EUROPA FONDS Jaarverslag 2013
Europa Fonds
1
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Inhoudsopgave Europa Fonds Europa Fonds........................................................................................................................................... 3 Algemene informatie ............................................................................................................................... 4 Kerncijfers ............................................................................................................................................... 7 Verslag van de beheerder ........................................................................................................................ 9 Jaarrekening 2013.................................................................................................................................. 17 Balans per 31 december ....................................................................................................................................................... 18 Winst-en-verliesrekening..................................................................................................................................................... 19 Kasstroomoverzicht ............................................................................................................................................................. 20 Toelichting .......................................................................................................................................................................... 21 Toelichting op de balans ...................................................................................................................................................... 23 Toelichting op de winst-en-verliesrekening......................................................................................................................... 26
Overige gegevens .................................................................................................................................. 29 Verklarende woordenlijst ...................................................................................................................... 31
ING Europa Basis Fonds ING Europa Basis Fonds ....................................................................................................................... 35 Algemene informatie ............................................................................................................................. 36 Verslag van de beheerder ...................................................................................................................... 37 Jaarrekening 2013.................................................................................................................................. 41 Balans per 31 december ....................................................................................................................................................... 42 Winst-en-verliesrekening..................................................................................................................................................... 43 Kasstroomoverzicht ............................................................................................................................................................. 44 Toelichting .......................................................................................................................................................................... 45 Toelichting op de balans ...................................................................................................................................................... 47 Toelichting op de winst-en-verliesrekening......................................................................................................................... 52
Samenstelling van de beleggingen ........................................................................................................ 56 Overige gegevens .................................................................................................................................. 60
Europa Fonds
2
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Europa Fonds Beheerder ING Fund Management B.V. Schenkkade 65 2595 AS Den Haag Internet: www.ingim.nl /www.goudse.nl
Directieleden ING Fund Management B.V. D.A. Buggenhout B.P.O. De Belder J.W.F. Stoter
Bewaarder ING Bewaar Maatschappij III B.V.
ING Bewaar Maatschappij III B.V. ING Bewaar Maatschappij I B.V.
Directieleden ING Bewaar Maatschappij I B.V. H. Brink F.J.J. van Geel W.A. van Woudenberg
Accountant Ernst & Young Accountants LLP Wassenaarseweg 80 2596 CZ Den Haag
Bankier The Bank of New York Mellon NV/SA Montoyerstraat 46 1000 Brussel België
Europa Fonds
3
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Algemene informatie Algemeen Het jaarverslag van Europa Fonds bevat naast het verslag van het fonds zelf ook als bijlage het jaarverslag van één of meer ING Basis Fondsen waarin het fonds direct of indirect participeert. Op deze wijze is het mogelijk inzicht te verkrijgen in de feitelijke beleggingen waarin wordt geparticipeerd en de daarmede samenhangende risico’s. Het fonds heeft geen medewerkers in dienst. ING Fund Management B.V., gevestigd te Den Haag, is de beheerder van het fonds. Alle aandelen in ING Fund Management B.V. worden gehouden door ING Investment Management (Europe) B.V. ING Fund Management B.V. en ING Investment Management (Europe) B.V. maken deel uit van ING Groep N.V. ING Fund Management B.V. maakt deel uit van ING Investment Management International, een organisatorische eenheid binnen ING Groep. ING Investment Management International voert voor de beheerder de beheerhandelingen uit en stelt haar administratieve apparaat ter beschikking aan de Subfondsen. Binnen ING Investment Management International is een groot aantal beleggingsactiviteiten van ING Groep gebundeld. Tot deze activiteiten behoren onder andere het beheer en de belegging van gelden van beleggingsinstellingen waarvan ING Fund Management het beheer voert. Tevens voert ING Investment Management International het beheer en doet zij de belegging van gelden van tot ING Groep behorende verzekeringsmaatschappijen. Voor de beheeractiviteiten wordt een managementvergoeding in rekening gebracht.
Doelstelling Europa Fonds heeft als doelstelling het bieden van een actief en professioneel beheerde portefeuille van aandelen in – in hoofdzaak – ondernemingen die hun zetel hebben, dan wel hun hoofdactiviteiten uitoefenen in geografisch Europa, inclusief Oost-Europa, Rusland en Turkije, waarbij wordt gestreefd naar een beter totaalrendement op lange termijn dan de benchmark.
Beleggingsbeleid Europa Fonds belegt zijn vermogen door hoofdzakelijk te participeren in het ING Europa Basis Fonds. ING Europa Basis Fonds belegt zijn vermogen in hoofdzaak in aandelen in rechtspersonen die hun zetel hebben in landen die deel uitmaken van geografisch Europa, inclusief Oost-Europa, Rusland en Turkije, dan wel waarvan de daarbij betrokken ondernemingen die in die landen hun hoofdactiviteit(-en) hebben. Het fonds heeft de mogelijkheid om de beleggingen zowel direct als indirect – bijvoorbeeld door het aangaan van exposure op de betreffende financiële instrumenten via derivaten of beleggingen in andere beleggingsfondsen – aan te houden. ING Europa Basis Fonds kan gebruik maken van derivaten zoals opties, futures, warrants, swaps en valutatermijncontracten. Deze kunnen worden toegepast voor het afdekken van risico’s, efficiënt portefeuillebeheer en verhoging van het rendement. Daarbij kan sprake zijn van hefboomwerking waardoor de gevoeligheid van het fonds voor marktbewegingen wordt vergroot. Bij het gebruik van derivaten wordt ervoor zorg gedragen dat de portefeuille als geheel binnen de beleggingsrestricties blijft.
Benchmark MSCI Europe Net
Europa Fonds
4
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Structuur Europa Fonds is een fonds voor gemene rekening dat is ingesteld onder Voorwaarden van Beheer en Bewaring Unit Linked Fondsen. De Unit linked fondsen vallen niet onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten of De Nederlandsche Bank N.V. uit hoofde van de Wet op het financieel toezicht. Participaties in de beleggingsfondsen die onder toepassing van deze voorwaarden worden c.q. zijn ingesteld, kunnen slechts worden verworven indien:
de Participatie voldoet aan de volgende voorwaarden: de eerste inleg bedraagt minimaal € 100.000,- (exclusief kosten) dan wel een op enig moment op grond van de Wet op het financieel toezicht daarvoor in de plaats tredend ander bedrag en bedoeld bedrag wordt ineens betaald door de Participant, waarbij het aangaan van een uitgestelde verplichting om het bedrag van € 100.000,- te voldoen niet voldoende is, een en ander in verband met de mogelijkheid van het aanbieden van deelnemingsrechten in beleggingsinstellingen zonder dat de beheerder daarvan over een vergunning voor het beheren van die beleggingsinstellingen beschikt/dient te beschikken; een vervolginleg van minder dan € 100.000,- mag alleen door de reeds zittende Participanten worden gedaan; en het ingelegde bedrag per Participant bedraagt nimmer minder dan € 100.000,- waarbij waardedaling niet is inbegrepen; of de Participant een gekwalificeerde belegger is in de zin van artikel 1:1 Wet op het financieel toezicht dan wel een op enig moment daarvoor in de plaats tredend ander wettelijk begrip.
BELEGGING IN ING BASIS FONDSEN Het fonds belegt haar vermogen door hoofdzakelijk te participeren in één of meerdere ING Basis Fondsen. De ING Basis Fondsen zijn fondsen voor gemene rekening en hebben derhalve geen rechtspersoonlijkheid. In de ING Basis Fondsen vinden de feitelijke beleggingen, in de zin van aan- en verkopen van financiële instrumenten, plaats. De ING Basis Fondsen vallen niet onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten of De Nederlandsche Bank N.V. uit hoofde van de Wet op het financieel toezicht.
STEMBELEID Verantwoording over de bepalingen gericht tot aandeelhouders in het algemeen en institutionele beleggers in het bijzonder in de Nederlandse corporate governance code. Met de invoering in 2004 van de Nederlandse corporate governance code (de ‘Code’) is de aandacht voor corporate governance in Nederland sterk toegenomen. Ondernemingen zijn in toenemende mate aandacht gaan besteden aan het onderwerp goed ondernemingsbestuur. Daarnaast zijn in 2008 ook aanvullende principes en best practices in de Nederlandse corporate governance code opgenomen die specifiek gericht zijn tot institutionele beleggers (IV.4.1 - IV.4.3) alsook tot alle aandeelhouders in Nederlandse beursvennootschappen (IV.4.4 – IV.4.6). Van institutionele beleggers wordt onder andere verwacht dat zij een stembeleid publiceren op de website, op grond waarvan het stemrecht wordt uitgeoefend op aandeelhoudersvergaderingen. ING Fund Management B.V. (‘beheerder’) heeft in haar rol als beheerder van de ING Basis Fondsen een eigen stembeleid ontwikkeld op grond waarvan het stemrecht op aandeelhoudersvergaderingen (in en buiten Nederland) wordt uitgeoefend. Dit stembeleid wordt door ING Investment Management International (‘ING IM International’) ook gebruikt voor het uitoefenen van het stemrecht op aandeelhoudersvergaderingen namens Belgische – en Luxemburgse beleggingsfondsen.
Europa Fonds
5
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Aangezien de klanten van ING Investment Management International zeer divers zijn en veelal eigen opvattingen hebben over corporate governance, is ons stembeleid zoveel mogelijk gebaseerd op algemeen geaccepteerde best practices. Een voorbeeld hiervan zijn de richtlijnen van het International Corporate Governance Network (ICGN). Bij het uitoefenen van het stemrecht wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de regelgeving en normen in de landen en sectoren waarin wordt belegd. Het stembeleid dient als een belangrijk raamwerk op basis waarvan wij ons stemrecht uitoefenen, waarbij afwijking van het stembeleid steeds mogelijk is indien, ter discretie van de fondsbeheerder, het collectieve belang van de beleggers in het fonds daarmee is gediend. De beheerder is van oordeel dat bedrijven met aandacht voor goed ondernemingsbestuur, en die bij de bedrijfsvoering de belangen van aandeelhouders en andere relevante stakeholders in ogenschouw nemen, uiteindelijk betere prestaties zullen leveren. Door actief gebruik te maken van het aan de aandelen verbonden stemrecht, kan de beheerder een positieve invloed uitoefenen op de corporate governance van de betreffende ondernemingen. Aandeelhouders kunnen zich bijvoorbeeld uitspreken over de benoeming van nieuwe bestuurders en commissarissen, maar ook over het beloningsbeleid van ondernemingen en wijzigingen van de statuten.
Stemmen voor ING fondsen Met het oog op de afweging tussen het belang van beleggers bij de uitoefening van het stemrecht enerzijds en kostenbeheersing en praktische uitvoerbaarheid anderzijds, wordt alleen gestemd op aandelen die worden gehouden in de Nederlandse -, Belgische – en Luxemburgse beleggingsfondsen van ING IM International met meer dan EUR 100 miljoen aan beheerd vermogen in aandelen. Voor de fondsen die aan dit criterium voldoen zal het stemrecht worden uitgeoefend, tenzij de uitoefening van deze rechten niet in het collectieve belang van de beleggers in het fonds wordt geacht of in strijd is met lokale regelgeving. Voor fondsen die vallen onder ING IM's Sustainable Investments Strategy wordt geen minimum omvang criterium gehanteerd, daar deze fondsen specifiek hun duurzame beleid en criteria ook via het stembeleid willen uitvoeren. Daarbij kan bij agendapunten die milieuzaken en sociale aangelegenheden betreffen, het stemgedrag afwijken van het stemgedrag bij de andere fondsen waarvoor wordt gestemd. De beheerder heeft een proxy voting comité aangesteld dat verantwoordelijk is voor het uitoefenen van het stemrecht. Het stemrecht op aandeelhoudersvergaderingen kan elektronisch worden uitgeoefend waarbij de beheerder niet zelf aanwezig is op de vergadering, maar in enkele gevallen wordt er ook voor gekozen om zelf een aandeelhoudersvergadering bij te wonen en daar het woord te voeren. Ook kan het voorkomen dat aan een andere institutionele belegger een volmacht wordt gegeven om namens beheerder het woord te voeren. In enkele landen worden de aandelen door het uitoefenen van het stemrecht op een Algemene Vergadering van Aandeelhouders in depot geblokkeerd en kunnen als gevolg daarvan niet worden verhandeld tot na de vergadering (zgn. blocking markets). In blocking markets zal slechts op 5% van de gehouden aandelen worden gestemd om enerzijds wel een signaal af te kunnen geven, maar anderzijds te voorkomen dat ongewenst economisch risico wordt gelopen. Wanneer uitoefening van stemrechten buitensporige kosten met zich mee brengt of praktisch niet of slechts tegen onevenredige inspanning uitvoerbaar is, kan ervan worden afgezien deze uit te oefenen. Voor een beschrijving van het stembeleid en inzicht in het daadwerkelijke stemgedrag zoals dat in het boekjaar 2013 van toepassing was, verwijzen wij naar de website www.ingim.nl onder "Over ING IM/corporate governance/stembeleid ING IM International”.
Nederlandse corporate governance code In de in december 2008 aangepaste Nederlandse corporate governance code zijn, naast het principe en de drie best practice bepalingen (IV.4.1 - IV.4.3) die specifiek gericht zijn tot institutionele beleggers, een principe en een drietal best practice bepalingen opgenomen die zich richten tot alle aandeelhouders in Nederlandse beursvennootschappen (IV.4.4 – IV.4.6). ING IM International past de best practices IV.4.1 - IV.4.6 toe, waarbij wel een voorbehoud wordt gemaakt ten aanzien van best practice IV.4.4. Hierin is vastgelegd dat wanneer een of meerdere aandeelhouders het voornemen hebben de agendering te verzoeken van een onderwerp dat kan leiden tot wijziging van de strategie van de vennootschap, bijvoorbeeld door het ontslag van één of meer bestuurders of commissarissen, het bestuur in de gelegenheid gesteld een redelijke termijn in te roepen om hierop te reageren (de responstijd). ING IM International onderschrijft de best practice bepaling om het agenderingsrecht slechts uit te oefenen nadat de aandeelhouder daarover in overleg is getreden met het bestuur, tenzij dat niet werkbaar is in het kader van het beschikbare tijdsbestek. ING IM International zal wel van geval tot geval beoordelen of zij bereid is de responstijd te respecteren, aangezien de responstijd van maximaal 180 dagen op gespannen voet staat met het wettelijke recht van aandeelhouders om uiterlijk 60 dagen voor de aandeelhoudersvergadering een onderwerp voor de agenda van de aandeelhoudersvergadering aan te dragen.
Europa Fonds
6
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Kerncijfers Algemeen 2013
2012
2011
2010
2009
12.331.462
11.816.068
11.400.949
13.656.992
13.182.196
1.131.174
1.304.080
1.462.594
1.585.646
1.668.426
€
10,90
9,06
7,80
8,61
7,90
Netto rendement van het fonds
%
20,31
16,24
-9,50
9,01
39,91
Rendement van de benchmark
%
19,82
17,29
-8,08
11,10
31,60
Relatief rendement
%
0,49
-1,05
-1,42
-2,09
8,31
2013
2012
2011
2010
2009
345.191
403.460
498.254
413.546
353.116
Fondsvermogen
€
Aantal geplaatste participaties Intrinsieke waarde per participatie
Meerjarenoverzicht in totalen Bedragen in €
Inkomsten Bedrijfslasten
111.219
106.742
117.030
116.566
98.087
Waardeveranderingen
1.947.482
1.431.801
-1.648.105
847.889
3.496.685
Totaal beleggingsresultaat
2.181.454
1.728.519
-1.266.881
1.144.869
3.751.714
Bedragen in €
2013
2012
2011
2010
2009
Inkomsten
0,29
0,30
0,32
0,25
0,21
Bedrijfslasten
0,09
0,08
0,07
0,07
0,06
Waardeveranderingen
1,62
1,05
-1,07
0,52
2,11
Totaal beleggingsresultaat
1,82
1,27
-0,82
0,70
2,26
Meerjarenoverzicht per participatie
Europa Fonds
7
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Algemeen De vermelde cijfers hebben betrekking op 31 december respectievelijk de periode 1 januari tot en met 31 december van het betreffende jaar, tenzij anders vermeld. Het netto rendement van het fonds is gebaseerd op de intrinsieke waarde per participatie. Het relatief rendement betreft het verschil tussen het netto rendement van het fonds en het rendement van de benchmark. Het gemiddeld aantal participaties, zoals dat wordt gebruikt in de berekening van het meerjarenoverzicht per participatie, wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van de uitstaande participaties op dagbasis, gebaseerd op het aantal dagen dat de intrinsieke waardebepaling plaatsvindt gedurende de rapportageperiode. Voor de kerncijfers over 2011 en eerder is het gemiddeld aantal participaties gehanteerd, berekend als het gewogen gemiddelde van de uitstaande participaties op kwartaalbasis.
Europa Fonds
8
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Verslag van de beheerder HERSTRUCTURERING ING-BELEGGINGSFONDSEN Algemeen Op Europees niveau zijn nieuwe regels geïntroduceerd voor beleggingsfondsen, waardoor het nationale toezichtregime is verdwenen en is vervangen door één van de twee Europese toezichtregimes, te weten: UCITS-regime AIFMD- regime In Nederland zijn beide toezichtregimes geïmplementeerd in de Wet op het financieel toezicht. Er geldt een overgangstermijn van 1 jaar, tot 22 juli 2014. Uiterlijk op 22 juli 2014 zullen de Nederlandse regels voor UCITS dan wel voor AIFMD gaan gelden voor alle Nederlandse ING beleggingsfondsen. Dit betekent dat de beleggingsfondsen die in het verleden niet onder toezicht stonden in de toekomst wel onder toezicht komen te staan. Het voorgaande houdt in dat een herstructurering plaats zal vinden van de Nederlandse ING beleggingsfondsen. Europa Fonds is na omhanging van het fonds omgevormd naar een beleggingsfonds waarop het UCITS-regime van toepassing zal zijn. UCITS staat voor ‘Undertakings for Collective Investment in Transferable Securities’ (in het Nederlands: ‘icbe’ dat staat voor ‘instelling voor collectieve belegging in effecten’).
Omhanging en opheffing fonds In verband met de hiervoor genoemde herstructurering is het fonds op 12 mei 2014 opgeheven. Participaties in Europa Fonds zijn op deze datum omgezet in aandelen in Aandelenklasse-G van ING Europe Fund, onderdeel van ING Paraplufonds 1 N.V. Deze omzetting heeft als volgt plaatsgevonden: Teneinde het fonds om te hangen en op te heffen belegt het fonds rechtstreeks in ING Paraplufonds 1 N.V. door uitgifte van aandelen in de nieuw gecreëerde Aandelenklasse van ING Europe Fund tegen een inbreng in natura. Deze inbreng betrof participaties in de ING Basis Fondsen, die door Europa Fonds werden gehouden (hierna te noemen: “de Omhanging”). Op de ING Basis Fondsen zijn de Voorwaarden van Beheer en Bewaring Basis Fondsen (januari 2012) (hierna te noemen: ”Voorwaarden van Beheer en Bewaring”) van toepassing, waarin o.a. is bepaald dat de participaties in de ING Basis Fondsen onoverdraagbaar zijn. In verband daarmee zijn de participaties in de ING Basis Fondsen voorafgaand aan de Omhanging overdraagbaar gemaakt door het wijzigen van de Voorwaarden van Beheer en Bewaring en zijn deze na verkregen instemming van de participanten overgedragen. Vervolgens is het omgehangen fonds opgeheven gevolgd door een uitkering in natura aan de participanten van het fonds in de vorm van aandelen in Aandelenklasse-G van ING Europe Fund.
Europa Fonds
9
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
ALGEMENE FINANCIEEL ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN IN 2013
Het jaar 2013 is een uitstekend jaar geworden voor beleggers. Mede dankzij aanhoudend soepel beleid van de centrale banken is een, zich verbredend, economisch herstel op gang gekomen. Geholpen door minder overheidsbezuinigingen en rust op de markten kon de eurozone de recessie verlaten. In Japan overtrof de omvang van de stimuleringen, erop gericht de economie uit de langjarige fase van structurele prijsdalingen (deflatie) te halen, de verwachtingen.
Wereldwijde aandelen stegen fors (+22% in euro). In de vastrentende sector behoorden obligaties in de periferie van de eurozone en hoogrentende bedrijfsleningen tot de best presterende categorieën. De opkomende economieën bleven achter. Dat gold ook voor de aandelenmarkten (-6%) en de obligatiemarkten van de opkomende wereld. Vastgoedaandelen (-1%, MSCI index) stelden eveneens teleur.
De meeste aandelensectoren presteerden gunstig, al waren er grote verschillen. Zo leverden cyclische consumentengoederen (+33%) en gezondheidszorg (+30%) excellente prestaties en was basismaterialen de enige sector die verlies leed (-1%).
De gunstige marktontwikkelingen beduiden uiteraard niet dat beleggers verschoond bleven van risico’s. Een zich verbredend economisch herstel, verwachte winstgroei, dalende inflatie en nog altijd lage rentes bleken echter belangrijker dan de risico’s (o.a. ‘Cyprus’, onrust in Midden-Oosten, schuldplafond in VS).
In 2013 leidde slechts één gebeurtenis tot een forse, langer durende correctie op de financiële markten; de mededeling op 22 mei van Ben Bernanke, Voorzitter van de Federal Reserve, dat hij het aankoopprogramma van obligaties wil reduceren (‘taperen’), zodra de economie zo’n reductie kan dragen.
Enkele weken eerder, op 2 mei, hadden de tienjaarsrentes in de VS (1,6%) en Duitsland (1,2%) het dieptepunt van 2013 bereikt. Vanaf zeer lage renteniveaus reageerden markten heftig, vooral ook door een onjuiste perceptie omtrent ‘taperen’ en de beleidsintenties van de Federal Reserve. In de eerste helft van september stegen de tienjaarsrentes tot 3% in de VS en 2% in Duitsland.
De sterke rentestijgingen dreigden een risico voor het herstel te worden. Eind september stelde de Federal Reserve ‘tapering’ uit, door angst op de markten over het herstel, het besmettingsgevaar van deze angst en enkele teleurstellende banengroeicijfers.
De heftige marktreactie illustreerde hoe cruciaal de markten de rol van de centrale banken vinden voor het intact houden van het vertrouwen bij consumenten, bedrijven en beleggers. Zeker het beleid van de Federal Reserve, de belangrijkste centrale bank ter wereld, heeft een wereldwijde invloed.
De angst voor ‘tapering’ door de Amerikaanse centrale bank droeg bij aan kapitaalbewegingen uit de opkomende wereld naar de volwassen economieën, al hadden deze kapitaalbewegingen ook andere redenen. Zo herstellen vooral de volwassen economieën en blijft de groei in de opkomende wereld achter.
Een andere reden voor de kapitaaluitstroom uit de opkomende wereld was dat de meeste landen in deze regio structurele problemen kennen, bijvoorbeeld een zwakke financiële sector (China) en verlies van concurrentiekracht.
In december waren macro-economische indicatoren in de VS, waaronder de ontwikkeling van de banengroei, reden voor de Federal Reserve te communiceren dat zij in januari zal starten met de geleidelijke afbouw van haar obligatie-aankoopprogramma.
De Europese Commissie en de Raad van Ministers namen belangrijke besluiten teneinde een effectieve bankenunie op te zetten. Hoewel er nog veel punten moeten worden opgelost, is dit uitermate belangrijk. Het uiteindelijke doel is dat de besmettingsrisico’s in Europa geleidelijk verder worden gereduceerd.
Europa Fonds
10
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
ALGEMENE VOORUITZICHTEN Economie Voor 2014 taxeren wij een doorgaand herstel van de wereldeconomie. De economieën van de VS, Japan en het Verenigd Koninkrijk tonen bovengemiddelde groei. Ook in Europa trekt de groei, zij het langzaam, aan. Opkomende markten kampen met neerwaartse druk op de binnenlandse vraag, slechts een aantal landen kan profiteren van het herstel in de volwassen economieën. Voor 2014 verwachten wij voor de opkomende wereld een groei die iets onder het niveau van 2013 ligt (4,6% t.o.v. 4,8% in 2013).
Obligatiemarkten Wij zien, vanaf de huidige niveaus, ruimte voor een stijging van de rentes op staatsleningen (VS, Duitsland). De rentestijging zal naar verwachting – mede door aanhoudend soepel monetair beleid van de centrale banken, de nog altijd forse overcapaciteit en de lage inflatie – beperkt zijn. Dit geldt het sterkst voor de eurozone.Gezien het economische herstel, het aanhoudend soepele monetaire beleid en de risico/rendementskarakteristieken van de categorieën zijn wij het meest positief voor staatsleningen van de perifere landen in de eurozone, hoogrentende bedrijfsleningen en ABS papier.
Aandelenmarkten Wij verwachten dat aandelen in 2014 niet meer primair door het monetaire beleid gedreven zullen worden maar door de winstgroei van de bedrijven. Wij verwachten een koersontwikkeling in lijn met de winstgroei. De winstgroei zal mede worden gedreven door een verbreding van het economische herstel, door lagere rentelasten en door inkoop van eigen aandelen. Voor Europa (+12%), de VS (+10%) en Japan (+17%) taxeren wij in 2014 behoorlijke winststijgingen. Voor de opkomende wereld verwachten wij een winstgroei van 7%. Mede op basis van waardering zijn wij het meest positief voor Japanse aandelen.
Vastgoedaandelen Een verbetering van het economisch klimaat, geïllustreerd door stijgende vastgoedprijzen en –transacties, in combinatie met relatief stabiele obligatierentes in de volwassen economieën, is gunstig voor de vastgoedmarkten. Het fundamentele plaatje verbetert in vrijwel alle volwassen economieën. In de VS, het VK, Duitsland, Japan en recenter ook in andere kern- en perifere landen van Europa zien we verbetering wat betreft huizenprijzen, -verkopen en arbeidsmarktdynamiek. Het risico dat de rente opnieuw een sterke stijging laat zien zoals in mei/juni 2013, achten we klein. De strategie van de grote centrale banken is erop gericht de opwaartse druk op de rente beperkt te houden. Het aantrekkelijke dividendrendement van vastgoedaandelen biedt bovendien een buffer tegen rentestijgingen en is een mooi extraatje ten opzichte van de rentes op staats- en zelfs bedrijfsleningen.
Europa Fonds
11
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
FONDSSPECIFIEKE ONTWIKKELINGEN IN 2013 Marktontwikkelingen 2013 was een uitstekend jaar voor Europese aandelen. In de verslagperiode steeg de benchmark met 19,8%. Westerse aandelenmarkten en Japan presteerden goed, maar opkomende markten bleven duidelijk achter door onder meer een teruglopende Chinese economische groei. De financiële markten stonden in het teken van het wereldwijde economische herstel en een oplopende rente. Beleggers waren bereid meer risico te nemen en de aandelenmarkten stegen tot de hoogste niveaus na de crisis. De grotere risicobereidheid had deels te maken met het toegenomen vertrouwen in de groeivooruitzichten voor de wereldeconomie en deels met de ongekende stimulering door de centrale banken. De aankondiging door Fed-voorzitter Bernanke in mei dat de centrale bank de onorthodoxe stimuleringsmaatregelen zou gaan afbouwen als het herstel van de Amerikaanse economie zou doorzetten, zorgde voor hogere rentes en een correctie op de aandelenmarkten. Later zorgde uitstel van deze afbouw voor een terugkeer van de risicobereidheid van beleggers.
Gevoerd beleggingsbeleid De verantwoording over het gevoerde beleggingsbeleid is gebaseerd op de bruto performance van het fonds. Deze bruto performance betreft de performance van het fonds zoals is opgenomen in de paragraaf kerncijfers exclusief de kosten die gemaakt zijn voor het beheer van het fonds. De aandelenselectie van het fonds leverde veruit de grootste bijdrage aan de outperformance. De sectorallocatie was licht positief, onder meer dankzij een onderweging van de Dagelijkse Consumentengoederen en een overweging van de telecomsector. De selectieresultaten in de industriële sector waren positief. Dit was te danken aan onze posities in Airbus-fabrikant EADS (+91%), dat een goedgevuld orderboek heeft, en Ryanair. De koers van Ryanair verdubbelde in twaalf maanden tijd, waarna wij winst namen. Onze beslissing om niet in Royal Dutch Shell (+6%) te beleggen, pakte ook goed uit en leverde een grote individuele bijdrage aan de relatieve performance (+0,44%). In dezelfde sector stelde de positie in het Italiaanse Saipem (46%) teleur door twee winstwaarschuwingen. De sector Basismaterialen stond onder druk en zorgde voor het grootste negatieve selectieresultaat (-0,50%). In deze sector deden onze posities in mijnbouwbedrijf Rio Tinto (-2%) en staalbedrijf Arcelor Mittal (+2%) het slecht als gevolg van dalende grondstoffenprijzen en overcapaciteit op de staalmarkt. De focus van het fonds op aantrekkelijk gewaardeerde aandelen met goede vooruitzichten door bijvoorbeeld een verbetering van de winstgevendheid, heeft zich in de verslagperiode uitbetaald. We hebben hierin geen grote veranderingen aangebracht. Nieuwe namen in het fonds zijn Vodafone, marketingbureau WPP en de Noorse bank DNB.
Gebruik derivaten in de verslagperiode In de verslagperiode is door het fonds en de ING Basis Fondsen waarin wordt belegd geen gebruik gemaakt van derivaten.
Vooruitzichten Wij zijn gematigd positief over de vooruitzichten voor aandelen. Zowel het fundamentele plaatje als het gedrag van beleggers blijft immers in onze ogen een steun voor risicovolle activa. Een stijgend consumentenvertrouwen in zowel de VS als Europa, een verder herstel van de vraag naar arbeid in de Westerse landen, toenemende investeringsintenties van het Amerikaanse en Japanse bedrijfsleven en een soepele monetaire omgeving laten ons vasthouden aan ons basisscenario van een matige groeiversnelling voor de wereldeconomie in de komende maanden. Een vertragende groei in de opkomende wereld hoeft vooralsnog geen onoverkomelijk probleem te zijn voor de volwassen economieën, waar de binnenlandse dynamiek de motor van het herstel blijft. Wij gaan ervan uit dat de groei van de wereldeconomie in 2014 zal versnellen tot licht boven de 3%, wat iets boven het langetermijngemiddelde ligt. In deze context zien we de bedrijfswinsten in 2014 dan ook nog steeds gunstig evolueren, te meer omdat de winstmarges van Europese en Japanse bedrijven nog licht kunnen stijgen.
Europa Fonds
12
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
OVERIGE ASPECTEN Wijziging samenstelling directie ING Fund Management B.V. In 2013 is de samenstelling van de directie van ING Fund Management B.V. (“de directie”) gewijzigd. In 2013 zijn de heren J.W.F. Stoter (per 22 juli 2013) en B. De Belder (per 7 oktober 2013) toegetreden tot de directie. De heren J.L. van der Giessen (per 6 augustus 2013) en M.C.W. den Hollander (per 7 oktober 2013) zijn in 2013 teruggetreden uit de directie. Na rapportagedatum, op 1 maart 2014, is de heer A.A.M. van den Heuvel teruggetreden uit de directie.
Kostenratio In het jaarverslag 2013 is de Total Expense Ratio (TER) vervangen door een ‘Lopende Kosten’ ratio. Hiermee wordt aangesloten op de ontwikkelingen in de Nederlandse wetgeving in het kader van de Wet op het financieel toezicht. In de toelichting op de Winst- en verliesrekening is de berekening weergegeven.
Europa Fonds
13
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
RISICO’S BIJ HET DEELNEMEN IN BELEGGINGSFONDSEN Beleggen impliceert het aangaan van transacties in financiële instrumenten. Aan het beleggen in het onderhavige fonds en derhalve aan het gebruik van financiële instrumenten zijn zowel kansen als ook risico’s verbonden. Het beheersen van risico’s die met beleggen zijn verbonden moet altijd in samenhang worden gezien met de kansen, zoals die tot uitdrukking komen in het rendement. Risicomanagement is daarom niet zozeer het zoveel mogelijk inperken van risico’s als wel het streven naar een optimale verhouding tussen rendement en risico binnen acceptabele limieten. Onderstaande opsomming bevat een aantal van de belangrijkste risico’s die zich voordoen bij daadwerkelijke transacties in financiële instrumenten zoals die worden uitgevoerd in de ING Basis Fondsen en niet Nederlandse ING Fondsen. Daar het vermogen hoofdzakelijk wordt belegd in één of meerdere ING Basis Fondsen en niet Nederlandse ING Fondsen, worden de risico’s aangemerkt als risico’s van het onderhavige fonds. De belangrijkste risicocategorieën, verbonden met transacties in financiële instrumenten, zijn: Prijsrisico’s Marktrisico Het risico dat de waarde van een financieel instrument kan fluctueren als gevolg van verandering in de marktprijs, ten gevolge van factoren die van toepassing zijn op een individueel instrument dan wel voor een verzameling van instrumenten. Het risico varieert met de volatiliteit van de beleggingen.
Renterisico Het risico dat de waarde van een financieel instrument kan fluctueren als gevolg van verandering in de marktrente.
Valutarisico Het risico dat de waarde van een financieel instrument kan fluctueren als gevolg van verandering in valutakoersen.
Kredietrisico Het risico dat voortvloeit uit het feit dat een specifieke tegenpartij tegenover het fonds niet in staat is aan zijn verplichtingen uit hoofde van contracten inzake financiële instrumenten te voldoen. Liquiditeitsrisico Het risico dat het fonds niet de mogelijkheid heeft om de financiële middelen te verkrijgen, die zijn benodigd om aan bepaalde verplichtingen te kunnen voldoen. Het liquiditeitsrisico, dat een fonds loopt, is in hoofdzaak gerelateerd aan de beleggingen van het fonds in incourante effecten. Kasstroomrisico Het risico dat toekomstige kasstromen verbonden aan een financieel instrument zullen fluctueren in omvang. Afwikkelingsrisico Het risico dat een afwikkeling via een betalingssysteem niet plaatsvindt zoals verwacht, omdat de betaling of levering van de financiële instrumenten door een tegenpartij niet, niet op tijd of niet zoals verwacht plaatsvindt. Bewaarnemingrisico Het risico van verlies van in bewaring gegeven activa als gevolg van insolvabiliteit, nalatigheid of frauduleuze handelingen van de bewaarnemer van die activa. Uitlenen van effecten Effecten kunnen worden uitgeleend. Er geldt geen beperking van het percentage van de effecten dat kan worden uitgeleend. Het fonds loopt door het uitlenen van effecten een afwikkelingsrisico zoals hierboven omschreven.
Europa Fonds
14
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Cash management risico Het fonds kan, via de ING Basis Fondsen waarin het fonds direct of indirect belegt, gebruik maken van de cash management diensten van ING Asset Management B.V. ("ING Asset Management"). Hierdoor worden gelden van het ING Basis Fonds uitgezet en belegd door ING Asset Management. Deze gelden worden door ING Liquidity Management Solutions B.V. (“LMS”) aangehouden voor rekening en risico van het ING Basis Fonds. In extreme marktomstandigheden kan het netto resultaat van de cash management diensten negatief zijn hetgeen betekent dat het ING Basis Fonds een negatieve rente betaalt. Een dergelijke extreme omstandigheid kan zich voordoen indien de wederpartijen van LMS (dit kunnen andere ING Basis Fondsen zijn) niet kunnen voldoen aan hun verplichtingen jegens LMS. Dit risico wordt beperkt doordat ING Asset Management de gegoedheid van een potentiële wederpartij onderzoekt voordat LMS hiermee een transactie aangaat. Bij de uitvoering van de cash management diensten door ING Asset Management bestaan er operationele risico’s. Deze risico’s zijn beperkt aangezien ING Asset Management een vergunning heeft op grond van de Wft voor het verrichten van vermogensbeheerdiensten en uit dien hoofde aan een groot aantal verplichtingen dient te voldoen m.b.t. haar bedrijfsvoering. LMS kan door ING Asset Management ook gebruikt worden voor dienstverlening aan derden voor wie ING Asset Management vermogensbeheerdiensten verricht. De gelden van het ING Basis Fonds worden derhalve gezamenlijk met de gelden van andere cliënten uitgezet en belegd en niet uitsluitend voor het ING Basis Fonds waardoor sprake is van vermenging van vermogens. Als bewaarder van de gelden behoeft LMS geen vergunning en dienovereenkomstig worden geen kapitaalseisen gesteld. Er is slechts sprake van indirect toezicht door de Autoriteit Financiële Markten via het toezicht op ING Asset Management. Tegenpartijrisico Het fonds loopt in beginsel tegenpartijrisico tot de vermelde bedragen voor alle actiefposten die op de Balans zijn opgenomen. Voor de verschillende activa met een substantieel financieel belang kan het volgende worden toegelicht: Voor het tegenpartijrisico met betrekking tot de beleggingen in Participaties in ING Basis Fondsen verwijzen wij naar de jaarrekening van de ING Basis Fondsen. Liquide middelen worden aangehouden bij The Bank of New York Mellon NV/SA. The Bank of New York Mellon SA/NV heeft per 31-12-2013 een long term rating van Aa2 (Moody's), AA-(Standard & Poor's) en AA- (Fitch). Naast bovenstaande opsomming kunnen zich ook risico’s voordoen die niet specifiek met het gebruik van financiële instrumenten samenhangen. Het betreft: Wijziging in financiële en fiscale wetgeving Doordat financiële en fiscale wetgeving aan verandering onderhevig zijn, kan een omstandigheid ten tijde van toetreding ten nadele wijzigen. Risico verhandelbaarheid In uitzonderlijke situaties kan sprake zijn van verminderde verhandelbaarheid van de rechten van deelneming in het fonds. Dit kan zich voordoen indien binnen een kort tijdsbestek relatief omvangrijke uittreding uit het fonds plaatsvindt waardoor er onvoldoende mogelijkheid is, ingegeven door marktomstandigheden, om beleggingen om te zetten in liquide middelen. Dit risico is nauw verwant aan het liquiditeitsrisico. Operationeel risico Het risico dat schade ontstaat als gevolg van tekortschietende interne processen en systemen, menselijke onvoorziene fouten of externe gebeurtenissen.
Europa Fonds
15
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
INZICHT IN RISICO’S Het jaarverslag heeft onder meer als functie om inzicht te verschaffen in risico’s die zich ultimo verslagperiode voordoen. Dit inzicht is het beste te verkrijgen door het in samenhang beoordelen van het onderhavige fonds en van de ING Basis Fondsen en indien van toepassing niet Nederlandse ING Fondsen waarin het fonds (indirect) participeert. In de toelichting op de balans bij de ING Basis Fondsen worden de specifieke risico’s ten aanzien van het gebruik van financiële instrumenten van het betreffende ING Basis Fonds weergegeven. Het in de ING Basis Fondsen en niet Nederlandse ING Fondsen opgenomen overzicht Samenstelling van de beleggingen biedt informatie inzake de mate van spreiding van beleggingen op het gebied van zowel regio en valuta als per individuele naam, alsmede inzake rentepercentage en resterende looptijd per belegging in geval van vastrentende beleggingen en geeft daarmede onder meer een indicatie van prijsrisico’s. Terzake van afgeleide financiële instrumenten zijn, voor zover deze instrumenten onderdeel van de portefeuille op verslagmoment uitmaken, overzichten en specificaties opgenomen waarin relevante informatie is weergegeven. Het ING Basis Fonds kan rechtstreeks derivatentransacties met een geselecteerde groep van financiële instellingen afsluiten. Deze financiële instellingen hebben in principe minimaal een investment grade rating. Voor vorderingen langer dan drie maanden uit hoofde van deze transacties wordt cash collateral als zekerheid ontvangen, dit wordt op de balans onder Vorderingen Collateral verantwoord. In de Toelichting op de Balans is in het geval het ING Basis Fonds in vastrentende waarden belegd, informatie opgenomen met betrekking tot duratie en credit ratings van de portefeuille. De duratie is een maatstaf voor de gevoeligheid van vastrentende portefeuilles voor wijzigingen in de marktrente. Het overzicht Valutapositie dat is opgenomen in de Toelichting op de balans geeft inzicht in de mate waarin de activa en passiva van het fonds in euro dan wel in andere valuta luiden, met inbegrip van de afgeleide financiële instrumenten, zoals valutatermijncontracten, die daaraan mede sturing geven. Indien het fonds, via de ING Basis Fondsen, effecten uitleent wordt in de Toelichting op zowel de Balans als de W&V nadere informatie verstrekt waarmee inzicht wordt verkregen in de specifieke risico’s en de beheersing van die risico’s. Als er sprake is van Cash management in de ING Basis Fondsen, dan wordt dit verantwoord in de Balans onder Cash Management en in de W&V onder resultaat Cash Management van het betreffende ING Basis Fonds.
RISICOBEHEER ING Fund Management B.V., de beheerder van het fonds, bewaakt met behulp van een systeem van risicobeheersingsmaatregelen dat het fonds in het algemeen en de beleggingsportefeuille in het bijzonder voortdurend blijft voldoen aan de randvoorwaarden zoals die in het prospectus zijn vastgelegd, aan de wettelijke kaders en aan de meer fondsspecifieke interne uitvoeringsrichtlijnen. Dergelijke richtlijnen zijn onder meer gesteld ten aanzien van de mate van spreiding van de portefeuille, de kredietwaardigheid van debiteuren, de kwaliteit van marktpartijen waarmede zaken worden gedaan en de liquiditeit van de beleggingen. Zo zal een brede en goede spreiding van de beleggingen naar verwachting een dempend effect hebben op onderkende prijsrisico’s, terwijl selectie op kredietwaardigheidsniveau en limietbewaking de mogelijkheid scheppen om kredietrisico’s te beheersen. Liquiditeitsrisico’s kunnen worden beperkt door hoofdzakelijk in courante, beursgenoteerde effecten te beleggen. Het ING Basis Fonds kan door gebruik te maken van afgeleide financiële instrumenten prijsrisico’s zoals valuta- en renterisico’s afdekken of sturen. Tevens bieden deze instrumenten mogelijkheden tot efficiënt portefeuillebeheer bijvoorbeeld bij anticipatie op in- en uitstroom. Bij het gebruik van derivaten wordt ervoor zorg gedragen dat de market exposure van de portefeuille in lijn is met hetgeen bereikt zou kunnen worden zonder gebruik te maken van derivaten. Ter verduidelijking, dit betekent dat deze derivaten kunnen worden toegepast voor zowel het afdekken van risico's, efficiënt portefeuillebeheer als verhoging van het rendement. Hierbij kan ook sprake zijn van hefboomwerking, waardoor de gevoeligheid van het fonds voor marktbewegingen wordt vergroot. Daarnaast zullen derivaten zodanig worden gebruikt dat de portefeuille als geheel binnen de beleggingsrestricties blijft. De bedrijfsvoering van de beheerder, voor zover die van toepassing is op de activiteiten van de beleggingsinstelling, is mede gericht op het beheersen van operationele risico’s.
Den Haag, 24 juni 2014 ING Fund Management B.V.
Europa Fonds
16
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Jaarrekening 2013 (Over de periode 1 januari 2013 tot en met 31 december 2013)
Europa Fonds
17
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Balans per 31 december Vóór resultaatbestemming
Bedragen in €
Referentie
2013
2012
12.306.418
11.831.556
12.306.418
11.831.556
8.587
-
Beleggingen Participaties in ING Basis Fondsen
1
Vorderingen
2
Uit hoofde van beleggingstransacties Vorderingen op participanten
-
13.995
14.476
12.570
23.063
26.565
18.415
-
18.415
-
Uit hoofde van beleggingstransacties
-
13.995
Schulden aan kredietinstellingen
-
10.021
16.434
18.037
16.434
42.053
25.044
-15.488
12.331.462
11.816.068
12.331.462
11.816.068
Overige vorderingen
Overige activa
3
Liquide middelen
Kortlopende schulden
4
Overige schulden
Uitkomst van vorderingen en overige activa minus kortlopende schulden Uitkomst van activa minus passiva Fondsvermogen
Europa Fonds
5
18
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Winst-en-verliesrekening Over de periode 1 januari tot en met 31 december
Bedragen in €
Referentie
2013
2012
345.191
403.460
Toegerekend indirect beleggingsresultaat van ING Basis Fondsen
1.947.482
1.431.801
Som der bedrijfsopbrengsten
2.292.673
1.835.261
Kosten
111.106
106.705
Interest
113
37
111.219
106.742
2.181.454
1.728.519
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Opbrengsten uit beleggingen Toegerekend direct beleggingsresultaat van ING Basis Fondsen Waardeveranderingen beleggingen
BEDRIJFSLASTEN
6
Som der bedrijfslasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
Europa Fonds
19
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Kasstroomoverzicht Over de periode 1 januari tot en met 31 december
Bedragen in €
2013
2012
2.181.454
1.728.519
345.191
403.460
1.947.482
1.431.801
6.131
5.585
-105.088
-101.157
Aankoop van beleggingen
-148.675
-197.852
Verkoop van beleggingen
1.960.355
1.600.836
KASSTROOM UIT BELEGGINGSACTIVITEITEN Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Af: Toegerekende directe resultaten ING Basis Fondsen Af: Waardeverandering beleggingen Bij: Toegerekende kosten ING Basis Fondsen
Mutatie vorderingen
-10.493
9.079
Mutatie kortlopende schulden
-15.598
12.997
1.680.501
1.323.903
Totale kasstroom uit beleggingsactiviteiten KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN Plaatsing van participaties Inkoop van participaties Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende schulden Totale kasstroom uit financieringsactiviteiten NETTO KASSTROOM Stand liquide middelen begin verslagperiode Stand liquide middelen ultimo verslagperiode
Europa Fonds
20
153.999
197.948
-1.820.059
-1.511.348
13.995
-13.995
-10.021
-5.986
-1.662.086
-1.333.381
18.415
-9.478
-
9.478
18.415
-
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Toelichting ALGEMEEN De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig de door de wetgever opgestelde modellen ten behoeve van de jaarrekening voor beleggingsinstellingen en is in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Op onderdelen zijn in de jaarrekening bewoordingen gehanteerd die afwijken van die modellen, omdat deze beter de inhoud van de post weergeven. Het juridisch eigendom van de activa berust bij de bewaarder.
VENNOOTSCHAPSBELASTING & DIVIDENDBELASTING Het fonds is fiscaal transparant, hetgeen betekent dat zij niet zelfstandig belastingplichtig is voor de vennootschapsbelasting. De fiscale resultaten worden direct toegerekend aan de participanten van het fonds. Als gevolg van deze transparantie kunnen deze fondsen geen dividend uitkeren.
WAARDERINGSGRONDSLAGEN Alle bedragen luiden in euro, tenzij anders vermeld. Alle financiële instrumenten, zoals die in dit verslag onder beleggingen dan wel onder kortlopende schulden zijn gerubriceerd, worden opgenomen in de Balans gedurende de periode dat het economisch risico aan het fonds is toe te rekenen en voor zover aan het instrument een reële waarde is toe te kennen. Alle beleggingen zijn aangehouden voor handelsdoeleinden en zijn gewaardeerd tegen reële waarde met wijzigingen in de reële waarde verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Participaties in ING Basis Fondsen worden gewaardeerd op de ultimo verslagperiode berekende intrinsieke waarde. Deze waarde wordt bepaald op basis van de grondslagen zoals vermeld in de jaarrekeningen van de ING Basis Fondsen. De participaties in ING Basis Fondsen zijn niet genoteerd aan enige beurs of andere daarmede vergelijkbare marktplaats en zijn dientengevolge als incourant aan te merken. De vaststelling van de waarde van de participaties vindt plaats door de beheerder en wordt verricht op basis van grondslagen van waardering en resultaatbepaling zoals die in de jaarrekeningen van de ING Basis Fondsen zijn opgenomen. De beheerder van de ING Basis Fondsen verzoekt een onafhankelijke deskundige jaarlijks de jaarrekeningen te controleren en daarover een controleverklaring te verstrekken. Het jaarverslag van de ING Basis Fondsen waarin het fonds participeert bevat een dergelijke controleverklaring. Vorderingen, bestaande uit vorderingen uit hoofde van beleggingstransacties, vorderingen op participanten en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Liquide middelen opgenomen onder overige activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Kortlopende schulden, bestaande uit schulden uit hoofde van beleggingstransacties, schulden aan kredietinstellingen, schulden aan participanten en overige schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
Europa Fonds
21
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
GRONDSLAGEN VAN RESULTAATBEPALING Bedrijfsopbrengsten en bedrijfslasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben. Waardeverandering van participaties in ING Basis Fondsen bestaat uit drie componenten, die separaat worden verantwoord.
De waardeverandering uit hoofde van directe beleggingsresultaten, die wordt gevormd door de Som der bedrijfsopbrengsten exclusief Waardeverandering van beleggingen minus de onder Bedrijfslasten opgenomen interestlasten, worden, voor zover niet uitgekeerd, verantwoord in de winst-en-verliesrekening onder Toegerekend direct beleggingsresultaat van ING Basis Fondsen. De waardeverandering uit hoofde van toegerekende kosten, die wordt gevormd door de Som der bedrijfslasten minus de interestlasten, wordt verantwoord in de winst-en-verliesrekening onder Kosten en in de toelichting op de winst-en-verliesrekening onder Toegerekende kosten ING Basis Fondsen. De waardeverandering uit hoofde van toegerekend indirect beleggingsresultaat, die wordt gevormd door zowel de gerealiseerde als de niet-gerealiseerde koers- en valutakoersresultaten op de feitelijke beleggingen, wordt verantwoord in de winst-en-verliesrekening onder Toegerekend indirect beleggingsresultaat van ING Basis Fondsen.
De toerekening aan elk van de componenten vindt gedurende de verslagperiode plaats op basis van het dagelijks van toepassing zijnde deelnemingspercentage in de ING Basis Fondsen. Aan- en verkoopkosten van beleggingen worden opgenomen in de kostprijs respectievelijk in mindering gebracht op de verkoopopbrengst van de betreffende beleggingen.
KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De liquide middelen in het overzicht bestaan uit direct opeisbare banktegoeden.
Europa Fonds
22
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Toelichting op de balans De opgenomen verloopoverzichten hebben betrekking op de periode 1 januari tot en met 31 december
BELEGGINGEN Bedragen in €
2013
2012
11.831.556
11.404.864
1. Participaties in ING Basis Fondsen Stand begin verslagperiode Aankopen
148.675
197.852
Verkopen
-1.960.355
-1.600.836
345.191
403.460
1.947.482
1.431.801
-6.131
-5.585
12.306.418
11.831.556
Waardeverandering u.h.v. toegerekend direct beleggingsresultaat Waardeverandering u.h.v. toegerekend indirect beleggingsresultaat Waardeverandering u.h.v. toegerekende kosten Stand ultimo verslagperiode
Overzicht van de participaties in ING Basis Fondsen Per 31 december 2013
Naam fonds
ING Europa Basis Fonds
Aantal participaties
Intrinsieke waarde in €
Deelnemingspercentage
Waarde in €
549.578
22,39
1,8%
12.306.418
Stand ultimo verslagperiode
12.306.418
Per 31 december 2012
Naam fonds
ING Europa Basis Fonds
Aantal participaties
Intrinsieke waarde in €
Deelnemingspercentage
Waarde in €
641.148
18,45
1,8%
11.831.556
Stand ultimo verslagperiode
Europa Fonds
11.831.556
23
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
2. VORDERINGEN Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan een jaar tenzij anders vermeld. Uit hoofde van beleggingstransacties Deze vorderingen ontstaan ten gevolge van het feit dat tussen de verkoopdatum en de datum van ontvangst van de betaling van beleggingstransacties enkele dagen liggen. Vorderingen op participanten Betreft nog te ontvangen betalingen van participanten inzake reeds uitgegeven participaties. Overige vorderingen Onder overige vorderingen kunnen onder meer zijn begrepen vorderingen inzake Nederlandse dividendbelasting, verdiende, niet ontvangen interest op liquide middelen en overige transitorische posten, eventueel onder aftrek van een noodzakelijk geachte voorziening voor oninbaarheid.
3. OVERIGE ACTIVA Liquide middelen Betreft direct opeisbare banktegoeden. Op de banktegoeden wordt op basis van het tarief voor de marktrente interest verkregen.
4. KORTLOPENDE SCHULDEN Uit hoofde van beleggingstransacties Deze schulden ontstaan ten gevolge van het feit dat tussen de aankoopdatum en de betaaldatum van beleggingstransacties enkele dagen liggen. Schulden aan kredietinstellingen Betreft een negatief saldo op de bankrekeningen. Over deze schulden is interest op basis van marktrente verschuldigd. Overige schulden Onder overige schulden kunnen onder meer zijn begrepen nog te betalen interest op schulden aan kredietinstellingen, nog te betalen kosten en overige transitorische posten.
Europa Fonds
24
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
5. FONDSVERMOGEN
Bedragen in €
2013
2012
11.816.068
11.400.949
153.999
197.948
-1.820.059
-1.511.348
2.181.454
1.728.519
12.331.462
11.816.068
Mutatieoverzicht fondsvermogen Stand begin verslagperiode Plaatsing van participaties Inkoop van participaties Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Stand ultimo verslagperiode
VERMOGENSGEGEVENS
Bedragen in €
31-12-2013
31-12-2012
31-12-2011
Fondsvermogen
12.331.462
11.816.068
11.400.949
1.131.174
1.304.080
1.462.594
10,90
9,06
7,80
Aantal geplaatste participaties Intrinsieke waarde per participatie
VALUTAPOSITIE De valutapositie geeft de positie in percentage van het totale eigen vermogen en is inclusief de valutapositie van (het belang van het fonds ultimo verslagperiode in) de onderliggende ING Basis Fondsen.
Oorspronkelijke valuta
2013
2012
EUR
51,8%
52,8%
GBP
29,3%
28,2%
CHF
15,2%
15,5%
3,7%
3,5%
100,0%
100,0%
Overige valuta’s
Het percentage opgenomen onder Overige valuta’s betreft het totaal van alle valuta’s die individueel een belang hebben kleiner dan 2,5% van het fondsvermogen.
Europa Fonds
25
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Toelichting op de winst-en-verliesrekening 6. BEDRIJFSLASTEN Kosten
Bedragen in €
2013
2012
99.678
96.429
Accountantskosten
5.324
5.348
Overige bedrijfskosten
3.619
1.415
Toegerekende kosten ING Basis Fondsen
2.485
3.513
111.106
106.705
Managementvergoeding Overige kosten
Totale kosten
Betreft in het boekjaar ten laste van het fonds gebrachte directe en toegerekende kosten. Deze kosten zijn in de winst-enverliesrekening verwerkt. De grondslag voor de verschuldigde kosten is facturering voor geleverde diensten. De managementvergoeding bedraagt 0,84% per jaar, te herleiden naar een percentage op dagbasis dat wordt berekend over het totale fondsvermogen aan het einde van iedere dag. De accountantskosten betreffen voor € 5.324 (2012 € 5.324) aan kosten gerelateerd aan de controle van de jaarrekening en € nihil (2012 € 24) aan kosten gerelateerd aan andere niet-controle diensten. Onder Overige bedrijfskosten zijn tevens kosten opgenomen welke rechtstreeks ten laste van het fonds zijn gebracht in verband met de herstructurering van de ING beleggingsfondsen. Op de Toegerekende kosten ING Basis Fondsen ad € 6.131 is een compensatie ad € 3.646 in mindering gebracht inzake (contractueel) niet verschuldigde kosten. Interest Betreft de over de verslagperiode verschuldigde interest op schulden aan kredietinstellingen.
Europa Fonds
26
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
7. OVERIGE INFORMATIE M.B.T. DE KOSTEN Lopende kosten Lopende kosten betreft een kostenratio waarbij de verhouding wordt uitgedrukt tussen de kosten die in het kalenderjaar ten laste van het resultaat zijn gebracht enerzijds en het gemiddelde fondsvermogen van het fonds anderzijds. Bij de berekening van de lopende kosten zijn de kosten die verband houden met de uitvoering van beleggingstransacties niet begrepen in de kosten maar in de kostprijs van de aankopen respectievelijk de opbrengstwaarde van de verkopen. Kosten die zijn verschuldigd door participanten in verband met het toetreden dan wel het uittreden van het fonds blijven in het kader van de Lopende kosten buiten beschouwing. Het gemiddelde fondsvermogen wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van het fondsvermogen op dagbasis, gebaseerd op het aantal dagen dat de intrinsieke waardebepaling plaatsvindt gedurende de rapportageperiode.
2013
2012
Managementvergoeding
0,84%
0,84%
Overige kosten
0,12%
0,11%
Totaal
0,96%
0,95%
De Lopende kosten omvat bewaarloon, accountantskosten, overige bedrijfskosten en toegerekende kosten ING Basis Fondsen, zoals opgenomen in de paragraaf ‘Kosten’ in de toelichting op de winst-en-verliesrekening. Daarnaast zijn ten behoeve van de berekening van de Lopende kostenratio conform de geldende regelgeving voor zover van toepassing tevens opgenomen:
kosten die voortvloeien uit ‘fee sharing agreements’ zoals uitleen- en cashmanagement overeenkomsten; kosten die zijn begrepen in de waarde van beleggingsfondsen, niet zijnde ING Basis Fondsen, waarin gedurende het kalenderjaar is deelgenomen.
Transactiekosten
Bedragen in €
2013
2012
Ten laste van het fonds gebrachte transactiekosten
3.174
2.701
Betreft verschuldigde kosten bij het aan- en verkopen van participaties in ING Basis Fondsen. Bij ING Basis Fondsen dient deze vergoeding, die wordt berekend door middel van een procentuele op- dan wel afslag op de intrinsieke waarde, ter dekking van verschuldigde kosten bij het uitvoeren van beleggingstransacties ten gevolge van in- of uitstroom. De transactiekosten zijn begrepen in de kostprijs van de aankopen respectievelijk de opbrengstwaarde van de verkopen en worden door middel van waardeveranderingen van beleggingen ten laste van het resultaat gebracht. De procentuele op- dan wel afslag voor transactiekosten bedroeg in 2013 maximaal 0,15% van de intrinsieke waarde.
Europa Fonds
27
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Op- en afslagen
Bedragen in €
2013
2012
Ten gunste van het fonds gebrachte op- en afslagen
2.964
2.567
Betreft aan participanten in rekening gebrachte kosten bij aan- of verkoop van participaties in het fonds. De vergoeding, die wordt berekend door middel van een procentuele op- dan wel afslag op de intrinsieke waarde, komt geheel ten goede van het fonds en dient ter dekking van verschuldigde transactiekosten bij het aan- en verkopen van participaties in ING Basis Fondsen. De procentuele op- dan wel afslag bedroeg in 2013 maximaal 0,15% van de intrinsieke waarde. Opslagen op de intrinsieke waarde, die worden geheven bij plaatsing van participaties en afslagen op de intrinsieke waarde, die in rekening worden gebracht bij inkoop van participaties worden rechtstreeks verantwoord in het fondsvermogen. Portfolio turnover ratio
2013
2012
33
37
In de portfolio turnover ratio (PTR) wordt de verhouding uitgedrukt tussen de totale omvang van de beleggingstransacties enerzijds en het gemiddeld fondsvermogen anderzijds. De ratio beoogt een indicatie te geven van de omloopsnelheid van de portefeuille van een beleggingsinstelling en is daarmede een maatstaf voor zowel de mate van actief beleggingsbeheer als voor de daaruit voortvloeiende transactiekosten. Indien de berekening leidt tot een negatieve uitkomst is de PTR nihil. Omdat de feitelijke beleggingstransacties, in de zin van aan- en verkopen van financiële instrumenten, plaatsvinden in de ING Basis Fondsen, is de gepresenteerde ratio die van het ING Basis Fonds waarin het onderhavige fonds participeert. In geval het fonds participeert in meerdere ING Basis Fondsen, hetzij direct hetzij indirect, dan is de ratio een samengesteld cijfer dat is berekend als het gemiddelde van de afzonderlijke ratio’s, gewogen op basis van het gemiddelde belang in elk van de ING Basis Fondsen. Bij de bepaling van de totale omvang van de beleggingstransacties wordt de som van aan- en verkopen van beleggingen verminderd met de som van plaatsing en inkoop van participaties. Hierbij zijn alle beleggingscategorieën betrokken met uitzondering van deposito’s. Het gemiddelde fondsvermogen wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van het fondsvermogen op dagbasis, gebaseerd op het aantal dagen dat de intrinsieke waardebepaling plaatsvindt gedurende de rapportageperiode.
Den Haag, 24 juni 2014 ING Fund Management B.V.
Europa Fonds
28
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Overige gegevens RESULTAATBESTEMMING Het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening is per balansdatum toegevoegd aan het fondsvermogen.
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: ING Fund Management B.V. zijnde de beheerder van Europa Fonds Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2013 van Europa Fonds te Den Haag gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2013 en de winst-en-verliesrekening over 2013 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde waarderingsgrondslagen, grondslagen resultaatbepaling en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van de directie De directie van het fonds is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het directieverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van het fonds. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van het fonds gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Europa Fonds per 31 december 2013 en van het resultaat over 2013 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Europa Fonds
29
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Den Haag, 24 juni 2014 Ernst & Young Accountants LLP
w.g. drs. R.J. Bleijs RA
Europa Fonds
30
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Verklarende woordenlijst Aandeel Bewijs van deelneming in het kapitaal van een vennootschap. Bezit van een aandeel geeft het recht om te delen in de winst en stemrecht uit te oefenen in de aandeelhoudersvergadering. Activa De bezittingen van het fonds zoals opgenomen in de Balans onder Beleggingen, Vorderingen en Overige activa. AEX-Index De 'Amsterdam Exchange Index' is een index van de 25 meest verhandelde aandelen op de Amsterdamse effectenbeurs. Basis Fonds In de ING Basis Fondsen vinden de feitelijke beleggingen, in de zin van aan- en verkopen van (beursgenoteerde) effecten, plaats. De ING Basis Fondsen vallen niet onder toezicht van de AFM of De Nederlandsche Bank N.V. uit hoofde van de Wft. Basispunt Basispunt is gelijk aan een honderdste procentpunt (= 0,01%). Beheerder De beheerder is direct verantwoordelijk voor het management van de portefeuille van het beleggingsfonds. Hij bepaalt waarin het beleggingsfonds belegt, een en ander binnen het vastgestelde beleggingsbeleid van het beleggingsfonds. Beleggingsfonds Een beleggingsfonds is een collectieve belegging in diverse effecten, afhankelijk van de doelstelling van het fonds. Een fonds kan beleggen in aandelen, vastrentende waarden of onroerend goed, of in een combinatie van deze categorieën. Benchmark Objectieve maatstaf waarmee het resultaat van het fonds wordt vergeleken. Bewaarder De bewaarder is de rechtspersoon die voor gemeenschappelijke rekening en risico van de participanten belast is met het bewaren van de (stukken van de onderliggende) beleggingen. Daarnaast ziet de bewaarder er onder meer op toe dat de beheerder zijn handelingen in overeenstemming met de Voorwaarden van Beheer en Bewaring verricht. Broker Engelse term voor makelaar in effecten. Call-optie Een verhandelbaar recht om een onderliggende waarde (bv een aandeel) gedurende een bepaalde tijd te kopen tegen een afgesproken prijs. Men kan dit recht kopen (gekochte opties) en verkopen (geschreven opties). Collateral In onderpand gegeven zekerheden ter dekking van aangegane marginverplichtingen die aangehouden moet worden. Corporate Governance De wijze waarop een onderneming goed, efficiënt en verantwoord geleid wordt, met het besef onderdeel te zijn van het maatschappelijk bestel. Credit ratings Een beoordeling van de kredietwaardigheid, afgegeven door gespecialiseerde organisaties, zoals Standard & Poor’s en Moody's. Deposito In bewaring geven van geld tegen een vaste rente en een vastgestelde tijd.
Europa Fonds
31
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Derivaten Financiële instrumenten waarvan de prijs is afgeleid van een bestaande onderliggende waarde. Het zijn meestal rechten of plichten om die onderliggende waarde te kopen of te verkopen op een zeker moment in de toekomst. Voorbeelden zijn opties, futures en swaps. Dividend Winstuitkering van een onderneming aan de aandeelhouder. Duratie De duratie is een maatstaf voor de gevoeligheid van vastrentende portefeuilles voor wijzigingen in de marktrente. Effecten De verzamelnaam voor aandelen, obligaties, warrants, opties, futures en alle andere op een effectenbeurs verhandelbare producten. Eonia Eonia is de afkorting van Euro OverNight Index Average. Eonia is het eendaags interbancaire rentetarief voor het eurogebied. Ex-dividend Waarde van een aandeel nadat het dividend beschikbaar is gesteld. De waarde van het dividend zit dan niet meer in de koers. Future Een future (of termijncontract) is een financieel contract tussen twee partijen die zich verbinden om op een bepaald tijdstip een bepaalde hoeveelheid van een product of financieel instrument te verhandelen tegen een vooraf bepaalde prijs. Men komt dus een transactie die in de toekomst ligt overeen. Gelieerde partijen Gelieerde partijen zijn vennootschappen en andere onderdelen behorend tot ING Groep N.V. Interest rate swap Interest rate swaps (IRS) zijn swaps die gebruikt worden om renterisico's te beheersen of af te dekken, of om een gewenste rentepositie in te nemen. Intrinsieke waarde Dit is de waarde van een aandeel, gebaseerd op de werkelijke waarde van activa minus passiva. Kredietderivaat Kredietderivaat is een kredietrisicoverzekering waarbij het risico dat een wederpartij zijn of haar verplichtingen niet meer nakomt wordt afgedekt. Tegen betaling van een bepaald bedrag garandeert de ene partij tegenover de andere dat hij dit risico overneemt. Lopende Kosten Lopende kosten betreft een kostenratio waarbij de verhouding wordt uitgedrukt tussen de kosten die in het kalenderjaar ten laste van het resultaat zijn gebracht enerzijds en het gemiddelde eigen vermogen van het fonds anderzijds. Margin account Zekerheid voor de bank, onder meer bij futures, in de vorm van een gereserveerd saldo. Dit wordt in mindering gebracht op de bestedingsruimte. Nominale waarde De in de statuten vastgestelde waarde van een aandeel. Dit bedrag komt zelden overeen met de prijs van een aandeel. Bij obligaties is de nominale waarde de waarde van de oorspronkelijke lening en wordt de rente berekend over de nominale waarde.
Europa Fonds
32
Jaarverslag 2013
Europa Fonds
Obligatie Schuldbrief die doorgaans recht geeft op een vaste rente en terugbetaling van de hoofdsom. Obligaties kunnen worden uitgegeven door ondernemingen en door (overheids)instellingen. Op- en afslagen Betreft aan participanten in rekening gebrachte kosten bij aan- of verkoop van participaties in het fonds. De vergoeding, die wordt berekend door middel van een procentuele op- dan wel afslag op de intrinsieke waarde, komt geheel ten goede van het fonds en dient ter dekking van verschuldigde transactiekosten bij het aan- en verkopen van participaties in ING Basis Fondsen. Optie Een verhandelbaar recht om een onderliggende waarde (bijv. een aandeel) gedurende een bepaalde tijd te kopen (call-optie) of te verkopen (put-optie) tegen een afgesproken prijs. Men kan dit recht kopen (gekochte opties) en verkopen (geschreven optie). Passiva De schulden van het fonds zoals opgenomen onder de Kortlopende schulden. Portfolio turnover ratio In de portfolio turnover ratio (PTR) wordt de verhouding uitgedrukt tussen de totale omvang van de beleggingstransacties enerzijds en het gemiddeld eigen vermogen anderzijds. De ratio beoogt een indicatie te geven van de omloopsnelheid van de portefeuille van een beleggingsinstelling. Put-optie Een verhandelbaar recht om een onderliggende waarde (bijv. een aandeel) gedurende een bepaalde tijd te verkopen tegen een afgesproken prijs. Men kan dit recht kopen (gekochte opties) en verkopen (geschreven optie). Softdollar-arrangement Van een softdollar-arrangement is sprake indien een financiële dienstverlener producten, zoals research- en data-informatie, ter beschikking stelt aan de beheerder als tegenprestatie voor het mogen uitvoeren van beleggingstransacties. Swaps Een swap is een derivaat waarbij een partij een bepaalde kasstroom of risico wisselt tegen dat van een andere partij. Total expense ratio In de total expense ratio (TER) wordt de verhouding uitgedrukt tussen de kosten die in het kalenderjaar ten laste van het resultaat zijn gebracht enerzijds en het gemiddelde eigen vermogen van het fonds anderzijds. Kosten van transacties in onderliggende effecten, interestlasten en op-en afslagen worden in deze berekening niet meegenomen. Uitlenen Uitlenen van effecten gebeurt wanneer de belegger effecten tijdelijk uitleent aan een andere belegger. Voor het uitlenen van die effecten krijgt de belegger een vergoeding die ten goede komt aan het rendement van het fonds. Daarnaast ontvangt de uitlener zekerheden in diverse vormen. Valutatermijncontract De aan- of verkoop van valuta’s tegen vooraf vastgestelde koersen die op een vooraf bepaalde datum in de toekomst wordt verwisseld. Wet op het financieel toezicht De Wet op het financieel toezicht (Wft) is de wet die voorziet in het regelen van het toezicht op de financiële sector in Nederland.
Europa Fonds
33
Jaarverslag 2013
ING EUROPA BASIS FONDS Jaarverslag 2013
INVESTMENT MANAGEMENT
ING Europa Basis Fonds
ING Europa Basis Fonds BEHEERDER ING Fund Management B.V. Schenkkade 65 2595 AS Den Haag Internet: www.ingim.nl
Directieleden ING Fund Management B.V. D.A. Buggenhout B. De Belder J.W.F. Stoter
BEWAARDER ING Bewaar Maatschappij I B.V.
Directieleden ING Bewaar Maatschappij I B.V. H. Brink F.J.J. van Geel W.A. van Woudenberg
ACCOUNTANT Ernst & Young Accountants LLP Wassenaarseweg 80 2596 CZ Den Haag
Europa Fonds
35
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Algemene informatie ALGEMEEN Het fonds heeft geen medewerkers in dienst. Het beheer wordt gevoerd door ING Fund Management B.V., gevestigd te Den Haag. Hiervoor is geen bezoldiging verschuldigd.
DOELSTELLING EN BELEGGINGSBELEID Doelstelling ING Europa Basis Fonds stelt zich ten doel om door middel van actief beheer te komen tot een beter totaal rendement op lange termijn dan de benchmark.
Beleggingsbeleid ING Europa Basis Fonds belegt zijn vermogen in hoofdzaak in aandelen in rechtspersonen die hun zetel hebben in landen die deel uitmaken van geografisch Europa, inclusief Oost-Europa, Rusland en Turkije, dan wel waarvan de daarbij betrokken ondernemingen die in die landen hun hoofdactiviteit(-en) hebben. Het fonds heeft de mogelijkheid om de beleggingen zowel direct als indirect – bijvoorbeeld door het aangaan van exposure op de betreffende financiële instrumenten via derivaten of beleggingen in andere beleggingsfondsen – aan te houden. ING Europa Basis Fonds kan gebruik maken van derivaten zoals opties, futures, warrants, swaps en valutatermijncontracten. Deze kunnen worden toegepast voor het afdekken van risico’s, efficiënt portefeuillebeheer en verhoging van het rendement. Daarbij kan sprake zijn van hefboomwerking waardoor de gevoeligheid van het fonds voor marktbewegingen wordt vergroot. Bij het gebruik van derivaten wordt ervoor zorg gedragen dat de portefeuille als geheel binnen de beleggingsrestricties blijft.
Benchmark MSCI Europe Net
STRUCTUUR ING Europa Basis Fonds is een fonds voor gemene rekening dat is ingesteld onder Voorwaarden van Beheer en Bewaring Basis Fondsen. De ING Basis Fondsen vallen niet onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten of De Nederlandsche Bank N.V. uit hoofde van de Wet op het financieel toezicht. Participaties in de beleggingsfondsen die onder toepassing van deze voorwaarden worden c.q. zijn ingesteld, kunnen slechts worden verworven indien:
de Participatie voldoet aan de volgende voorwaarden: de eerste inleg bedraagt minimaal € 100.000,- (exclusief kosten) dan wel een op enig moment op grond van de Wet op het financieel toezicht daarvoor in de plaats tredend ander bedrag en bedoeld bedrag wordt ineens betaald door de Participant, waarbij het aangaan van een uitgestelde verplichting om het bedrag van € 100.000,- te voldoen niet voldoende is, een en ander in verband met de mogelijkheid van het aanbieden van deelnemingsrechten in beleggingsinstellingen zonder dat de beheerder daarvan over een vergunning voor het beheren van die beleggingsinstellingen beschikt/dient te beschikken; een vervolginleg van minder dan € 100.000,- mag alleen door de reeds zittende Participanten worden gedaan; en het ingelegde bedrag per Participant bedraagt nimmer minder dan € 100.000,- waarbij waardedaling niet is inbegrepen; of de Participant een gekwalificeerde belegger is in de zin van artikel 1:1 Wet op het financieel toezicht dan wel een op enig moment daarvoor in de plaats tredend ander wettelijk begrip.
Europa Fonds
36
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Verslag van de beheerder RENDEMENT 2013
2012
2011
2010
2009
Netto rendement van het fonds
21,34
17,27
-8,69
9,99
41,24
Rendement van de benchmark
19,82
17,29
-8,08
11,10
31,60
1,52
-0,02
-0,61
-1,11
9,64
In %
Relatief rendement
Het netto rendement van het fonds is gebaseerd op de intrinsieke waarde per participatie. Het relatief rendement betreft het verschil tussen het netto rendement van het fonds en het rendement van de benchmark.
ALGEMENE FINANCIEEL ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN IN 2013
Het jaar 2013 is een uitstekend jaar geworden voor beleggers. Mede dankzij aanhoudend soepel beleid van de centrale banken is een, zich verbredend, economisch herstel op gang gekomen. Geholpen door minder overheidsbezuinigingen en rust op de markten kon de eurozone de recessie verlaten. In Japan overtrof de omvang van de stimuleringen, erop gericht de economie uit de langjarige fase van structurele prijsdalingen (deflatie) te halen, de verwachtingen.
Wereldwijde aandelen stegen fors (+22% in euro). In de vastrentende sector behoorden obligaties in de periferie van de eurozone en hoogrentende bedrijfsleningen tot de best presterende categorieën. De opkomende economieën bleven achter. Dat gold ook voor de aandelenmarkten (-6%) en de obligatiemarkten van de opkomende wereld. Vastgoedaandelen (-1%, MSCI index) stelden eveneens teleur.
De meeste aandelensectoren presteerden gunstig, al waren er grote verschillen. Zo leverden cyclische consumentengoederen (+33%) en gezondheidszorg (+30%) excellente prestaties en was basismaterialen de enige sector die verlies leed (-1%).
De gunstige marktontwikkelingen beduiden uiteraard niet dat beleggers verschoond bleven van risico’s. Een zich verbredend economisch herstel, verwachte winstgroei, dalende inflatie en nog altijd lage rentes bleken echter belangrijker dan de risico’s (o.a. ‘Cyprus’, onrust in Midden-Oosten, schuldplafond in VS).
In 2013 leidde slechts één gebeurtenis tot een forse, langer durende correctie op de financiële markten; de mededeling op 22 mei van Ben Bernanke, Voorzitter van de Federal Reserve, dat hij het aankoopprogramma van obligaties wil reduceren (‘taperen’), zodra de economie zo’n reductie kan dragen.
Enkele weken eerder, op 2 mei, hadden de tienjaarsrentes in de VS (1,6%) en Duitsland (1,2%) het dieptepunt van 2013 bereikt. Vanaf zeer lage renteniveaus reageerden markten heftig, vooral ook door een onjuiste perceptie omtrent ‘taperen’ en de beleidsintenties van de Federal Reserve. In de eerste helft van september stegen de tienjaarsrentes tot 3% in de VS en 2% in Duitsland.
De sterke rentestijgingen dreigden een risico voor het herstel te worden. Eind september stelde de Federal Reserve ‘tapering’ uit, door angst op de markten over het herstel, het besmettingsgevaar van deze angst en enkele teleurstellende banengroeicijfers.
De heftige marktreactie illustreerde hoe cruciaal de markten de rol van de centrale banken vinden voor het intact houden van het vertrouwen bij consumenten, bedrijven en beleggers. Zeker het beleid van de Federal Reserve, de belangrijkste centrale bank ter wereld, heeft een wereldwijde invloed.
De angst voor ‘tapering’ door de Amerikaanse centrale bank droeg bij aan kapitaalbewegingen uit de opkomende wereld naar de volwassen economieën, al hadden deze kapitaalbewegingen ook andere redenen. Zo herstellen vooral de volwassen economieën en blijft de groei in de opkomende wereld achter.
Europa Fonds
37
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Een andere reden voor de kapitaaluitstroom uit de opkomende wereld was dat de meeste landen in deze regio structurele problemen kennen, bijvoorbeeld een zwakke financiële sector (China) en verlies van concurrentiekracht.
In december waren macro-economische indicatoren in de VS, waaronder de ontwikkeling van de banengroei, reden voor de Federal Reserve te communiceren dat zij in januari zal starten met de geleidelijke afbouw van haar obligatie-aankoopprogramma.
De Europese Commissie en de Raad van Ministers namen belangrijke besluiten teneinde een effectieve bankenunie op te zetten. Hoewel er nog veel punten moeten worden opgelost, is dit uitermate belangrijk. Het uiteindelijke doel is dat de besmettingsrisico’s in Europa geleidelijk verder worden gereduceerd.
ALGEMENE VOORUITZICHTEN Economie Voor 2014 taxeren wij een doorgaand herstel van de wereldeconomie. De economieën van de VS, Japan en het Verenigd Koninkrijk tonen bovengemiddelde groei. Ook in Europa trekt de groei, zij het langzaam, aan. Opkomende markten kampen met neerwaartse druk op de binnenlandse vraag, slechts een aantal landen kan profiteren van het herstel in de volwassen economieën. Voor 2014 verwachten wij voor de opkomende wereld een groei die iets onder het niveau van 2013 ligt (4,6% t.o.v. 4,8% in 2013).
Obligatiemarkten Wij zien, vanaf de huidige niveaus, ruimte voor een stijging van de rentes op staatsleningen (VS, Duitsland). De rentestijging zal naar verwachting – mede door aanhoudend soepel monetair beleid van de centrale banken, de nog altijd forse overcapaciteit en de lage inflatie – beperkt zijn. Dit geldt het sterkst voor de eurozone.Gezien het economische herstel, het aanhoudend soepele monetaire beleid en de risico/rendementskarakteristieken van de categorieën zijn wij het meest positief voor staatsleningen van de perifere landen in de eurozone, hoogrentende bedrijfsleningen en ABS papier.
Aandelenmarkten Wij verwachten dat aandelen in 2014 niet meer primair door het monetaire beleid gedreven zullen worden maar door de winstgroei van de bedrijven. Wij verwachten een koersontwikkeling in lijn met de winstgroei. De winstgroei zal mede worden gedreven door een verbreding van het economische herstel, door lagere rentelasten en door inkoop van eigen aandelen. Voor Europa (+12%), de VS (+10%) en Japan (+17%) taxeren wij in 2014 behoorlijke winststijgingen. Voor de opkomende wereld verwachten wij een winstgroei van 7%. Mede op basis van waardering zijn wij het meest positief voor Japanse aandelen.
Vastgoedaandelen Een verbetering van het economisch klimaat, geïllustreerd door stijgende vastgoedprijzen en –transacties, in combinatie met relatief stabiele obligatierentes in de volwassen economieën, is gunstig voor de vastgoedmarkten. Het fundamentele plaatje verbetert in vrijwel alle volwassen economieën. In de VS, het VK, Duitsland, Japan en recenter ook in andere kern- en perifere landen van Europa zien we verbetering wat betreft huizenprijzen, -verkopen en arbeidsmarktdynamiek. Het risico dat de rente opnieuw een sterke stijging laat zien zoals in mei/juni 2013, achten we klein. De strategie van de grote centrale banken is erop gericht de opwaartse druk op de rente beperkt te houden. Het aantrekkelijke dividendrendement van vastgoedaandelen biedt bovendien een buffer tegen rentestijgingen en is een mooi extraatje ten opzichte van de rentes op staats- en zelfs bedrijfsleningen.
Europa Fonds
38
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
FONDSSPECIFIEKE ONTWIKKELINGEN IN 2013 Marktontwikkelingen 2013 was een uitstekend jaar voor Europese aandelen. In de verslagperiode steeg de benchmark met 19,8%. Westerse aandelenmarkten en Japan presteerden goed, maar opkomende markten bleven duidelijk achter door onder meer een teruglopende Chinese economische groei. De financiële markten stonden in het teken van het wereldwijde economische herstel en een oplopende rente. Beleggers waren bereid meer risico te nemen en de aandelenmarkten stegen tot de hoogste niveaus na de crisis. De grotere risicobereidheid had deels te maken met het toegenomen vertrouwen in de groeivooruitzichten voor de wereldeconomie en deels met de ongekende stimulering door de centrale banken. De aankondiging door Fed-voorzitter Bernanke in mei dat de centrale bank de onorthodoxe stimuleringsmaatregelen zou gaan afbouwen als het herstel van de Amerikaanse economie zou doorzetten, zorgde voor hogere rentes en een correctie op de aandelenmarkten. Later zorgde uitstel van deze afbouw voor een terugkeer van de risicobereidheid van beleggers.
Gevoerd beleggingsbeleid De verantwoording over het gevoerde beleggingsbeleid is gebaseerd op de bruto performance van het fonds. Deze bruto performance betreft de performance van het fonds zoals opgenomen in de paragraaf rendement in het verslag van de beheerder exclusief de kosten die gemaakt zijn voor het beheer van het fonds. De aandelenselectie van het fonds leverde veruit de grootste bijdrage aan de outperformance. De sectorallocatie was licht positief, onder meer dankzij een onderweging van de Dagelijkse Consumentengoederen en een overweging van de telecomsector. De selectieresultaten in de industriële sector waren positief. Dit was te danken aan onze posities in Airbus-fabrikant EADS (+91%), dat een goedgevuld orderboek heeft, en Ryanair. De koers van Ryanair verdubbelde in twaalf maanden tijd, waarna wij winst namen. Onze beslissing om niet in Royal Dutch Shell (+6%) te beleggen, pakte ook goed uit en leverde een grote individuele bijdrage aan de relatieve performance (+0,44%). In dezelfde sector stelde de positie in het Italiaanse Saipem (46%) teleur door twee winstwaarschuwingen. De sector Basismaterialen stond onder druk en zorgde voor het grootste negatieve selectieresultaat (-0,50%). In deze sector deden onze posities in mijnbouwbedrijf Rio Tinto (-2%) en staalbedrijf Arcelor Mittal (+2%) het slecht als gevolg van dalende grondstoffenprijzen en overcapaciteit op de staalmarkt. De focus van het fonds op aantrekkelijk gewaardeerde aandelen met goede vooruitzichten door bijvoorbeeld een verbetering van de winstgevendheid, heeft zich in de verslagperiode uitbetaald. We hebben hierin geen grote veranderingen aangebracht. Nieuwe namen in het fonds zijn Vodafone, marketingbureau WPP en de Noorse bank DNB.
Gebruik derivaten in de verslagperiode In de verslagperiode is door het fonds geen gebruik gemaakt van derivaten.
Vooruitzichten Wij zijn gematigd positief over de vooruitzichten voor aandelen. Zowel het fundamentele plaatje als het gedrag van beleggers blijft immers in onze ogen een steun voor risicovolle activa. Een stijgend consumentenvertrouwen in zowel de VS als Europa, een verder herstel van de vraag naar arbeid in de Westerse landen, toenemende investeringsintenties van het Amerikaanse en Japanse bedrijfsleven en een soepele monetaire omgeving laten ons vasthouden aan ons basisscenario van een matige groeiversnelling voor de wereldeconomie in de komende maanden. Een vertragende groei in de opkomende wereld hoeft vooralsnog geen onoverkomelijk probleem te zijn voor de volwassen economieën, waar de binnenlandse dynamiek de motor van het herstel blijft. Wij gaan ervan uit dat de groei van de wereldeconomie in 2014 zal versnellen tot licht boven de 3%, wat iets boven het langetermijngemiddelde ligt. In deze context zien we de bedrijfswinsten in 2014 dan ook nog steeds gunstig evolueren, te meer omdat de winstmarges van Europese en Japanse bedrijven nog licht kunnen stijgen.
Europa Fonds
39
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
HERSTRUCTURERING ING-BELEGGINGSFONDSEN Algemeen Op Europees niveau zijn nieuwe regels geïntroduceerd voor beleggingsfondsen, waardoor het nationale toezichtregime is verdwenen en is vervangen door één van de twee Europese toezichtregimes, te weten: UCITS-regime AIFMD- regime In Nederland zijn beide toezichtregimes geïmplementeerd in de wet op het financieel toezicht. Er geldt een overgangstermijn van 1 jaar, tot 22 juli 2014. Uiterlijk op 22 juli 2014 zullen de Nederlandse regels voor UCITS dan wel voor AIFMD gaan gelden voor alle Nederlandse ING beleggingsfondsen. Dit betekent dat de beleggingsfondsen die in het verleden niet onder toezicht stonden in de toekomst wel onder toezicht komen te staan. Het voorgaande houdt in dat een herstructurering plaats zal vinden van de Nederlandse ING beleggingsfondsen.
Opheffen fonds In verband met de herstructurering zullen participanten in het fonds in 2014 rechtstreeks gaan beleggen in ING Paraplufondsen door uitgifte van aandelen in nieuw te creëren Aandelenklassen in de ING Paraplufondsen tegen een inbreng in natura. Deze inbreng betreft participaties in de ING Basis Fondsen, die door de betreffende participanten worden gehouden. De activa en passiva van het fonds zullen worden overgeheveld naar het betreffende ING Paraplufonds waarna het fonds zal worden opgeheven.
OVERIGE ASPECTEN Wijziging samenstelling directie ING Fund Management B.V. In 2013 is de samenstelling van de directie van ING Fund Management B.V. ("de directie") gewijzigd. Per 22 juli 2013 is de heer J.W.F. Stoter toegetreden tot de directie. Per 6 augustus 2013 is de heer J.L. van der Giessen teruggetreden uit de directie. Per 7 oktober 2013 is de heer M.C.W. den Hollander teruggetreden uit de directie, per dezelfde datum is de heer B. De Belder toegetreden tot de directie. Na rapportagedatum, op 1 maart 2014, is de heer A.A.M. van den Heuvel teruggetreden uit de directie.
Den Haag, 25 april 2014 ING Fund Management B.V.
Europa Fonds
40
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Jaarrekening 2013 (Over de periode 1 januari 2013 tot en met 31 december 2013)
Europa Fonds
41
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Balans per 31 december
Bedragen in €
Referentie
2013
2012
663.127.718
659.601.645
663.127.718
659.601.645
Te vorderen dividend
359.143
115.492
Vorderingen op participanten
184.675
13.995
Overige vorderingen
809.945
2.549.752
1.353.763
2.679.239
Beleggingen Aandelen
1
Vorderingen
2
Overige activa
3
Liquide middelen
207.508
3.340.876
7.358.645
1.228.950
7.566.153
4.569.826
-
2.645
Schulden aan participanten
629.686
272.313
Overige schulden
234.026
789.686
863.712
1.064.644
8.056.204
6.184.421
671.183.922
665.786.066
671.183.922
665.786.066
Cash Management
Kortlopende schulden
4
Uit hoofde van beleggingstransacties
Uitkomst van vorderingen en overige activa minus kortlopende schulden Uitkomst van activa minus passiva Fondsvermogen
Europa Fonds
6
42
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Winst-en-verliesrekening Over de periode 1 januari tot en met 31 december
Bedragen in €
Referentie
2013
2012
17.191.132
20.558.359
324.808
1.032.654
108.187.898
75.028.593
-27.424
852.581
3.528
6.461
125.679.942
97.478.648
Kosten
341.237
312.399
Interest
686
197
341.923
312.596
125.338.019
97.166.052
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Opbrengsten uit beleggingen
7
Dividend Uitleenvergoeding Waardeveranderingen beleggingen Aandelen Overige resultaten
8
Valutakoersverschillen op liquiditeiten Resultaat Cash Management Som der bedrijfsopbrengsten BEDRIJFSLASTEN
9
Som der bedrijfslasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
Europa Fonds
43
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Kasstroomoverzicht Over de periode 1 januari tot en met 31 december
Bedragen in €
2013
2012
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
125.338.019
97.166.052
Af: Waardeverandering beleggingen
108.187.898
75.028.593
-27.424
852.581
17.177.545
21.284.878
Aankoop van beleggingen
-251.889.538
-308.702.623
Verkoop van beleggingen
356.551.363
305.787.370
1.496.156
4.332.132
KASSTROOM UIT BELEGGINGSACTIVITEITEN
Af: Valutakoersverschillen op liquiditeiten
Mutatie vorderingen Mutatie Cash Management Mutatie kortlopende schulden Totale kasstroom uit beleggingsactiviteiten
-6.129.695
1.624.032
-558.305
-2.254.440
116.647.526
22.071.349
KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN Plaatsing van participaties Inkoop van participaties Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende schulden Totale kasstroom uit financieringsactiviteiten NETTO KASSTROOM Valutakoersverschillen op liquiditeiten Mutatie liquide middelen Stand liquide middelen begin verslagperiode Stand liquide middelen ultimo verslagperiode
Europa Fonds
44
166.148.813
179.719.816
-286.088.976
-199.314.259
-170.680
-13.995
357.373
25.384
-119.753.470
-19.583.054
-3.105.944
2.488.295
-27.424
852.581
-3.133.368
3.340.876
3.340.876
-
207.508
3.340.876
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Toelichting ALGEMEEN De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig de door de wetgever opgestelde modellen ten behoeve van de jaarrekening voor beleggingsinstellingen en is in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Op onderdelen zijn in de jaarrekening bewoordingen gehanteerd die afwijken van die modellen, omdat deze beter de inhoud van de post weergeven. Het juridische eigendom van de activa berust, met uitzondering van eventueel uitgeleende en onder repurchase agreements begrepen effecten, bij de bewaarder.
VENNOOTSCHAPSBELASTING & DIVIDENDBELASTING Het fonds is fiscaal transparant, hetgeen betekent dat zij niet zelfstandig belastingplichtig is voor de vennootschapsbelasting. De fiscale resultaten worden direct toegerekend aan de participanten van het fonds. Als gevolg van deze transparantie kunnen deze fondsen geen dividend uitkeren.
CASH MANAGEMENT Om een efficiënt vermogensbeheer te bevorderen kan het fonds gebruik maken van de cash management diensten die door ING Asset Management B.V. ("ING Asset Management") worden aangeboden. Gelden die het fonds aanhoudt (bijvoorbeeld niet belegde gelden, gelden ontvangen als onderpand voor uitgeleende effecten of als onderpand bij derivatentransacties) kunnen op deze wijze centraal worden beheerd met als oogmerk het verlagen van het risico door middel van diversificatie, waarbij tevens wordt gestreefd naar het behalen van een zo optimaal mogelijk rendement, dat na aftrek van de vergoeding voor de cash management diensten van ING Asset Management minimaal gelijk is aan EONIA (Euro Overnight Index Average). Daarnaast kunnen voor rekening en risico van het fonds liquiditeiten aan het fonds verstrekt worden ten behoeve van de “bedrijfsvoering” dan wel in verband met door het fonds te geven zekerheidstellingen inzake derivaten. ING Asset Management maakt voor het cash management gebruik van ING Liquidity Management Solutions B.V. (“LMS”). LMS is een zogenaamd special purpose vehicle op wiens naam de gelden worden aangehouden. Gelden worden aangehouden in de markt en/of belegd door ING Asset Management in onder meer aan ING Asset Management gelieerde geldmarktfondsen. Deze geldmarktfondsen zullen hiervoor geen management vergoeding in rekening brengen. Het fonds ontvangt een vergoeding over de tegoeden die het fonds bij LMS aanhoudt. Hierop worden beheer-, administratie en outperformance vergoedingen in mindering gebracht. Het betreffende basisfonds ontvangt derhalve een netto bedrag. De in mindering gebrachte bedragen zijn als volgt:
De beheervergoeding ten bate van ING Asset Management bedroeg in 2013 0,06% (januari t/m maart) respectievelijk 0,03% (april tot en met december) per jaar (2012: 0,06%) over het op dagbasis door ING Asset Management in het kader van de cash management diensten beheerde vermogen. De administratievergoeding ten bate van (een) derde partij(en) van 0,01% per jaar (2012: 0,01%) over het door het fonds voor de cash management diensten door ING Asset Management ingelegde vermogen. Op grond van een maandelijkse berekening wordt een outperformance vergoeding in rekening gebracht voor zover het resultaat van de cash management diensten na aftrek van vergoedingen hoger is dan EONIA en voor zover het resultaat niet wordt verminderd door resultaten van het cash management in de voorgaande 12 kalendermaanden die lager waren dan EONIA en die nog niet eerder zijn gecompenseerd. Deze outperformance vergoeding bedraagt 18% (2012: 18%) en wordt verdeeld tussen ING Asset Management en eventueel (een) door haar ingehuurde derde partij(en).
VOORNEMEN OPHEFFEN FONDS De beheerder van het fonds heeft het voornemen om het fonds in de loop van 2014 op te heffen. Eventuele opheffing van het fonds zal geen nadelige gevolgen hebben voor de zittende participanten.
Europa Fonds
45
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
WAARDERINGSGRONDSLAGEN Alle bedragen luiden in euro, tenzij anders vermeld. Alle financiële instrumenten, zoals die in dit verslag onder beleggingen zijn gerubriceerd, worden opgenomen in de Balans gedurende de periode dat het economisch risico aan het fonds is toe te rekenen en voor zover aan het instrument een reële waarde is toe te kennen. Alle beleggingen worden aangehouden voor handelsdoeleinden en zijn gewaardeerd tegen reële waarde met wijzigingen in de reële waarde verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Beleggingen worden gewaardeerd op reële waarde. Vaststelling van deze reële waarde vindt plaats op basis van de volgende uitgangspunten: aandelen met een beurs- of andere marktnotering worden gewaardeerd tegen ultimo verslagperiode laatst verhandelde koers. voor zover aandelen geen beurs- of andere marktnotering kennen of indien de koersvorming niet representatief wordt geacht, vindt vaststelling door de beheerder plaats. Deze vaststelling wordt verricht met behulp van objectieve en recente marktinformatie en gebruikmakend van algemeen gangbare rekenmodellen. Eénmaal per jaar toetst een onafhankelijke deskundige op verzoek van de beheerder de gebruikte berekeningstechnieken, de daarbij gehanteerde uitgangspunten en de daaruit voortvloeiende uitkomsten, met behulp van voor de deskundige geëigende methoden. Vorderingen, bestaande uit vorderingen uit hoofde van beleggingstransacties, te vorderen dividend, te vorderen interest, vorderingen op participanten, collateral en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Liquide middelen en Cash Management opgenomen onder overige activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Kortlopende schulden, bestaande uit schulden uit hoofde van beleggingstransacties, schulden aan kredietinstellingen, schulden aan participanten, collateral, Cash Management en overige schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de per balansdatum geldende wisselkoersen. Bij het uitlenen van effecten is sprake van tijdelijke overdracht van het juridische eigendom aan derden. Omdat het fonds de indirecte beleggingsresultaten van de uitgeleende effecten behoudt en een vergoeding ontvangt voor eventueel gemiste directe beleggingsopbrengsten, blijven deze effecten gedurende de periode dat zij zijn uitgeleend, onderdeel uitmaken van de beleggingsportefeuille zoals die in de balans en in de samenstelling van de beleggingen wordt gepresenteerd. Alle transacties in vreemde valuta worden verantwoord tegen de op transactiedatum laatst bekende middenkoers.
GRONDSLAGEN VAN RESULTAATBEPALING Bedrijfsopbrengsten en bedrijfslasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben. Dividenden op beleggingen worden als opbrengst verantwoord op het tijdstip dat de koers van het desbetreffende fonds exdividend noteert. Zowel de gerealiseerde als de niet-gerealiseerde koers- en valutakoersresultaten van beleggingen worden als waardeverandering in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Valutakoersresultaten op de overige balansposten worden in de Winst-en-verliesrekening verantwoord onder Valutakoersverschillen op liquiditeiten. Aan- en verkoopkosten van beleggingen worden opgenomen in de kostprijs respectievelijk in mindering gebracht op de verkoopopbrengst van de betreffende beleggingen.
KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De liquide middelen in het overzicht bestaan uit direct opeisbare banktegoeden en uit voor zover van toepassing margin accounts uit hoofde van transacties in afgeleide financiële instrumenten. Koersverschillen inzake liquiditeiten worden afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond.
Europa Fonds
46
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Toelichting op de balans De opgenomen verloopoverzichten hebben betrekking op de periode 1 januari tot en met 31 december
BELEGGINGEN Bedragen in €
2013
2012
659.601.645
581.657.799
1. Aandelen Stand begin verslagperiode Aankopen
251.889.538
308.702.623
Verkopen
-356.551.363
-305.787.370
Waardeverandering
108.187.898
75.028.593
Stand ultimo verslagperiode
663.127.718
659.601.645
In de Samenstelling van de beleggingen die onderdeel uitmaakt van deze toelichting zijn de individuele aandelen vermeld, die ultimo verslagperiode in de portefeuille zijn opgenomen.
Europa Fonds
47
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
RISICO’S TEN AANZIEN VAN FINANCIËLE INSTRUMENTEN Beleggen impliceert het aangaan van transacties in financiële instrumenten. Aan het beleggen in het fonds en derhalve aan het gebruik van financiële instrumenten zijn zowel kansen als ook risico's verbonden. Het beheersen van risico's die met beleggen zijn verbonden moet altijd in samenhang worden gezien met de kansen, zoals die tot uitdrukking komen in het rendement. Risicomanagement is daarom niet zozeer het zoveel mogelijk inperken van risico's als wel het streven naar een optimale verhouding tussen rendement en risico binnen acceptabele limieten. Marktrisico Het fonds is gevoelig voor waardeverandering van de beleggingen als gevolg van fluctuatie van prijzen in de aandelenmarkten. Daarnaast kunnen ook de prijzen van de individuele aandelen waarin het fonds belegt, fluctueren. Het fonds kan gebruikmaken van derivaten. Deze kunnen worden toegepast voor zowel het afdekken van risico's, efficiënt portefeuillebeheer als verhoging van het rendement. Daarbij kan ook sprake zijn van hefboomwerking, waardoor de gevoeligheid van het fonds voor marktbewegingen wordt vergroot. Inzicht in deze risico’s in het verslag kan als volgt worden verkregen:
Het overzicht Samenstelling van de beleggingen biedt informatie betreffende de mate van spreiding van beleggingen per individuele naam per valuta. Tevens is in de Samenstelling van de beleggingen de verdeling naar land opgenomen.
Valutarisico Valutarisico is het risico dat de waarde van een financieel instrument kan fluctueren als gevolg van verandering in valutakoersen. Het overzicht Valutapositie geeft inzicht in de mate waarin de activa en passiva van het fonds in euro dan wel in andere valuta luiden, met inbegrip van de afgeleide financiële instrumenten zoals valutatermijncontracten, die daaraan mede sturing geven. Valutapositie De valutapositie is, indien van toepassing, inclusief de valutapositie van (het belang van het fonds ultimo verslagperiode in) de onderliggende ING Basis Fondsen. Een onder valutatermijncontracten opgenomen bedrag geeft het netto bedrag van de afgesloten contracten in de betreffende valuta. Per 31 december 2013 Oorspronkelijke valuta
Bruto
Valutatermijncontracten
Netto
Netto in Euro
% Fondsvermogen
EUR
347.111.312
-
347.111.312
347.111.312
51,7
GBP
164.191.180
-
164.191.180
197.345.168
29,4
CHF
125.149.393
-
125.149.393
102.121.088
15,2
24.606.354
3,7
671.183.922
100,0
Overige valuta’s Totaal
Europa Fonds
48
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Per 31 december 2012 Oorspronkelijke valuta
Bruto
Valutatermijncontracten
Netto
Netto in Euro
% Fondsvermogen
EUR
352.125.832
-
352.125.832
352.125.832
52,9
GBP
151.886.165
-
151.886.165
187.259.481
28,1
CHF
124.360.917
-
124.360.917
103.050.147
15,5
23.350.606
3,5
665.786.066
100,0
Overige valuta's Totaal
Het percentage opgenomen onder Overige valuta’s betreft het totaal van alle valuta’s die individueel een belang hebben kleiner dan 2,5% van het fondsvermogen. Kredietrisico Kredietrisico is het risico dat voortvloeit uit het feit dat een specifieke tegenpartij tegenover het fonds niet in staat is aan zijn verplichtingen uit hoofde van contracten inzake financiële instrumenten te voldoen. Het fonds belegt direct in aandelen en is als gevolg hiervan niet blootgesteld aan een significant kredietrisico. Uitlenen van effecten Effecten kunnen worden uitgeleend. Er geldt geen beperking van het percentage van de effecten dat kan worden uitgeleend. Het fonds loopt door het uitlenen van effecten een afwikkelingsrisico zoals hierboven omschreven onder kredietrisico. Op balansdatum is voor een bedrag ad € 7.710.748 (2012: € 43.734.120) aan aandelen in bruikleen gegeven bij een derde partij. Hiervoor heeft het fonds zekerheden ontvangen in de vorm van staatsleningen, uitgegeven door G10 landen (exclusief Italië en Japan). Conform contract bedraagt op balansdatum de waarde van de gestelde zekerheden tenminste 105% van de waarde van deze in bruikleen verstrekte aandelen tegen de slotkoersen van de vorige beursdag. Deze zekerheden zijn niet in de balans opgenomen. Tegenpartijrisico Het fonds loopt in beginsel tegenpartijrisico tot de vermelde bedragen voor alle actiefposten die op de Balans zijn opgenomen. Voor de verschillende activa met een substantieel financieel belang kan het volgende worden toegelicht:
Beleggingen in effecten zijn gedeponeerd bij de Bank of New York Mellon die de custody rol vervult. Liquide middelen worden aangehouden bij banken met in principe minimaal een investment grade rating.
2. VORDERINGEN Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan een jaar tenzij anders vermeld. Te vorderen dividend Betreft gedeclareerde, nog niet ontvangen dividenden. Vorderingen op participanten Betreft vorderingen uit hoofde van geplaatste eigen participaties. Overige vorderingen Onder overige vorderingen kunnen onder meer zijn begrepen terugvorderbare dividendbelasting en/of buitenlandse bronbelasting, vorderingen uit hoofde van valutatransacties, verdiende, nog niet ontvangen interest op liquide middelen en overige transitorische posten, eventueel onder aftrek van een noodzakelijk geachte voorziening voor oninbaarheid.
Europa Fonds
49
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
3. OVERIGE ACTIVA Liquide middelen Betreft direct opeisbare banktegoeden. Op de banktegoeden wordt op basis van het tarief voor de marktrente interest verkregen. Cash Management Betreft een vordering op Liquidity Management Solutions B.V. (LMS) uit hoofde van dienstverlening op het gebied van cash management. De vordering houdt verband met aangehouden gelden door LMS i.v.m. niet belegde gelden van het fonds.
4. KORTLOPENDE SCHULDEN Uit hoofde van beleggingstransacties Deze schulden ontstaan ten gevolge van het feit dat tussen de aankoopdatum en de betaaldatum van beleggingstransacties enkele dagen liggen. Schulden aan participanten Betreft schulden uit hoofde van ingekochte eigen participaties. Overige schulden Onder overige schulden kunnen onder meer zijn begrepen opgenomen kortlopende leningen, schulden uit hoofde van valutatransacties, nog te betalen kosten, nog te betalen interest op schulden aan kredietinstellingen, nog te betalen interest en/of premie inzake swaps en nog te betalen interest inzake opgenomen leningen en overige transitorische posten.
5. NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN Collateral lending posities Het collateral uit hoofde van security lending is als volgt: Per 31 december Bedragen in €
2013
2012
Marktwaarde uitgeleende stukken
7.710.748
43.734.120
Marktwaarde collateral in stukken
8.096.646
45.922.207
105,0%
105,0%
Percentage collateral
Europa Fonds
50
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
6. FONDSVERMOGEN
Bedragen in €
2013
2012
Stand begin verslagperiode
665.786.066
588.214.457
Plaatsing van participaties
166.148.813
179.719.816
Mutatieoverzicht fondsvermogen
Inkoop van participaties
-286.088.976
-199.314.259
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
125.338.019
97.166.052
Stand ultimo verslagperiode
671.183.922
665.786.066
VERMOGENSGEGEVENS Bedragen in €
31-12-2013
31-12-2012
31-12-2011
Fondsvermogen
671.183.922
665.786.066
588.214.457
29.973.643
36.078.720
37.379.732
22,39
18,45
15,74
Aantal geplaatste participaties Intrinsieke waarde per participatie
Europa Fonds
51
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Toelichting op de winst-en-verliesrekening 7. OPBRENGSTEN UIT BELEGGINGEN Dividend Onder dividend zijn opgenomen de verdiende bruto contante dividenden onder aftrek van niet-terugvorderbare buitenlandse bronbelasting en de vergoeding voor gemiste directe beleggingsopbrengsten bij uitgeleende aandelen. Uitleenvergoeding Betreft het aandeel van de opbrengsten die zijn gegenereerd met het uitlenen van effecten aan derden, dat aan het fonds toekomt. Effecten worden, via een door ING Fund Management B.V. geselecteerde agent, uitsluitend uitgeleend aan door ING Investment Management geselecteerde partijen. Eventueel hiermee verband houdende risico's worden beperkt door middel van zekerheden in de vorm van onderpand. Van de opbrengsten die worden gegenereerd met het uitlenen van effecten aan derden valt minimaal 82% toe aan het betreffende ING Basis Fonds. Maximaal 10% valt toe aan de beheerder en maximaal 8% aan de agent, in verband met hun diensten met betrekking tot het uitlenen van effecten. Deze opbrengsten zijn met name afhankelijk van zowel de specifieke effecten die worden uitgeleend als de duur van de transactie.
8. OVERIGE RESULTATEN Resultaat Cash Management Betreft het netto resultaat van cash management activiteiten zoals die per saldo voor rekening en risico van het ING Basis Fonds zijn uitgevoerd door Liquidity Management Solutions B.V.
9. BEDRIJFSLASTEN Kosten
Bedragen in €
2013
2012
34.168
45.416
8.410
8.410
Overige bedrijfskosten
298.659
258.573
Totale kosten
341.237
312.399
Bewaarloon Accountantskosten
Betreft in het boekjaar ten laste van het fonds gebrachte kosten. Deze kosten zijn in de Winst-en-verliesrekening verwerkt. De grondslag voor de verschuldigde kosten is facturering voor geleverde diensten. De accountantskosten betreffen kosten geheel gerelateerd aan de controle van de jaarrekening. De overige bedrijfskosten betreffen, voor zover in rekening gebracht, kosten van externe juridische en fiscale adviseurs, kosten van verslaggeving, de kosten van administratie (hieronder worden verstaan die kosten die gepaard gaan met het vastleggen van de financiële gegevens van het fonds alsmede het opmaken van de (half)jaarcijfers), bankkosten, kosten van vergaderingen van participanten en kosten van noodzakelijke publicaties. Tevens zijn hierin kosten opgenomen welke rechtstreeks ten laste van het fonds zijn gebracht in verband met de herstructurering van de ING beleggingsfondsen. Interest Betreft de over de verslagperiode verschuldigde interest op schulden aan kredietinstellingen.
Europa Fonds
52
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
10. OVERIGE INFORMATIE M.B.T. DE KOSTEN Lopende kosten Lopende kosten betreft een kostenratio waarbij de verhouding wordt uitgedrukt tussen de kosten die in het kalenderjaar ten laste van het resultaat zijn gebracht enerzijds en het gemiddelde fondsvermogen van het fonds anderzijds. Bij de berekening van de lopende kosten zijn de kosten die verband houden met de uitvoering van beleggingstransacties niet begrepen in de kosten maar in de kostprijs van de aankopen respectievelijk de opbrengstwaarde van de verkopen. Kosten die zijn verschuldigd door participanten in verband met het toetreden dan wel het uittreden van het fonds blijven in het kader van de Lopende kosten buiten beschouwing. Het gemiddelde fondsvermogen wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van het fondsvermogen op dagbasis, gebaseerd op het aantal dagen dat de intrinsieke waardebepaling plaatsvindt gedurende de rapportageperiode.
2013
2012
Lopende kosten ratio
0,05%
0,08%
Totaal
0,05%
0,08%
De Lopende kosten omvat bewaarloon, accountantskosten, overige bedrijfskosten en toegerekende kosten ING Basis Fondsen, zoals opgenomen in de paragraaf ‘Kosten’ in de toelichting op de winst-en-verliesrekening. Daarnaast zijn ten behoeve van de berekening van de Lopende kostenratio conform de geldende regelgeving voor zover van toepassing tevens opgenomen:
kosten die voortvloeien uit ‘fee sharing agreements’ zoals uitleen- en cashmanagement overeenkomsten; kosten die zijn begrepen in de waarde van beleggingsfondsen, niet zijnde ING Basis Fondsen, waarin gedurende het kalenderjaar is deelgenomen.
Transactiekosten
Bedragen in €
Ten laste van het fonds gebrachte transactiekosten
2013
2012
834.358
987.347
Betreft verschuldigde kosten bij het aan- en verkopen van beleggingen. De transactiekosten zijn begrepen in de kostprijs van de aankopen respectievelijk de opbrengstwaarde van de verkopen en worden door middel van waardeveranderingen van beleggingen ten laste van het resultaat gebracht. Niet kwantificeerbare kosten, die begrepen kunnen zijn in transacties in afgeleide financiële instrumenten, zijn niet in bovenstaande bedragen opgenomen.
Europa Fonds
53
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Op- en afslagen
Bedragen in €
Ten gunste van het fonds gebrachte op- en afslagen
2013
2012
599.796
568.597
Betreft aan participanten in rekening gebrachte kosten bij aan- of verkoop van participaties in het fonds. De vergoeding, die wordt berekend door middel van een procentuele op- dan wel afslag op de intrinsieke waarde komt geheel ten goede van het fonds en dient ter dekking van verschuldigde transactiekosten bij het uitvoeren van beleggingstransacties. De procentuele opdan wel afslag bedroeg in 2013 maximaal 0,15% van de intrinsieke waarde. Opslagen op de intrinsieke waarde, die worden geheven bij plaatsing van participaties en afslagen op de intrinsieke waarde, die in rekening worden gebracht bij inkoop van participaties worden rechtstreeks verantwoord in het fondsvermogen. Portfolio turnover ratio
2013
2012
33
37
In de portfolio turnover ratio (PTR) wordt de verhouding uitgedrukt tussen de totale omvang van de beleggingstransacties enerzijds en het gemiddeld fondsvermogen anderzijds. De ratio beoogt een indicatie te geven van de omloopsnelheid van de portefeuille van een beleggingsinstelling en is daarmede een maatstaf voor zowel de mate van actief beleggingsbeheer als voor de daaruit voortvloeiende transactiekosten. Indien de berekening leidt tot een negatieve uitkomst is de PTR nihil. In geval het fonds participeert in één of meer andere ING Basis Fondsen, hetzij direct hetzij indirect, dan is de ratio een samengesteld cijfer dat is berekend als het gemiddelde van de afzonderlijke ratio’s, gewogen op basis van het gemiddelde belang van de eigen beleggingen en in elk van de ING Basis Fondsen. Bij de bepaling van de totale omvang van de beleggingstransacties wordt de som van aan- en verkopen van beleggingen verminderd met de som van plaatsing en inkoop van participaties. Hierbij zijn alle beleggingscategorieën betrokken met uitzondering van deposito’s. Het gemiddelde fondsvermogen wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van het fondsvermogen op dagbasis, gebaseerd op het aantal dagen dat de intrinsieke waardebepaling plaatsvindt gedurende de rapportageperiode.
Europa Fonds
54
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
11. GELIEERDE PARTIJEN In het kader van de uitvoering van het beleggingsbeleid van de ING Basis Fondsen kan gebruik worden gemaakt van de diensten van gelieerde partijen. Gelieerde partijen zijn in dit verband met name vennootschappen en andere onderdelen behorend tot ING Groep N.V. waaronder met name ING Bank N.V. Als beleid voor het fonds geldt dat uitvoering van transacties en dienstverlening dient te worden verricht onder marktconforme condities. Daarnaast kunnen er beleggingstransacties plaatsvinden tussen ING Basis Fondsen onderling. Ook deze fondsen kwalificeren wij als gelieerde partij. Dienstverlening door gelieerde partijen vindt plaats op de volgende gebieden: Brokerage Bij de uitvoering van de daadwerkelijke beleggingstransacties ten behoeve van ING Basis Fondsen wordt gebruik gemaakt van de diensten van brokers. ING Fund Management B.V. laat zich bij de keuze voor een broker leiden door een aantal selectiecriteria. De voornaamste criteria die bij deze selectie worden toegepast zijn de reputatie van de broker, de kwaliteit van de uitvoering, de kwaliteit van de research, alsmede de kosten. De dienstverlening van de verschillende brokers wordt op periodieke basis geëvalueerd. ING Bank N.V. behoort tot de brokers die beleggingstransacties uitvoeren. Voor deze brokerdiensten worden transactiekosten in rekening gebracht. De transactiekosten zijn begrepen in de kostprijs van de aankopen respectievelijk de opbrengstwaarde van de verkopen en komen door middel van waardeveranderingen van beleggingen ten laste van het resultaat. Het transactievolume met ING Bank N.V. in het boekjaar bedraagt minder dan 5% van het totale volume in het boekjaar. Bewaring Elk ING Basis Fonds is een fonds voor gemene rekening en heeft derhalve geen rechtspersoonlijkheid. De bewaarder van een ING Basis Fonds is juridisch eigenaar van of juridisch gerechtigd tot het vermogen van het desbetreffende ING Basis Fonds. Alle goederen die deel uitmaken of deel gaan uitmaken van een ING Basis Fonds zijn respectievelijk worden ten titel van beheer verkregen door de bewaarder ten behoeve van de participanten in het desbetreffende ING Basis Fonds. Verplichtingen die deel uitmaken of deel gaan uitmaken van een ING Basis Fonds zijn respectievelijk worden aangegaan op naam van de bewaarder. De vermogensbestanddelen worden door de bewaarder gehouden voor rekening van de participanten. Als bewaarder van het fonds treedt op ING Bewaar Maatschappij I B.V. Voor de werkzaamheden uit dien hoofde is het fonds geen vergoeding verschuldigd. Beleggingstransacties tussen ING Basis Fondsen onderling Beleggingstransacties tussen ING Basis Fondsen onderling -buiten een geregelde, regelmatig functionerende, erkende open markt om- vinden in geval van beursgenoteerde effecten plaats tegen de openingskoers van de belegging op de betreffende effectenbeurs op de dag waarop de transactie wordt uitgevoerd. Voor niet-beursgenoteerde effecten, of indien de koersvorming niet representatief wordt geacht, vindt vaststelling van de waarde plaats door de beheerder op basis van objectieve en recente marktinformatie. In de verslagperiode hebben er geen beleggingstransacties tussen ING Basis Fondsen onderling plaatsgevonden. Cash management Om een efficiënt vermogensbeheer te bevorderen kunnen de ING Basis Fondsen gebruik maken van de cash management diensten die door ING Asset Management B.V. ter beschikking wordt gesteld en door Liquidity Management Solutions B.V. (LMS) wordt uitgevoerd. LMS is een zogenaamd special purpose vehicle op wiens naam de gelden worden aangehouden. LMS is speciaal door ING Asset Management opgericht ter ondersteuning van de cash management activiteiten van ING Asset Management B.V. LMS wordt uitsluitend gebruikt als cash management entiteit en ontplooit geen andere activiteiten. Alle transacties met LMS worden afgesloten tegen marktconforme voorwaarden. Het fonds ontvangt een vergoeding voor de tegoeden die het fonds bij LMS aanhoudt, waarop beheer-, administratie- en outperformance vergoedingen in mindering worden gebracht. Een nadere toelichting hierop, alsmede de in het boekjaar ontvangen bedragen en de balanspositie ultimo boekjaar, is opgenomen in de (toelichting op de) jaarrekening in dit verslag.
Europa Fonds
55
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Samenstelling van de beleggingen Per 31 december 2013 Onderstaande samenstelling van de beleggingen geeft de aandelenportefeuille in detail.
Valuta
Aantal
Waarde in €
Naam
CHF
826.890
ABB LTD-REG
EUR
356.567
ABERTIS INFRAESTRUCTURAS SA
GBP
1.064.598
EUR
198.064
AKZO NOBEL
11.158.926
EUR
105.904
ALLIANZ SE-REG
13.804.586
GBP
282.511
APR ENERGY PLC
3.225.787
EUR
60.876
ARKEMA
5.161.676
EUR
88.160
ASML HOLDING NV
EUR
879.509
EUR
AFRICAN MINERALS LTD
15.842.821 5.758.557 2.536.737
5.998.406
AXA SA
17.774.877
2.102.758
BANCO SANTANDER SA
13.680.544
GBP
3.906.280
BARCLAYS PLC
12.768.183
EUR
156.597
BAYER AG-REG
15.965.064
GBP
1.065.023
BG GROUP PLC
16.608.982
EUR
341.933
BNP PARIBAS
19.370.504
GBP
3.127.295
BP PLC
18.344.667
GBP
2.342.064
BT GROUP PLC
10.680.037
GBP
645.791
CAPITA PLC
GBP
223.478
CARNIVAL PLC
CHF
683.679
CREDIT SUISSE GROUP AG-REG
15.213.322
EUR
213.072
DAIMLER AG-REGISTERED SHARES
13.402.229
EUR
857.098
DEUTSCHE TELEKOM AG-REG
10.653.728
NOK
576.361
DNB ASA
7.480.418
EUR
255.073
EADS NV
14.235.624
EUR
2.614.101
ENEL SPA
8.297.157
SEK
1.087.712
ERICSSON LM-B SHS
9.648.067
DKK
99.292
FLSMIDTH & CO A/S
3.940.882
EUR
410.779
FORTUM OYJ
6.831.255
EUR
76.950
FRESENIUS SE & CO KGAA
8.587.620
EUR
60.673
FUGRO NV-CVA
2.628.051
EUR
465.892
GALP ENERGIA SGPS SA
5.551.103
EUR
478.359
GDF SUEZ
8.177.547
EUR
49.035
GBP
2.140.935
EUR
173.126
GBP
2.585.220
GBP
354.447
Europa Fonds
8.056.864
GDF SUEZ - STRIP VVPR GLENCORE XSTRATA PLC
6.717.770
49 8.046.519
HENKEL AG & CO KGAA VORZUG
14.596.256
HSBC HOLDINGS PLC
20.582.328
IMPERIAL TOBACCO GROUP PLC
56
9.960.302
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Valuta
Aantal
Waarde in €
Naam
EUR
1.375.463
EUR
50.148
KERING
7.705.240
EUR
81.768
L'OREAL
10.441.774
EUR
51.150
LVMH MOET HENNESSY LOUIS VUI
CHF
495.596
NESTLE SA-REG
26.407.522
CHF
339.089
NOVARTIS AG-REG
19.700.642
EUR
81.754
PERNOD-RICARD SA
GBP
721.065
PRUDENTIAL PLC
EUR
377.205
PRYSMIAN SPA
7.057.506
GBP
459.962
RIO TINTO PLC
18.849.044
CHF
92.242
ROCHE HOLDING AG-GENUSSCHEIN
18.757.002
EUR
240.602
SAIPEM SPA
EUR
196.081
SANOFI
15.121.767
EUR
107.943
SAP AG
6.725.928
USD
386.058
SBERBANK-SPONSORED ADR
3.524.518
EUR
308.964
SBM OFFSHORE NV
4.572.667
GBP
273.011
SHIRE PLC
EUR
206.373
SIEMENS AG-REG
GBP
427.559
SSE PLC
7.040.335
SWISS RE AG
5.795.522
TESCO PLC
8.597.613
CHF
86.562
GBP
2.139.439
ING GROEP NV-CVA
13.892.176
6.782.490
6.770.049 11.613.306
3.743.767
9.358.502 20.490.775
EUR
319.765
TOTAL SA
14.239.135
GBP
5.785.840
VODAFONE GROUP PLC
16.481.299
EUR
63.890
VOLKSWAGEN AG-PREF
13.043.144
GBP
453.244
WPP PLC
7.517.749
EUR
229.241
ZIGGO NV
7.610.801
Totaal van beleggingen
663.127.718
De in de samenstelling van de beleggingen opgenomen financiële instrumenten worden, tenzij anders vermeld, verhandeld op effectenbeurzen of andere geregelde, regelmatig functionerende, erkende open markten. Voor de samenstelling van de beleggingen per 31 december 2012 wordt verwezen naar het jaarverslag 2012 van het desbetreffende Subfonds. Dit jaarverslag is beschikbaar op de website van de beheerder, www.ingim.nl.
Europa Fonds
57
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
LANDENVERDELING Onderstaande tabel geeft de verdeling weer naar land waar de emittent van de aandelen is gevestigd.
Land
Waarde in € 31-12-2013
% Fondsvermogen
Waarde in € 31-12-2012
% Fondsvermogen
Verenigd Koninkrijk
179.581.004
26,7
174.069.360
26,2
Duitsland
117.269.328
17,5
96.544.104
14,5
Frankrijk
111.545.108
16,6
108.761.249
16,3
Zwitserland
109.763.351
16,4
114.476.213
17,2
Nederland
60.096.652
9,0
51.402.971
7,7
Spanje
19.439.101
2,9
33.674.592
5,1
Italië
19.098.429
2,8
23.597.595
3,5
Overige landen (belangen<2,5%)
46.334.745
6,9
57.075.561
8,6
663.127.718
98,8
659.601.645
99,1
Totaal
Den Haag, 25 april 2014 ING Fund Management B.V.
Europa Fonds
58
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
WISSELKOERSEN Onderstaande tabel geeft de belangrijkste wisselkoersen per ten opzichte van de Euro weer.
Valuta
Afkorting
31-12-2013
31-12-2012
Amerikaanse dollar
USD
1,37795
1,31840
Deense kroon
DKK
7,46035
7,46095
Engelse pond
GBP
0,83200
0,81110
Noorse kroon
NOK
8,35985
7,33720
Zweedse kroon
SEK
8,85000
8,57675
Zwitserse frank
CHF
1,22550
1,20680
Europa Fonds
59
Jaarverslag 2013
ING Europa Basis Fonds
Overige gegevens CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: ING Fund Management B.V. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2013 van ING Europa Basis Fonds te Den Haag gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2013, de winst-en-verliesrekening over 2013 en de toelichting. Verantwoordelijkheid van de beheerder De beheerder van het fonds is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het verslag van de beheerder, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De beheerder van het fonds is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van het fonds. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de beheerder van het fonds gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van ING Europa Basis Fonds per 31 december 2013 en van het resultaat en de kasstromen over 2013 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het verslag van de beheerder, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het verslag van de beheerder, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Den Haag, 25 april 2014 Ernst & Young Accountants LLP
w.g. drs. R.J.F. Goutman RA
Europa Fonds
60
Jaarverslag 2013
