mei 2010 van start is gegaan in een voormalig houtverwerkingsbedrijf. De internationale programmering is veelbelovend. Curator was Fleur van Muiswinkel, eerder werkzaam voor OCA, Office for Contemporary Art Noorwegen.

Labor, Mexico-Stad Irene Kopelman € 3.460 – € 20.669 / januari 2012 In Labor toonde Irene Kopelman de resultaten van haar Molyneux-project, dat zij realiseerde tijdens haar verblijf bij Casa Vecina in Mexico. Labor werd in 2009 in Mexico-Stad opgericht en onderscheidt zich als galerie door de aandacht te vestigen op de ontwikkeling van een duurzame culturele economie.

Fotogalleriet, Oslo Melvin Moti € 6.875 – € 30.648 / januari – februari 2012 Melvin Moti werkte met Andreas Bunte mee aan Analogue Stories, een project dat Stephanie von Spreten, directeur van Fotogalleriet, ontwikkelde voor galerie Oslo Kunstforening. Fotogalleriet is een initiatief uit 1977 van de Noorse vereniging van vrije fotografen, en toont camera-gebaseerde hedendaagse kunst.

Museo de Arte Carrillo Gil, Mexico-Stad Karin de Jong, Freek Lomme, Karel Martens, Hans Oldewarris € 6.020 – € 49.520 / december 2011 Printroom, Onomatopee, Werkplaats Typografie en 010 Publishers namen deel aan het internationale Contemporary Publications Forum. Dit wordt jaarlijks georganiseerd door Museo de Arte Carrillo Gil, dat een van de belangrijkste collecties moderne kunst in Mexico beheert en gespecialiseerd is in onderzoek en experiment op het gebied van hedendaagse kunst.

Oostenrijk

Museo Experimental el Eco, Mexico-Stad Mariana Castillo Deball € 2.195 – € 8.027 / maart – mei 2011 Mariana Castillo Deball maakte op uitnodiging van Museo Experimental El Eco de tentoonstelling This constructed disorder, allows geological surprises for the most abandoned memory. De uitnodiging was mede het resultaat van het oriëntatiebezoek dat El Eco-directeur Tobias Ostrander in 2010 aan Nederland bracht.

88

Generali Foundation, Wenen Willem Oorebeek € 5.000 – € 129.000 / februari – juli 2010 Willem Oorebeek nam deel aan unExhibit. Deze groepstentoonstelling ging uit van de legendarische tentoonstelling an Exhibit (1957), die het tentoonstellingsontwerp zelf tot onderwerp had. unExhibit stond in het teken van het niet-tentoonstellen. Intensief onderzoek gaat doorgaans aan de projecten in Generali vooraf, de catalogi krijgen het karakter van standaardwerken. Kulturzentrum bei den Minoriten, Graz Lidwien van de Ven € 7.100 – € 81.870 / september – november 2011 Lidwien van der Ven nam in het Kulturzentrum bei den Minoriten deel aan Irrealigious! The Parallel World of Religion in Art. Deze groepstentoonstelling was een onderdeel van het multidisciplinaire festival Steirischer Herbst, dat sinds 1968 jaarlijks in Graz plaatsvindt. De vorige editie trok veertigduizend bezoekers.

Monochrom, Wenen Pretty Smart Textiles 2012 € 9.800 – € 79.960 / juni – september 2012 Tijdens Summer Fashion van MuseumsQuartier Wien werd in Freiraum quartier21 International Pretty Smart Textiles gepresenteerd. Deze tentoonstelling was een initiatief van Melissa Coleman, in samenwerking met Villanuts, V2_ en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Den Haag, en was eerder te zien in het Nutshuis in Den Haag.

Society for the Encouragement of Fine Arts by the Zacheta Gallery, Warschau Yael Bartana € 28.515 – € 87.500 / mei – november 2011 De Poolse inzending voor de 54ste Biënnale van Venetië was volledig aan het project ... and Europe will be stunned van Yael Bartana gewijd. Het was voor het eerst dat een niet-Poolse kunstenaar in het Poolse paviljoen werd gepresenteerd. Curatoren waren Sebastian Cichocki en Galit Eilat.

Open Space, Wenen Tilmann Mayer-Faje, Stefanos Tsivopoulos € 2.200 – € 11.525 / oktober – november 2011 Stefanos Tsivopoulos en Tilmann Mayer-Faje werkten mee aan Drifting Identity Station, een onderzoeksplatform dat tijdelijk onderdak vond in Open Space. Deze Weense instelling legt zich toe op hedendaagse kunstpraktijken die de discussie over uitbreiding van Europa bevorderen. Gastcuratoren hebben een belangrijk aandeel in de programmering.

WRO Center for Media Art, Wroclaw Bram Snijders, Carolien Teunisse, Martijn Veldhoen € 5.624 – € 409.000 / mei 2011 Bram Snijders, Carolien Teunisse en Martijn Veldhoen namen deel aan Alternative Now. Deze veertiende editie van de Media Art Biennale trok veertigduizend bezoekers en was onderdeel van de viering van het Poolse EU-voorzitterschap. Uit vijftienhonderd inzendingen werden 95 projecten voor vertoning geselecteerd. Snijders en Teunisse wonnen de publieksprijs.

Paraguay AICA, Parijs Tineke Reijnders € 3.046 – € 16.914 / oktober 2011 Tineke Reijnders trad, op uitnodiging van de International Association of Art Critics, op als inleidende spreker tijdens het vierenveertigste AICA Congress in Asunción (Paraguay), met als thema Art and Criticism in Times of Crisis. Vervolgens begeleidde ze seminars en rondetafelgesprekken tijdens de Curitiba Biënnale en de Mercosul Biënnale in Brazilië. Peru

Portugal Experimenta Design, Lissabon Ed Annink, Max Bruinsma, Joost Grootens, Luna Maurer, Marcel Wanders € 14.250 – € 25.575 / september – november 2011 Een kleine delegatie uit Nederland nam in Lissabon deel aan de zesde editie van ExperimentaDesign. Dit evenement voor design, architectuur en hedendaagse cultuur, met tweehonderd deelnemers uit alle delen van de wereld, vindt om de twee jaar in steden over heel Europa plaats en trekt honderdvijftigduizend bezoekers.

Galeria Vertice, Lima Fiona de Bell,Teresa Borasino € 10.050 – € 37.470 / maart – april 2011 Op uitnodiging van Vertice ontwikkelde Teresa Borsalino met Fiona de Bell (Cascoland) een project om kunst in de openbare ruimte van Lima te bevorderen: New Rooms for Public. In Lima ligt het openbare leven aan banden doordat het publieke domein steeds meer wordt geprivatiseerd en bewaakt.

Kunsthalle, Lissabon Melvin Moti € 4.960 – € 17.488 / februari – maart 2012 Voor zijn tentoonstelling in Kunsthalle Lissabon ging Melvin Moti uit van het werk van kunstenaar Ludwig Gosewitz. Kunsthalle Lissabon werd in 2009 opgericht door João Mourão en Luís Silva. Hun benadering bestaat uit ‘institutional critique’: het kritiseren van een instelling (museum, galerie) als artistieke praktijk, en hechte samenwerking met kunstenaars.

Polen

Rusland

CCA Ujazdowski Castle, Warschau Saved by droog € 9.450 – € 30.100 / oktober 2011 – januari 2012 Het CCA Ujazdowski Castle presenteerde Saved by droog in de eerste aflevering van Laboratory of the Future: Regress Progress. Deze reeks tentoonstellingen wil een overzicht geven van artistieke en intellectuele toekomstoverwegingen. Saved by droog toont voorwerpen die Droog uit liquidaties heeft overgenomen en ontwerpers hebben hergebruikt.

MediaArtLab, Moskou Fiona Tan € 5.000 – € 205.700 / juni – juli 2011 Fiona Tan werd uitgenodigd voor het Moscow International Film Festival. De uitnodiging kwam van MediaArtLab, dat in 2000 werd opgericht en verantwoordelijk is voor het Media Forum van het MIFF. Het forum stond ditmaal in het teken van expanded cinema: hoe video kan bijdragen aan vernieuwing in de film.


89

The Moscow Biennale Art Foundation, Moskou Erwin van Doorn, Inge Nabuurs, Ahmet Ögüt, Wendelien van Oldenborgh, Jonas Staal, Guido van der Werve € 13.500 – € 2.000.000 / september – oktober 2011 Zes kunstenaars uit Nederland namen deel aan de Moskou Biënnale voor hedendaagse kunst. Deze vierde editie stond in het teken van Rewriting Worlds: het veranderen (herschrijven) van hedendaagse kunst, haar ontwikkeling en functie vandaag de dag. ‘If You Don’t Rewrite the World, Then the World Will Rewrite You’. Rwanda Institute of National Arts Museum of Rwanda, Butare Andrea Stultiens € 1.500 – € 7.500 / mei – september 2012 Andrea Stultiens toont haar project Kaddu Wasswa Archive in het Rewesero Arts Museum in Nyanza, het enige moderne kunstmuseum in Rwanda. Kaddu Wasswa, geboren in 1933, heeft zijn eigen leven volledig in foto’s vastgelegd. Op dit archief leveren Stultiens en Kisitu, een kleinzoon van Wasswa, en eveneens fotograaf, fotografisch commentaar. Servië IZA International Support for the Arts, Amsterdam L.A. Raeven € 35.000 – € 35.000 / maart 2011 – mei 2012 IZA organiseerde een tentoonstelling met L.A. Raeven, die na vertoning in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem zou doorreizen naar het Museum voor Hedendaagse Kunst Belgrado, Villa Romana Florence en Casino Luxembourg. Singapore Future of Imagination, Singapore Jacques van Poppel € 2.144 – € 111.603 / november 2011 Jacques van Poppel nam deel aan drie Aziatische performancefestivals met internationale uitstraling in Aziatische landen en daarbuiten: naast deze zevende editie van het Future of Imagination Festival (Singapore) ook aan de dertiende editie van het Asiatopia Performance Art Festival (Nonthaburi, Thailand) en de tweede editie van Beyond Pressure (Yangon, Myanmar).

90

Slovenië Codeep, Ljubljana Blendid (David Kousemaker, Tim Olden), Cocky Eek, Tom Laan, Joris Strijbos, Carolien Teunisse, David Veneman € 6.360 – € 22.000 / oktober 2011 MoTA, Museum of Transitory Art in Ljubljana, nodigde voor de tweede editie van het Sonica Festival naast deelnemers uit Europa en Azië ook kunstenaars uit Nederland uit. Het museum legt zich toe op kortstondige experimentele en levende kunstvormen en biedt met Sonica een interessant internationaal ontmoetingsplatform. Moderna Galerija, Ljubljana Apolonija Sustersic € 5.750 – € 5.750 / oktober 2011 – november 2014 Het Museum of Contemporary Art Metelkova richtte een permanente tentoonstelling met werk van Apolonija Sustersic in. Dit nieuwe museum is een uitbreiding van het Museum of Modern Art, het nationaal instituut in Slovenië voor moderne en hedendaagse kunst, en concentreert zich op het presenteren van internationale hedendaagse kunst. Spanje Antoni Tàpies Fundació, Barcelona Willem Oorebeek, Bas Princen € 6.900 – € 80.000 / oktober 2011 – januari 2012 Willem Oorebeek en Bas Princen deden mee aan de groepstentoonstelling In the First Circle in Fundació Antoni Tàpies. De Fundació werd in 1990 door Tàpies opgericht om onderzoek en kennis van moderne en hedendaagse kunst in combinatie met regelmatige exposities van zijn eigen werk mogelijk te maken. ARCOmadrid 2012, Madrid € 132.000 – € 132.000 / februari 2012 Nederland was gastland op de internationale kunstbeurs ARCOmadrid 2012. Met Focus The Netherlands toonde ARCOmadrid de diversiteit van de hedendaagse beeldende kunst in Nederland. Er werd een uitgebreid programma samengesteld bestaande uit galeriepresentaties, tentoonstellingen in de belangrijkste instituten in Madrid, debatten en andere activiteiten met kunst uit Nederland in een door Jasper Niens ontworpen paviljoen. Art Aids, Barcelona Otto Berchem, Juul Hondius € 8.000 – € 353.890 / juni – september 2011 Juul Hondius en Otto Berchem werkten mee aan You are not alone van Art Aids. Deze stichting organiseert over de hele wereld reizende hedendaagse kunsttentoonstellingen. De opbrengst van in opdracht gemaakte kunstwerken komt ten goede aan aidsonderzoek. You are not alone was in Barcelona, Vigo en San Sebastian te zien.

Cultural Weekend, Lucena Mark Bain, Justin Bennett, Francisco López, Telcosystems (David en Gideon Kiers, Lucas van der Velden), TeZ (Maurizo Martinucci), Maki Ueda € 7.745 – € 29.340 / oktober – november 2011 Een groot aantal kunstenaars uit Nederland werkte mee aan Sensxperiment, een ‘International Creation Meeting’, die in 2011 zijn elfde editie beleefde. Het thema was Sensory Immersion: zintuigelijke en perceptuele onderdompeling veroorzaakt door audiovisuele media, met het accent op geluid. CA2M Centro de Arte Dos de Mayo, Madrid Aernout Mik € 15.000 – € 80.000 / februari – juni 2012 Aernout Mik werd uitgenodigd een tentoonstelling te maken in CA2M. De uitnodiging was het gevolg van een bezoek van Arco-curatoren aan Nederland. Zij oriënteerden zich hier op de invulling van de centrale expositie en de randprogrammering van ARCOmadrid 2012, waaraan Nederland als gastland zou deelnemen. Galeria Casado Santapau, Madrid Frank van der Salm € 6.100 – € 14.000 / juni – juli 2011 Frank van der Salm nam deel aan het nevenprogramma van de veertiende editie van Photo España met een tentoonstelling bij Galeria Casado Santapau. De galerie won de Photo España-prijs in de voorgaande editie voor haar tentoonstelling met Boris Mikhailov.

is Also Always Part of a Greater Whole, met werk van 1976 tot 1987, het jaar van zijn hersenbloeding, maar ook recent werk. En een nieuwe catalogus: The Words Are Not in Their Proper Place. Taiwan Yingge Ceramics Museum, New Taipei Peter Hoogeboom, Katja Prins € 2.720 – € 210.000 / december 2011 – februari 2012 Peter Hoogeboom en Katja Prins gaven een lezing tijdens de internationale groepstentoonstelling A Bit of Clay on the Skin: New Ceramic Jewelry, die eerder in MAD New York te zien was. Het YCM is voor Nederlandse ontwerpers interessant door zijn relaties met de keramische industrie en ambachtslieden in Taiwan. Thailand Asiatopia Performance Art Festival, Nonthaburi Jacques van Poppel € 1.220 / november – december 2011 Jacques van Poppel nam deel aan drie Aziatische performancefestivals met internationale uitstraling, zowel in Aziatische landen als daarbuiten: de zevende editie van het Future of Imagination Festival (Singapore), de dertiende editie van het Asiatopia Performance Art Festival (Nonthaburi, Thailand) en de tweede editie van Beyond Pressure (Yangon, Myanmar). Turkije

Galeria Luis Adelantado, Valencia Iris van Dongen € 3.664 – € 4.024 / november 2011 – januari 2012 Iris van Dongen kreeg een tentoonstelling in Luis Adelantado. Deze galerie, opgericht in 1985, beschikt over vijf verdiepingen in het centrum van Valencia en over vestigingen in Miami en MexicoStad, en neemt deel aan een aantal vooraanstaande internationale kunstbeurzen als ARCOmadrid, Art Basel en Paris Photo.

Depo, Istanbul Ahmet Polat € 14.000 – € 43.810 / maart – juni 2012 Bij de viering van 400 jaar diplomatieke relaties tussen Nederland en Turkije in 2012 toonde DEPO Kemal’s Dream van Ahmet Polat, een samenwerkingsproject met Foam. DEPO is sinds 2009 actief als platform voor kunstenaars en culturele organisaties en heeft de gehele regio als aandachtsgebied: Turkije, MiddenOosten, Balkanlanden, Kaukasus.

Galeria Luis Adelantado, Valencia Fendry Ekel € 8.150 – € 15.730 / mei – juli 2011 Na een tentoonstelling met Folkert de Jong in Valencia kreeg Fendry Ekel nu een solotentoonstelling, To Sweet Delight, in de vestiging van Luis Adelantado in Mexico-Stad. Luis Adelantado neemt aan vrijwel alle grote kunstbeurzen deel en biedt een goed platform voor de internationale promotie van kunstenaars uit Nederland.

Depo, Istanbul The Materialized Memory € 9.750 – € 31.955 / september – oktober 2011 Depo bood onderdak aan The Materalized Memory, een groep kunstenaars, schrijvers en curatoren die zich bezighouden met socioculturele kwesties omtrent migratie in een mondiale tijd. Hun project zou na Seoul en Istanbul Amsterdam aandoen, als onderdeel van de festiviteiten ter viering van 400 jaar diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en Turkije.

Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia, Madrid René Daniëls € 45.000 – € 260.917 / oktober 2011 – februari 2012 Reina Sofia stelde met het Van Abbemuseum een retrospectief van René Daniëls samen: An Exhibition

Istanbul Foundation for Culture & Arts/ International Istanbul Biennial, Istanbul Babak Afrassiabi, Eylem Aladogan, Milena Bonilla, Yaima Carrazana, Pages, Ahmet Ögüt, Nasrin Tabatabai


91

€ 34.040 – € 2.500.000 / september – december 2011 Eylem Aladogan, Milena Bonilla, Yaima Carrazana, Pages (Nasrin Tabatabai, Babak Afrassiabi) en Ahmet Ögüt werden voor de twaalfde Istanbul Biënnale geselecteerd door Jens Hoffmann en Adriano Pedrosa, die eerder deelnamen aan het internationaal bezoekersprogramma. De biënnale had als thema Untitled, en toonde werk dat zowel vernieuwend als politiek is. Lanfranco Aceti, Istanbul Thomas Ankersmit, Ivar van Bekkum, Karen Lancel, Herman Maat, Yota Morimoto, Phil Niblok, Esther Polak, Daan Roosegaarde, STEIM, V2_, Sander Veenhof, Pieter Verhees, Johannes Westendorp € 19.935 – € 52.325 / september 2011 Kunstenaars en instellingen uit Nederland werkten mee aan ISEA 2011. Dit zeventiende International Symposium for Electronic Arts werd georganiseerd in de randprogrammering van de Istanbul Biënnale. ISEA is een combinatie van symposium en tentoonstelling, die sinds 1988 om de twee jaar in steeds weer een andere wereldstad plaatsvindt. Verenigd Koninkrijk

Hotshoe Gallery, Londen Suzan van de Roemer € 3.255 – € 18.685 / januari – februari 2012 In Hotshoe Gallery toonde Suzan van de Roemer foto’s van slachtoffers van de Nieuwjaarbrand in Volendam tien jaar daarna. Hotshoe Gallery wordt gerund door Hotshoe International, een tijdschrift dat al dertig jaar gespecialiseerd is in hedendaagse fotografie. De galerie bestaat sinds twee jaar, daarvoor werden pop-up tentoonstellingen en evenementen georganiseerd.

Picture This, Bristol Falke Pisano € 500 – € 3.600 / februari – maart 2011 Falke Pisano kreeg een tentoonstelling in Picture This, een gerenommeerd productiebedrijf en agentschap voor bewegend beeld dat tentoonstellingen, publicaties en reizende projecten ontwikkelt, opdrachten verstrekt en technologische faciliteiten en residencies biedt. Pisano’s tentoonstelling kwam in samenwerking met Extra City_Kunsthal Antwerpen tot stand en zou door het Verenigd Koninkrijk toeren.

Institute of Contemporary Arts, Londen Nathanial Mellors € 2.450 – € 37.500 / maart – mei 2011 Het Institute of Contemporary Art maakte een tentoonstelling met Nathanial Mellors. ICA werd in 1947 door Herbert Read opgericht als broedplaats en is nog steeds een publiek laboratorium: voor cultuurexperimenten door en voor een jong multicultureel GrootBrittannië, met grensoverschrijdende activiteiten tussen kunst en educatie. ICA ontvangt vijfhonderdduizend bezoekers per jaar.

Quad, Derby Yael Bartana, Zachary Formwalt, Renzo Martens € 2.588 – € 20.445 / mei – juli 2011 Yael Bartana, Zachary Formwalt en Renzo Martens werden opgenomen in de groepstentoonstelling All That Fits: The Aesthetics of Journalism. Organisator was Quad, dat in 2008 is ontstaan uit een fusie van een aantal culturele instellingen en met zijn multidisciplinaire programmering en outreach programmes tweehonderdvijftigduizend bezoekers per jaar trekt.

Arnolfini Gallery, Bristol Meschac Gaba € 2.297 – € 151.479 / september – november 2011 Arnolfini Gallery nodigde Meschac Gaba uit deel te nemen aan Museum Show. Met deze grote groepstentoonstelling, waarin kunstenaars hun eigen museum inrichtten, vierde Arnolfini zijn vijftigjarig bestaan als een onafhankelijk instituut voor experimentele beeldende kunst, performance, film en muziek. Gaba liet er zijn Museum of Contemporary African Art zien.

Liverpool Biennial, Liverpool Jeanne van Heeswijk € 15.000 – € 182.307 / september 2011 – november 2012 Voor de Biënnale van Liverpool in 2012 werd Jeanne van Heeswijk uitgenodigd twee projecten te ontwikkelen met elf- tot zeventienjarigen in sociale achterstandswijken, die leef- en bewoonbare woonblokken moesten opleveren. Bijzonder aan deze biënnale zijn de zeer grootschalige kunstopdrachten. De projecten van Jeanne van Heeswijk zouden bijna twee jaar duren.

Birmingham Museum and Art Gallery, Birmingham Tamar Frank € 788 – € 201.965 / oktober 2011 – februari 2012 Birmingham Museum and Art Gallery nodigde Tamar Frank uit voor de groepstentoonstelling Lost In Lace: New Approaches by UK and international artists, met actuele concepten en toepassingen van kant, vooral in architectuur. De tentoonstelling was een coproductie met de UK Crafts Council en de University for the Creative Arts.

National Museums Scotland, Edinburgh Melvin Moti € 3.467 – € 84.376 / juli – oktober 2012 Melvin Moti maakte een film over lichtgevend gesteente naar aanleiding van de collectie van het National Museum of Scotland, dat na een renovatie in 2011 werd heropend. De film was tijdens het Edinburgh Art Festival 2012 te zien in een tentoonstelling van Moti’s werk en van door hem geselecteerde museumvoorwerpen.

Firstsite, Colchester Marjolein Dijkman € 1.872 – € 24.600 / oktober 2011 – januari 2012 Firstsite ontwikkelde samen met het Wysing Arts Centre een project met Marjolijn Dijkman. Het project maakte deel uit van het inaugurele programma van Firstsite in zijn nieuwe onderkomen, een door Rafael Viñoly ontworpen cultureel centrum, en was een reactie op de geografische en historische context van East Anglia.

Picture This, Bristol Yael Davids € 3.000 – € 18.395 / mei 2011 Om zijn twintigjarig bestaan te vieren vroeg Picture This Yael Davids en andere kunstenaars te reageren op projecten uit het verleden. Picture This is een productiebedrijf en agentschap voor bewegend beeld. Het verstrekt opdrachten, ontwikkelt tentoonstellingen, publicaties en reizende projecten en biedt faciliteiten, residencies en mogelijkheden voor onderzoek en presentatie.

92

Royal College of Art, Londen Mariana Castillo Deball, Wendelien van Oldenborgh € 4.200 – € 35.380 / maart – april 2011 Wendelien van Oldenborgh en Mariana Castillo Deball namen deel aan Shadowboxing, de afsluitende tentoonstelling van het MA-programma Curating Contemporary Art van het Royal College of Art. Deze tentoonstellingen trekken internationaal de aandacht om de eerste resultaten van aankomende curatoren en kunstenaars, die zich doorgaans samen met gevestigde kunstenaars manifesteren. Space, Londen Marlie Mul € 2.287 – € 15.111 / februari – maart 2012 Marlie Mul toonde haar werk in Space. Deze instelling werd in 1968 opgericht door kunstenaars en beheert inmiddels meer dan zevenhonderdvijftig ateliers in achttien gebouwen in negen Londense wijken, aangevuld met laboratoria en expositieruimtes. Met Bloomberg presenteert Space in het programma Neu! aankomende internationale kunstenaars. The Photographers’ Gallery, Londen Fiona Tan € 8.000 – € 49.935 / juni – september 2012 Fiona Tan toonde werk (het laatste deel uit haar Vox Populi-reeks) dat zij had gemaakt tijdens een ingrijpende verbouwing van Photographers’ Gallery, de belangrijkste presentatielocatie voor fotografie in het Verenigd Koninkrijk. Nu de verbouwing is afgerond en de galerie heropend, wil Photographers’ een fotografiecentrum van wereldallure vormen. Yorkshire Sculpture Park, West Yorkshire Sophie Ernst € 11.195 – € 53.500 / maart – juli 2012

Yorkshire Sculpture Park vroeg Sophie Ernst een aflevering van haar project Home te presenteren. YSP is een van de grootste beeldhouwparken in Europa, met vier tentoonstellingsruimtes en tweehonderd hectare. Vanaf zijn oprichting in 1977 legt YSP zich toe op tentoonstellingen, zonder collectievorming. Daarmee trekt het jaarlijks meer dan tweehonderdvijftigduizend bezoekers. Verenigde Staten van Amerika Anderson Ranch Arts Center, Snowmass Village Maarten Baas € 1.800 – € 3.200 / juli 2011 Maarten Baas nam deel aan een seminar over hedendaags design uit Nederland in Anderson Ranch Arts Center. De voornaamste activiteiten van Anderson Ranch zijn workshops en residencies. Een grote groep puissant rijke collectioneurs heeft zich aan het centrum verbonden en maakt het mogelijk belangrijke internationale kunstenaars uit te nodigen. Anthology Film Archives, New York Jaap Pieters € 1.100 – € 2.250 / oktober 2011 Anthology Film Archives introduceerde Jaap Pieters in New York door aandacht aan zijn werk te besteden in de maandelijkse serie gewijd aan het beste van experimentele film wereldwijd. Anthology conserveert, onderzoekt en vertoont film en video, met het accent op experimentele film en avant-gardecinema. Art Institute, Chicago Jan Dibbets, Ger van Elk € 13.480 – € 918.660 / december 2011 – maart 2012 Jan Dibbets en Ger van Elk werden opgenomen in Light Years: Conceptual Art and the Photograph, 1964-1977 in het Art Institute of Chicago. Deze overzichtstentoonstelling was het resultaat van een onderzoek van Matthew S. Witkovsky naar conceptuele kunst en fotografie, en werd begeleid door een al even omvattende catalogus. Cornell University, Ithaca Sophie Ernst € 5.260 – € 115.778 / januari – december 2012 Sophie Ernst werkte mee aan Partition as a Productive Space. Deze tentoonstelling kwam voort uit Lines of Control, een doorlopend onderzoeksproject van de Green Cardamom Gallery (Londen) over de gevolgen van de opdeling in 1947 van Brits-Indië in India, Pakistan en Bangladesh. Creative Time, New York Bik Van der Pol € 7.000 – € 375.125 / september – oktober 2011 Op uitnodiging van Creative Time werkten Bik Van der Pol mee aan Living as Form. Creative Time organiseert al meer dan dertig jaar experimentele kunstprojecten in de openbare ruimte van New York.


93

In Living as Form werd de Lower East Side getransformeerd tot een laboratorium voor maatschappelijk geëngageerde, duurzame kunst. Friedman Benda, New York Rik Meijers € 4.245 – € 23.712 / april – mei 2011 Rik Meijers kreeg een tentoonstelling bij Friedman Benda: I Am Still What I Wanted to Be. Deze galerie in Lower Manhattan presenteert zowel gevestigde als aankomende kunstenaars die de grenzen van hun medium oprekken, van Ai Weiwei en Ron Arad tot Tadanori Yokoo en Zhang Huan. George Eastman House, Rochester Theo Baart, Cary Markerink, Andrea Stultiens € 14.580 – € 88.640 / januari – april 2012 Theo Baart, Cary Markerink en Andrea Stultiens namen deel aan Transitions, een fotografisch onderzoek naar industriesteden die krimpen door voortschrijdende technologie, uitplaatsing van productie of economische crises. Het is een langdurend uitwisselingsproject tussen Nederlandse en Amerikaanse fotografen onder leiding van het George Eastman House en Fotodok Utrecht. Guggenheim Museum, New York Rineke Dijkstra € 34.721 – € 1.198.864 / juni 2011 – oktober 2012 Het Guggenheim New York en het San Francisco Museum of Modern Art maakten een overzichtstentoonstelling met Rineke Dijkstra. Er verscheen een monografie bij, die een duurzame en definitieve bron voor onderzoek moest vormen. De tentoonstelling was op beide locaties te zien en trok ruim driehonderdduizend mensen. Henry Art Gallery, Seattle Carel Balth € 14.000 – € 54.781 / oktober 2011 – januari 2012 Henry Art Gallery maakte de tentoonstelling Videowatercolors: Carel Balth Among His Contemporaries. Henry Art is, al sinds 1927, gewijd aan hedendaagse kunst, onderzoek en experiment, met speciale aandacht voor fotografie en nieuwe media. De tentoonstelling van Carel Balth werd opgenomen in het studieprogramma kunstgeschiedenis van de University of Washington. High Museum of Art, Atlanta Joris Laarman € 17.443 – € 437.460 / juni – augustus 2011 Atlanta’s High Museum of Art nam een werk van Joris Laarman in de tentoonstelling Modern by Design op en voegde het vervolgens aan zijn collectie toe. Het High is het voornaamste museum in het zuidoosten van de Verenigde Staten, dat in samenwerking met het MoMA tentoonstellingsprojecten ontwikkelt en design verzamelt.

94

International Center of Photography, New York Viviane Sassen € 2.676 – € 331.643 / mei 2011 Viviane Sassen nam op uitnodiging van het International Center of Photography deel aan de tentoonstelling en festiviteiten rond de jaarlijkse uitreiking van de ICP Infinity Awards. De ICP Infinity Award is wereldwijd een van de meest prestigieuze onderscheidingen voor fotografie. Viviane Sassen won de prijs in de categorie Toegepast-Mode-Reclame. James Cohan Gallery, New York Folkert de Jong € 6.600 – € 36.300 / april – mei 2011 Folkert de Jong toonde in James Cohan Gallery recente beelden en tekeningen: Operation Harmony. James Cohan is een van de belangrijkste galeries in New York en heeft ook een vestiging in Shanghai. De galerie vertegenwoordigt kunstenaars als Richard Long en Yinka Shonibare, en beheert de nalatenschap van Robert Smithson. Lawrimore Project, Seattle Celio Braga, Iris Eichenberg, Suska Mackert € 3.656 – € 15.536 / mei 2011 Celio Braga, Iris Eichenberg en Suska Mackert waren met werk vertegenwoordigd in Us, in Flux. Deze groepstentoonstelling werd op verzoek van de Society of North American Goldsmiths georganiseerd door Lawrimore Project en was te zien tijdens de jaarlijkse SNAG-conferentie, die als belangrijk geldt voor het sieraadontwerp. Madison Square Park Conservancy, New York Jacco Olivier € 22.000 – € 32.989 / december 2011 – maart 2012 Jacco Olivier projecteerde schilderkunstige animaties op grote schermen in Madison Square Park, op uitnodiging van de gelijknamige organisatie die in 2004 werd opgericht om het indertijd verwaarloosde park weer tot bloei te brengen. Sindsdien zijn er ruim twintig kunstprojecten gerealiseerd, die werden bezocht door een dagelijkse stroom van vijftigduizend mensen. Marc Foxx Gallery, Los Angeles Maaike Schoorel € 3.811 – € 9.827 / oktober – november 2011 Maaike Schoorl kreeg een tentoonstelling bij Marc Foxx. Deze galerie onderhoudt interessante institutionele contacten in de Verenigde Staten en heeft goede toegang tot de media. De vorige tentoonstelling van Schoorl, in 2007, werd gerecenseerd in Flash Art en Style.com, en behoorde tot de kritische voorkeuren (Critics’ Picks) van Artforum. MASS MoCa, North Adams Constant Dullaart, Martijn Hendriks € 3.000 – € 2.988 / april – augustus 2011 Constant Dullaart en Martijn Hendriks namen deel aan Memery: Imitation, Memory, and Internet

Culture. Deze tentoonstelling demonstreerde relaties tussen memen (zichzelf vermeerderende eenheden) en geheugen in een cultuur die zich online ontwikkelt. Memery was een samenwerking tussen MASS MoCA en het Williams College Graduate Program in the History of Art. Museum of Arts and Design, New York Willemijn de Greef, Gésine Hackenberg, Peter Hoogeboom, Rian de Jong, Manon van Kouswijk, Evert Nijland, Ted Noten, Katja Prins, Terhi Tolvanen € 4.250 – € 186.000 / maart – september 2011 Voor de internationale groepstentoonstelling A Bit of Clay on the Skin, over keramische toepassingen in sieraadkunst, selecteerde het Museum of Arts and Design ook ontwerpers uit Nederland. Het MAD (oprichtingsjaar: 1956) documenteert historische en hedendaagse innovatie in beeldende kunst, kunstnijverheid en design, en trekt twee- tot vierhonderdduizend bezoekers per tentoonstelling. Museum of Arts and Design, New York Susanne Klemm, Iris Nieuwenburg € 1.903 – € 35.710 / oktober 2011 Susanne Klemm en Iris Nieuwenburg namen deel aan de verkooptentoonstelling Loot 2011: MAD about Jewelry in het Museum of Arts & Design New York, een van de meest populaire kunstmusea ter wereld. In totaal werkten zo’n zestig ontwerpers uit vijftien landen mee. Parsons the New School for Design, New York Painted € 1.350 – € 1.350 / november 2011 Painted (Saskia van Drimmelen, Margreet Sweerts) nam deel aan het symposium Inclusive Fashion Practices, over mode en dagelijks leven. Het werd georganiseerd door Pascale Gatzen, docent mode bij Parsons dat al meer dan een eeuw, en sinds 1970 samen met The New School for Design, opleidt in kunst en vormgeving. Performa 09, New York Nicoline van Harskamp € 2.992 – € 24.562 / november 2011 Nicoline van Harskamp werkte mee aan Performa 2011. Deze performancebiënnale van New York is een initiatief van RosaLee Goldberg uit 2004 en geldt als een van de grootste non-commerciële hedendaagse kunstevenementen in de Verenigde Staten. Het vindt op prominente locaties plaats, zoals het Guggenheim Museum, MoMA en The Kitchen. Printed Matter, New York Misha de Ridder € 813 – € 1.680 / oktober – november 2011 Misha de Ridder presenteerde zijn boek Dune in Printed Matter, een van de grootste non-profituitgeverijen en presentatielocaties van kunstenaarsboeken ter wereld. Printed Matter werd in 1976 opgericht en heeft

de laatste jaren met veel succes aandacht besteed aan boeken van Nederlandse kunstenaars of ontwerpers. Public Media Institute, Chicago Maurice Bogaert, Marjolijn Dijkman, Saskia Janssen, Iris Kensmil, Magnus Monfeldt, Jonas Ohlsson, Rune Peitersen, Albert van Westing € 7.438 – € 42.200 / september 2011 Om onderlinge uitwisseling en internationale bekendheid te bevorderen, nodigde het Public Media Institute acht Nederlandse kunstenaars uit samen te werken met acht Amerikaanse kunstenaars(groepen). Lise Haller Baggesen en Kirsten Leenaars maakten van de resultaten een tentoonstelling: Mutualisms. Daarbij verscheen een catalogus met teksten van Erik Hagoort en Lori Waxman. Regents of the University of California, Irvine Yael Bartana € 6.300 – € 24.000 / september – december 2011 De University Art Gallery-Room Gallery wijdde een tentoonstelling aan Yael Bartana, met drie films die niet eerder in de Verenigde Staten te zien waren. UAG-RG bevordert de dialoog tussen neo-avantgardistische kunst uit de jaren zestig en zeventig en hedendaagse mixed media, zowel in presentaties als in wetenschappelijke publicaties. Rhizome - New Museum of Contemporary Art, New York Constant Dullaart € 674 – € 7.140 / januari 2012 Rhizome nodigde Constant Dullaart uit voor een presentatie in de maandelijkse serie The New Silent, waaraan kunstenaars deelnemen die experimenteren met de nieuwste technologische mogelijkheden. Zijn presentatie Interfacial Premiere bestond uit recent videowerk en werd gecombineerd met de premières van vijf New Yorkse internetkunstenaars en een publiek debat. Robert Miller Gallery, New York Willem Oorebeek € 7.319 – € 84.901 / september – oktober 2011 Willem Oorebeek kreeg een tentoonstelling in de Robert Miller Gallery, de grootste in New York, en met zijn uitgebreide staf vergelijkbaar met een museum. De galerie vertegenwoordigt een hedendaagse topkunstenaar als Ai Weiwei, maar beheert ook de nalatenschap van beroemde kunstenaars als Diane Arbus en Lee Krasner. Storefront for Art and Architecture, New York Allard van Hoorn € 5.073 – € 40.090 / januari – februari 2012 Allard van Hoorn maakte een geluidsinstallatie gebaseerd op de bewegende panelen in de Storefrontfaçade, getiteld 007_Urban_Songline. Storefront (sinds 1982) is een kleine, invloedrijke organisatie die innovatieve stellingnames in kunst, architectuur en


95

design toont. Van Hoorn maakte met zijn installatie de ruimtelijke verschuivingen in de galerie hoorbaar. Storefront for Art and Architecture, New York Jeroen Koolhaas, Dre Urhahn € 5.023 – € 43.000 / mei – juni 2011 Haas & Hahn (Dre Urhahn, Jeroen Koolhaas) ontwikkelden voor Storefront for Art and Architecture het project Painting Urbanism: Learning from Rio. Storefront (sinds 1982) is een kleine maar invloedrijke organisatie voor kunst en architectuur. Hahn & Haas transformeerden met megakleurvlakken een deel van het stedelijk weefsel van Lower Manhattan. The Fabric Workshop and Museum, Philadelphia Jurgen Bey, Rianne Makkink € 11.300 – € 53.183 / januari – april 2012 De Fabric Workshop and Museum vroeg Studio Makkink & Bey bestaand werk uit te voeren in textiel: Soft Village. FWM legt zich, sinds 1977, toe op experimenten met nieuwe materialen en nieuwe media. Het instituut biedt residencies aan kunstenaars of ontwerpers, die worden bijgestaan door laboranten, technici en drukkers. Walker Art Center, Minneapolis Jeroen Barendse, Thomas Castro, Vinca Kruk, Dimitri Nieuwenhuizen, Jonathan Puckey, Daniel van der Velden, Roel Wouters € 13.855 – € 346.709 / oktober 2011 – januari 2012 Het Walker Art Center selecteerde uit Nederland ontwerpers als Metahaven (Vinca Kruk, Daniel van der Velden), Lust (Jeroen Barendse, Thomas Castro, Dimitri Nieuwenhuizen), Jonathan Puckey en Roel Wouters voor Graphic Design: Now in Production. Deze grote internationale groepstentoonstelling reisde door naar Smithsonian Cooper-Hewitt en andere musea in de Verenigde Staten. World Chess Hall of Fame and Museum, Saint Louis Guido van der Werve € 8.000 – € 41.766 / september 2011 – februari 2012 De opening van de WCHOF werd opgeluisterd door een opvoering van The King’s Gambit van Guido van der Werve. Deze opvoering viel samen met de vertoning van Nummer Twaalf in het nabijgelegen Contemporary Art Museum St Louis, het voornaamste instituut voor hedendaagse kunst in het Midwesten van de Verenigde Staten. Yancey Richardson Gallery, New York Bertien van Maanen € 1.250 – € 11.574 / januari – februari 2012 Yancey Richardson maakte een tentoonstelling met foto’s van Bertien van Manen: Let’s sit down before we go. De galerie besteedt aandacht aan gevestigde en aankomende fotografen, van Berenice Abbott tot Gary Winogrand, van Olivo Barbieri tot Masao Yamamoto, en is aanwezig op toonaangevende internationale fotografiebeurzen. 96

Zuid-Afrika Michael Stevenson Gallery, Cape Town Viviane Sassen € 2.671 – € 27.000 / december 2010 – januari 2011 Viviane Sassen nam deel aan de groepstentoonstelling Summer 2010/11 in de Michael Stevenson Gallery. Stevenson presenteert sinds 2003 hedendaagse kunst uit Zuid-Afrika en sinds 2008 uit heel Afrika en zijn diaspora. De galerie geniet internationaal een uitstekende reputatie en zou het werk van Sassen ook tijdens Paris Photo tonen. Michael Stevenson Gallery, Cape Town Viviane Sassen € 2.800 – € 27.000 / januari – februari 2012 Michael Stevenson maakte een tentoonstelling, Parasomnia, met fotografie van Viviane Sassen, als vervolg op haar tentoonstelling Moshi in 2010 en de presentatie van haar werk tijdens Paris Photo. Stevenson presenteert sinds 2003 hedendaagse kunst uit Zuid-Afrika en sinds 2008 uit heel Afrika en de diaspora. Zuid-Korea Gwangju Biennale, Gwangju Charles Esche, Maria Hlavajova € 6.305 – € 56.757 / september – november 2012 Charles Esche en Maria Hlavajova werken mee aan een symposium binnen het biënnaleonderdeel Workstation, getiteld: Self-organisation as Ethic. De Gwangju Biennale werd in 1995 opgericht en is een van de oudste Aziatische biënnales. Deze negende editie wordt georganiseerd op het thema Roundtable. Gwangju Biennale, Gwangju Gwangju Design Biënnale € 1.750 – € 2.827.510 / september – oktober 2011 Reineke Otten werd geselecteerd voor de Gwangju Design Biënnale, die in 2011 voor de vierde maal plaatsvond. De ontwerpbiënnale werd ingesteld ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Gwangju Biënnale en besteedt veel aandacht aan de maatschappelijke en culturele achtergronden van design. Zweden Bonniers Konsthall, Stockholm Rineke Dijkstra € 4.514 – € 36.228 / maart – juni 2011 Bonniers Konsthall maakte een tentoonstelling met Rineke Dijkstra. In 2006 opgericht door de Bonnier Group, een van de grootste mediaconcerns in Zweden, legt de Konsthall zich toe op de dialoog tussen Zweedse kunstenaars en hun internationale collega’s. Vrij veel aandacht is tot nu toe aan kunstenaars uit Nederland besteed.

Index, Stockholm Manon de Boer € 1.700 – € 7.380 / april – juni 2011 Onder de titel Think about Wood, Think about Metal toonde Manon de Boer haar films in Index, de presentatieruimte van de Swedish Contemporary Art Foundation. Index trekt internationaal de aandacht door zijn hoogwaardige programmering, zowel tentoonstellingen als lezingen. Na de tentoonstelling zou een catalogus worden gemaakt. Magasin 3 Konsthall, Stockholm Marijke van Warmerdam € 8.290 – € 28.655 / september – december 2011 Magasin 3 maakte de tentoonstelling Virvel, met drie films van Marijke van Warmerdam die werveling van lucht met elkaar gemeen hebben. De Konsthall is een initiatief uit 1987 van bedrijvengroep Proventus AB en behoort tot de meest gerenommeerde kunstinstellingen in Zweden. Internationaal besteedt men aandacht aan kunstenaars halverwege hun carrière. Roda Sten Art Centre, Gothenburg Ana Dzokic, Marc Neelen € 2.255 – € 15.655 / juni – augustus 2011 STEALTH.unlimited (Ana Dzokic, Marc Neelen) ontwikkelde met curator Edi Muka (Dis)assembled - A Project and an Exhibition on Different Ways to Imagine the City. Röda Sten Konsthal is gevestigd in een voormalig industrieel complex met zeer hoge ruimtes, zoals de Cathedral Space die onderdak bood aan (Dis)assembled. Supermarket Art Fair, Gnesta 1646, De Service Garage, De Zwarte Ruyter, HMK, ZET Foundation € 14.820 – € 465.000 / februari 2011 1646, De Service Garage, De Zwarte Ruyter, Hotel Mariakapel en ZET Foundation werkten mee aan de Supermarket. Deze alternatieve kunstbeurs is een tegenhanger van de commerciële Market, zoals indertijd in Nederland de Kunstvlaai een pendant van de KunstRAI was. De Supermarket bestaat sinds 2007 en wil een internationale ontmoetingsplaats zijn. Tensta Konsthall, Stockholm Zachary Formwalt, Falke Pisano € 5.460 – € 121.400 / januari – april 2012 Zachary Formwalt en Falke Pisano werkten mee aan Abstract Possible: The Stockholm Synergies. Deze presentatie van resultaten uit een tweejarig onderzoeksproject vond plaats in de Tensta Konsthall, die tentoonstellingen van internationaal hoogwaardige kunst combineert met intensieve art mediation. Eerdere presentaties van Abstract Possible waren in Malmö, Mexico-Stad en Zürich.

Zwitserland Alt +1000 Mountain Photography Festival, Rossinière Awoiska van der Molen € 2.200 – € 230.000 / juli – september 2011 Awoiska van der Molen werd geselecteerd voor het Alt +1000 Bergfotografiefestival: tien solotentoonstellingen gewijd aan hedendaagse fotografie met als thema bergen. Het selectieteam bestond uit internationaal erkende professionals, onder voorzitterschap van Elena Foster. Het festival vond plaats in Rossinière, een beschermd natuurgebied bij Gstaad, tegelijkertijd met het Menuhin Festival. Attitudes Espace d’Arts Contemporains, Genève Lara Almarcegui € 5.890 – € 140.126 / oktober – november 2011 Attitudes, sinds 1994 verantwoordelijk voor meer dan driehonderd tentoonstellingen in Zwitserland en daarbuiten, selecteerde Lara Almarcegui voor de groepstentoonstelling Beirut Bazar in het Beirut Art Center. De tentoonstelling kwam tot stand in samenwerking met de Arab Image Foundation, The Hangar en Zico House. Ook Bidoun Magazine verleende medewerking. Kunsthalle, Bazel Yael Davids € 7.100 – € 110.000 / september – november 2011 Kunsthalle Basel maakte de tentoonstelling Ending with Glass, met performances van Yael Davids. De Kunsthalle, in 1872 geopend, wil een centrum voor kunstenaars en andere kunstprofessionals zijn en binnenlandse en buitenlandse ontwikkelingen samenbrengen. Onder het directeurschap van Adam Szymczyk trekken de activiteiten internationale media-aandacht. Kunsthalle, Bern Marianne Flotron € 5.261 – € 74.200 / augustus – september 2011 Marianne Flotron toonde haar project Work in Kunsthalle Bern, die al bijna honderd jaar een platform voor hedendaagse kunst biedt, met een levende traditie van controversiële projecten. In Work werd het door Augusto Boal ontwikkelde Theater van de onderdrukten geconfronteerd met de human resources-afdeling van een multinationale verzekeringsmaatschappij in Nederland. Kunsthalle, Bern Moshekwa Langa € 11.256 – € 143.800 / maart 2011 Moshekwa Langa kreeg een tentoonstelling in Kunsthalle Bern. De tentoonstelling werd begeleid door een publicatie in samenwerking met de Appel en een kleine documentaire expositie over de Senegalese onderzoeker Cheikh Anta Diop.


97

Kunsthalle, Winterthur Susanne Kriemann € 3.270 – € 16.400 / augustus – september 2011 In samenwerking met FRAC Dijon maakte Kunsthalle Winterthur een tentoonstelling met werk van Suzanne Kriemann, die begeleid werd door de catalogus Reading Susanne Kriemann. Met zijn activiteiten weet de Kunsthalle de nationale en internationale vakmedia te bereiken.

Kunstbeurzen ARCOmadrid 2011 Galerie Nadja Vilenne, Luik € 5.000 Galerie West, Den Haag € 2.430 Galerie Zink, München € 6.250 Michael Stevenson Gallery, Cape Town € 6.250 Art Basel 2011 Annet Gelink Gallery, Amsterdam € 13.994 Art Basel 2011 Art Unlimited Galerie Juliètte Jongma, Amsterdam € 5.530 Art Basel Miami Beach 2011 Annet Gelink Gallery, Amsterdam € 3.500 Art Hong Kong 2011 Galerie Lumen Travo, Amsterdam € 4.900 Slewe Gallery, Amsterdam € 5.023 ArteBA 2011 Mirta Demare Gallery, Rotterdam € 3.303 Collect 2011 Galerie Louise Smit, Amsterdam € 3.163 Galerie Marzee, Nijmegen € 4.830 Galerie Rob Koudijs, Amsterdam € 3.738 Galerie Terra, Delft € 5.602 Design Miami 2011 Galerie Caroline van Hoek, Brussel € 3.500 Ornamentum Gallery, Hudson € 3.500 Design Miami Basel 2011 Carpenters Workshop Gallery, Londen € 13.500 Gallery Libby Sellers, Londen € 3.500 Particles Gallery, Amsterdam € 8.378 Priveekollektie, Heusden € 24.462

98

Vivid Gallery, Rotterdam € 13.790 Fiac 2011 Ellen de Bruijne Projects, Amsterdam € 3.500 Galerie Diana Stigter, Amsterdam € 3.500 Galerie Martin van Zomeren, Amsterdam € 3.500 Monitor Gallery, Rome € 2.749 Motive Gallery, Amsterdam € 3.500 Frieze Art Fair 2011 Annet Gelink Gallery, Amsterdam € 9.429 Galerie Diana Stigter, Amsterdam € 9.252 Galerie Fons Welters, Amsterdam € 8.051 Galerie Juliètte Jongma, Amsterdam € 7.630 Wilfried Lentz, Rotterdam € 3.773 Liste 2011 Galeria Plan B, Berlijn € 4.755 Galerie Diana Stigter, Amsterdam € 3.600 Galerie Martin van Zomeren, Amsterdam € 4.840 Wilfried Lentz, Rotterdam € 3.819 Zinger Presents, Amsterdam € 5.000 Paris Photo 2011 Flatland Gallery, Utrecht € 3.500 Kahmann Gallery, Amsterdam € 3.500 The Armory Show 2011 Annet Gelink Gallery, Amsterdam € 5.721 Galerie Ron Mandos, Amsterdam € 7.774 Upstream Gallery, Amsterdam € 6.008

Mondriaan Stichting / Toekenningen / Kunstbeurzen

Lofts Margriet Smulders, Nijmegen 2 – 8 januari 2011 Margriet Smulders was aanwezig bij haar tentoonstelling in Witzenhausen Gallery. Sofie Knijff, Amsterdam 19 – 27 januari 2011 Sofie Knijff bezocht de expositie HumanKind van het New York Photo Festival waarin zij met foto’s was vertegenwoordigd en legde contacten. Thomas Rau, Bas Berck, Amsterdam 30 januari – 4 februari 2011 Thomas Rau verbleef met Bas Berck van architectenbureau RAU in New York en gaf op uitnodiging van the Institute for Sustainable Design een lezing in de Great Hall van de Cooper Union for the Advancement of Science and Art. Esther Schreuder, Amsterdam 7 – 10 februari 2011 Esther Schreuder bezocht de College Art Association voor haar nieuwe project, over Harald Szeemann en zijn werkwijze, en sprak met geïnteresseerden over haar vorige project, Black is beautiful: Rubens tot Dumas. Daniela Schwabe, Utrecht 10 – 14 februari 2011 Daniela Schwabe bezocht kunstenaars in hun studio om te kijken of zij een bijdrage konden leveren aan de expositie Plaats Delict #3: Contrast in de Paraplu fabriek in Nijmegen. Allard van Hoorn, Amsterdam 12 – 26 februari 2011 Allard van Hoorn legde contacten en bereidde projecten voor. Annaleen Louwes, Amsterdam 18 – 22 februari 2011 Annaleen Louwes onderzocht mogelijkheden voor een expositie van haar werk. Cecilia Vissers, Sint-Oedenrode 19 – 26 februari 2012 Cecilia Vissers overlegde met Masters & Pelavin over haar tentoonstelling in deze galerie in 2012. Liesbeth Bik, Jos van der Pol, Rotterdam 22 – 26 februari 2011 Liesbeth Bik en Jos van der Pol namen deel aan de inrichting en de opening van de groepstentoonstelling We Are Grammar in het Pratt Institute, waarin zij met werk waren vertegenwoordigd.

99

Harm van den Dorpel, Amsterdam 27 februari – 1 maart 2011 Harm van den Dorpel liet zijn werk zien bij Rhizome tijdens The Armory Show en later, naar aanleiding daarvan, ook in het Londense Space.

Jan Maarten Voskuil, Haarlem 26 april – 9 mei 2011 Jan Maarten Voskuil richtte zijn tentoonstelling Closing the Gap in de Salamatina Gallery in en nam deel aan de opening.

Liesbeth Bik, Jos van der Pol, Rotterdam 18 – 22 maart 2011 Liesbeth Bik en Jos van der Pol ontmoetten deelnemers van het symposium The Now Museum en spraken met Creative Time over hun bijdrage aan het project Living As Form.

Jeroen Kramer, Amsterdam 9 – 22 mei 2011 Jeroen Kramer liet zijn werk zien en hield een lezing tijdens het New York Photo Festival, en sprak met Umbrage Editions af een boek te maken.

Hannah van Bart, Amsterdam 28 maart – 4 april 2011 Hannah van Bart bezocht Marianne Boesky Gallery, waar een solotententoonstelling van haar werk te zien was geweest, die voor een deel zou doorreizen naar de Biënnale in Lyon en internationale kunstbeurzen. Hans Eijkelboom, Amsterdam 4 – 10 april 2011 Hans Eijkelboom was aanwezig bij de presentatie van zijn boek New York by Numbers bij Printed Matter. Esther Venrooy, Gent 5 – 8 april 2011 Esther Venrooy deed een performance in de Issue Project Room en presenteerde een actieve installatie in de Diapason Gallery. Lucia Luptáková, Amsterdam 10 – 11 april 2011 Lucia Luptáková bracht een bezoek aan instellingen voor hedendaagse kunst in New York. Antonio José Guzman, Amsterdam 16 – 26 april 2011 Antonio José Guzman trof voorbereidingen voor zijn project Piertopolis en gaf een lezing in Rush Arts Gallery, om vervolgens te worden uitgenodigd voor een groepstentoonstelling in Corridor. Jan Rothuizen, Amsterdam 18 – 26 april 2011 Jan Rothuizen bezocht workshops. Cathalijn Wouters, Baarn 18 – 26 april 2010 Cathalijn Wouters exposeerde in de Witzenhausen Gallery. Dre Urhahn, Jeroen Koolhaas, Amsterdam 26 april – 9 mei 2011 Jeroen Koolhaas en Dre Urhahn (Haas & Hahn) richtten hun tentoonstelling Painting Urbanism: Learning from Rio in Gallery Storefront for Art & Architecture in en waren aanwezig bij de opening.

100

Erik Olofsen, Amsterdam 28 mei – 3 juni 2011 Erik Olofsen deed onderzoek voor een videoproject en liet zijn werk Public Figures in Hendershot Gallery zien. Bethany de Forest, Amsterdam 3 – 10 juni 2011 Bethany de Forest nam deel aan de expositie Otherworldly: Optical Delusions and Small Realities in het Museum of Arts and Design. Nell Berger, Jean Hilkens, Amsterdam 10 – 13 juni 2011 Nell Berger en Jean Hilkens bezochten The Big Circle: World Wide Knitting in Public Day, die plaatsvond in Bryant Park. Peter Anthonie van de Kreeke, Goes 11 – 13 juni 2011 Peter Anthonie van de Kreeke opende zijn tentoonstelling in de Phoenix Gallery. Kay Schuttel, Amsterdam 13 – 27 juni 2011 Kay Schuttel maakte filmopnamen en voerde gesprekken met curators. Nicoline van Harskamp, Amsterdam 18 – 28 juni 2011 Nicoline van Harskamp overlegde over haar deelname aan Performa, bezocht locaties met coproducent Lauren Cornell van Rhizome en nam castingsessies voor haar film Yours in Solidarity op. Rineke Dijkstra, Amsterdam 18 juni – 1 juli 2011 Rineke Dijkstra kreeg een tentoonstelling in Marian Goodman Gallery en overlegde over haar overzichtstentoonstelling in het Guggenheim Museum in 2012. Louise Schouwenberg, Amsterdam 27 – 30 juni 2011 Voor een ontwerpopdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken aan Hella Jongerius voor een ruimte in het gebouw van de Verenigde Naties verrichtte Louise Schouwenberg voorbereidend werk.

Diederick Kraaijeveld, Hilversum 30 juni – 3 juli 2011 Diederick Kraaijeveld presenteerde zijn New Delhi All Stars bij Cheryl Hazan. Raquel Maulwurf, Amsterdam 30 juni – 9 juli 2011 Raquel Maulwurf sloot haar deelname aan het International Studio & Curatorial Program af. Tristan Boniver, Lionel Devlieger, Brussel 3 – 8 juli 2011 Tristan Boniver en Lionel Devlieger bezochten de New Yorkse vestiging van het Office for Metropolitan Architecture. Janine Schrijver, Rotterdam 8 – 18 juli 2011 Janine Schrijver werkte aan een groot internationaal fotografisch onderzoek naar stadsparken. Sibyl Heijnen, Almelo 13 – 22 juli 2011 Sibyl Heijnen nam deel aan de manifestatie White Hot and Blue in LongHouse Reserve, verkocht werk en kreeg publiciteit, opdrachten en een uitnodiging voor de manifestatie in 2012. Irie Weergang Bove, Groningen 27 juli – 11 augustus 2011 Irie Weergang Bove voerde een video scratch show uit in de Bowery Poetry Club en gaf een workshop op Music Production and DJ School Dubspot. Renzo Martens, Amsterdam 4 – 8 augustus 2011 Voor zijn instituut in oprichting sprak Renzo Martens met personen uit de kunstwereld. Jeanne van Heeswijk, Marcel van der Meijs, Rotterdam 6 – 14 augustus 2011 Jeanne van Heeswijk nam met Marcel van der Meijs deel aan het programma NY Leftover Bailout van het BMW Guggenheim LAB. Melvin Moti, Rotterdam 8 – 11 augustus 2011 Melvin Moti sprak met Larissa Harris, curator van het Queens Museum of Art, en kunstenaar Douglass Ross. Egbert-Jan Lam, Arnhem 11 – 24 augustus 2011 Egbert-Jan Lam presenteerde zijn buroJET design studio op de NY International Gift Fair en in The Future Perfect, en vond Wabnitz Editions bereid op te treden als agent voor zijn studio.

Mondriaan Stichting / Toekenningen / Lofts

Moon Blaisse, Maastricht 13 – 18 juni 2011 Voor een documentaire over de overleden ontwerper Maarten van Severen maakte Moon Blaisse filmopnamen van zijn werk in de collectie van het MoMA. Johan Idema, Amsterdam 14 – 19 augustus 2011 Johan Idema bezocht klassieke muziekpodia en maakte voor een nieuwe publicatie interviews met de programmeurs van deze podia. Nienke Sybrandy, Amsterdam 19 – 23 augustus 2011 Nienke Sybrandy was aanwezig bij de oplevering van haar wall-printontwerp in The James New York en overlegde over een soortgelijk project in The James Chicago. Hans Venhuizen, Rotterdam 23 – 29 augustus 2011 Hans Venhuizen gaf lezingen en boekpresentaties en onderhield zijn contacten. Justus Bruns, Delft 27 augustus – 10 september 2011 Justus Bruns werkte aan Times Square to Art Square, dat alle reclame op Times Square wil vervangen door kunst. Willem Oorebeek, Brussel 2 – 11 september 2011 Willem Oorebeek kreeg een tentoonstelling bij Robert Miller Gallery en tekende een Artist Agreement bij deze galerie voor de komende twee jaar. Anoek Steketee, Amsterdam 10 – 15, 25 – 27 september 2011 Anoek Steketee ging na wat de mogelijkheden waren om de tentoonstelling Dream City naar de Verenigde Staten te halen en zocht locaties voor de verkoop van het bijbehorende boek. Marieke Stolk, Erwin Brinkers, Danny van den Dungen, Amsterdam 12 – 26 september 2011 Erwin Brinkers, Danny van den Dungen en Marieke Stolk (Experimental Jetset) deden een voorstel voor de nieuwe huisstijl van het Whitney Museum of American Art en overlegden met curator Lauren Hoptman over hun deelname aan de tentoonstelling Ecstatic Alpha. Roland Schimmel, Arnhem 13 – 25 september 2011 Roland Schimmel maakte in Witzenhausen Gallery de tentoonstelling Facing the Abyss.

101

Lilet Breddels, Arjen Oosterman, Amsterdam 17 – 25 september, 27 september – 3 oktober 2011 Lilet Breddels en Arjen Oosterman vertegenwoordigden op de NY Art Book Fair SKOR en Open, cahier over kunst en het publieke domein.

Raymond Lemstra, Amsterdam 30 oktober – 5 november 2011 Raymond Lemstra werkte mee aan de Pictoplasma Conference en besprak met Bold Hype Gallery mogelijkheden voor een toekomstige tentoonstelling.

Lidy Six, Amsterdam 26 – 30 september 2011 Lidy Six presenteerde Trembling sensing space in .NO en maakte afspraken over het presenteren van deze installatie op andere locaties in de Verenigde Staten.

Jeannette Dekeukeleire, Amsterdam 1 – 9 november 2011 artKitchen, galerie A en Luiscius Books gaven presentaties, legden contacten, maakten afspraken over uitwisselingen en edities en bespraken nieuwe expositiemogelijkheden.

Dylan Graham, Amsterdam 30 september – 6 oktober 2011 Dylan Graham kreeg een tentoonstelling in Waterhouse & Dodd in Soho. Lucas Maassen, Eindhoven 3 – 4, 6 – 8 oktober 2011 Lucas Maassen bekeek met Woody Veneman hun project Singing Chair in de tentoonstelling Talk To Me in het MoMA en overlegde over samenwerking met Moss Gallery en RH Gallery. Liesbeth Melis, Jorinde Seijdel, Amsterdam 4 – 10 oktober 2011 Liesbeth Melis en Jorinde Seijdel bereidden een boekpresentatie bij Tania Bruguera’s project Immigrant Movement International voor. Susanne Klemm, Utrecht 8 – 19 oktober 2011 Susanne Klemm nam deel aan LOOT 2011: MAD about Jewelry in het Museum of Arts & Design New York, en liet haar werk daarnaast in Moss Gallery zien, waar ze ook een lezing gaf en overlegde over de SOFA-beurs 2012. Peter Spaans, Amsterdam 11 – 19 oktober 2011 Peter Spaans bezocht locaties als voorbereiding tot een nieuw fotoproject. Jurjen Zeinstra, Amsterdam 19 – 21 oktober 2011 Om een artikel over Richard Buckminster Fuller voor te bereiden, en een artikel van hem te vertalen, bezocht Jurjen Zeinstra het Study Center van het Buckminster Fuller Institute. Misha de Ridder, Amsterdam 19 – 25 oktober 2011 Misha de Ridder presenteerde zijn fotoboek Dune bij kunstenaarsboekhandel Printed Matter. Jan Banning, Utrecht 25 – 30 oktober 2011 Jan Banning bezocht galerie Anastasia Photo, die zijn werk vertegenwoordigt, en de redacties van Newsweek, The New Yorker en Time. 102

Ahmet Ögüt, Amsterdam 5 – 13 november 2011 Ahmet Ögüt werkte aan zijn bijdrage aan de groepstentoonstelling The Walls That Divide Us, bij Apexart, woonde de opening bij en nam deel aan een publiek gesprek over de tentoonstelling. Kees de Gruiter, Rotterdam 9 – 12 november 2011 Kees de Gruiter bereidde de basisconstructie van twee sculpturen van Willem de Kooning voor, die The Willem de Kooning Foundation uit New York tot 2015 in bruikleen heeft gegeven aan Rotterdam. Maaike Lauwaert, Amsterdam 12 – 23 november 2011 Maaike Lauwaert nam deel aan het tweejaarlijkse Curatorial Intensive Symposium van Independent Curators International. James Beckett, Amsterdam 13 – 21 november 2011 James Beckett overlegde met Thea Westreich en Ethan Wagner over publicatie van zijn werk in boekvorm.

Bart Eijking, Patrick de Louwere, Rotterdam 28 november – 4 december 2011 Bart Eijking en Patrick de Louwere van Studio Lawrence werden door Interior Design uitgenodigd voor het Hall of Fame Dinner en maakten afspraken met dealers voor hun ontwerpen en producten. Jacco Olivier, Amsterdam 4 – 17 december 2011 Jacco Olivier bereidde projecties van zijn werk op grote schermen in Madison Square Park voor. Tim Leyendekker, Rotterdam 11 – 19 december 2011 Filmmaker Tim Leyendekker deed onderzoek naar New Yorkse tatoeage- en piercingspraktijken voor zijn film Symposium / Feest en legde contacten met kunstenaars en filmmakers. Jeroen Lopes Cardozo, Amsterdam 17 – 27 december 2011 Om zich voor te bereiden op de regie van een musical met kunstenaars bezocht regisseur en choreograaf Jeroen Lopes Cardozo de voorstelling zoals die in New York werd gespeeld. Özkan Golpinar, Amsterdam 19 december 2011 – 3 januari 2012 Özkan Golpinar bezocht voor toekomstige projecten in New York, waarvoor hij werkzaam is als programmamanager, diverse musea en het Nederlands Consulaat, en sprak met kunstenaars, curatoren en andere betrokkenen.

Rineke Dijkstra, Amsterdam 21 – 24 november 2011 Voor haar overzichtstentoonstelling in San Francisco (SFMOMA) en New York (Guggenheim) nam Rineke Dijkstra een audiotour op en werd zij geïnterviewd door onder andere The New York Times en Photo District News. Eline de Jonge, Blaricum 23 november – 1 december 2011 Eline de Jonge bereidde haar tentoonstelling City Shadows bij Nelson Macker Fine Art voor en maakte afspraken over toekomstige activiteiten. Allard van Hoorn, Amsterdam 24 – 28 november, 1 – 4 december 2011 Allard van Hoorn bereidde zijn tentoonstelling in Storefont for Art and Architecture in januari 2012 voor.

Mondriaan Stichting / Toekenningen / Lofts

103

AANVRAGERS Het overzicht bevat alle aanvragers die in 2011 een aanvraag hebben ingediend. Bij elke aanvrager staat het totaalbedrag aan ondersteuning (€) vermeld en een overzicht van ondersteunde projecten (+), niet-gehonoreerde aanvragen (-), niet-behandelde aanvragen (0) en bezwaren (!). Aanvragen die werden ingetrokken en extra toezeggingen voor gehonoreerde aanvragen van voor 2011 zijn niet in dit overzicht opgenomen. € totaalbedrag + ondersteund > paginaverwijzing - niet-gehonoreerd 0 niet-behandeld ! bezwaar

7 Hills Foundation, Amsterdam 0 East meets West in the Middle - Programma 2012 37PK, Haarlem € 10.255 + Counter Memory > 51 38CC, Delft - Programma 2012 60 Layers of Cake, Amsterdam € 36.000 + Grote kunst voor kleine mensen bij de buren > 51

Agrarisch museum De Garstkamp, Overasselt 0 Nieuwe vestiging agrarisch museum AICA, Amsterdam € 3.046 + Tineke Reijnders > 89

75 + NAP/Satellietgroep, Den Haag - Programma 2012

Air Taipei, Taipei Artist Village, Taipei - Gal Kinan

126 Gallery, Galway - Parminder Bhangoo

Al Riwaq Art Space, Manama € 2.831 + Hala El Koussy > 80

323 East Gallery, Royal Oak - David Elshout, Charlie Dronkers, Styrmir Örn Gudmundsson 1857, Oslo € 5.000 + Ad de Jong > 88 .NO, New York - Lidy Six A Casa Museu de Artes e Artefatos Brasileiros, São Paulo € 9.885 + Nikki Gonnisen, Richard van der Laken, Karen van de Kraats > 78 ABC Art Foundation, Oranjestad - Sunny Smile New York Aboa Vetus & Ars Nova, Turku - Mieke Bal, Michelle Williams Gamaker Absolute Sound, Amsterdam 0 Winterreise 2011 ACB Galeria, Boedapest - Joep van Liefland, Tanya Rumpff Accessories Foundation, Schiedam - Fingermarks

104

Afrika Museum, Berg en Dal € 96.000 + Edouard Duval Carrié, Gérard Quenum, Renée Stout > 65 + Goddelijk en griezelig: het geheim van de slang > 51

Alauda Publications, Amsterdam € 23.743 + Robert Smithson. Art in Continual Movement > 59 Alia, Amsterdam - Sweet and Salt Alt +1000 Mountain Photography Festival, Rossinière € 2.200 + Awoiska van der Molen > 97 Amazelab, Milaan € 4.400 + Peter Bijl, Tjerk Ridder > 85 Amsterdam Art Weekend, Amsterdam - Amsterdam Art Weekend Amsterdam Museum, Amsterdam € 75.000 + Amsterdam - Istanbul > 104 - Van Oostsanen (1470–1533), de ware Jacob

ACMC, Amsterdam - No Budget Marketing Sit-In

Anderson Ranch Arts Center, Snowmass Village € 1.800 + Maarten Baas > 93

Adelaide Festival of Arts, Adelaide € 4.485 + Saskia Olde Wolbers > 80

André Volten Stichting, Kortenhoef € 4.500 + Website en folder > 74

Anne Frank Stichting, Amsterdam - Het Amsterdam van Anne Frank Anne Mosseri-Marlio Galerie, Zürich - Arjan van Helmond, Alon Levin, Lidwien van de Ven Annet Gelink Gallery, Amsterdam € 32.644 + Art Basel 2011 > 98 + Art Basel Miami Beach 2011 > 98 + Frieze Art Fair 2011 > 99 + The Armory Show 2011 > 99 0 VIP Art Fair 2011 Anthology Film Archives, New York € 1.100 + Jaap Pieters > 93 Antoni Tàpies Fundació, Barcelona € 6.900 + Willem Oorebeek, Bas Princen > 90 Apexart, New York - Ahmet Ögüt Aprile Esterni, Milaan € 10.200 + Rikkert Paauw, Boudewijn Rijff, Pieter Scheer, Jair Straschnow Wouter Nieuwendijk > 86 Ar/ge, Bolzano € 4.715 + Zachary Formwalt > 85 Archief Eemland, Amersfoort € 100.000 + Het Nieuwe Werken bij Archief Eemland > 63 ARCOmadrid 2012, Amsterdam € 132.000 + ARCOmadrid 2012 > 90 Area06, Rome 0 Jacques van Poppel Arnhem Mode Biënnale, Arnhem € 21.950 + Reis- en verblijfkosten journalisten > 51 Arnolfini Gallery, Bristol € 2.297 + Meschac Gaba > 92

Mondriaan Stichting / Aanvragers

Arquine, Mexico-Stad 0 Lilet Breddels, Allard van Hoorn, Arjan Oosterman

Artinfuse, Rotterdam - The Court of Justice versus The City of Rotterdam

Ars Musica, Scheveningen 0 Wij bouwen een orgel

Arts Trust, Nairobi € 5.960 + Ivar van Bekkum, Esther Polak > 79

Art Aids, Barcelona € 8.000 + Otto Berchem, Juul Hondius > 90 Art Echo, Leiden - Festival Iberia 2012 ART IG, Hannover - Plantjes en bloemetjes Art in Business, Amersfoort - Sieraad Art Fair ! Foundation Art in Business maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor de Sieraad Art Fair. Het bezwaar is afgewezen. Dat de beurs zich verhoudt tot actuele ontwikkelingen in de samenleving is onvoldoende aangetoond. Het accent ligt op ontwerpers; als beurs onderscheidt Sieraad zich nauwelijks van een reguliere beurs. Art Institute, Chicago € 13.480 + Jan Dibbets, Ger van Elk > 93 Art Mûr, Montrëal - Robbie Cornelissen Art Public Contemporain, Parijs € 30.000 + Charles Esche, Jeanne van Heeswijk, Ooze Architects, Refunc, STEALTH.unlimited > 84 Art Crumbles, Nijmegen - Kunstroute Partner & co Arte Pro Arte, Aruba € 15.000 + Changing Horizons > 71 ArtEsteem, Amsterdam - Harald Szeemann en zijn methode in Museum of Obsessions South Africa ArtEZ Press, ArtEZ hogeschool voor de kunsten, Arnhem € 10.000 + Handboek typografie > 59

Artspace, Woolloomooloo € 3.650 + Praneet Soi > 80 Artworlds, Rotterdam € 60.000 + ZomerExpo2012 > 51 Aruba Film Production, Aruba € 58.965 + Aruba International Filmfestival > 71 Arubano di Arte, Aruba - Eerste Internationaal Kinder Toneel Festival Asiatopia Performance Art Festival, Nonthaburi € 1.220 + Jacques van Poppel > 91 Atelier De Bleeker, Heemstede 0 Bibliofiele edities Athenaeum-Polak & Van Gennep, Amsterdam € 28.600 + Berberbibliotheek > 52 Atlas van Stolk, Rotterdam - Wajang Foxtrot Attitudes Espace d’Arts Contemporains, Genève € 5.890 + Lara Almarcegui > 97 Barcelos Gallery, Vigo - Charlotte Dumas, Carla van de Puttelaar Badischer Kunstverein, Karlsruhe € 10.940 + Babak Afrassiabi, Nasrin Tabatabai > 82 Baileybots, Rotterdam 0 Kinetica Art Fair 2012

Arthub, Hongkong 0 Julika Rudelius Artichoke Trust, Londen - Daan Roosegaarde

105

Bakkerijmuseum De oude Bakkerij, Medemblik € 5.000 + Vrienden van De oude bakkerij: ook in de toekomst moeten we gebakken zitten > 74 Baltan Laboratories, Eindhoven € 60.000 + Programma 2012 > 61 Banning, Jan, Utrecht + Verblijf loft > 102 Bart, Hannah van, Amsterdam + Verblijf loft > 100 bART platform voor actuele kunsten, ’s-Hertogenbosch € 10.000 + Game-City > 52 Bataviawerf, Lelystad 0 Ambachtelijk promotieteam Bayimba Cultural Foundation, Kampala € 1.815 + Andrea Stultiens > 79 Beckett, James, Amsterdam + Verblijf loft > 102

Behoud van het stoomschip, Koog aan de Zaan 0 Restauratie Schotse ketel van het stoomschip Elfin Beijng Li-Space Culture & Art Center, Beijing € 7.000 + Angèle Etoundi Essamba > 81 Berger, Nell, Jean Hilkens, Amsterdam + Verblijf loft > 100 Berlagehuis, Usquert € 20.000 + Berlage in het Noorden > 52 Bevrijdingsmuseum Zeeland, Nieuwdorp - Bevrijdingspark Zeeland Beyond Expression Foundation, Amsterdam € 30.000 + TransNatural 02 > 52 - TransNatural festival 03, 04 Beyond Pressure, Yangon € 850 + Jacques van Poppel > 88

Beeldenstad, Workum 0 Zomermanifestatie Rework

Biennale d’Art Contemporain, Lyon € 20.000 + Hannah van Bart, Robbie Cornelissen, Marlene Dumas, Michel Huisman, Elly Strik > 88

Beeldlijn, Groningen 0 Documentaire Noordelijke Figuratieve Kunst

Biennale of Contemporary Art, Sarajevo - Allard van der Hoek

Beheerstichting De Goudsche Waag, Gouda € 5.000 + Digitalisering en digitale kennis Goudse Waag > 74

Biennale of Sydney, Woolloomooloo € 64.250 + Reinier Rietveld, Daan Roosegaarde, Guido van der Werve > 84

Behive, Seoul 0 Sanghee Song Behoud oudste motorreddingboot ter wereld, Hoorn 0 Restauratie Brandaris Behoud van den Doornenburg, Doornenburg - Het leven achter de kantelen. Ontdek het laatmiddeleeuwse leven op kasteel

106

Big Bang Express, Bonaire - Cursus literair debuteren Bik, Liesbeth, Jos van der Pol, Rotterdam + Verblijf loft > 99 Birmingham Museum and Art Gallery, Birmingham € 788 + Tamar Frank > 92

Blaisse, Moon, Maastricht + Verblijf loft > 101 Bon Kousa, Bonaire - Ontwikkeling culturele educatieve programma’s en tv-spelshows Boniver, Tristan, Lionel Devlieger, Brussel + Verblijf loft > 101 Bonnefanten Museum, Maastricht € 90.000 + Structurele aankopen 2012 > 64 Bonniers Konsthall, Stockholm € 4.514 + Rineke Dijkstra > 96 Boomfest, Sint-Petersburg - Lamelos Born Digital, Utrecht - Freemote Festival 2011 Box 13 Art Space, Houston - Dutch Invasion Breddels, Lilet, Arjen Oosterman, Amsterdam + Verblijf loft > 102 Bruns, Justus, Delft + Verblijf loft > 101 Burlington City Arts, Burlington - Sebastiaan Bremer BWA Galeria Miesjka w Tarnowie, Tarnow - Dinie Besems, Cynthia Hathaway, Leonard van Munster, Eric von Robertson, Johanna van der Zanden C.A.V.E. Gallery, Venice - Sitnie Waerts CA2M Centro de Arte Dos de Mayo, Madrid € 15.000 + Aernout Mik > 91 CAPC Musée d’art contemporain de Bordeaux, Bordeaux 0 Van Abbemuseum Carpe Diem Arte e Pesquisa, Lissabon - Wendelien van Oldenborgh

Carpenters Workshop Gallery, Londen € 13.500 + Design Miami Basel 2011 > 98 Carillon, Ootmarsum 0 Willem-Alexander Carillon Casa Vecina, Mexico-Stad € 5.675 + Mariana Castillo Deball, Irene Kopelman > 88 0 Oral Tradition, Narrative and Contemporary Art Casco, Utrecht € 9.000 + Fair International: Building a Transnational Imaginary > 68 Casino, Luxemburg € 4.000 + Lara Almarcegui, Francisco Camacho, Aleksandra Domanovic, Gerlach en Koop, Hedwig Houben, Eleni Kamma, Oliver Laric, Adrien Lucca, Christoph Priglinger, Georg Schnitzer, Robert Suermondt > 87 Casla, Almere 0 Een tweede leven voor leegstaande gebouwen? Castrum Peregrini, Amsterdam € 43.000 + We are all fanatics! > 76 CCA Ujazdowski Castle, Warschau € 9.450 + Saved by droog > 89 CEIA, Belo Horizonte € 3.350 + Daniela Bersham > 79 Centraal Museum, Utrecht € 355.000 + De Vrede van Utrecht > 68 + De werkplaats > 63 + Het Bloemaerteffect! Kleur en compositie in de Gouden Eeuw > 52 + Structurele aankopen 2012 > 64 - Nijntje in de mode 0 Licht op hout Centre of Photography, Plovdiv 0 Deelname uit Nederland aan Inter national Meetings of Photography 2011


Centre PasquArt, Biel - Manufacture 3 Centre Pompidou, Metz € 8.800 + Public Space With A Roof > 84 Centro Nacional del Vidrio, San Ildefonso 0 Angela Teunissen Centrum Beeldende Kunst Zeeland, Middelburg € 75.000 + Façade 2012 > 52 Chabot Museum, Rotterdam - Netwerk Aardappel Eigenheimer Chiroux, Luik - Biennale de la Photographie et des Arts visuels Cibone, Tokyo € 3.600 + BCXSY, Piet Hein Eek, Mark van der Gronden, Sebastian Herkner, Hella Jongerius, Vika Mitrichenka, Moooi > 87 Ciccionina, Delft 0 Kromme Feesten Clay 2Day, De Zilk 0 Clay2day 2011 Close Up, Dordrecht 0 Ik rook altijd als ik trouw Cobra Museum voor Moderne Kunst, Amstelveen € 120.000 + Klee en Cobra: Kinderspel > 52 + Zaaien en wieden - volkscultuur in hedendaagse kunst > 52 - Programma 2012 - 2013 CODA, Apeldoorn - Gust van de Wall Perne CODART, Den Haag € 10.000 + CODART e-zine > 68 Codeep, Ljubljana € 6.360 + Blendid, Cocky Eek, Tom Laan, Joris Strijbos, Carolien Teunisse, David Veneman > 90

College van Kerkrentmeesters Protestante Gemeente Mariëngaarde, Hallum 0 Restauratie orgel van Sint-Maarten kerk Coloko, Den Haag - Upside Down Colombo Art Biennale, Colombo - Erik van Lieshout Concordia 21 Rozendaal, Enschede - Programma 2012 Computer Erfgoed Nederland SCEN, Delft - Plan van aanpak ict-erfgoed Contact, Toronto € 12.928 + Scarlett Hooft Graafland; Viviane Sassen > 81 ContainerFest, Rotterdam 0 ContainerFest 0.1 Contemporary Art Foundation, Raleigh 0 Hella Jongerius Cornell University, Ithaca € 5.260 + Sophie Ernst > 93 Corpus Experience, Oegstgeest € 50.000 + Anatomische les > 107 Cosmicus, Rotterdam 0 KuCu-dag COVO/ORS Lek en Linge, Culemborg 0 Jouw land, mijn land Create, Berlijn 0 Raymond Lemstra Creative Time, New York € 7.000 + Bik van der Pol > 93 Cremers, Ton, Rotterdam 0 Handboek Veiligheidszorg C-Space MFC Art, Beijing € 18.100 + Edwin Zwakman > 81 Cultural Weekend, Lucena € 7.745 + Mark Bain, Justin Bennett, Francisco López, Telcosystems, TeZ, Maki Ueda > 91

107

Cultureel Centrum, Curaçao € 3.525 + Doorlichting muziekacademie > 71 Cultureel Erfgoed Noord-Holland, Alkmaar - Opposites Attract Festival Op de Bres Cultureel Erfgoed Zeeland, Middelburg € 2.280 + Update Zuunig op Erfgoed > 75 Culturele Evenementen SimpelveldBocholtz, Simpelveld 0 Kunstig spektakel Cultuur aan het IJ, Amsterdam € 85.000 + Crisis of History > 76 + World of Citycraft > 68 0 De-Flag 0 What is seems to be, Wat het lijkt te zijn ! Stichting Cultuur aan het IJ maakte bezwaar tegen het niet in behande ling nemen van haar aanvraag voor World of Citycraft. Het bezwaar is toegewezen, en de aanvraag is in behandeling genomen. Cultuur-Ondernemen, Amsterdam 0 Onderzoek opdrachtprocessen kunst openbare ruimte Curaçao Arts and Promotion Foundation, Curaçao - Nationale Opleiding Mediacoach Dance Company Turning Point, Curaçao € 7.520 + Training belichting bewegende podiumkunsten > 71 Dance Motion Picture, Schiedam 0 Invisible City Dance Sensation, Bonaire € 16.366 + Professionalisering dansonderwijs > 71 Danzarte Studio, Curaçao € 11.412 + Rainforest Kunst Festival > 71 Darb 1718, Caïro 0 Networks and Politics DD Wave, Tokyo 0 Tokyo Graphic Passport 2011

108

De Appel, Amsterdam - Fluiten in het donker De Balie, Amsterdam € 20.500 + Cultural Activism in the Middle East > 52 + Expertmeeting Participate or Perish > 68 De Barak, Lelystad - Programma 2012

Depo, Istanbul € 23.750 + Ahmet Polat > 91 + The Materialized Memory > 91 Design Items, Amsterdam € 65.000 + Programma 2012 > 61

De Cultuur Kameleon, Curaçao € 30.000 + Medialab Digitrader > 71

Design Museum, Holon € 25.000 + Atelier Van Lieshout, Pieke Bergmans, Nacho Carbonell > 85

De Fabriek, Eindhoven 0 Programma 2012

Dialekt Kunstverein, Stuttgart 0 Willehad Eilers

De Groene Zwaan, De Rijp 0 Behoud van de Groene Zwaan en aanschaf materiaal voor publiciteit

Dijkstra, Rineke, Amsterdam + Verblijf loft > 100, 102

De Kijkkasten, Amsterdam 0 Programma 2012

Dirks, Paul, Helmond 0 Potloden & puntenslijpers

De Loodsen, Rotterdam - Nachtverhalen & dagdromen - De wereld van Witte de With

Discovery Center Continium, Kerkrade € 75.000 + Brein > 53

De Nacht van Electra, Houwerzijl 0 Nacht van Electra 2012 De Oude Kerk, Amsterdam € 30.000 + Full Brazilian and Other Rituals, Flam 2012, Verbo > 78 De Witte Raaf / TWR vzw, Brussel € 25.000 + Programma 2012 > 61 De Zaak Nu, Den Haag € 70.000 + Oprichting vereniging > 60 DEAF, Rotterdam € 75.000 + DEAF 2012 > 76 Deichtorhallen, Hamburg € 9.375 + Fiona Tan > 82 Dekeukeleire, Jeannette, Amsterdam + Verblijf loft > 102 Den Haag onder de Hemel, Den Haag € 28.000 + Den Haag onder de Hemel > 53

DMY, Berlijn € 12.000 + Droog, Dirk van der Kooij, Waag Society > 82

Dublin Contemporary, Dublin € 2.000 + Fred Robeson > 85

Eterno, Aruba € 12.671 + studiO > 71

Duende Aktiviteiten, Rotterdam 0 Programma 2012

Europa Nostra, Den Haag - Europa Nostra in Amsterdam 2011

DW-RS Producties, Amsterdam 0 Three Artists Three Cities

European Media Art Festival, Osnabrück € 3.750 + David Kiers, Gideon Kiers, Lucas van der Velden > 82

e/static, Turijn - Paul Hendrikse Edith Mbella Gallery, Madrid 0 Angèle Etoundi Essamba Edsviken Konsthall, Sollentuna - Birgitta Sundström Jansdotter Eijkelboom, Hans, Amsterdam + Verblijf loft > 100 Eijking, Bart, Patrick de Louwere, Rotterdam + Verblijf loft > 103 El Cid Vademecum Commissie 2011, Leiden 0 El Cid Elektra Blou, Curaçao 0 KidDocs Achtste Editiw - Kasimir & Karoline

Domein voor Kunstkritiek, Amsterdam - Art Medialab Bridging the Gap

Ellen de Bruijne Projects, Amsterdam € 3.500 + Fiac 2011 > 99

Domplein 2013, Utrecht - Schatkamer Domplein 2

Embassy Gallery, Edinburgh - BAVO, Erwin van Doorn

Dooyewaard Stichting, Laren 0 Behoud ateliers voor kunstenaars in Blaricum

Emzin, Institute of Creative Production, Ljubljana - Max Kisman

Dorpel, Harm van den, Amsterdam + Verblijf loft > 100

En nog meer van die dingen, Amsterdam - En meer van die dingen

Dorpscommissie, Den Hoorn 0 Klifhanger 2011

En Nu Kunst, Lith 0 Droomreis

Douglas Hyde Gallery, Dublin - Mark Manders

Enough Room for Space, Rotterdam € 38.800 + Present Perfect! > 79

Dr. P.A. Tiele Stichting, Den Haag 0 Publicatie en symposium Gerrit Noordzij Prijs 2012 Drents Plateau, Assen € 75.000 + Geopark Hondsruggebied > 53

Erasmushuis, Brussel 0 Regula Maria Müller Espaco Cultural Vermelho, São Paulo € 6.200 + Rose Akras, Lot Meijers, Eva Schipper > 80


European Studio Glass Art, Straatsburg - Bert Frijns, Caroline Prisse ! European Studio Glass Art maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag. Het bezwaar is afgewezen. Dat de Biennale Internationale du Verre voldoende internationale pro motionele waarde voor de deel nemende Nederlandse kunstenaars garandeert is niet voldoende aan getoond. Expodium, Utrecht - Programma 2012 Extempore Temporary Contempoprary Art Museum, Amsterdam 0 Etcama Extra City Center for Contemporary Art, Antwerpen € 9.210 + Hans van Houwelingen, Jonas Staal > 80 Extrapool, Nijmegen € 80.000 + Programma 2012 > 61 Experimenta Design, Lissabon € 14.250 + Ed Annink, Max Bruinsma, Joost Grootens, Luna Maurer, Marcel Wanders > 89 Feldman Gallery, Pacific Northwest College of Art, Portland - Marieke Verbiesen

Film & Art Promotions Nederland, Den Haag 0 Het Geheim van Mariënburg Film + Design, Breda € 15.000 + Film + Design Festival > 53 Firstsite, Colchester € 1.872 + Marjolein Dijkman > 92 Flatland Gallery, Utrecht € 3.500 + Paris Photo 2011 > 99 Flux-S, Eindhoven € 12.500 + Prelude Flux/S3 > 53 Foam_Fotografiemuseum, Amsterdam € 75.000 + What’s Next? Grand Finale > 53 - Still/Life Fokker Spin Centennial, Haarlem € 18.000 + Het Fokker Concept > 53 Fondation Bruckner pour la promotion de la céramique, Carouge - Alexandra Engelfriet Fondazione Giuliani per l’arte comtemporanea, Rome 0 Ahmet Ögüt Forest, Bethany de, Amsterdam + Verblijf loft > 100 Forum Triangulare, Oud-Rekem - Tijdelijk verblijf Forward Festival, Silver Spring - Forward 2011, Evelina Domnitch, Dimitri Gelfand Fotodok, Utrecht 0 Fotodok 2011

Festival International de l’ Affiche et du Graphisme, Chaumont € 10.000 + Lust > 84

Fotofestival Mannheim_Ludwigshafen_Heidelberg, Mannheim € 5.300 + Fiona Tan, Paolo Woods > 82

Fetart, Parijs - Adrian Woods

Fotofestival Naarden, Westzaan € 75.000 + Fotofestival Naarden 2011 > 53

Field of Dreams, Rotterdam - RAW Art Fair

109

Fotogalleriet, Oslo € 6.875 + Melvin Moti > 88

Gabriela Mistral, Santiago € 32.000 + Koen Wessing > 81

Fotograf Gallery, Praag - Authentic Boys, Roderick Hietbrink

Galeria Casado Santapau, Madrid € 6.100 + Frank van der Salm > 91 ! Casado Santapau maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor de tentoonstelling van Frank van der Salm. Het bezwaar is toege wezen. De galerie opereert interna tionaal en deze tentoonstelling vindt plaats tijdens Photo España, wat de uitstraling vergroot.

Frac Champagne-Ardenne, Reims - Eugène van Lamsweerde Framer Framed, Amsterdam € 37.000 + Debatreeks > 70 Frankendael Foundation, Amsterdam € 20.000 - Oh Crisis 2.0 + Into The Green > 78 Frans Hals Museum De Hallen, Haarlem € 67.701 + De koningin van Sheba voor de tempel van koning Salomo in Jeruzalem > 64 + Structurele aankopen 2012 > 64 0 Avondprogramma De Hallen 2012 Freedom Fighters, Sint-Maarten € 6.976 + Elfde Annual Tribute to Marcus Garvey > 71 FreeLens Galerie, Hamburg € 3.331 + Rob Hornstra > 82 Friedman Benda, New York € 4.245 + Rik Meijers > 94 Fries Museum, Leeuwarden € 37.500 + Structurele aankopen 2012 > 64 Fu Works Educatie, Amsterdam 0 Süskind-lespakket Fundament, Tilburg € 75.000 + Programma 2012 > 61 Future of Imagination, Singapore € 2.144 + Jacques van Poppel > 90 G.A.N.G., Arnhem - Veldstation

110

Galeria Luis Adelantado, Valencia € 11.814 + Iris van Dongen > 91 + Fendry Ekel > 91 Galeria Plan B, Berlijn € 10.355 + Jean-Baptiste Maitre > 82 + Liste 2011 > 99 Galeria Vertice, Lima € 10.050 + Fiona de Bell, Teresa Borasino > 89 Galerie Caroline van Hoek, Brussel € 3.500 + Design Miami 2011 > 98 Galerie Christian Roellin, Sankt Gallen - Marien Schouten

Galerie Le Lieu, Lorient - Laurence Aëgerter, Anna van Leeuwen Galerie Louise Smit, Amsterdam € 3.163 + Collect 2011 > 98 Galerie Lumen Travo, Amsterdam € 4.930 + Art Hong Kong 2011 > 98 Galerie Martin van Zomeren, Amsterdam € 8.340 + Fiac 2011 > 99 + Liste 2011 > 99 Galerie Marzee, Nijmegen € 4.830 + Collect 2011 > 98 Galerie Nadja Vilenne, Luik € 5.000 + ARCOmadrid 2011 > 98 Galerie Neurotitan, Berlijn - Jasper Andries, Florentijn Hofman, Adam Oostenbrink Galerie Rob Koudijs, Amsterdam € 3.738 + Collect 2011 > 98 Galerie Ron Mandos, Amsterdam € 7.774 + The Armory Show 2011 > 99

Galerie Diana Stigter, Amsterdam € 16.352 + Fiac 2011 > 99 + Frieze Art Fair 2011 > 99 + Liste 2011 > 99

Galerie Rudolfinum, Praag - Rineke Dijkstra, Marlene Dumas, Fiona Tan

Galerie Fons Welters, Amsterdam € 8.051 + Frieze Art Fair 2011 > 99

Galerie West, Den Haag € 2.430 + ARCOmadrid 2011 > 98

Galerie im Taxispalais, Innsbruck - Guido van der Werve

Galerie Zink, München € 6.250 + ARCOmadrid 2011 > 98

Galerie Juliètte Jongma, Amsterdam € 13.160 + Art Basel 2011 Art Unlimited > 98 + Frieze Art Fair 2011 > 99

Galerie Terra, Delft € 5.602 + Collect 2011 > 98

Gallery Factory, Seoul - Na Kim Gallery Libby Sellers, Londen € 3.500 + Design Miami Basel 2011 > 98 Gallery Lilly Zeligman, Laren + KunstKoop 2011–2012 > 67 ! Gallery Lilly Zeligman maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor deelname aan de KunstKoop 2011-2012. Het bezwaar is toegewezen. De galerie heeft een gerichte keuze gemaakt voor toegepaste kunst en neemt met een bijbehorend tentoonstellings programma een goede positie in de regio in. Gallery Van Loon & Simons, Vught + KunstKoop 2011–2012 > 66 ! Gallery Van Loon & Simons maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor deelname aan de KunstKoop 2011-2012. Het bezwaar is toegewezen. Met haar toegankelijke tentoonstellings programma, aangevuld door neven activiteiten, neemt de galerie een goede positie in de regio in. Garanti Kültür Salt, Istanbul € 5.320 + Abdellatif Benfaidoul, Rineke Dijkstra, Marlene Dumas, Joep van Lieshout > 78 - EindhovenIstanbul

Gemeentemuseum, Den Haag € 300.000 + Modehuis Nederland > 68 + Modehuis.nl > 65, 76 + Structurele aankopen 2012 > 64 + Vernieuwde presentatie De Stijl > 54 Generali Foundation, Wenen € 5.000 + Willem Oorebeek > 88 Gentili Apri, Berlijn € 2.318 + Alberto de Michele > 82 Geofort, Herwijnen € 50.000 + GeoExperience > 54 ! Stichting Geofort maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag. Het bezwaar is toegewezen. Overtui gend is aangetoond dat GeoFort zich onderscheidt door maatschappelijke thema’s te kiezen en techniek als middel daarvoor in te zetten, wat een interactieve relatie met het publiek mogelijk maakt. Ook wordt er vernieuwend samengewerkt met bedrijven. George Eastman House, Rochester € 14.580 + Theo Baart, Cary Markerink, Andrea Stultiens > 94

Gelaender Rocknach, Geleen 0 Geleander Rocknach

Gereformeerde Kerk, Urk 0 Restauratie van het Meere-orgel

Geld- en Bankmuseum, Utrecht € 40.000 + Gelukzoekers: magie van geld > 53

Gerhard-Marcks-Haus, Bremen € 9.000 + Karin Arink > 82

Gelders Erfgoed, Zutphen € 85.000 + Gelegerd in Gelderland > 53

Gertrude Contemporary, Melbourne - André Avelãs, Koen Nutters

Gemak, Den Haag € 17.000 + Generation 9/11 > 76 Gemeente Amsterdam, Amsterdam - Amsterdam Nieuw-West ’50–’60

Gallery em, Seoul - Dylan Graham

Glas Stichting, Leerdam 0 Aanschaf professioneel basis gereedschap Global Art Affairs, Venetië - Deelname uit Nederland aan Personal Structures Golpinar, Özkan, Amsterdam + Verblijf loft > 103 Graham, Dylan, Amsterdam + Verblijf loft > 102


Groene Hart Stichting, Woerden 0 Te hooi & te kunst 2011 Groninger Museum, Groningen € 90.000 + Structurele aankopen 2012 > 64 Grote Kerk, Den Haag € 100.000 + Orange, Gold & Genius > 54 Grote Ogen, Rotterdam € 25.000 + Fatale roem > 54 Group f.44, Amsterdam 0 Portraits of Humanity Gruiter, Kees de, Rotterdam + Verblijf loft > 102 Guangzhou Design Week, Guangzhou € 12.000 + Liberation of Light op doorreis > 81 Guggenheim Museum, New York € 34.721 + Rineke Dijkstra > 94 Guzman, Antonio José, Amsterdam + Verblijf loft > 100 Gwangju Biennale, Gwangju € 8.055 + Charles Esche, Maria Hlavajova > 96 + Gwangju Design Biënnale > 96 Hamish Morrison Galerie, Berlijn - Han Schuil Harskamp, Nicoline van, Amsterdam + Verblijf loft > 100 Haus am Waldsee, Berlijn € 10.000 + William Engelen > 82 Hazartfactory, Hengelo € 50.000 + Twente Biënnale > 54 Heeswijk, Jeanne van, Marcel van der Meijs, Rotterdam + Verblijf loft > 101

111

Heijnen, Sibyl, Almelo + Verblijf loft > 101 Helende Kunst, Middelburg 0 Escape from Bottomless, a grimm fairytale Henry Art Gallery, Seattle € 14.000 + Carel Balth > 94 Herakleidon Museum, Athene - Deelname uit Nederland en Neder landse deelname uit Griekenland aan Contemporary View Ancient Cultures Hervormde Gemeente, Gorinchem 0 Restauratie en presentatie historische Gorcumse bijbels Het beleg van Zwolle, Zwolle - Festival Zwart 2011 Het Paviljoen Het Dolhuys, Haarlem € 25.000 + Wij zullen doorgaan, de kunst van het ouder worden > 54 Het Markiezenhof Historisch Centrum/Museum, Bergen op Zoom 0 Eeuwfeest 800 jaar stad Het Nationale Park De Hoge Veluwe, Hoenderloo - Museonder

Hogeschool van Amsterdam, Amsterdam € 15.915 + The Unbound Book: Reading and Publishing in the Digital Age > 59 Hogeschool voor de Kunsten, Utrecht 0 Internationaal Seminar II Creative Grounds Hondert Punten, Drachtstercompagnie 0 De Zee Roept! Hoogeland op de Kaart, Ten Boer 0 Een wandeling door het landschap Hoorn, Allard van, Amsterdam + Verblijf loft > 99, 102 Hotshoe Gallery, Londen € 3.255 + Suzan van de Roemer > 92 Huis van de Kunsten, Blaricum 0 Manifestatie Kasteel Goeneveld 2012–2013 I Love My Job, Parijs - Deelname uit Nederland aan Pearls of the North ICU Art Projects, Rotterdam - Pavillon Urbain Bonanjo Ihlia, Amsterdam - 100 jaar na 1911

Het Vreeswijks Museum, Nieuwegein - Digitale film stoomsleepvaart

IJsselacademie, Kampen 0 De taal van Overijssel

Het Wilde Oog, Amersfoort - Spakenburg, Farewell, Bye Bye - Erfgoedkunst: Alchemie in Oost-Nederland

Institute of Contemporary Arts, Londen € 2.450 + Nathanial Mellors > 92

High Museum of Art, Atlanta € 17.443 + Joris Laarman > 94 Historisch Museum, Den Haag - Eerste kamer, portret van een instituut Historisch Museum, Rotterdam € 9.650 + Museum Rotterdam Junior > 68 Historisch Openluchtmuseum, Eindhoven - Vreemd in Eindhoven

112

Iconic, Leeuwarden 0 Abt! Idema, Johan, Amsterdam + Verblijf loft > 101 If I Can’t Dance, I Don’t Want To Be Part Of Your Revolution, Amsterdam € 125.000 + Programma 2012 > 62 Ikonenmuseum, Kampen € 17.000 + Presentatie Jeckel-collectie > 54 - Jubileumtentoonstelling Moeder Gods

Imagine IC, Amsterdam € 45.000 + Superdiverse beelden voor iedereen: transformatie in partnerschap > 54 Impakt, Utrecht € 125.000 + Programma 2012 > 62 Incubate, Tilburg € 35.000 + We Are Incubate > 54

InterArt, Amsterdam € 10.000 + Wat kan kunst > 69 - El Hollandia, nieuwe vormen voor culturele betrokkenheid - Face Your Gender, feminisme anno 2012 - NL Today 0 Food Night III: Smaak van de stad, meer dan eten alleen Internationaal Filmfestival, Breda - (Un)Plugged Emotions

Index, Stockholm € 1.700 + Manon de Boer > 97

International Center of Photography, New York € 2.676,48 + Viviane Sassen > 94

In-Mod, São Paulo 0 Ruud van Empel, Inez van Lamsweerde, Vinoodh Matadin

International Izmir Biennial of Arts, Izmir 0 Meir Salomon

Insight for the Arts, Aruba € 41.310 + Rosea Nobo > 71

Israel Museum, Jerusalem - Curious Minds: Design in the 21st Century

Institut Néerlandais, Parijs € 10.100 + Luuk Wilmering > 84 Institute for Human Activities, Amsterdam € 90.000 + Gentrificatieprogramma Democratische Republiek Congo > 76 Institute of National Arts Museum of Rwanda, Butare € 1.500 + Andrea Stultiens > 90 Instituto Buena Bista, Willemstad € 125.000 + Programma 2012 > 62 Instituut Het Centrum, Rotterdam 0 Talentenclub 2011–2013 Instituut voor Netwerk Cultuur, Amsterdam € 17.500 + Unlike Us > 70

Istanbul Foundation for Culture & Arts/International Istanbul Biennial, Istanbul € 34.040 + Eylem Aladogan, Milena Bonilla, Yaima Carrazana, Pages, Ahmet Ögüt > 91 Italiana, Delft 0 Anima Migrante Iwalewa-Haus, Bayreuth - Cláudia Cristóvão IZA International Support for the Arts, Amsterdam € 35.000 + L.A. Raeven > 90 Jakarta Arts Council, Jakarta € 4.630 + Kaleb de Groot, Iben Trino Molenkamp > 113 James Cohan Gallery, New York € 6.600 + Folkert de Jong > 94 Jan de Jong Stichting, Schaijk 0 Gebouwengids en monografie Jan de Jong


Jap Sam Books, Heijningen € 10.000 + Context Without Walls 1 > 59 - Hedendaagse Afrikaanse kunst in/en Nederland - The Artist Interview ! Jap Sam Books maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor Context Without Walls. Het bezwaar is toegewezen. Aan één deel van de publicatiereeks wordt bijgedragen: om het onderwerp en het doel van de reeks, en omdat het project zorgvuldig wordt aangevuld met een belangrijk randprogramma. Jonge, Eline de, Blaricum + Verblijf loft > 102 Joods Historisch Museum, Amsterdam € 101.518 + Ontsluiting en herinrichting Portugese Synagoge > 54 + Restauratie tebakleed 125 > 65 - Saul Leiter: New York Reflections 0 Ontmoetingen 0 Van dada tot surrealisme Joodse Omroep, Hilversum 0 De schatten van Snoge - Hoera! Ik heb de klassieke muziek overleefd Jubilee Library Philipsburg, Sint-Maarten € 9.878 + Deelname IFLA-conferentie Puerto Rico > 75 Kahmann Gallery, Amsterdam € 3.500 + Paris Photo 2011 > 99 Kasteel Keukenhof, Lisse € 4.500 + Kennisvermeerdering vrijwilligers > 74 0 Appel Anders Kaunas Artists’ Support Fund, Kaunas - Clive van Heerden, Tilleke Schwarz Kennis- en Expertisecentrum Antillianen en Arubanen, Koudekerk aan den Rijn - Truk di Arte Keramiek Promotie Delft, Delft - Brandpunt Terra

Keramiekmuseum Het Princessehof, Leeuwarden € 132.000 + 10.000 x Happiness! Gelukssymbolen op Chinees porselein > 54 + Groen geluk: van lusthof tot volkstuin > 55 + Structurele aankopen 2012 > 64 KiK, Nijeveen - Programma 2012 ! Stichting KiK maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar programme ringsaanvraag voor 2012. Het bezwaar is afgewezen. Er is niet overtuigend aangetoond dat dit programma enerzijds voldoende inhoudelijke samenhang en ander zijds voldoende focus en scherpte bezit. Het onderscheidt zich te wei nig van het overige programma aanbod in Nederland. Kinderkunsthal Villa Zebra, Rotterdam € 39.500 + ZELF! > 63 Kinjer Vasteloavend Leedjesfestival, Kerkrade - Opname cd Klemm, Susanne, Utrecht + Verblijf loft > 102 Klokkengieterijmuseum, Heiligerlee - Revitalisering Klokkengieterij museum en Museum Slag bij Heiligerlee Knijff, Sofie, Amsterdam + Verblijf loft > 99 Kontejner, Zagreb - Deelname uit Nederland aan Touch Me Festival Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam € 205.000 + Dood > 55 + Symposiumreeks > 63 0 Het opzetten van een vriendenorganisatie Konsulta pa Grandinan Boneiru, Bonaire € 3.948 + Grandinan ta Kanta > 72 - Ban bek den tempu, terugblik naar de toekomst

113

KOP Stichting, Breda € 52.000 + Programma 2012 > 62 Krasnoyarsk Museum Center, Krasnoyarsk - Deelname uit Nederland aan IX Krasnoyarsk Museum Biennale In Depth Kreeke, Peter Anthonie van de, Goes + Verblijf loft > 100 Kroatische Katholieke Parochie Sint Nikola Tavelic, Bergschenhoek 0 Kroaten in Nederland en hun cultureel erfgoed Kröller-Müller Museum, Otterlo € 170.000 + Structurele aankopen 2012 – 2013 > 64 + Windflower, Perceptions of Nature > 55 Kucube, Bennekom - Europese identiteit Kultivo Miksto, Curaçao € 10.000 + Anti X-Change > 72 Kulturhus Olst–Wijhe, Olst 0 Cultuurhistorische informatie via Touchtable Kulturprojekte Berlin GmbH/ Transmediale, Berlijn € 3.722 + Babak Afrassabi, Rosa Menkman, Denis Roio, Nasrin Tabatabai > 83 Kulturzentrum bei den Minoriten, Graz € 7.100 + Lidwien van de Ven > 88 Kunst aan de A50, Tilburg - Nieuwe Arcadische Route Kunst aan de Linge, Rumpt 0 Kunstroute 2012 Kunst en Cultuur Overijssel, Zwolle 0 Kunstenaar Kado Kunst in de regio Venlo, Venlo 0 Nicolas & Nicolas Kunstbeeld, Diemen € 18.000 + Reis- en verblijfskosten buitenlandse evenementen 2012 > 76

114

Kunstbegrip, Lelystad 0 Govert de Roos expositietour Kunstenfestival GrensWerk, Enschede € 50.000 + Kunstenfestival 2011 > 55 Kunstfort, Vijfhuizen € 13.500 + Dolly > 55 - Programma 2012 0 Tom Puckey Kunstfort Asperen, Amsterdam € 50.000 + Too late, too little (and how) to fail gracefully > 55 Kunsthal KadE, Amersfoort € 50.000 + MärklinWorld > 55 Kunsthal, Rotterdam € 108.000 + Chuck Close: Prints > 55 + The Big Museum Show > 70 - Sir Stanley Spencer: schilderkunst tussen hemel en aarde Kunsthalle, Bazel € 7.100 + Yael Davids > 97 Kunsthalle, Bern € 16.517 + Marianne Flotron > 97 + Moshekwa Langa > 97 Kunsthalle, Lissabon € 4.960 + Melvin Moti > 89 Kunsthalle, Winterthur € 3.270 + Susanne Kriemann > 98 Kunsthallen Nikolaj, Kopenhagen € 40.000 + Gil & Moti > 81 - Walter Langelaar, Marieke Verbiesen Kunsthuis Syb, Beetsterzwaag € 60.000 + Programma 2012 > 62

Künstlerhaus, Bremen € 2.540 + Lara Almarcegui > 83

Labor, Mexico-Stad € 3.460 + Irene Kopelman > 88

Lokaal 01, Breda € 100.000 + Programma 2012 > 62

Kunstmaand, Ameland 0 Kwaliteitsimpuls

LACDA, Balenen € 45.000 + Lening Broken Circle / Spiral Hill > 61

Lopes Cardozo, Jeroen, Amsterdam + Verblijf loft > 103

Kunstpedia, Etten-Leur 0 Open Source Kunstverein, Amsterdam - Programma 2012 ! Kunstverein maakte bezwaar tegen de afwijzing van zijn programme ringsaanvraag voor 2012. Het bezwaar is afgewezen. Dat het programma relaties legt met de samenleving en over een gedegen publieksbenadering beschikt is niet overtuigend aangetoond. Bovendien overtuigde het programma onvoldoende van inhoudelijke meer waarde ten opzichte van het overige programma-aanbod in Nederland. Kunstverein, Ludwigsburg € 6.600 + Atelier van Lieshout > 83 Kunstverein, München € 15.000 + Willem de Rooij > 83 Kunstverein, Schwerin - Deelname uit Nederland aan Der Ort, Die Industrie, Das Produkt Kunstverein, Solothurn - Andrei Roiter Kunstvereniging, Diepenheim - Now I lay me down to eat ! Kunstvereniging Diepenheim maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor Now I lay me down to eat. Het bezwaar is afge wezen. De uitwerking van het thema overtuigde niet voldoende en er werd binnen de verschillende onderdelen geen relatie gelegd met andere, gerelateerde kennisvelden. kuS Kunstencentrum Signe, Heerlen € 60.000 + Programma 2012 > 62 Kunstwerk Loods 6, Amsterdam 0 Onparen La Biennale, Venetië € 21.630 + Giorgio Andreotta Calò, Mariana Castillo Deball, Nathaniel Mellors, Navid Nuur > 86

Lam, Egbert-Jan, Arnhem + Verblijf loft > 101 Lanfranco Aceti, Istanbul € 19.935 + Thomas Ankersmit, Ivar van Bekkum, Karen Lancel, Herman Maat, Yota Morimoto, Phil Niblok, Esther Polak, Daan Roosegaarde, STEIM, V2_, Sander Veenhof, Pieter Verhees, Johannes Westendorp > 92 Lauwaert, Maaike, Amsterdam + Verblijf loft > 102 Lawrimore Project, Seattle € 3.656 + Celio Braga, Iris Eichenberg, Suska Mackert > 94 Lecturis, Eindhoven 0 City Island Real Estate Lemstra, Raymond, Amsterdam + Verblijf loft > 102 Les Arts Décoratifs, Parijs € 7.500 + Maarten Baas > 84 Lewisham Arthouse, Londen - Christine van den Bergh, Naro Snackey Leyendekker, Tim, Rotterdam + Verblijf loft > 103 Limart, Tokyo - Barry Kornbluh Link Center for the Arts of the Information Age, Brescia € 2.950 + Harm van den Dorpel, Constant Dullaart, Jodi > 86 Liverpool Biennial, Liverpool € 15.000 + Jeanne van Heeswijk > 92


Markant, Apeldoorn 0 Kijk, daar gaat het brein, Märkisches Museum, Witten - Deelname uit Nederland aan There was a World, once

Lost & Found, Amsterdam € 49.000 + Programma 2012 > 62

Marrakesh Biënnale, Marrakesh € 17.000 + Ivar van Bekkum, Martijn van Boven, Marjolijn Dijkman, Hicham Khalidi, Navid Nuur, Esther Polak > 88

Louwes, Annaleen, Amsterdam + Verblijf loft > 99

Martens, Renzo, Amsterdam + Verblijf loft > 101

Luptáková, Lucia, Amsterdam + Verblijf loft > 100

MASS MoCa, North Adams € 3.000 + Constant Dullaart, Martijn Hendriks > 94

LUX, Nijmegen - Week van de slavernij Maassen, Lucas, Eindhoven + Verblijf loft > 102 Madison Square Park Conservancy, New York € 22.000 + Jacco Olivier > 94 Magasin 3 Konsthall, Stockholm € 8.290 + Marijke van Warmerdam > 97 Mairie de Montrouge, Montrouge - Deelname uit Nederland aan Biennale Jeune Création Européenne 2011– 2013 Maki, Delft 0 Professionalisering Making Snowballs, Amsterdam € 71.767 + Make a Forest > 76 + Make a Forest > 79 Mapping Festival, Genève - Huibert Boon Marc Foxx Gallery, Los Angeles € 3.811 + Maaike Schoorel > 94 Mariano Pichler/Ventura Lambrate, Milaan € 5.000 + Ventura Lambrate 2011 > 86

Materiaalfonds voor Beeldende Kunst, Amsterdam € 15.732 + The Weight of Colour > 70 Mathildenhöhe, Darmstadt - Marcel van Eeden Maulwurf, Raquel, Amsterdam + Verblijf loft > 101 Maurer Zilioli, Brescia - Robert Smit Maxxi, Rome € 9.000 + Giorgio Andreotta Calo, Patrizio di Massimo > 86 + Martha Colburn, JacobTV > 86 - UNStudio, West 8 MediaArtLab, Moskou € 5.000 + Fiona Tan > 89 Medialab, Utrecht 0 Datafotografen Mediamatic Lab, Amsterdam € 62.500 + Mycelium Rising > 69 + New Order > 55 + Save the World > 55 + Verzelfstandiging van Kom je ook? > 69

115

Melis, Liesbeth, Jorinde Seijdel, Amsterdam + Verblijf loft > 102 Metropolis M, Utrecht € 3.804 + AICA Congres Paraguay, biënnales Istanbul, Mercosul > 76 Metropolitan Museum of Photography, Tokyo € 6.163 + Bram Snijders, Carolien Teunisse, Marijke van Warmerdam > 87 Meyer Riegger, Berlijn € 3.000 + Melvin Moti > 83 Michael Stevenson Gallery, Cape Town € 11.721 + ARCOmadrid 2011 > 98 + Viviane Sassen > 96 + Viviane Sassen > 96 Milli Reasürans Art Gallery, Istanbul - Wessel Huisman Mira, Aruba € 11.104 + Uitbreiding en vernieuwing > 72 Mirta Demare Gallery, Rotterdam € 3.303 + ArteBA 2011 > 98 Mister Motley, Amsterdam € 7.600 + Reis- en verblijfskosten journalisten > 76 Mobiel Erfgoed Centrum, Rotterdam 0 Digitalisering behoud en beheer objecten Mobiele Collectie Nederland, Lelystad € 9.500 + Verbetering Nationaal Register Mobiel Erfgoed > 69 Moderna Galerija, Ljubljana € 5.750 + Apolonija Sustersic > 90 Moira Expositieruimte, Utrecht - Programma 2012

116

Mommerskwartier, Tilburg € 40.000 + Structurele aankopen 2012 > 64 0 Het ambacht van Jan Taminiau

MuMa, Utrecht € 25.000 + Tattoo, tekens van beschaving en identiteit > 56

Mon Art Gallery, Curaçao € 41.150 + Professionalisering galeries Curaçao > 72

Museo de Arte Carrillo Gil, Mexico-Stad € 6.020 + Karin de Jong, Freek Lomme, Karel Martens, Hans Oldewarris > 88

Monitor Gallery, Rome € 2.749 + Fiac 2011 > 99 Monochrom, Wenen € 9.800 + Pretty Smart Textiles 2012 > 89 Mori Art Museum, Tokyo € 1.185 + Rem Koolhaas > 87 Moti, Melvin, Rotterdam + Verblijf loft > 101 Motiance Dance School, Philipsburg € 82.971 + Vervolg introductie van musical op Sint-Maarten > 72 Motive Gallery, Amsterdam € 3.500 + Fiac 2011 > 99 MU, Eindhoven € 10.500 + Reis- en verblijfkosten journalisten > 56 + The Great Babylon Circus > 78 Mudam, Luxemburg € 4.405 + Melvin Moti > 87 Muider Muizenfort Museum, Hoogmade € 5.000 + Beleidsvorming en vrijwilligers werving > 74 - Verbonden geschiedenis Muiden Multifunctioneel Juweel, Epe 0 Renovatie De Grote Kerk

Museo Experimental el Eco, Mexico-Stad € 2.195 + Mariana Castillo Deball > 88 Museo Marino Marini, Florence € 8.310 + Rob Johannesma > 86 Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia, Madrid € 45.000 + René Daniëls > 91 Museon, Den Haag € 75.000 + Mens en klimaat > 76 Museum aan het Vrijthof, Maastricht € 9.500 + Museale toepassing RFID-chips > 68 Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam € 189.800 + Marijke van Warmerdam: Dichtbij in de verte > 56 + Ontwikkelkosten 174 + 1 culturen / 174 + 1 ontmoetingen > 69 + Structurele aankopen 2012 > 64 ! Het Boijmans maakte bezwaar tegen de afwijzing van zijn aanvraag voor een overzichtstentoonstelling van Marijke van Warmerdam. Om het internationale belang van de kun stenaar en de internationale museale samenwerking is het bezwaar toe gewezen. Wel is het museum gevraagd alsnog te omschrijven hoe het voor deze tentoonstelling nieuw publiek wil bereiken. Museum Bredius, Den Haag € 400.000 + Het gebed van Tobias en Sara > 64

Museum Buurtspoorweg, Haaksbergen 0 Inrichting station en goederenloods Museum Catharijneconvent, Utrecht € 84.000 + De vier kerkvaders > 64 + Vrouwen in de kerk > 56 Museum de Buitenplaats, Eelde € 2.250 + Basistraining Bedrijfshulpverlening > 74

hedendaagse ontwerpers en de toekomst van het ambacht. Ook heeft het museum aangetoond dat zijn publieksbenadering een landelijk bereik heeft.

Museum In ‘t Houten Huis, De Rijp € 3.625 + Bijscholing geschiedenis en training bedrijfsveiligheid > 74

Museum voor Communicatie, Den Haag € 10.000 + Contactonderzoek > 56 Museum voor Moderne Kunst, Arnhem € 97.700 + Berni Searle > 77 + Biografie Pierre Janssen > 60 + Six Yards Guaranteed Real Dutch Wax > 77 + Structurele aankopen 2012 > 64 - Ontketend! Grenzeloze sieraden

Museum of Arts and Design, New York € 6.153 + Willemijn de Greef, Gésine Hacken berg, Peter Hoogeboom, Rian de Jong, Manon van Kouswijk, Evert Nijland, Ted Noten, Katja Prins, Terhi Tolvanen > 95 + Susanne Klemm, Iris Nieuwenburg > 95

Museum Wierdenland, Ezinge - Nissen in kerken

Museum of Contemporary Art, Tokyo € 7.936 + Fiona Tan > 87

MuseumgoudA, Gouda € 40.000 + Schetsen van schoonheid > 56

Museum de Speeltoren, Monnickendam 0 Restauratie negentiende-eeuwse gildetrommels

Museum of Fine Arts, Boedapest - Deelname uit Nederland aan Art on Lake 2011

Museumnacht, Den Haag 0 Museumnacht Den Haag 2011

Museum der Dinge Werkbundarchiv, Berlijn € 6.050 + Studio Makkink & Bey, Bertjan Pot > 83

Museum of Modern and Contemporary Art, Rijeka - Deelname uit Nederland aan Quadrilateral Biennial 2011

Museum de Fundatie, Heino-Wijhe € 7.180 + Risicoanalyse > 75 0 Meer licht Museum De Lakenhal, Leiden € 430.000 + Brillenverkoper > 65 + Parelen Pearls > 56

Museum Dirkje Kuik, Utrecht 0 Facsimile-uitgave Gerrit Komrij Museum Folkwang, Essen € 30.000 + Aernout Mik > 83 Museum Het Domein, Sittard € 50.000 + Structurele aankopen 2012 > 64 Museum Het Valkhof, Nijmegen € 100.000 + High Tech Romeinen > 77 Museum Hilversum, Hilversum € 40.000 + Grafisch Geluk: 100 jaar Grafische Vormgeving NL > 56 - Steendrukkerij De Jong ! Museum Hilversum maakte bezwaar tegen de afwijzing van zijn aanvraag voor Grafisch Geluk: 100 jaar Gra fische Vormgeving NL. Het bezwaar is toegewezen. Het project legt relaties tussen het erfgoed, de


Museum Rijswijk, Rijswijk - Huis vol verhalen Museum Smedekinck, Zelhem € 2.300 + Naambordjes voor gewassen > 74 Museum Sterrenwacht Sonnenborgh, Utrecht - Virtuele videorondleiding Museum van Bommel van Dam, Venlo - Mapping the Landscape Museum van de Vrouw, Heythuysen 0 Oost West Thuis Best Museum van het Nederlandse Uurwerk, Zaandam € 10.000 + Tijd voor een nieuw museum > 68 Museum Van Loon, Amsterdam € 7.000 + Reis- en verblijfskosten inter nationale curator > 77

Museumwerf Vreeswijk, Nieuwegein - Zand erover Musical Productions Twente, Wierden 0 Grease Muzee, Scheveningen - Prikkeldraad en natuur NAi Uitgevers, Rotterdam € 46.726 + Dutch Design Yearbook 2011 > 59 + Het Nederlands fotoboek van 1945 tot nu > 59 + Nettitudes. Let’s Talk Net Art > 59 Nam June Paik Art Center, Yongin 0 Deelname uit Nederland aan Mediascape Nationaal Glasmuseum, Leerdam € 2.500 + b’Lowlands > 56 Nationaal Onderwijsmuseum, Rotterdam 0 Klasse! Schoolherinneringen in beeld

117

National Archaeological Anthropological Memory Management, Curaçao € 18.778 + Dutch Carribean Libraries Seminar 2011 > 72 National Art Museum, Beijing € 19.450 + Edwin van der Heide, Marnix de Nijs > 81 National Institute of Design, Ahmedabad € 2.588 + Michiel Schwarz > 85 National Museums Scotland, Edinburgh € 3.467 + Melvin Moti > 92 Naturalis, Leiden € 75.000 + LiveScience > 56 Natuur Museum, Nijmegen € 10.000 + Natuurcentrum Rivieren > 68 Natuurmuseum Brabant, Tilburg - De bron - Vanitas Nederlands Archief Grafisch Ontwerpen, Utrecht - Erfgoedcentrum voor Typografie, Grafische Vormgeving en Reclame Nederlands Architectuur Instituut, Rotterdam 0 Architecture of Consequence. Global Narratives and Personal Testimonies Nederlands Fotomuseum, Rotterdam € 115.000 + Naar de overkant > 64 + Structurele aankopen 2012 > 64 - Het Nederlandse fotoboek na 1945 Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Hilversum - Nederlandse Amateurfilm Platform Nederlands Instituut voor Mediakunst, Amsterdam € 15.000 + NIMk Outside > 56

118

Nederlands Letterenfonds, Amsterdam € 28.217 + Beste Bregje Boentje Mathilde Stein, Chuck Groenink > 60 + Ballade van de dood - Koos Meinderts (Noorwegen) > 60 + De Boomhut - Marije Tolman, Ronald Tolman (Argentinië) > 60 + De grote kleine kapitein Paul Biegel (Duitsland) > 60 + De rover Hoepsika - Paul Biegel (Duitsland) > 60 + Elmo en de winterslapers - Rick de Haas (Zwitserland) > 60 + Er was eens een olifantje Gitte Spee (Spanje) > 60 + Jij bent de liefste - Hans en Monique Hagen (Rusland) > 60 + Juffrouw Van Zanten en de zeven zeerovers - Mathilde Stein, Dorine de Vos > 60 + Nino en Nina - Alice Hoogstad, Anton Wegman > 60 + Otje - Annie MG Schmidt (Zuid-Afrika) > 60 + Slaapkamernachtdieren Loes Riphagen (Slovenië) > 60 + Vijf draken verslagen. Poëzie spektakel 4 > 60 + Waar is de taart - Thé Tjong-Khing (Italië) > 60 + Wolf en hond - Sylvia Vanden Heede (Zuid-Afrika) > 60 + Zeven kinderboeken vertaald in het Chinees > 60 + Zwaan laat het zwaaien Marjolein Hof, Ceseli Josephus Jitta > 60 Nederlands Uitvaartmuseum, Amsterdam € 60.000 + Afterlife > 57 Nederlands Zilvermuseum, Schoonhoven - Haalbaarheidsonderzoek - Schoonhoven Silver Award 2012

Nederlandse Galerie Associatie, Den Haag € 5.244 + NGA Symposium > 60 Nederlandse Kring van Beeldhouwers, Amsterdam 0 Op zoek naar betekenis, de mens figuur in de hedendaagse beeld houwkunst? Nederlandse Reuzenfederatie, Berkel-Enschot € 1.000 + Brochure Nederlandse Reuzen federatie > 74 NEMO, Amsterdam € 10.000 + Doelgroepenonderzoek nationaal kennisportaal Wetenschap en Techniek > 68 Nest, Den Haag € 60.000 + Programma 2012 > 62 Netwerk, Aalst € 4.960 + Gerlach en Koop, Navid Nuur, Gabor Ösz, Mark Pimlott, Arno van Roosmalen > 80 + Lidwien van de Ven > 80 New Dutch Academy, Den Haag 0 Haagse muzikale erfenis op de kaart New European Cultural Festival Collaborations, Amsterdam - LiteSide Festival 2011 Next Nature, Amsterdam € 116.000 + Programma 2012 > 62 NGO IME artists initiatives, Sofia - Water Tower Art Fest 2011 Niet Normaal, Utrecht € 75.000 + Ja Natuurlijk > 57 Nieuwe Twentse Kunst, Almelo - Media Art Flow Festival 2011 Nikiboko Mix, Bonaire - Nikimix

No Academy, Amsterdam - No Academy-publicatie 2011 ! Stichting No Academy maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag. Het bezwaar is afgewezen. Dat de publicatie een duidelijke positionering en een overtuigende opzet heeft is onvoldoende aange toond. Over de effectiviteit en impact van de publicatie als bijdrage aan het actuele debat is twijfel. Nobilis, Oosterwolde 0 Peter Lazarov Nomas Foundation, Rome € 8.000 + Fucking Good Art > 86 Noordelijk Scheepvaartmuseum, Groningen 0 In de vaart. Nieuw gebruik van oude kanalen Noordkaap, Dordrecht € 70.000 + Programma 2012 > 62 Nosadella.due, Bologna - Deelname uit Nederland aan workshop NP3, Groningen € 35.000 + Wouter Osterholt, Elke Uitentuis > 57 Object Rotterdam, Rotterdam € 15.000 + Object Rotterdam 2012 > 57 Oddstream, Nijmegen - Festival Ögüt, Ahmet, Amsterdam + Verblijf loft > 102 Olivier, Jacco, Amsterdam + Verblijf loft > 103 Olofsen, Erik, Amsterdam + Verblijf loft > 100 Ontwikkeling van Vietnam, Alphen aan den Rijn 0 Vietnamese bootvluchtelingen Oorebeek, Willem, Brussel + Verblijf loft > 101


Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen, Groningen - Drukken in oorlogstijd Oosterkerk, Hoorn € 3.625 + Ontwikkelen website, aanschaf computers, uitbreiding automatisering > 74 Open Society Institute, Boedapest € 18.000 + Aernout Mik > 85 Open Space, Wenen € 2.200 + Tilmann Mayer-Faje, Stefanos Tsivopoulos > 89 Optofonica, Amsterdam - Programma 2012 Organhaus Art Space, Chongqing - Deelname uit Nederland aan International Artists Workshop Organisatie Oude Muziek, Utrecht 0 Festival Ornamentum Gallery, Hudson € 3.580 + Design Miami 2011 > 98 Otto Zoo, Milaan - Marjolein de Wit

Paradox, Edam € 150.000 + Programma 2012 > 63 Parsons the New School for Design, New York € 1.350 + Painted > 95 Particles Gallery, Amsterdam € 8.378 + Design Miami Basel 2011 > 98 Passionate Bulkboek, Rotterdam 0 Presentatie Special literaire journalistiek Pastificio Cerere, Rome € 4.000 + Lara Almarcegui > 86 Performa 09, New York € 2.992 + Nicoline van Harskamp > 95 Performance Art Event, Rotterdam 0 Programma 2012 Performance Stichting, Amsterdam - 24 Hours to be Present International Women’s Day

Overgaden, Kopenhagen € 3.200 + Libia Castro, Olafur Olafsson > 82

Photo + Art Book, Hamburg € 7.250 + Jan Banning, Cuny Janssen, Paul Kooiker, Anouk Kruithof, Gabor Ösz, Florian van Roekel, Viviane Sassen, Niels Stomps, Mariken Wessels, Erik van der Weijde, Willem van Zoetendaal > 83

Pakhuis de Zwijger, Amsterdam - Co-Design for Daily Life

Pianomania, Culemborg 0 NLXL on Music

Pameijer Stichting, Rotterdam € 14.000 + Niemand minder: Pameijer 85 jaar > 57

Pianola Museum, Amsterdam € 10.000 + Ontwikkelkosten Pianola Museum > 69

Pampus Stichting, Muiden - Ontwikkeling Forteiland Pampus

Pictoplasma, Berlijn € 750 + Raymond Lemstra > 83

Outline, Amsterdam - Forum of Live Art

Pan the Man Foundation, Aruba € 16.701 + Investeringen > 72 Papua Cultureel Erfgoed, Utrecht 0 Papua historie in beeld en geluid Paradiso, Amsterdam - Actie Lab: Het Reactivistische Experiment

Picture This, Bristol € 3.500 + Yael Davids > 92 + Falke Pisano > 93

119

Planetart, Enschede - Gogbot Festival 2011 Plataforma Kultural, Bonaire € 120.770 + Bon Bini Bonaire > 72 + Skol di Musika op de kaart > 72 Platform Buiten Kaders, Amsterdam - Tentoonstelling 10 jaar Homo huwelijk Platform3, München € 2.185 + Metahaven > 83 Plattelandscultuur Overijssel, Hellendoorn € 1.500 + Zunnewende Festival > 57 Pleinmuseum, Amsterdam 0 Dropstuff Politie Sport Vereniging Renkum, Oosterbeek 0 Airborne Wandeltocht Poppodium Baroeg, Rotterdam 0 Deskundigheidsbevordering Portable Collective, Den Haag € 20.000 + Stand out to Sea > 57 ! Stichting Portable Collective maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor Stand out to Sea. Het bezwaar is toegewezen. Stand out to Sea kan worden aangemerkt als een proefproject, dat met partijen binnen en buiten de culturele sector tot stand komt en het publieksbereik wil verbreden en verdiepen. Prax, Dronten 0 Buitenstaanders Printed Matter, New York € 813 + Misha de Ridder > 95 PrintRoom, Rotterdam € 25.000 + Programma 2012 > 63 Priveekollektie, Heusden € 14.462 + Design Miami Basel 2011 > 98

120

Project Space 1646, Den Haag - That what the modern era has gained in civillity, it has lost in poetic inspiration Public Media Institute, Chicago € 7.438 + Maurice Bogaert, Marjolijn Dijkman, Saskia Janssen, Iris Kensmil, Magnus Monfeldt, Jonas Ohlsson, Rune Peitersen, Albert van Westing > 95 Public Room, Skopje € 20.000 + Michiel Cornelissen, Lianne van Genugten, Klaas Kuiken, Sylvie van de Loo, Roeland Otten, Jenna Postma, Laszlo Rozsnoki, Renate Vos, Jeroen Wand > 87 Pulchri Studio, Den Haag 0 Dutch Invasion - Kijker in beeld Quad, Derby € 2.588 + Yael Bartana, Zachary Formwalt, Renzo Martens > 93 Raam, Den Haag 0 Kunst! Rau, Thomas, Bas Berck, Amsterdam + Verblijf loft > 99 Rebecca Roos Productions, Aruba € 6.500 + Festivalbezoek 2011 > 72 Regents of the University of California, Irvine € 6.300 + Yael Bartana > 95 Reinwardt Academie, Amsterdam - Ontwikkeling platformexhibitions. org Rencontres Internationales de la Photographie, Arles € 10.000 + Hans Aarsman, Ewoudt Boonstra, Constant Dullaart, Willem Popelier, Frank Schallmaier, Claudia Sola > 84 Reppi Rupz, Rotterdam 0 Reppi Rupz Rep & Roer-Toer Reyn Art, Hulst 0 Frescovilla Hulst

Rhizome New Museum of Contemporary Art, New York € 674 + Constant Dullaart > 95 0 Marcel Broodthaers, Liliana Porter Ridder, Misha de, Amsterdam + Verblijf loft > 102 Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie, Den Haag € 84.000 + Archief Piet Mondriaan > 65 Rijksmuseum, Amsterdam € 250.000 + Twee verguld zilveren globebokalen > 65 - De nieuwe Teekenschool 0 Bacchus Rijksmuseum Twenthe, Enschede € 90.000 + Boomachtig landschap met een rustende herder bij een zonnig pad en schapen > 65 Rijksmuseum van Oudheden, Leiden € 74.700 + Amon & Amarna > 57 + Etrusken: vrouwen van aanzien, mannen met macht > 57 RIXC, Riga € 3.478 + Joost Elffers, Eric Kluitenberg, Rob van Kranenburg, Koert van Mensfoort, Michiel Schwarz > 87 RN3, Amsterdam - The Antarctic Project Roaratorio, Parijs € 5.500 + Alex Adriaansens, Daya Cahen, Ann Demeester, Erwin van ‘t Hart, Jodi, Arjen de Leeuw, Erwin Olaf, Renée van Trier, Theus Zwakhals > 84 Robert Miller Gallery, New York € 7.319 + Willem Oorebeek > 95 Roda Sten Art Centre, Gothenburg € 2.255 + STEALTH.unlimited > 97 Roodkapje, Rotterdam - Rot(t)erdam

Rothuizen, Jan, Amsterdam + Verblijf loft > 100

Schutterij Onderling Genoegen, Duiven 0 Activiteiten

SOCI Stichting Ondersteuning Culturele Initiatieven, Rotterdam 0 De Nacht van de Kaap 2012

Rotterdamse Kunststichting, Rotterdam - Cursus publiek debat

Schutterij Sint. Joseph, Sint Geertruid 0 Tweehonderdjarig jubileum

Royal College of Art, Londen € 4.200 + Mariana Castillo Deball, Wendelien van Oldenborgh > 93

Schwabe, Daniela, Utrecht + Verblijf loft > 99

Society for the Encouragement of Fine Arts by the Zacheta Gallery, Warschau € 28.515 + Yael Bartana > 89

Ruangrupa, Jakarta € 13.830 + Sebastian Diaz Moralez, L.C. von Sukmeister, Reinhaart Vanhoe > 79 Saba Association with Caribbean States, Saba € 25.470 + Muziek en dansschool > 72 Salamanca Ciudad de Cultura, Salamanca - Ronald Ophuis Salamatina Gallery, Manhasset - Jan Maarten Voskuil

Second Story Art Society TRUCK, Calgary - Deelname uit Nederland aan Point of-presence Sende, Aruba - Cara di Aruba Senioren Computersoos, Duiven 0 Aanschaf computers Sergey Kuryokhin Modern Art Center, Sint-Petersburg - Deelname uit Nederland aan Videoforma Sfera, Kyoto € 18.000 + Aldo Bakker > 87

Sandretto Re Rebaudengo Fondazione, Turijn € 6.187 + Nathaniel Mellors > 86

Shantyfestival, Rotterdam 0 Shantyfestival

Schouwenberg, Louise, Amsterdam + Verblijf loft > 100

SICA, Amsterdam 0 Website

Schreuder, Esther, Amsterdam + Verblijf loft > 99 Schimmel, Roland, Arnhem + Verblijf loft > 101 Schrijver, Janine, Rotterdam + Verblijf loft > 101 SCHUNCK*, Heerlen € 25.000 + Structurele aankopen 2012 > 64 - SCHUNCK*@PinkpopNewseum 2011

Shortline, Badhoevedorp 0 The new Victorie Boogie Woogie

Sieboldhuis, Leiden € 49.587 + Hello Kitty, Hello Holland > 77 Sir Lyone Foundation, Maastricht 0 Imagination 2011 Six, Lidy, Amsterdam + Verblijf loft > 102 Slewe Gallery, Amsterdam € 5.023 + Art Hong Kong 2011 > 98

Schunck Collectors House, Sittard 0 Cursus hedendaagse kunst

SM’s Stedelijk Museum, ’s-Hertogenbosch € 25.000 + Structurele aankopen 2012 > 64

Schuttel, Kay, Amsterdam + Verblijf loft > 100

Smulders, Margriet, Nijmegen + Verblijf loft > 99


Sonic Acts, Amsterdam € 60.000 + Sonic Acts 2012: Travelling Time > 57 Soundtrackcities, Amsterdam € 27.000 + Maziar Afrassiabi, Jan-Bas Bollen, Francisco López, Lee Patterson, Jeroen Stout, Katarina Zdjelar > 57 Spaans, Peter, Amsterdam + Verblijf loft > 102 Space, Londen € 2.287 + Marlie Mul > 93 Sprawl Festival, Innsbruck - Deelname uit Nederland aan Sprawl: Structures/Feedbacks/Disruptions St Eustatius Center for Archaeology Research, Sint-Eustatius € 25.326,29 + Twee auto’s > 73 St Eustatius Historical Foundation, Sint-Eustatius € 12.500 + Reconstructie achttiende-eeuwse smidse > 73 Stadsmuseum, Zoetermeer - Secret City Stamina, Amsterdam 0 Digitalisering Dansproducties Archief 3 Staptijd/Kunsttijd/Muziektijd, Tilburg 0 Website Stedelijk Museum, Amsterdam € 140.000 + Structurele aankopen 2012 > 64 + This way Brouwn > 65 0 Angel

121

Stedelijk Museum, Schiedam € 77.500 + All About Drawing. Honderd Nederlandse kunstenaars > 58 + Structurele aankopen 2012 > 64 - Zone Nul Stedelijk Museum Bureau, Amsterdam - Time Trade & Travel Project 1975 Stedelijk Van Abbemuseum, Eindhoven € 140.000 + Picasso in Palestina > 77 + Structurele aankopen 2012 > 64 - Afghanistan Onderzoek 2011 0 Cursussen en trainingen Steketee, Anoek, Amsterdam + Verblijf loft > 101 Stichting Brieven Tan-Schepers, Amsterdam 0 Webproject Stichting Welzijn, Heiloo 0 Kunstzesdaagse 2012 Staverse Jol, Workum 0 De Staverse Jol Stoommachine Promotie NL, Marum 0 Aanschaf Foden stoomvrachtwagen Stolk, Marieke, Erwin Brinkers, Danny van den Dungen, Amsterdam + Verblijf loft > 101 Storefront for Art and Architecture, New York € 10.191 + Allard van Hoorn > 95 + Jeroen Koolhaas, Dre Urhahn > 96 Storm Stichting, Utrecht € 75.000 + Kaap 2012 > 58 Straatkunstprijs, Amsterdam € 50.000 + Straatkunstprijs 2011 > 58 Streanan di Boneira, Bonaire € 26.853 + Muziekinstrumenten, geluids installatie, apparatuur > 73 + Workshops en cursus theater > 73

122

Streekmuseum de Acht Zaligheden, Eersel € 689 + Website en automatiseringssysteem > 74 Streekmuseum Opsterlân, Gorredijk - Kwaliteitsverbetering herinrichting museum 2 STRP, Eindhoven € 75.000 + STRP Festival 2011 > 58 Studiecentrum en Rariteitenkabinet Collectie Brands, Nieuw-Dordrecht € 5.000 + Digitalisering Collectie Brands > 75 Subwalk, Arhem - The Whole Shebang Supermarket Art Fair, Gnesta € 14.820 + 1646, De Service Garage, De Zwarte Ruyter, HMK, ZET Foundation > 97 Sybrandy, Nienke, Amsterdam + Verblijf loft > 101 TAG, Den Haag € 60.000 + Programma 2012 > 63 Ten Haaf Projects, Amsterdam + KunstKoop 2011–2012 > 67 ! Ten Haaf Projects maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor deelname aan de KunstKoop 2011-2012. Het bezwaar is toegewe zen. De galerie neemt volop deel aan het Amsterdamse circuit en neemt daarin een onderscheidende positie in. Teatro KadaKen, Curaçao € 7.060 + Investering apparatuur > 73 Teatro Luna Blou, Curaçao € 20.465 + KunstBende KoninkrijksBreed > 73 Tensta Konsthall, Stockholm € 5.460 + Zachary Formwalt, Falke Pisano > 97 Terrafuse Aruba Glass Ceramics, Aruba - Glass Exchange

Terschellings Oerol Festival, Midsland - 30 jaar Oerol: het geluid van een eiland Teto Projects, Amsterdam € 9.910 + Missing Maurits > 69 Textielcommissie Nederland, Amsterdam - Jubileumviering 2012 Teylers Museum, Haarlem € 84.240 + Claude Lorrain > 77 + Wie wat bewaart die heeft wat > 65

The House of Natural Fiber, Yogyakarta € 7.440 + Moddr_ > 85

Trans Artists, Amsterdam € 28.000 + ON-AiR reflecting on the mobility of artists in Europe > 60

The Moscow Biennale Art Foundation, Moscow € 13.500 + Erwin van Doorn, Inge Nabuurs, Ahmet Ögüt, Wendelien van Oldenborgh, Jonas Staal, Guido van der Werve > 90

Trichis Punlishing, Rotterdam 0 10 jaar Lastplak

The One Minutes Foundation, Amsterdam - Marketingstrategie voor The One Minutes

Trimarchi, Mar del Plata - Deelname uit Nederland aan Inter national Graphic Design Gathering

The Barson Foundation, Sint-Eustatius € 41.135 + Digitalisering archief > 73

The Photographers’ Gallery, Londen € 8.000 + Fiona Tan > 93

The Beach, Amsterdam € 36.000 + Makers + co > 58 + Open Book for Sustainist Design > 70

The Sharing, Turijn € 2.460 + Geert Mul, Sander Veenhof > 86

TheCube Project Space, Taipei - Deelname uit Nederland aan TB10 2Y The Danish Arts Agency, Kopenhagen € 8.590 + Han Hoogerbrugge, Wendelien van Oldenborgh > 81 The Fabric Workshop and Museum, Philadelphia € 11.300 + Studio Makkink & Bey > 96 The Flying Gallery - KunstKoop 2011-2012 ! The Flying Gallery maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor deelname aan de KunstKoop 2011-2012. Het bezwaar is afgewe zen. Haar tentoonstellingspro gramma onderscheidt zich onvol doende binnen het regionale en landelijke aanbod. Tegen deze beslis sing heeft The Flying Gallery beroep ingesteld bij de rechtbank. The Generator Todays Art, Den Haag € 9.000 + TodaysArt Japan > 69 - Research TodaysArt Latin America - Shadow City

Theater aan het Spui, Den Haag 0 Art_Exchange ZA–NL Theatergroep Ponies, Utrecht 0 De boom en de jongen Theaterie Interactief Theater, Zijderveld 0 Vuurol 2011 Metamorfose Theo van Doesburg Association, Straatsburg - Soirée

Triënnale, Hasselt € 6.020 + Linda Molenaar, Janneke Raaphorst, Marloeke van der Vlucht > 80

Tubelight, Rotterdam € 2.500 + Jubileumeditie > 60 TwentseWelle, Enschede € 55.000 + De vrouw in Turkije > 69 + Privé, van slaapkamer tot Facebook > 58 Über Lebenskunst Festival, Berlijn 0 Wapke Feenstra UH Galleries, Hatfield - Deelname uit Nederland aan Personal Tempest Unfold, Den Haag - eWire Festival Union By Fiction, Maastricht - Baumhaus

Tien Tien Circle Creatives, Taoyuan 0 Irma Boom

United-C, Eindhoven 0 Negen nieuwe naakten

Ties van de Ven Beeldende Kunst, Tilburg 0 Residency Index, Sydney

Universitas Pelita Harapan, Tanggerang 0 Deelname uit Nederland aan UPH Festival

To the Etch, Arnhem 0 Show Yourself: Going to the Etch Tong Tong, Den Haag € 32.055 + De Indische keuken staat open > 58 ToonZaal, Rotterdam 0 Breekbaar lichaam Total Museum of Contemporary Art, Seoul - The Materialized Memory

Universiteit Utrecht, Centre for Humanities, Utrecht 0 Perpetual Peace Project Universiteit van Amsterdam, Algemene Cultuurwetenschappen, Amsterdam 0 Siberië en Eden: een literaire ontsnapping in Amsterdam-Noord Universiteitsmuseum, Utrecht € 50.000 + Vrede in uitvoering > 58 Uprising Tjai-Konde, Bilthoven 0 Uprising


Upstream Gallery, Amsterdam € 6.008 + The Armory Show 2011 > 99 Urbaniahoeve, Amsterdam - Demotuin Noord Urhahn, Dre, Jeroen Koolhaas, Amsterdam + Verblijf loft > 100 URRA, Buenos Aires - Deelname uit Nederland aan Hurray Urra Utrecht Biënnale, Utrecht € 75.000 + Utrecht Manifest 2011 > 70 V2_Organisatie, Rotterdam € 10.000 + Dutch Electronic Art Festival > 69 Vadehra Art Gallery, New Delhi € 5.685 + Praneet Soi > 85 Valiz, Amsterdam € 16.920 + Participation is Risky: Approaches to Joint Creative Processes > 58 - During the Exhibition the Gallery will Be Closed Van Gogh Museum, Amsterdam € 300.000 + La Récolte des Foins, Éragny > 65 Vandeputte, Tom, Amsterdam € 600 + Publicatie Nederland op de Biënnale van Venetië > 61 Velan, Turijn - Carel Balth Veltman, Carla, Hoogeveen 0 De rups Venhuizen, Hans, Rotterdam + Verblijf loft > 101 Venrooy, Esther, Gent + Verblijf loft > 101 Vereniging Het Museum, Winterswijk 0 Winterswijkse boerderijen en hun landschap

123

Vereniging van Nederlandse Vestingsteden, Raamsdonksveer - Slag om Dondervoort

Voskuil, Jan Maarten, Haarlem + Verblijf loft > 100

Very Real Time, Parijs € 14.640 + James Beckett, Claire Harvey, Kianoosh Motallebi, Leonid Tsvetkov > 79

Vox, Montreal € 4.200 + Bik Van der Pol > 81

Verzetsmuseum, Amsterdam € 75.000 + Kindermuseum > 58 Victoria Morell Gallery, Parijs € 8.000 + Krijn de Koning > 84 Videobrasil, São Paulo € 4.560 + Sebastian Diaz Morales > 81 Viewmaster, Maastricht € 25.000 + Body Talks: Video Art & Cinedance in Public Space > 59 Villa Noailles, Hyères € 10.000 + Iwan Baan > 84 Vincent van GoghHuis, Zundert € 50.000 + Het boek van de Buissche Heide: Henriette & Richard Roland Holst > 59 Virtueel Museum Zuidas, Amsterdam - Programma 2012 Visual Centre for Contemporary Art, Carlow 0 Sonja Landweer Vivid Gallery, Rotterdam € 13.790 + Design Miami Basel 2011 > 99 Vissers, Cecilia, Sint-Oedenrode + Verblijf loft > 99 Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond, Amsterdam - Time to Meet 0 Expanding Documentary II Volkskeuken Culinair, Haulerwijk 0 Manifestatie Wecken inmaken bewaren

Vrienden van het Provinciaal Museum van Drenthe, Assen € 4.880 + Behoud, beheer en presentatie van cultureel erfgoed en volkscultuur > 75 Vuig, Amsterdam - Nuit Blanche W139, Amsterdam € 25.000 + Facing Forward: Art & Theory from a Future Perspective > 70 - Allegories of the Good and the Bad Goverment WARP, Sint-Niklaas - Deelname uit Nederland aan Gegoten Lood Revisited Waag Society, Amsterdam - Labyrinth Psychotica Walker Art Center, Minneapolis € 13.855 + Lust, Metahaven, Jonathan Puckey, Roel Wouters > 96 Wall House # 2, Groningen € 17.400 + Programma 2012 > 63 Wamp, Boedapest € 7.540 + Baltan Laboratories, Ben van Berkel, Annelys de Vet, Marije Vogelzang > 85 Weergang Bove, Irie, Groningen + Verblijf loft > 101 Wereld Pers Foto, Groningen 0 World Press Photo Festival Wereldmuseum, Rotterdam - Future Pass WG Kunst, Amsterdam 0 Programma 2012 What Design Can Do, Amsterdam - Conferentie

Wiels, Brussel € 15.000 + Daan van Golden > 80 Wilfried Lentz, Rotterdam € 7.592 + Frieze 2011 > 99 + Liste 2011 > 99 Witte de With, Rotterdam - Melanchotopia ! Witte de With maakte bezwaar tegen de afwijzing van haar aanvraag voor Melanchotopia. Het bezwaar is afge wezen. Dat Melanchotopia diep gaande en betekenisvolle relaties zal leggen met andere of meer bezoekers is onvoldoende aangetoond. Ook is het op zichzelf niet uitzonderlijk of voorbeeldig dat een presentatie instelling onconventioneel buiten haar muren treedt. WN 2000, Velserbroek - Red de Seehund! World Chess Hall of Fame and Museum, Saint louis, missouri € 8.000 + Guido van der Werve > 96

ZAM Africa Magazine, Amsterdam € 70.000 + Programma 2012 > 63 + ZAM internationalisering > 69 Zeeuws Museum, Middelburg € 150.000 + The Floor is Yours: programma oktober 2011 – najaar 2012 > 63 Zeillogger Balder, Vlaardingen € 1.000 + Cursus zeilmaken > 75 Zeinstra, Jurjen, Amsterdam + Verblijf loft > 102 Zinger Presents, Amsterdam € 5.000 + Liste 2011 > 99 Zuiderzeemuseum, Enkhuizen 0 Urker Bult

Wouters, Cathalijn, Baarn + Verblijf loft > 100 WRO Center for Media Art Foundation, Wroclaw € 5.624 + Bram Snijders, Carolien Teunisse, Martijn Veldhoen > 89 XML, Amsterdam € 5.000 + Theaters van de democratie > 59 Yancey Richardson Gallery, New York € 1.250 + Bertien van Maanen > 96 Yingge Ceramics Museum, New Taipei € 2.720 + Peter Hoogeboom, Katja Prins > 91 Yorkshire Sculpture Park, West Yorkshire € 11.195 + Sophie Ernst > 93

white.fish.tank, Ancona 0 Patrizio di Massimo

124


125

Mondriaan Fonds Postbus 773 1000 AT Amsterdam Tel +31 (0)20 523 15 23 [email protected] www.mondriaanfonds.nl

Fonds BKVB. Jaarverslag 2011

Recommend Documents