DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam Almere wil het kloppend hart van de goederenstroom in de gezondheidszorg in de Metropoolregio Amsterdam worden Als gevolg van de snelle technologische ontwikkelingen in de zorg, de vergrijzing en de toenemende zorgvraag van mensen, zijn de zorgkosten in Nederland explosief gestegen. Sinds enkele jaren dringt langzaam het besef door dat naast de verbetering van de kwaliteit van zorg ook de kostenefficiency belangrijk is. Met de focus op het aspect ‘cure’ is in het verleden minder aandacht geweest voor de professionalisering van de belangrijke niet medische aspecten die de kwaliteit van de zorg bepalen. Een van de belangrijkste niet medische aspecten in de zorg is de logistiek van goederen en patiënten.
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
2
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
3
DistriZorg wordt gevormd door een consortium van bedrijven die
economische clusters, waaronder Handel & Logistiek en Health
zich op verschillende logistieke aspecten in de zorg richten. Met
& Wellness. De EDBA stelt investeringsprogramma’s op voor
DistriZorg slaan die bedrijven de handen ineen om de logistiek
de economische ontwikkeling binnen die clusters en zet in op
in de zorg op een integrale en innovatieve wijze aan te pakken.
innovatieve concepten. De EDBA jaagt aan, koppelt mensen en
Op die manier kan logistieke professionalisering snel leiden tot
kennis aan elkaar, initieert, wijst de weg, organiseert, bundelt,
verbetering van de kwaliteit en verlaging van de kosten in de
co-financiert, beoordeelt, makelt en schakelt. Vele rollen met een
zorg. DistriZorg vindt dat ieder zijn vak heeft. Zo is de dokter
groot speelveld waar bedrijven, kennisinstellingen en overheid
verantwoordelijk voor de operatie en de logisticus voor de
aan elkaar wordt verbonden en wordt uitgenodigd om samen te
beschikbaarheid van het materiaal. Zo verbindt de verpleegster
werken. DistriZorg is een ideale oplossing voor innovatie in de
de wond en telt de magazijnmedewerker de voorraad.
logistieke- en de zorgsector, kostenbeheersing in die zorg en een prachtig bedrijfsmodel met dito werkgelegenheid. Daarom wil
Ontwikkelingen in de zorgsector
de EDBA gaan investeren in dit concept.
De vraag naar en de kosten van de gezondheidzorg groeien explosief. De eisen voor betere kwaliteit ook. Tot 2043 is er
Efficiency op logistiek en inkoop in de zorg
sprake van een sterk toenemende vergrijzing van de bevolking.
In opdracht van de Economic Development Board Almere
Daarbij is de medisch technologische ontwikkeling nog volop
(EDBA) is in 2011 een onderzoek uitgevoerd naar de inkoop-
gaande. Deze toename van vraag en van mogelijkheden zal de
en logistieke processen op de kinderafdelingen in het Flevo-
medische sector ook in de komende jaren sterk doen groeien.
ziekenhuis en het Tergooi-ziekenhuis. De conclusie was dat het
Dit alles betekent dat er een noodzaak is tot kostenbeheersing.
DistriZorg-concept een aanzienlijke kwaliteitsverbetering bete-
De huidige kostenstructuur tast het solidariteitsprincipe aan. De
kent en meer dan 20% kan besparen. Deze bevindingen worden
politiek eist kostenbeheersing in de zorg. En eerlijk gezegd, de
bevestigd door andere onderzoeken in Nederland en Belgie en
belastingbetaler ook. Een andere ontwikkeling is dat er binnen
werden al voorspeld in een advies dat Peter Bakker (toenmalig
afzienbare tijd een tekort aan gekwalificeerd personeel wordt
voorzitter Raad van Bestuur van TPG Post) in 2004 aan minster
verwacht. Door de vergrijzing zal het arbeidspotentieel inkrim-
Hoogervorst van VWS schreef. De kwaliteitsverbeteringen
pen. Reden te meer om verstandiger om te gaan met beschikbaar
richten zich met name op een verbeterde beschikbaarheid van
medisch personeel, bijvoorbeeld door logistieke taken uit te
goederen en een snellere afhandeling van het zorgproces en
besteden. Daar komt in de praktijk van alle dag bij dat de kwali-
dus een hogere patient veiligheid en betere service aan de
teitseisen ook aan logistieke processen steeds zullen toenemen.
consument. Naast deze meetbare kwaliteitsverbetering kunnen de kosten omlaag.
Almere 2.0 en het economisch offensief Almere heeft de rijksopdracht om voor de noordvleugel van de
Meer uitgesplitst zijn de besparingsmogelijkheden in percentage
Metropoolregio Amsterdam de komende jaren 60.000 huizen
van het inkoopvolume:
te bouwen. Voor een balans in de economische ontwikkeling
• Inkoop besparingen van 11% (door slimmer en samen inkopen)
en de bereikbaarheid van de stad is het belangrijk dat er ook
• Supply-chain besparingen van 8% (door minder incourantie verlies en kapitaalbeslag en goedkopere m2)
nieuwe banen bijkomen. Dit plan heet het economisch offensief
• Personeelskosten besparing van 4% (door minder handelingen
en moet leiden tot 100.000 nieuwe banen in 2030. Daarvoor is
en specialisatie van personeel)
onder meer de Economic Development Board Almere (EDBA)
• Zorgwinst van 3% (door betere afstemming patiënten logistiek)
opgericht, die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van vijf
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
4
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
5
• Professionaliteitswinst 3% (door toepassing innovatieve systemen) • Transparantiewinst 2% (door kennis van wat wanneer wordt uitgegeven)
DistriZorg: zuivere zorg, zekere logistiek De centralisatie en uitbesteding van de inkoop en distributie van zorggoederen voor de zorginstellingen in de regio Almere in een nieuw logistiek centrum: dat is het doel van het programma DistriZorg. Kostenbesparing in de zorg en nieuwe, innovatieve bedrijfsvoering , een uiteindelijk rendabel bedrijfsmodel en werkgelegenheid in Almere zijn de afgeleide doelen. In 2012 zijn gesprekken gevoerd met bedrijven en zorginstellingen. Aan de aanbiedingskant slaat een groep bedrijven met logistieke specialismen de handen in een. Aan de vraagkant bestaat bij een aantal zorginstellingen in de Metropoolregio Amsterdam behoefte aan een concrete propositie voor de logis-
Metropoolregio Amsterdam (inclusief Utrecht)
tieke oplossing van goederenstromen die de toets van de hoogst mogelijke kwaliteitseisen kan doorstaan. DistriZorg kan en wil
Het concept DistriZorg
aan die vraag en eis voldoen. De diensten zijn gericht op zieken-
DistriZorg richt zich op het versimpelen en verbeteren van de
huizen, zorginstellingen, verpleeghuizen, zelfstandige behandel
goederenstroom van zorginstellingen. De verantwoordelijkheid
centra en gemeentelijke diensten op het gebied van zorg aan
om welke goederen het gaat blijft natuurlijk bij de zorgaan
inwoners in de Metropoolregio Amsterdam (inclusief Utrecht).
bieder. Het concept biedt innovatie logistieke oplossingen voor goederen en apparaten voor ziekenhuizen en zorginstellingen, medicijnen en overige apotheekgoederen en revalidatiehulp middelen. DistriZorg koppelt inkoop, opslag en onderhoud van
Kosten beter in beeld
Verbetering beschikbaarheid goederen
Geen productie verstoring
Professionele & innovatieve supply chain
goederen en organisatie van diensten met het verplaatsen naar afdelingen van ziekenhuizen en zorginstellingen en fijndistri butie op huisadres van patiënten. Het productenaanbod is modu-
Goede zorg thuis
Dienstverlening omhoog Kosten omlaag
Lagere personeelskosten Kapitaal beslag omlaag
Minder incourantie verlies
Volume korting
Verbetering diensten aan patiënt
lair en wordt aangepast aan de behoefte van de klant. Naast de goederenstroom, organiseert DistriZorg alle secundaire diensten binnen de zorg die daarmee samenhangt, met name daar waar
Lagere administratiekosten
het de snelst mogelijke afhandeling van het zorgtraject voor de patient betreft.
Lagere kosten vierkante meters
De logistieke concepten omvatten het proces van inkoop, inslag, opslag en uitslag op detaillocatie, onderhoud en traceerbaarheid van apparaten.
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
6
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
7
Groeimodel
De vraaggestuurde levering van de zorggoederen vindt plaats in
De vorming van DistriZorg is een groeimodel. Instellingen kunnen
trolleys op de afdelingen in de ziekenhuizen en zorginstellingen
onderdelen bij DistriZorg onderbrengen. Een groeimodel geeft
(tot en met op OK-niveau) in de daluren van een dag. Onderdeel
de mogelijkheid instellingen de voordelen te laten ervaren en
van DistriZorg is een Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA), een
de betrokken zorgprofessionals het gevoel van regie te laten
wasserij voor bedrijfskleding en de distributie van medicijnen aan
behouden. Uiteindelijk beoogd het concept de overname van
instellingen en apotheken en op het thuisadres van patiënten.
het magazijn en de voorraadbeheer van zorginstellingen. Vanuit
Daarnaast organiseert DistriZorg op termijn patiëntenvervoer,
DistriZorg kan de inkoop voor de deelnemende zorginstellingen
installatie van apparaten en hulpmiddelen bij de patiënt thuis.
centraal georganiseerd worden op basis van hetgeen de instel-
DistriZorg berekent uitsluitend de dienstverlening, Alle verkre-
ling voorschrijft. DistriZorg stelt optimaliseringen voor. De
gen besparingen komen de zorgsector ten goede. DistriZorg
zorginstelling bepaalt zelf of zij hiervan gebruik wenst te maken.
neemt logistiek gespecialiseerd personeel van instellingen over, om zo kennis in huis te houden en een overgang naar een professionele logistieke omgeving, zonder al te veel onrust te laten verlopen.
Administratie en voorraadbeheer
Inkoop opgegeven goederen
Rol van de EDBA: programmamanagement
Ontvangst en inslag goederen apparaten
Voor DistriZorg neemt de EDBA de rol van initiator en organisator voor haar rekening. De EDBA zorgt voor het programma management, de communicatie en de opzet van de samen werking van het consortium. De werkvorm is erop gericht om met Opslag en voorraad kwaliteit
Spoed opdrachten
partijen in de zorglogistiek samen te werken om tot de meest innovatieve propositie te komen. Door de samenwerking van verschillende logistieke bedrijven te organiseren krijg je oplossingen
Keten van activiteiten
Retourneren en klachtafhandeling
DistriZorg
die individuele bedrijven niet snel bedenken, kunnen uitvoeren of tegen hogere kosten kunnen aanbieden. Deze nieuwe oplossingen verwerken we in een propositie voor de zorgsector. Daar-
Onderhoud en reparatie apparaten/ sterilisatie
naast zet de EDBA met het samenwerkingsverband vol in om aan de vraagkant partijen te committeren en daadwerkelijk te interesseren aan het concept van DistriZorg. Als onafhankelijke partij kan dat relatief gemakkelijk. Ook zet de EDBA de leden van de
Organiseren aangepaste thuissituatie
Economic Board in Almere en Amsterdam in om hun netwerk in
Samenstellen en verpakken
te zetten. Daarnaast wordt een advies- en kennisgroep opgericht die met het consortium meedenkt. Aan deze groep zijn zorg
Levering op afdeling, kast patiënt niveau
professionals, brancheverenigingen in de logistiek en in de zorg,
Gespecialiseerd vervoer
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
verzekeringsmaatschappijen en kennisinstellingen verbonden.
8
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
9
Op afstand van het ziekenhuis, dichter bij de patiënt Een toekomstdroom over de logistiek van zorggoederen
De afgelopen jaren is Almere gegroeid tot vijfde stad van Nederland. Dat betekent dat er steeds meer patiënten zijn gekomen in het verzorgingsgebied van het Flevoziekenhuis. Maar groeien kon het ziekenhuis niet op de huidige plek. Door gebrek aan ruimte voor verpleegafdelingen werd de noodzaak om niet verpleegprocessen buiten het ziekenhuis te plaatsen steeds groter. Wie had vijftien jaar geleden gedacht dat ik als logistiek medewerker van het Flevoziekenhuis niet meer binnen de muren van mijn ziekenhuis zou werken? Vijftien jaar geleden was het Flevoziekenhuis net klaar met de grote verbouwing en begon iedereen een beetje te wennen aan de nieuwe werkplekken. En toen kwam deze ontwikkeling.
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
10
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
11
Daarom werk ik vandaag de dag, 1 juli 2028, al bijna vijftien jaar
meer terug. Hier zit nu namelijk een verpleegafdeling. Ik hoor
niet meer in het ziekenhuis zelf. Ik draag als logistiek specialist
ook van mijn collegae welke voorraadverschillen er zijn gecon-
graag bij aan de gezondheid van de mensen in de regio Almere.
stateerd en welke medische apparaten zijn terug gehaald voor
Ik werk nu voor wel tien ziekenhuizen. Door allerlei logistieke
schoonmaak en reparatie.
processen van verschillende ziekenhuizen samen te voegen hebben we de kwaliteit verhoogd en tegelijkertijd de kosten
Na een kop thee begint dan toch echt de werkdag. Binnen het
met 20% kunnen laten dalen. Volgens de minister van volks
logistiek centrum wordt gewerkt met een roulatieschema. Zo is
gezondheid en de grootste ziektekostenverzekeraars, een van
het logistiek centrum 24 uur per dag actief met de zorggoederen.
de belangrijkste innovatieve prestaties in de zorg van de
Hierdoor kunnen de logistieke taken uitgevoerd worden op het
afgelopen tien jaar.
moment dat de patiënt er de minste overlast van heeft: ’s nachts. Bovendien is de variëteit van ons werk vergroot en dat maakt Ik ben bijna op mijn werk
mijn baan veel leuker. Daarnaast heeft niet iedere taak binnen
samen met mijn collega’s die
dit roulatieschema te maken met logistieke handelingen.
ook om half acht beginnen met de vroege dagdienst. De
Vandaag ga ik aan de slag in het Patiënten Centrum. Hier regel
stadsbus stopt al bij de bus-
ik vervoer van de patiënten die volgende week worden opge-
halte van het logistiek zorg-
nomen in het ziekenhuis. Vandaag doe ik dit voor de patiënten
centrum langs de A27. Samen
die in Almere wonen. Naast mij zit een collega die dit regelt voor
met collega’s loop ik naar de
patiënten van twee andere ziekenhuizen buiten Almere. Bij dit
ingang. Ondertussen nemen
vervoer van de patiënten wordt de patiënt thuis opgehaald en
we het weekend door. Kijk
bij de voordeur van het ziekenhuis afgezet. Daarnaast staat er bij
daar staan de collega’s die net
iedere patiënt een indicatie hoelang hij/zij in het ziekenhuis moet
terug zijn van de logistieke
blijven. Dat dit niet langer is dan één dag is heel normaal. Door
ronde van vannacht. Zij heb-
de indicatie kan ik voor de patiënten een optie voor het vervoer
ben alles in de ziekenhuizen
terug naar huis vastleggen.
logistiek voorbereid voor een nieuwe dag.
Tegelijk vraag ik of een patiënt huisdieren
Tijdens de overdracht krijgen
heeft. Mensen die alleen wonen kunnen bij het
we de laatste update van de nachtploeg. Ze zijn net terug in het
intakegesprek aangeven of zij ook opvang voor
logistiek centrum. Zij hebben de afgelopen nacht alle bestel-
hun huisdier willen. Het regelen van opvang is
lingen rondgebracht. Deze bestellingen zijn niet in het centraal
gemakkelijk omdat wij contracten hebben met
magazijn – zoals ziekenhuizen dat vroeger kenden – afgeleverd,
dierenasielen in de regio.
maar per verpleegafdeling in de kasten en de karren bezorgd. Door dit systeem hebben we de voorraad in de ziekenhuizen flink
Tegenover mij regelt mijn collega dat de patiënten de thuiszorg-
terug kunnen brengen. Bovendien is het percentage van goede-
artikelen, die zij na de operatie nodig hebben, thuis geleverd
ren dat over de houdbaarheidsdatum is flink gezakt. Zo wordt
krijgen. Mijn collega kijkt iedere dag naar welke patiënten
er toch maar liefst 6% van de voorraad minder weggegooid. Het
de volgende dag het ziekenhuis in gaan. Per patiënt staat de
vroegere centraal magazijn van het ziekenhuis, herken je niet
ingreep vermeld en welke artikelen hij/zij na de operatie thuis
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
12
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
13
nodig heeft. Denk maar eens in wat er aan bedverhogingen, trapliften en infuuspompen in de nazorg komt kijken. Voor de patiënt is het van belang dat alle artikelen in huis zijn, voordat hij/zij wordt opgenomen in het ziekenhuis. De artikelen worden de avond voor de operatie afgeleverd en geïnstalleerd bij de patiënten. Al deze thuiszorgartikelen liggen ook opgeslagen in het logistiek centrum, omdat we die opslag- en leverfunctie ook voor alle thuiszorginstelling en in het kader van de WMO in de regio verzorgen. Daardoor hebben we de aantallen
We maken gebruik van de nieuwste zorglogistieke inzichten. Sterker nog we vinden die verbeteringen vaak zelf uit!
kernwaarden duurzaam, efficiënt en zakelijk, innovatief en veilig aan het centrum verbonden. Deze vijf kernwaarden worden bij iedere beslissing over en door het logistiek centrum meegenomen. Ik leg de studenten uit dat vijftien jaar geleden de basis voor onze innovatieve standaard is vastgesteld. Het is een dagelijkse taak om steeds te blijven innoveren. We maken gebruik van de nieuwste zorglogistieke inzich-
flink terug kunnen schroeven. Een nieuw ontwikkeling is de
ten. Sterker nog we vinden die verbeteringen vaak zelf uit! Dit
patiëntgezondheidsmonitor. Daarmee kunnen patiënten die
is te merken doordat er regelmatig ziekenhuizen vanuit de hele
vroeger nog dagen in het ziekenhuis lagen nu snel naar huis.
wereld een bezoek brengen aan dit logistiek centrum. Dat stre-
De monitor toont in een speciale medische meldkamer precies
ven naar innovatie ontstond bij de oprichting van het Centrum
hoe het gaat met de patiënt. Naast het meten van alle primaire
toen we state of the art kennis vanuit de logistieke wereld loslie-
functies, ziet de dienstdoende arts de patinet ook op het scherm
ten op de ziekenhuislogistiek.
en kan er zelfs mondeling contact worden gehouden. Dat het logistiek centrum Op de klok kijkend zie ik dat het alweer bijna tien uur is. Vóór
veiligheid als kernwaarde
de koffiepauze loop ik samen met mijn twee collega’s naar de
heeft, is logisch. We wil-
kantine. We hebben het over hoe omslachtig wij vroeger eigen-
len zeker zijn dat de juiste
lijk werkten. Onderweg terug naar het Patiënten Centrum word
producten, onder de juiste
ik aangesproken door de directeur met de vraag of ik vanmiddag
omstandigheden, op het juiste
tijd heb om een rondleiding te geven aan een groepje studenten
moment in de juiste hoeveel-
van de opleiding Health Logistics. Altijd leuk een rondleiding
heid worden aangeleverd bij
geven door het logistiek centrum.
het ziekenhuis dat hierom heeft gevraagd. Daarnaast Om 13.00 uur verwelkom ik
willen we de werknemers
bij de hoofdingang vijf stu-
‘veiligheid’ bieden die nodig
denten. Om de studenten een
is qua sfeer en persoonlijke
beeld te geven van het logis-
ontwikkeling. Deze vorm van
tiek centrum geef ik ze een
veiligheid heeft in het begin een grote rol gespeeld. Veel logis-
korte presentatie over de kern-
tieke mensen in de ziekenhuizen waren namelijk bang voor de
waarden van het Centrum.
verhuizing. Daarnaast moet er veiligheid geboden worden als het
Die waarden zijn de presta-
gaat om de kwaliteit van de opslag en van het vervoer. Aan veel
tie indicatoren waaraan we
ziekenhuisgoederen zijn zware opslageisen verbonden. Daar kon
afmeten of de kwaliteit van
het magazijn in het ziekenhuis vroeger niet altijd rekening mee
de dienstverlening goed is.
houden. Hier in het logistiek centrum kan dit wel. Dit geldt ook
Vijftien jaar geleden zijn de
met het vervoeren van deze artikelen.
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
14
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
15
De kernwaarde efficiënt en zakelijk lijken heel normaal als je een bedrijf hebt. Toch merkten we toen we bezig waren met het maken van de ideeën en plannen dat dit een belangrijk punt blijft. Zowel naar de leveranciers als naar de ziekenhuizen toe. Contracten konden zakelijker, processen en verbruik efficiënter. Door de gezamenlijke inkoop is ons gemiddelde prijsniveau met 11% gedaald. Omdat we voor meerdere ziekenhuizen werken is de rotatie van de goederen verhoogd en hebben we gemiddeld 50% minder voorraad nodig in vergelijking met de vroegere voorraad bij alle ziekenhuizen afzonderlijk. Als de studenten
Waar vijftien jaar geleden nog veel aanvragen op papier binnen kwamen is dit gelukkig niet meer het geval. Alles gaat nu digitaal
constante voorraadrotatie berekening, maar ook op basis van verbruiksverwachting naar aanleiding van operaties, behandelingen en ziekenhuisverblijf per patiënt. Natuurlijk heeft ook de dagelijkse voorraadopname van de logistieke medewerkers in de kasten en de karren van het ziekenhuis invloed op de bestelpatronen. Waar vijftien jaar geleden nog veel aanvragen op papier binnen kwamen is dit gelukkig niet meer het geval. Alles gaat nu digitaal.
tijdens de rondleiding goed opletten zullen ze vanzelf de aspecten van de kernwaarde duurzaam terug gaan zien.
Toen het logistiek centrum werd opgericht, zaten er tussen de assortimenten van de
Ik vertel over de werkzaamheden waar ik vandaag mee bezig
ziekenhuizen veel verschillen. In de afgelopen
ben. Onderdeel van mijn werkzaamheden is dat wij medicijnen
15 jaar zijn de assortimenten op elkaar afge-
thuis bezorgen bij patiënten. Door ons verpakt op slikmoment.
stemd. Tegen die afstemming kwam in het
Ook thuiszorgartikelen zitten bij ons in het dienstenpakket. Na
begin wel weerstand van de specialisten. Maar
een half uurtje ga ik beginnen met de rondleiding. Eerst maar
toen zij eenmaal zagen welke enorme bedragen
vragen of ze nu al vragen hebben. Ja zeker, of ik het niet mis
door slimmere en gezamenlijke inkoop en opslag bespaard kon
om dichtbij de patiënten in het ziekenhuis te zijn. Grappig, deze
worden, zijn ook zij achter de afstemming van het assortiment,
vraag wordt bijna altijd gesteld. Ik antwoord heel eerlijk; heel
de gezamenlijke opslag en logistieke processen gaan staan. Ik leg
soms mis ik het nog wel. Het contact met de verpleegafdelingen
het verschil tussen koopgoederen en voorraadgoederen uit. Hier-
zelf is bijvoorbeeld minder frequent. Maar de logistieke dienst-
bij vertel ik ze dat voordat het logistiek centrum bestond, koop-
verlening aan het ziekenhuis is op deze manier zoveel efficiënter
goederen door de afdelingen zelf ingekocht werden. Dat kostte
en goedkoper. En ik heb het heel spannend gevonden gedurende
de verpleegkundigen veel tijd en was kostentechnisch inefficiënt
15 jaar aan de wereldtop van de innovatie van zorggoederen
en dat is nu veranderd. Er is een catalogus met goederen die niet
logistiek te staan. Ik voel me nu een echte specialist, terwijl
op voorraad staan, maar wel besteld kunnen worden. De inkoop-
15 jaar geleden eigenlijk alleen medisch specialisten en verple-
voorwaarden zijn drastisch verbeterd en ook is de verhouding
gend personeel belangrijk werden gevonden.
tussen koop- en voorraadgoederen helemaal veranderd. Door samenwerken kunnen we veel meer artikelen rendabel op voor-
Eerst neem ik de studenten mee naar de inkoopafdeling. Deze zit
raad houden en zijn de afdelingen met minder
in een apart kantoorgedeelte van het Logistiek centrum. Op de
werk, dus veel sneller geholpen.
inkoopafdeling werken tien medewerkers. Dit zijn medewerkers vanuit de ziekenhuizen die gebruik maken van de diensten van
Een van de studenten vraagt naar het systeem
het logistiek centrum. Ik leg de studenten uit dat de inkoop
waar de inkoopafdeling mee werkt. Ik vertel
afdeling nauw samenwerkt met de logistieke afdeling en met de
trots dat het gebruikte systeem speciaal ontwik
verpleegafdelingen van het ziekenhuis. De inkoopafdeling krijgt
keld is door en voor het logistiek centrum.
alle aanvragen van orders digitaal aangeleverd, op basis van een
Er is voor gekozen om een eigen systeem te
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
16
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
17
ontwikkelen omdat alle ziekenhuizen die meewerken een ander
Maar eerst laat ik de studenten het orderpicken
inkoopsysteem hadden. Daarnaast zijn er nu specifieke wensen
van de bestellingen zien. Dat gebeurt door mid-
in het systeem toegevoegd. Dit computerprogramma blijkt zo
del van een tablet-scancomputer. Ik vertel de
goed dat we er inmiddels ook al 2000 licenties aan ziekenhuizen
studenten dat vandaag de bestellingen worden
in binnen- en buitenland hebben verkocht. Door het sterke inter-
gepickt die vanochtend zijn doorgegeven. Deze
actieve karakter ervan heeft Apple inmiddels zelfs een bod op
orders worden door de collega’s die nachtdienst
de rechten van dit systeem gedaan.
hebben uitgeleverd. Een van de studenten
Nadat de studenten geen vragen meer hebben over de inkoop
vraagt of hij een orderpicklijst mag zien als we
afdeling neem ik ze mee naar de goederen ontvangst. Onderweg
in het magazijn zijn. Tja, die kan ik hem niet
hier naartoe vertel ik dat dit het punt is waar de werkzaamheden
laten zien, want deze picklijsten zijn niet meer
van de inkoopafdeling stopt en de logistiek het overneemt.
op papier. Alle orders worden via voice-picking gedaan. De studenten weten meteen wat ik
We komen op een goed
bedoel. Iedere collega die vandaag aan het orderpicken is heeft
moment bij de goederen ont-
een koptelefoon op. Via deze koptelefoon krijgt de collega het
vangst aan want er staat net
stellingnummer en vaknummer door. Als hij/zij bij het juiste vak
een vrachtwagen zijn lading te
aangekomen is, wordt het nummer van het vak opgelezen en dit
lossen. Ik vertel de studenten
is voor het systeem het teken om het aantal van de order door
dat de goederen die op dit
te geven. De medewerker scant met zijn scantablet het artikel
punt binnen komen allemaal
op twee manieren in, enerzijds de verpakking op vorm, kleur en
niet steriel zijn. Op een andere plaats in het gebouw worden steriele goederen gelost en gelijk in de steriele opslagruimte gebracht. Door de centrale goederenontvangst zijn er veel minder leveringen aan het ziekenhuis nodig. Ook dat draagt bij aan de efficiency. Bovendien kunnen leveranciers hun leveringskosten verlagen omdat ze nu nog maar op één punt
grootte, anderzijds de barcode, stuk voor stuk.
Het Warehouse Management Systeem (WMS) boekt de goederen automatisch tussen de opslag locaties op en af
Het Warehouse Management Systeem (WMS) boekt de goederen automatisch tussen de opslag locaties op en af. Op deze manier wordt maximale zekerheid verkregen om vergissingen te voorkomen. Via het track en trace systeem van het WMS kan men op ieder moment zien welk artikel van welke productiedatum zich waar bevindt.
hoeven te leveren, in plaats van bij tien verschillende ziekenhuizen. Een medewerker van het magazijn controleert de kwaliteit
In het magazijn zien de studenten dat de collega’s die aan het
van de ontvangen lading, een andere medewerker controleert
orderpicken zijn allemaal in een soort golfkarretje rondrijden.
de aantallen en tekent voor ontvangst. Hij vertelt de studenten
Kijk nu beginnen de studenten het echt leuk te vinden. Natuurlijk
dat dit controleren heel specifiek moet gebeuren omdat het om
willen de studenten het zelf ook eens proberen. Ik geef ze een
de veiligheid en veel geld gaat. Ik vertel de studenten dat onze
koptelefoon en programmeer een oude order in. Nadat ze deze
vrachtwagens op elektriciteit rijden. Het percentage van elek-
hebben gelopen geven ze wel aan dat het best lastig is. Hoe
trisch rijdende vrachtwagens dat levert aan het logistiek centrum
vaker je het gedaan hebt, hoe eenvoudiger het wordt. Ik vertel
ligt op 82%. Ik beloof de studenten om ze ook nog het vracht
ze dat zodra een order is gepickt, deze meteen wordt klaar
wagenpark van het logistiek centrum zelf te laten zien.
gemaakt om in de nacht mee te gaan naar het ziekenhuis.
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
18
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
19
De conclusie was dat het DistriZorg-concept een aanzienlijke kwaliteitsverbetering betekent ten opzichte van het inkoopvolume
Dan komt de vraag hoe er wordt bijgehouden wat het logistiek centrum verlaat. Ik vertel dat bij alle uitgangen van het centrum een scansysteem hangt. Alle goederen die het centrum in en uit gaan worden door dit systeem gescand. De inkoopafdeling kan via dit systeem zien wat er bijbesteld moet worden. Ook komt er een melding binnen wanneer een product de vastgestelde ondergrens heeft bereikt. Deze
De verpleegsters en verplegers hebben gemiddeld 6 uur per week meer tijd voor de patiënt en om aan de echte zorg te besteden
het voorste vakje leeg is wordt de inhoud van het achterste vakje naar voren geplaatst. Bij het vakje zit een kaartje wat omgedraaid wordt zodra het achterste vakje leeg is. Op dit kaartje zit de bestelcode en besteleenheid wat gescand wordt. Als de goederen in de kasten en de karren van de verpleegafdelingen zijn gelegd wordt nogmaals gescand en worden de goederen automatisch van het centrale magazijn naar
kan dan meteen worden bijbesteld. Binnen 24 uur is dit product
de afdeling geboekt. Indien noodzakelijk wordt automatisch
dan weer voldoende op voorraad. Een van de studenten vraagt
voor de voorraad in het centrale magazijn besteld. Al deze han-
waarom er ondergrenzen zijn gesteld. Ik vraag of misschien
delingen werden vroeger door verpleegkundigen gedaan. Nu het
iemand anders hier het antwoord op weet. Er wordt door een
logistieke personeel dit heeft overgenomen hebben de verpleeg-
van de studenten gezegd dat er ondergrenzen worden gesteld
sters en verplegers gemiddeld 6 uur per week meer tijd voor de
zodat de producten niet op kunnen raken. Dat klopt helemaal!
patiënt en om aan de echte zorg te besteden.
De bestellingen worden niet
Vanwege de strenge eisen die aan het steriele magazijn zijn ver-
zoals vroeger voor de deur van
bonden mogen we hier met rondleidingen niet bij het steriele
de afdeling afgeleverd maar
magazijn naar binnen. Wel kan ik de studenten de sterilisatie
meteen in de kasten en de
afdeling laten zien. Deze afdeling hoeven we niet te betreden
karren op de verpleegafdeling
want vanaf de buitenkant kunnen we door glas naar binnen
opgeruimd. De meeste leve
kijken. Ik leg de studenten uit dat hier alle re-usable materialen
ringen lopen echter via trol-
die bij operaties gebruikt, zijn worden schoongemaakt en weer
leys. Daar zitten standaard
steriel gemaakt worden. Ook wel de CSA genoemd. Als de mate-
hoeveelheden goederen in.
rialen weer steriel zijn worden ze opgeslagen in het steriele
’s Avonds wordt de afgevulde
magazijn. Achter het raam loopt een vrouw in een wit pak met
trolley geleverd en de vol-
een kapje op haar hoofd de operatiepakketten samen te stellen.
gende avond weer met een
Alle operaties voor morgen
volle trolley gewisseld. Zo
worden hier individueel voor-
hoeft het verplegend perso-
bereid door alle benodigde
neel nooit meer zelf af te vullen. Dit levert een grote tijdswinst
goederen, inclusief gereed-
op, die ten goede komt aan de patiënten. Tegelijkertijd worden
schappen, protheses en hecht-
de voorraden op de afdeling bekeken en eventuele nieuwe
en verbandmateriaal in het
bestellingen gescand.
‘kant-en-klaar operatiepakket’
Doordat de ziekenhuizen zijn gaan werken met een zogeheten
te leggen en te verzegelen.
leeg-vol systeem is het voor de collega’s die de bestellingen bren-
Zelfs met de volgorde van de
gen in één oogopslag duidelijk wat er bijbesteld moet worden.
operaties wordt rekening
Bij het leeg-vol systeem heeft ieder artikel twee vakjes. Wanneer
gehouden. Dat scheelt
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
20
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
21
operatieassistenten al gauw 20 minuten per operatie. De studenten vragen zich alleen af hoe deze steriele goederen weer terugkomen in het ziekenhuis. Ik neem ze mee naar het vrachtwagenpark voor het antwoord op deze vraag. Het logistiek centrum heeft per ziekenhuis één vrachtwagen aangeschaft. Daarnaast is in de vrachtwagen een speciale ruimte voor de steriele karren gemaakt. Hierdoor kunnen de steriele en niet steriele goederen in dezelfde vrachtwagen vervoerd worden. Deze steriele bakken worden iedere avond in de sluis bij het Steriele Magazijn gezet. Iedere nacht rond 01.00 uur vertrekken de vrachtwagens naar de ziekenhuizen.
Hier worden systemen ontwikkeld die per patiënt een zorgroute kunnen uitstippelen langs alle onderzoeken, consulten, operaties en ziekenhuisverblijven die nodig zijn
iedere dag met spoed naar het ziekenhuis gereden maar nu dat er vertrouwen is gekomen is dit nog maar hooguit 1x per week. Om het verhaal visueel te maken voor de studenten neem ik ze mee naar het expertise centrum. Daar werken specialisten die gericht zijn op de lay-out en inrichting van zieken huizen. Zij zijn continue bezig met het ontwikkelen van plannen, waardoor de ruimtes in het ziekenhuis optimaal gebruikt kunnen worden.
Daarnaast zijn zij de specialisten op het gebied van patiënten Hier aangekomen worden eerst de ‘kant-en-
logistiek. Hier worden systemen ontwikkeld die per patiënt een
klaar operatiepakketten’ naar de OK’s gebracht.
zorgroute kunnen uitstippelen langs alle onderzoeken, consul-
De operatiepakketten, die vandaag tijdens de
ten, operaties en ziekenhuisverblijven die nodig zijn. Dit om te
operaties zijn gebruikt, staan klaar om in de
zorgen dat deze allemaal optimaal op elkaar aansluiten zodat de
vrachtwagen te worden geplaatst. Morgen
patiënt, maar ook de arts en het verplegend personeel een zo
zullen die in het logistiek centrum opnieuw het
kort mogelijk wachttijd hebben. Ook worden er in het expertise
sterilisatie proces ingaan, waarbij niet gebruikte
centrum concepten en automatiseringstools ontwikkeld voor
goederen bekeken worden op hergebruik
zorggoederen logistiek. Als laatste zitten er programmeurs die
mogelijkheden. Deze hele verandering van
verantwoordelijk zijn voor de automatisering van het ziekenhuis.
operatieartikel logistiek, heeft de stroom van weggegooide ongebruikte artikelen flink ver-
Bij het expertisecentrum zit
minderd. Als dit klaar is kan begonnen worden
een aparte controlekamer,
met het bevoorraden van de kasten en de
waarin te zien is waar welk
karren op de verpleegafdelingen, waarbij de karren eigenlijk
medisch apparaat zich in welk
niets anders zijn dan een uitwisselsysteem. Nieuwe karren
ziekenhuis zich bevindt. Ik leg
worden op hun plek gereden klaar voor gebruik voor morgen,
de studenten uit dat in het
oude karren gaan terug naar de vrachtwagen om morgen weer
ziekenhuis veel dure appara-
bijgevuld te worden.
ten staan. Vroeger wist nooit iemand precies waar wat
Zodra de vrachtwagens ’s ochtends terug komen worden ze weer
stond. Toen het logistiek
aangesloten op stroom. Naast de plaatsen voor de vrachtwagens
centrum is opgericht heeft
van het logistiek centrum zelf zijn er een vijftal plaatsen voor de
ieder apparaat een ID-tag
vrachtwagens van leveranciers. Hier kunnen ze nog extra worden
gekregen. Nu kan doormiddel van een groot scherm en wifi-
opgeladen. Het enige moment waarop de vrachtwagens overdag
connectie doorgegeven worden waar welk apparaat zich in het
naar het ziekenhuis rijden, is in geval van spoed bestellingen.
ziekenhuis bevindt, wanneer het onderhouden moet worden en
Toen het logistiek centrum net geopend was, werd er wel bijna
door welke leverancier. Heel veel onderhoud en reparatie wordt
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
22
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
23
natuurlijk door onze eigen technische dienst gedaan. Die dienst
Daarna laat ik de studenten de ruimte van de
werkt ook vanuit het logistiek centrum voor alle ziekenhuizen.
wasserij zien. Deze ruimte is verhuurd aan de
Ze hebben hier zelfs hun eigen werkplaats.
firma die de wasserij al verzorgde voordat het logistiek centrum werd opgericht. Ik vertel de
Vanuit het expertise centrum
studenten dat de firma ervoor heeft gekozen
lopen we naar de apotheek.
om een ruimte in het logistiek centrum te
Hier is een medewerker aan
huren omdat dit goedkoper was voor zowel de firma als de
het regelen dat alle patiënten,
ziekenhuizen. Nu worden alle lakens, uniformen, etc. immers
die vandaag ontslagen worden
gelijk ’s nachts meegeleverd dat scheelt weer extra aanlevertijd
uit het ziekenhuis, de juiste
en vrachtwagens.
medicatie voor de hele week in huis hebben. Als patiënt
Naast de wasserij is een aparte ruimte voor
zijnde kan ik zelfs een appli-
archiefopslag. Hier worden de elektronische
catie op mijn telefoon down-
archieven van patiënten opgeslagen. Ik leg de
loaden waardoor ik iedere
studenten uit dat deze archieven ook geanoni-
keer een melding krijg welk
miseerd worden. Hierdoor kunnen de archieven
medicijn ik wanneer moet
voor statistische doeleinden gebruikt gaan
innemen. Wat een vooruit-
worden. Via Almere DataCapital zijn eerst alle
gang. In de apotheek in het
papieren patiëntenfiles gedigitaliseerd en
logistiek centrum worden
klaargemaakt voor het terugzoeken van de
de pakketjes klaargemaakt voor de patiënten die vandaag uit
zorghistorie van de individuele patiënt en
het ziekenhuis ontslagen worden. Om de studenten een goed
tevens apart geanonimiseerd. Door de geano
beeld te geven laat ik ze een pakketje zien. Dit pakketje bestaat
nimiseerde patiëntgegevens van zoveel zieken
uit een lange strip van allemaal aparte zakjes. Ieder zakje is een
huizen bij elkaar te leggen kon heel wat sta-
slikmoment van een dag. Dat kun je zien in de tekst die op het
tistisch materiaal worden ontsloten. De weten-
zakje is geprint. Deze pakketjes worden iedere dag om 15.00 uur
schap heeft daar flink van geprofiteerd maar
opgehaald door een grote pakketdienst service in Nederland.
ook is er op basis van de gegevens een heel
Vanuit het logistiek centrum worden de medicijnen meteen bij
aantal praktische apps ontwikkeld, die het mogelijk maken dat
de patiënt thuis afgeleverd. De service omvat inmiddels ook alle
mensen gezonder leven en er voor veel ziekten en aandoeningen
In het patiëntencontrole centrum gaat een alarm af als een patiënt niet binnen een uur na het signaal het medicijn heeft genomen
herhaalrecepten die patiënten moeten hebben.
veel sneller een diagnose kan worden gesteld. Ook zijn er apps
Bij vergeetachtige mensen wordt er zelfs een
die de instructies voor revalidatie op continue basis met de
dispenser bij geleverd. Deze dispenser werkt
patiënt communiceren. Naast de opslag van de archieven ligt
op basis van een klok dat een signaal geeft dat
hier ook al het drukwerk wat in het ziekenhuis wordt gebruikt.
de patiënt nu een medicijn moet slikken. In het
Hierbij valt te denken aan patiëntinformatiefolders. Tja, zelfs
patiëntencontrole centrum gaat een alarm af als
anno 2035 zijn we nog niet helemaal papierloos.
een patiënt niet binnen een uur na het signaal het medicijn heeft genomen. De arts kan dan
Hierna neem ik de studenten mee naar de ruimte waar de
bepalen of er iemand langs moet of niet.
Medisch Technische Dienst zit. Deze is sinds de oprichting van het
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
24
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
25
Logistiek centrum ook mee verplaatst. De Technische Dienst die
Teruglopend naar het Patiënten Centrum zie ik dat het bijna
in het logistiek centrum zit is verantwoordelijk voor alle onder-
15.50 uur is. De collega’s die vandaag late dagdienst hebben
houdswerkzaamheden. In ieder ziekenhuis is nu nog 24 uur per
kunnen elk moment komen. Heerlijk zo’n eerste werkdag van
dag 1 medewerker aanwezig die verantwoordelijk is voor de
de week waarbij we trots terug kijken op wat er allemaal bereikt
spoed klussen.
is. Dat oorspronkelijk idee van een innovatieve, efficiënte en goedkopere logistiek in de zorg, die de patiënt als uitgangpunt Als laatste laat ik de keuken
van handelen neemt in plaats van het ziekenhuisproces, is toch
zien. Deze wordt gehuurd
maar mooi een heel eind gekomen!
door het gerenommeerde cateringbedrijf Lekker. Het cateringbedrijf zorgt ervoor dat alle verse maaltijden in het ziekenhuis in buffetvorm worden aangeboden. Dit is een groot verschil met 15 jaar geleden toen de patiënten nog het eten op bed kregen. Door het aanbieden van eten in buffetten is de keuze voor de patiënten groter geworden en de versheid van de maal tijden verbeterd. Daarnaast is de hoeveelheid eten dat wordt weggegooid sterk verminderd. Nadat de studenten geen vragen meer hebben laat ik ze naar buiten. Dan ziet een van de studenten de grote zonnepanelen die op het dak staan. Ik vertel de studenten dat 90% van de energie wat het logistiek centrum verbruikt wordt aangeleverd door zonne-energie. Ook ons waterverbruik is heel milieuvriendelijk. Deze wordt namelijk gedeeltelijk voorzien uit regenwater. Inmiddels is ook het concept van aardwarmte in Almere geïntroduceerd en zo blijft het logistiek centrum in de winter warm en in de zomer koel. Bij de bouw is verder rekening gehouden met milieu door vloer verwarming door het hele gebouw te leggen, gebruik van LED verlichting en drievoudig geïsoleerde ramen.
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
26
DistriZorg, innovatieve zorglogistiek in de Metropoolregio Amsterdam
27
Colofon Dit is een uitgave van de Economic Development Board Almere (EDBA), cluster Handel & Logistiek. De toekomstdroom is geschreven door Tanja van Hoorn in het kader van haar afstudeerstage bij de HvA richting Human Logistics. Deze uitgave kwam tot stand met bijdragen van Wimar Jaeger (bestuurslid EDBA), medewerkers van het Flevoziekenhuis, Ter Gooi en de EDBA Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd zonder toestemming van de Economic Development Board Almere (EDBA) Ontwerp: langedijkontwerp.nl Redactie: Vivian Vijn Januari 2013 www.edba.nu
DistriZorg is een initiatief van de EDBA
DistriZorg is een initiatief van de EDBA